7 '-'. P*, ïi,(} nix,,ffi,,x O.N.,P.II.$IP I.Ff U *I N * M E { I U N E V O }

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "7 '-'. P*, ïi,(} nix,,ffi,,x O.N.,P.II.$IP I.Ff U *I N * M E { I U N E V O }"

Transcriptie

1 7 '-'. P* ï(} nix ffix O.N.P..$P.Ff U * N * M E { U N E V O }

2

3 T U B ERC ULNE-OND FF-ZO EK N SURNAME RAPPORT OVER HET TUDERCULNE-ONDBRZOBK verrrcrrr rn SURTNAME rn DE MÀANDEN JANUART rn rrnnuenr 193 DOOR EEN WERKGROEP VAN DE GEZONDHEDSORGANSATE NDER ^usprcrën van DE srrchtrng sunev T.N.O. Jc?/ &&! -? L) d DR. M. À. BLEKER Leider van he Tuberculine-nderzek van de Gezndheidsrganisaie T.N.O. e's-gravenhage Uigebrach aan he besuur van de 'srcgrng surrnàams-nederlands rnsrríuur vr DE vlkscezndherd rn surtname'(sunrv) ll0?lx-fiqë'l{rr.ir!"r. i.'rí. u l YOC a llqríl lïr.. {:1 ce.rylqr<f W^SailÀrnË(r? í - L;iii{

4 Gezamenlijke publikaie van de Siching 'suinaams-nededands nsiuu vr de Vlksgezndheid in Suriname' en de Gezndheidsrganisaie T.N.O. Gedruk er Kninklijke Drukkerij Van Crcum & Cnp. c4

5 NHOUD NLEDNG rrfdsrur Owler4ek nzar & aard wn de in S*iname urlemnde a-spcifuk luba- A. Onderzek me'uberculines' bereid van a-ypisóe mychaceriin. Ondezek me P.P.D. bereid van Mycbacerium-Kansasii z. Oderzek me P.P.D bereid van Mycbacerium-Scrphulaceum. 3. Onderzck me P.PD. bereid van Mycbacerium-Àvium. B. Onderzek me reacicvleisffen bereid va andere micrrganismen dan mycbaceriën r. Ondezek me reacievleisffen bereid van Ncardia z Onderzek mer Hisplasmine.. blq. ' z HFDsrur u Ode4uÈ uar bc fibhaen an'milagen' an de lubefiralinïeaci r@rqaakl dr car bcmefiingme a.ycbaceri*n i de peri& 19r-19 lrfdsrur u Dc brcline-iadex an dc rb eryd h Paramarib HFDsrur rv Gecmbincd a&4ck in Onab ek p lberic c sbcrillinè HFDsÍuK v T&rcalim-zderquà bij berculapaiànw in he sanalriurl n fu nberculse-afdelizg an bx LandsbqiUal in Paramarib. SAMENVÀ:rTNG... LTERATUUR íf-ornei-'r'-r.-...' rlu'. -ia 71acríli /[ GL!''ézir' i'ér[ wàuuurw*z rr - Li.g)l

6

7 NLEDNG n 19r werd nder auspiciën van de Siching 'Surinaams-Nededands nsiuu vr de Vlksgezndheid in Suriname'(suNnv) dr de uberculinewerkgrep van de Gezndheidsrganisaie r.n.. in samenwerking me he Cnsulaiebureau ví lngzieken van he Bureau Openbare Gezndheidszrg in Suriname bij aq schlieren een uberculinenderzek verrich in Suriname. Bij di nderzek werd de uberculine-index van jeugdige schlieen nderscheidel rraar rasgrep en plaas (gebied) van inwniílg vasgeseld. Tevens werd he vóórkmen van eeí1 belangrijke graadvana-specifieke uberculine-geveligheid in Suriname gecnsaeerd. n he rappí da ver di nderzek werd uigebrach srerd.m. geadviseerd da een nader nderzek naar de aard van deze a-specifieke uberculine-geveligheid diende e wrden ingeseld. Dr dezelfde werkgrep werd in ry3 wederm een ubeículinenderzek bij +ls+ schlieren in Paramarib verrich hegeen gezien me wrden als een vervlg p he nderzek da in 19r plaasvnd. Bij di vígezee nderzek kn in ruime mae gebruik wrden gemaak van de bij he eerse nderzek bekend gewrden gegevens en evenzeer van de daarbij pgedane ervaring. He hierna vlgende rappí vermeld de resulaen van di in 191 veriche vervlgnderzek. Hierbij is hfdzakeliik aandach beseed aan nderzekingen welke zuden kunnen leiden ruimer inzich in de -vafl de in Suriname vóórkmende a-specifieke uberculine-geveligheid. ^ard Tevens beva di Íappr gegeyens ver de uberculine-index welke gevnden werd in 193.

8 Een -al kinderen welke in ry& me 'kleine' induraies reageerde kn in 193 ngmaals wrden nderzch. Di bd de gelegenheid de in he ijdsvedp van rwee jaar ussen beide uberculine-nderzeken me uberkelbaceriën besmeen p e spren. He resulaa van di nderzek wrd in een afzndediik hfdsuk vermeld. Bij wijze van prefneming werd een röngenbevlkingsnderzek p uberculse van een geslen gemeenschap (Osemb) gecmbineed me een ubercune-nderzek. De lngars heef in di geval bij de berdeling van de röngenf's de beschikking ver he exra-gegeven van de Manuxreacie. GerappreeÍd víd ver di succesvlle nderzek. He rappr wrd beslen me enkele cnclusies en aanbevelingen welke van belang geach kunnen wrden vr de uberculsebesrijding in he algemeen en die van Suriname in he bijznder.

9 TOOFDSTUK ONDERZOEK NÀAR DE ÀARD VAN DE N SURNÀME VOORKOMENDE A-SPECFEKE TUBERCULNEGEVOELGHED He in 19r d een uberculineeam van de Gezndheidsrganisaie r.n.. bij schlieren in Suriname uigeverde uberculine-nderzek had.m. del e nderzeken öf en z ia in welke mae in Suriname a-specifieke uberculine-geveligheid vrkm. A-specifieke uberculine-geveligheid bleek in Suriname indedaad vr e kmen en wel in een veel serkere mae dan in Nededand. (r) He nderzek werd uigeverd d middel van wee egeliikerijd verriche reacies van Manux. Eén der reacies werd uigeverd me humane uberculine (r T.U. P.P.D.-R 4 5f Tween 8) en de weede me aviairc uberculine (l T.U. P.P.D.-avium f 50/ Tween 8). Vasgeseld werd da een aanal schlieren gfeíe reacies vernde me ayiaire dan me humane P.P.D. Vral in he gebied van de z.g. 'lw-grade' allergie me humane P.P.D. (de reacies Yar. 4-rz mm) bleken de reacies me aviaie P.P.D. grer e ziin dan die me humane P.P.D. (abellex en ).Evenz bleek he bimdale verlp van he uberculinehisgram me humane P.P.D. versrd e ziin. 7aar bij afwezigheidvan a-specifieke ubeculine-geveligheid een dal in he hisgram preed bleek di dal bij he schlierennderzek in Suriname 'pgevuld' e ziin $s. ). Over de aard van de a-specifieke uberculine-geveligheid werden bij di nderzek echer geen gegevens verkregen. Daare is he ndig me 'uberculines' bereid van verschillende 'srefl' a-ypische Mycbaceriën vergelijkende ndezekingen ui e.rreren. De heeische achergrnd vr di vergeliikend uberculinenderzek waarbij gebruik gemaak wrd van 'uberculines' bereid van a-ypische mycbaceriën werd in 1958 nwikkeld dr Edwards en Palmer. Zij venicheír een nderzek me 'uberculine' bereid van he Baey-rganisme en me 'uberculine' van de 'Yellw-bacillus'. He Baey-Íganisme (beschreven dr Crw e al.) (z) is een a-ypische nnfchrmgene mycbacerie die sinds r95 5 wrd geïsleerd bij plm. 3

10 Tabel - Nie me B.C.G. gevaccineerden F d + N T.U. P.P.D.-Aviair { 50/ Tween 8 2 r l Z 8 gr:r12rr41178gz2r22zrz rrrr r g g r z14 j 4 4 z z r 19: 8 7 y r r :4r.lrz ' É c d É e q Fr Ë 2r+ rl 47r41444zz52 / y^fl de paiënen pgenmen in ne Baey-Sae Tuberculsis Hspial Rme Gergia. De Yellw-bacillus is een a-ypische frchrmgene mycbacerie (beschreven dr Pllak en Biihler). (r) He nderzek dr Edwads en Palmer werd als vlg verrich: A. Onderzek me he gezuiverde'baey-uberculine' hierna e nemen P.P.D.-Baey. Twee grepen paiënen ui he Baey-Sae-Hspial /erden nderzch één grep.var Í4 paiënefl bij wie uisluiend humane uberkelbaceriën gekweek waren en een grep van z8 paiënen bij wie uisluiend he Baey-rganisme gekweek was. Alle paiënen ui beide grepen ndergingen wee Manuxreacies; p de ene arm een Íeacie me 5 T.U. P.P.D.-S (Sandaard-uberculine vlgens Seiber) en p de andere arm een reacie me y T.U. P.P.D.- Baey. Na 3 x 24 uuí srerden de reacies afgelezen waarbij de induraies 4

11 Tabel - Me B.C.G. gevaccineerden T.U. P.P.D.-Àviair { 50/* Tween 1 li U4 i^ E ^1 ' T r8 N.O Crr 9 É 12 F rr 414 fr e1 r7. 8 l F 20 zl 22 r grrr12rr zz"22124 zzz 7 r 9 8 z r \rr z 2 r r r 1 7\rr 7 g g 4 9 z 4 4 \r 2 z \ + + S;7 r r r r ) 4 e\r. r \ 4 2 r r r z\18 2 j z z r z 4\4 14\ / 8 E a a G r r r zr\98125zr 4 r \ j z r 4 \r z a 2 4 r \ll r r r \ z r r 2 2 \rr z r ' r \4 z 2\ r 2 2 2L r 2 r 21 \ \ Z \ z427zGz zr11r 7 \ 20 z 4 9 4a 4 4r 4 )9 )4 r8 lz 1 T 4 r r9r8 in mm werden gemeen. Van deze gegeyens kn een críelaieabel wrden pgeseld welke de verhuding aangeef van de gíe van de nsane induraies bij iedere paiën in beide grepen. Figuur 2 geef vr de gíep van 14 persnen die me ypische humane uberkelbaceriën 'q/areír besme de crrelaie weer ussen de gre van de induraies me P.P.D.-S en me P.P.D.-Baey. Figuur 3 geef de crrelaie van de induraies me P.P.D.-S en me P.P.D.-Baey bij de grep van 28 paiënen bij wie uisluiend he Baey-rganisme was geïsleerd. Fig* z laa zien da de T.U. dses P.P.D.-S bii de me ypische humane uberkelbaceriën besmeen (berekkelifk) gre reacies den nsaan erwiil de y T.U. dses van P.P.D.-B veel kleinere reacies geven en in vele gevallefl zelfs in he geheel geen reacie zelfs bij paiënen van wie de reacie me P.P.D.-S gr /as. Slechs bij l van de r4y paiënen ias de reacie me P.P.D.-B gre dan me P.P.D.-S. Daarenegen geef Fgn* e zien da bij de paiënen besme me

12 30 42 r80 Figuur r - Frcquegvencur vanmanux lcacies bij r1r8 nic me B.C.G. gcvaccincerde gchlieen - P.P.D.-huÍue -----"-. P.P.D.aviai 8 9 r0 1r 12 ls nduaic in mm

13 Figuur z - Crelaiediagram van manuxreacies me P.P.D.-S en me P.PD.-Baey bij 45 paiëen besme me ypische uberkelbaceriën. (naar Edwads en Palme Am. J.Hyg. vl. 8 zr3). Figuur 3 - Crelaiediagram van manux- Íeacies me P.P.D.-S en me P.P.D.-Baey bii z8 paiënen besme me Mycbacerium Baey (naa Edwards en Palmer Am. J. Hyg. vl. 8 zr3). 25 d20 c È F'l 5 ul LJ 10 É és f Z./ a /'. / a'.:. aa.a / : _/. a..a. /'.l!.'.. 31""' "'iii4ir ' 20 O a 25 NDURATE MET PPD.-S Figuur 4 - Tubeculine-hisgrammen me P.PD.-S en me P.P.D.-Baey bii rree gepen paiënen respecieveliik besme me ypische humane ubekelbaceriën en me Mycbaceium-Baey. (naa Edwads en Palmer Àm. J. Hyg. vl. 8 zr3). 20 \ P. PD.-B r/ PPD.-S NDURATE N M.M É NDURATE N M.M. 30

14 he Baey-rganisme de y T.U. dses P.P.D.-B gree reacies geven dan de equivalene dses P.P.D.-S. FiSr* 4 geef de verdeling van de gre van de induraies in mm me de beide 'uberculines' in de wee grepen paiënen als frequeniecurven. De curven vr de Íeacies me P.P.D.-S bij paiënen me ypische humane uberkelbaceriën en vr de reacies me P.P.D.-B bij paiënen me he a-ypische rganisme zijn vriiwel gelijk van vím; zij gelifken beide p de nrmale frequeniecurve. Deze resulaen kunnen wrden verwach bij nderzek me een passende dsis van he hmlge anigeen. De curven vr de reacies me P.P.D.-B bij paiënen me ypische humane uberkelbacedën en me P.P.D.-S bij paiënen me a-ypische rganismen zijn k aan elkaar gelijk maar verschillen beide duidelifk van de wee andere curyen. Me de dses van de wee anigenen die bij di nderzek werden gebruik nden vrijwel alle paiënen bij wie ypische uberkelbaceriën'waren geïsleerd reacies vafl en minse mm p P.P.D.-S eí1 evens was hun reacie me P.P.D.-S grer dan me P.P.D.-B. Zulke reacies me P.P.D.-S wrden geïnerpreeerd als specifiek. n egenselling hiermede vernden de meese paiënen me a-ypische rganismen gíere reacies me P.P.D.-B dan me P.P.D.-S; en zulke reacies me P.P.D.-S wrden geïnerpreeerd als a-specifiek. Ui di nderzek blijk da bij vermeden p een besmeing me he Baey-rganisme dan wel me ypische uberkelbaceriën he uiveren van wee manuxreacies één me humane P.P.D. en één me P.P.D.- Baey een aanwijzing kan geven ver de mees waarschiinliike rzaak van de dan predende uberculine-geveligheid. B. Onderzek me 'P.P.D.-Yellw'(gezuiverd uberculine bereid van de Mycbacerium Luciflavum een fchrmgene a-ypische mycbaceriel. Ok bij di nderzek werden sree gíepen paiënen nderzch hans in he Suburban Ck Cuny Hspial. Eén grep besnd ui r3 paiënen bij wie uisluiend humane uberkelbaceriën waren geïsleerd en een andee gíep van r paiënen bij wie uisluiend fchrmgene a-ypische mycbaceriën v/aren geisleerd (Yellw-bacillus). Alle paiënen ndergingen \vee manuxreacies. Op één arm nvingen zij een inradermale injecie me 5 T.U. P.P.D.-S (Sandaard Mycbac. luc. favum : M. yellw : M. Kansasii. 8

15 ï fl25 G F lrj g F ir :) zr Figuur 5 - Crelaiediagrammen vaír manuxíeacies me PP.D.-S en me P.P.D.'Yellw' bii rl paiënen besme me!pische uberkelbaceiën (naar Edwards en Palmer Àm J. Hygvl' 8 zr7) 20. :'.ií *'' ' 'ï'.'': ' Figuur - Crrelaiediagram van manuxreacies me P.P.D.-S eír me P.P.D.- 'Yellw' bii 3r paiënen besme me fchrmgene mycbaceiixr (naar Edwads en Palme Àm. J. Hyg. vl. 8 zr3). / ara e '.a a í l NDURATE MET PPD..S Figuur 7 - Tuberculine-hisgrammen me P.P.D.-S e me P.P.D.'Yellw'bii wee grepen paii:nen respecieveliik besme me ypische uberkelbacedën en me fclumgene mycbacedin (naar Edwards e Palmer Am. J' Hyg. vl. 8 zr1) NDURATE ln l"m.

16 uberculine van Seiber) en p de andere zrm één me P.P.D.-Yellw. Na 3 x 24 rrí werden de reacies afgelezen waarbij.a. de induraies in mm werden gemeen. Van de crrelaie ussen de induraies me P.P.D.-S en me P.P.D.-Yellw welke praden bij de paiënen in deze /ee gíepen werden abellen samengeseld. FiS* S geef de crrelaieabel bij de rl paiënen me uisluiend humane uberkelbaceriën erwijl fguur de crr.elaieabel geef van de reacies bij de grep van jí paiënen welke uisluiend besmer \r/aíen me Mycbacerium Lucifavum. Hewel de verschillen klein zljn zijn deze ch in yeíeensemming me he algemene principe da de reacies me he hmlge anigeen de neiging hebben grer e ziin dan die me he heerlge anigeen. Fig* 7 geef de verdeling van de percenages van de gren van de induraies me P.P.D.-S en me P.P.D.-Yellw in de beide grepen paiënen als frequeniecurven. De vier curven rrernefl alle een zekere geliikvrmigheid; zwel de curve me P.P.D.-Yellw me die me P.P.D.-S bij de paiënen me uisluiend humane uberkelbaceriën als die me P.P.D.-Kansasii me de curve me P.P.D.-S bij de paiënen me uisluiend Mycbacerium Kansasii-besmeing. n egenselling he hierbven vermelde nderzek me P.P.D.- Baey blijk ui di nderzek me P.P.D.-Yelw da bij een evenueel vermeden p een besmeing me de Mycbacerium Kansasii he uiyeren van dubbelreacies (humane P.P.D. cnra P.P.D.-Yellw) nauweliiks van waarde zal zljn mda deze beide mycbaceriën (Mycbacerium Kansasii en Mycbacerium Tuberculsis var. hm.) in anigene werking nauw aan elkaar verwan ziin. Zw aangenmen wrden da alle mycbaceriën vr wa beref hun anigene werking een gezamenlijke cmpnen (f cmpnenen) bezien en verder elk individueel ng één f meer specifieke cmpnenen dan z:u vr wa de Mycbacerium Tuberculsis en de Mycbacerium Kansasii aangaa he aanal gezamenlijke cmpnenen gí ziin erwijl vr wa beref de MycbaceÍium Tuberculsis en de Mycbacerium Baey he aanal gezamenlijke cmpnenen klein zu zijn. Tabel geef vr de vier grepen paiënen ui beide bvengenemde nderzekingen de percenages reacies ) mm me P.P.D.-S P.P.D.-B en P.P.D.-Yellw beneyens de gemiddelde gren lran de induraie me he bereffende P.P.D. De cnclusie welke ui hun nderzekingen gerkken kn /rden luid als vlg. O

17 Tabel. Reacier me 0r mg PP.D-S en P.P.D.-Y f PPD=B bij pdriënen in saaria Aanal paiëneír me P.P.D %reacies}-mm me P.P.D..B me P.P.D..Y Gemiddelde gíe van de eacies in mm me P.P.D.-S me P.P.D me.p.d-y Bae.l Hspilal Paiënen me ypische uberkelbaceriën r rz 2 Paiënen me a- ypische ubekelbaceriën (Baey) zb l r 28 Ssbarban Ck Cany lfrpial Paiënen me ypische ubekelbaceriën r 98 r 91 7 r34 Paiënen me a- ypische (Yellw) rganismen 1 8lg 903 r4 r4 Aargezien uberculinereacies uigeverd me hmlg uberculine greíe induraies den nsaan dan uberculinereacies uigeverd me heeílge uberculines kunnen vergelijkende huidreacies me geschike dses uberculine bereid van ypische en a-ypische mycbaceriën een aarwijzing geven rrer de mees waarschijnlijke verwekkeí van de huidgeveligheid. Naarmae he nderlinge verschil in anigene werking van wee 'sren' mycbaceriën grer f kleiner is zal de aanwijzing varr de verwekker van de huidallergie meer f minder duidelijk ziln. Een gr verschil in anigene /eíking besaa ussen de ypische humane uberkelbacerie en de mycbaceriën van de grepen en van Runyn (Myc. Scrphulaceum () en Myc. Avium () en Myc. Baey (). Een kleiner verschil besaa ussen de ypische humane uberkelbacerie en de mycbacerie van gíep van Runyn (Myc. Kansasii). À. ONDERZOEK METTUNERCU-NES BERED VAN A-TYPSCHE MYCOBÀCTNNTËN n ry$ werd vr he geriche nderzek in Suriname andermaal een uberculineeam rran de Gezndheidsrganisaie T.N.O. uigeznden. Bij di weede nderzek da in de maanden januari en februari 191

18 weíd uigeverd vrerden q4 schlieren eí uderen me wee reacies van Manux nderzch. Eén reacie was ví allen gelijk nameliik de W.H.O.-sandaard-uberculinereacie uigeverd me r T.U. R z3 f j/ Tween 8. Als weede werd een reacie verrich me een 'uberculine' bereid van a-ypische mycbaceriën. De keuze van deze a-ypische uberculines werd gedaan vlgens de indeling van de a-ypische (Annymus) mycbaceriën vlgens Runyn. Deze indeling is gebaseerd p verschillen in culurele eigenschappen zals pigmenaie kaalaseaciviei en greisnelheid. Tevens wrd bij de indeling rekening gehuden me geneesmiddelenresisenie en pahgeniei vr prefdieren. Runyn geef de vlgende verdeling in vier gíepen me de bij iedere grep behrende eigenschappen. Grep : De fchrmgene mycbaceriën (Yellw-bacillus f Mycbacerium Luciflavum f Mycbacerium Kansasii). Eigenschappen: Bij grei in he dnker is er weinig f geen pigmenaie dch er nsaa een helder geel pigmen binnen -24 uur als de culuur minuen aanhe lich wrd blgeseld. De klniën van de meese sammen zijn smh erwijl er gre kaalase-aciviei besaa. De geneesmiddelenresisenie varieer me de sam; meesal wrd slechs gedeeleliik resisenie gevnden r mcg/ml P.A.S. r mcg/mls.m. en r mcg/ml.n.h.greibij z-zy gr. C in 3-4 weken dch in r-z weken bij 37 gr. C. Nie pahgeen vr caviae en Íaen mgelijk wel lrr muizen bij inraveneuze ediening. Bij cninue grei in he lich nsaa een rd-ranje pigmen. De sammen vaír deze grep wrden vaak gemis als de jnge culuren nie aan lich ziin blgeseld f na blselling aan lich binnen 24 vrr wrden bekeken. Fr. zal dan geen pigmenaie gezien wíden en de klniën zullen dan gelijken p die van de Mycbacerium Tuberculsis Grep : var. hminis f var. bvis. De scchímgefle mycbaceriën (d.'orange- Bacilli' van Bihler en Pllak). Vrij zelden z i zijn deze a-ypische mycbaceriën de enige verwekkers van Tngzieken bij de mens. Vaker wrden deze mycbaceriën beschreven als de

19 ver'n/ekkers van halslymphklieruberculse (van Zeben (+)). Eigenschappen: De klniën zijn absluu geel gekleurd vanaf he begin van de grei in he dnker. Ze wr.den meer ranje f rd-ranje bij grei in vrdurend lich. De klniën zijn meesal smh erwijl de kaalase_aciviei zeer gr is. De geneesmiddelenresisenie en de greisnel_ heid zijn ngerreeí dezelfde als vr grep. Deze mycbaceriën zijn ne pahgeen yr labra_ riumdieren. Grep: De nn-fchrmgene mycbaceriën (a-ypische mycbaceriën van he Baey-ype en van he Aviaire ype). Deze mycbaceriën kunnen de verwekker.s zijn van ernsige pulmnale zieken bij de mens. T deze grep behren k sammen.w^ar'varr een duidelijke pahgeniei nie bekend is. Eigenschappen: Gewnlijk besaa eí geeír pigmenaie. Z er pigmen- Grep V: aie is nwikkel deze zich langzaam. De klniën kunnen \ilaíneer zij aan he lich zijn blgeseld langzaam kleuren. De klniën zijn smh; de kaalaseaciviei wissel. De greisnelheid is ngeveer dezelfde als van de grep -mycbaceriën. De geneesmiddelenresisenie is ver he algemeen wa grer dan van de sammen van grep. Er besaa geen pahgeniei vr caviae. Smmige sammen zijn duidelijk verwan me de Mycbacerium Avium daar zij in saa zijn m bif 4 gr. C e greien en m reacies e geven me aviaire uberculine bij ingeëne dieren; echrer schijn de virulenie vr kippen verzwak e zijn f vedren. De meese sammen vernen echer geen enkele ver- ranschap me Mycbacerium Avium. Sammen van grep zljn vaak geïsleerd bij paiënen die nie gevelig zijn vr humane uberculine. Di is vr sammen van grep f een ngewn verschijnsel. De snel-greiende a-ypische mycbaceriën. Enkele van deze sammen kunnen de rzaak zijr- van ernsige lngzieken; vr andere sammen van deze grep is geenaanwijzing van pahgeniei vr de mens bekend. Eigenschappen: De sammen zijn ne gepigmeneerd. De klniën zifn Í3

20 z /el rugh als smh. De kaalase-aciviei is serk en de geneesmiddelenresisenie is hg. De greisnelheid is aanmerkelifk sneller dan vr de sammen van de andere grepen; gede grei binnea z-3 dagen bij emperauren var zwel z'2 gr. C als bij 7 *. C. De verschillende eigenschappen van deze vier grepen a-ypische mycbaceriën zíjn h abel V verenigd. Ui he bvensaande bliik da er meerdere a-ypische mycbaceriën vrkmen die pahgeen ziin vr de mens. Tabel fv. Eigensclrdqpen an de uier grepen a-pirche mlcbacíerië V Grep Fchrmgenen Scchrmgenen Nn-fchrmgeen Snelgreies Pigmenaie Klnies \Veinig f geen bii gei in dnke. Helder geel nje na -z4u na r uur in lich. Smh Gee in dnker. Oranje-d anie in vduend lich Smh Geen Smh "...-"*n * rg. Kaalase-aciviei Serk Zee serk \Wissel..n Geneesmiddelenresisenie r mcg/ml PAS r mcg/ml SM r mcfml NH dem Grer dan bii en "-* Geisnelheid Bii kameremp. in 3-4 weken bil 37C in r-z weken dem dem...n"*" riiu*"r- emp.m2à drg". " ri; 17.c. Pahgeniei vr pefdieen Nie v caviae en Íaen dem dem l***"0. 4

21 De vlgende 'uberculines' bereid van a-ypische mycbaceriën werden bij he hier e beschrijven nderzek in Suriname gebruik: a. P.P.D.-Kansasii (RS 3) T.U.f r0/ Tween 8 (Grep van Runyn) bereid in he Saens Serum nsiu e Kpenhagen. b. P.P.D.-Scrphulaceum (RS 9l) T.U. * r0/* Tween 8 (Grep van Runyn) bereid in he Saens Serum nsiu in Kpenhagen. c. P.P.D.-Avium (RS r) 5 T.U. r0/ Tween 8 (Grep van Runyn) bereid in he Saens Serum nsiu in Kpenhagen. d. P.P.D.-Avium ( Teybridge) (r mg rr.rrl) T.U. znder Tween (Grep van Runyn) bereid dr he Bilgics Preparain Labrary Rckville Maryland van he DepaÍmen f Healh Educain and íelfare Public Healh Service (Verenigde Saen van Amerika). Tevens werd gebruik gemaak van de vlgende prduken bereid van andere micr-rganismen dan mycbaceriën welke mgelijkerwijs in saa meen wrden geach besmeing van de mens bij kruisgeveligheid vr humane uberculine e kunnen verrzaken. e. Hisplasmine (L }{-42 lr:r) bereid dr he Bilgics Preparain Labrary Tuberculsis Prgram c.b.c. Alana Gergia. f Ncardia brasiliensis-'sensiine'(rs rr7) J U.+ J0/ Tween 8 bereid in he Saens Serum nsiu in Kpenhagen. g. Ncardia aserides-'sensiine'(rs 8r) U. + J/ Tween 8 bereid in he Saens Serum nsiu in Kpenhagen.. Tuberculine-nderqek bi +5 yllieren uar -14 jaar in Paramarib dr gelijkijdige ediening uan r T.U. R z1 * l Taeen 8 en S T.U. P.P.D.-Kansasii { 00 l Tween. n Paramarib werden 49r leedingen van -14 jaar van een lagere schl nderzch me een reacie van Manux me r T.U. R z3 f J/ Tween 8 p de ene arm en egelijkerijd me een reacie van Manux me 5 T.U. P.P.D.-Kansasii a ;0/ Tween 8 p de andere arm. Na drie dagen werden de reacies afgelezen waarbij.a. de diameer van de nsane induraies in mm werd gemeen. Van 43 schlieren was bekend da zij nie me B.C.G. waíen gevaccineerd. Tabel V geef de crrelaie van de induraies me r T.U. R z1 f Tween 8 en me T.U. P.P.D.-Kansasii f Tween 8 bij deze 43 nie me B.C.G. gevaccineede schlieren. Figaar geef de hisgrammen van de gevnden induraies me beide prduken weer. Evenals bij in Nededand en in de Verenigde Saen van Amedka '

22 Tabel V - 4r0 herliryc ndn -14 iaar nie nel B.C.G gelaccirreerd. T.U. P.P.D. Kansasii * r/m Tween 8 r r 12 r r z4 z7 z z1 2a 29>r 2rr a B { 8 + { & *i F l 4 7 r8 r9 r7 r7 9 9 l >r g r r 19 rr verriche nderzekingen bliik k hier een aànal kinderen vr e kmen bij wie de huidgeveligheid vr Kansasii-P.P.D. grer is dan vrrr humane P.P.D. Deze grere geveligheid vr Kansasii-P.P.D. blijk vrnameliik e besaan bij die leerlingen welke me induraies van en me r mm Íeageren me humane P.P.D. Bven deze waarden ziin de induraies me Kansasii-P.P.D. in he algemeen kleiner dan me humane P.P.D. De gemiddelde induraie vaír de reacies van /m r mm me r T.U. R z3 f Tween (bij 382 schlieen) bedaag r mm. De gemiddelde induraie van de in deze grep gevnden waarden vr de reacies me Kansasii-P.P.D. bedraag 3 mm. De gemiddelde induaie rg

23 Figuur 8-43 leedigen van -14 iaar nie me B.C.G. gevaccineed. r T.U. R 23 + Tween 8 - ' T.U.P.P.D. Kansasii * Tween 8 Í induaie in mm van de 48 reacies grer dan r mm me humane P.P.D. bedraag rr mm erwijl de gemiddelde induaie van de bijbehrende reacies me Kansasii-P.P.D. z4 mm bedraag. Tabel V geef de crrelaie van de induraies bij r me B.C.G. gevaccineerde schlieren van de induraies me r T.U. R z3 f Tween 8 me de indumies me T.U. Kansasii-P.P.D. f Tween 8. Bij de me B.C.G. gevaccineerde schlieren blifken de gemiddelde induraies van de reacies nsaan na inradermale ediening van r T.U. R z3 f Tween 8 en van T.U. P.P.D.-Kansasii elkaar nie veel e nlpen. De gemiddelde induraie me r T.U. P.P.D. R z1 f Tween 8 bedraag mm die me T.U. P.P.D.-Kansasii f Tween 8 bedraag 8 mm. z. Tubercaline-nderTek bi g schlieren uan -14 jaar in Paramarib rze gehjkrjdige ediering uan r T.U. P.P.D.-R z1 { sf* Tween 8 en T.U. P.P.D.-Scrphalaceum 0l*Tween 80. nparumaib werden 438 leedingefl van -14 jaar vafl een lagere schl nderzch me een reacie van Manux me r T.U. P.P.D.-R z3 f J/ Tween 8 p de ene arm en egelijkerijd me een reacie rran Manux me 5 T.U. P.P.D.-Scrphulaceum p de andere aím. Na drie r7

24 Tabel Y - heilingen ldn -14 jddr mc BC.G gewccificeld. 2 : zl l T.U. P.P.D. Kansasii + r/* Tween r rr rr 14 rr 1 17 r r z1 2 2 r z 29>r 9 7 É 8" _F H 8r T: a r *'e l d17 fi. -.i 19 F< ' g dagen werden de reacies afgelezen waarbii.a. de diameer van de nsane induraies in mm weíd gemeen. Van 79 schlieíen was bekend da zij nie me B.C.G. vraren gevaccineeíd. Tabel V geef de crrelaie van de induraies me r T.U. R z3 f Tween 8 en me T.U. P.P.D.-Scrphulaceum f Tween 8 bij deze 379 me me B.C.G. gevaccineerde schlieren. Figuur 9 geef de hisgrammen van de gevnden induraies me beide prduken weer. Evenals bij in Nederland (bij recruen) verriche nderzekingen blijk k hier een aanal nderzchen vr e kmen waarbii de huidgeveligheid vr Scrphulaceum-P.P.D. grer is dan ví humane r8

25 Tabel V bcringen un -14 jaar nie me BC.G. geaaccineerd. 5 T.U. P.P.D.-scphulaceum + l/. Tween E 9 r rr L ry 4 r1 1 r7 E 19 ' 'r 22 z) z >ra F Q.< + É A: À Ë 9 r r r 11 r8 r9 \r ) z8 29 P.P.D. Deze grere geveligheid vr Scrphulaceum-P.P.D. blifk evenals bij he nderzek me Kansasii-P.P.D. he geval was vrnameliik e besaan bii de leerlingen welke me humane P.P.D. me induraies van en me r mm reageren. Bij enemende waarden me humane P.P.D. wrden de induraies me he Scrphulaceum-P.P.D. kleiner dan me he humane P.P.D. De gemiddelde induraie van de reacies van en me r mm me r T.U. R z1 f Tween 8 (bij 334 schlieren) hedraag r7 mm. De gemiddelde induraie van de in deze grep gevnden vaaíden vr de induraies me he Scrphulaceum-P.P.D. bedraag y mm. De gemiddelde induraie van de 45 reacies grer dan 9

26 Figuur leerlingen van -4 iaar rie me B.C.G. gevaccineerd r T.U. R z3 { Tween 8 j T.U. P.P.D. Scrphulaceum + Tween 8 i-r 7 9 1' induraie in mm r mm me humane P.P.D. bedraag 9 mm er'il/iil de gemiddelde induraie vari de bijbehrende reacies me Scrphulaceum-P.P.D. rr9 mm bedraag. Tabel V geef de crrelaie rran de induraies bij Sg me B.C.G. gevaccifleeíde schlieren van de induraies me r T.U. R z3 f Tween 8 me de induraies me 5 T.U. Scrphulaceum-P.P.D. f Tween 8. Bij de me B.C.G. gevaccineeíde schlieren blijken de gemiddelde induraies van de reacies nsaaíl na inradermale ediening van r T.U. R z3 f Tween 8 kleiner e zijn( mm) dan bij ediening van T.U. P.P.D.-Scrphulaceum f Tween 8 (rz mm). Di verschil in induraiegre is kleiner naarmae de induraies me he humane P.P.D. grer zijn. De grse waarde gevnden me humane P.P.D. bedraag in deze grep ry mm. Verdelen wij de gevnden induraies me humane P.P.D. in wee grepen lm 7 mm en 8 /m r J ffiffi dan kunnen in deze beide grepen de gemiddelde induraies me humane en Scrphulaceum-P.P.D. be-

27 Tabel V - g leeilirrgeruan -14 jadr me B.C.G geadccirrcd T.U. P.P.D. Scrphulaceum + l/* Tween 8 z r rr 12 r r4 r :r zz z 24 z E 29>) l Érr F" F'' à-!4 Orr ọ + 1 É i Fi x 2 z z 28.9 rrr rekend vyrden. De gemiddelde induraie van schlieren me reacies van -7 mm me humafle P.P.D. bedraag 2 mm. De gemiddelde induaie van de bijbehrende reacies me Scrphulaceum-P.P.D. bedraag in deze grep r8 Ílm. De gemiddelde induraie me humane P.P.D. in de grep van schlieren Íeagerend me induraies van 8-r5 mm me humaíre P.P.D. bedraag r r4 Ínm. De gemiddelde induraie van de bijbehrende reacies me Scrphulaceum-P.P.D. bedaag in deze grep r4 mm.

28 Tficnulinc-nderqek ne gelijkijdige ediening r)dn een redclie aan Manlax ne T.U. P.P.D R 2 + Tpeen 8 c vdn een rcacie an Manax ne J TU. P.P.D-Scrplalacem bij zr8 bnegerkinderen un -4 jaar in Ganqea n Ganzee (Bslanddisric) werd bij zr8 schlieren Yar. -4 iaar een uberculine-nderzek veríich me gebruikmaking van /ee egeliikerif d egediende reacies van Manux; p de ene arm me r T.U. P.P.D. R z3 f Tween 8 en p de andere arm me T.U. P.P.D.-Scrphulaceum en Tween 8. Na drie dagen veíden de reacies afgelezen waarbii.a. de induraies in mm srerden gemeen. Geen der fldeízchen bleek me B.C.G. e z1ifl gevaccineed. Tabel X geef de crrelaie bij de zr8 nderzchen van de induraies me P.P.D. R z1 en me P.P.D.-Scrphulaceum. Figaur r geef de uberculine-hisgrammefl me beide prduken. Ng in seíkere mae dan bij he nderzek van de schlieren in Parumaib blif k hier da de reacies me P.P.D.-Scphulaceum gíer zij dar me P.P.D. R 23. Slechs bij één nderzche is de reacie me P.P.D. R z3 grer dan me P.P.D.-Scrphulaceum. De gemiddelde induraie van de reacies me P.P.D. R z3 f Tween 8 bedraag rr mm en de gemiddelde induraie van de reacies me P.P.D.- Scrphulaceum + Tween 8 bedraag 77 mm. De gemiddelde induraie van de 2 r r Íeageerders me reacies van en me r mm me humanep.p.d. bedraag mm. De gemiddelde induraie van debiibehrende reacies me P.P.D-Scrphulaceum bedraag 73 mm. % Figuu r - zr8 schlieen in Ganzee varr 4 iaar nie me B.C.G. gevaccineed ' - r T.U. R z3 f Tween 8 T.U. P.P.D. Scphulaceum * Tween s 5 -q induraie in mm

29 Tabel X - zr8 slnlierca in Ganqu dr -14 jddr nie me B.C.G. 1 T.U. P.P.D. Scrphulaceum + ru/* Tween 8 r 4 j 8 9 r. 4 1 r 18 rr:! r:r! zqzl z1 :7 :9 > r44lll71r11 2 ' 12 l:llll 5 É 1 8. E É" u O *'r d17 Éx *ir F- 2 2 z r r r r 8 rr S rr T' Aangezien geen deí nderzchen me B.C.G. bliik e ziin gevaccineerd kan hier een vrii beruwbare indruk wrden veíkregen veí de uberculine-index bij deze kinderen. Reeds bij he nderzek in ry was gebleken da geen van de nderzche kinderen valn 4 7 iar me humane P.P.D reageerde. Ok hans blijk da beneden de leefiid van 7 jaar iemand me humane P.P.D. Íeageef. Geach is pe gebneiax he peícenage reageerdes me Scrphulaceum P.P.D. e berekenen. Tabel Xa geef hiervan een beeld: 23

30 Tabel Xa. Tuberculin*indicer me Scrphalaceam P.P.D. en me humane P.P.D. bij de scblieren in Canqee Gebeiaa Aanal nderz. PP.D Scphulaceum * Tween 8 Aanal eacies >rmm / eacies >rmm P.P.D. R z1 * Tween 8 / reacies >mm ry rgr-r9 r r952-r9j' r94-r95 ry z 5z ) J Tuberculine-nder<lek bi lz scllieren aan r2-r8 jaar in Paramarib ne gelijkldige ediening aan r T.U. P.P.D. R z; i l* Tween 8 en T.U. P.P.D.-auiair * l Tween 8 (Kpnhagen) f uan r T.U. P.P.D. R z7 ltween 8 en T.U. P.P.D.-aaiair (ÍYefiridge). Bij di nderzek naar huidgeveligheid vr ayiaire P.P.D. werd gebruik gemaak van wee 'sren' ayiàire P.P.D. Eén prduk bereid in he Saasseruminsiuu in Kpenhagen werd egediend aan lzj schlieren. He andere prduk bereid in de Teybridge labraries in Engeland weíd aan een grep var. 247 schlieren egediend. De werkzaamheid van beide prduken bereid van een aviaire mycbacerie knden in di nderzek wrden vergeleken. a. Tabercaline-nderryek bij 1zy scllieren aan rz-8 jaar in Paramarib ne gelijkijdige ediexing aan TU. P.P.D. R ff@Taeen 8 er JT.U. P.PD.-aiair(Kpenlage) a J'f* Taeen 8 Onderzch werden 325 leedingen van rz-r8 jaar me een reacie van Manux me r T.U. R z3 f Tween 8 p de ene arm en egelif kerijd me een reacie van Manux me T.U. P.P.D.-aviair (Kpenhagen) f Tween 8 p de andere arm. Na drie dagen werden de reacies afgelezen waarbij.a. de diameer van de nsane induraies in mm werd gemeen. Van ry schlieren /as bekend da zij rue me B.C.G. \il/aren gevaccineefd. Tabel X geef de crrelaie van de induraies me r T.U. R z3 f Tween 8 en me T.U. P.P.D.-aviair (Kpenhagen) + Tween 8 bii deze ry nie me B.C.G. gevaccineerde schlieren. 24

31 Tabel X. r5 herlingen an rz-r8 jaar nie ner B.C.G geaccineerd. 5 T.U. P.P.D. Àviair * J/m T /een 8 (Kpenhagen) a 4 g r r rb rr zz 2) >r É9 4 1 È Fr. ^ r+ r ' r d1 À ri e 1 À F z r E r U rr Figuur rr geef de hisgrammen weer van de gevnden induraies me beide prduken. Zals bij he uberculine-nderzek in 19r in Suriname weíd gevírden blijk hans eveíreens een aanal nderzchen vr e kmen bij wie de huidgeveligheid v aviaie P.P.D. grer is dan vr humane P.P.D. Deze grere geveligheid vr aviaire P.P.D. ui zich k bii di nderzek weer bij hen die reageren me induraies ciíca rz mm me humane P.P.D. Bij ename van de waarde ví he humane P.P.D. \il/rden de induraies me aviaire P.P.D. kleiner. De gemiddelde induraie van de reacies me r T.U. R z3 f Tween 8 bij y nie me B.C.G. gevaccineerde schlieren die eageren me reacies /m r mm bedíaag 25

32 Figuur rr. 15 leerlingen van rz-r8 iaar nie me BC.G. gevaccineerd. v. 22 r T.U. R 23 + Tween T.U. P.P.D. Aviair { Tween 8 (Kpenhagen) 3i mm. De gemiddelde induraie van de in deze grep gevnden /aarden vr de induraies me aviaire P.P.D. bedraag 84 mm. De gemiddelde induraie van de 1 rcacies grer dan r mm me humane P.P.D. bedraag 1r mm erwiil de gemiddelde induraie rran de bijbehrende reacie me aviaiïe P.P.D. rr mm bedraag. Tabel X geef de crrelaie van de induraies bij fig me B.C.G. gevaccineeíde schlieren van de induraies me r T.U. R z3 f Tween 8 me de induraies me 5 T.U. P.P.D.-aviair (Kpenhagen) f Tween 8. Ok hie blif k weer evenals bij de nderzeken me P.P.D.-scrphulaceum da er verschil in huidgeveligheid besaa vr P.P.D. R z1 f Tween 8 en P.P.D. -aviair f Tween 8 en wel da di verschil he gís is bij de kleine induraies me P.P.D. R z3 en kleiner bij de grere reacies me P.P.D. R z3 f Tween 8. b. Txbercaline-nderqek bij 247 herlingen a rz- jaar rrre een leaclie a Manlsx mel T.U. R z1 -y Tpeer 8 p de cne arm en egelijkerijd nel eeil reacrie aail Manrlx me T.U. P.P.D.- aiair (VEbridge) p de ardere arm Op deze wijze werden 247 leerlnsen ndeízch. Na drie dagen /erdefl de reacies afgelezen waarbij.a. de diameer van de nsane induraies in mm weíd gemeen. Van 15 schlieen was bekend dazij nie me B.C.G. waíeí gevaccineerd. zg

33 Tabel X. 9 herliryn rn r2-r8 j@r me B.C.G geaccineerd y T.U. P.P.D. Aviai * y/* Tween 8 (Kpenhagen) 4 J r rr r: r 14 r 1 r r8 19 r rr rr zr 24 z a zg>r 22r) 2\2 rr\r)2 B F 8 2lll r r l\ T + N c d Ë i 4 Tabel X geef de crrelaie van de induraies me r T.U. P.P.D. R z3 f Tween 80 en me T.U. P.P.D.-aviair ($Teybridge) bii deze r5 schlieren wee. FiSn* rz geef de hisgrammen van de gevnden induraies me beide prduken. Ok hier blijk weer eefl aarral nderzchen me P.P.D. Teybridge een grere induraie me aviaire P.P.D. e nen dan me humane P.P.D. H.e zijn k hier weer degenen die me humane P.P.D. ÍeageÍen me induraies van circa rz mm die me aviaire P.P.D. grere Íeacies geven dan me humane P.P.D.; daarbven ziin de reacies me aviaire P.P.D. kleiner dan me humane P.P.D. De gemiddelde induaie van de 27

34 Tabel X. r J leerlingen dil r 2- r E jaaric me B.CG. geaccinceil 4 T.U. P.P.D. Aviair ( íeybridge) z r r i2 4 l ar 4 z 2 z >r c 9 ë F' " d. a! d1 É i" 4.g À D F. Í 1 r J zg 27 aa 79 >r Íeacies me humane P.P.D. van heír die reageren me Íeacies van en me r mm van r leedingen bedraag 4r mm. De gemiddelde induraie van de bijbehrende reírcies me aviaire P.P.D. in deze grep bedraag 84 mm. De gemiddelde induraie van de leedingen die ÍeageeÍden me reecies grer dan r Írm me humane P.P.D. bedreg r43 mm; de gemiddelde induraie van de bijbehrende reacies me aviaire P.P.D. in deze grep bedreg rr7 mm. Tabel X geef de críelaie van de reacies me humane P.P.D. en me aviaire P.P.D. (Weybddge) bij Sz me B.C.G. gevaccineerde leerlingen. zb

35 Figuu rz. 15 leedingen van rz-r8 jaar nie me B.C.G. gevaccineerd. L 20 r T.U. R z3 * Tween 8 ; T.U. P.P.D. Aviair (0íeybridge) induraie in mm Evenals bij de hiervr beschreven nderzeken me P.P.D.-Scrphulaceum en me P.P.D.-aviair (Kpenhagen) blijk bij me B.C.G.-gevaccineerden een rrerschil in gre e besaan ussen de induraies me humane P.P.D. en he P.P.D. bereid van a-ypische mycbaceriën welk verschil greí is bij hen die kleine Íeacies me humane P.P.D. nen dan bij hen die me gíere induraies me di prduk reageren. c Vergelijking ran de hiilgrammen wn de genden induraies me P.P.D.-aiair (Kpenhagn) en me P.P.D-a»iair (Vefiridge) bij wu ergelijkbare grepen rcblieren in Paramarib Bij de bvenmschreven nderzeken me P.P.D.-aviair werden in he eerse ndezek 5 nie me B.C.G. gevaccineerde schlieren nderzch me T.U. P.P.D.-aviair (Kpenhagen) + Tween 8 en werden in he rweede nderzek ry nie me B.C.G. gevaccineerde schlieren nderzch me i T.U. P.P.D.-aviak Weybridge zflder Tween 8. Ter nderlinge vergelijking van de hisgrammen werden de gevnden aanallen induraies per mm-grep in prcenen berekend. Hierdr kunnen de me beide prduken verkregen hisgrammen in een figuu rrden vergeleken. Evenz is di p dezelfde wijze mgelijk vr 19 me B.C.G. gevaccineeíde schlieren ui de eeíse grep en de 8z me B.C.G. gevaccineerde schleren ui de weede grep. 29

36 Tabel X[. 8z lecrlingen ua. z-r jaar mel B.CG geucciaeerd. 5 T.U. P.P.D. Àviair ( Teybddge) s rr 12 r i4 r q z1 z4 z1 zg 2? 89>r 1 4 É È F > a + d c iq Fr il-i r 2 2 r r 7 l r Figuur ry geef de hisgammen ví de nie me B.C.G. gevacci- 14 geef de hisgrammen vr de wèl me B.C.G. neeíden fguur gevaccineeíden. d. Sammaing na & adcr4ekcn»adr bij fuerculiae-ailcr4ek alr need rcaclie ua Maillux en P.P.D. bcreid a a-ypirbc m.ycbacbriu fl)eil negeiliend. Ter nadere riënering ver de ^ad yafl de in Suriname vrkmende a-specifieke ubeculine-geveligheid zàls deze bii he ubeculinenderzek in r9r vreíd vasgeseld werde rtrg schlieren ndeízch me wee egeliikerijd egediende reacies van Manux. Eén reacie 3

37 Figuur r3 Vergeliiking in prcenen van de induraies me T.U. P.P.D. Aviair (Kpenhagen) en 5 T.U. P.P.D. Àviair ( leybridge) bii z vergeliikbare grepen nie me B.C.G. gevaccineerde schlieren van rz-r8 iaar * Í0 9 T.U. P.P.D. Àviai * Tween 8 - (Kpenhagen) T.U. P.P.D. Àviair ( feybridge) 1 s iduaie in mm * 12 'r 7 Figuur 14 Vergeliiking in prcenen van de induaies me 5 T.U. P.P.D. Àviair (Kpenhagen) en 5 T.U. P.P.D. Aviai ( Teybridge) bii e vergelijkbare grepen me B.C.G. gevaccineerde schlieren vaa rz-r8 iaar. - T.U. P.PD. Aviair * Tween 8 (Kpenhagen) T.U. P.P.D. Àviai ( Teybddge) 5 5 a l induraie in mm

38 was vr allen gelijk nl. r T.U. P.P.D. R z3 f J/ Tween 8. Als rweede reacie werd gebruik gemaak van een reacie van Manux me één van vier verschillende reacievleisffen bereid van a-ypische mycbaceriën. Deze Íeacievleisffen waren : T.U. P.P.D.-Kansasii f J/ Tween 8 T.U. P.P.D.-Scrphulaceum - r0/ Tween 8 T.U. P.P.D.-Aviair (Kpenhagen) + J/ Tween 8 T.U. P.P.D.-Aviair (Weybridge). Bij di nderzek werden r7r9 schlieren nderzch; r348 waren nie me B.C.G. gevaccineerd en 37r wareí me B.C.G. gevaccineerd. Tabel XV geef een verzich van de aanallen nier me B.C.G. gevaccineerde nderzchen in elke grep benevens de gemiddelde induraies van de reageerders me Íeacies van /m r mm me r T.U. R z3 f Tween 8 en de gemiddelde induraie vr elke gíep van de daarbij behrende reacies me a-ypische P.P.D. en evens de gemiddelde induraies van de reageerders in elke grep me induraies grer dan r mm me P.P.D. R z3 f Tween 8 en de gemiddelde induraies van de bij elk van deze grepen behrende reacies me a-ypische P.P.D.-'s. Ui deze abel bijk da bij de nderzchen welke reageíen me reacies van /m r mm me r T.U. R z3 f Tween 8 he verschil in induraiegren me de bijbehrende induraies me a-ypische uberculines he grs is wanneer aviaire P.P.D. f Scrphulaceum P.P.D. als weede reacie van Manux wrd egediend. He verschil is kleiner bij gebruik van Kansasii-P.P.D. Vr he pspren van a-specifieke uberculine-geveligheid blijken hierdr P.P.D.-aviair en P.P.D.- Scrphulaceum e verkiezen bven P.P.D.-Kansasii. Bij de Íeacies me P.P.D. R z3 welke gírer zijn dan r mm blif ken de gemiddelde induraies van de bijbehrende reacies me P.P.D. bereid van a-ypische mycbaceriën in de vier nderzche grepen kleiner e zijn me deze prduken dan me he R z3 f Tween 8. He lijk hierdr zeer waarschijnlijk da he gíse deel van de reacies me R z3 f Tween 8 welke gíer zijn dan r mm specifieke reacies zullen zijn dus reacies waaaan een besmeing me humane uberkelbaceriën en grndslag lig. Deze waarschijnlijkheid neem e naaímae de reacies grer zijn. Een uizndering dien gemaak e wrden vr he nderzek me Scrphulaceum-P.P.D. in he bslanddisric (Ganzee). Hier blijk slechs bij één nderzche de reacie me humaíre P.P.D. grer e zijn dan me Scrphulaceum-P.P.D. Hier blijk dus vijwel geen specifieke uberculinegeveligheid vr e kmen. 2

39 x! F( È. B r ṭ r jp gii -i j d.s.l.e. -1 ^ \-/ > q hà: ïï i5:i ^' > - -" È-<+.i10 rïr.r ri-.q E P ^: * E ÉE"-"EÈ r-.- r.-l- ih^ ï'^; È E EEd È É?r3.9 EÈ'- N \0 ÉÉ EÉ q ^ 99 i Ë Ë + }: ij r à É ï-i q 5'E";ii È ki '- j d l? E.É óp!h r=ëi#' -r ÉF ËE 9r E É E E r@ s c s -r'el'v d r'- A E 5E3l'J' ^x { E E. E-1 F-i shh Ë e! gse;è re 9r9 + F rf ié LiE a'h u'e HU O z& =ie È-3Ë dé!1 À.:9 is H }E {.EY àà àr E e s HÈ + ; d Q - :f + Ë.> É s frii frë +.Ë +.È' +1+ +f rlq F -Q É -Q c -Q ËË.. ö ií.. ië$.7 Jil$ 'í 3=H ==i 33$ =3Ë N N

40 Tabel XV geef vr 71 me B.C.G. gevaccineerdepchlieren de aanallen nderzchen in de verschillende grepen benevens de gemiddelde induraies van de reacies me de vier P.P.D.-prduken bereid van a-ypische mycbaceriën in vergelijking me de gemiddelde induaies me he humane P.P.D.-R z1 f Tween 8. Ui deze abel blifk da bij B.C.G.-gevaccineerden bij gebruik van he humane P.P.D.-R z3 f Tween 8 en he P.P.D.-Kansasii f Tween 8 vrijwel geen verschil in gemiddelde induraies val e cnsaeren. Di verschil in gemiddelde induraies is wel vas e sellen bij gebruik van Scrphulaceum enf f aviaire P.P.D. Bij vergelijking van de crrelaieabellen van de nie en ael me B.C.G.- gevaccineerden in de me Scrphulaceum en aviaire P.P.D. nderzche gíepen blijk da bij hen die reageíen me reacies bv. r à rz mm me humane P.P.D.-R z3 f Tween 8 er een aanal nderzchen is die me he P.P.D. bereid van a-ypische mycbaceriën duidelijk grere reacies geven dan me he humane P.P.D. Di geld zwel vr de grep nie als wel me B.C.G.-gevaccineerden. Bij afznderlifke beschuwing van de crrelaieabellen van de nie me B.C.G. gevaccineerde schlieren in de grepen nderzch me P.P.D.-Scrphulaceum en me P.P.D.-aviair kan ui de bevinding da een aanal nderzchen greíe reacies vern me P.P.D..van a- ypische mycbaceriën dan me humane P.P.D. de cnclusie wrden gerkken da hier sprake is van a-specifieke uberculine-geveligheid. Echer waíureeí nafhankelijk van de kennis van deze bevinding de crrelaieabellen wrden beschuwd van de me humane P.P.D. en me Scrphulaceum en aviaire P.P.D. nderzchen welke wel me B.C.G. zijn gevaccineerd kan k hier wrden gecnsaeeíd da er een aanal nderzchen me grere Íeacies reageer me a-ypische P.P.D. dan me humane P.P.D. Geseld zu kunnen wrden da hierui blijk da geringe ps-vaccinale huidallergie duidelijker me P.P.D. bereid van Mycbacerium Scrphulaceum f Mycbacerium Avium aan e nen zu ziln dan me P.P.D. bereid van de Mycbacerium Humanum. Ten einde deze hyphese p haar waarde e esen werden in Nederland bij recruen yóór en nà de B.C.G.-vaccinaie welke werd verrich bij hen die me reacies rran en me 4 mm rcageerden me humane P.P.D. r T.U. R z3 f J/ Tween 8 gelijkijdig reacies van Manux verrich me humane en aviaire P.P.D. Zals blijk ui figuur r 5 bleken f weken na de B.C.G.-vaccinaie de induraies me humane P.P.D. greí e zijn dan me aviaire P.P.D. )4

41 9H r4.ujp 'Ëi EÀ.S.; k* -. r r + x! dfi d a 'd r E E?es riug Ëi:ËÈ OHP (d+ dfu rà ) É rl{ $ Ë i ÉË 9F 5+ ^ua 8ï+S 8À K U öd q È r.èr'.l 9 ao H N@ sr g lj i1 rf' É \ \ É É ^ s E É + s =*E È Ë dé!? ch \c) \ { h.é ud u q Ll m E d 0 (r) F à_ p.r BöO J' 'É? e qà! - x rf é ó@@@ ^OO + \ >É_ÉÉ É F-_: F F +:; +: + + re s8.hï s.h qq rr iïb ï cici " cin' ÉiciF cici *iï Èiï *i: ËÈ$ i=;-ë Di.Ë jie i5ë ËËF ËËF ËËb' ËË.O * -* - ^+ - ^v - {

42 Figuur r5. Celaie van de induraies me r T.U. P.P.D. R z3 -F Tween 8 en me r T.U. P.P.D. Aviair (Kpenhagen) { Tween 8 weken na B.C.G. vaccinaie bij 3r recuen. È F T d mm 1'l 1 '5 1a '3 12 ' if s 7 9'10' ' hm r T.U. R z3 -l Tween 8 '?'anneer aangenmen mag rfr/fdea da deze bevinding eveneeís epasbaar is vr de siuaie in Suriname km hiermee de hyphese da geringe psvaccinale huidallergie na B.C.G.-vaccinaie beer vas e sellen z zijn me aviaire f Scrphulaceum P.P.D. dan me humane P.P.D. e vervallen. AangenmeÍr vrrd hans de gedache da zwel bij de me B.C.G.- gevaccineerden als bij de nie me B.C.G. gevaccineerden een gemeenschappelijke facr (infecerend agens) aanwezig is welke veran.wrdelijk is vr een zekere mae van a-specifieke uberculine-geveligheid bij de schljeugd in Suriname. CONCLUSE De cnclusie welke ui di nderzek gerkken kan wrden luid: n gebieden waar a-ypische uberculine-geveligheid vóórkm verdien he aanbeveling bij uberculine-nderzek seeds sree uberculinereacies egelijkerijd e verrichen; één reacie me de sandaardreacie van Manux me humane P.P.D. en één reacie p de andere arm me een P.P.D. bereid van Mycbacerium Scrphulaceum f Mycbacerium Avium; deze weede reacie er bepaling van de beekenis van de me humane P.P.D. gevnden induraie. 7

43 B. ONDERZOEK NÀÀR HUDGEVOELGHED VOOR REÀCTEVLOESTOFFEN BBRED VAN MCROORGANSMEN ANDERE DÀN \{CROBACTERiiN TER OP- SPORNG VAN DE OORZAAK VAN A-SPECFEKE HUDGEVOELGHED VOOR TUBERCULNE Ten einde de mgelijke brn van a-specifieke uberculine-geveligheid welke in Suriname gevnden wrd nader e preciseren werd behalve he hieryr beschreven nderzek (blz. r5) me P.P.D.'s bereid van a-ypische mycbaceriën een nderzek verrich me reacievleisffen bereid van andere micr-rganismen dan mycbaceíiën. De vr di nderzek gebruike reacievleisffen waíen bereid van \ilee sreí baceriën van he geslach Ncardia nl. Ncardia brasiliensis en Ncardia aserides. Ten sle werd yr di nderzek gebruik gemaak van hisplasmine. Bij di nderzek ndergingen r3 schlieren in Paramarib wee huidreacies: p één arm werd een reacie van Manux verrich me r T.U. humane P.P.D.-R z3 f 50/* Tween 8 en p de andere arm een reacie me àf Ncardia brasiliensis reacievleisf àf Ncardia aserides Íeacievleisf öf Hisplasmine.. Onderqek me reaciealeisfer bereid uan Ncardia brasiliensis eru aafl Ncardia aserides beide me Tween 8 en me r T.U. P.P.D.-R z7 Tween 8 bij Sr9 schlieren in Pararuarib. De baceriën van he geslach Ncardia behren me die van he geslach Acinm1ces de familie der Acinmlcsaceae. Ncardia is een ubiquiair vrkmende bdembacerie me een gering ziekmakend vermgen en km waarschijnlijk nie vaak vr als saprfie bij de mens (5). Hewel Peabdy c.s. () vermedde da deze baceriën wel saprfieisch vrkwamen knden Raich e.a. (7) ui de spua van r9 paiënen me aandeningeíl van de luchwegen geen enkele maal Ncardia kweken. n egenselling Acinmyces is Ncardia zuurvas en aërb. Klinisch zijn acinmycse en ncardise nie seeds van elkaar e nderscheiden. Ncardise km in weeëdei vrm vr: a. Als chrnisch eerende abcessen van he subcuane weefsel me een reginale suppuraieve lymphadeniis. Weed (8) beschreef deze vrm na kiesexracie. Ok in de eer van he mycema pedis (Madurave) kan naas andere micr-rganismen k Ncardia vrkmen meesal Ncardia madurae f Ncardia ransvalensis. 37

44 b. Als een chrnisch infilaieve en abcesvming leidende lngaandening bijna seeds verrzaak dr Ncardia aserides eíl sms d Ncardia brasiliensis. n ry57 werd dr Edwards en Krhn (9) een nderzek verrich naa de uberculine-geveligheid en de huidgeveligheid vr Ncardia- 'sensiine' bij zz9 schlkinderen in ndia. Bij deze schlieren werd me T.U. humane P.P.D. een gr aanal reacies me een induraie van 3 8 mm gemeen hegeen kan wiizen p he vóórkmen Yafl ^- specifieke uberculine-geveligheid erwijl greíe induraies me Ncardia werden gevnden. Figuur r geef he hisgram Yan de gemeen induraies me Ncardia- 'sensiine' bij deze zz9 schlieren in ndia. Ui deze figuur bliik da een gr aanal van de me Ncardia- 'sensiine' nderzche schlieren een Íeacie vafl meer dan ; mm induraie n. n 19r werd dr ns bij een klein aanal recruenin Nededand een nderzek verrich me Ncardia-'sensiine' en humane P'P.D.-R 23. Bii di nderzek bleken enkele fecfueí gfefe feacies e nen me Ncardia-'sensiine' dan me P.P.D.-R 21. Magnussen (r) beschriif h ry2 een dr hem verrich ndezek naar specificieisverschillen van een aanal'sensiinen' bereid van Yefschillende sammen van a-ypische mycbaceliën en van Ncardia. Hierui bleek.a. da de specificieisverschillen ussen de verschillende 'sensiinen' en pziche van humane P.P.D' en en pziche van elkaar gí waren. Figuur 1. Ncardia sensiine rc" T.U" zz9 eacies. 1^ 'l 10 9? 5 n induraie in mm 78

45 Tabel XVL 2g rcblien rar -14 jdar nie ne B.C.G 5 T.U. Ncardia Brasiliënsis + r/. Tween J 7 8 g r rr 12 r 4 r G.1 2E 29>r l É9 9" F' ^ 'l 4 + l \l Íz 7r rz 4r :rl 2z N 1 c i8 À^ À 5 F r99rrr9r2r2 Op grnd van bvensaande nderzekingen sreíd gerach in Suriname me gebruikmaking van P.P.D.-R z1 en van'sensiinen' bereid van Ncardia brasiliensis en Ncardia aseides he evenueel vóórkmen van huidgeveligheid vr Ncardia-'sensiinen' e ndeízeken. Bij di nderzek werden 5 19 schlieren van -4 jaar me wee reacies van Manux nderzch. Allen werden me een reacie van Manux me r T.U. P.P.D.-R z3 f Tween 8 nderzch. Van hen nvingen 2r9 schlieren als weede reacie p de andere arm een inracuane injecie me Ncardia-brasiliensis-'sensiine' en z van hen /erden p de andere aím nderzch me een huidreacie me Ncardiaaserides-'sensiine'. 9

46 Tabel XV veín de crrelaie van de induraies me r T.U. P.P.D.- R z3 f Tween 8 me de induraies verkregen me 5 T.U. Ncardiabrasilienses'sensiine' * Tween 8 bij zy9 nie me B.C.G. gevaccineerde schlieren in Paramarib. Bij beschuwing van de crrelaieabel XV kan wrden gecncludeerd da he vóórkmen van huidgeveligheid vr Ncardia-brasiliensis bij de nderzchen de uiznderingen behr. Slechs 4 van de nderzcheíl veínen reacies grer dan ; mm me Ncardia-brasiliensis-'sensiine'. Figuur r 7 geef de hisgrammen vaíl de induraies me beide prduken bij deze 259 nderzche schlieren. Tabel XV vern de crrelaie van de induraies me r T.U. P.P.D.-R f Tween 8 me de induraies me T.U. Ncardia-aserides- 'sensiine' bij z4 nie me B.C.G. gevaccineerde schlieren in Paramarib. Ui de crrelaieabel XV blijk da slechs één der z4r nderzchen een induraie greí dan mm (rz mm) veínde me he sensiine bereid van Ncardia-aserides. Bij 19 me B.C.G. gevaccineerde schlieren vernde geen der nderzchen een reacie grer dan mm me Ncardia-'sensiine'. Figuur r8 geef de hisgrammen van de induraies me r T.U. P.P.D.- Figuu schlieren varr -14 iaar nie me B.C.G. gevaccineerd. - r T.U. P.P.D. R z3 f Tween 8 5 T.U. Ncadia Brasiliensis * Tween 8 40

47 Tabel XV. z4r rblieren wn -4 jaar ile me B.C.G. geacinurd. ) 7 d9. B Fr l 5 T.U. Ncardia Àserïdes + r/ Tween j r z Ír l8 19 2a E:9>l 9r 92 4r 29 r9 r{ 3 '+ N1 É À" r{ È q. F. 4 2' 2 z 21 rb R z3 f Tween 8 en me T.U. Ncardia-aserides-'sensiine'f Tween 8. Resumerend kan wrden geseld da bij de nderzche schlieren in Paamarib als r.zaak vr he vóórkmen van a-specifieke uberculinegeveligheid frequene besmeingen me NcaÍdia-brasiliensis f Ncardia-aserides flie aangend knden rilrrden. 4

48 Figuu r8. z4r leelingen van -4 jaar nie me B.C.G. gevaccineed. r T.U. P.P.D. R z3 * Tween T.U.Ncadia Aserides f Tween 8 induraie in mm z. Onderqek naar bislplasruine-geueligbeid als nlge\ke brn aan'lw-grade' ubarcaline-geaeligheid bi $l scblieren aan -r4 jaar in Paramarib. Hisplasmse is een zieke van he reicul-endheliale syseem verrzaak dr een besmeing me de schimmel Hisplasma Capsulaum. De pulmnaire vrm van hisplasmsis vern gre gelijkenis me lnguberculse: de dr een hisplasmsis-infecie nsane kalkvrming en evenuele fibrische liekens zíjr p de röngenf nie e nderscheiden van die verrzaak dr een besmeing me uberkelbaceriën (rr) en hebben daardr vaak verwarring me uberculse aanleiding gegeven. Chdsie en Peeïsn (rz) begnnen in ry45 hun epidemilgische sudies ver he vóórkmen van infecies me Hisplasmsis Capsulaum in de Verenigde Saen van Amerika Deze nderzekingen nden aan da een gr ^ Ífial mensen die in bepaalde delen van de Verenigde Saen wnden (vral rndm de gre meren) reageerde me hisplasmine een huid-reacievleisf bereid van culures van Hisplasma Capsulaum. Verder werd duidelijk da hisplasmine-huidgeveligheid serk gecrreleerd is me he vóórkmen van kalk in pulm. T vóór een ienal jaren was ng vrijwel nies bekend ver de wijze 42

49 Tabel XV. Relaie nu$en cahifuaiies fu de lrgen en buidgeeligbeid r bi$plarmire en xb- culine in ier enchillende delen ran de aereld. U.S.A. ndnesië Pecenages me calciecaies H+ T+ H+ T- H- T+ H- T- )5 )r2 7' Í12 lzrz r 774 r rr9 45 4Í r8 1 2 waarp de besmeing me H. Capsulaum plaasvind. Thans echer ijk een luchweginfecie he mees waarschijnlif k; mgeliik via besmee aarde. Emmns (r3) slaagde erin Í949 in de schimmel ui aarde e isleren en sindsdien weíd Hisplasma Capsulaum dr vele andeíe nderzekers ui aarde sf en afval aanwezig in en m berderijen waar besmee persnen leven geïsleerd. n abel XV geven Edwards en KiaeÍ (r4) een veízich van de gevnden uberculine- en hisplasmine-geveligheid gecríeleerd me he vrkmen van kalk in de lngen bij een gí aanal nderzchen in vier yerschillende landen zals deze gegevens dr de verschillende aueurs (r; 1 r7 r8) in de berkken landen v/erden gepubliceerd. n Suriname weíd Hisplasmse vr he eers in r95 r beschreven dr 7inckel Cllier en Treurnie (rg). He berf een jaar ude Hindesaanse víuw welke aar deze zieke vedeed. De parasie werd zwel hislgisch als in he dierexperimen aangend ui een bipsie welke was verrich ui een zwelling in de linker ksel. Evenz werd laeí bij de aupsie de Hisplasma Capsulaum aangend. n hezelfde jaar. werd dr de aueurs bij 45 andere bipsiën Hisplasmsis aangend. Bij vrijwel al deze gevallen weíd een 'psiieve' huidreacie me hisplasmine (een reacievleisf bereid van H. Capsulaum) gevnden. Dr deze bevindingen werd he duidelijk da deze zieke frequener in Suriname zu kunnen vrkmen dan rspnkelijk ureíd veímed. Een uigebreid epidemilgisch nderzek leek geïndiceed. Di nderzek werd in 1951 d Cllier en de Fuene (z) verrich bij ry4 peïsnen in Paramarib en Meng. Zlj werden allen nderzch me een huidreacie me hisplasmine (er beschikking geseld 4

50 Tabel XX. 478 chlierex an -14 jddr nie ne B.C.G gmdccinccrd. Hisplasmine r: r ) r r r 1 17 r r 2 r Ée 1.F F. 5' i rr 1r! d1 Ér Àe { È P h >r 28 )9r 1 rr r 4 r r rz rr q 14 rq 4 s g + 4 dr de fima Ely Lilly in ndianaplis (U.S.À.» in een veídunning van r : r.. Een induraie vaír enminse 4 mm afgeleze na 7 z uuí /eíd als psiief aangemerk. n de leefijdsgíep vaír -4 jaar reageerde r38/ psiief; de hgse percenages werden gevndeír in de leefijdsgrep v^i 3-rg jaar (70/) en in de gíep van jaar (5370/). Bij vruwen weídeír píceflueel minder Psiieve Íeacies gevndeír dan bij mannen. Flch (zr) beschreef he eese geval ven hisplasmse in Frans Guyana gl bij een cíelse jngen v^ G iaal 44

51 Tabel XX. 4 ublicrn un -14 jaar me B.CG. gcaccineed Hisplasmie r: r * r ) z4 z1 zg 7:9>r 1 ll 7 ) 4 d9 B Ër ' (1 Ér i' Fl c À 5 F l :l 29 Bij he hisplasmine-nderzek da dr de T.N.O.-werkgrep n ry3 blj asa schlieren in Suriname werd verrich wed gebruik gemaak van een hisplasmine-píduk er beschikking geseld dr de Àfdeling 'Tuberculse-nderzek'van de Public Healh Service van de U.S.A. in eefl veídunning van r: r. Tegeliikerijd me de hisplasminereacie rrerd een ubeculine-reacie verrich (reacie van Manux me r T.U. P.P.D.-R 4 { 5l* Tween 8). Na x 24 uuí werden de eacies afgelezea waarbii.a. de diameer van de nsane induraies in mm weíd gemeen. Tabel XX geef de críelaie van de induraies me hisplasmine 4

52 en P.P.D.-R 4 Tween 8 blj 48 nie me B.C.G. gevaccineerde schlieren van 14 jaar in Paramadb. Tabel XX geef de crrelaie van de induraies blj a me B.C.G. gevaccineerden. FiSr* 9 geef de hisgrammen naar de gevnden induraies me beide prduken van de 438 nie me B.C.G. gevaccineerde schlieren. Ui de crrelaieabellen bli)k da bij di nderzek een gr aanal kinderen ("%) gevnden werd da een reacie van 4 mm f meer vern me hisplasmine en daarbij al f nie me P.P.D. ÍeageeÍ. Een analyse van deze crrelaieabellen leer da he vrkmen van kruisgeveligheid ussen hisplasmine-geveligheid en uberculinegeveligheid me vrij gre zekerheid uigeslen kan wrden. Tuberculine- en hisplasmine-geveligheid blijken wee rran elkaar nafhankelij ke huidreaciemgelij kheden e zijn. De in Suriname gevnden besmeingen me Hisplasma Capsulaum en de daardr besaande hisplasmine-geveligheid blijken nie als brn vr a-specifieke uberculine-geveligheid e kunnen wrden beschuwd. Ten einde een indruk e krijgen ver de mae van hisplasminegeveligheid me berekking de leefijd van de nderzche schlieren Figuu leelingen var -14 jaa nie me B.C.G. gevaccineerd. 121 r f'.u. P.P.D. R z1 rl Tween Hisplasmine r : r r-- a L --1 L --- L_-a l' 19 4

53

54 F q F r: Crclsc jngen 8 jaar. {alkhaard Li-middcn. N[anuxrcacie r : r.: n]m. l{isplasmincreacie r : r : r 2 mm. F z: Celse jngen; r jaa. (alkhaard je Li-bven. Manuxreacie r : r.: mm. llisplasminercacie r : r : r 2 lnln. F 3: Crclse jngcn: 9 jaar. Kalkhaardic -i-bvcn. N{anuxrcacic r: r.: mm. isplasmincrcacic r : : r rlrrrr. {É' 'ffi F 4: Crclsc ingcn r jaar. (alkhaardjc Rc-bvcn. Man()uxrcacie r:.:-+ mm. M is()plasmincrcacic r : : r mnr.

55 v/erd peí gebíejaar he percen^ge reageerders me hisplasmine berekend waarvan abel XX een indruk geef: Tabel XX. Taberculine- en li$planine-indice aan 182 nie ne B.C.G. geaccineerde schliern in Paramarib gebren in 1947 fn 19y. Gebejaa Tuberculine-index Àanal nderzchen l- /reacies>rmm Hisplasmine-index /eacles > mm ry5rf r91z ry1lí94 ry ) 25 Van de schlieren v/elke p een hisplasmine huidreacie reageerden me een induraie gíeí dan y mm werd een Rö-kleinbeeldf gemaak. Op deze f's werd in een gíer aanal 'kalk' gevnden dan p de Röf's van kinderen die alleen me uberculine een Íeacie grer dan i mm veínden. De Rö-f's r en me 4 zlin gemaak van kinderen welke me een reacie gíer dan 9 mm reageerden p hisplasmine znder e reageren p humane P.P.D. Ui bvensaande bevinding kan gecncludeed wrden da behalve he drmaken yan een primaire uberculse evenz een besmeing me Hisplasma Capsulaum aanleiding kan z\jn ví he vrkmen van 'kalk'in de lngen. De Rö-f's werden vervaardigd dr he Cnsulaiebureau vr lngzieken e Paramarib. 47

56 HOOFDSTUK ONDERZOEK NAÀR'OMSLAGEN' VÀN DE MANTOUXREACTE BÍJ s+ SCHOLEREN N PÀRÀMARBO n Panmarib werden 194 nie me B.C.G. gevaccineerde schlieren van 8-r4 jaar welke in ry& me een Manuxreacie werden nderzch en daarbij een induraie kleiner dan r mm hadden gend in ry3 wederm me een \{anuxreacie nderzch. Di weede nderzek werd me hezelfde uberculineprduk me dezelfde echniek en dr dezelfde verpleegser verrich als he eerse ndeízek. He del van di weede nderzek was he z mgeliik pspren lran die schlieren die een serke ename van de induraie (een mslag) vernden. Di verschijnsel kan nl. wijzen p een besmeing me uberkelbaceriëfl in de peride ussen de wee uberculine-ndezeken. Tabel X-XV geef de crelaie van de induraies gevnden in 19r me die gevnden in ry$ bii Sg+ nderzche schlieren (391 jngens en r99 meisjes) var S-4 jaar Ui de abel blif k da een aanal reacies in gre is egenmen dch da eveíleens een aanal reacies in gre is afgenmen. 'lvanneer aangenmeír wrd da een ename van en minse r mm p een besmeing me uberkelbaceriën zu wijzen dan werden hier 13 'mslagen' gecnsaeerd. Di is z/ (vr een peride var z jaar) (f / per jaar) (vr Nededand is he mslagpercenage in de leefijdsgrep 8-r4 jaar in ry2 1 r/). Schlieren welke deze 'mslagen' vernden zijn nde cnrle van he cnsulaiebureau v lngzieken geseld. 48

57 Tabel XXV. J94 scblieren an 8-r4 jaar nie uei BC.G. geuccineerd. ) r 9' 49

58 HOOFDSTUK DE TUBERCULNE-NDEX VÀN DE SCHOOLJEUGD N PÀRAMARBO N 193 Vr he bepalen van de uberculine-index van de me een reacie van Manux nderzche schlieren inparamaib werden in verband me he frequen vóórkmen van a-specifieke uberculine-geveligheid alleen diegenen de grep me uberkelbaceriën besmeen gerekend die me Manuxreacies me humane P.P.D. reageerden me induraies gíer dan 9 mm. Vr de nderscheiden Íasgrepen werden de indices afzndediik berekend. Bii di nderzek naar de uberculine-index werden de gegevens bewerk.var 44 schlieren in Paramarib in leefijd vaíiërend Yan 4 jaar. Figuur z geef de leefijdspbuw van deze grep lran 44y schlieren erwiil label -XXV de leefiidsverdeling in prcenen vaír de nie me B.C.G. gevaccineerden in de verschillende rasgrepen vermeld. Figuar zr geef de hisgrammen me humane P.P.D. van de gemeen induraies in de nderscheiden rasgíepen van de nie me B.C.G. gevaccineerde schlieren. Tabel XXV geef in vlgde van de gre van de nderzche rasgrepen vr de Crelen en Hindesanen PeÍ gebrejaar (van 194 lm ry5) de aanallen ndezchen de aanallen me B.C.G. gevaccineerden benevens de aanallen en peíceflages reageerdeís me induraies greí dan 9 mm znder me B.C.G. e zijn gevaccineerd. {e berekenen van de uberculine-indices van grepen waaryan meer dan rc/ me B.C.G. is gevaccineerd werd acherwege gelaen aangezien de waarde hiervan discuabel is. Tabel XXVil geef een samenvaende vergeliiking van de uberculine-indices rrr de gezamenlijke gebrejarc ry lm r95 vr de Crelen Hindesanen Javanen en Chinezen.

59 F< \ r@ H +d f H N \ n r *\O É S a llhl r _E E {r :f N r 9 NHHHHH P Ë " r HH NTHT +$ d J s s - E cd - _: ;q \U si +HrhONHN * O N 9 rr+oxi hmhh :a ri \) néi.. Lq. S - \ :. { X - df d! à!+ 9rNH +NN r -+ +.f.+ +\e H dnn HH L ' \ - - À-7 - \ Ë X - d F i ^ <Éi =À; à JQ H!+@@OHdhH\O +dnd N TN N rg F@ H h9 r+ F O H d r{'hg v:i-s+h 0 HÈH E F \ 0\@ É Ër d (n E c hrf@hfr NNSNMHHdH O O r { rg ó r O H + H h sh HHHNdNd Éi ( r s{ r+ N H ^ $ «d À è0 d & Hlll -*éó hxn *.8 E P OHE'= <ri Eii <8 O rf h F + 9 H óhhéhohhn HNNNdNd 1 O H N + h9 +*+ àa

60 Figuur z. Leefiidspbuw am 44 leelingen vn -23 iaa e Pammarib. aanal Tabel XXY Vergclij kndc ubercilhe-indhx per Gcbrhjarn rg lx r9 Aanal ndez. Aanal B.C.G. B.C.G. geen B.C.G. Aanal >9mm >9mm Crelen Hindesanen Javanen Chinezen sgg r O 8 7 r ) O O Taal r77' z 4 7 r Tabel XXY. Vergelijkingsabcl berculin*iadicer in plgcnde mbrtukjan / rcaaies ger dan y mm znder B.C.G.-vaccinaie nderzekiaar ry ry) 8 l2

61 Figuu zr. Tuberculine-hisgÍammen van de induaies me r T.U R z3 { Tween 8 bii nie me B.C.G-gevaccineeden. 0 l a8 g B a 20 l 12 0 a ll' induaie in rnm Figuur zz. Tuberculine indices. E E É d à0.j d àe 28 2l 20 ' 12 l '''è'-'r 195 / 1 19?

62 Vergelijking aan de ubercaline-indrx bij Crebe kinderen geanden bi le rderqek in r9j me die geanden b{ he nder7ek in r9. Ten einde een indruk e kriigen van de 'rend' van he Percenage besmee schlieren in de verschillende'gebeiaargepen' werden de gevnden uberculine-indices van deze grepen vergeleken me die welke werden gevnden bij dezelfde chren bii he nderzek in r9r en rn ry5. Tabel XXVil geef per gebejaar de aanallen nderzchen en de percenages ÍeageeÍders me induraies ) 5 mm van vergeliikbare grepen nie me B.C.G. gevaccineerde kinderen vasgeseld in 195 in Paramarib. 19r en in ry$ FrS* zz geef de grafische vrselling van de uberculine-indices in 19r enin ry1. Ten pziche van he nderzek verrich in 9r zwel als en pziche van de resulaen van he nderzek in ry5 geef he nderzek in ry3 een daling van de uberculine-index e zien. 4

63 HOOFDSÍUK \ GECOMBNEERD TUBERCULNE- EN RÖNTGENBEVOLKNGS- ONDERZOEK OP TUBERCULOSE BJ DE BE íoners VAN DE PLANTAGE' OSEMBO n januari 193 werd blj de 247 zielen ellende bevlking van de 'planage' Osemb een gecmbineerd uberculine- en röngenbevlkingsnderzek uigeverd. Di nderzek had een drieledig del: r. He pspren van (klinische) vrmen van uberculse; z. He bepalen van de uberculine-geveligheid zwel vr humane P.P.D. als vr een P.P.D. bereid van a-ypische mycbaceriën (M. Scrphulaceum); 3. He esen van de prakische uiverbaaheid van een dergelijk gecmbineerd bevlkingsnderzek evenals de bereidheid medewerking van de bevlking. De 'planage' Osemb i 3 km en Zuiden van Paramarib wrd bewnd dr een geslen gemeenschap welke gezamenlijk de grnd van deze vregere planage in eigendm heef. De bevlking is vrijwel uisluiend van Crelse blede. Na grndige echnische en pípagandisische vrbereiding bleken p de dag van nderzek alle bewners bereid aan he nderzek deel e nemen. Ok vr he aflezen van de uberculinereacies meldden alle deelnemes zich weer. Tabel XX geef de crrelaie van de induraies me r T.U. P.P.D. R z3 f Tween 8 en T.U. P.P.D.-Scrphulaceum f Tween 8; erwijl fguur z_71 de hisgrammen van de induaies me beide prduken geef. Bij he röngennderzek werd één dan e nbekende paiën ijdende aan fisis pulmnem vasgeseld. Gecncludeerd kan wrden da he gecmbineerd uiweren van uberculine- en röngennderzek mis grndig vrbereid zeer wel uiverbaar is en de belangselling genie van de gehele bevlking. 5

64 Tabel XX. 242 urdr<cbra ur & llardgl Oscab(aie a* B.C.G gacciecd).! 2. 1 d9 9r ë H '.r ' {1 Ér iil 4c È 5 -{ ró 2 T.U. P.PD. Scphulaccum + /. Tween r rr r r9>r ) 4 9 ir ' l 29 >r gr 9rr r7rr z r

65 Figuu nderzchen van de planage Osemb. r T.U. P.P.D. R 2 + Trneen T.U. P.P.D. Scrphulaceum + Tween Í 12 '0 s Tabel.XX geef per gebreiaar de percenages Íeageerdes me induraies gíer dan 5 mm me humane uberculine (P.P.D.-R z3 f Tween 8) en me P.P.D. bereid van M. Scphulaceum. Tabel XX. kefiid in iaren Aana nderz. Humane P.P.D. Aand reacies > mm reacies >nm Scrphulaceum P.P.D. Aanal %. reacues >mm 5-rn Íeacres r2en 45 en 78en9 r.r r zg z8 r8 7 O r3 r7 r 9 r l r O zb 7' r ' r r r OO r 9 7

66 HOOFDSTUK V TUBERCULNE.ONDERZOÉK BJ 7 PATËNTEN LJDENDE AAN TUBERCULOSE N PARAMARBO n he sanaium vr uberculsepaiënefl efl in de uberculseafdeling van he LandshspiaalinParumarib werden 7 paiënen vaíl wie bacerilgisch vassnd da zlj lijdende warer aan uberculse nderzch me wee egelijkerijd uigeverde reacies van Manux. Eén reacie was de sandaard-uberculinereacie me humane P.P.D.- R 23 r T.U. f Tween 8; de rweede reacie werd uigeverd me één van de vijf vlgende 'uberculines': T.U.P.P.D.-Avium f Tween 8 T.U. P.P.D.-Scrphulaceum f Tween 8 T.U. P.P.D.-Kansasii f Tween 8 T.U. Ncardia-brasiliensis sensiine f Tween 8 T.U.P.P.D.-Seiber. Figuar z4 geef he hisgram vaír de induraies me r T.U. P.P.D.- R z3 f Tween 8 bij deze 7 paiënen. De abellen XXX en ne XXX geven de crrelaie van de reacies gevnden in de nderscheiden gíepen. Ui de crrelaieabellen blijk: r. da de reacies me humane P.P.D. in he algemeen grer waren dan me P.P.D.-Avium z. da bij gebruik van P.P.D.-Scrphulaceum bij ry paiënen er r reageerden me greíe induraies me humane P.P.D. en paiënen reageerden me grere induraies me P.P.D.-Scrphulaceum da bij gebruik van P.P.D.-Kansasii bij r4 paiëneír er r r een gíere reacie nden me humane P.P.D. dan me P.P.D.-Kansasii 4. da van 12 paiënen nderzch me humane P.P.D. en Ncardiabrasiliensis-sensiine slechs één paiën me een grere induraie me Ncardia-brasiliensis-sensiine eageerde dan me humane P.P.D. 58

67 . da vn 9 paiënen nderzch me P.P.D.-Seiber en me P.P.D.- R z3 f Tween 8 de induraies per ndezche bij gebruik van beide reagenia vrijwel even gr waren. He lijk waarschijnlifk da enkele paiënen behalve een besmeing me humane uberkelbacedën k een besmeing me andere mycbaceriën hebben drgemaak. Figuu 24 Manur indumies bii 7 paiënen me lnguberculse. aarral induraie in mm J9

68 Tabel XXX Sauu:wnpina S*imae T.U. P.P.D. AvLir + r/ Tvec r r: 4 J G 7 r8 rg: z g>r a 1 '1 ' 9r E Frr. D dr. + r' d1 Ér i' Pl È F.'" 4. 7 r9 >l!!! 4! a!

69 Tabel XXX. Sanariumpaiinlen S*iume T.U. P.P.D. Suphulaceum + ;/* Tween 8 1 a 9 r : rl 14 1 l7 18 g r 2r r 2 4 r 1:7:8 :9 >l 1 9r" à Fr ' + l d 1 &' i '' * À p F.!l :l 2 21 E

70 Tabel XXX. S anariampaiënlen Sariname 9 1. y T.U. P.P.D. Kansasii f!/m Tween 8 { J 7' 8 9! r r rl r{ J 1 r 18 9! : :l :J ra :i :r re }. { z

71 Tabel XXX. S anari*mpaiëníen S urinamc r 9 1. T.U. P.P.D. - Seiber r rr 2 4 r r zq zl z q 2E 29>r 8 de 4 È F' 8 1 rl 1 ' r N 1 d À'a Fi À 5 F 2J 2 2E 29 ' 1

72 Tabel XXXr. Sanarri*nlaiun Surirua T.U. Ncardia Bras. Sesiic + r/. Tween ro rr!. r 14 r 1 17 rg rg 20 2r 22 z z4 z1 z z1 :8 :9>3ó de 0 Or È F{ " i' ii ra +r d1 Ér À'r i È?. F{ a a! 21 zg :8 29 >r 4

73 SAMENVATTNG He vrensaande rappr behels he verslag van een uberculinenderzek bii +ls+ schlieen in Suriname. Di nderzek werd in de maanden ianuari en februari ry3 verich dr een eam van de Gezndheidsrganisaie T.N.O. in samenwerking me he cnsulaiebureau vr lngzieken van he Bureau Openbare Gezndheidszrg in Paramaib nder auspiciën van de Siching Surinaams-Nededands nsiuu vr de Vlksgezndheid in Suriname. He hiervr beschreven nderzek dien gezien e wrden als vervlg p een dr dezelfde werkgrep in 19r bij aq schlieren in Suriname verrich uberculine-nderzek. Bij he eerse nderzek werd.a. he vóórkmen van a-specifieke uberculine-geveligheid in Suriname vasgeseld. He weede nderzek diende m de aard van deze a-specifieke uberculine-geveligheid nade e preciseen. Hiere werden grepen schlieren nderzch me 'uberculines' bereid van a-ypische mycbaceriën zals Mycbacerium Kansasii Mycbacerium Scrphulaceum en Mycbacerium Avium. Hierbij is gebleken da me gebruik van uberculine bereid van Mycbacerium Scrphulaceum he hgse percenage a-specifieke reacies is vas e sellen; daarna vlg he uberculine bereid van Mycbacerium Avium. He uberculine bereid van Mycbacerium Kansasii vern vrijwel hezelfde percenage reageerders als he uberculine bereid van humane uberkelbaceriën. Ten einde vas e sellen in heverre een besmeing me andere micrrganismen dan mycbaceriën rzaak kan ziin vr uberculinegeveligheid in Suriname werden andere grepen schlieren nderzch me reacievleisffen bereid van Ncardia en weer andere grepen me hisplasmine. 5

74 He bleek da huidgeveligheid vr reacievleisffen bereid van Ncardia nauwelij ks vrkm. Daarenegen bleek huidgeveligheid vr hisplasmine in serke mae vr e kmen. He percenage reageerdeís me hisplasmine bleek in de verschillende leefijdsgrepen hger e liggen dan da van de reageerders me uberculine. Analyse van de crrelaieabellen vr de reageerders me uberculine en me hisplasmine leer da hisplasmine-geveligheid en uberculine-geveligheid wee van elkaar nafhankelijke verschijnselen zijn zda een besmeing me hisplasmse uigeschakeld kan wrden als brn vr a-specifieke uberculine-geveligheid. Aangezien dr he nderzek uigeverd in 19r van een gr aanal schlieren de uberculine-reacie bekend was kn in 193 dr een hehaald nderzek he percenage 'mslagen' van de uberculine- Íeacie 'var deze schlieren wíden vasgeseld. De kinderen bij wie zulk een 'mslag' is gecnsaeerd werden nder (rö-)cnrle van he cnsulaiebureau vr lngzieken geseld. Tevens bd he nderzek de mgelijkheid de uberculine-indices in de verschillende rasgrepen in Paramadb vas e sellen waarbij de gevnden uberculine-index vergeleken kn wrden me die ui he nderzek in r9r. Vasgeseld kn wrden da de uberculine-index in Í9j en pziche van die in 19r gedaald is. n Osemb een geslen Crelse gemeenschap van f z5 zielen werd de uiverbaarheid van een gecmbineerd rö-bevlkingsnderzek en uberculine-nderzek aan de prakijk gees. Bij di zeer geslaagde nderzek werd de gís mgelijke medewerking van de bevlking nderynden. Ten sle werd gerappreerd ver een uberculine-nderzek bij paiënen die verpleegd wrden in he sanarium vr uberculsepaiënen en in de uberculse-afdeling van 's Lands Hspiaal e Paramarib. AÀNBEVELNG Nu gebleken is da de in Suriname vrkmende a-specifieke uberculine-geveligheid he duidelijks kan wrden aangend me een e

75 zelfder ijd als de 'sandaard-uberculinereacie' uigeverde uberculinereacie me uberculine bereid van Mycbacerium Scrphulaceum f Mycbacerium Àvium zal de waarde van elk uberculine-nderzek belangrifk enemen dr he egelijkerijd uiveren van deze wee ubercunereacies: één reacie me humane ubeculine en de andere Íeacie me uberculine bereid van Mycbacerium Scrphulaceum f van Myc. Avium. LTERÀTUUR r. Bleiker M. A. Tuberculine-ndezek in Suiname (19r). SU.NE.VO - T.N.O. z. Cw H. E. e.a. rgj;.. A limied Clinical Pahlgic and Epidemilgical Sudy f paiens wih pulm. esins ass. wih aypical acid-fac bacilli in he spuum. Am. Rev. Tuberc. 7j r9z. 3. Pllak À and Biihler V. B. (r95 5). The culural chaaceisics and animal pahgeniciry f an aypical acid-fas rganism whió causis human disease. Am. Rev. Tuberc. 7r van Zeben í. (in druk). Tuberculsis in children caused by aypical mycbaceiae. 5. den Den de Jng E.(r9$) Ncardia in de lng. Ned. T. v. G. rte iaargangn. 9 b Peabdy Jr. J. 1. en Seabury J. H. (19) Acinmycsis and ncardisis a eview f basic diffeences in herapy. Àm. J. Med Raich R. Q. Casey F. en Hall í. H. (19r). Pulmnary and cuaneus ncardisis. The signicance f he labay islain f Ncardia. Am. Rev. Res. Dis. 8r r. 8. íeed L. A. Andersen H. A. Gd C. A. en Baggensss À. H. (r955). Ncardisis; clinical baceilgic and pahlgical aspecs. Nev Eng. J. Med. zj Edwards Lydia 8. and Khn E. F. (1957). Skin sensiiviy anigens made frm varius acid-fas baceria. Am. J. Hyg r. Magnussn Mgens (192) Specificiy f Sensiins. Am. Rev. Resp. Dis. 8 lg1. rr. Edwards Phyllis Q. and Palmer Carl E. (193). Nainwide hisplasmin sensiiviy and hisplasmin sensiiviy. Public Healh Reprs. Vl. 78 n. 3 p. 24T.. rz. Chrisie A. and Peesn J C.(1945). Pulmnary calcificains in negaive Íeacrs uberculin. Amer. J. Publ. Healh ; rr-r47 r3. Emmns C. V. (r9a9). slain f Hisplasma Capsulaum fm sil. Public Healh Reprs ( 7ash.) ; 383-r Edwards Phyllis Q. and Kiaer Jyce Hillebe (195). ídd wide gegrafic disdbuin f hisplasmsis and hisplasmin sensiiviy Àm. J. f Trp. Med and Hygiene vl. 5 n 22) Gddard J. C. Edwards L. B. and Palmer C.E. (9a). Sudies f pulmnary findings and anigen sensiiviy amng suden nurces. Public Healh Reprs (lríash.) 42 8z Carvalh A. de (1954). Nvs ensais söbre s reares psiivs à hisplasmina na cidade d Ri de Janeir. Rev. brasil. Tuberc. zz:

c c ci) Cj) a ) a ) s_ s_ (CI ra fl3 o 0 o o o 0 r r c o a l Boomkwekerij, handel in (laan)bomen (u ) (u ) zj- u -) ,92 (\ 1 N r rjr.

c c ci) Cj) a ) a ) s_ s_ (CI ra fl3 o 0 o o o 0 r r c o a l Boomkwekerij, handel in (laan)bomen (u ) (u ) zj- u -) ,92 (\ 1 N r rjr. VRSLAG X ARTIKL 73a FAILLISSMTST PBAAR 5 LU Lu LIJ D. Ie. a U %.4 3 rj 5 (.9 sizi Q.),_, z LL, z (9.$) 4 < (f ), (13 z 77) a ) a < a u 1 : 1 : a ) 1.1.' m :3 2 i In he fllissemen van: Fliissemensnummer:.i;

Nadere informatie

H O E D U U R I S L I M B U R G?

H O E D U U R I S L I M B U R G? H O E D U U R I S L I M B U R G? N AD E R E I N F O R M A T I E S T A T E N C O M M I S S I E S OV E R O N D E R AN D E R E A F V A L S T O F F E N H E F F I N G E N I N L I M B U R G 1 6 a u g u s t u

Nadere informatie

L i mb u r g s e L a n d m a r k s

L i mb u r g s e L a n d m a r k s L i mb u r g s e L a n d m a r k s P r o g r a m m a I n v e s t e r e n i n S t ed e n e n D o r p e n, l i j n 2 ; D e L i m b u r g s e I d e n t i t e i t v e r s i e 1. 0 D o c u m e n t h i s t o

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Meerlo-Wanssum

Bepaling toezichtvorm gemeente Meerlo-Wanssum Bepaling toezichtvorm 2007-2010 gemeente Meerlo-Wanssum F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k Provincie L i m b u r g, april 2 0 0 7 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k M e e

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Venray

Bepaling toezichtvorm gemeente Venray Bepaling toezichtvorm 2007-2010 gemeente Venray F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, april 2 0 0 7 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k V e n

Nadere informatie

R e s u l t a a t g e r i c h t h e i d e n c o m p e t e n t i e m a n a g e m e n t b i j d r i e o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s

R e s u l t a a t g e r i c h t h e i d e n c o m p e t e n t i e m a n a g e m e n t b i j d r i e o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s R e s u l t a a t g e r i c h t h e i d e n c o m p e t e n t i e m a n a g e m e n t b i j d r i e o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s O p le i d i n g: M a s t e r P u b l i c M a n a g e m e n

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Stein F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, juni 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k S t e i

Nadere informatie

Schriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO)

Schriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO) Geeente Heerhurd R hrfteljke vren ex kel 7 Releent vn rde vr de rdverdernen (Rv) Dtu ndenn Vlnuer Retenuer 6 nveber jl -9 nderer hrfteljke vr ver ne rlernkten Dr en Vndel n de rlheffn An het llee, Inledn»

Nadere informatie

B e l e i d s k a d e r K e r k e n, K l o o s t e r s e n a n d e r e r e l i g i e u z e g e b o u w e n

B e l e i d s k a d e r K e r k e n, K l o o s t e r s e n a n d e r e r e l i g i e u z e g e b o u w e n B e l e i d s k a d e r K e r k e n, K l o o s t e r s e n a n d e r e r e l i g i e u z e g e b o u w e n I n é é n d a g k a n r e l i g i e u s e r f g o e d v a n m e e r d e r e g e n e r a t i e

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Simpelveld

Bepaling toezichtvorm gemeente Simpelveld Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Simpelveld F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, j u n i 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k

Nadere informatie

H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W +

H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W + H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W + D o e l m a t i g h e i d s t o e t s v o o r g e b i e d e n w a a r v o o r g e e n b o d e m b e h e e r p l a n i s v a s t g e s

Nadere informatie

Stimuleringsplan Robuuste verbinding Schinveld-Mook

Stimuleringsplan Robuuste verbinding Schinveld-Mook Stimuleringsplan Robuuste verbinding Schinveld-Mook Natuur, Bos en Landschap Tevens Natuurgebieds-, Landschaps- en Beheersgebiedsplan Ontwerp Vastgesteld door Gedeputeerde Staten Maastricht, 1 mei 2007

Nadere informatie

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M +

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + A a n l e i d i n g I n d e St a t e nc o m m i s si e v o or R ui m t e e n G r o e n ( n u g e n o em d d e St at e n c

Nadere informatie

Aan de gemeenteraad Postbus 6

Aan de gemeenteraad Postbus 6 1497 Rekekaeissie g e e e t e teeberge Pstbus 6 465 AA TEENBERGEN Aa de geeetad Pstbus 6 465 AA TEENBERGEN uw keerk uw brief va s keerk telefuer datu QdB/1. 6 augustus 1 derwerp: pvlgig aabevelige subsidiebeleid

Nadere informatie

Q u i c k -s c a n W M O i n L i m b u r g De e e r s t e e r v a r i n g e n v a n g e m e e n t e n e n c l i ë n t e n

Q u i c k -s c a n W M O i n L i m b u r g De e e r s t e e r v a r i n g e n v a n g e m e e n t e n e n c l i ë n t e n Q u i c k -s c a n W M O i n L i m b u r g De e e r s t e e r v a r i n g e n v a n g e m e e n t e n e n c l i ë n t e n M w. d r s. E. L. J. E n g e l s ( P r o v i n c i e L i m b u r g ) M w. d r s.

Nadere informatie

TEKENLIJST SPIJKERSCHRIFT

TEKENLIJST SPIJKERSCHRIFT TEKENLIJST SPIJKERSCHRIFT Dit is een vereenvoudigde lijst met spijkerschrifttekens uit Mesopotamië. Deze lijst maakt het mogelijk de tijdens de workshop Graven om te Weten bestudeerde tablet te vertalen.

Nadere informatie

Ranglijst woongebied land van matena 1 januari 2019

Ranglijst woongebied land van matena 1 januari 2019 Toelichting Ranglijst woongebied land van matena 1 januari 2019 Hieronder treft u de geanonimiseerde ranglijst per 1 januari 2019 aan voor het woongebied van Land van Matena. Het betreft een momentopname.

Nadere informatie

Lees deze bijsluiter op een rustig moment aandachtig door, ook als dit geneesmiddel al eerder aan u werd toegediend. De tekst kan gewijzigd zijn.

Lees deze bijsluiter op een rustig moment aandachtig door, ook als dit geneesmiddel al eerder aan u werd toegediend. De tekst kan gewijzigd zijn. I B2.4. Onwerp van de bijsluier voor HepBQuin Informaie voor de paiën Lees deze bijsluier op een rusig momen aandachig door, ook als di geneesmiddel al eerder aan u werd oegediend. De eks kan gewijzigd

Nadere informatie

0 1 CO C C. (1) Q) 0) 1 - co cc (z) o. r cn (Y) Boomkwekerij, handel in (laan)bomen. k- t- t n En.-1 v T 1

0 1 CO C C. (1) Q) 0) 1 - co cc (z) o. r cn (Y) Boomkwekerij, handel in (laan)bomen. k- t- t n En.-1 v T 1 Q) "V, n U. n 1/1.) 41. Y.) = PBAAR VRSLAG X ARTIKL 73a FAILLISSMTSWT In het faillissement van: 5 3 (13 i 'D e ", UJ 11 tu LU (73 a (n` d (,9 Z (i) Z < rn Z 11J " I ) Q) i) LI) i Lr) (i) L) tr3 z 4_4 u

Nadere informatie

Drukkerij Van de Sande Ambachtshof 1, 2632 BB Nootdorp

Drukkerij Van de Sande Ambachtshof 1, 2632 BB Nootdorp Dij V S Amcf, 2632 BB N Dij V S - SD - S Pi - Bc.l Hii - Iiw - H Cll - D Ec - Fmiliijf - Mw 200 Amcf - T mi - Omij - Gmlij cii Dllli Aciii - P P: w,, wii - P: iil,, i, l - Af P: ij, ill, w, c, zi Oz l

Nadere informatie

STICHTING SINGELDINGEN TE ROTTERDAM. Jaarrekening 2013. ffi

STICHTING SINGELDINGEN TE ROTTERDAM. Jaarrekening 2013. ffi STICHTING SINGLDINGN T ROTTRDAM Jaarrekening 2013 ffi a INHOUDSOPGAV ACOOUNTANTSVRSLAG 1 Beoordelingsverklaring / r 2 Algemeen Pagina JAARRKNING 1 Balans per 31 december 2013 2 Saa van baen en lasen over

Nadere informatie

R e g i o M i d d e n -L i m b u r g O o s t. G r e n z e l o o s w o n e n i n M i d d e n -L i m b u r g R e g i o n a l e W o o n v i s i e

R e g i o M i d d e n -L i m b u r g O o s t. G r e n z e l o o s w o n e n i n M i d d e n -L i m b u r g R e g i o n a l e W o o n v i s i e R e g i o M i d d e n -L i m b u r g O o s t G r e n z e l o o s w o n e n i n M i d d e n -L i m b u r g R e g i o n a l e W o o n v i s i e 4 o k t o b e r 2 0 0 6 P r o j e c t n r. 2 9 5 7. 7 2 B o

Nadere informatie

ki k Ouderavond bij kim-versie van Veilig leren lezen Is leren lezen moeilijk? Materialen Verloop van de activiteit Voorbereiding Susan van der Linden

ki k Ouderavond bij kim-versie van Veilig leren lezen Is leren lezen moeilijk? Materialen Verloop van de activiteit Voorbereiding Susan van der Linden Ouderavnd bj -vere van Veg eren ezen I eren ezen ej? Suan van der Lnden O de uder e aen ervaren wa he vr hun nd beeen e eren ezen, geef u ze een eenruce e aernaeve eer. De uder ervaren z da eren ezen apje

Nadere informatie

S a m e nw e r k i n g e n s t r u c t u r e l e f o r m a t i e e x t e r n e v e i l i g h e id E i n d r a p p o r t a g e

S a m e nw e r k i n g e n s t r u c t u r e l e f o r m a t i e e x t e r n e v e i l i g h e id E i n d r a p p o r t a g e S a m e nw e r k i n g e n s t r u c t u r e l e f o r m a t i e e x t e r n e v e i l i g h e id E i n d r a p p o r t a g e P r o v i n c i e L i m b u r g 23 april 2 0 0 7 D e f i n i t i ef r a p p

Nadere informatie

Hoofdstuk 11:Reactiesneleid 1.waarom van het waarom De reactiesnelheid kan afhankelijk zijn van verschillende factoren:

Hoofdstuk 11:Reactiesneleid 1.waarom van het waarom De reactiesnelheid kan afhankelijk zijn van verschillende factoren: Hoofdsuk :eaciesneleid.waarom van he waarom De reaciesnelheid kan afhankelijk zijn van verschillende facoren:. aard van de reagerende producen(uigangssoffen) A + B AB A + B AB Hoeveel kans op bosing? ~[

Nadere informatie

Scholentoernooi 20í 3

Scholentoernooi 20í 3 Shenerni 20í 3 Grep 3,4, en n de bsisshen in en rnd he 7 pri2013 p: brj: p: wensd 24 pri203 Veberen ii n Kein Dheren Sprprk "' Shder", Zuphensewe, he Aeene reee 1'. De eerse wedsrijden beinnen rnd 13:00

Nadere informatie

W el k rekenb la d gebru ik j ij?

W el k rekenb la d gebru ik j ij? > VOORBEELD 1 Aan 50 leerli n g e n u it h et v ie r d e j a a r werd gevraa gd welk reke nbl ad z i j h e t l i ef s t g e b r uike n. D e r e s u l t a t e n vi n d j e i n o n d e r s t a a n d e t

Nadere informatie

PA 9623PB 9623PC 9623PE 9623PG 9623PH 9623PJ 9623PK 9623TH PA 9624PB

PA 9623PB 9623PC 9623PE 9623PG 9623PH 9623PJ 9623PK 9623TH PA 9624PB 1 9616 9616TC 9616TH 9616TM 9617 9617AA 9617AN 9617AR 9617AT 9617AV 9617TB 9617TC 9618 9618PA 9618PB 9618PC 9618PD 9618PE 9618PG 9618PH 9619 9619PA 9619PD 9619PL 9619PM 9619PR 9619PS 9619PT 9619TA 9619TB

Nadere informatie

4.--,,.U),.. C > cp _. = - a y... 1: 7) a).-f, co c c C" = = = = (/) ---,-,-- _C LO,- 'cr LO L.- 0 C N CN.1 C \I,t - E "-

4.--,,.U),.. C > cp _. = - a y... 1: 7) a).-f, co c c C = = = = (/) ---,-,-- _C LO,- 'cr LO L.- 0 C N CN.1 C \I,t - E - J Z '6 2.S. 3 4 in _ z if r 71 VRSLAG X ARTIKL 73a FAILLISSMTST OPBAAR.) ' ) _ O a (I) " _8 D LU L izu ' 4= r). _ O3 U) 'j r) sz L I el l. IrD `2. 1) (1 ) u _) (7) ) a3 Z O (I) (1) 2 ()d In he faillissemen

Nadere informatie

Examen VWO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl)

Examen VWO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl) Wiskunde B (nieuwe sijl) Examen VW Voorbereidend Weenschappelijk nderwijs Tijdvak Donderdag 22 mei 3.30 6.30 uur 20 03 Voor di examen zijn maximaal 83 punen e behalen; he examen besaa ui 20 vragen. Voor

Nadere informatie

Informatiebrief over deelname aan het onderzoek Food2Learn

Informatiebrief over deelname aan het onderzoek Food2Learn Infrmatiebrief ver deelname aan het nderzek Fd2Learn Beste leerlingen, uders en/f wettelijk vertegenwrdigers, Dat het eten van vis (rijk aan mega- 3 vetzuren) ged is vr het functineren van de hersenen

Nadere informatie

ZALIG NIEUWJAAR. belijder 1 H, Melaniaè Dood te Gent van 1 i Februari dooi zonder wind Moll rra!

ZALIG NIEUWJAAR. belijder 1 H, Melaniaè Dood te Gent van 1 i Februari dooi zonder wind Moll rra! Z z z z! z z CR G G! X G { z z! R q C &$ )! CR é G x GG X Q x & < R Z Z! y GC Z < C zè Q C R R y G è ZG R / 7 G R 7 G Fx F < Q z! y ) Q z z Q Q ( z ) G z Z z z & Z Z GR! y GG \ ÊYy x Ü G RR/C y y x ) FR

Nadere informatie

Rekenen banken te veel voor een hypotheek?

Rekenen banken te veel voor een hypotheek? Rekenen banken e veel voor een hypoheek? J.P.A.M. Jacobs en L.A. Toolsema Me enige regelmaa word door consumenen en belangenorganisaies gesuggereerd da banken de hypoheekrene onmiddellijk naar boven aanpassen

Nadere informatie

SPREEKBEURT HALSBANDLEGUAAN

SPREEKBEURT HALSBANDLEGUAAN SPREEKBEURT HALSBANDLEGUAAN l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE HALSBANDLEGUAAN

Nadere informatie

prijsaanvraag prairietuin - inlichtingenformulier -

prijsaanvraag prairietuin - inlichtingenformulier - prijsaanvraag prairietuin - inlichtingenfrmulier - Datum: Gegevens Klant Naam :... Adres :......... Tel /GSM:... Fax:... @:... Particulier Prfessineel Berep:... ON nr:... Handelaar Eigenschappen tuin in

Nadere informatie

Overzicht. Inleiding. Classificatie. NP compleetheid. Algoritme van Johnson. Oplossing via TSP. Netwerkalgoritme. Job shop scheduling 1

Overzicht. Inleiding. Classificatie. NP compleetheid. Algoritme van Johnson. Oplossing via TSP. Netwerkalgoritme. Job shop scheduling 1 Overzich Inleiding Classificaie NP compleeheid Algorime van Johnson Oplossing via TSP Newerkalgorime Job shop scheduling 1 Inleiding Gegeven zijn Machines: M 1,,..., M m Taken: T 1, T 2,... T n Per aak

Nadere informatie

Het _v e reff e nen _van de_ pf_-_cu_rye_ langs grafische weg AE Wageningen

Het _v e reff e nen _van de_ pf_-_cu_rye_ langs grafische weg AE Wageningen NN31545.73 Het _v e reff e nen _van de_ pf_-_cu_rye_ langs grafische weg Devendt,-be'eec: JS Pstbus 24) "" 67 AE Wagengen ^-V-i Bij het vereffenen kan men het beste ervan uitgaan, dat de pf-curve wrdt

Nadere informatie

m Page 1 of 12 Alle persberichten over Jouw 5-S terren R a d io F orest. Bron - F M R a d i o/ R a d i ov i s i e 0 4 d e c e m b e r 2 0 0 4 F orest: V a n D ex ters en U ltiem e K erstpla ten V a na

Nadere informatie

Voorletters: Roepnaam:.. Geboortedatum: M / V* Telefoon: Postcode: Woonplaats:.. adres:.

Voorletters: Roepnaam:.. Geboortedatum: M / V* Telefoon: Postcode: Woonplaats:..  adres:. AANMELDINGSFORMULIER Lidmaaschap ATKV = Ondergeekende (A), Naam:.. Vrleers: Repnaam:.. Gebredaum: M / V* Telefn: Adres: Pscde: Wnplaas:.. E-mailadres: Burgerlijke saa*: Alleensaand / Gehuwd / Samenwnend

Nadere informatie

BIJLAGE A BIJ BESLUIT

BIJLAGE A BIJ BESLUIT Diens uivoering en oezich Energie BIJLAGE A BIJ BESLUIT Nummer: 100947-183 Beref: Bereeningsmodel bij beslui o vasselling van de mehode o vasselling van de walieiserm ingevolge ariel 41, eerse lid, van

Nadere informatie

Verkorte Handleiding Versie Medewerker Januari 2013

Verkorte Handleiding Versie Medewerker Januari 2013 Verkrte Handleiding Versie Medewerker Januari 2013 Starten met OTIB-skillsmanager OTIB-skillsmanager is een instrument m het gesprek dat u gaat veren met uw leidinggevende vr te bereiden. U wrdt gevraagd

Nadere informatie

DIPLOMA. KNM(b. sl' #2hotWN De Jury. Concertwedstrijd Veld hoven. Vereniging: Harmonie Orkest Vleuten. Dirigent: Arjan van Gaasbeek.

DIPLOMA. KNM(b. sl' #2hotWN De Jury. Concertwedstrijd Veld hoven. Vereniging: Harmonie Orkest Vleuten. Dirigent: Arjan van Gaasbeek. DIPLOMA Concetwedstijd Veld hoven 29 novembe 2OL4 Veeniging: Hamonie Okest Vleuten Plaats: Vleuten Diigent: Ajan van Gaasbeek Divisie: 2" divisie Aantal punten: Veplicht gedeelte: Colossus Thomas Doss

Nadere informatie

Beleid Luisvrije School

Beleid Luisvrije School Beleid Luisvrije Schl Inleiding De Klankhf heeft de bestrijding van luizen mschreven in een beleidsstuk. Het wrd luizen en het hebben ervan betekent niet smerig en nverzrgd, maar is wel knap lastig en

Nadere informatie

Examen VWO. Wiskunde B1,2 (nieuwe stijl)

Examen VWO. Wiskunde B1,2 (nieuwe stijl) Wiskunde B,2 (nieuwe sijl) Examen VW Voorbereidend Weenschappelijk nderwijs Tijdvak Donderdag 22 mei 3.30 6.30 uur 20 03 Voor di examen zijn maximaal 86 punen e behalen; he examen besaa ui 9 vragen. Voor

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO

Correctievoorschrift VWO Correcievoorschrif VWO 009 ijdvak wiskunde A, He correcievoorschrif besaa ui: Regels voor de beoordeling Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores Regels voor de beoordeling

Nadere informatie

Domeinmodel voor hypothesetoetsen Sietske 23 oktober 2015

Domeinmodel voor hypothesetoetsen Sietske 23 oktober 2015 Dmeinmdel vr hypthesetetsen Sietske 23 ktber 2015 In dit dcument wrdt een mgelijk dmeinmdel vr hypthesetetsen beschreven. Het dcument bestaat uit twee delen: het dmeinmdel zelf en de verwegingen bij het

Nadere informatie

Begeleidende mail bij enquête gebruik KPN Klasgenoot

Begeleidende mail bij enquête gebruik KPN Klasgenoot 160130/1237 Begeleidende mail bij enquête gebruik KPN Klasgent Enquête is bestemd vr: leerling en uders/verzrgers Beste KlasseCntact-gebruiker/-gebruikster Enkele maanden geleden is vr ju een KPN Klasgent

Nadere informatie

Simulatie werkgroepbijeenkomst

Simulatie werkgroepbijeenkomst Simulatie werkgrepbijeenkmst www.cnnectbegeleiding.nl 2011 1 Infrmatie vr de vrzitter (enkele dagen vraf) Je hebt de grepsleden het vlgende mailtje gestuurd: Hans (de directeur) heeft mij gevraagd m een

Nadere informatie

BIJLAGE A BIJ ONTWERP-METHODEBESLUIT

BIJLAGE A BIJ ONTWERP-METHODEBESLUIT Diens uivoering en oezich Energie BIJLAGE A BIJ ONTWERP-METHODEBESLUIT Nummer: 100947- Beref: Bijlage A bij beslui o vasselling van de mehode o vasselling van de walieiserm ingevolge ariel 41, eerse lid,

Nadere informatie

ZEER GO ED GELEGEN BEDRIJFSGEBO UW MET MAGAZIJN - AT ELIERRUIMT E - KANT O O R

ZEER GO ED GELEGEN BEDRIJFSGEBO UW MET MAGAZIJN - AT ELIERRUIMT E - KANT O O R ZEER GO ED GELEGEN BEDRIJFSGEBO UW MET MAGAZIJN - AT ELIERRUIMT E - KANT O O R 8 8 0 0 R O E S E L AR E a d re s o p a a n vra a g P R I J S O P AAN VR AAG re f. P 0 2 3 8 AL G E M E E N R e fe re n ti

Nadere informatie

INSTITUUT VOOR CULTUURTECHNIEK EN WATERHUISHOUDING. NOTA 259, d. d. 22 mei 1964

INSTITUUT VOOR CULTUURTECHNIEK EN WATERHUISHOUDING. NOTA 259, d. d. 22 mei 1964 NN31545.0259 INSTITUUT VR CULTUURTECHNIEK EN WATERHUISHUDING NTA 259, d. d. 22 mei 1964 Het verband tussen het vchtgehalte bij pf 4,2 en enkele bdemfactren in twee gebieden in st-brabant H. Fnck BIBLITHEEK

Nadere informatie

strand aangetroffen kapsels reeds deels verdroogd

strand aangetroffen kapsels reeds deels verdroogd -16- Over he meen van eikapsels van haaien en roggen. K. Desender Geruime ijd geleden begon ik sysemaisch eikapsels van haaien en roggen e meen, zowel in droge als in nae oesand. He was ondermeer mijn

Nadere informatie

hr,w! il("v' ^Ju Sl^ lnul ffix d,ue *LV & stu.nsl " upt[xn i'v a-ls g;rpr\,j t1[ Ê.8 A B c D E F G 1 k 3 Sommen maken met Excel

hr,w! il(v' ^Ju Sl^ lnul ffix d,ue *LV & stu.nsl  upt[xn i'v a-ls g;rpr\,j t1[ Ê.8 A B c D E F G 1 k 3 Sommen maken met Excel B s ^ =g \ s Ë_! -a_ ry È_ lr -' A - fl = rd s. li - Als je moe soppen voorda je me de ele aak kaar en, sa e esandan op onder de naam: Sommen-r. n deze aak kun je e gemakvan een rekenlad zelf ondekken.

Nadere informatie

Guizing Theater Oz (WAL/BXL)

Guizing Theater Oz (WAL/BXL) M i ji 12 2 PROGRAMMA 2016-2017 2 123 W ij i? M if 45 i i j! J ii S i - fij i i i i Fi i ii! D i f i FESTIVAL 26/12 ij 30/12 i 03/01 07/01 H i S i ij i Ti i 1000 1600 i f i Di f i V ji ji i f : i i! Fii:

Nadere informatie

Samen werken aan een duurzame groei Working together towards sustainable growth

Samen werken aan een duurzame groei Working together towards sustainable growth J A 2016 S b V G- F I L / b I / D V G F I (VIGEF) b f b Z b b b T D A f F Vb P I b f -b by f b I f b V (- ) b Z b D f VIGEF b My (- y ) f b y B f VIGEF G / b : G / Vb T / T Tf / P C / P D f / F f b G f

Nadere informatie

Kleerkastgriezels. Doelstellingen. Materiaal

Kleerkastgriezels. Doelstellingen. Materiaal Hallween Kleerkastgriezels Delstellingen De kinderen ervaren dat één gebeurtenis sms meerdere rzaken en gevlgen kan hebben. De kinderen ntdekken he vercnsumptie van kledij nefast is vr nze planeet. De

Nadere informatie

Cursus BCO. Houten elementen. De Nayer, cursus BCO 15/09/2010

Cursus BCO. Houten elementen. De Nayer, cursus BCO 15/09/2010 Cursus Houen elemenen De Nayer, cursus 15/09/2010 Luc Schuereman/Lincy Pyl www.era-branveilighei.be Rekenregels voor houen elemenen EN1995-1-21 emperauursverloop in een warsoorsnee: gerelaeer aan he proces

Nadere informatie

ATION VOOR TUINBOUW ONDER GLAS TE NAALDWIJK

ATION VOOR TUINBOUW ONDER GLAS TE NAALDWIJK Bblheek Prefsan Naaldwjk f ö( u Î5 r_ - s A 5 v" IDFR GLAS TE N ATIN VR TUINBUW NDER GLAS TE NAALDWIJK Paprka Herfseel 990 rassenpref le berdelng J. v.uffelen, L. Hgendnk en P. Seenbergen Prefsan vr Tunbuw

Nadere informatie

SPREEKBEURT KARDINAALTETRA

SPREEKBEURT KARDINAALTETRA l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT KARDINAALTETRA VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE KARDINAALTETRA

Nadere informatie

SPREEKBEURT LUIPAARDGEKKO

SPREEKBEURT LUIPAARDGEKKO SPREEKBEURT LUIPAARDGEKKO l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE LUIPAARDGEKKO

Nadere informatie

AGENDA 2014. Rolmodellen uit de bijstand. Bijstandsvrouwen: de leading ladies! Het verwezenlijken van je droom. lijkt eerst onmogelijk,

AGENDA 2014. Rolmodellen uit de bijstand. Bijstandsvrouwen: de leading ladies! Het verwezenlijken van je droom. lijkt eerst onmogelijk, Bistasvruw lai lais! AGEDA 14 Rlmll uit ista Ht vrwzli va rm lit rst mli vrvls waarshili maar uitili vrmili Christhr Rv a ht a! aa staa str vruwli rlmll traal Zi zi va vr m h las mt rr maar zi i u mi vóóruit

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B1 havo 2004-II

Eindexamen wiskunde B1 havo 2004-II Bacerieculuur De groei van he aanal baceriën van een bacerieculuur hang onder andere af van he voedingsparoon, de emperauur en de beliching. Ui onderzoek blijk da he aanal baceriën van een bepaalde bacerieculuur

Nadere informatie

Pedagogisch klimaat en autisme. Pedagogisch klimaat en de Klimaatschaal. Groepsprocessen bij jongeren: rol van de leerkracht.

Pedagogisch klimaat en autisme. Pedagogisch klimaat en de Klimaatschaal. Groepsprocessen bij jongeren: rol van de leerkracht. Pedaggisch klimaat en autisme dr Ad Dnkers Klimaatschaal SIGA Dinsdag 9 december 2014 Inleiding Even vrstellen.. Pedaggisch klimaat en de Klimaatschaal Grepsprcessen bij jngeren: rl van de leerkracht.

Nadere informatie

opleidingsniveau laag % % middelbaar/hoog % %

opleidingsniveau laag % % middelbaar/hoog % % Niet-werkende werkzekenden aan het werk in 2010: Wie zijn ze en waar vinden ze werk? Managementsamenvatting Oktber 2011 UWV WERKbedrijf helpt werkzekenden bij het vinden van een baan en werkgevers bij

Nadere informatie

Enquê tê mobiêlê têlêfonischê bêrêikbaarhêid Gorinchêm

Enquê tê mobiêlê têlêfonischê bêrêikbaarhêid Gorinchêm Enquê tê mbiêlê têlêfnischê bêrêikbaarhêid Grinchêm Geeft het mbiele netwerk in de binnenstad van Grinchem bij individuele gebruikers prblemen f is het een grter prbleem? Aanleiding Stadsbelang Grinchem

Nadere informatie

VWO-I CENTRALE EXAMENCOMMISSIE VASTSTELLING OPGAVEN CORRECTIEVOORSCHRIFT. Bij het examen: NATUURKUNDE VWO 1986-I. 2 Scoringsvoorschrift

VWO-I CENTRALE EXAMENCOMMISSIE VASTSTELLING OPGAVEN CORRECTIEVOORSCHRIFT. Bij het examen: NATUURKUNDE VWO 1986-I. 2 Scoringsvoorschrift CENTRALE EXAMENCOMMISSIE VASTSTELLING OPGAVEN VWO-I CORRECTIEVOORSCHRIFT Bij het examen: NATUURKUNDE VWO 986-I Inhud: Algemene regels Scringsvrschrift. Scringsregels. Crrectiemdel A 4 - - De Centrale E~amencmrnissie

Nadere informatie

F r a c t i e S A M 1. M e i - L i n K o s t e r

F r a c t i e S A M 1. M e i - L i n K o s t e r N e d e r l a n d s ( E n g l i s h b e l o w ) F r a c t i e S A M 1 M e i - L i n K o s t e r M i j n n a a m i s M e i - L i n K o s t e r, i k b e n 2 1 j a a r e n m o m e n t e e l b e n i k d e

Nadere informatie

VOEL OOK DE MAGIE VAN KINDEROPVANG EN NATUUR!

VOEL OOK DE MAGIE VAN KINDEROPVANG EN NATUUR! Ontwikkeling van kinderen, stagnatie van de ntwikkeling en drverwijzen Wij prberen er vr te zrgen dat kinderen zich bij nze pvang plezierig velen en zich kunnen ntwikkelen. Om te kunnen berdelen f dit

Nadere informatie

BIJLAGE B BIJ ONTWERP-METHODEBESLUIT

BIJLAGE B BIJ ONTWERP-METHODEBESLUIT Nederlandse Mededingingsauoriei BIJLAGE B BIJ ONTWERP-METHODEBESLUIT Nummer: 102282-1 Beref zaa: Bijlage B bij beslui o vasselling van de mehode o vasselling van de walieiserm ingevolge ariel 41, eerse

Nadere informatie

Uitslagen voorspellen

Uitslagen voorspellen Eindexamen vwo wiskunde A pilo 04-I Vraag Anwoord Scores Uislagen voorspellen maximumscore 3 De afsand ussen Wilders en Thieme is 4 De conclusie: nie meer dan wee maal zo groo maximumscore 3 Bij gelijke

Nadere informatie

Beleidsplan 2012 Versie Februari 2012

Beleidsplan 2012 Versie Februari 2012 Beleidsplan 2012 Versie Februari 2012 Pagina 1 van 5 Beleidsplan 2012 Supprt t Cnnect Vraf Vr u ligt het beleidsplan van de Stichting SUPPORT TO CONNECT. Het plan mvat een verzicht van de delstellingen,

Nadere informatie

Het effectief tarief van de transactiekosten op de aankoop van de eigen zelfbewoonde woning

Het effectief tarief van de transactiekosten op de aankoop van de eigen zelfbewoonde woning He effecief arief va de rasaciekose op de aakoop va de eige woig Seupu Beleidsreleva oderzoek Besuurlijke Orgaisaie Vlaadere Spoor Fiscaliei ber.brys@hoge.be He effecief arief va de rasaciekose op de aakoop

Nadere informatie

De fysische technologische aspecten van de gasabsorptie in actief-slib installaties Deei i De Kinetiek

De fysische technologische aspecten van de gasabsorptie in actief-slib installaties Deei i De Kinetiek PROF. DR. IR. N. W. F. OSSEN Labrariu vr Fysische Technlgie De fysische echnlgische aspecen van de gasabsrpie in aciefslib insallaies Deei i De ineiek. Inleiding Vr de berekening van een xidaief bilgische

Nadere informatie

SPREEKBEURT Vissengroep karperzalmen

SPREEKBEURT Vissengroep karperzalmen SPREEKBEURT Vissengrep karperzalmen l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE KARPERZALM

Nadere informatie

Studiekosten of andere scholingsuitgaven

Studiekosten of andere scholingsuitgaven Bij voorlopige aanslag inkomsenbelasing 2013 IB 275-1T31FD Volg u in 2013 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Of had u kosen voor een EVC-procedure (Erkenning Verworven Compeenies)?

Nadere informatie

Aan de hand van deze 3 lessen maken de leerlingen kennis met de dieren die in en om de Schelde leven

Aan de hand van deze 3 lessen maken de leerlingen kennis met de dieren die in en om de Schelde leven Lesbeschrijving Dieren & de Schelde Aan de hand van deze 3 lessen maken de leerlingen kennis met de dieren die in en m de Schelde leven Relatie met kerndelen: Vlaanderen: Wereldriëntatie Natuur Levende

Nadere informatie

BINDEND ADVIES. : A te B in deze vertegenwoordigd door C te D vs E te F : No-claimteruggave : : 7 november 2007

BINDEND ADVIES. : A te B in deze vertegenwoordigd door C te D vs E te F : No-claimteruggave : : 7 november 2007 STICHTING KLACHTEN EN GESCHILLEN ZORGVERZEKERINGEN A BINDEND ADVIES Parijen Zaak Zaaknummer Ziingsdaum : A e B in deze veregenwoordigd door C e D vs E e F : No-claimeruggave : 20070983 : 7 november 2007

Nadere informatie

Passend Onderwijs. Tot wanneer is het nog passend?

Passend Onderwijs. Tot wanneer is het nog passend? Wat zijn de grenzen aan de zrg die de Uilenburcht kan bieden? Tt hever reikt de draagkracht van De Uilenburcht? Achtergrnd Het uitgangspunt van De Uilenburcht is altijd dat we nze leerlingen z lang mgelijk

Nadere informatie

B01 B02 B03 B04 B05 B06 B07 B08 B09 B10 B11 B12 B13 B14 B15 B16 B17 B18 B19 BR* BR+

B01 B02 B03 B04 B05 B06 B07 B08 B09 B10 B11 B12 B13 B14 B15 B16 B17 B18 B19 BR* BR+ B01 B02 B03 B04 B05 B06 B07 B08 B09 B10 B11 B12 B13 B14 B15 B16 B17 B18 B19 BR* BR+ LH 262 BK JV 151 FA KR 069 MU ET 160 TK VK 010 MT JE 139 EN AW 228 WI KT 247 BI BT 172 FA PW 261 BK HF 119 EN NF 107

Nadere informatie

Bulgaarse Riviera. NL-versie

Bulgaarse Riviera. NL-versie B R NL- W B R Z,. E B R. V,,? D f. O! W O ()! T. W? K! H H f, f? J (). W? B f. G óó f :. A f, f f. Bf M. A f,. Tf M f, (). H f. K K, f (). H! 2 3 I V 22 E B 24 E 30 W Bf 26 T! Pf 18 K! 20 V,! 21 Hf f O

Nadere informatie

LOGBOEK van: klas: 1

LOGBOEK van: klas: 1 LOGBOEK van: klas: 1 Inhudspgave Inleiding en inhud van het lgbek Wat is de maatschappelijke stage? Delen van de maatschappelijke stage Waar de je maatschappelijke stage? Kaders waarbinnen de maatschappelijke

Nadere informatie

Achter de schermen Hoe Ontstaat een Geologische Kaart

Achter de schermen Hoe Ontstaat een Geologische Kaart Acher de schermen Hoe Onsaa een Geologische Kaar Deze presenaie oon de hoofdlijnen van een projec in één van de weinige onsluiingsgebieden van he Massief van Braban: Halle-Lembeek. Alhoewel he een klein

Nadere informatie

Inhoudsopgave Gafen 2 2 Kose bomen 2 3 Kose paden 4 4 Kose oues 4. Handelseiziges Moeilijkheden van he handelseizigesp

Inhoudsopgave Gafen 2 2 Kose bomen 2 3 Kose paden 4 4 Kose oues 4. Handelseiziges Moeilijkheden van he handelseizigesp Kun je me de kose weg veellen? Inhoudsopgave Gafen 2 2 Kose bomen 2 3 Kose paden 4 4 Kose oues 4. Handelseiziges............................ 4.2 Moeilijkheden van he handelseizigespobleem.......... Gemengde

Nadere informatie

Analoge Elektronika 1 DE KOMPARATOR

Analoge Elektronika 1 DE KOMPARATOR naloge Elekronika DE KOMPRTOR De mees eenvoudige oepassing van de operaionele verserker is de komparaor. Om de werking van de komparaor e begrijpen, bekijken we de karakerisiek van de opamp, zoals geekend

Nadere informatie

Z/19/073884/ Gemeenteraad Leiderdorp. 11- januari 2019 zhgl07288s/t40882

Z/19/073884/ Gemeenteraad Leiderdorp. 11- januari 2019 zhgl07288s/t40882 leiderdr Gemeente eiderdr P. Pls (071) s4s4848 P.Pls@leiderdr.nl I lllil ilil ilt lilllt lill llilil lltil lll tillt ill tillillillil 2hwa7884i41015 14 januari 2019 lngekmen: Adeting : Kie : $rr'$ Gemeenteraad

Nadere informatie

FACTSHEET SAMENWERKING COA

FACTSHEET SAMENWERKING COA FACTSHEET SAMENWERKING COA LOCATIE EN GEMEENTE VOOR JEUGDHULP AAN ASIELZOEKERSKINDEREN Factsheet samenwerking COA lcatie en gemeente vr jeugdhulp aan asielzekerskinderen INLEIDING ALGEMEEN Met de inwerkingtreding

Nadere informatie

EVALUATIE TER STATE. Marion Matthijssen, Marn van Rhee. Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) juli 2005. In opdracht van Raad van State

EVALUATIE TER STATE. Marion Matthijssen, Marn van Rhee. Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) juli 2005. In opdracht van Raad van State EVALUATIE TER STATE Marin Matthijssen, Marn van Rhee Centrum vr Onderzek en Statistiek (COS) juli 2005 In pdracht van Raad van State Centrum vr Onderzek en Statistiek (COS) Auteur: Marin Matthijssen en

Nadere informatie

te r Geachte mevrouw Schultz van Haegen,

te r Geachte mevrouw Schultz van Haegen, e r Braban Waer NV. Telefoon 0736838888 Fa 073 683 89 99 Ineme wj.brabanwaer.n1 Kiderse www.duk1nbqabariwae.nl Miniserie van i&m Mevrouw drs. M.H. Schulz van Haegen Pos1ares Posbus 1068 Posbus 20901 2500

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B 1 vwo 2003-I

Eindexamen wiskunde B 1 vwo 2003-I Eindexamen wiskunde B vwo 2003-I Lenge Ui saisisch onderzoek is gebleken da de volwassen Nederlandse mannen in 999 gemiddeld 80,0 cm lang waren, en da er een sandaardafwijking van 2,8 cm was in de lengeverdeling.

Nadere informatie

B G M E B. Voorwaarden pakketprijs en gereduceerde tarief DCP kopie-aanvraag humane producten 16 januari van 5 pagina('s)

B G M E B. Voorwaarden pakketprijs en gereduceerde tarief DCP kopie-aanvraag humane producten 16 januari van 5 pagina('s) DP kpie-aanvraag humane prducten 16 januari 2017 Pakketprijs: De term pakketprijs hudt in dat vr een grep prducten (ieder met een eigen RVG nummer) maar één keer het tarief behrende bij het prducttype

Nadere informatie

Blok 1 - Vaardigheden

Blok 1 - Vaardigheden 6 Blok - Vaardigheden Blok - Vaardigheden Exra oefening - Basis B-a Bij abel A zijn de facoren achereenvolgens 8 : = 6 ; 08 : 8 = 6 en 68 : 08 = 6. Bij abel A is sprake van exponeniële groei. Bij abel

Nadere informatie

Met NOOT 3, all-in-one leermethode, wordt een voortzetting gegarandeerd van een nieuwe speelse leermethode.

Met NOOT 3, all-in-one leermethode, wordt een voortzetting gegarandeerd van een nieuwe speelse leermethode. Geache collega, Me NOOT 3, allinone leermehode, word een voorzeing gegarandeerd van een nieuwe speelse leermehode eze mehode beanwoord aan de leermogelijkheden van een ien o elfjarig kind en is conform

Nadere informatie

BETER IN BEDRIJF. Voel je Beter in Bedrijf! Uw organisatie Beter in Bedrijf. Verzuimbegeleiding & Arboadvies

BETER IN BEDRIJF. Voel je Beter in Bedrijf! Uw organisatie Beter in Bedrijf. Verzuimbegeleiding & Arboadvies BETER IN BEDRIJF Vel je Beter in Bedrijf! Uw rganisatie Beter in Bedrijf Verzuimbegeleiding & Arbadvies Beter in Bedrijf levert, naast reguliere arbdienstverlening, vral maatwerk in verzuimbegeleiding

Nadere informatie

Analoge Elektronika 1 DE SCHMITT TRIGGER

Analoge Elektronika 1 DE SCHMITT TRIGGER Analoge Elekronika DE SCHMITT TIGGE Een Schmi rigger is een komparaor me hyseresis. Ne zoals bij een komparaor is de ingang een analoog signaal, erwijl de uigang een digiaal signaal is. De uigangsspanning

Nadere informatie

Hogerbeetsstraat 18-B. 3039 XJ Rotterdam. Vraagprijs: 220.000 k.k. Woonbron Makelaars. woonoppervlakte 100 m2 3 slaapkamers te koop

Hogerbeetsstraat 18-B. 3039 XJ Rotterdam. Vraagprijs: 220.000 k.k. Woonbron Makelaars. woonoppervlakte 100 m2 3 slaapkamers te koop Hogerbeessraa -B 303 XJ Roerdam woonoppervlake 100 m 3 slaapkamers e koop Vraagprijs: 0.000 k.k. Woonbron Makelaars info@woonbronmakelaars.nl 010-0 00 www.woonbronmakelaars.nl Kenmerken Locaie Energie

Nadere informatie

Huiswerk Informatie voor alle ouders

Huiswerk Informatie voor alle ouders Nummer 6 mei 2010 Huiswerk Infrmatie vr alle uders Huiswerk en efening Ged leren lezen en rekenen is belangrijk, want je hebt deze vaardigheden in het dagelijks leven veral ndig. Kinderen ged leren lezen

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO 2015

Correctievoorschrift VWO 2015 Correcievoorschrif VWO 205 ijdvak wiskunde C (pilo) He correcievoorschrif besaa ui: Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores Regels voor

Nadere informatie

. Tijd 75 min, dyslecten 90min. MAX: 44 punten 1. (3,3,3,3,2,2p) Chemische stof

. Tijd 75 min, dyslecten 90min. MAX: 44 punten 1. (3,3,3,3,2,2p) Chemische stof RUDOLF STEINERCOLLEGE HAARLEM WISKUNDE HAVO CM/EM T112-HCMEM-H579 Voor elk onderdeel is aangegeven hoeveel punen kunnen worden behaald. Anwoorden moeen alijd zijn voorzien van een berekening, oeliching

Nadere informatie

KINDERRECHTEN 3 de graad

KINDERRECHTEN 3 de graad KINDERRECHTEN 3 de graad Bijlage krantenartikels + vragen bij pdracht 4 Kinderrechten uit het nieuws gegrepen Ter inf: per artikel wrden suggesties van vragen gegeven m de link met het kinderrecht te leggen.

Nadere informatie