Verslechtering economische vooruitzichten. Economische ontwikkeling:

Transcriptie

1 Economie Monitor Derde kwartaal Verslechtering economische vooruitzichten In het tweede kwartaal leek de se economie de eerste tekenen van economisch herstel te vertonen. Het derde kwartaal laat echter een negatiever beeld zien. De indicatoren van de conjunctuur enquête ontwikkelen zich negatief en ook het productenvertrouwen daalt. De werkloosheid neemt weer toe en het aantal openstaande vacatures daalt. De Nederlandse economische groei wordt enigszins gedempt door de bezuinigingen en lastenverzwaringen van het kabinet (met name in 212), maar voelt vooral de gevolgen van de wereldwijde groeivertraging die vanaf het begin van 211 is ingezet. Verder in deze editie: Economische ontwikkeling: Huidige stand van zaken Economische ontwikkeling: Toekomstige ontwikkeling Macro Economische Verkenning (MEV) Bedrijfsleven Arbeidsmarkt De uitzendbranche Vastgoedmarkt Economische ontwikkeling: Negatieve ontwikkeling indicatoren COEN enquête en producentenvertrouwen In het derde kwartaal van 211 laat de economische ontwikkeling van een voornamelijk negatief beeld zien. Drie van de vier indicatoren van de conjunctuur enquête (voorraad en productie, orderpositie en economisch klimaat) dalen. Ook het Nederlandse productenvertrouwen daalt in het derde kwartaal. is de enige Nederlandse provincie waarin het bedrijfsleven een positieve omzetverwachting heeft voor het derde kwartaal. Bedrijfsleven: Aantal starters en faillissementen blijft stabiel Het aantal starters en faillissementen lijkt in in het derde kwartaal van 211 stabiel te blijven ten opzichte van het tweede kwartaal. In het derde kwartaal zijn er in circa 58 starters per maand. In Nederland neemt het gemiddeld aantal starters per maand in het derde kwartaal met 2 starters af naar 4.25 starters per maand. Arbeidsmarkt: Werkloosheid neemt toe, aantal openstaande vacatures neemt sterk af De werkloosheid in, gemeten als het aantal niet werkende werkzoekenden (NWW ers) blijft in het begin van het derde kwartaal in redelijk stabiel met een stijging van slechts,3% in juli 211 (ten opzichte van juni). Het aantal NWW ers nam in Midden- het sterkst toe met 1,4%. Het aantal vacatures is in heel in juli 211 met 7% gedaald ten opzichte van de voorgaande maand. De grootste daling deed zich voor in Zuidoost-, waar het aantal vacatures met 18,4% daalde. Vastgoedmarkt: Na een stijging van de prijsindex voor woningen in in maart en april, laten de hierop volgende maanden weer een daling zien. In juli 211 daalt de prijsindex licht naar 13,1. Het aantal woningverkopen neemt wel toe en de gemiddelde verkooptijd per woning neemt af.

2 Economie monitor Economische ontwikkeling Consumentenvertrouwen Producentenvertrouwen Inkoopmanagersindex Bedrijfsleven Startende bedrijven Faillissementen Arbeidsmarkt Vacatures* Werkloosheid: aantal NWWers* Vastgoedmarkt Prijs koopwoningen* Woningverkopen Totaal beeld Overzicht ontwikkeling belangrijkste indicatoren in in het 3e kwartaal van 211 (ontwikkeling t.o.v. Monitor 2e kwartaal 211) Legenda Waarde van de indicator is hoger dan in de vorige monitor Waarde van de indicator is gelijk aan de waarde in de vorige monitor Waarde van de indicator is lager dan in de vorige monitor Positieve ontwikkeling Neutrale ontwikkeling Negatieve ontwikkeling * Deze indicatoren zijn bekend t/m juli 211, de vergelijking is daarom gemaakt tussen juli 211 en juni 211 Economische ontwikkeling: Huidige stand van zaken Conjunctuur enquête(coen): Economisch klimaat weer negatief in het derde kwartaal van 211 Ten opzichte van het tweede kwartaal van 211 laat het derde kwartaal een wisselend beeld zien. De indicator voor productie en voorraad in neemt af van,2 in het tweede kwartaal naar, in het derde kwartaal. Ook de orderpositie maakt een negatieve ontwikkeling door en daalt verder van -5,6 in het tweede kwartaal naar -11,2 in het derde kwartaal. De grootste daling is te zien bij de indicator van het economisch klimaat, deze daalt van 9,9 in het tweede kwartaal naar -2,7 in het derde kwartaal. Deze daling wordt vooral veroorzaakt door de negatieve ontwikkeling in het consumentenvertrouwen. De concurrentiepositie is de enige indicator met een positieve ontwikkeling. Deze indicator stijgt ten opzichte van het tweede kwartaal van 4, naar 6,. COEN enquête (schaal -1 tot 1), 3e kwartaal 211 Productie en Orderpositie Concurrentie- Economisch voorraad positie klimaat 1, -11,2 6-2,7 Nederland 1,4-12,4 1,5-3,1 Bron: CBS / Kamer van Koophandel In heel Nederland kent alleen de indicator productie en voorraad een positieve ontwikkeling, de overige indicatoren dalen ten opzichte van het tweede kwartaal. Met uitzondering van de indicator productie en voorraad beoordelen se ondernemers de economie wel positiever dan gemiddeld in Nederland. De beoordeling van de orderpositie is in circa 1% hoger dan in Nederland, de concurrentiepositie wordt in 25% beter beoordeeld en het economisch klimaat wordt circa 15% positiever beoordeeld dan gemiddeld in Nederland. 1 Bij de beoordeling van het Economisch Klimaat worden ondernemers gevraagd te kijken naar: (1) de ontwikkeling van de algemene economische situatie in Nederland in de afgelopen twaalf maanden en (2)de verwachting omtrent de algemene economische situatie in Nederland in de komende twaalf maanden. Ondernemersvertrouwen wederom het hoogst in De hoogte van het ondernemersvertrouwen wordt uit de COEN enquête afgeleid door de verwachtingen van vier indicatoren bij elkaar op te tellen (schaal -1 tot 1). Dit zijn de indicatoren omzet, export, investeringen en werkgelegenheid. Waar het ondernemersvertrouwen in het tweede kwartaal van 211 in Nederland nog een waarde kende van gemiddeld 12, is dit in het derde kwartaal sterk gedaald naar -1,5. Dit is een sterke daling van circa 112%. De enige regio s in Nederland die nog een positief ondernemersvertrouwen kennen zijn Amsterdam, Zeeland en. heeft, evenals in het tweede kwartaal, het hoogste ondernemersvertrouwen van Nederland. Dit wordt vooral veroorzaakt door het feit dat als enige regio positieve omzetverwachtingen heeft voor het derde kwartaal van 211.

3 Groei omzetverwachting vooral door vervoersector en detailhandel Kijkend naar de verschillende sectoren in dan zijn vooral de vervoersector en de detailhandel positief over de omzet die zij boeken. Van de bedrijven in de vervoersector rapporteert ruim 3 procent een groei in omzet uit export. De groothandel en de horeca staan er minder florissant voor. Zij melden de kleinste omzettoename. Opvallend is dat de bouw voor het derde kwartaal van dit jaar een omzetstijging verwacht. Voor wat betreft de personeelsomvang zitten vooral de landbouw en de industrie in de lift. Voor het derde kwartaal verwachten met name ondernemers in de detailhandel (meer) mensen aan te nemen. Alleen de zakelijke dienstverlening is optimistisch. Verder zijn er in het derde kwartaal geen positieve verwachtingen. Ook de vooruitzichten voor het vierde kwartaal van 211 zijn positief. Bron: Kamer van Koophandel Ontwikkelingen en verwachtingen (september 211) Ontwikkeling indicatoren COEN enquête in (vanaf 1e kwartaal 21) Productie en voorraad Concurrentiepositie Orderpositie Economisch klimaat Bron: CBS / Kamer van Koophandel, bewerking Ecorys Ondernemersvertrouwen in Nederland per regio (3e kwartaal 211) Omzetverwachting in Nederland per regio (3e kwartaal 211) -6,7-7,8-1,6-2,6,6-5,5-2,3-3, -9,1-3,1-5,1-1,3 -,6-1,7-8,7 -,6-3, -6,9,3-3,4 3,2 2,9 Regionale ondernemersvertrouwen Regionale omzetverwachting Nederland gemiddeld -1,5-3,2 Nederland gemiddeld -3,6-4,7 Bron: Kamer van Koophandel Bron: Kamer van Koophandel

4 Economie monitor Toekomstige economische ontwikkeling Consumentenvertrouwen in Nederland hard onderuit Het vertrouwen van consumenten kreeg in augustus een behoorlijke knauw. De indicator van het consumentenvertrouwen ging maar liefst 9 punten naar beneden en kwam uit op -2. Niet de koopbereidheid maar het vertrouwen in het economisch klimaat ging hard onderuit. In tegenstelling tot hun kijk op de economische situatie veranderde de koopbereidheid van de consumenten maar weinig. Zij waren weliswaar iets negatiever over hun eigen financiële situatie, maar vonden de tijd wel wat gunstiger voor het doen van grote aankopen. Bron: CBS Conjunctuurbericht (juli 211) Macro Economische Verkenning 212: Koopkracht verslechtert komend jaar door beleid De inflatie, die in 21 met 1,3% nog beperkt was, bedraagt naar verwachting 2 1 /4% in 211 en 2% in 212. De stijging van de inflatie in 211 komt vooral door hogere invoerprijzen. De prijsstijgingen voor de invoer van energie, grondstoffen en finale goederen lever(d)en in 21 en 211 gemiddeld een bijdrage aan de inflatie van ruim 2 1 /2%-punt per jaar. Door de verwachte terugval in de economische groei neemt de inflatiedruk vanuit het buitenland, onder meer via de olieprijs, sterk af. De bijdrage van binnenlandse factoren, zoals stijgende huren, gasprijzen, indirecte belastingen en vooral arbeidskosten per eenheid product, neemt echter in belang toe. Per saldo vlakt de prijsstijging in 212 ten opzichte van 211 licht af. De helft van de huishoudens ziet hun koopkracht met meer dan 1% dalen in 212, de andere helft Ontwikkeling consumentenvertrouwen in en Nederland (1e kwartaal 21 3e kwartaal 211) Nederland gaat er minder dan 1% op achteruit. De daling van de koopkracht in 212 is het gevolg van bezuinigingen en lastenstijgingen (en voor 65+ers het achterwege blijven van indexatie van aanvullende pensioenen). Doordat de koopkrachtdaling vooral het gevolg is van een groot aantal beleidsmaatregelen, is de spreiding groter dan normaal. Werkenden gaan er gemiddeld 3 /4% op achteruit, uitkeringsgerechtigden 1 1 /4%. Bron: CPB, MEV 212 Producentenvertrouwen in Nederland weer negatief Het producentenvertrouwen is samengesteld uit drie deelindicatoren: het oordeel over de voorraden gereed product, de verwachte productie in de komende drie maanden en het oordeel over de orderpositie. Sinds eind 21 nam het producentenvertrouwen in Nederland toe, maar in het tweede kwartaal van 211 liet het producentenvertrouwen al een daling zien (4,6 in april, 3,1 in mei en 2, in juni). In het derde kwartaal zet deze daling door en wordt, voor het eerst sinds september 21 weer negatief. In juli daalt het producentenvertrouwen naar -2,2 en in augustus daalt de indicator verder naar -3,3. De voorlopige gemiddelde waarde van het producentenvertrouwen is in het derde kwartaal gelijk aan circa -2,75. In het tweede kwartaal was de gemiddelde waarde van het producentenvertrouwen nog gelijk aan 3,2.

5 Laagste cijfer inkoopmanagersindex in 22 maanden door daling van het aantal ontvangen nieuwe orders en export orders De NEVI PMI inkoopmanagersindex daalde van 51,4 in juli naar 5,7 in augustus. Dit is het laagste cijfer in de inkoopmanagersindex in 22 maanden. Een zwakke vraag in augustus leidde tot dalingen van zowel het aantal ontvangen nieuwe orders als het aantal export orders en de toename van de productieomvang was minimaal. De productieomvang kende een lichte groei door de inspanningen van producten om achterstanden weg te werken. De combinatie van een grotere productieomvang en een kleiner aantal ontvangen nieuwe orders leidde ertoe dat de voorraad gereed product in augustus verder steeg. Ook resulteerde het gebrek aan vertrouwen in de toekomstige vraag en productievereisten in een vermindering van de inkoopactiviteiten van bedrijven. Bedrijfsleven Aantal starters blijft stabiel in het 3e kwartaal van 211 Het gemiddeld aantal starters per maand blijft in het derde kwartaal ongeveer gelijk aan het tweede kwartaal. Gemiddeld zijn er in het derde kwartaal circa 58 starters per maand. In Nederland zijn er in het derde kwartaal gemiddeld circa 4.45 starters per maand, dit is meer dan in het tweede kwartaal. Toen waren er gemiddeld in Nederland circa 4.25 starters per maand. Ontwikkeling producentenvertrouwen in Nederland (juli 21 augustus 211) 7 5,8 5 4,6 3,1 3 2,5 2,7 1,7 2, 1,4,5,3 -,1-1 -2,4-2,2-3 -3,3 Juli 1 Aug 1 Sep 1 Okt 1 Nov 1 Dec 1 Jan 11 Feb 11 Mrt 11 Apr 11 Mei 11 Jun 11 Jul 11 Aug 11 Bron: CBS, bewerking Ecor Ontwikkeling van de NEVI PMI Inkoopmanagerindex Nederland (vanaf augustus 21) 62 6,7 59,2 6 55,1 58,1 52, ,5 57,5 51,4 56, ,4 54, ,9 52 5,7 5 Aug 1 Sep 1 Okt 1 Nov 1 Dec 1 Jan 11 Feb 11 Mrt 11 Apr 11 Mei 11 Jun 11 Jul 11 Aug 11 Bron: NEVI PMI, bewerking Ecorys Aantal starters in en Nederland Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Nederland Bron: Kamer van Koophandel en Nederland laten eenzelfde ontwikkeling van het aantal starters zien Wanneer het aantal starters in per maand door de jaren 29, 21 en 211 heen wordt vergeleken vallen verschillende punten op. In het eerste kwartaal van 211 lag het aantal starters nog hoger dan in 21, maar in het tweede en derde kwartaal is het aantal starters in steeds lager dan in 21. Wel ligt het aantal starters in het derde kwartaal hoger dan in 29. De Nederlandse ontwikkeling laat hetzelfde beeld zien. Aantal starters per maand in de jaren 29, 21 en 211 in 12 1 Bron: Kamer van Koophandel (bewerking Ecorys) jan feb mrt apr mei jun jul aug sept okt nov dec Linear 211

6 Economie monitor Gemiddeld aantal faillissementen per maand blijft stabiel Het aantal faillissementen in lijkt stabiel te blijven. In het tweede kwartaal van 211 gingen gemiddeld 3 bedrijven per maand failliet, in de eerste twee maanden van het derde kwartaal zijn dit er circa 27. Ook het aantal faillissementen in Nederland blijft stabiel. In het tweede kwartaal werden er gemiddeld 18 faillissementen per maand uitgesproken, in het derde kwartaal zijn dit er 175. Aantal starters per maand in de jaren 29, 21 en 211 in Nederland jan feb mrt apr mei jun jul aug sept okt nov dec Linear 211 Bron: Kamer van Koophandel (bewerking Ecorys) Aantal faillissementen in en Nederland Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Nederland Bron: Kamer van Koophandel Vergelijkbare ontwikkeling aantal faillissementen en Nederland t.o.v. 29 en 21 Omdat er een sterke maandelijkse variatie te zien is in het aantal faillissementen door de variatie in het aantal zittingsdagen van de rechtbank per maand, wordt het aantal faillissementen per maand ook vergeleken met de afgelopen jaren (29 en 21). Evenals bij het aantal starters is ook hier de ontwikkeling in op grote lijnen vergelijkbaar met die in Nederland. In de eerste maanden van 211 is het aantal faillissementen vele malen groter dan in de voorgaande jaren. In de eerste maand van het derde kwartaal (juli) ligt het aantal faillissementen op ongeveer de helft van het aantal in 21 en is het aantal vergelijkbaar met dat in 29. In augustus is het aantal faillissementen in 211 ongeveer op het niveau van 21 en hiermee vele malen hoger dan in 29. Aantal faillissementen per maand in de jaren 29, 21 en 211 in jan feb mrt apr mei jun jul aug sept okt nov dec Linear 211 Bron: Kamer van Koophandel (bewerking Ecorys) Aantal faillissementen per maand in de jaren 29, 21 en 211 in Nederland jan feb mrt apr mei jun jul aug sept okt nov dec Linear 211 Bron: Kamer van Koophandel (bewerking Ecorys)

7 Arbeidsmarkt Aantal werklozen (NWW ers) stabiel in De werkloosheid in, gemeten als het aantal niet werkende werkzoekenden (NWW ers) blijft in het begin van het derde kwartaal in redelijk stabiel met een stijging van slechts,3% in juli 211 (ten opzichte van juni). Het aantal NWW ers nam in Midden- het sterkst toe met 1,4%. In Zuidoost- en Noordoost- nam het aantal NWW ers toe met,5%. Alleen in West- daalde het aantal NWW ers met,7%. Hoewel het aantal NWW ers in steeg, is het aantal NWW ers in heel Nederland in juli gedaald ten opzichte van juni. Deze daling was met,1% wel minimaal. Instroom, uitstroom & stand NWW ers en verandering t.o.v. vorige maand (juli 211) Zuidoost- Noordoost- Midden- West- Provincie Nederland Instroom Uitstroom Totaal stand Verandering,5%,5% 1,4% -,7%,3% -,1% Bron: UWV Regionale Arbeidsmarktmonitor, bewerking Ecorys Aantal vacatures in neemt sterk af Het aantal vacatures is in heel in juli 211 met 7% gedaald ten opzichte van de voorgaande maand. De grootste daling deed zich voor in Zuidoost-, waar het aantal vacatures met 18,4% daalde. Ook in Midden- en West- daalde het aantal vacatures. De enige se regio waar het aantal vacatures in juli stijgt is Noordoost-. Ook in Nederland daalt het aantal vacatures, zij het wel minder sterk dan in. Gemiddeld zijn er in juli 211 in Nederland 3,3% minder vacatures dan in juni. Ontwikkeling aantal NWW ers in indexcijfers (juli 21 juli 211) Zuidoost- Noordoost- Midden- West- Provincie Nederland 8 78 jul 1 aug 1 sep 1 okt 1 nov 1 dec 1 jan 11 feb 11 mrt 11 apr 11 mei 11 jun 11 jul 11 Juli 21 = 1 Bron: UWV Regionale Arbeidsmarktmonitor, bewerking Ecorys Instroom, uitstroom & stand vacatures en verandering t.o.v. vorige maand (juli 211) Zuidoost- Noordoost- Midden- West- Provincie Nederland Instroom Uitstroom Totaal stand Verandering -18,4% 8,1% -11,3% -3,% -7,% -3,3% Bron: UWV Regionale Arbeidsmarktmonitor, bewerking Ecorys

8 Economie monitor Grootste aandeel openstaande vacatures in zakelijke dienstverlening De onderverdeling van vacatures naar sectoren verandert in het derde kwartaal van 211 nauwelijks. De sector zakelijke dienstverlening kent het hoogste aantal vacatures. Hierin zijn ook de vacatures van uitzendbureaus inbegrepen. Andere grote sectoren qua openstaande vacatures zijn de industrie, gezondheidszorg en handel. Ontwikkeling aantal vacatures in indexcijfers (juli 21 juli 211) Zuidoost- Noordoost- Midden- West- Provincie Nederland 6 jul 1 aug 1 sep 1 okt 1 nov 1 dec 1 jan 11 feb 11 mrt 11 apr 11 mei 11 jun 11 jul 11 Juli 21 = 1 Bron: UWV Regionale Arbeidsmarktmonitor, bewerking Ecorys Openstaande vacatures naar sector (juli 211) Sector Zuidoost Noordoost Midden West Provincie Land-, bosbouw en visserij,7%,6% 1,1% 2,9% 1,3% Delfstoffenwinning,5%,%,%,%,2% Industrie 13,2% 6,3% 11,3% 4,8% 8,8% Energievoorziening,5% 1,3% 2,3% 1,2% 1,2% Bouwnijverheid 5,% 1,1% 3,3% 2,7% 5,5% Handel 5,9% 6,2% 8,8% 6,7% 6,6% Vervoer en opslag 4,2% 5,4% 5,% 1,4% 3,9% Horeca 4,6% 4,4% 5,% 5,4% 4,8% Informatie en communicatie,8%,6% 2,6%,6%,9% Zakelijke dienstverlening 49,% 53,2% 36,5% 58,3% 5,8% Openbaar bestuur,5%,6% 1,1% 1,%,8% Onderwijs 3,5%,7% 2,3%,6% 1,8% Gezond- en welzijnszorg 8,1% 7,2% 16,5% 5,2% 8,3% Cultuur, sport en recreatie 1,%,6% 1,1%,6%,8% Overige dienstverlening 2,3% 2,7% 3,2% 8,6% 4,3% Totaal 1,% 1,% 1,% 1,% 1,% Bron: UWV Regionale Arbeidsmarktmonitor, bewerking Ecorys Uitzendbranche Veel van de openstaande vacatures in bevinden zich in de zakelijke dienstverlening en een groot gedeelte van deze vacatures zijn vacatures bij uitzendbureaus. Het UWV geeft in het rapport Vacatures in Nederland 21 inzicht in deze markt. Hierbij is de provincie ingedeeld bij de regio s Zuidoost Nederland en Zuidwest Nederland, waarbij de regio Zuidoost bestaat uit de regio s Midden-, Noord- en Oost- en Limburg. De regio Zuidwest bestaat uit de regio s West-, Rijnmond, Zeeland en de Drechtsteden.

9 Agrarische sector, industrie en bouw maken veel gebruik van uitzendkrachten In beide regio s is het aandeel bedrijven dat uitzendkrachten inhuurt in 21 gestegen ten opzichte van 29. In de regio Zuidoost maakt 23% van de bedrijven in 21 gebruik van uitzendkrachten, in de regio Zuidwest was dit 22% van de bedrijven. De sectoren die het meest gebruik maken van de uitzendbranche zijn de agrarische sector, de industrie en de bouw. Gebruik uitzendkrachten vooral gedurende piekperiode Uitzendkrachten worden, zowel in de regio Zuidoost als in Zuidwest, voornamelijk gebruikt om drukte in piekperioden op te vangen. Dit is vooral het geval in de agrarische sector waar, vanwege het hoge aandeel seizoensarbeid, bijna alle bedrijven (9%) in piekperioden gebruik maken van uitzendkrachten. In de regio Zuidwest wordt het inschakelen van de uitzendbranche verder vooral gezien als een manier om nieuw personeel te werven (25% van de bedrijven). In de regio Zuidoost werkt 19% van de bedrijven structureel met uitzendkrachten. Vastgoedmarkt Aandeel bedrijven in verschillende sectoren in Nederland dat gebruik maakt van uitzendkrachten (21) Bron: UWV, Vacatures in Nederland 21 (bewerking Ecorys) Redenen voor het inhuren van uitzendkrachten in de regio s Zuidwest, Zuidoost en gemiddeld in Nederland (21) 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % Zuidwest Zuidoost Nederland Bron: UWV, Vacatures in Nederland 21 (bewerking Ecorys) Nederland Agrarische sector 41% Industrie 35% Bouw 31% Handel en horeca 16% Zakelijke dienstverlening 19% Overheid, zorg en welzijn 22% Overige dienstverlening 12% Piekperiode Ziekte van zittend personeel Zwangerschap van zittend personeel Vakantie van zittend personeel Manier om personeel te werven Structureel met uitzendarbeid Andere reden Vertrouwen in woningmarkt stijg Het vertrouwen in de woningmarkt is gestegen door de verlaging van de overdrachtsbelasting. Zowel woningbezitters als starters zijn positiever gestemd. Dit blijkt uit het donderdag gepubliceerde woonbericht van ING. De ING Woonindex, die het vertrouwen in de woningmarkt meet, kwam in het derde kwartaal uit op 99 punten, een stijging van 6 punten ten opzichte van de voorgaande 3 maanden. ING schrijft het gestegen vertrouwen toe aan de verlaging van de overdrachtsbelasting naar 2 procent. Bijna driekwart van de woningbezitters denkt hierdoor zijn huis sneller te kunnen verkopen, en ruim de helft van de starters verwacht nu eerder een geschikt huis te vinden. Bron: ING Woonindex (september 211) Prijsindex woningen toont grillig verloop Na een stijging van de prijsindex voor woningen in in maart en april, laten de hierop volgende maanden weer een daling zien. Vanaf mei schommelt de prijsindex rond een waarde van 13. Ontwikkeling prijsindex en Nederland (juli 21 juli 211) Nederland jul 1 aug 1 sep 1 okt 1 nov 1 dec 1 jan 11 feb 11 mrt 11 apr 11 mei 11 jun 11 jul 11 15,3 15,4 15,7 14,2 14,1 14,5 12,9 12,9 13,6 13,7 12,9 13,3 13, ,8 16,3 15,8 15,5 16,3 15,1 14,9 15,1 14,7 14,4 14,3 14,5 Index 25 = 1. Bron: Kadaster, bewerking Ecorys

10 Economie monitor Verkoop woningen neemt toe en gemiddelde verkooptijd neemt af In het tweede kwartaal van 211 neemt het totaal aantal verkochte woningen toe met 3,5%. Tegelijkertijd neemt de gemiddelde duur van te koop staan af met 4%. De meeste woningen worden verkocht in de grote steden van. Eindhoven kent in het tweede kwartaal van 211 het hoogste aantal verkochte woningen met 63 verkopen. In staan de huizen in Breda het minst lang te koop, gemiddeld 19 dagen. Huizen in Noordoost- kennen de langste verkooptijd van, deze huizen staan gemiddeld 22 dagen te koop. Halfjaarcijfers kantorenmarkt 211: Toename aanbod het grootst in regio Zuid De Nederlandse kantorenmarkt is nog altijd flink in mineur. Het aanbod van nog te verhuren kantoorruimte is in de eerste zes maanden van 211 met iets meer dan 4% gestegen tot een recordhoogte van 7,3 miljoen m 2. Door de toename van het aanbod stond halverwege het jaar 14,4% van de kantorenvoorraad in ons land te huur. Ook aan de vraagkant van de markt was de gang van zaken weinig inspirerend, zij het dat een iets hoger transactievolume nog voor een lichtpuntje zorgde. Hoewel in de eerste helft van 211 ongeveer 55. m 2 kantoorruimte werd verhuurd en verkocht, lag het gerealiseerde volume ver onder het gangbare opnameniveau. Een en ander blijkt uit voorlopige cijfers van NVM Business op basis van door haar geregistreerde gegevens over de Nederlandse kantorenmarkt. De toename van het aanbod gedurende de eerste zes maanden van 211 had vrijwel geheel betrekking op bestaande kantoorruimten; in het nieuwbouwsegment kwam er slechts 1. m 2 bij. Ofschoon de toename van het aanbod zich in alle regio s van ons land manifesteerde, was deze het meest zichtbaar in de regio Zuid. Dat was het gevolg van een verruiming van het aantal beschikbare vierkante meters in Breda, Den Bosch, Eindhoven en Maastricht. Vooral in Eindhoven ging het aanbod flink omhoog. Dit werd veroorzaakt doordat met name in het centrum van de stad verschillende gebouwen op de markt kwamen. Bron: NVM, Halfjaarcijfers kantorenmarkt 211 Colofon De Economie Monitor geeft een integraal beeld van belangrijke, actuele ontwikkelingen in de se economie, waar mogelijk gespiegeld aan landelijke ontwikkelingen, op basis van diverse bronnen. De Economie Monitor is een uitgave van de provincie Noord-, in samenwerking met SER en de Kamer van Koophandel. Opdrachtgever Provincie Noord- Samenstelling ECORYS Nederland B.V Vormgeving Cragt Communicatie & Creatie Contactadres ECORYS Nederland B.V. Postbus AD Rotterdam ahmed.hamdi@ecorys.com Voor meer informatie over de Economie Monitor en andere relevante documenten over de economie in Noord-: