IBI BENCHMARKING. Een nieuwe benchmarking voor Nederlandse pensioenfondsen. Benchmarking in duidelijke taal

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "IBI BENCHMARKING. Een nieuwe benchmarking voor Nederlandse pensioenfondsen. Benchmarking in duidelijke taal"

Transcriptie

1 IBI BENCHMARKING Een nieuwe benchmarking voor Nederlandse pensioenfondsen.

2 BENCHMARKING 2 IBI Benchmarking - Een nieuwe benchmarking expliciet voor Nederlandse pensioenfondsen. IBI Benchmarking is de nieuwe Nederlandse benchmark voor pensioenfondsen. Door deze benchmark wordt het mogelijk alle Nederlandse pensioenfondsen transparant te laten rapporteren over hun uitvoeringskosten. Toenemende kostentransparantie leidt tot beter inzicht bij bestuurders en tot lagere kosten voor de deelnemers. Het nieuwe IBI Benchmarking is innovatief, onderscheidend en laagdrempelig. Kenmerkend voor de Nederlandse IBI Benchmark is dat deze geënt is op Nederlandse wet- en regelgeving en gebruik maakt van overwegend reeds beschikbare, uniforme en gecontroleerde gegevens. Hierdoor blijven de kosten en de inspanningsverplichtingen van de pensioenfondsen tot het minimum beperkt en maakt het de deelname laagdrempelig en betaalbaar. IBI Benchmarking is er in het bijzonder op gericht het pensioenfondsbestuur te informeren over kosten versus risico en rendement ten opzicht van de gehele Nederlandse sector en de directe peergroep. IBI Benchmarking zet kosten af tegen risico en rendement en creëert een evenwichtig beeld. Bovendien heeft IBI Benchmarking aanvullend een aantal belangrijke indices en kengetallen ontwikkeld die nader inzicht geven in de gerapporteerde kosten. Hiermee bereiken wij dat het kostenniveau van het fonds goed kan worden uitgelegd. Het onafhankelijke IBI Benchmarking is een initiatief van Eric Veldpaus en is tot stand gekomen door samenwerking tussen het Institutioneel Benchmarking Instituut en Nyenrode Business Universiteit en in overleg met een klankbordgroep bestaande uit: PFZW, Pensioenfonds TNO, PNO Media, PME, Pensioenfonds Randstad en Pensioenfonds Vervoer. Mede dankzij de unieke samenwerking beschikt IBI Benchmarking over een multidisciplinair scala van onafhankelijke experts uit wetenschap en praktijk. De kwaliteit en het draagvlak in de sector zijn daarmee gewaarborgd. IBI Benchmarking levert een substantiële en relevante bijdrage in de inzichtelijkheid en de communicatie van de kosten van pensioenfondsen in relatie tot de gekozen strategie. De nadruk van de IBI Benchmarking ligt met name op de vermogensbeheerkosten. In beperkte mate wordt ook aandacht besteed aan pensioenbeheerkosten. Samenwerking met Nyenrode : Roy Kramer Graag leveren wij onze bijdrage aan dit voor Nederland belangrijke initiatief. Nog steeds loopt Nederland in de pensioensector internationaal voorop. Dit wordt nog eens onderschreven met dit initiatief. Nyenrode zal IBI faciliteren waar mogelijk. Nyenrode heeft het belang van kostentransparantie al in 2012 onderkend en dit onderwerp opgenomen in het Executive Pensions Program. IBI initiator Eric Veldpaus is vanaf het begin als kerndocent en onderzoeker betrokken en kan als geen ander met zijn ervaring hier een belangrijke rol vervullen. Wat doet de klankbordgroep? De klankbordleden vertalen de wensen van de sector en geven mede vorm aan de inhoud van het rapport ten behoeve van het bestuur. Door deze schakel wordt IBI Benchmarking een benchmark van en voor de sector. Jan van Beek Pensioenfonds Vervoer en lid klankbordgroep Ondanks de drukke periode hebben wij graag hieraan meegedaan. Voor het tijdsbeslag hoef je het niet te laten: duidelijke instructies en efficiënte opzet, waardoor slechts enkele uren nodig zijn om de data aan te leveren. Bovendien hoef je geen zorgen te maken over de vergelijkbaarheid. Prima! Waarom is IBI opgericht? Bij het uitwerken van de Aanbevelingen uitvoeringskosten van de Pensioenfederatie is door veel Nederlandse pensioenfondsen aangegeven dat behoefte is aan een Nederlandse benchmark. Ook in het onder leiding van Jean Frijns uitgegeven rapport Kijken in de Spiegel is aangegeven dat behoefte is aan een Nederlandse benchmark. Pensioenfondsen dienen als onderdeel van de Aanbevelingen van de Pensioenfederatie de vermogensbeheerkosten in relatie te zien tot de gekozen beleggingsmix en de bijbehorende benchmarkkosten. IBI is opgericht met als doel als een onafhankelijk Nederlands instituut zich uitsluitend bezig te kunnen houden met benchmarking van in eerste instantie pensioenfondsen. Wij sluiten niet uit dat benchmarking in de nabije toekomst ook voor bijvoorbeeld verzekeringsmaatschappijen zal worden verricht.

3 IBI uitgangspunten 1. Benchmarking naar behoeften en wensen van pensioenfondsbesturen 2. Voor de Nederlandse pensioenfondsen, gebaseerd op Nederlandse wet- en regelgeving 3. Kosten van pensioenfondsen in juiste context zien ofwel in samenhang met risico en opbrengsten (uitsluitend focus op kostenminimalisatie is onjuist) 4. Gecontroleerde input en betrouwbare berekeningen op basis van goed vooraf bepaalde definities (manipulatie uitkomsten niet mogelijk) 5. Input in belangrijke mate gebaseerd op uniforme reeds aanwezige gecontroleerde rapportages 6. Product ontwikkelen waarmee volledig voldaan kan worden aan Aanbevelingen uitvoeringskosten van Pensioenfederatie 7. Benchmark bevat alle kosten (dus pensioenfondsen onderling vergelijkbaar) Duidelijke Nederlandse toelichtingen ten behoeve van het bestuur van het pensioenfonds IBI Transparantie Index (vermogensbeheer) De kosten van vermogensbeheer worden door de pensioenfondsen gerapporteerd. Door het ontbreken van geüniformeerde kostendefinities, is de attributie van kosten niet altijd even inzichtelijk. Er ontbreekt een gemeenschappelijk deler. Wel worden er vanwege toenemende aandacht voor kosten transparantie, steeds meer kosten elementen toegevoegd door pensioenfondsen aan de totale gerapporteerde kosten. Hierdoor kan ongelijkheid ontstaan in de samenstelling van het kostencijfer zoals dat door de individuele pensioenfondsen wordt gerapporteerd. Anders gezegd, fondsen die hogere kosten rapporteren als gevolg van toegevoegde kosten elementen, zouden in voorkomende gevallen een ogenschijnlijk hoog kosten niveau hebben ten opzichte van pensioenfondsen die kosten rapporteren gebaseerd op minder kostenelementen. Om deze vergelijkingsongelijkheid te compenseren, berekent IBI de transparantie van de gerapporteerde kosten van de individuele fondsen. Hoe groter de inzichtelijkheid van de gerapporteerde kosten per kostenelement en beleggingscategorie, hoe hoger men scoort op de IBI Transparantie Index. Het niet of onvolledige rapporteren van kosten leidt vanzelfsprekend tot een vermindering van de transparantie en daarmee tot een lagere score op de IBI Transparantie Index. Jeroen van der Put, PNO Media en lid van de klankbordgroep Het maatschappelijk debat rond de rol van pensioenfondsen neemt verder toe. Het debat is ongenuanceerd en speelt zich af in headlines. Door eerlijk en transparant te zijn worden we serieus genomen en tellen onze headlines mee. Via IBI benchmarking geeft de sector eenduidig en vergelijkbaar inzicht in de kosten. IBI Benchmarking is een benchmark door en voor pensioenfondsen en sluit aan bij de definities van de Pensioenfederatie. Wij roepen pensioenfondsen op hieraan mee te doen. Hoe komt het risico tot uiting bij IBI? IBI begint bij het door het bestuur vastgestelde beleggingsplan. Concreet betekent dit dat de gehele besluitvorming op basis van een asset liabiity model buiten de scope van IBI blijft. IBI houdt met de IBI Asset Allocatie Index rekening met de spreiding en rechtvaardiging van kostenniveaus als gevolg van keuzes over de asset allocatie. Peter Borgdorff, PFZW en lid klankbordgroep In het rapport Kijken in de Spiegel pleiten wij voor een Nederlandse benchmark die toegankelijk is voor alle pensioenfondsen, om op die wijze transparant te kunnen rapporteren over de uitvoeringskosten in de juiste context. IBI Benchmarking biedt deze mogelijkheid. Vanuit PFZW ondersteunen wij dit Nederlandse initiatief en moedigen wij de Nederlandse pensioenfondsen aan deel te nemen aan deze laagdrempelige benchmark. 3

4 4 IBI Unieke indices voor de aspecten (kostendrijvers) De IBI Asset Allocatie Index = geeft weer hoe de mate van spreiding van uw portefeuille zich verhoudt tot dat van het IBI universum en van uw peergroep. De gemiddelde spreiding van het gehele universum is 100. Een IBI Asset Allocatie Index hoger dan 100 betekent dat uw portefeuille meer gespreid is en daarmee het risico beoogt te verminderen. Een index groter dan 100 wordt vooral veroorzaakt door de investeringen in alternatieve beleggingen. Dit betekent dat uw kosten ook hoger mogen zijn dan een portefeuille die minder gespreid is en daardoor minder van dure beleggingsinstrumenten gebruik maakt. IBI Alpha Index = geeft weer hoe uw % actief beheerd vermogen zich verhoudt ten opzichte van het universum en uw peers. Hierbij geldt dat het gehele universum 100 is. IBI Implementatie-Index = geeft het percentage aan van de portefeuille dat indirect is belegd. Door de directe beleggingen te scheiden van de indirecte beleggingen wordt duidelijk in hoeverre sprake is van extra lagen die noodzakelijk zijn voor het kunnen beleggen in de desbetreffende activaklasse. Ook hier geldt dat het universum 100 is. Kwaliteit van de verkregen input IBI Transparantie Index = IBI berekent de transparantie van de gerapporteerde kosten van de individuele fondsen. Hoe groter de inzichtelijkheid van de gerapporteerde kosten per kostenelement en beleggingscategorie, hoe hoger men scoort op de IBI Transparantie Index. Het niet of onvolledige rapporteren van kosten leidt vanzelfsprekend tot een vermindering van de transparantie en daarmee tot een lagere score op de IBI Transparantie Index. IBI Hardheid Index = op basis van deze index wordt aangegeven hoe zeker (hard) de gerapporteerde kosten voor de beheerfee en de exces rendement kosten (prestatie gerelateerde vergoedingen) zijn. Pensioenfondsen worden gemotiveerd zoveel als mogelijk de daadwerkelijke cijfers van de kosten te verkrijgen ( harde cijfers ). Hoe meer gerapporteerde kosten zijn gebaseerd op de daadwerkelijke gefactureerde kosten hoe harder de cijfers zijn en des te hoger het percentage gemeld bij gefactureerd (vergelijk met waarderingsmatrix). Uitsplitsing rendement en kosten gebaseerd op Nederlandse wet- en regelgeving Vermogensbeheerkosten verder uitgesplitst en vergeleken met peergroep en universum: Kosten van de activamix Exces rendement kosten Kosten uit overlay, afdekking valuta en rente Overige vermogensbeheerkosten Hans de Ruiter, Pensioenfonds TNO en lid van klankbordgroep Als technisch innovatieve organisatie hebben wij enthousiast medewerking gegeven aan de totstandkoming van een echte Nederlandse benchmarking die de Nederlandse situatie duidelijk weergeeft. IBI Benchmarking komt daaraan tegemoet met aanvullende analyses zoals: de IBI indices en kengetallen. Hiermee komt een genuanceerd beeld tot stand waar rekening wordt gehouden met de door het bestuur genomen beleidsbeslissingen. IBI Benchmarking geeft een duidelijk beeld van de prestaties waarin wij ons herkennen. Graag werken wij mee aan de uitgebreidere versie voor pensioenfondsen die graag nog meer inzichten wensen te ontvangen. Wij onderschrijven het belang van dit Nederlandse initiatief en moedigen collega s aan deel te nemen. Benchmarking van beleggingsrendementen Met het opstellen en vaststellen van het beleggingsplan bepaalt het bestuur voor een groot gedeelte het niveau van rendement en kosten. Immers, de in het beleggingsplan opgenomen activamix en implementatiestijl, inclusief een eventuele valuta en rente afdekking, geven richting aan diversificatie en bepalen het beleggingsrisico, het rendement en de daarbij behorende kosten. De uitvoeringsorganisatie/fiduciair manager voert op haar beurt de gegeven opdracht van het bestuur uit binnen de aangegeven bandbreedtes en rekening houdend met rendement benchmarks. De manager geeft daarmee invulling en richting aan de hoogte van het (exces)rendement, de kwaliteit van de uitvoering en de uitvoeringskosten. Door de gemaakte kosten en het gerealiseerde rendement te zien in het licht van de gegeven opdracht wordt de toegevoegde waarde en effectiviteit van de uitvoeringsorganisatie zichtbaar.

5 Duidelijke vergelijking met peergroep en universum Uitleggen van verschillende kostenniveaus is complex Kostenniveaus van pensioenfondsen wijken af vanwege door het bestuur gemaakte beslissingen. Reeds in het beleggingsplan zijn keuzes gemaakt (implementatiestijl) die leiden tot een bepaald verwacht kostenniveau. Dit kostenniveau wordt in belangrijke mate bepaald door verschillende aspecten (kostendrijvers) in samenhang met risicobereidheid. De samenhang tussen risico, rendement en kosten is uiterst complex en daarom, vanwege deze complexiteit, lastig te communiceren aan belanghebbenden. Zo kan het zijn dat een pensioenfonds die een hoger kostenniveau heeft, uiteindelijk een beter presterend pensioenfonds is dan een fonds met een lager kostenniveau. IBI Benchmarking geeft inzicht in de prestaties van het fonds in duidelijke taal. Het benchmarking rapport geeft via een heldere uiteenzetting inzicht hoe het fonds presteert ten opzichte van de andere fondsen in Nederland en ten opzicht van een geselecteerde peer groep. IBI maakt gebruik van IBI Indices waarmee de prestaties van het fonds worden afgezet tegen de gekozen strategie, risico en rendement. Dit levert een belangrijke bijdrage in het nuanceren van de kosten. Rapport Kijken in de Spiegel werkgroep Integriteit Pensioenfondsen, een initiatief van Transparency International, van onder leiding van Jean Frijns: De administratiekosten als percentage van het vermogen vertonen grote verschillen tussen fondsen. Bovendien zijn er opvallende verschillen tussen grote en kleine fondsen. Kostenreductie is zeer effectief als compensatie voor de lagere rendementen. Als vertegenwoordiger van de pensioensector heeft de Pensioenfederatie inmiddels uniforme meet- en rapportagesystemen ontwikkeld waardoor benchmarking mogelijk wordt. Raimond Schikhof, Pensioenfonds Randstad en lid IBI Klankbordgroep IBI Benchmarking geeft ons als middelgroot pensioenfonds de mogelijkheid ook deel te nemen aan benchmarking. Pensioenfonds Randstad heeft altijd het belang van benchmarking onderschreven, maar wij voelden ons tot nu praktisch geremd doordat deelname aan de bekende benchmarks relatief veel inspanning en bijkomende kosten met zich mee bracht. IBI Benchmarking lost dat probleem op. Deelname is eenvoudig: de data is grotendeels voorhanden en kan eenvoudig door ons pensioenbureau worden ingevuld in het online formulier. De IBI benchmarking rapportage is zeer volledig en duidelijk. Wij herkennen de uitkomsten en het instrument geeft het bestuur en andere belanghebbenden een goed en helder beeld van onze kosten, rekening houdend met onze eigen visie en keuzes. Wij moedigen ook kleinere pensioenfondsen aan deel te nemen aan deze laagdrempelige benchmark. Voor deelname aan de benchmarking en interview met Peter Borgdorff kijk op: Wat kost het? De prijs is gebaseerd op draagkracht; dit betekent dat de grote pensioenfondsen bereid zijn meer te betalen dan de kleinere pensioenfondsen. Zoals elke survey is ook IBI Benchmaking gebaat bij een zo groot mogelijk universum. Ondanks de uitbreiding van het basisrapport hebben wij dan ook besloten de introductieprijs te handhaven. De kosten voor IBI Benchmarking zijn als volgt: Beheerd vermogen < EUR 1 mrd. EUR Beheerd vermogen < EUR 5 mrd. EUR Beheerd vermogen > EUR 5 mrd. EUR IBI berekent de benchmarkkosten conform Aanbevelingen van de Pensioenfederatie De IBI Benchmark (in de Aanbevelingen benchmarkkosten ) geeft aan wat de kosten voor het pensioenfonds zouden zijn geweest indien uw portefeuille met de door u gekozen allocatie naar de verschillende beleggingscategorieën en uw implementatiestrategie zou zijn gemanaged tegen de gemiddelde kosten van uw peergroep. Met behulp van dit gegeven kan het bestuur het kostenniveau van het pensioenfonds beoordelen. 5

6 Matrices met inzichten in IBI Asset Allocatie Index vs. rendement activamix IBI Asset Allocatie Index vs. kosten activamix IBI Alpha Index vs. exces rendement kosten IBI Implementatie Index vs. kosten activamix IBI Transparantie-index vs. kosten vermogensbeheer IBI Transparantie-index vs. kosten pensioenbeheer Tomas Wijffels van de Pensioenfederatie IBI Benchmarking sluit goed aan bij de Aanbevelingen uitvoeringskosten van de Pensioenfederatie. Een goed initiatief; onze aanbevelingen roepen pensioenfondsen op om hun kosten in perspectief te zetten, onder meer door een benchmarkgetal op te nemen in het jaarverslag. IBI Benchmarking kan pensioenfondsen daarbij goed helpen. Eric Veldpaus, directeur Institutioneel Benchmarking Instituut en initiator IBI Benchmarking Dit is een logische volgende stap in het verder transparant maken van de uitvoeringskosten. Met behulp van deze informatie kan het bestuur de kosten in een juist perspectief plaatsen; immers, een hoog kostenniveau is niet per definitie slecht. IBI Benchmarking kan bovendien ondersteunend zijn bij het communiceren over de uitvoeringskosten van pensioenfondsen naar belanghebbenden. Zelfstandig leesbare rapportage ten behoeve van het bestuur met (theoretische) toelichtingen en update gebeurtenissen IBI Benchmarking geeft naast cijfermatige overzichten ook een omschrijving ten behoeve van het bestuur. Het rapport is daardoor zelfstandig leesbaar en neemt de bestuurder direct mee in de theorie. Dit is heel duidelijk. Eigenlijk verplichte kost voor een bestuurder, was de reactie van een van de betrokkenen. Waarom neemt IBI de transactiekosten niet mee in haar berekeningen? Op dit moment bieden de definities nog teveel ruimte om een goede vergelijkingsbasis te krijgen voor de transactiekosten. IBI werkt samen met verschillende belanghebbenden aan een concrete definitie. Zodra deze worden toegepast zal IBI hier samen met de klankbordgroep een gepast product voor gaan ontwikkelen. Institutioneel Benchmarking Instituut T F info@institutionalbenchmarking.org Peergroep Pensioenbeheer De peergroep voor pensioenbeheer wordt bepaald naar soort pensioenfonds, te weten de ondernemingspensioenfondsen en bedrijfstakpensioenfondsen. Activiteiten tussen ondernemingsen bedrijfstakpensioenfondsen verschillen. Zo moeten bijvoorbeeld speciale teams bij verplicht gestelde bedrijfstakpensioenfondsen nagaan of alle deelnemers werkzaam in de sector zijn aangesloten. Bij een ondernemingspensioenfonds is deze controle relatief eenvoudig. Het aantal maar ook de samenstelling van het aantal deelnemers is in de regel een gegeven; het bestuur heeft beperkte invloed hierop. Wel kan het bestuur besluiten de pensioenbeheer activiteiten uit te besteden. Dit heeft invloed op de kosten van het pensioenfonds. Bij het bepalen van de peergroep is ervoor gekozen de keuze van uitbesteding als een aparte peergroep op te nemen. Hierdoor vormen zich drie peergroepen die onderling het best te vergelijken zijn: 1. Bedrijfstakpensioenfondsen 2. Ondernemingspensioen die de pensioenadministratie hebben uitbesteed; 3. Ondernemingspensioenfondsen en bedrijfstakpensioenfondsen die de pensioenadministratie niet hebben uitbesteed.

Pensioen Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen. Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen

Pensioen Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen. Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen 14 De lijsten van pensioenfondsen met de hoogste en de laagste vermogensbeheerkosten die onder andere door Pensioen Pro en De Nederlandsche Bank (hierna:

Nadere informatie

vba _beleggingsprofessionals JOURNAAL 12 PRAKTIJK Optimalisatie vermogensbeheerkosten in plaats van kostenminimalisatie

vba _beleggingsprofessionals JOURNAAL 12 PRAKTIJK Optimalisatie vermogensbeheerkosten in plaats van kostenminimalisatie PRAKTIJK Optimalisatie vermogensbeheerkosten in plaats van kostenminimalisatie Auteur Eric Veldpaus 1 In april 2011 bracht de AFM het rapport Kosten pensioenfondsen verdienen meer aandacht (AFM, 2011)

Nadere informatie

Uitvoeringskosten pensioenfondsen: het is niet wat het lijkt!

Uitvoeringskosten pensioenfondsen: het is niet wat het lijkt! Uitvoeringskosten pensioenfondsen: het is niet wat het lijkt! Kennissessie uitvoeringskosten September 2018 Eric Veldpaus Agenda 1. Transparantie van uitvoeringskosten 2018 2. Aanleiding transparantie

Nadere informatie

Grotere kostentransparantie en dalende uitvoeringskosten bij pensioenfondsen.

Grotere kostentransparantie en dalende uitvoeringskosten bij pensioenfondsen. LCP Netherlands Werk in uitvoering bij pensioenfondsen 2013 Jeroen Koopmans 1 oktober 2013 Grotere kostentransparantie en dalende uitvoeringskosten bij pensioenfondsen. Even voorstellen drs. Jeroen Koopmans

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds XYZ xx oktober Kostenbenchmark 2016 Voorbeeldrapportage

Stichting Pensioenfonds XYZ xx oktober Kostenbenchmark 2016 Voorbeeldrapportage Stichting Pensioenfonds XYZ xx oktober 2016 Kostenbenchmark 2016 Voorbeeldrapportage Inhoudsopgave Inleiding Uitvoeringskosten 2013-2015 van Nederlandse pensioenfondsen Rapport Werk in uitvoering 2016

Nadere informatie

Kosten. Onderstaand overzicht geeft de relevante kengetallen weer over de jaren 2014 tot en met Kengetallen Kosten

Kosten. Onderstaand overzicht geeft de relevante kengetallen weer over de jaren 2014 tot en met Kengetallen Kosten Kosten Kostentransparantie De aandacht voor kosten is de laatste jaren sterk toegenomen. Dat is een goede zaak, immers elke euro die wordt uitgegeven aan kosten is niet beschikbaar voor pensioen. Een eenduidige

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds XYZ xx oktober LCP Kostenbenchmark 2018 Voorbeeldrapportage

Stichting Pensioenfonds XYZ xx oktober LCP Kostenbenchmark 2018 Voorbeeldrapportage Stichting Pensioenfonds XYZ xx oktober 2018 LCP Kostenbenchmark 2018 Voorbeeldrapportage Inhoudsopgave Inleiding Uitvoeringskosten 2015-2017 van Nederlandse pensioenfondsen Rapport Werk in uitvoering 2018

Nadere informatie

Kosten van het fonds

Kosten van het fonds Kosten van het fonds Het bestuur hecht eraan om transparant te zijn over de kosten van het fonds. Waar mogelijk zijn de kosten inzichtelijk gemaakt conform de aanbevelingen die de Pensioenfederatie hieromtrent

Nadere informatie

Verwacht niveau beleggingskennis bestuurders pensioenfondsen

Verwacht niveau beleggingskennis bestuurders pensioenfondsen Verwacht niveau beleggingskennis bestuurders pensioenfondsen 7 december 2016 Marc B.M. van Heel en Maarten Heikoop 7 december 2016 1 Inhoud 1.Project Beleggingskennis: waarom en waarom nu? 2.Profielen

Nadere informatie

Meer halen uit benchmarkrapportages

Meer halen uit benchmarkrapportages Meer halen uit benchmarkrapportages VISIEDOCUMENT MAART 2018 Inleiding Het was in 2013 dat de werkgroep Integriteit en Pensioenen van de Nederlandse tak van Transparency International haar rapport publiceerde

Nadere informatie

MEMO. 1. Inleiding. 2. Pensioenuitvoeringskosten

MEMO. 1. Inleiding. 2. Pensioenuitvoeringskosten MEMO Aan: Stichting Pensioenfonds Openbare Apothekers Van: Lonneke Thissen Datum: 15 februari 2015 Betreft: Benchmark kosten en rendement Kenmerk: 1. Inleiding Op verzoek van het bestuur van Stichting

Nadere informatie

PMT transparant in kosten pensioen

PMT transparant in kosten pensioen PMT transparant in kosten pensioen PMT is het pensioenfonds van de sector Metaal en Techniek. De werkgevers en werknemers in de bedrijfstak besturen het fonds. Als bedrijfstakpensioenfonds is PMT not-for-profit,

Nadere informatie

2. Spreiding verbetert effectief de verhouding tussen rendement en risico.

2. Spreiding verbetert effectief de verhouding tussen rendement en risico. Beleggingsbeginselen Spoorwegpensioenfonds 1. Rendement wordt behaald door het nemen van risico. Om de ambitie van SPF waar te maken is rendement op het belegd vermogen nodig. Sparen levert onvoldoende

Nadere informatie

Verklaring beleggingsbeginselen

Verklaring beleggingsbeginselen Verklaring beleggingsbeginselen Inleiding Het beleggingsbeleid van de Stichting Cappital Premiepensioeninstelling (Cappital) is voor zowel de zekerheid als de betaalbaarheid van het pensioen van cruciaal

Nadere informatie

Uitvoeringskosten Pensioenfonds UWV

Uitvoeringskosten Pensioenfonds UWV Uitvoeringskosten Pensioenfonds UWV Pensioenuitvoeringskosten De totale pensioenuitvoeringskosten bedragen in 2015 5,01 miljoen euro (2014: 4,70 miljoen euro). Hiertoe worden onder meer gerekend de kosten

Nadere informatie

2. Uitwerking Investment beliefs De investment beliefs zijn onderstaand als volgt uitgewerkt.

2. Uitwerking Investment beliefs De investment beliefs zijn onderstaand als volgt uitgewerkt. 1. Inleiding Investment beliefs zijn de overtuigingen waarop Bpf MITT het beleggingsbeleid wil baseren. De investment beliefs zijn voor het pensioenfonds belangrijke uitgangspunten en dienen als kader

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds XYZ xx oktober LCP Kostenbenchmark 2018 Voorbeeldrapportage

Stichting Pensioenfonds XYZ xx oktober LCP Kostenbenchmark 2018 Voorbeeldrapportage Stichting Pensioenfonds XYZ xx oktober 2018 LCP Kostenbenchmark 2018 Voorbeeldrapportage Inhoudsopgave Inleiding Uitvoeringskosten 2015-2017 van Nederlandse pensioenfondsen Rapport Werk in uitvoering 2018

Nadere informatie

Brochure. Beleggingsbeleid

Brochure. Beleggingsbeleid Brochure Beleggingsbeleid van SPF Beleggingsbeleid van SPF Waarom belegt SPF? Werkgever en werknemers betalen iedere maand pensioenbijdrage. Met dat geld wordt later het pensioen van de werknemer betaald.

Nadere informatie

2013 verkort in beeld. Ontwikkelingen. Pensioenen Beleggingen Organogram

2013 verkort in beeld. Ontwikkelingen. Pensioenen Beleggingen Organogram 02 verkort in beeld 03 Ontwikkelingen 05 08 10 Pensioenen Beleggingen Organogram Aantal deelnemers dat pensioen opbouwt Aantal personen dat een ouderdomspensioen ontvangt Aantal deelnemers met slapende

Nadere informatie

Onderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij ABTN

Onderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij ABTN Onderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij april 2017 Dit document heeft 5 pagina s Versiebeheer Versie Auteur Datum Revisie V1.0 BAC 11 april 2017 Nieuwe bijlage i Inhoudsopgave Strategisch beleggingsbeleid

Nadere informatie

116 De Pensioenwereld in 2015

116 De Pensioenwereld in 2015 12 116 De Pensioenwereld in 2015 Verslaggeving & communicatie 117 Meer inzicht nodig in evenwichtige belangenbehartiging bij uitvoeringskosten Auteurs: Myrna van Engelen en Tristan Helsloot Pensioenfondsen

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg Beleggingsplan 2011

Stichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg Beleggingsplan 2011 Stichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg Beleggingsplan 2011 April 2011 ING Investment Management / ICS Inleiding Jaarlijks stelt het Bestuur van de Stichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg (Huntsman)

Nadere informatie

Beleggingsovertuigingen. Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken

Beleggingsovertuigingen. Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken Beleggingsovertuigingen Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken Beleggingsovertuigingen De missie van het Pensioenfonds Openbare Bibliotheken (POB) is een toekomstbestendig en verantwoord pensioen

Nadere informatie

Investment beliefs Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK

Investment beliefs Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK Investment beliefs 2017 Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK Mei 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 2. Investment beliefs 2014...4 3. Investment beliefs 2017...6 2 1. Inleiding Tijdens de strategiedag

Nadere informatie

Analyse financiële positie

Analyse financiële positie Analyse financiële positie Notitie voor deelnemers en gepensioneerden oktober 2012 2 Samenvatting Aanleiding SPOA krijgt regelmatig vragen van deelnemers over de financiële situatie bij het pensioenfonds.

Nadere informatie

Inzicht in de pensioenbeheer-, vermogensbeheer- en transactiekosten van Nederlandse pensioenfondsen.

Inzicht in de pensioenbeheer-, vermogensbeheer- en transactiekosten van Nederlandse pensioenfondsen. Werk in uitvoering bij pensioenfondsen 2018 Inzicht in de pensioenbeheer-, vermogensbeheer- en transactiekosten van Nederlandse pensioenfondsen. 11 september 2018 Inhoudsopgave ) 1.0 Inleiding 3 2.0 Samenvatting

Nadere informatie

Toezicht op beleggingen

Toezicht op beleggingen Toezicht op beleggingen Studiebijeenkomst VvP, 6 Jurgen Willemsen Inhoud Sectie 1: Introductie toezicht op het beleggingsbeleid Sectie 2: Overzicht vermogensbeheeronderzoeken Sectie 3: Veranderingen in

Nadere informatie

Beleggingsprincipes. Juli 2013

Beleggingsprincipes. Juli 2013 Beleggingsprincipes Juli 2013 1 Inleiding en achtergrond Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Rijn- en Binnenvaart (hierna: ons pensioenfonds) belegt met een lange termijn horizon. Om het beleggingsbeleid

Nadere informatie

WERK IN UITVOERING BIJ PENSIOENFONDSEN Inzicht in de pensioenbeheer-, vermogensbeheer- en transactiekosten van Nederlandse pensioenfondsen.

WERK IN UITVOERING BIJ PENSIOENFONDSEN Inzicht in de pensioenbeheer-, vermogensbeheer- en transactiekosten van Nederlandse pensioenfondsen. WERK IN UITVOERING BIJ PENSIOENFONDSEN 2017 Inzicht in de pensioenbeheer-, vermogensbeheer- en transactiekosten van Nederlandse pensioenfondsen. Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting Algemene trends Detailanalyse

Nadere informatie

Pitches Zomercongres 25 juni 2015

Pitches Zomercongres 25 juni 2015 Pitches Zomercongres 25 juni 2015 Digitale informatie - Martijn Leppink Digitale Tool TKP - Koos Lieffijn Het Financieel Paspoort - Résalieke Vlieger Vernieuwd mijn pensioenoverzicht.nl - Ronald Gort Digitaal

Nadere informatie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfspensioenfonds AVH 1. Introductie 1.1 Inleiding Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het

Nadere informatie

Compliance Program. Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed

Compliance Program. Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed Compliance Program Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed September 2008 Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 1.1 Voorwoord 1 1.2 Definitie

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 3297 Vragen van de leden

Nadere informatie

Beloningsbeleid Provisum en uitbesteding

Beloningsbeleid Provisum en uitbesteding Beloningsbeleid Beloningsbeleid Provisum en uitbesteding 1. Inleiding De Pensioenwet stelt dat pensioenfondsen een beleid inzake beloningen voeren dat niet aanmoedigt tot het nemen van meer risico s dan

Nadere informatie

LCP Kostenbenchmark 2019 Voorbeeldrapportage

LCP Kostenbenchmark 2019 Voorbeeldrapportage Stichting Pensioenfonds XYZ LCP Kostenbenchmark 2019 Voorbeeldrapportage xxx oktober 2019 Agenda 1.0 Uitvoeringskosten 2016 2018 van Nederlandse pensioenfondsen 4 Rapport Werk in uitvoering 2019 Positie

Nadere informatie

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen 11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen INLEIDING Wereldwijd wordt meer en meer de gedachte omarmd dat bij beleggen in ondernemingen rekening gehouden moet worden met de gevolgen van het handelen

Nadere informatie

POPULAIR JAARVERSLAG 2013

POPULAIR JAARVERSLAG 2013 POPULAIR JAARVERSLAG 2013 2 Het herstel van onze financiële positie blijft absolute topprioriteit. Twee gezichten Het jaar 2013, maar ook 2014 dat nog grotendeels voor ons ligt, kent twee gezichten. Enerzijds

Nadere informatie

Strategisch Pensioenmanagement

Strategisch Pensioenmanagement Strategisch Pensioenmanagement Strategisch Pensioenmanagement is samenbrengen. Strategisch Pensioenmanagement De belangrijkste taak van Strategisch Pensioenmanagement is ervoor te zorgen dat u in control

Nadere informatie

STICHTING PENSIOENFONDS SAGITTARIUS BELEGGINGSBEGINSELEN

STICHTING PENSIOENFONDS SAGITTARIUS BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS SAGITTARIUS BELEGGINGSBEGINSELEN 22 september 2016 Beleggingsbeginselen De beleggingsbeginselen van het pensioenfonds zijn de uitgangspunten ten aanzien van beleid en uitvoering,

Nadere informatie

Deelnemersbijeenkomst

Deelnemersbijeenkomst Deelnemersbijeenkomst Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland 13 oktober 2010 Deelnemersbijeenkomst Agenda 18.30 Opening Bert 18.35 Hoe staat het fonds er voor René Financieel Beleggingsbeleid Rendement

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 30 413 Regels betreffende pensioenen (Pensioenwet) Nr. 155 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter van de

Nadere informatie

Houdt het dan nooit op met verantwoording afleggen door het bestuur?

Houdt het dan nooit op met verantwoording afleggen door het bestuur? Houdt het dan nooit op met verantwoording afleggen door het bestuur? Onderweg naar huisbijeenkomst 2016 Frans Glorie KPMG Audit Pensioen- & Verzekeringssector 1 Terug in de tijd. 1922 WTL 2016 APF 2015

Nadere informatie

Governance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár

Governance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár Governance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár Jaarcongres Pensioenfederatie 16 mei 2017 14:30-15:15 15:20-16:05 Martin Mlynár 06 2113 8933 +41 76 397 4200 martin.mlynar@robeco.nl

Nadere informatie

Pensioenfederatie. aanbevelingen Vergoedingen vermogensbeheer

Pensioenfederatie. aanbevelingen Vergoedingen vermogensbeheer PF x Pensioenfederatie aanbevelingen Vergoedingen vermogensbeheer X X 1 De Pensioenfederatie is de overkoepelende belangenbehartiger van de Nederlandse pensioenfondsen. Zij vertegen woordigt namens ongeveer

Nadere informatie

HEALTH WEALTH CAREER 20 MANIEREN OM VERTROUWEN IN PENSIOENFONDSEN TE VERGROTEN

HEALTH WEALTH CAREER 20 MANIEREN OM VERTROUWEN IN PENSIOENFONDSEN TE VERGROTEN HEALTH WEALTH CAREER 20 MANIEREN OM VERTROUWEN IN PENSIOENFONDSEN TE VERGROTEN INTRODUCTIE Deelnemers geven de pensioenfondsen gemiddeld een 5.9 in 2016, dit is nagenoeg hetzelfde als in 2015. 33% geeft

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Betreft Kamervragen van het lid Krol Hierbij zend ik u de

Nadere informatie

Inzicht in de uitvoeringskosten en vermogensbeheerkosten van Nederlandse pensioenfondsen.

Inzicht in de uitvoeringskosten en vermogensbeheerkosten van Nederlandse pensioenfondsen. LCP NETHERLANDS WERK IN UITVOERING BIJ PENSIOENFONDSEN 2013 Inzicht in de uitvoeringskosten en vermogensbeheerkosten van Nederlandse pensioenfondsen. Lane Clark & Peacock Netherlands B.V. Pension Fund

Nadere informatie

Beloningsbeleid Provisum en uitbesteding

Beloningsbeleid Provisum en uitbesteding Beloningsbeleid Beloningsbeleid Provisum en uitbesteding 1. Inleiding De Pensioenwet en het Besluit Financieel toetsingskader (Ftk) stellen dat pensioenfondsen een beleid inzake beloningen voeren dat niet

Nadere informatie

Beleggingsstatuut. 1. Algemene Richtlijnen. 2. Richtlijnen inzake het beleggingsbeleid

Beleggingsstatuut. 1. Algemene Richtlijnen. 2. Richtlijnen inzake het beleggingsbeleid Beleggingsstatuut 1. Algemene Richtlijnen 1. Statutaire doelstelling De Hartstichting strijdt tegen hart- en vaatziekten. Zij investeert in onderzoek naar harten vaatziekten in Nederland. Zij geeft hoogwaardige

Nadere informatie

Methodiek Nominaties Gouden Stier 2015

Methodiek Nominaties Gouden Stier 2015 Methodiek Nominaties Gouden Stier 2015 September 2015 AF Advisors Content - Introductie - Nominatiemethodiek op hoofdlijnen - Methodiek Beste Beleggingsfonds - Methodiek Beste Duurzame Beleggingsfonds

Nadere informatie

De verandering blijft

De verandering blijft De verandering blijft SPH Jaarbericht Highlights van 2016 Stichting Pensioenfonds voor Huisartsen (SPH) Postbus 350, 3700 AJ Zeist Heeft u vragen over uw pensioen, neemt u dan contact op met de medewerkers

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten 9-1-2018 Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten ESG-beleid Over dit document Dit document beschrijft het ESG-beleid (Environmental, Social en Governance) van Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Nadere informatie

Toekomstwensen vervullen voor uzelf én voor de wereld

Toekomstwensen vervullen voor uzelf én voor de wereld Toekomstwensen vervullen voor uzelf én voor de wereld Vermogensbeheer met meerwaarde Een vermogen biedt de mogelijkheid om toekomstwensen te vervullen. Voor uzelf én voor de wereld. ASN Vermogensbeheer

Nadere informatie

Investment beliefs. Uitgangspunten vermogensbeheer. bpfhibin.nl. stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen

Investment beliefs. Uitgangspunten vermogensbeheer. bpfhibin.nl. stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen Investment beliefs bpfhibin.nl stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen Uitgangspunten vermogensbeheer Milieu, maatschappij en corporate governance zijn belangrijk Inhoudsopgave

Nadere informatie

Klant. Pensioen life cycle indicators

Klant. Pensioen life cycle indicators Pensioen life cycle indicators Klant Rapport om een gefundeerde keuze te maken tussen verschillende premiepensioenproducten. Gebaseerd op analyses op het gebied van beleggingsbeleid, duurzaamheid, rendement

Nadere informatie

Aanbevelingen Uitvoeringskosten

Aanbevelingen Uitvoeringskosten PENSIOENFEDERATIE Aanbevelingen Uitvoeringskosten Nadere uitwerking kosten vermogensbeheer herziene versie met aanvullingen 2013 Pensioenfederatie De Pensioenfederatie is sinds eind 2010 de overkoepelende

Nadere informatie

VERVANGENDE FONDSEN VOOR DE BLACKROCK FUNDS OF ISHARES

VERVANGENDE FONDSEN VOOR DE BLACKROCK FUNDS OF ISHARES ONDERZOEK NAAR VERVANGENDE FONDSEN VOOR DE BLACKROCK FUNDS OF ISHARES NOVEMBER 2014 Met dank aan: Naar aanleiding van het besluit van BlackRock om per 31 december 2014 de Funds of ishares op te heffen

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4

Nadere informatie

Rapport beleggingsopbrengst pensioenfondsen 2000-2010 (in het kader van de motie Van den Besselaar c.s.)

Rapport beleggingsopbrengst pensioenfondsen 2000-2010 (in het kader van de motie Van den Besselaar c.s.) Rapport beleggingsopbrengst pensioenfondsen 2000-2010 (in het kader van de motie Van den Besselaar c.s.) November 2011 1. Inleiding In het onderzoek beleggingen pensioenfondsen van 2009 heeft De Nederlandsche

Nadere informatie

Duurzaam Vermogensbeheer

Duurzaam Vermogensbeheer Duurzaam Vermogensbeheer Een keuzeafweging Keuze maken, afwegingscriteria Wat zijn de mogelijke afwegingscriteria bij het maken van een keuze uit de mogelijke oplossingen binnen het beleggingsbeleid. Versie:2001-11-02

Nadere informatie

Beleggen met LG Partners

Beleggen met LG Partners Beleggen met LG Partners Voordat u met ons gaat beleggen wilt u weten waar u aan toe bent. Bij LG Partners begrijpen we dat. Daarom zetten wij in deze brochure op een rijtje hoe wij tegen beleggen aankijken.

Nadere informatie

Een goede pensioenregeling tegen een aanvaardbare prijs. Dat is waar Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Zorgverzekeraars (SBZ) voor staat.

Een goede pensioenregeling tegen een aanvaardbare prijs. Dat is waar Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Zorgverzekeraars (SBZ) voor staat. Hoe ziet het beleggingsbeleid van SBZ eruit? Een goede pensioenregeling tegen een aanvaardbare prijs. Dat is waar Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Zorgverzekeraars (SBZ) voor staat. Om iedereen het afgesproken

Nadere informatie

reactie op consultatiedocument Voorwaarden aan een vermogensbeheerder met eigen aanbieder van beleggingsfondsen

reactie op consultatiedocument Voorwaarden aan een vermogensbeheerder met eigen aanbieder van beleggingsfondsen Aan: Van: Betreft: Autoriteit Financiële Markten Van de Kamp & Co B.V., Rob van de Kamp reactie op consultatiedocument Voorwaarden aan een vermogensbeheerder met eigen aanbieder van beleggingsfondsen Datum:

Nadere informatie

2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG

2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 1 Toelichting op het jaarverslag In het Jaarverslag 2012 legt het pensioenfonds uitgebreid verantwoording af over de ontwikkelingen, besluiten en gebeurtenissen

Nadere informatie

Input KPS-werkgroep PFG op wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen

Input KPS-werkgroep PFG op wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen Input KPS-werkgroep PFG op wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen 16 maart 2012 Input KPS Werkgroep PFG op wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen Pagina 1 Inhoud Inleiding... 3 Verantwoording

Nadere informatie

Consumentenbrief beleggingen van. Tielkemeijer & Partners Vermogensbeheer

Consumentenbrief beleggingen van. Tielkemeijer & Partners Vermogensbeheer Consumentenbrief beleggingen van Tielkemeijer & Partners Vermogensbeheer Introductie Een groot aantal brancheorganisaties waaronder DSI, DUFAS, NVB, VBA en VV&A hebben het initiatief genomen om Consumentenbrief

Nadere informatie

Jaarbericht. Verdergaande professionalisering

Jaarbericht. Verdergaande professionalisering Jaarbericht Verdergaande professionalisering 1 Vooraf Het jaar 2017 was voor SPH een jaar van nadenken, besluiten, communiceren en uitvoeren. Zoals ieder jaar dat natuurlijk hoort te zijn. Maar 2017 was

Nadere informatie

Algemene vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden. Dinsdag 12 juni uur

Algemene vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden. Dinsdag 12 juni uur Algemene vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden Dinsdag 12 juni 2018 15.30 uur 2 Agenda 1. Opening en vragen 2. Financiële positie 3. Risicobereidheidsonderzoek 4. Verantwoordingsorgaan 5. Tariefsafspraken

Nadere informatie

Algemene vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden. Dinsdag 13 juni uur

Algemene vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden. Dinsdag 13 juni uur Algemene vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden Dinsdag 13 juni 2017 14.30 uur 2 Agenda 1. Opening en vragen 2. Financiële positie 3. Communicatie 4. Governance 5. Verantwoordingsorgaan 6. Vermogensbeheer

Nadere informatie

FUNCTIEPROFIEL VOOR: BESTUURSLID NAMENS DEELNEMERS EN LID GOVERNANCECOMMISSIE STICHTING PENSIOENFONDS GRONTMIJ 22 MEI 2015

FUNCTIEPROFIEL VOOR: BESTUURSLID NAMENS DEELNEMERS EN LID GOVERNANCECOMMISSIE STICHTING PENSIOENFONDS GRONTMIJ 22 MEI 2015 FUNCTIEPROFIEL VOOR: BESTUURSLID NAMENS DEELNEMERS EN LID GOVERNANCECOMMISSIE STICHTING PENSIOENFONDS GRONTMIJ 22 MEI 2015 Inhoudsopgave 1. Het pensioenfonds... 3 2. Het bestuur... 3 3. Taken van het bestuur...

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds KAS BANK

Stichting Pensioenfonds KAS BANK Stichting Pensioenfonds KAS BANK Compliance Charter Januari 2017 Inhoudsopgave 1 Voorwoord... 2 2 Definitie en reikwijdte... 2 3 Missie van compliance... 2 Integriteit van het bestuur... 3 Integere bedrijfsvoering...

Nadere informatie

VBA Dutch Performance Measurement Round Table Drs. A. Laning RA RC. 19 november 2014. Kostentransparantie

VBA Dutch Performance Measurement Round Table Drs. A. Laning RA RC. 19 november 2014. Kostentransparantie VBA Dutch Performance Measurement Round Table Drs. A. Laning RA RC 19 november 2014 Kostentransparantie NL pensioenfondsen relatief goedkoop? Figure 7. Pension funds' operating expenses as a share of total

Nadere informatie

VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS AVEBE 19 APRIL 2011

VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS AVEBE 19 APRIL 2011 VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS AVEBE 19 APRIL 2011 VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS AVEBE 1.1 Het beleggingsproces Het beleggingsproces vormt de randvoorwaarden

Nadere informatie

Stichting Voorzieningsfonds Getronics 9 maart Stand van zaken SVG. 1 van 21

Stichting Voorzieningsfonds Getronics 9 maart Stand van zaken SVG. 1 van 21 Stichting Voorzieningsfonds Getronics 9 maart 2016 Stand van zaken SVG 1 van 21 Programma Pensioenfonds SVG Financiële positie SVG Terugblik 2015 Vooruitblik 2016 Derivaten Vragen 2 van 21 Pensioenfonds

Nadere informatie

FUNCTIEPROFIEL VOOR: BESTUURSLID NAMENS PENSIOENGERECHTIGDEN STICHTING PENSIOENFONDS GRONTMIJ 8 SEPTEMBER 2016

FUNCTIEPROFIEL VOOR: BESTUURSLID NAMENS PENSIOENGERECHTIGDEN STICHTING PENSIOENFONDS GRONTMIJ 8 SEPTEMBER 2016 FUNCTIEPROFIEL VOOR: BESTUURSLID NAMENS PENSIOENGERECHTIGDEN STICHTING PENSIOENFONDS GRONTMIJ 8 SEPTEMBER 2016 Inhoudsopgave 1. Het pensioenfonds... 3 2. Het bestuur... 3 3. Taken van het bestuur... 3

Nadere informatie

Welkom namens. Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK. AMSTERDAM, 26 juni 2014

Welkom namens. Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK. AMSTERDAM, 26 juni 2014 Welkom namens Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK AMSTERDAM, 26 juni 2014 AGENDA 1. Opening en voorstellen leden van het bestuur 2. Mededelingen van de voorzitter 3. Notulen deelnemersvergadering 27

Nadere informatie

WHITEPAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER

WHITEPAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER WHITEPAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER 6 juni 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleggingsbeleid... 4 3. Governance bestuur... 4 3.1. Samenhang met de keuze voor een bestuursmodel...

Nadere informatie

TEN BEHOEVE VAN DE CO 2 PRESTATIELADDER SHANKS NEDERLAND BV

TEN BEHOEVE VAN DE CO 2 PRESTATIELADDER SHANKS NEDERLAND BV 3.C.2 COMMUNICATIEPLAN TEN BEHOEVE VAN DE CO 2 PRESTATIELADDER SHANKS NEDERLAND BV V E R S I E 1 1 3 M A A R T 2 0 1 2 3.C.2. plan TEN BEHOEVE VAN DE CO 2 PRESTATIELADDER Inleiding... 3 Oorsprong prestatieladder...

Nadere informatie

Stichting Voorzieningsfonds Getronics 11 februari 2015. Stand van zaken SVG. 1 van 19

Stichting Voorzieningsfonds Getronics 11 februari 2015. Stand van zaken SVG. 1 van 19 Stichting Voorzieningsfonds Getronics 11 februari 2015 Stand van zaken SVG 1 van 19 Programma Pensioenfonds SVG Financiële positie SVG Terugblik 2014 Vooruitblik 2015 Vragen 2 van 19 Pensioenfonds SVG

Nadere informatie

Strategy, business and technology. Normenkader. Versie 5.1

Strategy, business and technology. Normenkader. Versie 5.1 Strategy, business and technology Normenkader Versie 5.1 Introductie Het VO heeft een takenpakket. Dat kan worden ingedeeld naar: overleg, advisering en beoordeling. Een VO dat zijn eigen normen expliciet

Nadere informatie

FUNCTIEPROFIEL VOOR: BESTUURSLID NAMENS DEELNEMERS STICHTING PENSIOENFONDS GRONTMIJ 8 DECEMBER 2016

FUNCTIEPROFIEL VOOR: BESTUURSLID NAMENS DEELNEMERS STICHTING PENSIOENFONDS GRONTMIJ 8 DECEMBER 2016 FUNCTIEPROFIEL VOOR: BESTUURSLID NAMENS DEELNEMERS STICHTING PENSIOENFONDS GRONTMIJ 8 DECEMBER 2016 Inhoudsopgave 1. Het pensioenfonds... 3 2. Het bestuur... 3 3. Taken van het bestuur... 3 4. Bestuurssamenstelling...

Nadere informatie

2014 KPMG Advisory N.V

2014 KPMG Advisory N.V 02 Uitbesteding & assurance 23 Overwegingen bij uitbesteding back- en mid-office processen van vermogensbeheer Auteurs: Alex Brouwer en Mark van Duren Is het zinvol voor pensioenfondsen en fiduciair managers

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016

Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016 Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016 Op woensdagmiddag 9 maart, aansluitend aan de jaarbijeenkomst van de Vereniging Gepensioneerden Getronics (VGG), organiseerde Stichting Voorzieningsfonds Getronics

Nadere informatie

Handreiking zelfevaluatie functioneren van het bestuur

Handreiking zelfevaluatie functioneren van het bestuur Handreiking zelfevaluatie functioneren van het bestuur Met onderstaande handreiking wil OPF aangesloten ondernemingspensioenfondsen helpen bij het organiseren van de zelfevaluatie van het functioneren

Nadere informatie

COMMUNICATIEBELEID Eigenaar: Document: Versie: Datum: Auteur: Versie Status Datum Omschrijving

COMMUNICATIEBELEID Eigenaar: Document: Versie: Datum: Auteur: Versie Status Datum Omschrijving COMMUNICATIEBELEID Eigenaar: Bestuur pensioenfonds Scildon Document: Communicatiebeleid Versie: Definitief Datum: 31.05.2017 Auteur: Antoinette Ankone Versie Status Datum Omschrijving 0.1 Concept 01-08-2016

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Wolters Kluwer Nederland. Compliance program. Vastgesteld en gewijzigd in de bestuursvergadering van 12 februari 2014

Stichting Pensioenfonds Wolters Kluwer Nederland. Compliance program. Vastgesteld en gewijzigd in de bestuursvergadering van 12 februari 2014 Stichting Pensioenfonds Wolters Kluwer Nederland Compliance program Vastgesteld en gewijzigd in de bestuursvergadering van 12 februari 2014 1 Inleiding In dit Compliance Program is de inrichting van de

Nadere informatie

Verklaring inzake beleggingsbeginselen Pensioenfonds Vervoer versie april Verklaring inzake beleggingsbeginselen

Verklaring inzake beleggingsbeginselen Pensioenfonds Vervoer versie april Verklaring inzake beleggingsbeginselen 1. Verklaring inzake beleggingsbeginselen 1 1. Introductie 1.1 Inleiding De Verklaring inzake de beleggingsbeginselen beschrijft in het kort de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van Pensioenfonds

Nadere informatie

Het beleggingsbeleid van Berben s Effectenkantoor

Het beleggingsbeleid van Berben s Effectenkantoor Het beleggingsbeleid van Berben s Effectenkantoor Waarschijnlijk baseert u uw keuze voor een vermogensbeheerder op diverse gronden. Mogelijk heeft u binnen uw netwerk al goede berichten over ons vernomen.

Nadere informatie

Beleggen met LG Partners

Beleggen met LG Partners Beleggen met LG Partners Voordat u met ons gaat beleggen wilt u weten waar u aan toe bent. Bij LG Partners begrijpen we dat. Daarom zetten wij in deze brochure op een rijtje hoe wij tegen beleggen aankijken.

Nadere informatie

Leggen pensioenfondsen de lat voor performance te hoog?

Leggen pensioenfondsen de lat voor performance te hoog? Leggen pensioenfondsen de lat voor performance te hoog? Conferentie, Hans Braker Investment Consulting De lat te hoog? Over het belang van een goede normportefeuille 1 1 De normportefeuille als lat Belegger

Nadere informatie

Pensioenen - Opvolging van het 2014 onderzoek naar de naleving van de verslaggevingsstandaard. Kwaliteit Accountantscontrole en Verslaggeving

Pensioenen - Opvolging van het 2014 onderzoek naar de naleving van de verslaggevingsstandaard. Kwaliteit Accountantscontrole en Verslaggeving Pensioenen - Opvolging van het 2014 onderzoek naar de naleving van de verslaggevingsstandaard Kwaliteit Accountantscontrole en Verslaggeving Publicatiedatum: 29 oktober 2015 Autoriteit Financiële Markten

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2014 530 Besluit van 12 december 2014 tot wijziging van het Besluit uitvoering Pensioenwet en Wet verplichte beroepspensioenregeling in verband met

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk Datum

Nadere informatie

BELEGGEN? BEREID U GOED VOOR

BELEGGEN? BEREID U GOED VOOR BELEGGEN? BEREID U GOED VOOR Heeft u plannen om te gaan beleggen? En overweegt u daarvoor een afspraak te maken met een vermogensbeheerder of heeft u dit al gedaan? Dan worden u bij het eerste gesprek

Nadere informatie

Onderzoek Indextrackers. Samenvatting

Onderzoek Indextrackers. Samenvatting Onderzoek Indextrackers Samenvatting 1. Inleiding De stichting Autoriteit Financiële Markten (AFM) houdt toezicht op correcte, duidelijke en niet misleidende informatieverstrekking aan consumenten. Het

Nadere informatie

De toekomstbestendigheid van de vastgoedallocatie in de portefeuille IVBN / VBA / IPD vastgoedcongres, 1 oktober 2013, Nyenrode

De toekomstbestendigheid van de vastgoedallocatie in de portefeuille IVBN / VBA / IPD vastgoedcongres, 1 oktober 2013, Nyenrode De toekomstbestendigheid van de vastgoedallocatie in de portefeuille IVBN / VBA / IPD vastgoedcongres, 1 oktober 2013, Nyenrode Drs. ing. Norbert Bol Drs. Tjeerd Tromp Agenda 2 Introductie onderzoek Norbert

Nadere informatie

On-site onderzoeken en risicomanagement beleggingen. Martin van der Pot. Montae educatiesessie, 27 september 2017, Utrecht

On-site onderzoeken en risicomanagement beleggingen. Martin van der Pot. Montae educatiesessie, 27 september 2017, Utrecht On-site onderzoeken en risicomanagement beleggingen Martin van der Pot Montae educatiesessie, 27 september 2017, Utrecht Agenda Wat gaan we doen 1. On-site onderzoeken what to expect 2. Risicomanagement

Nadere informatie

Pensioen. Nummer 2 Juni 2017

Pensioen. Nummer 2 Juni 2017 Pensioen Nummer 2 Juni 2017 Jongeren houden pensioenwereld spiegel voor PensioenLab, een initiatief waarbij jongeren zich verdiepen in verschillende pensioenthema s Pagina 06 Een nieuwe wijze van rapporteren

Nadere informatie

In de Pensioenwet is vastgelegd dat wanneer een pensioenfonds niet langer voldoet aan de gestelde eisen ten aanzien van:

In de Pensioenwet is vastgelegd dat wanneer een pensioenfonds niet langer voldoet aan de gestelde eisen ten aanzien van: Financieel Crisisplan 1. Elementen crisisplan In de Pensioenwet is vastgelegd dat wanneer een pensioenfonds niet langer voldoet aan de gestelde eisen ten aanzien van: vereist eigen vermogen (ultimo 2011

Nadere informatie