BIJ. Een Gelukkig en. Voorspoedig jaar 1961 GOEDE DINGEN B IJ E N H U IS WAGENINGEN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "BIJ. Een Gelukkig en. Voorspoedig jaar 1961 GOEDE DINGEN B IJ E N H U IS WAGENINGEN"

Transcriptie

1 BIJ Een Gelukkig en Voorspoedig jaar 1961 wensen wij aile imkers toe, ook voor de hunnen en voor hun bijen. OOK VOOR HET JAAR 1961 leveren we u gaarne weer alles wat u nodig hebt op het gebied van de bijenteelt. BEGINT U HET NIEUWE JAAR GOED door nu alvast na fe kijken waf u nodig hebf en bestelt u vroegtijdig? Het is april voordat we het merken en dan hebt u al raampjes en kunstraat nodig I Ook uw oude raten, raten met darrecellen op het raatoppervlak en wasafval kunt u beter nu aan ons verzenden dan wanneer de wasmot er flink in huisgehouden heeft. We sturen u gaarne onze prijscourant en een handleiding voor het beitsen en schilderen van kasten, het inzeften van kunstraat, enz. GOEDE DINGEN B IJ E N H U IS WAGENINGEN TEL GIRO

2 '. eremedaille~ Het hoofdbestuur kende in 1960 de eremedaille der vereniging toe aan de volgende Ieden : J. van Arragon, afd. Doetinchem. H. J. Baiming"afd. N~megeD. V. BE!1Jkers S.J., afd Nijm(;Jgen. H. Boterenprood', afd. Nijkerk. H. Bremmer, Bfd. Oudleusen. G. J. Brugman, afd. Doetinchem. J. 1. v. Cruyningen, afd. Nijmegen. T. Doedens, afd. Gasselte. J. A. F r.ederiks, afd. Nijmegen. M. Fokkens, afd. Uithuizen.. L. Ife.ida, ~t.d. OGststellingweri: P. J. HerWegh, afd. Hulst. G. H. H. 'fer Hoeven, afd. Doetinchem. F. Rolk;ema, sic!. Jubbega. A. Hoalhorst, Bfd. OQstburg. W. 'IV. d. Horst, afd. Nijmegen. 'A. H. van Ingen, afd. Oosterhout. A. P. de ;Jemg, afd. Ju}:lbega. Chr. v. Kesteren, afd. Oosterb'out. A. Kiei'stra, afd. Ooststellingwerf. lvi. C. Kraa'ijenQlink J afd. Doetinchem. H. de Kruilf, afd. Bunnik. H. Kruis, afd. Nijmegen. C. J. Manneke. a:f~. Oostpyrg: { J. P. G. v. d. Meel', afd. Nijmegen. J. M. PO,ol, afd. Surhuisterveen. J. Schouten, afd. Velsen. Mevr. L. Roelofs, aid. Vriezenveen. M.,Schiphorst, afd. Oudleusen. E. Slot, afd. Doetinchem. J. v. d. Spoel, afd. Kampen. R. J. v..d. Tuuk,,a'11d. Nijmegen. S. H. v. d. Veen, afd. Nljmegen. P. Versluis, afd. Meerkerk. J. Westendorp, 'sfd. Nijmegen. J. Westera, afd. Kampen. J. M. H. Wol1)tamp, afd. Oudleusen. J. Zwak, atd. Vriezenveep. KRUIDEN EN ONKRUIDEN Waar Bgt de grens tussen kruiden 'en onkl'.l~iden in grasland? Deze 'vraag is niet zo eenvoudig te' beantwoorden, voorz.over de kl'uiden Diet giftig zijn v~~r het vee. un recente ondel~oelcingen op het Bedrijfslaborat-ol'ium voor Grond- en Gewasonderzo.ek is namelijk gel;lleken dat sommige kl'uiden aanzienlijk hogere gebalten aan 11,oodzakelijke milleralen (zout.en) voor het vee bezitten dan de gra~sen. ~n dit vel'band willen we de pa<).l'deblaem en de smare weegbree noemen. Ook de klavers zijn zeer gewel).st v31lwege hull hoge kalkgehalte. Weliswaal' levereo' de Jauiden een minder h9ge opbl'engst dan de go.cde grassen, dow een flinit percentage ' kvuiden en k1a Y.el'S in de wei komt de algebe1e minerale stimenstelling van het weidebestand ten goede, wtit de gezondheidstaestand van bet vee zeker zal bevol deren. Mel 'ee'tl 'a1 te l'uim gebl'uik van stikstoilti:e~tsto:ffenj zonder. bij~oeren. van mineralen of het doodspuilen vall de kruiden moet men daarom vool'zlcbtig zijn. (De Landbode 7,okt. 1960) BESTUIVING VAN RODE KLAVER In Minnesota (USA) wordt jaarlijks van 18~ ha to,de klaverza,ad gewonnen. Maestai scbenkt men weinig -aandacbt aan de bestrijdit).g val) seh;ldelijke insekten en aan een go"ede 'bestuivulg, mede waardoor de gemiddelde opbrengsteh de laatste jal'en zo laag zijn (65-85 kg. per ba). Wa!1r.llemingen in perce1en rode Idaver lee:r:den dat onvoldoende I:lestuiving de m.eest kritieke factor is en onbev1:edigende zaadopbrengsten tengevolge heat. Te,neinde hierbver meer gewaar 1e,Worden, werden p).'oevgp genomen, VOOl' het eent in 1953, met het doel ne te gaen welke 1'01 honingbijen kunnen vervullen bij de bestuiving Van l'ode klaver. Ook de..hommejs werden in du oridei"toek ~etrokken. Het ble-ek, dat in Noolil-MinTIesota weinig bijen aan, wezig waren in de mde klaver, zolang de witte hon'ingklaver bioeide. Als deze laatste w.as uitgebloe'id, kwamen er veel meer bijen op de rode ){laver,.waarvan late klav'el' dan profiteerde. In Nool'dwest Minnesota, waal' middenvroe~e rode lda.ver bet anige vjinderbloemjgegew~~ is, d~t V001' zaadteelt wol'dt verbouwd. bleken honlligbije~l pe18ngl1ilke pestilivel's van dit gewas tezi.jn, zeus. belangtijkel' dan hommels, lloewe:l deze op zich zelf betere besttlive,rs waren. Naarmate de bijenkol'ven. verder weg stonden, daalde de hoeveelheid bijen, en oak de zaadopbrengsten. Ston:deo Cle korveil '-Ierder weg dan 1,5, km, dao was de bestuivlng niet meel' 'lan betekenis. Stonden Iile bijen d.e.t. dicht bi'j het gewas, dan verkreeg mell zaadopbrengsten tot 500 kg.. Bier blijkt weer uit, dat bijen (zqals ook a1 ui div~l'se andere onderzoekiligen is gel;>leken) zeer beiaogrijk kunllen zijn voor ~e ~estuiv.h1g en een goede. zaadoppl'engst van l'ode Idaver. Uit: Landbouwdocumentatie 16 (1960) 47 (19 nov.) Wij wens en aile lezers eell gelukkig jaar k voor de hunnen en voor hun bijell Comm. van Redactie Redacteur ~~ ~

3 , OVER ENIGE JAREN komkommerkwestie opgelost? JUt, daar begint Jie.t op te lij/cen. We spraken 'met de heer ir. J, M. Andeweg van het I.V.T. te Wagenitngen. die ons Otl~'I' de stand. PCL'li zak,e;~ inlicmte. We' hebben Iwl; (l.ugurk-achuge uitgangs ;punt van Zijn ongezooflijk krtuppe nieuwe werk gezie1t. bie "aul1ur1c" 'VO'l'1nt gee1t manne~ijl<:e. bloemen. W~ hebben ook de Jeomkommer gezien w aarin deze ei genschap ov ergebl'uc ht i s. Maar, die nieuwe komkommer moet ook ahe ander e Opede eigensc/tappen van de tegenwoordige kom J kom~)~e?'s hebben. De heer Andeweg hoo,pt aat in de ongetooflijlc korte tijd van 4 cl 5 jaar klam te spelen. De hoop van taltijk'e i'l1,~ker~ is op deze IItovenaa'l' 7net genen" gcvcstigd e'~ we vo'lgen 1net spanning de vorderingen, die hij me.t zijn werle 1n!l(tkt. dctt ean. 'van de nijpendste problemen van de bijent'eelt katt op~ossen. Hier volyen de gegeve1'tsi cue d-e hear Andeweg ons verstrekte. Veredelingsperspectieven bij de komkommer In de afgelopen jaren is enorm -veel veranderd in de I<omkommert,eelt; Qet l'sssensol'tin,'ent is zelfs geheel vel'nieuwd. 'Op ' ae~ ogenblik 8pl'eekt het- vanzelf dat een goed komll:ommerras vruchtv\.lurl'esistent is. Toch.. is h et nog maar vijf jaal' geleden dat h,e.t eerste vj1~chtvuurl'es i stente groene kon:lkbmmerras' in de ban ~ qel kwain. FI-hybriden wal'en bjj de Nederlandse komkommerteelt enke1e jal'en geledet) nog, onbekend, nu wol1den ovel'wegend FI-nybl1id,en geteeld. Resi!iten:f;ie. tegen. biadvuur komt, behalve in het us SpotVi'ij~,,nu o'ok voo~ U1 e< 1 'deel van de Fl-hybriden en het zal niet lang me~r duren of aile rassen en hybl'iden zijn ook resistent tegen bladvuur. De 1~0mkommertelEh:s die d.eze sn.~le ontwptketlng van het rassensortiment hebben meegemaakt, zquden rti1sschien de indruk kunnen lu'ijgen dat de selec.iiebedl'ij:ven lfi~ar op e~n knop behoeven te drukken, om aan.de lo,pende b,and flieuwe en \)etere rassen teo produeeren. Maar dat is toch beslis't met 'ZO. Ret kwe.ken van een nieuw ras kost nog aitijd veel tijd en geld. V66r.dat vl'uchtvuurresistente rassen en hyb.riden in de handel kwamen, is ~ op diverse bedrijven'al jarenlang a~n gewerkt. De mog~1ijkhei d VOOI' de telers om snel over te schakcl.en' op bit'tervrije Ia~)eU en hybriden is voor een groet deel te danken aan de firnla Rijk Zwaan, die al in 1952, nog v66r. dat bitterheia eeil ernstig pl'obleem w,as, begon 'mel het kweken van rassen cue gee)l bitterstof in de vrucbt vormden. Ook nu. word't op diverse selectiebedrijven 'op vaak grot~ schaal gewerkt aan het kweken van de komkommerl!assen die we over enkele jaren zullen hebben. Hoe zullen de nieuwe rassen er uit,aan zien? Het spxeekt.'\iameil dat ook in de toekomstige rassen de tot nu toe verkregen eigenschappen als o,a. vroegheid, hoge totaalproduktie, goede vruchtvorm, r esisten tie tegen vruchtvuw', resistentie tegen bladvuur en bittervrijheid behouden moeten blijven. Bittervrijheid Wat de bittervl'ij.beid betreft is het te verwachten, dat over enkele jaren rassl;!n en hyqliden in de handel zullen kamen, die volkomen pittel'vl'ij zijt}, ook in de stengels en het bjad.. Deze vorm van bittervrijheid werd in 1958 door het hlstituut voor de Veredeling van Tuinbouwgewassen gevonden in een komkommerplant uit vele duizenden. Va or de komkommertelers heeft deze volledige bittervrijheid geen directe voordelen. Vaol' de selectiebedl'ijyen wol'dt de sele:ctie op bittel vrijheid. veel eenvoudiger, omdat een week oa de zpai alie bittere plantjes al uitgezocht,en W,eggegooid kunnen worden. HierdQor wordt voorkomen dat bij de veredeling op an:dere_ belangrjjke eigenschappen de s,lectie oj) bittervl'ijheid iedere keel' weer een groot struikelblok zou zijn. Geen zaadkoml{ommers meer! Zollls beken~ is, hebben de gebl.'ulkelijke komk'ommerrassen san dezelfde plant manneujke el) vrouwelijke bloemen. Er blijken,echter komkommerplanteri 'te bestaan, die uitsluitend vrouwelijke bloemen geven. In RuslaJ?,d heeft roen het ras Posrednik '97, waal'in veel van deze planten vool'komen. In de Vereni&!de Staten wel'den geneel vl'ouwelijk,e bloeiende plante'll gevonden in_ komkommers uit Korea en J apan. Het ras' Posr'e~nik 97 WOl'dt in Rusland gebrulkt om op een eenyoudige mamer F1-hybtidezaad van augurken te produ,cerel'. Dit gebeul't door tussel1 l'ijen Posrednik een aant81 planten van' een alide~ l'as te letten, dat, stuifmeel levert. Aile aan Posrednik 91 gegl'oeide zaadvruchten ;worden geoogst. Zelfbestuiving yal;l de vrouwelijk blpeiende planten van Posrednik 97 is Diet m,og~ijk, o)ndat ze geen mannelijij:e stuifmeelbloemen heoben; daarom iijn de geoogste zaden alie hybrjdezaad. In de Verenigde Staten heeft men met de vrouwell,jk bloeiende rassen dezelfde plannen. Zowel 1/an, het Russische 1'a$, als van het Amedkaanse materiaal h~eft het I.V.T.' z_aa-d gekreg~n. Ook in Nede,rl,and zal een volkomen vrouwelijk bloeiende komkommel> zeer goed, gebl'uikt, k unnen wol'den om o.p een eenvoudiger en dus goedkoper man~el' F\-hybridezaad te produceren. :Oit kan heleas Diet zonder meer, want zowel het Amerikaanse, als het Russische materiaa] gee'ft kol'te, augutkac,htige vruchten. Door de N:ederlandse zaadbedrijven zal bier dus eerst een Nederlandse komkommel' van gemaak.t moeten worden. ' Het vl'o\!lwe}jjl!: bloeiende 'mat,el'iaal biedt n ag meer mogelijkheden die VOOl' de N~derlandse telers no~ van directer belang zjjn. Als nam,elijk goede tasse,n gekwee,kt kunnen worden diegeen marinelijke bloemeil meel' geven, dan zou het probleem van de zaadkomkommel's vrijwe) opgelost zijn. A1s geen mannelijke I:Hoemen in de buur zijn, ~ll1nen bijen en andere bestuivende insekten namelijk geep schade meer aanrichten. Door het LV.T. werd in 1959 begonnen met krllislngeil; men is daar op het ogenblik voor de derde keel' van zaad tot zaad. De tot dusver bereikte resul- 3

4 taten zijn erg bevredigend. Enkele Nederlan,dse seiectiebed 'ijvell zjjn nu bezig om me\; het,zelfde uitgejugsmatel.'iaal geheel vrouwem)t bloeiende. rassen te Itwek~J1. De ltans is dus grooi,dat over een aantal,jru:en v6lltomen bittel'vrije, Vl'llchtvuurvl'ije, bladvuw' vrije, uitsluitend vl'ouwelijk bloeiende komkommerl'assen in de halldelzullen komell. Verlanglijstje Op het vel'langlijstje staan nog resistentie tegen mozaieltvirus-2, resistentie tegen meeldauw, l'esistentie tegen ]1usarium. Materiaal, dat voldoende resistent is tegen deze ziekten, is ~og met gevonden. Er zit niets andel's op dan zoveel mogelijk komkommermaterlaal uit alledei landen te Vel'2amelen en dit te toetsen op de gewenste zi~te r esistel\tles. Samenvatting Het rass'ensqrtim;e.n~ is in de afgelop~n vijf jaren geh.e~ vernietlwd. Te verw9.chten is dat ovel' een aantal jaren J;'assen en hybriden in de handel J,uTIen k ome~ die volkomen bittej.'vl'ij zijn in de gehele plant en uitsluitend vrouwelijke bio'eme)) zullen g-eveil. JYIe dit. laa~t'e zou het pr<!)bleem van de zaadliomkommers z.ijn opgelost. Naal'.llitgapgS)'llatel'iaal, dat resistent is tegeli mo.za1:ekylrus..,2, meeldauw en Fusal'illm, wol'dt gezocht. ~ol1il1~il1 01 werk.1ter Op de laatste Nobe1pdjswinnaarsdag te Lindau heeft Butenandt o.m, gespl'okflu over koninginnegelei. Op zijn instituut is het oi)langs gelukt vool'waarden te vin.den, waaronder men in J>ro.edstoven wel'ksterial'ven, direct na net uitkomen uit het ei aan de bijenkorf ontnomen, door voedering met koninginnegelei zonder insch ak~]jn.g van vardere fae-torep, tot nol'll)ale koninginnen kan do en uitgroeien. Wanneer het n u lukt deze zo gevoede jonge Iarven binnen de eerste twee levensdagen levend in de proefcel over te brengen, ontwikkelen zich hieruit in de broedstoof bij normale temperatuur (d.i. 35 graden C.) koninginn en. Worden larven echter eerst na de tweede levensdag in de pl.'oefcel gebl'acht, dan ontwikkelen ze zich reeds tot wel'ksters, Uit dit experiment blijkt dus duidelijk, dat de beslissing over het bio1ogiscbe 10.t van b'i1enlarven 'in de eellste 48 uur vall hun leven door de aard van de voeding wordt bepaald. (Nat. wiss. Rdschau, novembel' 1960). (N.R.C. 19 nov. 1960). \ Hoe lang duurt het nog voordat we de bijen weer z6 zien? Een week of acht? De foto werd gemaakt door de heer J. L. van Bennekom. 4

5 die hun vak niet verstonden, maar er is beslist niet wat betel's tot stand gebracht. Als men op dezemanier getracht heeft am iets op de markt te brengen dat qua prijs en kwaliteit aan deze tijd aangepast is dail is men beslist niet geslaagd. ' Apeldoorn C. L. NOORDERMEER WELKE KAST? (2) WELKE KAST? (1) Als het Groentje komt, geniet ik. Wat schrijf ik? J a, behalve dan de keren (zo ongeveer 10 keel' per jaar) als er weer een lofliede gehouden- wordt VOOl' een nieu>ye verbe~ercle kast. Zo ook nu weer. Natuurlijk h-eb ik respect VOO); mensen, die tl'achten d,e imkerij te stirnuleren en zf! mogelijk de rentabiliteit op 'te voeren, maar de nleuwe ontwerpen zijn 'de meeste kellen van di~n aal'd, dat.van wel'keujke vel~beterillgen geen sprake ls. lk lees bier o.a. wl;lt de spaarkast be ~eft 'een lor.la n g~ die beslist n-iet op,-,ijn plaats is. Ik 1 1nke~' I).U aj. van 193~ af, ik heb al:tijd gereisd en dan koj'tl, ik t?t de coneltlsle, dat, naarmate we de types uit gaaa brelden, het hoe langer hoe riloeilijkel' W'01'c1t; om zonder kleel'scheuren een 80 a 90 volken- op een vl'acllt ~agen te laci,en. Als het zo eenvoudlg was een )Verke- 1Jjk deugdel1jk~ k~st te pr?gucel'en, dan snap ik,niet dat een nol'malisatie-cofnlrussie na elndeloze coluerenties en ontwerpen zullt een wanprodukt op de mal'kt koll brengen als de, genorrnaliseerde siroplexkast. En de spaarkast,is ook b-~sli$t.geen wereldschcikkende uitvinding. Alii de werkz,aamheden van de iadertijd benoemde normalisatie-eommissie zioh bepel'lrt had den tot h'et vereenvoudigen van de bodems van de V.S. kast ell als?jj deze van een platte deksel had voorzien dan waren we g~spaard gebleven VOOl' eindeloze ko~ lommen in ons Gl'oentje, die el' mee tae moeten bijdragen een nieuw uitgedachte kast te ve~'kopen! door te sugget:cren dat deze tach beslist aangeschnft moet WEll'den, wi! men een all J'ound modern.imlter met hoge haningopbrengsten zijn of worden. De inder~ijd door win. de heer Versteeg ontw,ol'pen kasten zun zowel enkel- als dubbelwandig voor simp~exrnaat in ~ekenill$ geb1'8cht, met stevige sluiting zowel voor vl1egp)a'nk ' als VOOl' de hele Jeast. Is het de imkers bekend, dat door d,e heer Vel1$teeg ell zijn medewerkers ihdel'tijd ontworpen. kasten '(V.S.) da_at' jaren a,an gewel'kt hebben en dat waren vakmensen van de bovenste p,lank en de beste imkers van hun ' tijd. Om een voor?eeld te geven: toen mej~, na jaren verbetel'en ~n ultproberen,de V.S.-ka~t dubbelwa,/ldig in de praktljk als goed had bevonden, had men aileen aan m~teria.len, (lie taen een habbekrats kos'tten de kapitale som van if. 1,75,- uitgegevel1-; de arbeid was geheel pro Deo 'gesctiied. U moet z~ch eens goed realiseren wat daaraan voorafgegaan was alvorens deze kast bij een bquwkunilig tekenaa1' de heer HeuvelinK kwam am m tekei1ing gebl'acht te worden en tot aanmaal<: werd vrijgegeven, N,?gmaals, met een vereenvoudiging van de bodem e:n dow' de kast van een vlak dekse1 te_ vporzien, Was deze kl:ls~voor ons imke.1's van 1960 nog styeds de kast geweest, m~n kan el' aile kanten mee op en het is een stapelkast met alle mogeujkheden, di.e wij ais imkers van Nederland zo nodig hebben met ooze leg\.0 systeqlen. Men kan ar mee sepal~eren demareren kortom aile mogelijke imket'sfoefjes er' mee uithal~ll' de kast isdegelij~ tot en met, eeli ware a,:fspieg~ling J van de ma~len, dle hem gezamenlijk Uitgedacht 'hadden. Daat; ~ljn de genor.mallseel,de simp-lex: en de spaarkast maal' lj):loerehgeti~er' bij zoals mijn vader vroeger het ~rodueeren van getimmerten,d00r niet-vakmensen kwalificeerde. Iii:: wi! daar. niet mee bewel:e'll da1. 'onze kasten zijn ontworpen en geproduceerd do ~r mensen Naar aanlei.~g van l:et. al'tlltel Betel' imkeren met betere bljen merk lk 01', dat de daar beschreven kast niet voidoet,als reiskast daar e1' niet een behoorlijk lucbtl'ooster in de bodem kan worden aaqgebl'acht wegens ~e schuivende vliegplank. lit beb er zelf dubbelwandige sinlplexei1- bij ~ie ' 40 jaar in gebruik zjjn, waar nog steeds mee gel'elsd wol'dt z~nder last van lekken. Dat 1ekk:u ziet men wei hij kas,ten van eigen ~aaksei: de scbuif van hout zet ult of kl'impt en sluit ul,et meer goed wat lekken veroorzaakt; etemiet is ook niet,goed spijkerbaar en h.et kan bi eken. Bij de Simplex doen we een 'cloek in het vlieggai waar een puntje uitsteekt, dan de vliegplank ombo,glg 'et) :to bebb.en we een dubbele sluiting. Bij bet losmaken van de volken klappen we eerst aile vuegplanken neer en daal'oa h'ekken we de doeken aa,n de punt e1',uit. Voordat de bijen er uit komen hab je al de volgende 3 of 4 yolken losgemaakt. Papiet' is mindel' doelmatig dan doeken. De trekstangen (~ho of % duims) voor het verbinden van de ohdel'delen gaan nog langer mee dan de kast zelf; ze 2iijn beter dan draad of touw. Afgezaagde raampjes zijn lastig bij I:)et nazien van de volken', bij h~t aanpakiten en aangeven, Ik heb zowel et).kelwanclige als dubbelwandige simplexen in gebruilc, de duqbelwandige bevallen m1.i bet beste en waar men ill Nederland ook komt, ieder kan met de genocrnaliseerde Simplex goed W'el'ken. Voor ~eginne.lingen en jonge irokers leert het bijenbouden m de slffiplex het gemal<kelijkste aan. Misscbiell ben ik nog lliet lang genoeg imke1' (Jo 1908 gillg ik a1 met de bijen- op reis al was het to en in Gravenbol'ster boogkqrven) ma,ar ik haud Kelting uit Santpoorl in ere vaor zljn Simplex! Nijmegen. J. TH. JANSSEN DE RODE SNEEUWBES In 1959 ben ik niet met de bijen naar de heide geweest en toch vlogen ze van. 's mol'gens Vl'oeg tot's avonds laat en, toen ik ze ging invoe1'en voor de wintet' hadden ze nog een overschot van honing. lkbegreep met Waal' ze op vlogeq, m~al' bij een voetbalwedstrijd zag ik langs het sportveld een heester VOOl' afscheiding aangeplant en op elke heester zaten wei 40 of 50 bjjen. Daar er enige honderden aangeplant waren, hadden ze hier een mooiti vlucht op. Het was de rode sneeuwbes Symphoricarplls Chellaultii, hij is niet onaardig VOOl' groepen, ban,den' en als dekhee'ster, bjj is mooiel' dan onze witte sneeuwbes.. Is het Diet jets voor OllZe afdeltngsbesturell om gemeenten enz. hierop te w:ijzen? We zijn allemaal met deze aanplant gebaat. Nijmegen. EXAMEN PRAKTISCH IMKER 1961 J. TH. JANSSEN Voor deelname kan men zich opgeven tot 1 april a.s. onder gelijktijdige storting van het examengeld ad f 10,- op giro van de vereniging. Het examen wordt in mei of juni te Wa,geningen afgenomen. 5

6 Een ander onderwerp( Hei te klein inwinteren, waal'dool' 'de noodzaak ootslclat tot versterken in net vool;jaa' en wa~\l'door de Id61l+ wol'db gelegd (althan!) oam' mijn persoonlijke menlng die ik graag geef VOO); een betete) vool' het door ieder verfoeide bruidszwermen. In bet begin van mijn schrijve.rij heb ik Ii al gezegd dat naar mijo menlng een ej,lkhle,bro,edkamer te klein is Voor een ~ehoodijke overwintering en dat minstensl een broeq- ell honingkamer moet zljll. Daarbjj hab ik mij eeo tegenstander getoond van het wegne,meln van de kantraten en het overwinteren op 8 ram:en'. Meel"l11alen beb lit mij afgevtaagd waar'om meo dit ejgeolijk doet. Ik kan mij dr.ie redenen :vool'stellep. Het is ove.rgenomen "'em vl'~"egere sebrijvers, die in boofdzaak op Duitse methoden waren georienteerd, waarbij inkrimpen en uitbreiden van het broednest sehering en inslag is,als gevolg van de daar gebvuikte kasten, die meestal meerdere broed- en honingkamej:s bevatten. Een twelede red en kan zijn, dat de kleioe volken, waarmede werd gewerkt, in voor- en najaar a1 moeite genoeg had den om 8 ramen te bezetten. 1'0 :dat geval kan men evengoed i~ acbtl'alunskasten werken en was dus de ka~t te groot. De ih de dertiger jaren populaire Mattheskasten wru'en ook achtramel's ~ Eer~ del'de reden kan zijn, dat aangezien toel;l ledere w:inter de kantrameo beschimm~deil, het maar beter was ze uit de kaat, te halen. Qver bet ee.z:ste PWlt wil ik niet veel 2eggel)..A:lleen al het afgrijselijke aantal gerjllanismen, dat in de meeste boeken over bijen voorkomt "en vandaar in de vaktaal van de imkers is terecht gekomen, wijst er wei op, waar in vele gevallen de wijsheid vaodaan gehaald is. En zolaog het daal' gepropageerde dan ook maar eerst in de praktijk is li>eproefd en met kmakkeloos is overgenome)1, is daar niets tegen. Wat :punt twee beu'eft, <;leze hele l:ubl'iek is gericht op het propageren Vall het werken met grotere ",oiken en c;l~n li~fst zonder te veel kunstmatig versterkeln. Tenslotte de beschimmelde kantl'amen.. Dit boudt ll;:lt_uur1ijk tot ap zek61'e hoagte ook verband met de 'Volkssterkte. Een te ldejp volk laat de kantramen a1 vroeg in het nc\jaar in de steek eu komt cr, vqoral als er ook nog Weinig gevoerd is zodat deze rall1en.leeg tijp, eets_t laat in het vcorjaar weel' aan toe, zodat de kans op besebil1ul'leling groot is, temee~' daar dlt kleine volk de vochtlgl~eidsgraad m de kast minder goed kan regeleil. Maar hierbij spelen 110g tal van andere! factoren een 1'01 en ik geloof dat het '1001' een algemeen inzicbt in daze materie helemaal Diet gek is om daar eens even in te d~liken. Oak iii omdat dit onderwel'p weel'l: verb and houdt met he.t gebl'uik VBll een stat of.bet toepasseu van vl'ije opstelliog. Het mag UlL wel algemeen bake.ad worden geacht dat de kpude, zoals die in ons klimaat voorltomt, geen bedreiging vormt voor het leve,o Van een beho,orlijk gehuisvest bijenvolk. Dit neemt niet 'V-{eg d.at, een bijenvou{ in een te weinig isolerende, dus te koude kast belangl'ijk meel" voedsel no dig zal hebben en meel' ar~ei'd zal moeten venichteo, om de zaek O"p tem'pel'atuur te houden. Aaogezien we ec n:omisch \villen finkeren hebben we daar reken~g m'ede te houden. Moet 1.1 met d.enken, dat,lk nu eeo pleidooi VOOl' dubbelwanclige kasten ga houdeo, want die zijn met twee toclltgaten in het dsk en ltiereode sponningen in de buitenranden op dlt gebied heus niet zo geslal"!gd, Wa't in ons klimaat 6 hetbelangrij)lste is, dat is het weren VBll het voeht, waai'mede we 1.0 af en toe wel zeer ov.el'vloedig w,ol'den bedeeld. De bijen handhav.en :in de ka,st met alleen een bepaalde temperatuul', die al naar gelang, van het jaal'getijde verschillend 'is, maar ook een beparude vo,chtigbeidsgraad en deze twee :factol'~ bepalen tezamen bet klimaat in de l\:ast, wat hemelsbreed kan verscbillan met het khmaat dac\rbuiteo. Het bandhave,o: van dat eigen ~aa.t moeten we aan, de bijen Qverlate'il, maar we kunnen het ze wei een beetje gemakkelijker.maken door ze in eeo behool'lijk dichte kast fe htlisvesten, Mede om die retien ben lk ook a1 geeo voorstander van losse kastbodems, want dat ken ook a1 weer een I'e den tot tocht en tot het binnendl'lngen vail vocht zijn, De bijen wijzen ons ze1:f de weg. Alles wat kiett stoppen ' ze dicht met propolifo en ais u eens e_en oude, jsre04sng ' gebl'uikte strokod bekijkt, zul't 11 zien dat" deze aao de bmnenkant ook pl"aktisch gehee~ m.et was eo propolis is bekleed. We mj)gen hieruit dus de gevolgtrekking maken,,dat de bijen een volkomen vochtdiebt en tochtvl'ij verblljf wensen ell dat zij dan v.erdel' het zapkje zel:f wei regrueu,. U kunt zich nn 00k wei v09rstel1en, wat een enor~e kli\haatsvera'ltdering, er ontstaat als we in het vi'oege voorjaar bij kend weer de dekplank van -zo'n kast halen. Voor 20'n volk is aat netzo Lets als een ijstijd in de werrudgeschiedenis. Gaat aueen goed 4001' het cmorme aanpassmgsvermogen van de bijen, maar daarom is bet nog niet juist. Het is een van de 001'?,;'aken, waarom degeoen die zo vxoeg en zo dik\vijis in de bijen rommelen, geen?pbrengstep. krijgen. Tel'ug nam dat vocht. Proeven hebben Uitgeweze.Il dat Ilormale volken op alle plaatscll in de kast dezelfde voehtigheidsgraad bandhaven. We weten allen uit e):varing dat bijen na een dag van ZWeU:e dracht door ventileten h,at teveel aan voebt uit de honing vel'drijven en gelijktijdig de vocbtigheidsgraad op de geweoste hoogte honden. Nu is bet zq, dat warme lucht meer vocht m gampvorm kan bevatten dan koude lucht. Als deze W81'me lucht eebter geheel of bijna geheel met vocht is verzadigd en deze lucbt koelt af doordat ze langs een koud k;mttaam of eed. koude kastwand strijjct;, dan kan gaze afkoelende luchl: het vocht met meel' vast.houdeu en dit slaat neer. In wezen is dit hetze1:fde als het beslaan van de ruiten van uw huis!ramer hij koud weer. De warme lucht vlo~t altijd af naal' plaatsen met lagere temperatuur. Dientengevolge beeft dlt neevslaan. van vocht ook altijd glaats op de koudste plaats in de kast. Is dit punt het vlieggat, dan verdampt daar dat v.oeht wei weer. DaBl'011l moet u ook in de winter de vlieggaten niet klejner maken, Ik neem. aan dat uw vlieggaten Diet hoger zijn dan 1 'em, Als ze wel hoger zijn zou ik ze to't 1 em V,el'lagen, ook met bet cog op muizeo, maar ze wel over de volle hi'eedte van de kast openlaten. Zijn echter de zijwandeo van de kast het Itotidst, dan slaat het w~tel" daa,!' neer en pestaat de kans op beschim11lelde kantraten. Proeven bebben bewezan, dat het niet al.'isolullt noodzakelijk.is dat de kastwanden poreus zijn eo dus voeht kunn'en doorlaten, Het droog blijven van de!tast is 'een k\v'es~e van warmte el! warmteverdeling, Wij g(!hruiken p,v. ve'elal met zink. beklede dake.n dp de ka~ten. Ligt. Ott op het yolk een ldeedje, wat zeker 's winters, uit den boze is, maar nog veel wol'dt gedaao en is he.t met zl:nk beklede dak onvoldoende tegen de koude gei"soleerd, dao is dat, zekell hi] een vrije opstelliog, de koudste plek van de kast Daar slaat alle voeht neex:, m.a.w. het dekkieedje -wordt k1etsoat. Boven, het broednest dl'oogt de zaak door de W811 mte van de tl'os we1 op, maar aan de ltant u'eedt al spoedig schilnm'elvormiog op, Ligt OP de broedkame.r een de~]ank m.et een latje tel' dikte van eeo em. aan weerskanten (uitlaatbolld,) dan is, er, behalve eeo betere afdekking, bovel1 en onder de plank nog een isolerende luchtlaag. Als -er dan vocht neerslaat zaldat aan het vliegga.t zijn, waa~' bet geen kwaad kan, Zo gezien Itomt het I'll' dus, wat het pl'obleem scbimmelende raten beh-eft, op neer dat we ' zorgen V001' tochtvrije, goed gel'soleerde kasten en verder is bet ~en kwestie van temperatuur. Hoe groter het vej;schii in temperatutlr binneo eo buiten

7 Voor;aarsbolgewassen tevereii net waardevoue verse stuifmeet. Deze bij han!1t even a.(im, haa:,. voortpootjes, te.rwij.l ze net s~,ifm e el in de k01'fjes au?:t de acme,/, pootjes be'/'gt. de kasl is en boe' hegel' de v.oeht~gbeidsgraad v,an de IJ,lcht,,hoe hachelijkel' de to.est,and wo.~dt. Het eoige wa~ we hieraan kuooen doeo is die plaatselijk.e a koelingen zoveel mogelijk tegengaan. En daal'bij zijn de bezittel's van goed geplaatste bijenst~en o.ngetwijfeld in het vool'deel. Vdj kort na de bevrijding wilde ik eigenli;k overgaan naar de vrije opst l.1:ini. lk wilde verscbillenqe methoden proberen, die zonder vrije opstelling niet uitvoel'baal' waren. Sindsdien heb ik altijd enkele volken, meestal niet meer dan dlie o.f vier, die buit en de stal staan opgesteld. En ik ben er niet weg van. Ik geef tech,de vo.o.rkeur aan een stal. Als deze vo.ldo.ehde rll.i.n)te achter de kasten heeft, de bov_enste planl< wordt ' al,leen gebl'uikt voor berging en een e~e1 l'eservevolkje, zodat daar geen o.f weinig handelingen behoeven te worden v'cl'rich~, dan is dat ideaal. Het matedaal heeft,veel mindel' te lijden, "de: volken zijn makkelijkel: te behimdelen en om bij ohs o.nderwerp te 'blijven; ze staan warmer en droger. Houdt uw bijenhu4s gedekt lnet asfaltpapier, gee! dat ieder ja'ar een kwast koo.lteel' en stroof e1' fiju l'ivierzand 'over, dan krijli{t u op de duur een lekker dik dakje. waardool'uw l:iijenhuis veel warmte vasthoudt, Als ti. o.p een frisse r,uaar zonnige. voorjaarsdag de thermometer eens hanteert binnen en buiten de stal, d~ zal het vel'schil u gauw duidelijk zijn. Door de hog~.re tempel'atuur en doordat de kasten I)iet l'e'chtstreeks vocht kuunen 6pnemen van regen of dauw is n.et gevaar van schimmelende raten veel mindel'. In nol1male volken zijnsebimmelende raten bij mij oog neoit voorgekomen. Ook bij de vool'jaa:rsontwikkelingspelen stal en standnlaats, zeker een belangrijke 1'01. Om beh0.6l'1ijk van de vroege ell'acht te kunnen protitereo hebben we - zeker al,s we het zonder vel1enigen willen redden - volken no.dig die Vl'oeg 'op stej.;kte zijn. Volkeu, die te koud of te windel'ig sta~ of op 'een.plaats waar~ de voorjaarszon z.e niet kan bereiken, z.ullen zicb stellig in een langzamer tempo ontwikkelen. Bij een vrije_ opstelling ligt dit alies andel's. Als we een kast IDqesten constt'ueren, die zodanig gel&oleerd is; dat de kou er praktisc~ Diet in doordringt, was het ding, niet te tillen, bovencu,en werd het een bunker. waarin ook de zonnewarmte niet meer.kan dogrdringen. Bij vrije Op$teliing verdient- het aanbeveling althans in de winter de toestal\d in de stal te benadereo, door de kasten zo dicht D;loge1~jk teg~n elkaal' te schuiven en er een rei asfalilpapier over uit te rollen. De kasten. worden dan tegen regen en sne-euw beschermd en het zwarte asfaltpapier houdt de warmte vast. Zoals u weet kaatsen liohte kleul'en licht- en warmtes~l'aleo terug en donke~'e kle\1l'ou slorpen ze op. Bti sterke volken zult U op deze wijze o.olt geen last hebben van schlmmelende raten. Misschien brengen de isolerende materialen, die tegenwoordig op plastic basis worden vervaardigd ~ns ook nog wat dichter bij de ideaal ge'isole-erde en toch lichte kast. Nou, dat is een heel betoog geworden ever die schitrimelende raten, maar eigenli;jk wo.u ik naar de bruids ZWel'men toe. zodat we nu deze draad maar weer opvatten. In de loop van de jaren heb ik heel wat met bijen afgepl'utst eo ik heb dacll~ uit gelecl'd a. dat ik 25 jaar geleden een heleboel van bijtm. afwist, b. da~ ik mij nu bewust bcln, dat ik praktisch niets van de gecira- gingen van bijen afweet, c. dat een massa bewerltingen en m~thoden worden gepub~ce'erd, die tenslo.tte aileen maar werkverschaffing blijken te zijnj en d. dat een zich hal'm0nischontwikkelend volk en een Vl'o.eg m het voorjaru.' opgezette zwerm de minste last, het roinste werk en de meeste honing geven. Ik moet u zegged, dat ik bij aue methoden, di~ ik heb gepl'obeerd. van 0mhangen af tot verenigeo toe, eigenlijk altijci een beetje teleurgesteld ben geweest over het l,'esultaat als ik objectief ging bekijken wat voor werk e1' aan vast zat en wat ik uit~indelijk aan bijen in de strijd had gebl'acht. Ik ben naar een verklal'ing gaan zoeken en ais je dan be1tijkt 'hoe vlot en gernakkelijk ve1e zaken verlopen in een.,zic~ op volltomen natuul'lijke wijze ootwikkeleiid Yolk, zoals b.v. eeo opgezette zwerm, die bo.uwt en baalt (a4; el' wat te halen valt) dat het een lieve lust is, da,n ben je geneigd aan te ne~n, dat door ooze, te veel ingrepeil 'met zich brengende metboden de harmonie of het biologisch evenwioht in het yolk of boe' U het ook maar n0emen wilt - natutll'lijke sametistelling - in leder_ geval lets wat van nature in het J::lijenv6lk aanwezig is, zodanig wordt Vel'stool'd, dat bet do.el wat ons VOOV ogen stond niet gehc:iel wordt bel'eikt en dat het feit, dat dit toch nog gedeeltelijk wordt bereikt. alleen het gevolg is van het wonderbaarlijke aanpassingsvermogen van rd~ bijen. Als voorbeeld van die natuul'li.jke ontwikkeling moge ik u het aan alle o_udel'e imkers bekencfe feit noemen, d~t eell vroege nazwerm, die op natuurlijke wij'ze il> afgekqmen, vooral in een streek met go'ede late dx:acht, het bijzond~r gged doet en dan dikwijls een \lollt, dat zwel'mvrij en sterk is gehouden, nog de loef afsteekt. Hiel'Op voortbordu.rende komt dan vanzelf de gedacnte 6p een methode te zo.e.ken, die het aantal ingiepen tot een lninimum beperkt en in ieder geval het volk zbveel mogelijk zijn natuu.rlijke sainenstell~,/<, I la.at behouden. (W9rdt vervolgl!) " :1'" MAAN'DSCBRIFT VOOR BIJENTEELT Redacteur: R. P. Groenveld. Adres Redactie en Administratie: Bijenhuis, Wageningen. Tel PostrekeniDg Co.mmissie vall Redactie: A. S. Plallting, B. A. V: d. Sande en A. Vink. Adviseur: de Rijksbijellteeltconsulent. 7

8 gudd a gesond, werd vanai 1 Juni 1960 op het postkantoor te Esch gebruikt. Een doeltreffende reclame, die onder de ogen van veel mens en is gekomen. (Lux. Bienenzeitung 1960/6) Slingeren van heidehoning Bij h et ingaan van het nieuwe jaar wenst Jekave ahe lezers en lezeres- Hierover geeft Hinnerk Meyer in de sen met hun familie een voorspoedig Rheinische Bienenzeitung 1960/8 en honingrijk enige inliciltingen, die ik in vel!band Juist 25 jaar geleden deed dat een met \Vat een lezer terza,ke in ons bijenhouder op unieke manier en wei Groentje van oktober 1960 schrljft,. van belang vind. Meyergebmikt een kolbtocstel, waaraan hlj de eis stelt, dat de uitemden van de pennen zich aan de celpodems aanpassen, zodat, ae hq,rung daar weggedrukt wordt, de pennen moeten daal'om S'lecbts licht afgerond zijn. Hij beyeelt de Tdumf en SUe:;ia aan. Ais er bij het uitnemen van de ramen hog open broed in het volk is, kan men de ramen, ook die uit de honingkamers dadelijk en zeer goed sungeren. Is er slechts gesloten broed dan moeten de r aten eerst verwarmd worden. Hiervoor heeft M. een eiken klerenkast ingericht, die elektrisch verwarmd kan worden door een kacheltje van 500 Watt; de kast is voorzien van een thermometer en mag tot hoogstens 37 C. verwarmd worden. Het Kacheltje staat op de bodem;,de kast wordt gevuld met rameq., Q,ie tegen dil'ecte bestralillg me.t plankjes worden peschermd. Toen M. zijn kast voor de eerste maal wilde gebruiken, had hij deze een met kaarten, waarvan wij er een paar uur verwarmd, maar het sunvoor u kunnen afdrukken. Honing -reclame In L uxemburg maakte men in het aigeloren jaar reclame voor h9ning '.met een speciaal posts,tempel, waarv~,w:ij hiel'bij een afdl'uk plaatsen. Dit stempel, waarop staat: Letzeburgel' '( = Luxembul'gse) Runneg ass 8 ASS GUDD A GESOND geren ge\ukte niet, ook Diet nadat h.ij het kacheltje '5 uur had aangesloten. HJj is tot de ervaring gekomen dat de kachel minstens If uur moet branden. Hij behoeft dan net vertrek, waar ge'slingerd wordt, met meer alsvoorheen, te verwarmen en bij kan de te slingeren ramen wei een half uur in dit vertrek latel) staan voor ze te slingel en. De raten.nemen slechts langzaam de w~li.mte op, maar houden die ook lang vas.t. Het sch90n 1.1itslingeren der raten vraagt eeo grotere snelheid van de slinger dan de zomerhoning, maar bij voolizichtlg beban ',delen kon men zeus onbebl'oede raten zonder beschadiging op daze manier slingeten.. Honing nit bebroede raat 'van oordeel dat boning wt bebroede xatelll niet zo zuiver :Is. Het Maanaschl'ift van odze 1Duits sprekende Zwitsel'se collega's heeft eeo rubriek "Praktischel'.Batgeber" waarill gestelde vragen door imkers worden b.ehandeld. Hierva,1l Wordt druk gebruik gemaattt, van ver-schillende kanten komen antwoorden in. Zo werd ook de ' vraag gesteld of honing wt bebroede raten minde~' van kwaliteit is. Uit een. dl'ietal a)'l,t woarden in het nwnm:el' van' juli 1960 blijkt dat' dezeratgebel's geen bezwam' zien in del'gelijke raten. Ee~ van hen baait het antwoord aan aat dr. GontallsJci, hoofd lvan het Bijenteeltinstituut in OberiJ,rsel(Taunus.) ap de fir,jkel'- con'ferentie te Zug Cmei 1960) gi f. Deze za-ide dat men tot tiedeld geen nadelige invfoe'd op de mvaliteit van de honing bad gevanden, in.tegende~l het aroma er-van Was v.erbetel d. Ui~ de antwoorden bleek veraer, &at onbebroec:1e raten door de koningin niet gauw belega worden. Men moet zoveel. mogelljk voorkomen grof wel'k in de honin'gkamers te hebben, da,!lr de koningio hiel'.do_or wordt aangetrokken naal' deze k;ijner. De Krainerbij in Dnitsland Onder het Hitlerregime was de invoer van vreemde bijenrassen in Duitsland verboden, aheen de Duitse bij werd geduld, maar met een uitzondering: de Krainerbij. (Anders was misschien de inlijving van Oostenrijk bij Duitsland niet mogelijk geweest). Volgens een ve,rslag win een vergadering van IDwtse imkers in april 1960 gel;louden deelde een spreker mede dat er in "Reinzucht" Cal'nica- koninginnen geteeld werden tegen 2()OO Van de zwal'te bij en 150 Italiaan,se. De voorkeur veor de Krainervolken k omt door het gemakkelljk hantered. van dit ras door zijn zacbtaardigheld en bet l1~tig z,i.tten op de raat, verdei' de ollgeevenaarde vitaliteit en ontwikkeliog. Door, de hel'komst uit streken met een zuid-oost EW'opees landkiimaat met grote tempel'atuurverschlllen en een vlugge orokeer van het seizoen, waal'll:an dlt ras zi~h heeft aangepast, is deze bij voor het Dwtse cultuurlandscbap met plofseling intredende mas~a-drachtell, zeer geschikt. '(IDie Biene 1960/ 6). In Engeland zal een goed imk~ in De egel schadelijk voor bijen de honlng\tamers aueen Diet bebroede raten hangen, dat 20U de kwalit~it vall d~ honj.ng ten goede komen. Ook in Luxemburg is.men In het bovengenoe:mde blad schrijft een imkei', qat.hij voor de vlieggaten geplaatste planlten herhaaldelijk om-

9 ver geworpen vond. Op een avond betrapte hij een egel, die onder de voorliggende bijen duchtig huis hield. Bij onderzoek bleek dat de maag van dit dier niets dan resten van bijen bevatte. De egel is dus als een vijand te beschouwen, want is een egel een keer aan bijenkost gewend, dan wil hij niets anders meer eten. stille moerwisseling en zwermen In Gleanings 1960/5 wil Dr. M. Haydak van de Universiteit van Minnesota antwoord geven op drie belangrijke vragen: a. Waarom wil een bijenvolk een nieuwe koningin telen als het reeds een koningin heeft. b. Wat gebeurt er in een volk, voordat de zwerm uittrekt en c. Hoe vindt een zwerm een nieuw tehuis. Uit zijn groot artikel het volgende: Stille moerwisseling en zwermen zijn beide van belang voor de verjonging van het bijenvolk: in beide gevallen teelt het volk een nieuwe koningin. Men dacht dat de bijen. hun koningin wilden vervangen als deze niet meer mee kon of beschadigd was; maar Butler schrijft het toe aan de afwezigheid van de koninginne-stof (Queen substance). Volgens Taranov (1947) zouden de uitgelopen bijen 3 dagen op hun raat blijven en de bijen van 4 tot 10 dagen oud zouden zich verplaatsen, maar zij gaan niet ver, maar gaan op de naaste raten de cellen poetsen. Komt de koningin op deze raat, dan gaat zij deze met eitjes beleggen, waarna deze door de jonge bijen ~rden verzorgd. De legcapaciteit van de koningin wordt daarom geleid door de verplaatste voedsterbijen, daar zij aileen kan leggen als er gepoetste cellen zijn. In een sterk volk zullen er vroeger of later te veel voedsterbijen zijn en deze beginnen moerdoppen te bouwen. Er wordt dan een kring om de koningin gevormd, de bijen raken in opwinding en de "Shaking" (schud)dans neemt een aanvang op of rond de koningin en hoe meer de dag van het zwermen nadert des te meer wordt deze dans uitgevoerd. Het aantal bijen dat de koningin voedert wordt minder en soms weigeren zij geheel haar voedsel te geven, de koningin legt dan minder eitjes, haar gewicht wordt minder, waardoor zij kan vliegen. Het leggen van minder eitjes is weer aanleiding. dat het aantal werkloze en verplaatste bijen groter wordt. Deze zullen aile beschikbare ruimte in de kast vullen en soms aan de buitenkant ervan hangen. Taranof noemde deze de "actieve zwermbijen", omdat dit de bijen zijn die met de zwerm uittrekken. Ongeveer een week voordat de zwerm uittrekt, wordt de koningin ruw behandeld: zij wordt geduwd en dit niet in een bepaalde richting. De bijen schijnen haar in beweging te willen houden, waartoe zij haar soms in de poten bijten. De leeftijd van de bijen in een voorzwerm is meestal van 3 tot 23 dagen. Volgens H. bestaat een aangevlogen zwerm uit een dicht omhulsel van 3 rijen bijen en een centrum van los in kettingen zittende bijen. Dit centrum heeft op meer plaatsen contact met het omhulsel, dat het beschermt tegen invloed van buiten. In het omhulsel is een duidelijke ingang naar het centrum. De speurbijen zijn ouder dan 21 dagen, de bijen die het omhulsel vormen van 18 tot 21 dagen, de jongere zitten in het centrum. De bijen in het omhulsel verwisselen voortdurend van plaats, gedurende 10 minuten is 2/3 deel van de bijen van buiten naar binnen gegaan. Volgens Lindauer (1957) voeren de speurbijen, nadat de zwerm aangevlogen is, een dans uit om de door haar gevonden, toek;omstige woning aan te bevelen, daar er meestal meer dan een geschikt lijkend onderdak werd gevonden. De bijen hebben daarbij voorkeur: een kast boven een korf; tegen wind beschut of niet; tot op zekere afstand veraf liever dan dichtbij; ook de ruimte, olootstelling aan zonne~tralen, aanwezigheid van mieren spelen een rol in de keus, maar het meest belangrijk is beschutting tegen de wind. Hoe beter de plaats des te levendiger is de dans; minder aanlokkende plaatsen vall en af, de vinders hiervan gaan de resterende plaatsen bekijken en maken na terugkeer hiervoor reclame. Zo blijven er steeds minder objecten over, totdat tenslotte de keus op Min plaats valt. Kunnen de speurbijen de keus tussen de 2 laatste plaatsen niet maken, dan blijft de zwerin op de plaats van aanvliegen en maakt hier het nest in de open lucht. Zijn de speurbijen het eens geworden, dan beginnen zij de "gons"dans, waarbij zij gaten in het omhulsel boren, waarna men een tamelijk luid gegons in de tros kan vernemen. De bijen beginnen zich te poetsen, lop en door elk ander, veroorzaken opschud-, 9

10 ding. Wanneer de opwinding het hoogtepunt bereikt, vliegen vijf tot tien bijen gelijktijdig op, honderden volgen en in weinig seconden is de tros in de lucht. Het blijkt dat de zwerm door ongeveer 100 bijen geleid wordt, die vlug naar het nieuwe nest vliegen, terwijl de zwerm in een minder snel tempo voigt. De wegwijzers keren terug, vliegem aan de buitenkant van de zwerm. De speurbijen beginnen op de plaats van be stemming weer de "gons"dans terwijl de zwerm zijn nieuwe woning betrekt. De betekenis van deze dans is nog niet bekend. Hierbij een foto van Harald Doering, zo'n bijenvolk zou dus niet ontstaan zijn door gebrek aan woonruimte maar door overdaad daarvan. Wanneer zal dat ook voor ons, mensen, gelden? Afstandblikjes van kunststof Er zijn imkers die geen metaal in hun bijenwoningen willen hebben omdat bijen "m.etaal mijden". In Duitsland zijn thans afstand "blikjes" verkrijgbaar die uit kunststof gemaakt zijn. Deze worden in de vijf kleuren, waarmede de koninginnen gemerkt worden, geleverd, zodat men aan de kleur dezer klemmen kan zien hoe oud de bouw is. De klemmen blijven ook buiten het yolk ajln de ramen. Verder ziet men er nog een voordeel in, daar de metalen in de regel op metalen stangen rust en. Hierdoor zou de in het broednest ontstane warmte kunnen worden afgeleid. Daar de gebruikte kunststof niet geleidend is zou dat hiermede niet het geval zijn. (Siidwestdeutsche Imker 1960/7). Honing verwarmen Ais honing te dik is om door de zeef te lop en wordt in de Scottish Beekeeper aangeraden de elektrische deken daarvoor te gebruiken. Men moet dan de elektrische deken, die uw vrouw in bed gebruikt, om de honingbus slaan en daarna aansluiten. In een paar uur is de honing handelbaar en er is geen gevaar voor oververhitting. (1960/9). Drs. P. J. ROMEIJN Beier imkeren mel belere bijen.. II. Koninginneteelt Van het feit, dat het aanwezig zijn van een goede koningin in het bijenvolk een eerste vereiste is voor het krijgen van goede resultaten, is elke imker wei overtuigd. Daar de erfelijke eigenschappen later aan de beurt komen, beperken we ons ilu slechts tot de uitwendige factor en, die een koningin vormen. Een slecht gevormde moer van uitstekend ras voldoet vaak minder goed dan een goed gebouwde moer van een minder goed ras. Het is dus erg belangrijk dat we er voor zoorgen dat de jonge moeren, die in het volgende seizoen onze volken zullen vormen, van de allerbeste kwaliteit zijn. De kwaliteiten van de moer worden sterk beinvloed door de condities waaronder zij opgroeide, bevrucht werd en werd ingevoerd. Volken, die abnormaal vroeg zwermen, hebben vaak een kleine of afgeleefde moer, die niet meer aan de eisen van haar yolk kan voldoen en daardoor ver-' vangen wordt, hetgeen in het voorjaar tot vervroegd zwermen kan leiden. De bijenkoningin scheidt, zoals wetenschappelijk werd aangetoond, een stof af, die onder' de werkbijen van haar yolk w ordt gedistribueerd en die bij de bijen de ontwikkeling van de eierstokken remt. Zodra er niet meer voldoende van deze stof aanwezig is, en dit kan gebeuren doordat de koningin werd verwijderd of doordat het aantal bijen te groot werd voor de hoeveelheid, die zij produceerde, voelen de bijen of een deel van de bijen zich moerloos en de eierstokken gaan zich ontwikkelen. Er worden moerdoppen gebouwd om in de toekomst het gebrek aan koninginnestof op te heffen en de zwermdrift gaat zich ontwikkelen. Onder bepaalde omstandigheden leidt dit tot zwermen. Het is waarschijnlijk, dat een koningin, die klein van liehaamsbouw of op andere wijze gebrekkig is. minder van deze stof produeeert hetgeen eerder tot het bouwen van moerdoppen leidt. Een grote koningin heeft tevens meer en langere eibuisjes in haar eierstokken en dit heeft een invloed op het aantal eitjes dat ze per dag kan leggen. Ook heeft een dergelijke moer een groter zaadblaasje zodat ze meer bevruehte eitjes kan leggen en minder snel darrenbroedig zal worden. Door betere moeren te telen krijgt men dus volken, die sterker zijn alvorens de zwermdrift zieh ontwikkelt. Hetzelfde kan men ook bereiken door meer moeren in een yolk te houden en er tevens voqr te zorgen dat de volksterkte niet de top bereikt, die bij de som van deze koninginnen behoort. Dus door het broeden van elke moer te beperken. Dit jaar werd in Engeland de struetuur van de koninginnestof opgehelderd en men slaagde er zelfs in deze stof te synthetiseren. Wat de gevolgen hiervan voor de bijenteelt zullen zijn is nog niet te zeggen. Misschien is het mogelijk met deze stoof het zwermen te verhinderen. Er zullen voor we dit weten nog uitgebreide pro even moeten worden gedaan. Een goede moer krijgt men als de ' larve, waaruit zij ontstond, vanaf het moment dat ze uit het ei kwam tot het verzegelen van de eel een overvloed van het juiste voedsel heeft gehad. Men laat vaak vol trots de wieg zien waaruit zojuist een moer werd geboren en wijst dan op de grote hoeveelheid koninklijk voedsel, die nog aanwezig is. Het zou deze moer niet aan voedsel hebben ontbroken. Het is eehter mogelijk dat dit voedsel er pas de laatste dagen in overmaat werd ingebraeht en dat de larve de eerste dagen van haar bestaan heeft moeten hongeren. Juist deze eerste dagen zijn van het grootste b.elang. Bij moeren uit zwermeellen hoeft men daar niet zo bang voor te zijn. Maar redeellen worden nog wei eens opgetrokken op larven van meer dan twee dagen oud. Mij zelf is het een paar maal overkomen dat al tien dagen na het geven van een raam met open broed een moer uitliep. Deze moeren waren steeds klein. Bij de zwermverhinderingsmethode waarbij men ca. 12 dagen na het verwijderen van de moer gaat luisteren en in geval van tuten alle doppen uitbreekt kan dit nog al eens voorkomen. Missehien is het beter meer moeren t,e laten uitlopen; maar het is de vtaag 0f deze het winnen van een al enige tijd loslopende moer. Ook kan men op een dop zetten en dit heeft nog meer risico's. Om dit te voorkomen gaan veel koninginnetelers op de vierde dag aile dan reeds gesloten doppen wegbreken aangezien die op te oude larven werden aangezet. Het is dan eehter wei zaak deze doppen te merken, omdat het altijd nog mogelijk is dat er na die tijd nog.een dop wordt gebouwd op een oudere larve, die dan nog bijna gelijk of iets later dan de andere moeren uitloopt. De meest zekere methode is zelf de larfjes te seleeteren en er voor te zorgen dat deze zo snel mogelijk en zo rijk mogelijk worden gevoed. Dit kan zowel door overlarven als door uitponsen van de cel met larve en al. Het beste zou zijn eitjes te nemen; maar deze 10

11 worden meestal niet geaccepteerd. Het is wei moge ]ijk eerst een lal've te enten en na een d&g deze voorziehtig te vel'wjjdet'en en in de plaats hiel'van een eitje te leggen. Dit eitje moet uitgepdnst worden n:let een stukje celbodem omdat het anders bescbacligdwordt en om'dat een, eitje, dat in voedersap llgt, niet kan uitkomen. Nemen w.e ecllter zo jong mogelijke larfjes, die zeer rijkelijk in het voedersap liggen, dan kunnen we onder gunstige omstandigheden, die niet moeilijk zijn te verwerkelijken, moeren krijgen, die betel' zijn dan zwel mkoninginnen. Het keuzevolk, dat men de larfjes ontneemt, moet in een zeer goede co.ndltie zijn; door goed te voeren, door te zol'gen dat veel jonge voedstel's aanwezig zijn en door eventue~ de broedaanzet te beperken, waardoor tevens de maar langei' meegaat. Het overlarven telf moet vanzelfsprekend snel en bij de goede temperatuur en vochtigheid gebeuren. Vroegel' deed men veel een druppel koninginnegelei in de cel: maar deze wordt meestal door de bijen weer verwijderd, zodat de eerste voedering van de larve eerder vertraagd wordt dan versneld. Droog overlarven met zoveel mogelijk van het voedsel, waadn de larve drijft, gaat uitstekend en al na een half uur kan de larve in het teeltvolk rijkelijk van vel's voedsel zijn voorzien. Ook het teeltvolk moet in uitstekende conditie zijn: Op de plaats, waar het teeltraam wordt gehangen moet een overmaat jonge' voedsters 2ijn met een overvloed van voedsel in bun voegel'sapklieren. Men kan dit bereiken door een yolk alle broed te ontnemen en tevens de moei'. Als er veel open broed was zullen de larven rijkeujk worden voorzien. In een yolk dat geen open broed he eft, houdt echter de afscheic;ling van voedersap snel op, ook al is een overmaat v!).n jo.qge bijen, aan:wezig. De praktijk l:jewijst dat men juist tussen open broed de beste moeren teelt. De hoeveelheid voedsel, die nodig is voor de doppen, is niet zo groot in vergelijking met de vraag van enkele ramen open broed en juist dit open broed zet de bijen aan tot het eten van stuifmeel zodat de klieren gaan werken. - Het yolk behoeft ook niet moerloos te zijn. Boven een rooster krijgt men in een moergoed yolk, dat sterk is en veel voedsel heeft, schitterende doppen. Hiervoor is het no dig telkens open broed naar boven te hang en en niet te veel doppen tegelijk te laten bouwen; Twintig is een mooi aantal. Elke vijf dagen kan men een nieuwe serie geven en de voedersapafscheiding gaat, door de leg van de moei', steeds door. De zo verkregen moeren zijn gekweekt onder condities die meer op de omstandigheden waaronder zwermcellen worden aangezet lijken, dan op die van redcellen. We hebben nu prachtige moeren gekregen door de doppen op de tiende of elfde dag hetzij direct in de bevruchtingskastjes te do en of eerst te kooien en in het teeltvolk te laten uitlopen, waarna ze kunnen wor- Rei van verminckte larven Wee de snode schu1'k, die met een feue naeld Ons wredighlijck en ruw de wygh heeft uitgehaeld. De joffer Ursula, nogh een aanvalligh keind, Ontruckte hij het hoofd, dat was haar treurigh eind, En wij dan altesaem, gedeukt, geklutst, geknepen, Oh, waar' het in ons maght, wij sneden hem aan repent den bekeken, eventueel gemerkt en ingevoerd in de bevruchtingsvolkjes. Ook de darrenvolken moeten in uitstekende conditie zijn, zodat de darren vitaal en fors gebouwd zijn. Juist doordat in deze darrenvolken vaak erg veel darren worden geteeld is het mogalijk dat daze darrel) zwakker zijn dan hun door de imker mindel' geliefde soortgenoten, die van grote afstanden komen aanvliegen. Het is van groot belang te weten dat de jonge moer niet door een. zoals Vl'oeger ward aangenomen; maar door meer darren wordt bevrucht. Zij vliegt niet aileen meestal twee of meermalen voor een bruidsvlucht uit, maar wordt ook op een vlucht door meer darren snel achtereen.'bevrucht. Dit is mogelijk door de ingewikkelde bouw van de organen van dar en koningin, waql'bij eerst het bevl'l,lchtingsteke!) van de vorige paring wordt verwijderd en daarna het volgende ingebl'acht. De hoeveelheid sperma, die een maar na de bruidsvlucht bij zich he eft, komt overeen met de hoeveelheid van 6 tot 10 darren. Van deze hoeveelheid komt slechts een deel in het iaadblaasje, dat uiteindelijk een hoeveelheid bevat ongeveer gelijk aan of mindel' dan de hoeveelheid van een dar. Is het zaadblaasje na een vlucht niet voldoende gevuld, dan vliegt de maar een tweede'maal tel' bruidsvlucht uit. Het is waarscbijnlijk dat het spel'ma van de meest levenskrachtige dar de meeste kens heeft uiteindelijk het zaadolaasje te bereiken. Het feit dat een moer soms na enige tijd eitje.$ gaat leggen, waal'u.1t bijen komen die uiterlijk verschillend zijn van de tot dad. geproduceerde bijen, zou verklaacd kunnen wol!den ddol' a:an te nemen dat het sperma laagsgewijze wocdt opgeborgen in het zaadblaasje. Nadat het zaad van een dar is uitgeput komt dat van een volgende aande beurt. - We zien dus dat de bijen in een yolk wei van dezelfde moeder zijn; maar verschillende vaders kunnen habben. Het is in te denken Clat de dochtel's Van sterk in eigenschappen verscbillende vaders soms niet al te bast kunnen samenwerken, zodat een dergeiijke sterk gemengde paring een illvloed heeft op' de ie~ardheid en werklust van het volk. Tot slot moeten de moeren, als ze goed bevruchten aan de leg zijn, worden mgevoel'd. Helaas lopen we bij het invoeren van een jonge, pas leggende moer altijd een groat ri~ ico dat de moer wordt gedood. Twee factoren spelen een 1'01: de toestand van de moer en die van het yolk. Het is mogelijk, dat de hoeveelheid konlngin:ne-stot, die een moer produceel't, afhangt :vail het aantal eitjes, dat ze per dag legt. In elk geval maken de bijen gema,kkelljk ondel'sche~d tus,. sen een onbevruohte, een jonge pasleggende en een volop leggende oudel'e moer. Vol gens broeder Adam is eell moe,r pas na ean, week of viet gelegd' te hebben een volwaardige mqel', die onder alie omsta~dighe den door een yolk wordt geaccepteerd. Zodra een yolk een mindel' leggende maar krijgt dan het gewend is raakt het van streek en doodt vaak de moei'. Het invoeren van een jonge moer direct na verwijdering van de oude maar mislukt dan ook meestal tenzij de oude maar niet veel eitjes meer legt, zoals in het vl'oege voorjaar. EJ:ln yolk, dat langer moerloos is en gesloten doppen heeft, verwacht een onbevl'uchte I\'loer en is dol gelukkig met een jonge leggenae moel.. Na 8 dagen dop_ pen breken en daal'j),a de moer (altijd nog met be11ulp van een kooitje) invoeren gaat dan ook meestal goed. Het nadeel is de broedloze per10de en het feit dat men niet altijd precies weet wanneer de jonge maar zal komen. Betel' is dan ook eerst een aflegger met jonge bijen en wat broed te maken, hetzij boven een separator of in een kastje ernaast, en de moer hierin te voeren. Als de jonge moer dan gesloten broed heeft kan met een krant worden verenigd. -Nog vcilligel' is tevens 8 dagen voor dit verenigen de oude moe l' te verwijderen en vlak voor het verenigen de doppen te breken.. Het invoeren van de moer in het kernvolkje gaat ook met behulp van het verz~ndkooitje of een ander kooi- 11

12 De invloed van 'bijen op het ontstaan van zaadkoppen bij komkommers In 1954 heeft de directeur van de Tuinbouw een commlssle ingesteld die tot opdracht kreeg een onderzoek in te stell en naar de vraag of, en zo ja, in welke mate de honingbij een rol speelt bij de vorming van zaadkomkommers. Aanvankelijk maakten van deze komkommercommissie deel uit: ir. J. F. A. M. Mommers, rijksbijenteeltconsulent te Tilburg; ir. H. J. A. Slits, r-ukstuinhouwconsulent te 's Hertogenbosch cn ir. P. J. Stadhouders, destijds dixccteur van de R.K. Land en Tuinbouwschool te Breda. In 1956 is deze commissie uitgebreid met dr. ir. A. Minderhoud, rijksbijeenteeltconsulent te Wageningen, en ir. W. van Soest, rijkstuinbouwconsulent te 's Gravenhage. In de nazomer vad 1958 \'erklanrde ir. IJ. van Koot, wet enschappelijk leider "an het Proefslation voor de groente en fruitteelt onder gill/! te N'.aaldwijk, zich bereid de dertig ver slagen van de comnlissieleden en hun medewerkers in een rapport samen te vatten. Dit rapport werd, na door de commis sie te zijn goedgekeurd, in september 1959 aan de Directeur v,an de Tuinbouw aangeboden. Het was echter te omvangrijk voor publikatie in de "Mededelingen" en weer was het ir. IJ. van Koot die de zware taak op zich nam er het uittreksel uit samen te stellen dat hier voigt. Het zaadkop-verschljnsel De oud voorzitter der commissie: A. MINDERHOUD. Ais gevolg van een onvolledige bestuiving en za~dzetting kan de komkommervrucht plaatselijk een verdikking vertonen. Deze treedt voornamelijk op aan het uiteinde van de vrucht. De markt wensl cohler,een slanke komkommcr, die nergcds enige verdikking vertoonl Indien een weiliig opyallendc verdikking nanwe7.ig is, worden de vrtichtcn,geveild ols."komkommers mel con zaadje". De RrJjs is dan, veejn1 slechta weinig 'lager dan van nonnale vruchteo. Vruchten mel duideljjke zaadkoppcn worden echter als alwijkeod geveild en hrengen belnogrjjk mindel' op. Er bostaa! gee)l objeclieve norm 'Voor het onderscheid tussen "komkommers met een zaadje" en "zaadkoppen". Vruchtzetting en bestuiving van komkommer De in Nederland geteelde komkommerrassen bezitten van nature het vermogen tot parthenocnrpis'ohc vrucht~tting. EI ders in de wereld kent men echter 'komkommer6, wlj,arbij vo<i'r een goede vruchtzetting bestuiving en 'landwtting o,dontheer)ijk zijn. Bij de in ons land geteelde rassen is her ve.rmogeo LOt pat thenocarpisch uitgroeien van de vruchton niet 6\-Ceds even groot. Men mag oannemen dat het gevanr voor het on~raan van zaadkoppeu groler is nanrmate hel vermogen vnn de vrueht heginsels om pll'rulenoc;llrrpisch nil Ie gro,eien kle.iner ib, al was bet aileen maar omdat bet uitgroeien dnn langer duut! en bei"nvloed,ing door stuifmeel langer mogelijk hlij{t. In verhand IDel de mognlijklleid van bestu]liing is het belang. rijk te weten, dill de in ons land getee}de komkommers" geen t'weeslaehlige bloeme,1l,:grnlell. Mrulnelijke. en vrouwolijke bloomen komeli op de,~el de plant VOOl', doch Iliet steeds in dezejfdo v6rhouding. Mo~ de acbtel'uit/:i0ng van het vermogen van de vl"ouwelijke blbempjes tot porulcno(,,arpil;che vruehl zetling goal samed, dal naar verhouding belangr.ijk JOeer man nelijke bloempj~ wotden tqvorjncl. De klln6 op hestuiving wor(!l daard,oor groter. De nard vo n het sluifmeol en de bouw van de bloemen wijzen er op, dat windbestuiving waarschijnlijk Vall zeer weinig betekenis is. Ook proevon met gaasafdekking wijzen in deze richting. Een eventucle 1,lestuiving wordt dus voornamelijk tot stand gebrachl door injlekten. In dit verb and was het van grote betekenis vast te stellen in welke mate de verschiliende insekten tot deze bestuiving kunnen bijdragen. Bestuiving door bljen en andere insekten In de jaren 1954 tim 1958 zijn uitgebreide waarnemingen vel' richt, zowel in 't ZuidhoHands Glasdistrict als in Noordbrabant. Om een inzicht te verkrijgen in de betekenis van de verschil lende insekten voor de bestuiving van de komkommer is in de eerste plaats getracht het gedrag van de betreffende insekten in de komkommerrijen nauwkeurig waar te nemen. In de tweede plaats werd (len aan'ta1 insekten vel".tameld en in Wage ningen onderzocht OJ? de obnwezigh!,id \'an stui(meel op de buitenkant van hel licbaam. Dit stui meel werd gedetermi. neerd. Soms is de idhoud van het dannkanaal onderzocht. Dit onderzoek heeft tot de conclusie geleid, dat bij de bestui ving van de kornkommer slechts honingbijen, solitaire bijen, hommels en zweefvliegen een rol spelen Het gedrag van deze vier typen van insekten wordt hieronder beschreven. De honingbij. Bijen gaan zeer ef(jciiint te werk. Zij "Hegon van bloem tot blocm zonder op andere plantedclen plants te nemen. Zij hozoeken eell groot aantal.hloemcnalvorens zij de platglasrij weer,'erioted. Zij hebben geen voorkeur VOOt ~nn nelijke of vrouwelijke bloomen. Tussen de Ii91talUilil}ulien bjij ven,vele stuiimcelkorrels hangen, VOOI:sl aan de kop en aan hel cerste voe~i~. Vaak he en de honingbij 8tuifmeelklompjes in haar konjes. Oit besto,nd bij de onderzoeble bijen uitsluitcnd uit komkommeistuihneel. Oit de' 'Waarnemingen kon de con d usie worden gelrokkell, dill,de aanwezlgheid van een onbe duidend aallla! J:)ljim reeds LOt cen.helangrljke besluiving CD tje, waaruit de bijen de moer moeten bevrijden door het wegvreten van suikerdeeg. Op deze wijze ingevoerde moeren mis1ukken maar zelden en het is het beste dit te combineren met de toegepaste zwermverhinderingsmethode. UITBREIDING VERBOD BIJENVERVOER IN LIMBURG In de Staats courant van 9 december 1960 is een beschikking van de Minister van Landbouw en Visserij op grond van de Bijenwet 1947, opgenomen. Bij deze beschikking wordt het vervoersverbod van bijen van en naar een aantal in Zuid-Limburg gelegen gemeenten uitgebreid tot de gemeenten Hoensbroek, Roosteren en Voerendaal, zulks in verb and met het optreden aldaar van de gevaarlijke bijenziekte acariose (mijtziekte). De Rijksbijenteeltconsulent, gevestigd Bredaseweg 304 te Tilburg, kan vergunning vel'lenen tot het vervoer van uit andere gemeenten afkomstige bijen via de in de verbodsbepaling genoemde gemeenten (waaronder thans dus ook de gemeenten Hoensbroek, Roosteren en Voerendaall naar elders. Aan deze vergunning kunnen voorwaarden worden verbonden. Overtreding van het vervoersverbod of niet-nakomen van de aan een vergunning verb on den voorwaarden wordt ingevolge de Wet op de economische delicten gestraft met hechtenis van ten hoogste zes maanden en geldboete van ten hoogste tienduizend gulden of met een dezer straffen. 12

13 tot de vorming van een hoog percentage vruchten met zaad kan leiden. Solitaire bijen. Wat het gedrag van deze insekten betreft, is slechts een beperkt aantal waarnemingen verricht. De ter be schikking staande gegevens maken he~ echter waarschijnlijk, dat de activiteit van een solitaire bij ten aanzien van het tot stand brengen van bestuiving vrijwel gelijkgesteld mag worden met de activiteit van een honingbij. De hommel. Er, kunnen vele snorted hommels in het kom kommergewas worden aangetroffen. Belangrijke vers,chillen in gedrag tussen deze soorten werden echter niet waargenomen. De hommel is wat wispelturiger dan de honingbij. Het bezoek aan de bloemen duurt korter; spoedig verlaat ze de rij, vliegt een andere rij binnen of verdwijnt. Vanwege haar grote liehaam komt de hommel minder met bloemdelen in aanraking. Aan haar lichaamsharen hechten zich minder stuifmeelkorrels dan bij de honingbij, terwijl de korfjes vaak geen of althans niet uitsluitend komkommerstuifmeel bevatten. Er bevinden zich echter veelal wat stuifmeelkorrels op de zuigsnuit, de plek die de grootste kans heeft met de stempels van een bloem in aan raking te komen. Ais men de honingbij het cijfer 100 zou toekennen voor haar belekenis als hestuivend insekt, zou men de hommel dienen te waarderen met ± 80. -Hieruit voigt, dat ook de aanwezigheid van een klein aantal hommels reeds tot een belangrijke hestuiving en tot de vorming van een hoog percentage vruchten met zaad kan leiden... Zwee/vliegen. ' Ook bij dit insekt heeft men met een groot aantal soorten te maken. Zij wijken in hun gedrag aile sterk af van bijen en hommels. Zij behoeven dan ook aileen maar voedsel vpor zichzelf te verzamelen. Veelal zijn ze inaetief; soms vliegen ze eehter op een bloem en proberen daarin stui! meel of nectar te vinden. Hun lichaam is weinig behaard. Op de me~e ge va~gen exempla:ren werd geen enkele stuifmeel korrel 9:,angetrofien. Enkele zweeivliegen hadden eehter een laagje KQmkommerslnifmeCl tip de. onderkant van de zuiger. Wellicbt is de betekenis van de zweefv)jeg als bestuivend insekt met het cijfer 1 nog aan de hoge kant gewaardeerd. De rol die de verschillende insekten spelen hij de hestuiving van de komkommer, wordt enerzijds bepaald door de activiteit van het afzonderlijke individu, anderzijds door het al{ntal in dividuen. Dit betekent niet, dat de mate van bestuiving onder aile omstandigheden evenredig is met het aantal bestuivende insekten, indien hun activiteit gelijk is. Als het aantal bijen of hommels zo groot is, dat vrijwel aile bloemen worden besto yen; heeft een verdere toeneming van het aantal insekten wei nig invloed op de bestuiving. Wat het vaarkomen van de diverse typen insekten betreft, bestaan er ongetwij eld belangrijke verschillen tussen de kom kommergebieden en eveneens tussen opeenvolgende jaren en seizoenen. In het Zuidhoilands Glasdistrict overheerst de honingbij. Zelfs op plaatsen waar een verbod tot het houden van bijen van kracht is, worden veelal nog belangrijk tneer bijen dan hommels aangetroffen. In 1957 was dit wei in bijzonder sterke mate het geval. Het aantal hommels hedroeg toen gemiddeld op de gecontroleerde bedrijven nog geen 10% van het aantal bijen. De meeste hommels zijn waargenomen in de periferie van dit tuinbouwgebied, waar de bedrijven wat meer verspreid tussen de weilanden zijn gelegen. In Noordbrabant spelen solitaire bijen en hommels ongetwijfeld een veel grotere ro1. Daar zal vaak ook zonder de aanwezigheid van honingbijen in belangrijke mate bestuiving plaatsvinden. Waar zowel komkommers als meloenen onder plstglas worden geteeld, blijkt de honingbij de meloen verre te prefereren. Meermalen werden wei honingbijen op drachtplanten in de naaste omgeving aangetroffen, doch niet op de komkommer. Ditzelfde geldt trouwens ook voor hommels en zweefvliegen. Het bezoek aan de komkommers zal dan ook wei worden bevorderd door een tekort aan geschikte drachtplanten in de omgeving. Dit tekort zal zich waarsehijnlijk in een gebied met intensief bedreven tuinbouw onder glas eerder voordoen. De in het wild levende, bloembezoekende insekten zullen daar automatisch in aantal verminderen. Kunstmatige bestuiving en inhulling van komkommerbloemen Het kunstmatig bestuiven van de bloemen heeft bij proefnemingen in het Zuidhollands Glasdistrict steeds geleid tot het optreden van een hoog percentage duidelijke zaadkoppen (meer dan 75'%). In Noordbrabant vertoonden de nit de be stoven bloemen gevormde vruchten weliswaar aile in meer of mindere mate zaadzetting, maar de meeste vruchten waren niet dnidelijk afwijkend. In 1957 is op de scbooltuin te Breda een PrOIl! geoomen, waar bij aan een zelfde plant versohillende bebaodehngen werden toegepast. Daartoe liet men eike p!ant uil groeien met drie hoofdranken. Met cen van,deze hoofdranken gebeurtle niets bijzonders, zodat hier op normale wijze bestuiving door insekten kan plaatsvinden. Bij de tweede was bestuiving vrijwel uitgesloten, doordat aile vrouwelijke bloemen vaar de ' hloei werden ingehuld; de omhulling werd pas na de bloei verwijderd. Bij de derde rank zijn eveneens aile vrouwelijke bloemen vaar de bloei ingehuld, doch deze zijn tijdens de bloei met de hand bestoven. Men is laat met de proef begonnen (op 1 juni werd het gewas' uitgeplant) om verzekerd te zijn van een regelmatig intensief insektenbezoek. Het oogstresultaat is vermeld in tabel 1. Tabel 1 Behandeling Bestuiving door insekten Onbestoven Bestuiving met de hand Oogstresultaat in stuks totaal goed "zaadje" zaadkop o 23 Vit deze tabrl blijkt, dat bij afwezigheid van bestuiving zaad vorming en het ontstaan van zaadkoppen geheel, achterwege blijven (afgezien van een vrucht "met een zaadje"). Het is moeilijk aan de hand van deze uitkomsten een oordeel te vellen over de grootte van de eventuele schade, die het gevolg kan zijn van bestuiving. Dit hangt samen met de grote verschilleri in totale opbrengst. Deze was bij de ranken die door de insekten waren bestoven ± 40% groter dan bij de onbestoven ranken; bij de met de hand bestoven ranken was zij zelfs ± 80% groter. Gezien het feit dat de omstandigheden voor vruchtzetting bij niet bestuiven en bij bestuiving met de hand gelijk zijn geweest (in heide gevallen waren de bloemen ingehuld), mag worden aangenomen dat van ae bestuiving een sterke prikkel tot vruehtzetting kan uitgaan. Het is in dit verb and opmerkelijk dat het aantal goede vruchten in beide series gelijk is geweest. De vruchten, die bij be stniving met de hand extra zijn geoogst, vertoonden dus aile in meer of mind ere mate een afwijking. Men vraagt zich dan ook af of deze vruchten zich wellicht ontwikkeld hebben nit bloemen, die in mindere mate het vermogen hezaten om parthenocarpisch uit te. groeien. De proef is inderdaad genomen op een tijdstip, dat de aanwezigheid van bloemen met een geringe potentie tot parthenocarpiseh uitgroeien verwacht kan worden. Het is daarom niet uitgesloten, dat vroeger in het seizoen bij een normale teeltwijze onder platglas een ander resultaat zou zijn verkregen. Bovendien is het niet onmogelijk, dat zich binnen de plant concurrentie verschijnselen tussen de hoofdranken onderling hebben afgespeeld. Wanneer geen enkele bloem bestoven zou zijn geweest, zouden een aantal bloemen met een betrekkelijk gering vermogen om parthenocarpiseh uit te groeien wellicht toch nog vrucht hebben gezet omdat de con curren tie van wei bestoven bloemen ontbrak. Het aanbrengen van een gaasafdekking In de jaren 1954 tot een met 1956 zijn in het Zuidhollands Glasdistrict proeven genomen met een gaasafdekking bij.);>latglasl'ijen met komkommers. Steeds werd de helft van een rij aan weerskanten afgeschermd met vliegengaas. Het doel hiervan was insekten die bestuiving teweegbrengen, buiten te sluiten en aldus het optreden van zaadkoppen te voorkomen. Het is echter niet s llijd gclukt een volledige sfsluiting te verkrijgen. Bovendieu hebben,de insekten tijdens het verrich ten van werk.zasmhedcn, wals snoeien en oogsten, toch vaak nog gelegenheid gekregen de rij hinnen te dringen" al is er naar gestreefd, dit binnendringen te beperken door deze werkzaamheden zoveel mogelijk 's pchtends vroeg te verriehten. Hoewel het resultaat van de gaasafdekking door deze om standigheden niet geheel afdoende was, is toch een duidelijk effect bemerkbaar geweest, zoals blijkt uit tahel 2. Hierin zijn de uitkomsten vermeld van een 'viertal proeven, waarbij de 13 ;

14 gaasafdekking is aangebracht op een tijdstip dat nog geen last van zaadkoppen werd ondervonden. De cijfers hebben betrekking op de periode, waarin zaadkoppen zijn geoogst. In Voorschoten en Leidschendam, waar in de omgeving steeds in meer of mindere mate bijenvolken aanwezig zijn geweest, zijn al spoedig zaadkoppen aangetroffen. In Zoetermeer trad het zaadkop-verschijnsel pas in augustus op, en wei drie a vier weken nadat er bijenvolken in de omgeving waren teruggekeerd. Toch is het niet onwaarschijnlijk, dat vooral in Zoetermeer en Voorschoten hommels eveneens een 1'01 hebben gespeeld. Tabel 2 Plaats en jaar Zoetermeer 1954 Zoetermeer 1955 Voorschoten 1955 Leidschendam 1955 Percentage zaadkoppen met gaas zonder gaas 5 46,7 22,7 45,9 U,5 46,1 o ±80 In Leidschendam en Zoetermeer zij w ook in 1956 proeven genomen. De gaasafdekking is toen aangebracht op een moment dat reeds hinder van zaadkoppen werd ondervonden. In Leidschendam vertoonde de zaadkopaantasting de eerste 3 weken een zelfde verloop op beide percelen, namelijk een stijging tot ± 80%. In het perceel zonder gaas bleef in de volgende vier weken het percentage zaadkoppen nagenoeg gelijk. In het perceel met gaas trad to en echter een belangrijke daling op, na melijk tot 32,3% in een week en tot 13,6% in twee weken. In Zoetermeer waren in 1956 aanvankelijk enkele clandestien gehouden bijenvolken in de omgeving aanwezig. Deze werden op 30 juni, een week voor het aanbrengen van de gaasafsluiting, verwijderd. In beide gedeelten van de desbetreffende platglasrij werd aanvankelijk een zelfde verloop in het optreden van zaadkoppen waargenomen. Op 25 juli, bijna vier weken na de yerwijdel'ing van de bijenvolken, werd de laatste zaadkop geoogst. Vanaf 18 augustus zijn opnieuw zaadkoppen geoogst. Kort na het afiopen van het bijenverbod is een aantal volken teruggekeerd Cop 2 en 7 augustus). Zoals uit waarnemingen is gebleken, heeft het niet lang geduurd eer deze bijen de komkommers gingen bevliegen. Voordien werden reeds enkele bijen en een groter aantal hommels op het gewas waargenomen. Ais gevolg van de hernieuwde invasie van bestuivende insekten zijn talrijke zaadkoppen gevormd. Er was nu echter een duidelijk verschil in aantasting tussen de wei en niet met gaas afgesloten delen van de rij. Vit deze proeven kan de conclusie worden getrokken, dat de vorming van zaadkoppen kan worden verhinderd door het buitensluiten van bestuiving teweegbrengende insekten. Toch ligt hier, althans bij de teelt onder platglas, niet de oplossing van het probleem. Het werken in de rijen en de regeling van het klimaat worden door de gaasafdekking te zeer bemoeilijkt. Bovendien kan de gaasafdekking oorzaak zijn van een belang. rijke oogstvermindering. Deze oogstdepressie is in de eerste plaats een gevolg van de minder goede beheersing van het klirna at en wordt dan ook vooral merkbaar bij extreme WeerSOIDstandigheden. Daarnaast is een invloed van de bestuiving, zich uitend in een hogel' percentage zaadkoppen en daarmee gepaard gaande eell groter aantal uitgroeiende vruchten, niet te miskennen: Deze invloed treedt echter voornamelijk naar voren bij ongunstige groeiomstandigheden, in het bijzonder tegen het einde van de teelt.. (Wordt vervolgd) Hoofdbestuursvergadering 14 decennber 1960 OfficiiHe mededelingen Na de opening spreekt de voorzitter het scheidende hoofdbestuurslid, de heer J. A. van der Zwaard toe, die wegens hoge leeftijd meende zich niet herkiesbaar te moeten stellen. We zien de heer van der Zwaard allen met weemoed heengaan maar we zullen goede herinneringen aan.. :::I :::I -lit CI)..a -a -o o :::c hem bewaren en we zijn hem dankbaar voor alles wat hij voor de bijenteelt he eft gedaan. Daar er geen kandidaatstelling binnengekomen is, zal de plaats van de heer van der Zwaard in het hoofdbestuur leeg blijven tot er een mogelijkh~id komt om in de vacature te voorzien. Subsidie lezin2'en De pogingen om lezingen opnieuw gesubsidieerd te krijgen, hebben nog geen succes gehad. We zullen de Bedrijfsraad vragen hierover contact op te nemen met de Directeur van de Tuinbouw. Prijsvraag voor een scriptie De algemene vergadering trok hiervoor f 500,- uit. Bij de Landbouw- hogeschool zijn geen gegadigden voor deze prijsvraag, van de Universiteiten Leiden en Groningen kwam geen antwoord binnen. Prof. Groenman van de Rijksuniversiteit Utrecht stelt voor aan een student f 250, toe te kennen voor diens noodzakelijke kosten en achteraf, afhankelijk van de kwaliteit van de scriptie, nog eens een bedrag van f 250,-: Het hoofdbestuur gaat met dit voorstel van prof. Groenman akkoord als die een student kan vinden die deze taak op zich wi! nemen. Stichtin2' Recreatie De indruk is dat deze Stichting zich vooral bemoeit met de passieve recreatie, getracht za1 worden haar Voorzitter: Mr. L. R. J. ridder VAN RAPPARD, Arkelsedijk 60, Gorinchem, Telefoon (0 1830) Secr.-Penn.-Redacteur: R. P. GROENVELD, Bijenhuis Wageningen, Telefoon (08370) Directeur Bijenhuis: H. SEUNNINGA, Bijenhuis Wageningen, Telefoon (08370) Friesland: J. J. MULDER, Vaart N.Z. 18, Appelscha, Telefoon (05662) Groningen: A. S. PLANTING, Camphuislaan 7, Paterswolde, Telefoon (05907) 361 Drente: J. TIMMERMANS, Broeklaan 46, Assen, Telefoon (05920) Overijssel-Oost: W. ASSINK, Broekheurnerstraat 126, Enschede, Telefoan (05420) Overijssel-West: J. FRENS, Statiol)sweg 15, Ommen, Telefoon (05291) Veluwe: H. G. MAAGENDANS, Passavantlaan 14, Arnhem, Telefoon (08300) Graalschap en Lijmers: G. J. A. MEIJER, Babberich, Telefoon (08364) Betuwe: B. TH. KINKELAAR, Thijmstraat 31, Nijmegen, Telefoon (08800) Utrecht: C. PATER Jzn., Achterdijk 26, Bunnik, Telefoon (03405) Noordholland: A. H. v. d. BERG, Herenweg 79, Egmond-Binnen, Telefoon (02206) Zuidholland: A. VINK, Mezenlaan 57, Den Haag, Telefoon (070) Zeeland: PRUD. DE BRUINE, A 133, ZUiddorpe Noordbrabant: vacature Limburg: G. H. VOGELY, Zandweg 101, Heerlen, Telefoon (04440)-5446 Adviserend lid: de Rijksbijenteeltconsulent Ir. J. Mommers, Bredaseweg 304, Tilburg, Tel. (04250) Accountant: W. H. v. Mourik, 1e St. Janshof 11, Rotterdam, Tel. (01800) Ereleden: R. ter Brugge, Heiloo; Joh. A. Joustra, Amersfoart; Dr. Ir. A. Minderhoud, Wageningen; A. van Rooijen, Ede; B. A. v. d. Sande, Nijmegen; Tj. Stienstra, Leeuwarden 14

15 ook te inter~sseren voor de actieve recreatie. Bespuitingen Flevopolder De directie van de polder heeft aan de heer Mommers bericht, dat meer. dan 1000 ha. koolzaad bij wijze van grote praktijkproef zo nodig m et thiodaan gespoten zal worden. Bij dit koolzaad mogen bijen staan. De rest van het koolzaad zal zo nodig met dieldrin gespoten worden en daarbij mogen geen bijen worden geplaatst. Imkersdag Meppel De Imkersdag 1961 zal te Meppel worden gehouden op een nader te bepalen datum. Landbouwschap Medegedeeld wordt dat de afdeling Bijenteelt van het Landbouwschap zich tot de Minister zal wenden om zo mogelijk een lagere prijs voor de bijensuiker vastgesteld te krijgen. De bemoeiingen van de afdeling Bijenteelt h ebben er mede toe geleid, dat de hierboven genoemde grote praktijkproef met het voor bijen minder gevaarlijke thiodaan in de Flevopolder genomen zal worden. Zo nodig zal een deskundige van het Landbouwschap de besprekingen over de honinghandel in de E.E.G. te Madrid bijwonen. De heer C. Pater wordt gekozen als tweede plaatsvervangend bestuurslid in Bedrijfsraad en Landbouwschap. De Bedrijfsraad en het Landbouwschap hebben de huurprijs voor bijenvolken bij het fruit vastgesteld op f 12,50 per kastvolk. De fruittelersorganisaties hebben do en weten, dat ze met deze drastische verhoging niet akkoord gaan. Getracht zal worden als~og tot overeenstemming te komen. Komkommerkwestie Er worden mededelingen gedaan over de vorderingen, die gemaakt zijn met het k weken van k omkom -mers die geen manne1:ijkl:) bloemen voortbrengen. Medegedeeld wordt dat de Tuinbouwv ak bond van de N.C.B. adviseert de komkommerplante'n tegen insekten at te schermen, claro! kunnen de imkers ook op aanddngell en we moe ten niet te gauw genoegen nemen met een verplaatsingsvergoeding in geld. Bijenonderzoek Landbouwho,eschool Men zie hiervoor h et voorstel van het hoofdbestuur aan de algemene vergadering in dit nummer.. Datum algemene verl:'adering Deze wordt vastgesteld op zaterdag 27 mei 1961 te Utrecht. Cursussen Vele afdelingen blijken nog niet te weten, dat zij zonder veel kosten cursussen kunnen organiseren. Daarop wordt dus nogmaals de aandacht gevestigd. Het toezicht op de cursussen is enige tijd onttrokken geweest aan de consulent, in het vervolg zal de bijenteelttechnische controle op de cursussen weer bij onze rijksbijenteeltconsulent berusten. Voorstel hoofdbestuur aan de algemene vergadering Het hoofdbestuur stelt aan de algemene vergadering voor, een bedrag van 10 cent per lid per jaar beschikbaar te stellen ten behoeve van het wetenschappelijk bijenteeltonderzoek aan de Landbouwhogeschool te Wageningen. Toelichting De imkers houden samen met de overheid de proefbijenstand. Ambrosiushoeve te Hilvarenbeek.in stand ; de ovel'heid draagt, 70% van de kosten, de imkers 30%. Te verwachten is, d at de overheid in de toe']<:omst een hoger p ercen tage dan 70 voor haar rekening zal nemen. Doordat de directeur van Ambrosiushoeve generlei vergoeding, in welke vorm ook, voor zijn werk ontvangt, kan onze proefbijenstand op deze wijze blijven voortbestaan. De beschikbare middelen zijn echter niet toereikend om op deze basis ook het Instituut voor Bijenteeltonderzoek te Wageningen in stand te houden. Dr. Minderhoud, die jarenlang - ook zander enige vergoeding - de leiding van dit Instituut had, zal worden opgevolgd door prof. dr. J. de Wilde, van de Landbouwhogeschool te Wageningen. Prof. De Wilde is onze led en wei bekend van zijn publikaties over bijenveredeling en kunstmatige inseminatie. Velen herinneren zich ook nog de rede,.die prof. De Wilde hield bij zijn ambtsaanvaarding in Deze rede droeg de titel "Insektenbestrijding v an m OFgen" ; daarbij stelde prof. De Wilde de eenzijdigheid en de gevaren van de huidige insektenbestrijding duidelijk in het licht en bracht hij zijn bezwaren tegen het overheersend chemischtechnisch karakter van de mod erne insektenbestrijding naar voren. De besprekingen inzake de mogelijkheden om het Instituut voor Bijenteeltonderzoek te doen voortbestaan hebben er toe geleid, dat de Nationale Raad voor het Landbouwkundig Onderzoek zich in principe bereid verklaard heeft een onderzoeker beschikbaar te stellen, zolang de Landbouwhogeschool daarin niet zelf kan voorzien. Dit betekent dat de Nationale Raad vpor de instandhouding van ons Instituut te Wageningen een offer wil brengen van zeker f per jaar. Daar tegenover wordt van de belanghebbenden ook een bijdrage verwacht, nl. een totaa1 van ongeveer f per jaar, wat neerkomt op ongeveer 10 cent per lid. Onze zuidelijke collega's hebben reeds besloten deze bijdrage te verstrekken, mits ook onze vereniging dat doet. Het hoofdbestuur stelt nu de a1gemene vergadering voor daartoe te besluiten met in gang van De bijdrage zal niet tot contributieverhoging leiden, zij zal uit de gewone middelen moeten wordt betaald. De Bedrijfsraad heeft' aan de betrokken instanties laten weten, dat zij verwacht dat met de Bedrijfsraad contact wordt onderhouden, omtrent het te verrichten bijenteeltonderzoek en dat rapporten en verslagen, betrekking hebbend op dat onderzoek, ter beschikking van de Bedrijfsraad komen. Uit de Al".O: MEPPEL Op 27 november overleed ons oud-l!d, de heer JAC. KEIZER in de ouderdom van 90 jaar. Vele jlu'en Is hij lid geweest van de a!dcllng De Wijk en was In 1945 een van de oprlchters vnn de afdoung Meppel. In 'z\jn goede jeren was- hij cei) trouw Ud en Is menig kcol' afgcvoarcl1gde geweest voor de alg. vergadering. In dien men zijn hulp vroeg was htj steeds bereid te help en. HiJ zal nog lang bij ons in herlnnerlng blijven. Namens het bestuur, OOSTERGETEL AFD. "DE BERKEISTREEK" ODZe afdeling hield op 25 nov een ledenvergadering In cafe Hondelink te N eede. Opkomst was matig te noemen, mogelijk door het slechte weer van die avond. Voorzltter Weekhout ga! bi) de open ing een overzlcht van het. o!selopen bijenjllal', wearu.lt bleek, dat bet VOOl'JlIBr - yoorn! da!ru!toogl;t - zeer goed WBS geweest even ll!s de beldedr ncbt. Er werd dlul ook veel heiderantboning lleoogl;t en veel voorjaars-slingerhoning. Zomerdracht was er niet. Zelfs moest men hler en daar voeren. Alia volken waren goed door de winter gekomen. Wat het relzen naar koolzaad betrof had de afdellng geluk. Daags voor de reis werd ons berlcht niet te komen omdat er gespoten zou worden. Dlt reiien werd enige keren uitge steld totdat het geheel werd afgelast. Zo zijn we dan de bljenslachtlng in de Flevopolder ontlopen. Secretaris-penningmeester Smits gaf een over zicht van stand van zaken. over jaarvergade 15

16 ring te Utrecht en kringvergaderlng als afge vaardigde. Als belangrijk punt werd het reizen In 1961 besproken. Velen willen weer naar koolzaad en enigen naar fruit reizen. Besloten werd een. extra bljeenkojnst Ie ho.\\d6ll over cut r!lizen. MII8wli.Cbt zal worden hoe ele bgllpuitlng ill 1961 MI zljn. Ligt cut goed, dan.znl men neer koolzaad en mogeljji; naar fruit relzen. Rel2.en -" naar helde stant in, elk geval vast. In februar! a.s. zal weer een avond worden gaorganisccrd 111,8t!Um en 'toelichting over honjnggebru!k.. Bfartoe zulren, evenals in 1959, diverse vrouwenveronjg!ngen worden ultgeno dlgd. Na QOnLTlbuUeb!lfilng en imkerspraat word daze vergndel'lng gesloten. SMITS, secr. AFD. ZEVENAAR In zljn openingswoord van de jaarvergadering op 8 december herdacht de voorzitter ons overleden lid de heer Jac. Hendriks. De heren Smeenk en Derksen bevonden de boeken akkoord, de heron P. HliItknmp en B. de RuJf;er werden met nlgemene stemmen als bestuul'slld hork.ozon. Afgevl\llfdlgd lllu\r de krlbgqergaderlng wgrden do heren H. de R.onde en W. Scll.rocVOll, nam de algemene vergadeling te Utrecht de, 'haren J. Jansen en ii. Sm,eenk. Tenslotte werd er lang gesproken 9~aJ' he ~ LnndbouwSOhap. Algemee.ri was men van monlng dat aanslultlng gclen bezwaren heett Ill" de bijent'oolt tr.r voordee! van heeft. A. NIJSSEN. secretaris AFD. KAMPEN Janrvargadarlng 7 december, 13it bet Je,orver. slag bleak dat.(ie 'honlilgoogs,t Qenjldon hot mlgjdelmatige' gebleven Is, nlatteg,enstaanqe enkele l!nkj!{s toah ook. oog wqi' Qe)l peboor. lijk r.esultaat 11ebben bore1kt. Een gx:ote ~egenslag ' werd hot»espujten 'VBil koo1zae,d fo de Flevop.otder, dq~b ',dank 2\,1 de tljdlge wan\oschuwjrig en liet dl~ t \ifecht!lep vnn de v91k.en,. z!jn de I~en aan de J:Ilmp v~n dade,bljenvolken' ont)!:omen. Voor ',llot bjj\lllpark ko/llb moor l:tl!langstelung, zodat-lnstendhoudlng zekor gewettilld Is. Do heron A. Gussekloo, E. A. v. Tmgt en W. Slot ww-den, nls bestuurslpd"en herkozen, AlgevaerdJgd near de algemene vergaderidg werd!je heer J. Oldenbroek, als ply. J,. Wester8. De bij de k.oolzaad- stand bcblalde extra hei!jng von 50 cent ~r yolk werd vrjjwel algemeen ann de kas gesahonken en meerdere leden schonken, dearenboven nog een bljdrii~, alles voor de julil. leumavond op 29 december 8.5., ter gelegenheld Yen pet 4,O je,rlg bestean der afd. BIj de rondvrnng "IIerd 0 ~ 8. o'gg de mogelijkhejd van KrnIner konlnglnneteclt besproken. W. SLOT, sed}'. AFD. DEDEMSVAART Op 30 november mep voorzitter B. K1jk,In de Vegt IIl1n 32 personen een welkom toe voor de vertonlng van de prnchtlge bljen rum "Weet j8 nlll'! wol l oudjs", dill door, d,o heer J_ ven Aarst varwond werd. Voor de pauze vertelds de heel' Van Aarst een en IInd ~r over 'het LandbOllWsoIlap, woorabll voor cia Imkers geen kosten verbonden z!jn en wal\tv8.l1 In de tookom t wei voordelcll z!jn le vetwllchten. Na de pauze vertoonde 'do heel' V'en Ao.rst ds volk.stujntllm "Oese aan de stadsron,d", tot slot nog cen film over teelt, oogst en arut van llnrdbelen in de Bomme larwo.ard. De voomt~r dnnkti! namens do aanwezlgen Mr. Van AlIrst voor het-, gesprokene en de pmchl1ge CI1ms. D. ZONDERVAN, OOC)I. AFD. BUNND{JHOl./TEN blcld een drukbezochte vergedeilng op 22 no' vember JI. Besproken werd om de sulker goedkop8)" sf to leveren. Do prljzen vooi' verhuur van bljenvolken nan IntlLtelers voor voorjbar 1961 werden verhoogd. Jnrrul)er vond men het dllt de'j.8 kwll$ua nlet organisatorlscb jujst w'os ' geregeld In hoqldbestuur en bedrljfsmad. Behnndeld en goedgckcurd werd "het afdoijngsre!lleman t. VOO)l hot depot werd lien 'l1euwp' r Cll-eling' Opge.steld. Een cursus voor beginners in de bljentcelt vbngt nnn op 31 jonubri In hotel Derks f;e Bouton, des nllrruddags om 7,30 uur. HcL sbmdpunt viiil he,t bjlstu\ll' ten orzlcht.e veri het' Bljentcc1t. LandbouwschBp we:rd unnniem goedgoke\l~d, Vorslng word uj tgebmcht over hat relzen In 1960, De plannen voor 1961 zal bet bestuur hador bozlen. Teven5 wllrd bcsloten ~ezamcn IlJk da mogelljkheden van konlnglno'etc8)l, IIventueel met de Krnloors, onder agcn tc :!lim. Dlt ~nncler ultgewerkt. worden In ovarleg mot de omlfggenda afdeunl(ctn. Hot afdel/ngsorgann Is In e.en nleuy.' Jasje vor sohen en, WIlt aller goedkelur1ng kon wegdragon, Ingeschr-oven werden twec ' oiouwe ledan. C. P. GaOEP VERGADERING De groep Utrecht< vergaderdc op 10 decem15er JI. 10 Utrecht. Er was zear veel belengstelling voor deze bljeenkomst. 'A8r\wezlg wnren Soest, Zelst, Veenendaal, Woudenberg, Drlebergen, liunnlk-i!;ou{en, Bftarn, Bllthoven, Learsum en HllvBrsum. De organlsbue yen de voorjaars.bijenmbrkt in Elrlebergen ward bcsl?rokeo. AlB dawm Is vestgestold zatsrdagrmdclng, 8 april. Aanvoer is ~eeds 's morgen.s mogeujk. Aile' afdellngen zegden hun steun ell medc. werking toe, liebendeld word de egende vnn' do hoqfdbestuursverltbdorlng van 14 december. Van de proelbljenstand' vllrwllohttl) meb mear l;lubljkaties en W1l~ het llnancleren van he~ wetensoluippeujk. onder7.(hlk betro! wru:en de mcesto IifdeUngen togon, meqe omdil.t de Bed.i:ljrsrand en de orgnnl.sntles hicrln wnar sch!jnlijk wlilnlg ~ggenschap meer t(epbep. Over de CUTs,ussen werd u1tvocrlng gedjscussleard. Gevroagd 'lel worden aan het BlJenhuJs om regclmat1g de BtdellngCri voor te \lch~en h.iaromt'rent. Door de voorzltter word ccn ujteeilzetting gegeven over varboglng van de buurprljs. Betreurd ward de gang van znkon zoals dlt gespeeld,js doqr de :BedtlJf.s raad :zoiic'lor dat cut ook In ooze eigen orgarllsatlc besprokeu WIlS. Op dezc mariler gaan we acht.erult in plne,ts van voorujt. G,ezien do goeda resultnten In voorgaandn jllien %a1 ~ ook doze winter weer een prov.lnclale bljeen. komst worden gchou'den. Besloten werd de konlnglrulotealt en do Cal;lllca club '!'wenta Iri het mtddelpunt der belangstelllng te plaa,t. sen. Al.s datum Is voorloplg vb5~gesteld 24 Ie. brunrl a.s. In Zclst. Ultvoerlg ward van gediiahten gew\sseld over be~ LandbO\lwsohnp. Voorzlt~er WIIS voorstender van het LandbouwSCbap mtler wens~e meer voorllohtlng lien de leden Opdat zjj Zlch een' jutst oorcij!el kunnen vormen. 0p vooratel van ald. Ballm werd een motte aongenomen en ter kenrus gebrncht van het hootdbes.tuur, waa.rln de tltrcohtse afdeij.ngen stell en dat zlj volledi3 Boliter net boletd stean van het hoofdbestuufs LId voor de provincia Utreoht. c. P. I Geen honing? Ook dit jaar kunnen wij U weer extra fijne kwaliteit WITTE KLAVERHONINC leveren voor wederverkoop. Wij kunnen U leveren in bussen van 25 kg netto inhoud voor t 1,80 per kg inclusief bussen. Tevens nag een partijtje extra fijne raathoning te koop. Bij afname van 50 kg franco. Uw orders hierop met belangstelling tegemoet ziende, Hoogachtend, Bijenstand H. T. van Dam & Zn.. JUBBEGA (Fr.) Telefoon No N.B. Wilt U een goed stuk ge_reedschap VOGl' de bjjenteelt, vraag dan even Ollze prjjsooul'ant aan, w.lj zenc;len U deze gratis toe. U slaagt bij ons zeker wat' U zoekt en _ voor,een voordeliger prijs. Op 16 december 1960 is plotseling van ons weggenomen de heer THOMAS OOSTRA oud 61 jarr. A.an hem hobben wlj niet a\1een vorloien een to~w!jd bnker, maar bovenal een altljd g(led gehumeurde, altijd 'bpgawokte, Vrlelldel!jke 011 dlenstvaerdjge 'cohega. 2lIjn vcracmlderi heen ODS zeer getrouen. WiJ hopen dat zljn vrouw krtioht moge worden ges$onken om cut voi;li&s te dragan, en troost moge vlnden In de har Innedng ann e&n goede, trouwe eohtgenoot. Het bestuur van de afd. Sneek RICHTPRIJZEN HONING Willen groepen, kringen en afdelingen, die richtprijzen vaststelden, ons die v66r 20 januari opgeven? In het februarinummer plaatsen we dan een overzicht. LEDENLIJSTEN EN KWOTUM Vele hebben. we ai, maar nog niet allemaal. In een circulail!e aan de afdelingsbesturen zetten wij uiteen waarom de vel'zeketing voor de leden van de afdelingen pas ingaat op het ogenblik waarop ledenlijst en kwotum in Wageningen aankomen. Besturen, neem geen risico en leden, maak het uw - bestuur niet moeilijk: betaal direct als u dat nog niet deed! S P E U R B IJ T J E S TER OVElRNAME AANGEBODEN: Duitse bijenkast (achterbehande ling, Ktlnfg), ongebrulkt, compleet met onderdelen voor f 25,-. Jan lc Vermans, Nleuwe Kazernelaan 23, Ede. TE KOOP : III b(j(lllvelken, wlilirven spaarl<asten, bestennde ujt brocd.knmer met vesta bodem, broedkemer, hontngkamar, voerbak, ~Bpal'l\\.or, relsrnnm, moerrooster en dak; S In eukolwancllge sjmplexkest'en. Varder nog 9 onbevolkte enkolwendjge slml'lexkasten, 'nue 10 goede stebt. F. B. Soh"uurmen, qosterlabn ~9. OrlebeTgen. TE KOOP: allerlel soorten inlandse bijenhonlng van prima k.walltelt, bij H. W. Jansen, Pluimersdijk, Halle. Druk: De Gelderlander, - Nijmegen

Mijn bijen zwermen. Help!!! Boskoop, 11 november 2017

Mijn bijen zwermen. Help!!! Boskoop, 11 november 2017 Mijn bijen zwermen. Help!!! Boskoop, 11 november 2017 Wat is zwermen? Voortplanting. Oude moer splitst zich af vertrekt onzekere toekomst tak holle boom? Dochter blijft goed verzorgd achter in een huis

Nadere informatie

Bijen project boekje. Groep 4 - juni 2006

Bijen project boekje. Groep 4 - juni 2006 Bijen bestuiven de....... De imker houdt bijen voor de....... De bij haalt de...... uit de bloem. De... maakt honing van de nectar. De........ van de bijen legt de eitjes. Een mannetjesbij heet een...

Nadere informatie

Het werken in de bijen Opbrengst Koningin is hier een zeer belangrijke factor Ook de omgeving Maar ook de imker speelt een grote rol Hij kan bepalen

Het werken in de bijen Opbrengst Koningin is hier een zeer belangrijke factor Ook de omgeving Maar ook de imker speelt een grote rol Hij kan bepalen Het werken in de bijen Opbrengst Koningin is hier een zeer belangrijke factor Ook de omgeving Maar ook de imker speelt een grote rol Hij kan bepalen welke koningin van welk ras in zijn volk komt Vervangen

Nadere informatie

HET JAARROND IMKEREN (IN DADANT KASTEN), DAT DOE JE ZO!

HET JAARROND IMKEREN (IN DADANT KASTEN), DAT DOE JE ZO! HET JAARROND IMKEREN (IN DADANT KASTEN), DAT DOE JE ZO! 12-1-2017 Intro Ben Som de Cerff: docent bijen- en koninginnenteelt 65 Buckfast-volken, 9 standen, 40 Dadant kasten auteur Bijenwerk in Imkernieuws

Nadere informatie

Koninginnenteeltdag 2018

Koninginnenteeltdag 2018 Koninginnenteeltdag 2018 Auteur Gerrit Freije Een goed gevuld bevruchtingskastje Met goede koningin Hooischuur Staatsbosbeheer in gebruik als opslag voor het station Germ Koopmans op controle Opstelling

Nadere informatie

Imkercafé Deel 4. Zwermen voorkomen, varroa bestrijden, voeren, nieuwe koninginnen en problemen oplossen..

Imkercafé Deel 4. Zwermen voorkomen, varroa bestrijden, voeren, nieuwe koninginnen en problemen oplossen.. Imkercafé Deel 4 Zwermen voorkomen, varroa bestrijden, voeren, nieuwe koninginnen en problemen oplossen.. Vandaag na de pauze: Overleg onderhoud Biebult (Wim Baselmans). Overleg koninginnenteeltcommissie

Nadere informatie

HELP, ER ZIJN MOERDOPPEN! WAT MOET IK DOEN?

HELP, ER ZIJN MOERDOPPEN! WAT MOET IK DOEN? 2013 http://buckfastimker.wordpress.com Henk Rostohar HELP, ER ZIJN MOERDOPPEN! WAT MOET IK DOEN? Samenvatting van wat u bij een inspectie aan kunt treffen in een bijenvolk en wat u er aan kunt doen. http://buckfastimker.wordpress.com

Nadere informatie

Imkeren in mei. Zwermverhindering

Imkeren in mei. Zwermverhindering Imkeren in mei Zwermverhindering Ontwikkeling bijenvolk in voorjaar gericht op voortplanting 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 cellen half mrt begin apr eind apr eind mei 1,6 bk rm 6 bk

Nadere informatie

Opdrachtkaart Zwart: Hoe ziet de bij eruit?

Opdrachtkaart Zwart: Hoe ziet de bij eruit? Opdrachtkaart Zwart: Hoe ziet de bij eruit? Maak de houten puzzel van de bij. Opdracht 2: Bekijk de bij heel goed. Wat zie je allemaal? Zie je de kop, het borststuk en het achterlijf? Dit heb je nodig

Nadere informatie

MOEREN KWEKEN MET HET OVERLARFPROJECT TENSLOTTE

MOEREN KWEKEN MET HET OVERLARFPROJECT TENSLOTTE TENSLOTTE U hebt uw uiterste best gedaan om de MOERTEELT tot een goed einde te brengen. Weet echter dat u best volgend jaar OPNIEUW TEELTGOED AANSCHAFT. De beste van uw nateeltmoeren is niet geschikt om

Nadere informatie

Imkercafé Deel 1. Voorjaarsinspectie.

Imkercafé Deel 1. Voorjaarsinspectie. Imkercafé Deel 1 Voorjaarsinspectie. Aantal Bijen en Broedcellen 40.000 20.000 begin April Frühjahr März/April Voedselvoorraad controleren Volkssterkte gelijk maken Ruimte geven Bouwraam geven Wintervoer

Nadere informatie

Binnen de kast heeft elke bij haar eigen taken en verantwoordelijkheden: de koningin legt de eitjes, de darren vrijen met de koningin en de werksters

Binnen de kast heeft elke bij haar eigen taken en verantwoordelijkheden: de koningin legt de eitjes, de darren vrijen met de koningin en de werksters Hoe ziet een bij er uit? 1 2 3 4 Koningin, Werkster & Dar Iedereen zijn taak Binnen de kast heeft elke bij haar eigen taken en verantwoordelijkheden: de koningin legt de eitjes, de darren vrijen met de

Nadere informatie

Imkercafé Deel 2. Bestuiving, zwermverhindering/ vermeerdering.

Imkercafé Deel 2. Bestuiving, zwermverhindering/ vermeerdering. Imkercafé Deel 2 Bestuiving, zwermverhindering/ vermeerdering. Aantal Bijen en Broedcellen 40.000 20.000 begin April Frühjahr März/April Voedselvoorraad controleren Volkssterkte gelijk maken Ruimte geven

Nadere informatie

Vermeerderen op basis van eigen teeltmateriaal. Evert van Ginkel

Vermeerderen op basis van eigen teeltmateriaal. Evert van Ginkel Vermeerderen op basis van eigen teeltmateriaal Zaterdag 4 november 2017 Evert van Ginkel Waarom koninginnenteelt? De bijen kunnen alles zelf wel regelen. Het maakt de bijen niet uit dat ze vlot steken,

Nadere informatie

L i mb u r g s e L a n d m a r k s

L i mb u r g s e L a n d m a r k s L i mb u r g s e L a n d m a r k s P r o g r a m m a I n v e s t e r e n i n S t ed e n e n D o r p e n, l i j n 2 ; D e L i m b u r g s e I d e n t i t e i t v e r s i e 1. 0 D o c u m e n t h i s t o

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Stein F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, juni 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k S t e i

Nadere informatie

Nee, dat is normaal. Het is te verwachten dat ongeveer 90% van de cocons uitkomt.

Nee, dat is normaal. Het is te verwachten dat ongeveer 90% van de cocons uitkomt. Antwoorden op veel gestelde vragen Tip: Gebruik Control-F om een zoekterm in te voeren. 1. De cocons komen nog niet uit. Hoe kan dat? Knuffelbijen komen meestal uit in de tweede helft van april. Het uitkomen

Nadere informatie

Praktijkhandboek basiscursus bijenteelt. Deel 1 : De cursist

Praktijkhandboek basiscursus bijenteelt. Deel 1 : De cursist Naam cursist Praktijkhandboek basiscursus bijenteelt Deel 1 : De cursist De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.

Nadere informatie

1. De cocons van de Gewone Knuffelbijen (Rosse metselbijen) komen nog niet uit. Hoe kan dat?

1. De cocons van de Gewone Knuffelbijen (Rosse metselbijen) komen nog niet uit. Hoe kan dat? Antwoorden op veel gestelde vragen Tip: Gebruik Control-F om een zoekterm in te voeren. 1. De cocons van de Gewone Knuffelbijen (Rosse metselbijen) komen nog niet uit. Hoe kan dat? Gewone Knuffelbijen

Nadere informatie

Het bijenjaar. Even opfrissen. Leerdoelen Verloop van het bijenjaar Het werkt van de imker. Kijken naar de vliegplank

Het bijenjaar. Even opfrissen. Leerdoelen Verloop van het bijenjaar Het werkt van de imker. Kijken naar de vliegplank Het bijenjaar 18 T 2 Jan Westerhof 1 Even opfrissen Sociaal insect, superorganisme Insect 3 paar poten, mijt 4 paar poten Ei, larve, pop: Broed Gedaanteverwisseling Verpoppen Gesloten broed Koningin, werkbij,

Nadere informatie

De honingbij. (Latijnse naam is Apis mellifera = zij die honing maakt).

De honingbij. (Latijnse naam is Apis mellifera = zij die honing maakt). De honingbij. (Latijnse naam is Apis mellifera = zij die honing maakt). Het bijenvolk Sinds eeuwen worden in Nederland bijen gehouden. In een bijenvolk leeft 1 koningin, heel veel werksterbijen en ook

Nadere informatie

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. De hommel Hommels kunnen tot 60% van hun lichaamsgewicht aan stuifmeel meedragen. In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje

Nadere informatie

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. De hommel In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. Hommels

Nadere informatie

Bestuivingsinformatie

Bestuivingsinformatie Bestuivingsinformatie Aardbei Fragaria vesca Familie Ode: Rosales Familie: Rozenfamilie, Rosace. Geslacht: Frigaria Biotoop en bodem: De aardbei prefereert een zonnige standplaats op vochtige vruchtbare

Nadere informatie

Suchmann. Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen

Suchmann. Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen Suchmann Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen Wanneer: Dinsdagmiddag 6-13-20 & 27 april De kinderen worden in groepjes verdeeld van 3 of 4 kinderen. Ieder groepje krijgt een onderwerp toebedeeld

Nadere informatie

Praktijkhandboek voor de basiscursus bijenteelt. Deel 2 : De mentor

Praktijkhandboek voor de basiscursus bijenteelt. Deel 2 : De mentor Praktijkhandboek voor de basiscursus bijenteelt Deel 2 : De mentor De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.

Nadere informatie

Koningin. Opdracht Wie van de drie? Bekijk de bijen in het doosje en zoek op. Welke bij is de koningin? Wat valt je op aan de koningin?

Koningin. Opdracht Wie van de drie? Bekijk de bijen in het doosje en zoek op. Welke bij is de koningin? Wat valt je op aan de koningin? Opdracht 1 Koningin 1. Wie van de drie? Bekijk de bijen in het doosje en zoek op. Welke bij is de koningin? Wat valt je op aan de koningin? Zet een kring om de koningin. doosje bijen doosje met broedraat

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Simpelveld

Bepaling toezichtvorm gemeente Simpelveld Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Simpelveld F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, j u n i 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k

Nadere informatie

Inhoudsopgave Voorwoord...1 Deel 1...3 Hoofdstuk 1.1: Het bijenvolk...5 De koningin (moer)...6 De darren...7 Behuizing van bijen...

Inhoudsopgave Voorwoord...1 Deel 1...3 Hoofdstuk 1.1: Het bijenvolk...5 De koningin (moer)...6 De darren...7 Behuizing van bijen... Inhoudsopgave Voorwoord...1 Deel 1...3 Hoofdstuk 1.1: Het bijenvolk...5 De koningin (moer)...6 De darren...7 Behuizing van bijen...8 Welk kasttype aanschaffen?...8 Een bijenstal of vrije opstelling?...9

Nadere informatie

1. Bijen 3 2. Drie soorten bijen 4 3. Op zoek naar eten 5 4. Wonen 7 5. De imker 9 6. Honing Was Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen en

1. Bijen 3 2. Drie soorten bijen 4 3. Op zoek naar eten 5 4. Wonen 7 5. De imker 9 6. Honing Was Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen en Bijen inhoud 1. Bijen 3 2. Drie soorten bijen 4 3. Op zoek naar eten 5 4. Wonen 7 5. De imker 9 6. Honing 10 7. Was 12 8. Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen en foto s 16 Colofon en voorwaarden 17 1. Bijen

Nadere informatie

Koninginnenteelt. Door Ron van Muilekom en Frans van Korlaar

Koninginnenteelt. Door Ron van Muilekom en Frans van Korlaar Koninginnenteelt Door Ron van Muilekom en Frans van Korlaar Het natelen van koninginnen d.m.v. overlarven van de 1-dags larven van de reinbevruchte koningin uit Schiermonnikoog. Post uit Schiermonnikoog

Nadere informatie

Bijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel

Bijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel januari In deze maand zijn de hommelkoninginnen nog in hun winterslaap. februari Op een warme dag komt een hommelkoningin uit haar schuilplaats en gaat op zoek naar voedsel. Als het kouder wordt moet ze

Nadere informatie

MOEREN KWEKEN MET HET OVERLARFPROJECT

MOEREN KWEKEN MET HET OVERLARFPROJECT INHOUD : 1. Doel. 2. Voor- en nadelen 3. Woordverklaringen 4. Wat kopen en/of maken vooraf? 5. Wat zullen we vooraf doen? 6. Kweken in een moergoed pleegvolk 7. Klaarmaken van het pleegvolk 8. Werkschema

Nadere informatie

Handleiding praktijklessen. Voor de cursus bijengezondheid

Handleiding praktijklessen. Voor de cursus bijengezondheid Naam cursist Handleiding praktijklessen Voor de cursus bijengezondheid De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.

Nadere informatie

Koninginnenteelt voor dummies Doel: lieve bijenvolkjes

Koninginnenteelt voor dummies Doel: lieve bijenvolkjes Koninginnenteelt voor dummies Doel: lieve bijenvolkjes De successen en de missers Door Job, Henk, Elly en Werry (allen 4 jaar imker, dus nog dummies) Niet: zo moet het Maar: zo hebben wij het gedaan Clubje

Nadere informatie

Cursus Koninginnen vermeerdering (de doppen methode)

Cursus Koninginnen vermeerdering (de doppen methode) Cursus Koninginnen vermeerdering (de doppen methode) 2016 Dordrecht Leo van der Heijden Doel cursus Eenvoudige manier voor het kweken van raszuivere moeren Werkwijze 1. Maken verzamel broedaflegger 2.

Nadere informatie

MOEREN KWEKEN MET HET OVERLARFPROJECT. DAG 0 : inbrengen aangezogen cellen

MOEREN KWEKEN MET HET OVERLARFPROJECT. DAG 0 : inbrengen aangezogen cellen DAG 0 : inbrengen aangezogen cellen Dag +1 Nakijken hoeveel doppen zijn aangetrokken Dag +4 Doppen zijn door de bijen gesloten inkooien om niet ingebouwd te worden. Niet nodig bij het werken met blikjes.

Nadere informatie

Help, ik zie moerdoppen! Wat nu? Henk Rostohar

Help, ik zie moerdoppen! Wat nu? Henk Rostohar Help, ik zie moerdoppen! Wat nu? Henk Rostohar Help, ik zie moerdoppen! Wat nu? Copyright 2015 Henk Rostohar Auteur: Henk Rostohar Omslagontwerp: Henk Rostohar Vormgeving binnenwerk: Henk Rostohar Niets

Nadere informatie

H O E D U U R I S L I M B U R G?

H O E D U U R I S L I M B U R G? H O E D U U R I S L I M B U R G? N AD E R E I N F O R M A T I E S T A T E N C O M M I S S I E S OV E R O N D E R AN D E R E A F V A L S T O F F E N H E F F I N G E N I N L I M B U R G 1 6 a u g u s t u

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Meerlo-Wanssum

Bepaling toezichtvorm gemeente Meerlo-Wanssum Bepaling toezichtvorm 2007-2010 gemeente Meerlo-Wanssum F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k Provincie L i m b u r g, april 2 0 0 7 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k M e e

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Venray

Bepaling toezichtvorm gemeente Venray Bepaling toezichtvorm 2007-2010 gemeente Venray F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, april 2 0 0 7 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k V e n

Nadere informatie

Beste natuurliefhebber/- ster,

Beste natuurliefhebber/- ster, Beste natuurliefhebber/- ster, De weersverwachting voor afgelopen dinsdag was nogal tegenstrijdig. Volgens het weerbericht op de televisie (het 8- uurjournaal) zou het zo ongeveer de hele dag bewolkt zijn,

Nadere informatie

Hoe houden beginnende imkers de volken raszuiver? zie blad 2. Cursus koninginnenteelt met de doppenmethode in De Bommelerwaard

Hoe houden beginnende imkers de volken raszuiver? zie blad 2. Cursus koninginnenteelt met de doppenmethode in De Bommelerwaard Nieuwsbrief nummer 49 maart 2014 Vereniging van Carnica Imkers ---------------------------------------------------------------------- Aanbod teeltmateriaal 2014 We vragen onze leden die dit jaar teeltmateriaal

Nadere informatie

Angeldragers Honingbij Solitairebij Hommel Wesp

Angeldragers Honingbij Solitairebij Hommel Wesp Insecten Angeldragers Honingbij - Geel en bruin van kleur - Angel met weerhaakjes bij alle werkbijen - Koningin legt eitjes - Leven in kolonie (in de zomer: 30.000-70.000) in een kast of een korf - De

Nadere informatie

Nieuwsbrief van bijen@wur juli 2008 Stuifmeel en honingbijen. Sjef van der Steen, bijen@wur

Nieuwsbrief van bijen@wur juli 2008 Stuifmeel en honingbijen. Sjef van der Steen, bijen@wur Nieuwsbrief van bijen@wur juli 2008 Stuifmeel en honingbijen Sjef van der Steen, bijen@wur In BeeWorld van maart en juni 2005 stond een interessante artikelreeks van de Zwitserse onderzoekers Keller, Fluri

Nadere informatie

Auditieve oefeningen bij het thema: bijen

Auditieve oefeningen bij het thema: bijen Auditieve oefeningen bij het thema: bijen Boek van de week: 1; De imker 2; 3; 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat er op de voorkant Hoe zou het boek heten Waarom denk je

Nadere informatie

4 verschillende kweekmethoden

4 verschillende kweekmethoden 4 verschillende kweekmethoden Kweken met turfpotjes Turfpotjes zijn gemaakt van een samengeperst mengsel van houtvezels, turf en kalkzandsteen (natuurlijke voedingsstoffen). Deze zijn biologisch afbreekbaar

Nadere informatie

Koninginnenteeltdag Invoeren van moeren. Marie José Duchateau

Koninginnenteeltdag Invoeren van moeren. Marie José Duchateau Koninginnenteeltdag 2017 Invoeren van moeren Marie José Duchateau 1 Verschillend!! Koniniginnen Koninginnenteelt: Koninginnen van bepaalde type ras Selectie bepaalde kenmerken Leuke uitdaging Koninginnen:

Nadere informatie

Selectie op eigen stand op basis van de mijtval/dag. Egbert Touw, Mari van Iersel DDB

Selectie op eigen stand op basis van de mijtval/dag. Egbert Touw, Mari van Iersel DDB Selectie op eigen stand op basis van de mijtval/dag Egbert Touw, Mari van Iersel DDB Inhoud Bijenvolken verschillen in eigenschappen Selectie op eigen stand Bedrijfsmethode: imkers selecteren beste koninginnen

Nadere informatie

S E L E C T I E E N K O N I N G I N N E T E E L T. Inleiding. Wat is het overlarfproject? Uw lokale overlarver. Praktische richtlijnen

S E L E C T I E E N K O N I N G I N N E T E E L T. Inleiding. Wat is het overlarfproject? Uw lokale overlarver. Praktische richtlijnen S E L E C T I E E N K O N I N G I N N E T E E L T Inleiding Niet alleen in de veeteelt en de plantenteelt maar ook in de bijenteelt is het steeds de betrachting geweest de gewenste eigenschappen van een

Nadere informatie

Moerkweek 2013 met aangezogen moerdopjes. Marco De Pauw Keuze van het pleegvolk.

Moerkweek 2013 met aangezogen moerdopjes. Marco De Pauw Keuze van het pleegvolk. Moerkweek 2013 met aangezogen moerdopjes. Marco De Pauw Keuze van het pleegvolk. Aangezien het overgrote deel van onze leden imkert met simplex, als standaardmaat van bijenkasten, is dan ook deze uiteenzetting

Nadere informatie

Werken met de Doppenmethode. Studiedag Boskoop 11 november 2017 Leo van der Heijden

Werken met de Doppenmethode. Studiedag Boskoop 11 november 2017 Leo van der Heijden Werken met de Doppenmethode Studiedag Boskoop 11 november 2017 Leo van der Heijden Enkele vragen vooraf: Kennismaken Wie houdt langer dan 5 jaar bijen? Wie imkert met bijen van een bepaald ras? Wie heeft

Nadere informatie

,:,- ::s (\') ., - n. -==-. (\) ==} (\) (\) (ih. (\) (h. b,. (\)

,:,- ::s (\') ., - n. -==-. (\) ==} (\) (\) (ih. (\) (h. b,. (\) ë' - ::s r,:,- -+ o -+ (\') 0 lo., o_ 0 - n. ==} -==-. < (ih o= (h b,. =g ) Tuinwandeling voor groep 1 / 2 van het primair onderwijs HET LIEVEHEERSBEESTJESPAD Tuin: Landzigt Tijdsduur: cira 1 uur Eigen

Nadere informatie

ZWERMEN IN LEWENBORG

ZWERMEN IN LEWENBORG ZWERMEN IN LEWENBORG De grote verhuizing Voor veel mensen heeft het iets angstaanjagends: de bijenzwerm die je in de maanden mei en juni kunt tegenkomen. 10.000, 20.000 of meer bijen in een snel bewegende

Nadere informatie

Najaarsbijeenkomst VCI november 2013

Najaarsbijeenkomst VCI november 2013 Najaarsbijeenkomst VCI november 2013 Koninginnenteelt is Monnikenwerk Koninginnenteelt via EWK Jan Kruit Ter Apel Bijenstand de Driehoek Agenda Doel Wat is een EWK Overlarven Broedstoof/Pleegvolk Begeleidende

Nadere informatie

Europees vuilbroed. Bijenziekten

Europees vuilbroed. Bijenziekten Bijenziekten Europees vuilbroed tekst en fotografie Mari van Iersel bijenhouden 2012 oktober # 11 Uitgezakte verpapte larven Europees vuilbroed is een bijenziekte die sinds enkele jaren regelmatig ontdekt

Nadere informatie

Ga ik door met deze koningin? Jos Römgens 10 mei 2017

Ga ik door met deze koningin? Jos Römgens 10 mei 2017 Ga ik door met deze koningin? Jos Römgens 10 mei 2017 Inhoud Ontwikkeling tot koningin Functie van de koningin in het volk Kwaliteit van de koningin Wat betekent dat voor de imker? Het bijenvolk en de

Nadere informatie

de bij en de imker De relatie tussen de mens en de bij is heel oud.

de bij en de imker De relatie tussen de mens en de bij is heel oud. de bij en de imker De relatie tussen de mens en de bij is heel oud. 1 Op de dia s staat de informatie in het kort voor leerkracht en leerling. In deze notities staat extra achtergrondinformatie voor de

Nadere informatie

Begin van het moestuinseizoen

Begin van het moestuinseizoen Begin van het moestuinseizoen 1. Buiten Zaaien in volle grond Algemene regel : de hoeveelheid aarde waarmee je het zaadje bedekt, mag maximaal drie maal de breedte van het zaad zijn. Zaai periode : is

Nadere informatie

VCI, 17 nov Koninginnenteelt, tips en trucs

VCI, 17 nov Koninginnenteelt, tips en trucs VCI, 17 nov.2018. Koninginnenteelt, tips en trucs Controle aardappelteelt (z.g. 1 op 3 teelt). Project bewaking aaltjestoename bij o.a. de aardappelteelt en de bietenteelt. Wie is Johan de Vries? Geboren

Nadere informatie

5.1 Zes poten en vier vleugels

5.1 Zes poten en vier vleugels LB 68-70 5. Zes poten en vier vleugels > Kijk naar de afbeeldingen op blz. 68 in je boek. Lees Zes poten en Vleugels en voelsprieten. Trek een lijn van elk woord naar het juiste onderdeel van de wesp.

Nadere informatie

Small Hive Beetle (Aethina tumida) Kleine bijenkastkever. Jeroen Donders

Small Hive Beetle (Aethina tumida) Kleine bijenkastkever. Jeroen Donders Small Hive Beetle (Aethina tumida) Kleine bijenkastkever Jeroen Donders Kleine bijenkastkever / Small Hive Beetle Vaak afgekort tot KBK/SHB Oorsprong in Zuidelijk Afrika Wordt daar niet als plaag gezien

Nadere informatie

Waarom koninginnenteelt?

Waarom koninginnenteelt? Waarom koninginnenteelt? Waarom zou je aan koninginnenteelt gaan doen als de bijen alles zelf wel kunnen regelen? Inderdaad is dat een punt want zonder ingrijpen van de mens heeft de honingbij miljoenen

Nadere informatie

INSECTEN. werkboekje

INSECTEN. werkboekje INSECTEN werkboekje 20 maart 2009 Dag lieve kleine vlinder Waar vlieg je toch naartoe? Breng jij misschien de eitjes weg, ben jij nu al moe? Jouw eitjes worden rupsjes. die groeien heel erg vlug. ook krijgen

Nadere informatie

Op tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen

Op tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen Op tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen Lonne Gerritsen, Tjeerd Blacquière, Bram Cornelissen, Jeroen Donders, Sjef van der Steen PPO Bijen Inleiding Er is de afgelopen jaren veel te doen geweest

Nadere informatie

Lente. groep 3, 4 en 5

Lente. groep 3, 4 en 5 Lente groep 3, 4 en 5 Inhoud Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad lente 14

Nadere informatie

TEKENLIJST SPIJKERSCHRIFT

TEKENLIJST SPIJKERSCHRIFT TEKENLIJST SPIJKERSCHRIFT Dit is een vereenvoudigde lijst met spijkerschrifttekens uit Mesopotamië. Deze lijst maakt het mogelijk de tijdens de workshop Graven om te Weten bestudeerde tablet te vertalen.

Nadere informatie

Een verhaal over vliesvleugeligen

Een verhaal over vliesvleugeligen Een verhaal over vliesvleugeligen Soly en Bie v.u.: Provincie Vlaams-Brabant, Provincieplein 1, 3010 Leuven Illustraties: Jacques Debroux Bie is er klaar voor. Na een aantal weken hard werken in de bijenkast

Nadere informatie

Kopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen.

Kopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen. Lente groep 3/4 inhoud blz Lente 3 1 Langer licht 4 2 Bollen 5 3 Wakker worden 6 4 Frisse blaadjes 7 5 Kikkerdril 8 6 Op reis 9 7 In de wei 10 8 Er op uit! 11 9 Filmpjes 12 Werkblad winter 13 Schrijf je

Nadere informatie

Waarom gonzen er minder bijen? Het is tijd om meer te leren over de wereld van de bijen, tijd voor bij-les

Waarom gonzen er minder bijen? Het is tijd om meer te leren over de wereld van de bijen, tijd voor bij-les B i B j O e E n K HET GONST! Er zijn al 100 miljoen jaar bijen op de planeet aarde. Dat is een stuk langer dan er mensen zijn en zelfs langer dan sommige dinosaurussen! Bijen zijn insecten die belangrijk

Nadere informatie

Het kweken met de Zosterops palpebrosus

Het kweken met de Zosterops palpebrosus Het kweken met de Zosterops palpebrosus De naam Zosterops palpebrosus heb ik zelf niet verzonnen het is de latijnse naam voor Indische brilvogel of Gangesbrilvogel, waarbij Zosterops staat voor brilvogel.

Nadere informatie

S a m e nw e r k i n g e n s t r u c t u r e l e f o r m a t i e e x t e r n e v e i l i g h e id E i n d r a p p o r t a g e

S a m e nw e r k i n g e n s t r u c t u r e l e f o r m a t i e e x t e r n e v e i l i g h e id E i n d r a p p o r t a g e S a m e nw e r k i n g e n s t r u c t u r e l e f o r m a t i e e x t e r n e v e i l i g h e id E i n d r a p p o r t a g e P r o v i n c i e L i m b u r g 23 april 2 0 0 7 D e f i n i t i ef r a p p

Nadere informatie

Inhoud Inleiding Doelgroep Relatieschema Opzet van de lescyclus Algemeen doel van de lescyclus...

Inhoud Inleiding Doelgroep Relatieschema Opzet van de lescyclus Algemeen doel van de lescyclus... Inhoudsopgave Inhoud Inleiding... 3 1. Doelgroep... 4 2. Relatieschema... 4 3. Opzet van de lescyclus... 5 3.1. Algemeen doel van de lescyclus... 5 3.2. De doelstellingen... 5 4. Relatie met de kerndoelen...

Nadere informatie

Beschrijving van de verschillende carnicalijnen.

Beschrijving van de verschillende carnicalijnen. Beschrijving van de verschillende carnicalijnen. Binnen het ras carnica zijn door selectie verschillende lijnen ontstaan. Er is voor de carnicaimker dus wat te kiezen. Om iets meer te weten over de verschillende

Nadere informatie

Kunststof Bijenkasten

Kunststof Bijenkasten Kunststof Bijenkasten Eigen ervaringen Steven Kluft Boskoop, 24 November 2018 Inhoud Ervaring delen met verschillende bijenkasten Overzicht van de gebruikte systemen Vergelijking van de systemen Samenvatting

Nadere informatie

Beschrijving van de verschillende carnicalijnen.

Beschrijving van de verschillende carnicalijnen. Beschrijving van de verschillende carnicalijnen. Binnen het ras carnica zijn door selectie verschillende lijnen ontstaan. Er is voor de carnicaimker dus wat te kiezen. Om iets meer te weten over de verschillende

Nadere informatie

Koninginnenteelt. Waarom koninginnenteelt? Telen van koninginnen

Koninginnenteelt. Waarom koninginnenteelt? Telen van koninginnen Koninginnenteelt Waarom koninginnenteelt? Waarom zou je aan koninginnenteelt gaan doen als de bijen alles zelf wel kunnen regelen? Inderdaad is dat een punt want zonder ingrijpen van de mens heeft de honingbij

Nadere informatie

Laatste nieuws VSH teelt 2016 bij Buckfast Teeltgroep Flevo

Laatste nieuws VSH teelt 2016 bij Buckfast Teeltgroep Flevo Buckfast Teeltgroep Flevo Nieuwsbrief 18 oktober 2016 Laatste nieuws VSH teelt 2016 bij Buckfast Teeltgroep Flevo Door het koude voorjaar in 2016 konden we pas laat beginnen met de teelt voor ons VSH project.

Nadere informatie

H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W +

H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W + H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W + D o e l m a t i g h e i d s t o e t s v o o r g e b i e d e n w a a r v o o r g e e n b o d e m b e h e e r p l a n i s v a s t g e s

Nadere informatie

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in)

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Rode opdracht: bomen Pak de Boomzoeker 1,2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Staat deze boom in bloei? 0 - Ja 0 - Nee

Nadere informatie

Dierenwelzijnslessen voor basisscholen. Honingbijen

Dierenwelzijnslessen voor basisscholen. Honingbijen Dierenwelzijnslessen voor basisscholen Honingbijen 1 Inleiding In Nederland worden bijen gehouden, omdat ze honing maken. Ze worden verzorgd door een imker. Er zijn in Nederland ongeveer 8000 imkers. Veel

Nadere informatie

MOEREN KWEKEN MET HET OVERLARFPROJECT

MOEREN KWEKEN MET HET OVERLARFPROJECT TENSLOTTE U hebt uw uiterste best gedaan om de MOERTEELT tot een goed einde te brengen. Weet echter dat u best volgend jaar OPNIEUW TEELTGOED AANSCHAFT. De beste van uw nateeltmoeren is niet geschikt om

Nadere informatie

Experimenten KIT. werkboekje. Dokter in de wetenschap: Klas:

Experimenten KIT. werkboekje. Dokter in de wetenschap: Klas: Experimenten werkboekje KIT Dokter in de wetenschap: Klas: 1 Licht/zon Zonnebaden in het licht Zonlicht is heel belangrijk voor planten. Als een plant enkele dagen geen of onvoldoende licht krijgt, begint

Nadere informatie

inhoud blz. Dieren in groepen 1. Insecten: de zwerm of kolonie 2. Vogels: de vlucht 3. Vissen: de school 4. Zoogdieren: de kudde 5.

inhoud blz. Dieren in groepen 1. Insecten: de zwerm of kolonie 2. Vogels: de vlucht 3. Vissen: de school 4. Zoogdieren: de kudde 5. Dieren in groepen inhoud blz. Dieren in groepen 3 1. Insecten: de zwerm of kolonie 4 2. Vogels: de vlucht 8 3. Vissen: de school 10 4. Zoogdieren: de kudde 12 5. Filmpjes 15 Pluskaarten 16 Bronnen en foto

Nadere informatie

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M +

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + A a n l e i d i n g I n d e St a t e nc o m m i s si e v o or R ui m t e e n G r o e n ( n u g e n o em d d e St at e n c

Nadere informatie

R e g i o M i d d e n -L i m b u r g O o s t. G r e n z e l o o s w o n e n i n M i d d e n -L i m b u r g R e g i o n a l e W o o n v i s i e

R e g i o M i d d e n -L i m b u r g O o s t. G r e n z e l o o s w o n e n i n M i d d e n -L i m b u r g R e g i o n a l e W o o n v i s i e R e g i o M i d d e n -L i m b u r g O o s t G r e n z e l o o s w o n e n i n M i d d e n -L i m b u r g R e g i o n a l e W o o n v i s i e 4 o k t o b e r 2 0 0 6 P r o j e c t n r. 2 9 5 7. 7 2 B o

Nadere informatie

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon

Nadere informatie

B e l e i d s k a d e r K e r k e n, K l o o s t e r s e n a n d e r e r e l i g i e u z e g e b o u w e n

B e l e i d s k a d e r K e r k e n, K l o o s t e r s e n a n d e r e r e l i g i e u z e g e b o u w e n B e l e i d s k a d e r K e r k e n, K l o o s t e r s e n a n d e r e r e l i g i e u z e g e b o u w e n I n é é n d a g k a n r e l i g i e u s e r f g o e d v a n m e e r d e r e g e n e r a t i e

Nadere informatie

Beoordeling volken in het kader van Beebreed

Beoordeling volken in het kader van Beebreed Beoordeling volken in het kader van Beebreed Zachtaardigheid 4 Opvallend rustig. Geen kap, handschoenen en rook. 3 Normaal zachtaardig. Een enkele opvliegende bij. Geen kap en handschoenen, soms wat rook.

Nadere informatie

2 de Update van de cursus Bijenhouden 2017

2 de Update van de cursus Bijenhouden 2017 2 de Update van de cursus Bijenhouden 2017 15:00 uur 9 á 10 graden Celsius Zaterdag 22 april 2017 H et was er weer allemaal: de gezellige mensen waar je best wel een hele middag mee kan hobbyen, de kasten

Nadere informatie

Stichting Buckfast Marken

Stichting Buckfast Marken Bevruchtingsstation Marken seizoen 2017 In het voorjaar verplaatsten wij de 22 darrenvolken van onze winterstand naar Brabant voor de Wilgendracht. Daarna konden zij nog naar een koolzaadveld voordat zij

Nadere informatie

Imkeren met dadant. Middelbeers, 13 november Met één broedruimte is het beter en mooier imkeren!!!!.

Imkeren met dadant. Middelbeers, 13 november Met één broedruimte is het beter en mooier imkeren!!!!. Imkeren met dadant. Middelbeers, 13 november 2014. Met één broedruimte is het beter en mooier imkeren!!!!. Imkercafe s 11 december: Imkerproblemen + oplossing + ondersteuning in 2015. 8 januari 2015: Nieuwjaarsborrel

Nadere informatie

Beevital HiveClean Habeetat en Beetricious Habeetat Beetricious Habeetat Beetricious

Beevital HiveClean Habeetat en Beetricious Habeetat Beetricious Habeetat Beetricious Ik ga hier niet in op de geschiedenis van de varroamijt en de herkomst. Verderop kun je lezen hoe en wanneer de mijt moet worden bestreden. De mijt zelf is een parasiet van de bij. De mijt is in staat

Nadere informatie

Naam:_ KIKKERS. pagina 1 van 6

Naam:_ KIKKERS. pagina 1 van 6 Naam:_ KIKKERS _ De kikker is een amfibie. Er zijn veel soorten kikkers op de wereld. In Nederland zie je de bruine en de groene kikker het meest. De groene kikkers zijn graag veel in het water, de bruine

Nadere informatie

Bedrijfsmethode. Winterperiode (December-Januari tot eind Februari). B. Voorjaar.

Bedrijfsmethode. Winterperiode (December-Januari tot eind Februari). B. Voorjaar. Bedrijfsmethode. 1 Winterperiode (December-Januari tot eind Februari). De bijen zijn nu goed afgedekt (rotswol, polyurethaan) en genieten van een volledige rust. De geringste rustverstoring door geluiden,

Nadere informatie

De spreeuw en de musch

De spreeuw en de musch De spreeuw en de musch Een boek voor een kind dat al leest W. Haanstra bron. Mej. L. Hardenberg, Leiden 1890-1900 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/haan040spre01_01/colofon.php 2011 dbnl

Nadere informatie

Praktijkhandboek voor de basiscursus bijenteelt. Deel 3 : De organisatie en de docent

Praktijkhandboek voor de basiscursus bijenteelt. Deel 3 : De organisatie en de docent Praktijkhandboek voor de basiscursus bijenteelt Deel 3 : De organisatie en de docent De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis

Nadere informatie