Toets Nieuwe Opleiding. voltijd Toegepaste Gerontologie voltijd. Christelijke Hogeschool Windesheim

Transcriptie

1 Adviesrapport Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO Toets Bachelor Nieuwe opleiding Opleiding Toegepaste hbo bacheloropleiding Gerontologie voltijd Toegepaste Gerontologie voltijd Christelijke Hogeschool Windesheim Christelijke Hogeschool Windesheim

2

3 Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO Bachelor opleiding Toegepaste Gerontologie voltijd Christelijke Hogeschool Windesheim Hobéon Certificering BV 7 juni 2009 Auditteam: F. Brouwer Prof. dr. G.I.J.M. Kempen B. Slijkhuis Secretaris: Drs. L. Blom-van Veen

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Achtergrond bij de onderwijsinstelling en de opleiding Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 27 mei BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Bachelor niveau 10 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 12 Onderwerp 2: Programma 13 Facet 2.1. Eisen HBO 13 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Programma 16 Facet 2.3. Samenhang Programma 18 Facet 2.4. Studielast 20 Facet 2.5. Instroom 21 Facet 2.6. Duur 22 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 23 Facet 3.1. Eisen HBO 23 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 25 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 26 Onderwerp 4: Voorzieningen 28 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 28 Facet 4.2. Studiebegeleiding 29 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 32 Facet 5.1. Systematische aanpak 32 Facet 5.2. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 34 Onderwerp 6: Condities voor Continuïteit 35 Facet 6.1. Afstudeergarantie 35 Facet 6.2. Investeringen 36 Facet 6.3. Financiële voorzieningen SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO Bachelor Opleiding Toegepaste Gerontologie voltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 40 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen externe auditoren Bijlage II: Programma visitatie 27 mei 2009

6

7 1. INLEIDING Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de Toets Nieuwe Opleiding van de beoogde hbo bacheloropleiding Toegepaste Gerontologie van Christelijke Hogeschool Windesheim. Bereik van de beoordeling De beoogde opleiding Toegepaste Gerontologie zal worden uitgevoerd in een voltijdvariant. Later zal een deeltijdvariant worden aangeboden De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de beoogde opleiding Toegepaste Gerontologie voltijd. Achtergrond bij de onderwijsinstelling en de opleiding De Christelijke Hogeschool Windesheim bestaat met ongeveer studenten en medewerkers uit tien Schools waarin de 44 hbo-bacheloropleidingen zijn ondergebracht. De identiteit van de hogeschool is gebaseerd op de christelijke godsdienst en cultuur en de daarin wortelende levensbeschouwelijke overtuigingen en inspiraties. De School of Health Care (SHC) heeft de ambitie om haar huidige onderwijsaanbod, bestaande uit de opleidingen Logopedie en Verpleegkunde, uit te breiden met een nieuwe voltijdopleiding, Toegepaste Gerontologie (TG). In het diplomasupplement staat de aanduiding: toegepast gerontoloog. Alle opleidingen van de School of Health Care (SHC) leiden op voor de titel HBO-Bachelor of Health Care. Een belangrijk streven van de hogeschool is het op gang brengen van kenniscirculatie door de wisselwerking tussen onderwijs, onderzoek en maatschappelijke dienstverlening. Het onderwijsconcept, vanaf studiejaar 2006 vormgegeven in een major-minormodel, is competentiegericht, kennisintensief, vraaggestuurd en gebaseerd op zelfsturing door de student. Windesheim wil verrijkend zijn in onderwijs en onderzoek en ondernemend in dienstverlening. Zo is het kenniscentrum Gezondheid en Welzijn, waarvan het lectoraat Innoveren in de ouderenzorg onderdeel is, opgericht. Dit lectoraat is gestart in 2008 en is betrokken bij de ontwikkeling van de opleiding Toegepaste Gerontologie door deelname van de lector aan de denktank. De leden van de kenniskring maakten deel uit van het ontwikkelteam. Een aantal van deze betrokkenen, waaronder de lector, is tevens kerndocent of gastdocent van de opleiding. De denktank heeft op hoofdlijnen meegedacht over de vormgeving van de opleiding. Het ontwikkelteam heeft het curriculum uitgewerkt. Het projectteam was verantwoordelijk voor het hele traject en de totstandkoming van de aanvraagdossiers. De verantwoording en interne borging van de kwaliteit van de opleiding is uiteengezet in het projectdocument Bacheloropleiding Toegepaste Gerontologie. Het thema Ouderen is één van de speerpunten in het strategisch plan van de School of Health Care ( ). Dit wordt ingegeven door de huidige maatschappelijke ontwikkelingen waarbinnen de toenemende vergrijzing en de hiermee samenhangende veranderende vragen naar voorzieningen voor wonen, welzijn en zorg door ouderen een belangrijke rol spelen. Hiermee hangt een andere maatschappelijke en professionele visie op aanbod en gebruik van voorzieningen, met name door ouderen, samen. De ontwikkeling van de opleiding Toegepaste Gerontologie past hiermee binnen de strategische ambities van Windesheim. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim 1.0 1

8 Het aanvraagdossier is het resultaat van samenwerking met Fontys Hogescholen in Eindhoven. Door alle gezamenlijk ontwikkelde documenten, waaronder het beroeps- en competentieprofiel en de modules van het eerste jaar, uit te wisselen en te bediscussiëren werd gebruik gemaakt van elkaars expertise op het vakgebied. Door middel van arbeidsmarktonderzoek en eigen interviews is het werkveld regelmatig bevraagd en geconsulteerd om het opleidingsontwerp zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij belangrijke en recente ontwikkelingen in het werkveld. Tot slot heeft de klankbordgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van de betrokken sectoren, een actieve bijdrage geleverd aan de verdere ontwikkeling van de opleiding. Een aantal leden van deze klankbordgroep neemt deel aan de onderwijsraad van de opleiding. Op deze wijze is de externe borging tot stand gekomen. De opleiding Toegepaste Gerontologie zal formeel worden aangestuurd door de directeur van de School of Health Care. Deze is tevens directeur van de School of Social Work en penvoerend directeur van het kenniscentrum Gezondheid en Welzijn. De School of Health Care bestaat uit zeven resultaatverantwoordelijke teams (RVT s). Ook voor de opleiding Toegepaste Gerontologie zal een apart resultaatverantwoordelijk team worden opgericht. De voorzitters van de resultaatverantwoordelijke teams vormen samen met de hogeschool hoofddocenten de School Curriculumcommissie (SCC). Deze houdt zich bezig met Schoolbrede vraagstukken. Naast deze commissie zijn een deelraad, een opleidingscommissie en een examencommissie actief. Op 25 mei 2009 werd een positief besluit ontvangen op de aanvraag voor de macrodoelmatigheidstoets opleiding Toegepaste Gerontologie van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende beoogde voltijd opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een auditpanel zich bij de beoordeling van een beoogde opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een auditpanel moet bepalen of de basiskwaliteit van die beoogde opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan de Toets Nieuwe Opleiding heeft Hobéon Certificering de beoogde opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Toetsingskader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende beoogde opleidingsvariant geldt het volgende: De beoogde opleiding Toegepaste Gerontologie heeft zich voor wat betreft het beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling gebaseerd op een ontwikkeld beroepsprofiel en opleidingscompetenties zoals voortgekomen uit de samenwerking tussen de beoogde opleidingen Toegepaste Gerontologie van de Christelijke Hogeschool Windesheim (Zwolle) en Fontys Hogescholen (Eindhoven) en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Vanwege het feit dat dit de eerste opleidingen Toegepaste Gerontologie zijn was er geen landelijk profiel beschikbaar. Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een opleiding Toegepaste Gerontologie op hbo -niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten die wij hierna uitwerken. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim 1.0 2

9 Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van (i) de door de voltijd opleiding Toegepaste Gerontologie aangeleverde Management Review, (ii) de in het kader van de interne sturingscyclus opgeleverde managementrapportages en (ii) de onderliggende documentatie die betrekking had op bijvoorbeeld: strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, de (systematiek van) interne kwaliteitszorg, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidingsprofielen, (validatie) eindkwalificaties, curricula en de geplande interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, internationalisering, instroombeleid, studiebegeleiding, condities voor continuïteit. Op basis van de door de Christelijke Hogeschool Windesheim aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende beoogde opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van Toegepaste Gerontologie, één lead auditor/ auditor onderwijs vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen kunnen worden geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud- en opzet van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Toetsingskader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding is voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Toetsing zoals vastgelegd in het NVAO-Toetsingskader 2 heeft Hobéon Certificering de volgende beslisregels toegepast. 1 De visitatie heeft op 27 mei 2009 plaatsgevonden. 2 Volgens de NVAO-Beslisregels Toetsing kunnen zowel een Onderwerp als een Facet uitsluitend onvoldoende of voldoende scoren. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim 1.0 3

10 A. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder C. B. Binnen de beoordeling van een facet is er ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. C. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter/onderwijskundige: Leden: Secretaris: F. Brouwer prof. dr. G.I.J.M. Kempen B. Slijkhuis drs. L. Blom-van Veen Hobéon Certificering heeft voorafgaand aan de audit op 10 april 2009 de samenstelling van het beoogde auditteam voorgelegd aan de NVAO. Op 21 april 2009 heeft de NVAO de samenstelling van het auditteam geaccordeerd. Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Toegepaste Gerontologie noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). Mevrouw F. Brouwer heeft opgetreden als lead auditor/ onderwijsdeskundige. Zij heeft als senioradviseur onderwijs en kwaliteit veel ervaring opgebouwd op het gebied van audits binnen het hbo. Zij heeft zich als deskundige onderwijs vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Zij heeft in haar vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die haar in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan beoogde hbo-opleidingen gesteld worden. De heer Kempen, vakdeskundige en werkzaam in het hoger onderwijs, en de heer Slijkhuis, werkvelddeskundige, hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen beoogde opleiding en werkveld. Beide heren hebben internationale ervaring op het vakgebied. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel beoordeeld. De heren Kempen en Slijkhuis hebben op grond van hun ervaring en positie in onderwijs en werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals op het terrein van Toegepaste Gerontologie op hbo-niveau. Mevrouw Blom-van Veen is als secretaris opgetreden. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim 1.0 4

11 Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de beoogde opleiding: management, coördinatoren, docenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie 27 mei 2009 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim 1.0 5

12 Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim 1.0 6

13 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. Domeinspecifieke Eisen; 2. Bachelor en Master; 3. Oriëntatie HBO/WO Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de beoogde eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Aanleiding voor de positionering van de opleiding Toegepaste Gerontologie binnen de School of Health Care is de maatschappelijke vraagstelling aan de School wat geleid heeft tot een strategische analyse op het gebied van opleiden en ouderen en het oprichten van het lectoraat Innoveren in de ouderenzorg. Gelijktijdig is deze lijn door de School doorgetrokken resulterend in het aanvragen van een bacheloropleiding op het gebied van Toegepaste Gerontologie. Het beroepsen competentieprofiel van de bacheloropleiding Toegepaste Gerontologie is tot stand gekomen door de samenwerking tussen de hogescholen Windesheim en Fontys en de beroepspraktijk in de periode 2007/2008. Hiertoe werden uitkomsten uit onderzoeken en documenten uitgewisseld en bediscussieerd. Het auditteam heeft kennisgenomen van literatuuronderzoek, arbeidsmarktonderzoek en interviews met werkveld en huidige opleidingen op het gebied van dienstverlening aan ouderen. De conclusies hiervan zijn vertaald naar eisen en verwachtingen gericht op het beroeps- en competentieprofiel van de bacheloropleiding Toegepaste Gerontologie. Tevens heeft men gebruik gemaakt van de opgedane kennis bij de ontwikkeling van de minor Ouderen en Samenleving (2008), die in samenwerking met het Centrum voor Ouderenonderzoek van de VU voor de SHC ontwikkeld is. Men heeft geconstateerd dat het aantal ouderen de komende jaren sterk toeneemt en dat de vragen en behoeftes van deze ouderen veranderen. Het accent hierbij komt te liggen op: arbeid, welzijn, maatschappelijke participatie, vrijetijdsbesteding, wonen, woonomgeving en zorg. Hieruit concludeert men dat er een andere rol van betreffende professionals vereist wordt gericht op een brede visie op- en praktische kennis over veroudering. Zo dienen zij een brugfunctie te vervullen tussen de resultaten uit wetenschappelijk gerontologisch onderzoek en de vertaling naar de kwaliteit van leven van de ouderen in de praktijk. Het onderzoek naar de huidige opleidingen (Academisch, HBO, MBO) en de internationale verkenning op het gebied van dienstverlening aan ouderen bevestigen deze conclusies. Dit laatste aspect, de internationale verkenning, dient naar de mening van het auditteam nog verder uitgewerkt te worden, omdat de kennisdeling op dit gebied nog niet systematisch plaatsvindt. Wel zijn er al duurzame contacten en mogelijkheden studenten uit te wisselen met opleidingen in Finland, Roemenie, Zuid-Afrika, Suriname. Men heeft de volgende uitstroomprofielen geformuleerd: Case-manager ouderen (gericht op individuen) Ondernemer/innovator dienstverlening aan ouderen (gericht op producten en diensten) Consultant levensloop en arbeidsmarkt ouderen (gericht op beleid en organisaties) Deze uitstroomprofielen zijn door vertegenwoordigers uit het werkveld in overleg met de opleiding verder uitgewerkt in de volgende bouwstenen voor de competenties: 1. Dienstverlening aan ouderen 2. Organiseren, beheren, regisseren van dienstverlening aan ouderen 3. Ondernemen/ innoveren in de dienstverlening aan ouderen 4. Beleidsmatig denken, processen kwalitatief bewaken en aansturen in de dienstverlening aan ouderen Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim 1.0 7

14 5. Leren en ontwikkelen van de beroepsbeoefenaar Deze bouwstenen zijn verder uitgewerkt naar beroepscompetenties op het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar met bijbehorende gedragsindicatoren. Hierbij is gebruik gemaakt van de operationalisering van drie beheersniveaus (basis-, gevorderd-, en bachelorniveau), zoals gebruikelijk op Windesheim. De gedragsindicatoren zijn gevalideerd door de klankbordgroep (2008). Dit levert de volgende uitwerking van de uitstroomprofielen op: Specifieke beroeps competenties B1 B2 B3 B4 B5 Uitstroomprofielen Casemanager Bachelor Bachelor Gevorderd Gevorderd Bachelor Innovator/ondernemer Bachelor Gevorderd Bachelor Gevorderd Bachelor Consultant Bachelor Gevorderd Gevorderd Bachelor Bachelor Op basis van uitkomsten van interviews, arbeidsmarktonderzoek en klankbordvergaderingen is vervolgens geïnventariseerd welke typen organisaties binnen de vier werkvelden (arbeid, wonen, welzijn en zorg) relevant worden geacht voor een afgestudeerd Toegepast Gerontoloog; Aandachtsgebieden Arbeid Wonen en woonomgeving Welzijn, maatschappelijke participatie en vrijetijdsbesteding Zorg Typen organisaties - Afdeling PZ van (grote) organisaties - Woningbouwverenigingen; - Overheid; - Gemeenten, afdeling ouderen; - Verpleeg en verzorgingshuizen, thuiszorg. - Gemeenten, afdeling ouderen; - Stichting Welzijn Ouderen; - Ouderenbonden; - Organisaties op het gebied van vrijetijdsbesteding met ouderen als doelgroep (sport, toerisme); - Kennis- en adviesbureaus op gebied van welzijn, maatschappelijke participatie en integratie van (allochtone) ouderen (bv. Movisie). - Verpleeg- en verzorgingshuizen; - Professionele organisaties op gebied van ouderenpsychiatrie; - Professionele organisaties op gebied van verstandelijk gehandicaptenzorg met ouderen als doelgroep; - Zorgverzekeraars. De hierbij behorende functies zijn: Beleidsmedewerker wonen, welzijn en zorg met als aandachtsgebied ouderen bij overheid, gemeente; Specialist in zorginstellingen, thuiszorg, ketenzorg; Projectleider, onder andere in multidimensionale organisaties; Adviseur/ consultant bij zorgverzekeraars, zorginstellingen, woningbouwverenigingen, gemeenten, belangenorganisaties voor ouderen, personeelsafdelingen, organisaties op gebied van toerisme en vrijetijdsbesteding, industrie (technologie); Stafmedewerker kwaliteitszorg wonen, welzijn en zorg bij overheid of instelling. Het arbeidsmarktonderzoek wijst een duidelijke behoefte en markt voor de opleiding Toegepast Gerontologie uit. Het instroomonderzoek voorspelt een instroom van ongeveer 100 studenten voor Windesheim. Dit vereist van de opleiding een aantal voorwaarden te realiseren, zoals goede stageplekken en een goede positionering van opleiding en beroep. Daarnaast is structurele afstemming en samenwerking met het vertegenwoordigers van het werkveld essentieel. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim 1.0 8

15 Tijdens de audit bevestigt het beroepenveld de behoefte aan de Toegepaste Gerontoloog. Door de complexe problematiek van ouderen is er duidelijk behoefte aan bruggenbouwers die verder kijken dan alleen naar de zorgvraag, waar de focus ligt van de bestaande hbo-opleidingen op het gebied van ouderenzorg. Hoewel de benoemde uitstroomprofielen nog niet als zodanig in het werkveld bekend zijn, is er in het werkveld wel zichtbaar grote behoefte aan deze functionarissen. Vandaar dat men deze studenten graag stageplaatsen aanbiedt. Men geeft aan de gegeven input tijdens de interviews concreet terug te zien in het opleidingsprofiel. Er vindt vier keer per jaar in de onderwijsraad overleg plaats met het relevante beroepenveld. Het auditteam heeft kennisgenomen van de samenstelling en heeft geconstateerd dat deze een goede afspiegeling van het werkveld vormen. De onderwijsraad informeert en adviseert de opleiding over trends in het beroepenveld. Daarnaast legt de opleiding belangrijke wijzigingen in de (onderwijs)visie van de opleiding en de inhoud van het onderwijsprogramma voor aan de raad. Verder is er een trendwatchgroep over alle opleidingen van SHC heen die zich bezig houdt met het volgen van trends op de verschillende vakgebieden. De fusie tussen Windesheim en de Vrije Universiteit in Amsterdam (VU) maakt het mogelijk gebruik te maken van wederzijdse expertise. Dit geldt in het bijzonder voor het Centrum voor Ouderenonderzoek van de VU en de tweejarige WO-Masteropleiding Gerontologie (European Master in Gerontology, EuMaG) en de WO-Bachelor-opleiding Gezondheid en Leven aan de VU. In maart 2009 is er tussen de hogescholen Windesheim Fontys en de Katholieke Hogeschool Limburg (Hasselt, België) een samenwerkingsovereenkomst getekend met als doel het verder ontwikkelen van het curriculum en het borgen van de uitvoering voor Toegepaste Gerontologie. Na ontwikkeling van de opleiding zal de samenwerking tussen de partijen bestaan uit het uitwisselen van kennis, materiaal, docenten, studenten voor specialistisch onderwijs en stageplekken. Het auditteam constateert dat er een helder beroepsbeeld is neergezet dat voldoende is afgestemd met de omgeving. Er is sprake van een brede opleiding met de mogelijkheid bij de andere Schools van Windesheim expertise weg te halen voor ontwikkeling en uitvoering van het onderwijs. Zowel het team als het werkveld geeft aan dat er sprake is van een open opleidingsstructuur waar ruimte is voor aanpassing. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de beoogde opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de set competenties zijn aantoonbaar de resultante van het tussen de hogescholen Windesheim en Fontys overeengekomen beroepsprofiel en opleidingsprofiel, waarmee de opleiding voldoet aan de eisen die door vakgenoten uit andere verwante opleidingen worden gesteld; de set competenties zijn voorts door het beroepenveld gevalideerd. Aldus voldoen de eindkwalificaties ook aan de eisen die het werkveld stelt aan afgestudeerden; de set competenties zijn in voldoende mate concreet en gedetailleerd uitgewerkt en vormen daardoor, naar het oordeel van het auditteam, een voldoende helder referentiepunt voor het curriculum van de opleiding; de internationale oriëntatie dient verder uitgewerkt te worden, in die zin dat kennisdeling rond de nu nog persoonsgebonden contacten systematisch wordt aangepakt; er is sprake van een goed werkende onderwijsraad met een vertegenwoordiging die een afspiegeling vormt van het werkveld. Wel dient internationalisering een punt te worden in deze raad gelet op de normstelling met betrekking tot de kwaliteit van de opleiding en het hboniveau dat bereikt moet worden. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim 1.0 9

16 Facet 1.2. Bachelor niveau Criterium Het facet Bachelor en Master is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de beoogde eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden de onderstaande vijf dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de respectieve eindkwalificaties. De beoogde eindkwalificaties zijn de vijf specifieke beroepscompetenties op bachelorniveau. Deze zijn gerelateerd aan 11 algemene hbo-competenties en de Dublin Descriptoren: Dublin Descriptoren (Bachelorniveau) Kennis en inzicht: heeft aantoonbare kennis/inzicht op vakgebied (aansluitend bij minimaal niveau V.O ) functioneert doorgaans op een niveau waarop met ondersteuning van gespecialiseerde handboeken, enige aspecten voorkomen waarvoor kennis van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied vereist is. Toepassen kennis en inzicht: in staat om kennis/inzicht zodanig toe te passen, dat dit een professionele beroepsbenadering weergeeft beschikt over competenties voor opstellen en verdiepen van argumentaties en voor oplossen problemen op vakgebied Oordeelsvorming: in staat om relevante gegevens (meestal op vakgebied) te verzamelen en te interpreteren met als doel een oordeel te vormen mede gebaseerd op (afweging van) relevante sociaalmaatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten Communicatie: in staat om informatie, ideeën en oplossingen over te brengen op een publiek bestaande uit specialisten of niet-specialisten Leervaardigheden: bezit de leervaardigheden om een vervolgstudie met een hoog niveau van autonomie - aan te gaan ** toegevoegd door Windesheim Algemene Competenties ( A1 t/m A11) Brede professionalisering Multidisciplinaire integratie Transfer en brede inzetbaarheid (Wetenschappelijke) toepassing en doen van praktijkgericht onderzoek** Probleemgericht werken Creativiteit en complexiteit in handelen Methodisch en reflectief denken en handelen Besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid Sociaalcommunicatieve bekwaamheid Basiskwalificering voor managementfuncties Brede professionalisering Creativiteit en complexiteit in handelen Zelfsturing op de eigen studie en loopbaan** Specifieke Beroepscompetenties (B 1 t/m 5) Dienstverlening Ondernemen en innoveren Organiseren, beheren en regisseren Beleidsmatig denken,processen kwalitatief bewaken en aansturen Dienstverlening Ondernemen en innoveren Organiseren, beheren en regisseren Beleidsmatig denken,processen kwalitatief bewaken en aansturen Ondernemen en innoveren Organiseren, beheren en regisseren Beleidsmatig denken, processen kwalitatief bewaken en aansturen Dienstverlening Ondernemen en innoveren Organiseren, beheren en regisseren Beleidsmatig denken,processen kwalitatief bewaken en aansturen Leren en ontwikkelen van de beroepsbeoefenaar Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim

17 Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de beoogde opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de set competenties bevat alle elementen waar de Dublin Descriptoren voor een opleiding op bachelor niveau betrekking op hebben; de opleiding heeft in een competentiematrix de relatie met de Dublin Descriptoren zorgvuldig uitgewerkt; Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim

18 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO/WO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: HBO Zijn de beoogde eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Heeft de HBO-bachelor de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist is of dienstig is? Bevindingen Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende beroepscompetenties van de opleiding beschrijven een hoog niveau van beroepsuitoefening (zie onder facet 1.1.) en sluiten aantoonbaar aan (zie onder facet 1.2.) bij de beschrijving van het bachelor niveau in de Dublin Descriptoren. Daarmee is aangegeven dat de opleiding gerekend kan worden tot het hoger onderwijs. De competenties van de opleiding zijn geformuleerd in termen van beroepscompetenties die aantoonbaar (zie 1.1) in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd. Dit geldt ook voor de vertaling hiervan naar het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar (zie 1.2). Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het werkveld geborgd. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet van de beoogde opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de opleiding heeft de set competenties ontleend aan het door het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofiel; in de van dit beroepsprofiel afgeleide opleidingsspecifieke kwalificaties wordt ook het niveau van de beginnende Toegepast Gerontoloog geformuleerd. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding voor de beoogde opleiding als voldoende: Beroepsprofiel en eindkwalificaties zijn gevalideerd door het beroepenveld; de opleiding heeft zicht op de ontwikkelingen in het vakgebied van Toegepaste Gerontologie en zij heeft haar inzicht wat het bereik betreft vertaald naar de opleidingsdoelstellingen; deze doelstellingen representeren het hbo-niveau; dit is zichtbaar gemaakt door de verbinding met de Dublin Descriptoren; de startbekwaamheden zijn geoperationaliseerd naar gedragscriteria en voor de drie uitstroomprofielen afzonderlijk gedefinieerd; de opleiding beschikt over contacten met het relevante werkveld die door middel van een reeds bestaande onderwijsraad vorm gegeven worden. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim

19 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent zes facetten: 1. Eisen HBO/WO; 2. Relatie tussen doelstellingen en programma; 3. Samenhang programma; 4. Studielast; 5. Instroom; 6. Duur. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: HBO Vindt kennisontwikkeling door studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Het auditteam heeft geconstateerd dat de onderwijsonderdelen en hierbij behorend materiaal van de opleiding Toegepaste Gerontologie afgestemd zijn op de beroepspraktijk. Naast een jaarlijkse beoordeling van de body of knowledge en literatuurlijst door het Lectoraat Innoveren van de ouderenzorg beoordeelt ook de onderwijsraad deze op actualiteit en relevantie. Het auditteam is wel van mening dat er nog te weinig internationale literatuur opgenomen is. Het onderwijs bij de opleiding is georganiseerd rond kenmerkende beroepssituaties (KBS). Dit betekent dat de competentieontwikkeling van de student het eerste jaar start met de verkenning van een casus ontleend aan een voor de beroepspraktijk kenmerkende situatie. Rond die casus wordt het ondersteunende onderwijs georganiseerd en krijgen de studenten opdrachten, uitmondend in beroepsproducten. Het auditteam heeft de beschikking over een gedigitaliseerde (en hardcopy-) versie van een belangrijk deel van het studieprogramma. Het auditteam heeft inzage gehad in het onderwijs met betrekking tot casuïstiek, praktijkopdrachten, projecten, stages en praktijkgericht onderzoek. In overleg met de Onderwijsraad worden beroepsproducten op drie niveaus aan de studenten aangeboden, te weten: op het niveau van het individu of de groep; op het niveau van de organisatie (waar de oudere werkt, woont, wordt verzorgd); en het niveau van de samenleving waar zich de relevante ontwikkelingen op het vakgebied afspelen. Zowel in het eerste als in het tweede studiejaar is er op het gebied van de KBS in iedere periode totaal 40 uur gereserveerd voor leren in de directe beroepspraktijk. Zo houden studenten interviews onder ouderen en nemen zij deel aan multidisciplinair overleg bij een wooncorporatie. In het derde jaar lopen studenten een half jaar stage. Zo leert de student tijdens de eerste stage te werken met een stagewerkplan waarin wordt vastgelegd aan welke competenties hij gaat werken en via welke beroepsproducten de gerealiseerde competentieontwikkeling aangetoond gaat worden. De inhoud van het stagewerkplan komt overeen met het gekozen uitstroomprofiel. Ook de setting van de stage is hiermee in overeenstemming. Tijdens de stage vinden reflectiebijeenkomsten plaats in de vorm van Action Learning Sets (ALS). Hierbij wordt het professioneel handelen kritisch geanalyseerd en eerder opgedane ervaringen worden omgezet in nieuwe gedragingen voor de toekomst. Mede op basis hiervan stelt de student het portfolio samen dat aan het einde van een periode wordt beoordeeld. Tijdens de tweede stage staat het beroepsgerelateerde project gericht op het uitstroomprofiel centraal. Hierbij is het werkveld als opdrachtgever betrokken. Ook hier vindt ondersteuning plaats door middel van Action Learning Sets. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim

20 Het auditteam heeft inzage gehad in de instellingen die zich inmiddels bereid hebben verklaard stageplaatsen aan te bieden. Zo worden er stageplaatsen aangeboden door Gemeente Zwolle, Protestants Christelijke Ouderen Bond en Stichting Woningbouw Zwolle. Het vierde jaar is gericht op het praktijkgericht onderzoek gekoppeld aan het betreffende uitstroomprofiel. Bij de selectie van de opdracht kan de student gebruik maken van de opdrachtendatabank die het RVT (resultaatverantwoordelijk team) Praktijkleren beheert en aanvult. Het lectoraat Innoveren in de ouderenzorg biedt studenten de mogelijkheid te participeren in lopend of op te zetten onderzoek. Het auditteam heeft geconstateerd dat de bedoeling van de opleiding om het programma een integraal karakter te geven zichtbaar in het programma is. Dit betekent dat ook andere Schools bij de ontwikkeling betrokken worden. Zo zijn inmiddels de School of Built, Environment and Transport en de School of Management & Law reeds verantwoordelijk ieder voor een onderwijsblok in het eerste studiejaar. Betreffende medewerkers worden lid van zowel de betreffende projectgroep als van het resultaat verantwoordelijke team (RVT). De komende jaren wordt bepaald welke andere Schools op deze wijze een rol op zich gaan nemen. Men beoogt hiermee alle werkvelden (arbeid, wonen, welzijn en zorg) voldoende aandacht in de opleiding te geven. Het auditteam is van mening dat dit streven naar integraliteit een innovatie op zich is en hiermee als hefboom werkt bij de totstandkoming van het onderwijsprogramma. Naast het integrale karakter heeft het auditteam ook geconstateerd dat het onderwijs bij de opleiding gekenmerkt wordt door een open structuur en dat hiermee de diepte en breedte van de opleiding in balans gehouden wordt. Dit betekent dat het onderwijs van het eerste studiejaar in detail ontwikkeld is en dat het onderwijs doorontwikkeld wordt aan de hand van vraagstukken die in het werkveld ontstaan. Ieder resultaatverantwoordelijk team schrijft hiertoe een ontwikkelplan en participeert in de kenniscentra. De onderwijsraad heeft de taak de actualiteit in het programma te brengen. Zo heeft het auditteam geconstateerd dat actuele thema s zoals diversiteit, oudere allochtonen en homosexualiteit in het programma zijn opgenomen. Door middel van de lectoraten worden er dwarsbalken gesmeed met andere Schools om input te verkrijgen voor het onderwijsprogramma. Bij de aanvraag van een lectoraat zijn dan ook meerdere Schools betrokken. Zo zijn er reeds de lectoraten ICT in de Zorg en Innoveren in de Ouderenzorg betrokken. Inmiddels is er een nieuw lectoraat Palliatieve zorg, ethiek en communicatie aangevraagd. De lectoraten zijn hiermee Schooloverstijgend en participeren in het onderwijs op het gebied van het praktijkgerichte onderzoek. Het auditteam heeft gezien dat de opleiding al over een groot relatienetwerk beschikt. De onderwijsraad vormt naar de mening van het auditteam een goede afspiegeling van het werkveld. Ook tijdens de audit waren vertegenwoordigers uit de vier werkvelden (arbeid, wonen, welzijn en zorg) vertegenwoordigd. Het auditteam heeft inzage gehad in de lijst met gastdocenten. Zowel uit de documentatie als uit de gesprekken tijdens de audit blijkt voldoende betrokkenheid van het werkveld bij de totstandkoming en actueel houden van het onderwijsprogramma. Samenvattend concludeert het auditteam dat de opleiding Toegepaste Gerontologie over voldoende mogelijkheden beschikt voor de student om zich te ontwikkelen in frequente en voldoende gestructureerde interacties met de beroepspraktijk. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim

21 Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de beoogde opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De gebruikte vakliteratuur en het studiemateriaal zijn in voldoende mate exemplarisch voor de opleiding Toegepaste Gerontologie. Wel verdient naar de mening van het auditteam het gebruik van internationale vakliteratuur meer aandacht; Het programma biedt de student gestructureerde mogelijkheden om zijn kennis te ontwikkelen in interactie met het beroepenveld; Het onderwijs van de opleiding wordt naar de mening van het auditteam gekenmerkt door een open structuur en een zichtbaar integraal karakter waarbij alle werkvelden van het vakgebied (arbeid, wonen, welzijn en zorg) voldoende aan bod komen. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim

22 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstellingen en Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Weerspiegelen het beoogde programma, het didactisch concept, de werkvormen en de wijze van toetsing de te bereiken eindkwalificaties van de opleiding? Zijn de te bereiken eindkwalificaties aantoonbaar vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het beoogde programma? Bevindingen In het opleidingsmodel wordt uiteengezet hoe de praktijk van het werkveld uitgedrukt in een specifieke kenmerkende beroepssituatie (KBS) centraal staat in iedere onderwijseenheid. Iedere kenmerkende beroepssituatie wordt uitgewerkt in bijbehorende beroepstaken en op te leveren beroepsproducten. Hierbij wordt de relatie met de betreffende specifieke beroepscompetenties en Algemene hbo competenties gelegd. Aangegeven wordt tevens door welke onderwijseenheden de KBS ondersteund wordt. Vervolgens zijn aan de hand van de relevante competenties de relevante gedragsindicatoren uitgewerkt. Hierbij wordt de tevens de relatie met doelstelling en onderwijsinhoud gelegd. Tot slot wordt aangegeven of er voorkennis vereist is, van welk competentieniveau er sprake is met de toelichting hierop vergezeld van het aantal ECTS. Hierna wordt het binnenschools curriculum verder uitgewerkt. Zo volgt er een uiteenzetting van onderwijsopzet, beschrijving van de werkvorm en de verschillende begeleidende rollen. Tot slot volgt het toetsplan. Hierin worden de beroepscompetenties met bijbehorende hbo-competenties en beroepstaken in relatie gebracht met de bijbehorende toetsvormen en indicatoren. Vervolgens wordt hierbij het resultaat van beoordeling en aard van toetsing (formatief/ summatief) weergegeven. Op dezelfde wijze worden de bijbehorende ondersteunende onderwijseenheden uiteengezet. Het auditteam heeft tevens kennisgenomen van de inhoud van de conceptversie van de beoordeling van de afstudeeropdracht (2009). Door middel van een matrix worden de 11 algemene hbo-competenties en de 5 beroepsspecifieke competenties gekoppeld aan alle onderwijseenheden en ondersteunende onderwijseenheden van het curriculum. Uit het schema blijkt dat niveau 1 (basisniveau) in de eerste twee semesters van de propedeuse wordt gerealiseerd, niveau 2 (gevorderd niveau) in het derde semester tot en met het vijfde semester en niveau 3 (bachelorniveau) in het zesde tot en met het achtste semester. Het auditteam ziet dat het onderzoek een belangrijke plaats inneemt in het curriculum. Naast het feit dat het is vormgegeven in een aparte leerlijn heeft het ook een duidelijke samenhang met de andere blokken. Zo wordt de student in het ondersteunende onderwijs geleerd hoe hij onderzoek moet doen terwijl dit uitgevoerd wordt in de kritische beroepssituatie (KBS). Zo leert de student in blok 1 om interviews te maken en af te nemen en is er in het 2 de studiejaar een blok gericht op Evidence Based Practice. De ontwikkeling van de student op dit gebied wordt in de loop van het curriculum opgebouwd en wordt afgesloten met het afstudeeronderzoek. Het lectoraat Innoveren in de ouderenzorg biedt zowel studenten als docenten de mogelijkheid deel te nemen aan grote onderzoeksprogramma s. Zo is er bijvoorbeeld een onderzoek naar het gebruik van Nintendo WII bij ouderen. Ook loopt er een onderzoek naar de woonwensen van de toekomstige ouderen. Het auditteam is wel van mening dat de opleiding vanwege het beoogde integrale karakter ook andere lectoraten dient te betrekken en de opgedane kennis systematischer dient vast te leggen. Tijdens de audit geeft het beroepenveld aan dat er vanuit het werkveld onderzoeksvragen neergelegd worden bij de School. Zo is er op indicatie van het beroepenveld door studenten bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar isolement bij ouderen. Het curriculum van de opleiding Toegepaste Gerontologie is opgebouwd volgens vier leerlijnen (de Bie en de Kleijn), te weten: de integrale leerlijn; de conceptuele leerlijn; de vaardigheden leerlijn; en de studieloopbaanbegeleiding. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim

23 Zoals aangegeven staat binnen de onderwijsprogramma s het leren en werken binnen een beroepssituatie en aan een beroepsproduct op een aangegeven niveau centraal. Uitgangspunt hierbij is dat het ontwikkelen van competenties binnen beroepssituaties altijd plaatsvindt in het kader van een bepaalde rolvervulling. Omdat gedurende de opleiding een student slechts in een beperkt aantal situaties kan functioneren, zal de aard van de beroepssituatie waarin de student al werkend leert, zorgvuldig en representatief voor het beroep(enveld) moeten worden gekozen. Windesheim noemt deze situaties daarom kenmerkende beroepssituaties (KBS). De benodigde kennis, vaardigheden en attitudes om de beroepstaken op een goede manier te kunnen uitvoeren worden voorafgaand of parallel aan de KBS aangeboden in ondersteunende onderwijseenheden, gegeven bijvoorbeeld in de vorm van hoorcolleges, werkcolleges, trainingen, practica, projecten of action learning sets (supervisiegroepen). Iedere leerlijn kent zijn eigen vorm van toetsen. Dit betekent dat de KBS veelal gericht is op groepstoetsing, terwijl de ondersteunende onderwijsonderdelen individueel getoetst worden. Het auditteam heeft tijdens de audit inzage gekregen in portfolio, persoonlijk ontwikkelplan (POP) en persoonlijk actieplan (PAP) van studenten van de SHC. De opleiding Toegepaste Gerontologie zal dezelfde instrumenten gebruiken. Tevens heeft het auditteam kennis genomen van door studenten opgestelde beoordelingscriteria passend bij de vereiste gedragscriteria binnen de te behalen competenties. Het auditteam is van oordeel dat het door de student zelf op laten stellen van beoordelingscriteria de normen niet verlaagt en het leren versterkt. De inhoud en de vormgeving van de afzonderlijke modulen bieden de studenten de gelegenheid de vereiste niveaus binnen de competenties te verwerven. De studieonderdelen worden naarmate de opleiding vordert, zo blijkt uit de programmabeschrijving, complexer en deze ordening maakt het de student mogelijk alle eindkwalificaties op het vereiste niveau te verwerven. Het auditteam is tot de conclusie gekomen dat de vormgeving van de studieonderdelen uitgaat van een leeromgeving waarin het leerproces van de student centraal staat. Kennis en de vaardigheden moeten door de student worden toegepast, wil deze de projectopdrachten met succes kunnen uitvoeren. De inhoud en de vormgeving van de afzonderlijke studieonderdelen bieden de studenten de gelegenheid de vereiste niveaus van de competenties te verwerven. De verschillende studieonderdelen worden wat inhoud betreft complexer naarmate de opleiding vordert, zo blijkt uit de programmabeschrijving, hetgeen het de student uiteindelijk mogelijk maakt alle eindkwalificaties op het vereiste bachelorniveau te verwerven. Zoals eerder aangegeven, heeft de opleiding samen met Fontys en het relevante werkveld de vastgestelde competenties in een eigen competentiematrix vastgelegd. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de beoogde opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: Het studieprogramma en de leerdoelen van de verschillende onderdelen zijn in termen van inhoud, omvang en niveau een voldoende concretisering van de competenties; De inhoud en vormgeving van de afzonderlijke studieonderdelen en projecten alsmede de wijze van toetsing stellen de student in staat de geformuleerde competenties op hbo-niveau te verwerven. Wel dient de opleiding naar de mening van het auditteam vanwege het beoogde integrale karakter ook andere lectoraten te betrekken en de opgedane kennis systematischer vast te leggen. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim

24 Facet 2.3. Samenhang Programma Criterium Het facet Samenhang Programma is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het beoogde programma inhoudelijk samenhangend? Bevindingen De eisen die aan een afgestudeerde Toegepaste Gerontoloog worden gesteld, zijn beschreven in onderlinge samenhang. De opleiding heeft de set competenties per studieonderdeel concreet uitgewerkt naar leerdoelen. Deze leerdoelen nemen in complexiteit toe om in de afstudeerfase het hbo-eindniveau te bereiken. Daardoor is er een duidelijke samenhang in de leerdoelen en is de verticale samenhang binnen het programma tussen de onderscheiden projecten in voldoende mate geborgd. Het auditteam heeft dit geconstateerd na bestudering van de opleidingsschema s en het curriculum. De opleiding Toegepaste Gerontologie kiest voor een vorm van competentiegericht onderwijs, waarin competenties met bijbehorende kritische beroepssituaties (KBS) het uitgangspunt vormen van het opleidingscurriculum. De verschillende onderwijseenheden vormen de basis voor het opleidingsprogramma. Binnen het opleidingsconcept is in de onderwijseenheden voldoende plaats ingeruimd voor de kennisinhoudelijke en de beroepsgerichte vaardigheden die de uitgangspunten vormen voor het curriculum. In het opleidingsprofiel wordt de integratie van vak en beroep vormgegeven door vier leerlijnen: de integrale leerlijn; de conceptuele leerlijn; de vaardigheden leerlijn; en de studieloopbaanbegeleiding. De integrale leerlijn bestaat uit onderwijseenheden die gepresenteerd worden door middel van kritische beroepssituaties (KBS) welke geflankeerd worden door ondersteunend onderwijs. De onderwijseenheden van de conceptuele leerlijn en vaardigheden leerlijn worden in aparte (werk-) colleges en trainingen naast de KBS-en aangeboden. De aangeboden leerstof is inhoudelijk afgestemd op de integrale leerlijn. Hierbij is sprake van een toenemende complexiteit. Bij de vaardigheden leerlijn gaat het om vaardigheden zoals: communiceren, onderzoeksvaardigheden en onderhandelen. Ook hier is in de loop van de studie sprake van een opklimmende moeilijkheidsgraad te zien. Bij de studieloopbaanbegeleiding worden studenten groepsgewijs- en individueel begeleid. Die leerlijn is gericht op het ontwikkelen van vijf beroepstaken, te weten: kwaliteitenreflectie, motievenreflectie, werkexploratie, loopbaansturing en netwerken. In het portfolio staan het persoonlijke ontwikkelingsplan (POP) en het plan van aanpak van de student centraal. Uit de programmabeschrijving blijkt dat de opleiding een thematische opbouw kent. Door deze thematische structuur heeft de opleiding een instrument om de onderlinge samenhang tussen de onderscheiden (aan competentieniveau gekoppelde) programmaonderdelen te realiseren. Daardoor wordt de horizontale samenhang bevorderd. De horizontale samenhang wordt verder gestalte gegeven doordat de ondersteunende modules essentiële informatie opleveren voor de deelproducten die de studenten moeten opleveren. Doordat specificaties van de op te leveren deelproducten gerelateerd worden aan de opgedane inzichten bij de ondersteunende modules, worden studenten er toe aangespoord de ondersteunende modules in de beroepsrijke context van de KBS toe te gaan passen. In verticale zin is er sprake van een toenemende complexiteit van inhoud, vraagstelling en context. Dit betekent dat, naarmate de studie vordert, er meer van studenten verwacht wordt. In de loop van de opleiding neemt de integrale leerlijn in omvang toe en de conceptuele en vaardigheden leerlijn af. De KBS-en die aan de orde komen, worden steeds complexer in de latere leerjaren. Ook de SLB-leerlijn kent een opklimmende moeilijkheidsgraad. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Toegepaste Gerontologie Windesheim