Emissie-inventarisatie 2015 t.b.v. de CO 2 -Prestatieladder. Analyse voor scope 1 en 2

Transcriptie

1 3.A.1 Emissie-inventarisatie 2015 t.b.v. de CO 2 -Prestatieladder Analyse voor scope 1 en 2 3.B.2 Energie management actieplan Prisma Van Steenis Ringveste 7b 3992 DD HOUTEN 4 maart 2016

2 Opgesteld door KAM/VGM manager: Linda de Weerd Verantwoordelijk directielid: Klaas de Weerd Datum: 4 maart 2016 Versie: 1 Prisma Van Steenis 2016 Alle rechten voorbehouden. Het is niet toegestaan dit document geheel of gedeeltelijk te vermenigvuldigen of te distribueren aan derden zonder schriftelijke toestemming van Prisma Van Steenis.

3 Inhoudsopgave 1. INLEIDING EN VERANTWOORDING ORGANISATIE Organogram Prisma Van Steenis Verantwoordelijke persoon Basisjaar en rapportageperiode Sector- en/ of keteninitiatieven CO2 neutraal BEGRENZING Bepaling van de organisatiegrenzen Bepaling van de operationele grenzen ENERGIESTROMEN Inventarisatie energiestromen Kwantificering energiestromen CO 2 -emissie CO 2 -emissie Conclusie CO 2 -emissie 2015 t.o.v EVALUATIE ENERGIEREDUCERENDE MAATREGELEN/ACTIES Direct (scope 1) Indirect (scope 2) ENERGIEREDUCTIEBELEID EN DOELSTELLING Energiereductiebeleid Energiereductiedoelstelling Plan van Aanpak B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 3 van 21

4 1. INLEIDING EN VERANTWOORDING Prisma Van Steenis (hierna te noemen: Van Steenis) is al meer dan 70 jaar een begrip binnen het werkveld geodesie. Van Steenis is specialist op het gebied van landmeten, 3D laserscannen, dynamisch laserscannen en hydrografie. Van Steenis heeft een kwaliteitssysteem waarin veiligheid, gezondheid en milieu zijn geïntegreerd. Zo wordt een kwalitatief hoogwaardig product gerealiseerd. Hierbij zijn veiligheids-, gezondheids- en milieuaspecten gelijkwaardig aan het behalen van een financieel bevredigend projectresultaat en de continuïteit van het bedrijf op termijn. Het kwaliteits,- arbo- en milieuzorgsysteem (KAM) is al jaren gebaseerd op de normen ISO 9001, VCA** en BTR 2004 en sinds het najaar van 2010 tevens op de normen ISO en de CO 2 Prestatieladder. In het najaar 2012 heeft Van Steenis deze laatste norm geüpgraded naar niveau 5. Sinds begin 2012 heeft Van Steenis haar werkgebied uitgebreid door een vestiging te openen onder de naam Encon Infra BV. Encon houdt zich voornamelijk bezig met het uitvoeren van engineerings- en consultancy werkzaamheden op het gebied van railinfra. Per 1 januari 2015 zijn de bedrijfsactiviteiten van Encon echter beëindigd. Op 1 januari 2013 heeft Van Steenis een vestiging in Deventer geopend. Het doel hiervan is het vergroten van het marktaandeel door diensten bij bestaande klanten in de regio Oost- en Noord- Nederland uit te breiden en om nieuwe klanten te acquireren. Vanwege het niet realiseren van de doelstellingen is deze vestiging per augustus 2015 opgeheven. Vanaf 1 januari 2012 tot 1 januari 2015 wordt dan ook de bijdrage van Van Steenis aan de CO 2 - emissie inclusief de bijdrage van Encon berekend en van 1 januari 2013 tot 1 augustus 2015 inclusief de bijdrage van de vestiging te Deventer. Sinds eind oktober 2015 is Van Steenis toegetreden tot de Prisma Groep. Met ingang van 1 maart 2016 is de bedrijfsnaam Van Steenis Geodesie gewijzigd in Prisma Van Steenis. Deze voor u liggende CO 2 -emissie-inventarisatie en energie management actieplan geeft een inventarisatie en kwantificering van de energiestromen van Van Steenis voor Het Handboek CO 2 -Prestatieladder versie 3.0 d.d. 10 juni 2015 is hierbij gehanteerd en het jaar 2011 is als basisjaar genomen. In voorgaande jaren is de CO 2 -emissie als absoluut getal gekwantificeerd. Omdat dit getal door de fluctuering in het aantal FTE s per jaar behoorlijk wijzigt, wordt de CO 2 -emissie ook relatief (in verhouding tot het aantal FTE s) gekwantificeerd. In deze CO 2 -emissie-inventarisatie worden (mogelijke) energiereducerende maatregelen van Van Steenis geïnventariseerd. Tot slot worden het energiereductiebeleid, de energiereductiedoelstellingen en het plan van aanpak weergegeven. 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 4 van 21

5 2. ORGANISATIE 2.1 Organogram Prisma Van Steenis Onderstaand is het organogram van Van Steenis opgenomen. organogram Van Steenis 2.2 Verantwoordelijke persoon De verantwoordelijke persoon binnen Van Steenis voor alle zaken m.b.t. de CO 2 -Prestatieladder is de directeur, ing. K.L. de Weerd (Klaas). 2.3 Basisjaar en rapportageperiode De inventarisatie van Greenhouse Gas (GHG) emissies is in 2010 voor Van Steenis voor de eerste maal uitgevoerd. Als basisjaar wordt 2011 gehanteerd. Twee keer per jaar zal de emissieinventarisatie berekend worden. 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 5 van 21

6 2.4 Sector- en/ of keteninitiatieven Van Steenis is passief lid van de branchevereniging GeoBusiness Nederland en is hiermee aantoonbaar op de hoogte van de sector en eventuele sector- en/ of keteninitiatieven op het gebied van CO 2 -reductie in de geodesie. Daarnaast neemt Van Steenis actief deel aan het initiatief CO 2 -Prestatieladder van ProRail door zich hiervoor te certificeren (niveau 5). Per 16 maart 2011 is de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden en Ondernemen (SKAO) eigenaar, promotor en beheerder van de CO 2 -Prestatieladder. De ontwikkelingen in de sector en deelname aan sector- en/ of keteninitiatieven worden periodiek besproken in het Projectleidersoverleg. Ook nam Van Steenis in het kader van CO 2 -reductie en maatschappelijke verantwoordelijkheid deel aan het initiatief 'Op Kop' van de provincie Utrecht. 'Op Kop' heeft als doel een kopgroep te vormen van gemeenten, instellingen en bedrijven in de provincie Utrecht die werk willen maken van een klimaat neutrale provincie, de zogenaamde 'Koplopers'. De provincie is van mening dat kiezen voor een klimaat neutrale organisatie vele kansen biedt voor zowel de verbetering van de leefomgeving als voor een economische impuls voor de regio. Met de inzet van een team van klimaatambassadeurs worden organisaties in de provincie Utrecht uitgedaagd zich aan te sluiten. Op 14 februari 2011 heeft de directie van Van Steenis de intentieverklaring ondertekend en sindsdien mag Van Steenis zich 'Koploper' noemen. Op Kop is echter medio 2013 opgeheven en sindsdien is Van Steenis op zoek naar een regionale organisatie die zich ook een klimaat neutrale provincie ten doel stelt, om zich bij aan te sluiten. Gedacht wordt aan de Natuur en Milieufederatie Utrecht (NMU) voor het project Utrecht2040. Het NMU is bezig mogelijkheden te creëren voor Utrechtse particulieren en organisaties om hun CO 2 -uitstoot vanaf 2013 te compenseren met nieuwe duurzame projecten in de eigen provincie. Dat kunnen organisaties doen door de CO 2 -emissies van hun zakenreis en/of kantoorgebruik te melden bij het op te richten Regionaal Energiefonds Utrecht. Om de uitstoot te compenseren storten ze vervolgens een bepaald bedrag in het fonds. Van Steenis streeft naar het op termijn behalen van een klimaat neutrale bedrijfsvoering. Om de CO 2 - emissie te reduceren heeft Van Steenis inmiddels meerdere maatregelen geïdentificeerd en grotendeels al getroffen. Aan de overige maatregelen wordt gewerkt (zie 6.3). 2.5 CO2 neutraal Van Steenis compenseert haar CO2-emissie door te investeren in duurzame energieprojecten waardoor Van Steenis CO2-neutraal is. Van Steenis koopt hiervoor credits bij de Climate Neutral Group. 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 6 van 21

7 3. BEGRENZING 3.1 Bepaling van de organisatiegrenzen Om de begrenzing van het bedrijf goed te kunnen vaststellen, is gewerkt volgens de controlebenadering, specifieker de operationele controle. De systemen van Van Steenis (KvK nummer ) zijn in 2010 bepaald aan de hand van een rondgang en een brainstormsessie tussen de directie en de externe adviseur van SBMC Organisatieadviseurs uit Naarden. De vraag op welke externe rechtspersonen/partijen Van Steenis invloed heeft, is in deze sessie beantwoord. Tijdens de sessie zijn de systemen benoemd en is de beschikbaarheid van brondata besproken. Naar aanleiding van de resultaten uit de sessie is besloten dat Van Steenis rapporteert over de onderdelen: 1. Kantoren; 2. Zakelijk verkeer. Ad 1: Van Steenis heeft de hoofdvestiging aan de Ringveste 7b in Houten, die valt onder de organizational boundary. Ad 2: Onder zakelijk verkeer vallen leasekilometers en het gebruik van de eigen auto voor zakelijke kilometers van Van Steenis medewerkers. Onderstaand is het organogram van de boom opgenomen waar Van Steenis Geodesie BV deel van uitmaakt. De organizational boundary voor de CO 2 -Prestatieladder beperkt zich tot Van Steenis Geodesie BV. Allemaal 100% Meetco B.V./ Prisma Groep B.V. 2fte Prisma Holding B.V. 0 fte GeoCensus Group B.V. 0 fte Van Steenis Geodesie Holding B.V. 0 fte Prisma Meten en Uitzetten B.V. 38 fte GeoCensus B.V. 37 fte Van Steenis Geodesie B.V. 22 fte Prisma 3D B.V. 0 fte GeoCensus Zuid B.V. 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 7 van 21

8 3.2 Bepaling van de operationele grenzen Om de scope af te bakenen is gebruik gemaakt van de scope-indeling van GHG-Protocol Corporate Value Chain (scope 3) Accounting and Reporting Standard (zie figuur 1). De scope van deze CO 2 - emissie-inventarisatie is afgebakend tot scope 1 en scope 2 volgens de CO 2 -Prestatieladder. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de SKAO eigen auto zakelijk (personal cars for business travel) tot scope 2 rekent, in tegenstelling tot het GHG-protocol, die dit onderdeel aan scope 3 toeschrijft. Figuur 1 Scope verdeling volgens SKAO 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 8 van 21

9 4. ENERGIESTROMEN 4.1 Inventarisatie energiestromen In dit hoofdstuk wordt waar de term energiestromen staat, bedoeld: energieaspecten en stromen. De energiestromen zijn onderverdeeld in directe (scope 1) en indirecte (scope 2) energiestromen. Op de directe energiestromen heeft Van Steenis zelf direct invloed. Op de indirecte energiestromen heeft Van Steenis een mindere invloed. De volgende energiestromen zijn geïnventariseerd: Direct (scope 1) Zakelijk verkeer: Leasekilometers. Kantoren: Verwarming gebouwen; Airco koelmiddel. Indirect (scope 2) Zakelijk verkeer: Eigen auto zakelijk; Kantoren: Inkoop/verbruik elektriciteit. 4.2 Kwantificering energiestromen De GHG-emissies van Van Steenis bedroegen in ,40 ton CO 2. Deze CO 2 -emissie is de uitstoot van directe (scope 1) en indirecte (scope 2) broeikasgassen. Dit betekent een emissie van 5,55 ton CO 2 per FTE CO 2 -emissie 2011 De verdeling van de emissies over de scopes voor 2011 is weergegeven in onderstaande tabel. Systeem Eenheid Emissiebron Energieverbruik Emissiefactor Eenheid Bron emissiefactor CO 2 uitstoot in ton 1. Leasekilometers Diesel liter 3135 g CO 2/ liter CO 2-prestatieladder 113,24 Benzine 2034 liter 2780 g CO 2/ liter CO 2-prestatieladder 5,65 1. Verwarming gebouwen Aardgas 4464 m g CO 2/ m 3 CO 2-prestatieladder 8,15 1. Airco koelmiddel R-22 7,97 kg 1810 kg CO 2/ kg koelmiddel CO 2-prestatieladder 14,43 2. Eigen auto zakelijk * Diesel km 195 ** g CO 2/ km CO 2-prestatieladder 4,16 Benzine km 220 ** g CO 2/ km CO 2-prestatieladder 14,08 2. Vaartuigen Benzine 80 liter 2780 g CO 2/ liter CO 2-prestatieladder 0,22 2. Inkoop/ verbruik elektriciteit Elektriciteit kwh 300 g CO 2/ kwh CO 2-prestatieladder 3,58 2. Inkoop/ verbruik elektriciteit Elektriciteit kwh 455 g CO 2/ kwh CO 2-prestatieladder 5,89 TOTAAL 169,40 * Bij de berekening van het wagenpark privéauto s is de aanname gemaakt dat 75% op benzine en 25% op diesel rijdt. ** Bij de bepaling van de emissiefactoren voor benzine- en dieselverbruik van privéauto s is een gemiddelde gehanteerd van 195 voor dieselauto s (1,7-2,0 liter) en 220 voor benzineauto s (1,4-2,0 liter). Er is hier sprake van een overschatting, zodat Van Steenis hiermee aan de veilige kant zit. 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 9 van 21

10 Onderstaand is een viertal taartdiagrammen opgenomen waarin, voor 2011, de verdeling van de energiestromen en scope 1 en scope 2 emissies zijn weergegeven, enerzijds in ton CO 2 en anderzijds in percentages. 14,08 0,22 3,58 5,890,00 Kwantificering energiestromen 2011 in ton CO 2 4,16 14,43 8,15 5,65 113,24 Leasekilometers diesel Leasekilometers benzine Verwarming gebouwen aardgas Airco koelmiddel R-22 Eigen auto zakelijk diesel Eigen auto zakelijk benzine Vaartuigen Inkoop/ verbruik elektriciteit 1e halfjaar Inkoop/ verbruik elektriciteit 2e halfjaar Zakelijke vliegtuigkilometers 2% 9% 5% 3% 8% 0% 2% 4% 0% Kwantificering energiestromen 2011 in % Leasekilometers diesel Leasekilometers benzine Verwarming gebouwen aardgas Airco koelmiddel R-22 Eigen auto zakelijk diesel Eigen auto zakelijk benzine Vaartuigen 67% Inkoop/ verbruik elektriciteit 1e halfjaar Inkoop/ verbruik elektriciteit 2e halfjaar Zakelijke vliegtuigkilometers 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 10 van 21

11 Kwantificering energiestromen 2011 in ton CO 2 27,93 Scope 1 Scope 2 141,47 Kwantificering energiestromen 2011 in % 16% Scope 1 Scope 2 84% 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 11 van 21

12 4.2.2 CO 2 -emissie 2015 De GHG-emissies van Van Steenis bedroegen in ,29 ton CO 2. Deze CO 2 -emissie is de uitstoot van directe (scope 1) en indirecte (scope 2) broeikasgassen. Dit betekent een emissie van 4,54 ton CO 2 per FTE. De verdeling van de emissies over de scopes voor 2015 is weergegeven in onderstaande tabel. Systeem Eenheid Emissiebron Energieverbruik Emissiefactor Eenheid Bron emissiefactor CO 2 uitstoot in ton 1. Leasekilometers Diesel liter 3232 g CO 2/ liter CO 2-prestatieladder 90,25 Benzine 1754 liter 2741 g CO 2/ liter CO 2-prestatieladder 4,81 1. Verwarming gebouwen Aardgas 3497 m g CO 2/ m 3 CO 2-prestatieladder 6,38 1. Airco koelmiddel R-22 4,50 kg 1810 kg CO 2/ kg koelmiddel 1. Airco koelmiddel R-410A 3,40 kg 2088 kg CO 2/ kg koelmiddel CO 2-prestatieladder 8,15 CO 2-prestatieladder 7,10 2. Eigen auto zakelijk Diesel 6228 km 213 g CO 2/ km CO 2-prestatieladder 1,33 Benzine km 224 g CO 2/ km CO 2-prestatieladder 4,19 2. Vaartuigen Benzine 400 liter 2741 g CO 2/ liter CO 2-prestatieladder 1,10 2. Zakelijke vliegtuigkilometers Brandstof 0 km 135 g CO 2/ km CO 2-prestatieladder 0 2. Inkoop/ verbruik elektriciteit Elektriciteit kwh 0 g CO 2/ kwh CO 2-prestatieladder 0 TOTAAL 123,29 * Bij de berekening van het wagenpark privéauto s is het uitgangspunt dat 75% op benzine en 25% op diesel rijdt. ** Bij de bepaling van de emissiefactoren voor benzine- en dieselverbruik van privéauto s is een gemiddelde gehanteerd van 213 voor dieselauto s (1,7-2,0 liter) en 224 voor benzineauto s (1,4-2,0 liter). Er is hier sprake van een overschatting, zodat Van Steenis hiermee aan de veilige kant zit. Sinds 2012 heeft Van Steenis zich ten doel gesteld 100% groene stroom met Milieukeur in te kopen. In 2015 is de Nederlandse Energie Maatschappij onze energieleverancier. Stroom wordt opgewekt voor 93% aan de hand van de waterkracht en voor 7% aan de hand van wind. Hiermee zijn er geen consequenties voor het milieu waardoor de CO2-uitstoot 0 bedraagt. Een aantal emissiefactoren is in 2015 aangepast aan de hand van de lijst CO 2 -Emissiefactoren gepubliceerd op De toelichting en monitoring op de emissies staan in het document 4.B.2 Voortgangsrapportage emissies. 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 12 van 21

13 Onderstaand is een viertal taartdiagrammen opgenomen waarin voor 2015, de verdeling van de energiestromen en scope 1 en scope 2 emissies zijn weergegeven, enerzijds in ton CO 2 en anderzijds in percentages. Kwantificering energiestromen 7,10 1,33 4,19 1,10 0, in ton CO 2 6,38 4,81 8,15 90,25 Leasekilometers diesel Leasekilometers benzine Verwarming gebouwen aardgas Airco koelmiddel R-22 Airco koelmiddel R410A Eigen auto zakelijk diesel Eigen auto zakelijk benzine Vaartuigen Inkoop/ verbruik elektriciteit Kwantificering energiestromen 2015 in % 6% 1% 3% 1% 0% 5% 4% 7% 73% Leasekilometers diesel Leasekilometers benzine Verwarming gebouwen aardgas Airco koelmiddel R-22 Airco koelmiddel R410A Eigen auto zakelijk diesel Eigen auto zakelijk benzine Vaartuigen Inkoop/ verbruik elektriciteit 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 13 van 21

14 Kwantificering energiestromen 2015 in ton CO 2 6,61 Scope 1 Scope 2 116,68 Kwantificering energiestromen 2015 in % 5% Scope 1 Scope 2 95% 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 14 van 21

15 Hieronder zijn de bijbehorende grafieken opgenomen, waarmee een goede vergelijking tussen 2015 en 2011 gemaakt kan worden. Om de trend aan te geven, worden ook 2012, 2013 en 2014 gepresenteerd. 120,00 110,00 100,00 90,00 80,00 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 CO2 uitstoot in ton ton 2015 ton 2014 ton 2013 ton 2012 ton ,00 140,00 120,00 100,00 116,68 CO2 uitstoot in ton per scope 143,60 140,29 141,47 124,90 80,00 60,00 Scope 1 Scope 2 40,00 20,00 0,00 26,76 27,93 6,61 10,95 13,45 ton 2015 ton 2014 ton 2013 ton 2012 ton B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 15 van 21

16 CO2 uiststoot in ton Aantal FTE's Conclusie CO 2 -emissie 2015 t.o.v Gemiddeld aantal FTE's per jaar ,16 35,2 35,76 34,24 30, CO2 uitstoot in ton per FTE 6,00 5,55 5,00 4,00 4,54 3,86 4,39 4,88 3,00 2,00 1,00 0, Conclusie: De directe en indirecte GHG-emissies van Van Steenis bedroegen in ,29 ton CO 2. Hiervan werd 116,68 ton CO 2 (95%) veroorzaakt door directe GHG-emissies (scope 1) en 6,61 ton CO 2 (5%) door indirecte GHG-emissies (scope 2). De directe en indirecte GHG-emissies van Van Steenis bedroegen in ,40 ton CO 2. Hiervan werd 141,47 ton CO 2 (84%) veroorzaakt door directe GHG-emissies (scope 1) en 27,93 ton CO 2 (16%) door indirecte GHG-emissies (scope 2). Het gemiddeld aantal FTE s in 2015 is 27,16 t.o.v. 30,51 in Dit betekent een CO 2 -emissie van 4,54 ton per FTE in 2015 t.o.v. 5,55 ton in Dit is een daling van 1,01 ton per FTE. De doelstelling voor heel 2015 was om 1,8 ton reductie van de totale CO 2 -emissie per FTE te realiseren ten opzichte van Deze doelstelling is niet gerealiseerd. 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 16 van 21

17 Doordat in 2015 het aantal FTE s met bijna 3,5 is gedaald t.o.v en de huisvesting hetzelfde is gebleven hetzelfde gebouw wordt verwarmd en gekoeld voor minder medewerkers is de CO2- emissie niet verder afgenomen. 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 17 van 21

18 5. EVALUATIE ENERGIEREDUCERENDE MAATREGELEN/ACTIES Direct (scope 1) Onderstaand zijn de geïnventariseerde energiereducerende maatregelen m.b.t. de scope 1 emissies weergegeven. Zakelijk verkeer: Leasekilometers. Van Steenis bezit in 2015 een wagenpark van 16 bestelauto s en 3 personenauto s. Bijna alle auto s rijden op diesel en worden grotendeels geleased. 2 personenauto s rijden op benzine. 73% van de CO2-emissie scope 1 en 2 wordt veroorzaakt door het brandstofverbruik. Dit verbruik is in zijn geheel gerelateerd aan de uitvoering van projecten op projectlocaties, onze core business. Doelstelling: het reduceren van het brandstofverbruik per auto. Conclusie: de doelstelling is gerealiseerd. De toelichting en monitoring op de emissies staan in het document 3.A.1 Bijlage emissie inventarisatie Doorlopende maatregelen/acties: 1. Bij aanschaf van nieuwe bedrijfsauto s (bestelauto s) zal Van Steenis enkel nog maximaal label B auto s aanschaffen (tenzij een sterkere motor benodigd is voor de uit te voeren werkzaamheden met de bedrijfsauto); 2. Bij aanschaf van nieuwe personenauto s zal Van Steenis enkel nog maximaal label B auto s aanschaffen; 3. Van Steenis is van plan alle medewerkers die veel kilometers maken aan te melden voor een cursus Het Nieuwe Rijden. In 2011 heeft het gros van de medewerkers deze cursus reeds gevolgd. 4. Slim plannen van projecten door medewerkers in de buurt van hun woonplaats projecten te laten uitvoeren, zodat op projectkilometers bespaard wordt. Alternatieve brandstoffen Gezien onze bedrijfsactiviteiten is het (nog) niet mogelijk onze bedrijfsauto s op alternatieve brandstoffen te laten rijden. Dit komt enerzijds door de grote actieradius en anderzijds door de geringe beschikbaarheid van alternatieve brandstoffen. Wel blijven wij de ontwikkelingen dit gebied op de voet volgen en laten wij ons door deskundigen (o.a. leasemaatschappij) hierover informeren. 5.2 Indirect (scope 2) Onderstaand zijn de geïnventariseerde energiereducerende maatregelen m.b.t. de scope 2 emissies weergegeven. Zakelijk verkeer: Eigen auto zakelijk; Er is een aantal medewerkers van Van Steenis dat met hun privéauto zakelijke kilometers rijdt. Deze kilometers worden bijgehouden. Gestreefd wordt om de zakelijke kilometers met privéauto s te beperken. Hier zal Van Steenis extra aandacht aan schenken. Van Steenis wil zich niet mengen in de aanschaf van de types privéauto s. Doelstelling: het reduceren van het rijden van zakelijke kilometers met privéauto s. De toelichting en monitoring op de emissies staan in het document 3.A.1 Bijlage emissie inventarisatie Maatregelen/acties 1. Extra aandacht schenken aan het terugdringen van gereden zakelijke kilometers met privéauto s in nieuwsbrief en toolboxmeeting. 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 18 van 21

19 Elektriciteit Sinds 2012 heeft Van Steenis zich ten doel gesteld 100% groene stroom met Milieukeur in te kopen. In 2015 is de Nederlandse Energie Maatschappij onze energieleverancier. Stroom wordt opgewekt voor 93% aan de hand van de waterkracht en voor 7% aan de hand van wind. Hiermee zijn er geen consequenties voor het milieu waardoor de CO2-uitstoot 0 bedraagt. Desondanks blijft het reduceren van het verbruik van elektriciteit onze doelstelling. 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 19 van 21

20 6. ENERGIEREDUCTIEBELEID EN DOELSTELLING Energiereductiebeleid Aan het milieu wordt in het gehele bedrijfsproces continu aandacht geschonken. Van Steenis wil haar milieubelasting tot een minimum beperken en zo veel mogelijk voorkomen. Voortdurend wordt gezocht naar besparende maatregelen waarmee de milieubelasting gereduceerd kan worden. Het milieubeleid is bekend bij de medewerkers en wordt, op aanvraag, beschikbaar gesteld aan externe belanghebbenden. Van Steenis voldoet aan alle relevante wet- en regelgeving. Voorschriften uit de vigerende milieuvergunning (Activiteitenbesluit) worden nageleefd. Periodiek wordt getoetst of nieuwe wet- en regelgeving van kracht is geworden die van toepassing is op Van Steenis. Indien dit het geval is wordt door Van Steenis getoetst of aan de nieuwe wet- en regelgeving wordt voldaan en worden eventueel benodigde maatregelen uitgevoerd. Alle medewerkers dienen zich ervan bewust te zijn een schakel te zijn van de ketting die de onderneming vormt. De voorgenomen doelstellingen kunnen alleen worden gerealiseerd indien een ieder zich sociaal en maatschappelijk betrokken voelt en zich richt op voortdurend verbeteren. Een innovatieve instelling naar de markt, klantgericht denken -zowel binnen als buiten de onderneming- en de zorg voor het milieu zijn daarbij een absolute noodzaak. 6.2 Energiereductiedoelstelling Voor 2016 stelt Van Steenis zich als doel de CO 2 -emissie met 0,2 ton per FTE te reduceren ten opzichte van zal dan als basisjaar dienen. Voor de lange termijn stelt Van Steenis zich als doel de CO 2 -emissie op het niveau van 2014 te handhaven. Een vermindering zal altijd het doel zijn, maar gezien de maatregelen die wij de afgelopen jaren hebben getroffen, zien wij weinig mogelijkheden de emissie nog verder te reduceren. In 2015 zijn er gemiddeld 27,16 FTE s in dienst met een totale CO 2 -emissie van 123,29 ton. Dit betekent 4,54 ton CO 2 -emissie per FTE. In 2011 (Van Steenis) zijn er gemiddeld 30,51 FTE s in dienst met een totale CO 2 -emissie van 169,40 ton. Dit betekent 5,55 ton CO 2 -emissie per FTE. De reductie van 0,2 ton CO 2 per FTE in 2016 zal gerealiseerd gaan worden door: Reductie CO 2 -emissie brandstof bedrijfsauto s; Reductie CO 2 -emissie brandstof eigen auto s zakelijk gebruik. 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 20 van 21

21 6.3 Plan van Aanpak 2016 Onderstaand is het Plan van Aanpak voor 2016 opgenomen, waarmee de reductie gerealiseerd moet worden en waarin de uit te voeren maatregelen, de planning van uitvoering en de benodigde middelen zijn opgenomen. Tevens is de verantwoordelijke per maatregel opgenomen. Energiereducerende maatregelen/ acties 2016 Het reduceren brandstofverbruik bedrijfsauto s door per auto/bestuurder het verbruik te monitoren. Het terugdringen van zakelijke kilometers met privéauto s in een nieuwsbrief en een toolboxmeeting Onderzoek doen naar de mogelijkheden voor regionale compensatie van CO2-emissies Bij inkoop voorkeur geven aan milieu-, CO 2- en MVO bewuste leveranciers Bij aanschaf nieuwe bedrijfsauto s (bestelauto s/ minibussen) max. label B (tenzij sterkere motor benodigd is voor uit te voeren werkzaamheden met de bedrijfsauto) Koste n Wie* Deadline Afgehandeld - LWE LWE LWE LWE KWE 2016 Bij aanschaf nieuwe personenauto s maximaal label B - KWE 2016 Bij vervanging van de airco s nieuwe airco s aanschaffen met een ander koelmiddel - LWE 2016 Plaatsen zonnepanelen op het dak (in overleg met verhuurder)? KWE 2016 Bij aanschaf nieuwe PC beeldschermen energiezuinige schermen kiezen - LWE 2016 * LWE = Linda de Weerd, KWE = Klaas de Weerd De benodigde middelen (tijd en financiële middelen) om de energiereductiedoelstelling te kunnen realiseren zullen door de directie beschikbaar worden gesteld. 3.B.2 Energie management plan 4 maart 2016 pag. 21 van 21