Met Maritieme Techniek naar de top! Centrum voor Innovatief Vakmanschap Water

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Met Maritieme Techniek naar de top! Centrum voor Innovatief Vakmanschap Water"

Transcriptie

1 Met Maritieme Techniek naar de top! Centrum voor Innovatief Vakmanschap Water

2 Partners in het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Water 2

3

4 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Samenvatting Inleiding Regio initiatieven en de arbeidsmarkt Analyse van Maritieme Techniek...12 SWOT: Strengths, Weaknesses, Opportunities & Threats...12 Analyse van de SWOT...13 Concurrenten Doelstellingen en Resultaten...14 Topsector Water en Human Capital Agenda...14 Programmalijnen...14 Vergroten aantrekkelijkheid van Maritieme Techniek...15 Kennisontwikkeling en valorisatie op het gebied van Maritieme Techniek...16 Samenwerking in de Maritieme Techniek Partners...18 Primaire partners...18 Ondernemingen...18 Onderwijs...18 Hoger Beroepsonderwijs...19 Wetenschappelijk Onderwijs...20 Gemeente Rotterdam en Havenbedrijf...20 Gemeente Drechtsteden...21 Provincie Zuid-Holland Uitvoeringsplan...22 Uitgangspunten uitvoeringsplan...22 Planning...23 Indicatoren van monitoring...24 Organisatieschema en Governancemodel...25 Groeimodel partners Financiën

5 Samenvatting Brancheorganisaties (Scheepsbouw Nederland, HISWA, De Vereniging voor Waterbouwers, IRO, HME) en Onderwijsinstellingen (STC-Group en Da Vinci College) hebben zich eensgezind gecommitteerd aan het CIV Water/Maritieme Techniek onder de noemer: Met Maritieme Techniek naar de top! De lange termijn visie van het CIV is de innovatiekracht van de sector te vergroten en de toestroom van hoogwaardig gekwalificeerde medewerkers te bevorderen. De focus ligt daarbij op de reeds sterk ontwikkelde scheepsbouw sector en de al aanwezige opleidingsinfrastructuur in deze regio. De maritieme maakindustrie is onderdeel van de Topsector Water en het maritiem cluster. De maritieme maakindustrie bestaat uit Scheeps- en Jachtbouwwerven en maritieme toeleveranciers. Zij ontwikkelen en bouwen schepen, jachten, offshore installaties en complete systemen die ingezet worden in het maritiem cluster. De kennisinstellingen en opleidingsinstituten vormen op hun beurt weer de onmisbare schakel bij de ontwikkeling van kennis en opleidingsprogramma s ten behoeve van het gehele maritiem cluster. 1 1 Maritieme maakindustrie en waterbouw Rijndelta, Onderzoekscentrum Drechtsteden, mei

6 De STC-Group is de enige vakinstelling voor Scheepvaart en Transport en beschikt over alle gespecialiseerde opleidingen op VMBO, MBO, HBO en Master-niveau voor de maritieme en logistieke sector. ROC Da Vinci is het Regionaal Opleidingscentrum voor de Drechtsteden en heeft een breed palet aan technische opleidingen die in de brede regio worden ingezet voor het maritiem cluster. De combinatie van de STC-Group die zich richt op Maritieme Techniek voor de Scheeps- en Jachtbouw, de Waterbouw en de Offshore en het Da Vinci College dat zich toelegt op de maritieme toeleveranciers is een ijzersterke combinatie. De keuze voor de Ship Life Cycle is dan ook geen toevallige. Van design tot recycle en van constructie tot toeleverantie; de hele keten is aanwezig binnen het CIV. Het bedrijfsleven levert belangrijke bijdragen door partnerschap, state-of-the-art kennis en technologie. De regio s Rotterdam-Rijnmond en Drechtsteden zijn als stakeholder betrokken bij het CIV en leveren bestuurlijke kennis en vormen een verbindend element voor onderwijs en bedrijfsleven. De regiovisies van Rijnmond en Drechtsteden zijn, ieder door hun eigen dynamiek, een support voor het CIV. Door de koppeling aan kennisinstellingen als de Rotterdam Mainport University en de TU Delft wordt de (innovatie) kracht van het CIV versterkt. De meerwaarde van deze samenwerking is in dit geval meervoudig: er vindt een uitgekiende afstemming en wisselwerking plaats van de opleidingen met het bedrijfsleven. Dit leidt tot meer MBO-deelnemers (en dus meer medewerkers voor de Topsector Water!) én innovatie. Deze wordt versterkt door de multidisciplinaire aanpak tussen MBO-deelnemers, docenten én bedrijfsleven binnen het thema Ship Life Cycle. Casus: MBO-deelnemers van de opleiding Scheep- en Jachtbouw/Maritieme Techniek van de STC-Group werken samen met MBO-deelnemers van diverse technische opleidingen van het Da Vinci College aan het project Ship Life Cycle: slow steaming. Slow steaming heeft grote milieuvoordelen, omdat schepen efficiënter, beter gepland, langzamer en dus duurzamer varen. Op dit moment gebeurt dit met maatregelen die achteraf worden genomen door reders. Je kunt echter ook vooraf rekening houden met slow steaming en het schip hier bij de bouw op inrichten. Dit heeft gevolgen voor het ontwerp, de constructie en de installaties op het schip. De MBO-deelnemer gaat aan de slag met de opdracht: Bouw een schip wat optimaal kan varen tijdens slow steaming. 6

7 De deelnemers worden hierbij begeleid door deskundigen uit het bedrijfsleven, de lector Maritieme Techniek en HBO-studenten van de opleiding Scheepsbouwkunde/Maritieme Techniek. Bij het project wordt gebruik gemaakt van de Maritieme campus van de STC-Group en de Duurzaamheidsfabriek. Het project is een opdracht van de reder Anthony Veder en zal daar ook gepresenteerd worden. In 2017 staat er een Centrum voor excellent Innovatief Vakmanschap in de maritieme sector met landelijke uitstraling en zal een sterke aantrekkingskracht hebben op zowel jongeren die voor een beroepskeuze staan als werkenden die willen om-, bij- of nascholen. Ambities van het CIV Water/Maritieme Techniek in 2017: CIV Water/Maritieme Techniek: Met Maritieme Techniek naar de top! is branding en DE plek in Nederland voor state-of-the-art opleidingen, om-, bij- en nascholingstrajecten, masterclasses en conferenties. Het CIV biedt 1 loket aan de bedrijven om de vraagsturing in het onderwijs te vergroten. Dit loket zal de dialoog tussen bedrijven en onderwijs faciliteren, vereenvoudigen en hierdoor kunnen ontwikkelprojecten breed worden opgepakt en worden verbonden met het onderwijs en kennisvalorisatie. De STC-Group en het Da Vinci College bouwen samen aan een regionaal kwantitatief en kwalitatief dekkend portfolio, zowel regulier onderwijs en leven lang leren/contractonderwijs, met aandacht voor excellent onderwijs en talentontwikkeling. We hebben een toename van 25% gerealiseerd wat betreft in- en uitstroom Maritieme Techniek opleidingen en een toename van 30% in de contractactiviteiten. Hiermee leveren we een belangrijke bijdrage aan het opvullen van de baanopeningen in de sector. Het onderwijsportfolio bedient de gehele keten van de Ship Life Cycle en legt de verbinding tussen de deeldisciplines. In het praktijkgerichte onderwijsconcept staan werkprocessen centraal die worden aangedragen vanuit de maritieme maakindustrie. Deelnemers van beide onderwijsinstellingen werken hierin samen in multidisciplinaire teams. Het onderwijs is hierdoor aantrekkelijk en toegesneden op de vragen vanuit het bedrijfsleven. Het CIV kent in haar publiek-private samenwerkingsvorm een gedeelde financiële en operationele verantwoordelijkheid en heeft zich in 2017 ontwikkeld tot een zelfvoorzienend en duurzaam centrum. 7

8 1. Inleiding Het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Water/Maritieme Techniek is het centrum voor intensieve samenwerking van het bedrijfsleven met de kennis- en opleidingsinstellingen in de regio s Rotterdam-Rijnmond en Drechtsteden om de innovatiekracht van het thema Maritieme Techniek te vergroten en de toestroom van hoogwaardig gekwalificeerde medewerkers te bevorderen. Enige jaren geleden heeft een aantal brancheorganisaties (Scheepsbouw Nederland, HISWA, Verenging voor Waterbouwers, IRO) het thema Maritieme Techniek op de kaart gezet. Dit heeft geleid tot een samenwerkingsverband tussen de Noordelijke Hogeschool Leeuwaren, ROC Friese Poort, de Hogeschool Rotterdam en de STC-Group op het gebied van Maritieme Techniek. De basis van deze Maritieme Techniek is gelegen in de MBO niveau 4 opleiding Scheeps- en Jachtbouw/Maritieme Techniek en de HBO-opleiding Scheepsbouwkunde/Maritiem Techniek. Naast de goed lopende Scheepbouw opleiding is hierbij ingezet op verbreding van de opleidingen naar de Jachtbouw en de specifieke bouw en toepassingsspecialisaties ten behoeve van de Waterbouw en de Offshore. De branches hebben de wens geuit om binnen het CIV te werken aan instroomvergroting en curriculumontwikkeling. Hierbij zal gekeken worden naar uitbreiding van de niveaus voor de MBO-opleiding Scheeps- en Jachtbouw/Maritieme Techniek, de inzet van de bedrijfsscholen én de algemeen technische opleidingen. De STC-Group heeft een sterke band met de branches. Deze zijn sinds 20 jaar georganiseerd in Bedrijfstakcommissies die de STC-Group gevraagd en ongevraagd adviseren. De afgelopen 3 jaar heeft de STC-Group een intens innovatieprogramma uitgevoerd onder de naam European Transport Academy. Hierbij zijn met steun van de Europese Unie miljoenen geïnvesteerd in gebouwen, (kennis)infrastructuur, simulatoren, practica en lesmateriaal voor onder andere het maritiem onderwijs. In de zomer van 2012 is het samenwerkingsverband (met Hogeschool Rotterdam) Rotterdam Mainport University (RMU) tot stand gekomen. De RMU biedt HBO-opleidingen aan voor de procesindustrie, de logistieke en maritieme sector. De STC-Group wordt, mede door deze ontwikkelingen, gezien als kennisinstituut voor het maritiem cluster. De STC-Group wil met het CIV haar ontwikkeling als onderwijs- en kennisinstituut verder vorm geven. De samenwerking met het Da Vinci College en het bedrijfsleven biedt hierbij grote kansen. Het Da Vinci College is het Regionaal Opleidingscentrum voor de regio Drechtsteden. Zij is verklonken met de overheid en de ondernemers in de regio. Dit geldt ook voor de toeleveranciers voor het maritieme cluster én de maakindustrie. ROC Da Vinci is betrokken bij tal van initiatieven om deze sector zo goed mogelijk te bedienen. Enkele jaren geleden is het idee ontstaan voor de Duurzaamheidsfabriek. De Duurzaamheidsfabriek is een unieke plek waar Drechtsteden, ondernemers, bedrijven en technisch talent elkaar ontmoeten om innovatieve en duurzame producten en productiemethoden te ontwikkelen. Praktijkgerichte top-opleidingen worden gekoppeld aan duurzame innovatietrajecten, waarin duurzame (maritieme) technologie, energietransitie en energie-efficiency centraal staan. Dit innovatieve concept wordt ook toegepast voor de toeleveranciers voor het maritiem cluster. ROC Da Vinci en de 8

9 toeleveranciers willen met het CIV de integratie van onderwijs en bedrijfsleven verder vorm geven en het concept van de Duurzaamheidsfabriek optimaal benutten. Door een grotere instroom van nieuwe MBO-deelnemers en door innovaties in samenwerking met andere kennisinstellingen via de Topsector Water, kan de sterke positie van Nederland in de Maritieme Maakindustrie worden behouden en uitgebouwd. Het CIV Met Maritieme Techniek naar de top! draagt met de te leveren producten en het grote bereik bij aan de hoofddoelstelling van de Topsector Water: In 2020 staat de Topsector Water bekend als een internationale, dynamische en maatschappelijke sector. Nederland is hét maritieme centrum van Europa en bezit één van de sterkste maritiem clusters van de wereld. De Nederlandse maritieme sector is een lichtend voorbeeld van een traditionele sector die zich na een periode van sterke internationale concurrentie zichzelf sterk op de kaart heeft gezet. Dit is bereikt door het maken van de juiste keuzes, te investeren in infrastructuur en slimmer te werk te gaan. Specialisatie en innovatie zijn hier de sleutel woorden. Nederland heeft de grootste en modernste havencapaciteit van Europa; De sector beschikt over een omvangrijke vloot voor transport en dienstverlening; De Nederlandse binnenvaartvloot is de grootste van Europa; De maritieme sector neemt wereldwijd een toonaangevende positie in op het gebied van offshore-dienstverlening en levering van complexe systemen; De Nederlandse jacht- en scheepsbouw hebben zich verregaand gespecialiseerd; Nederland heeft uitstekende kennisinstellingen en opleidingsinstituten die wereldwijd opereren. Het maritieme cluster met medewerkers zorgt voor innovatieve ontwikkelingen in de markt en is met een omzet van meer dan 30 miljard economisch van groot belang voor de B.V. Nederland. De regio Rotterdam-Rijnmond-Drechtsteden is hierin het belangrijkste maritieme knooppunt. Het thema van het CIV is de Ship Life Cycle. Duurzaam ontwerpen, construeren, onderhouden en recyclen van schepen en installaties is belangrijk voor het maritiem cluster, het milieu en de Topsector Water. Research / Sales / Conceptual design Design / Engineering Ship Life Cycle Planning / Production / Commissioning Operation / Maintenance Recycling / Conversion / Repair De regio Rijnmond is de belangrijkste regio in Nederland op de snijvlakken van de Topsectoren Chemie, Logistiek, Water en Energie. Techniek is hierbij essentieel. In de genoemde topsectoren is een zeer grote behoefte aan goed opgeleid technisch personeel op alle niveaus. In het CIV Maritieme Techniek ligt de focus op de maritieme maakindustrie. Dit Businessplan geeft uitwerking aan de ideeën en inspiratie die de partners gezamenlijk hebben ingebracht. 9

10 2. Regio initiatieven en de arbeidsmarkt Rotterdam-Rijnmond-Drechtsteden is de belangrijkste regio in Nederland voor het maritieme cluster en de maritieme maakindustrie. Alle partijen in de Ship Life Cycle (van ontwerpers, scheepsbouwers, toeleveranciers en onderhoudsbedrijven tot waterbouwers, rederijen en offshore dienstverleners) zijn in deze regio vertegenwoordigd. Het bedrijfsleven geeft aan dat de opleidingsinfrastructuur in de regio voor het maritiem cluster en de maritieme maakindustrie volledig aanwezig is. Wel heeft het bedrijfsleven behoefte aan meer samenwerking met het onderwijs, waardoor vraag en aanbod nog beter op elkaar afgestemd kunnen worden. Daarnaast is er vraag naar ondersteuning bij innovatie- en onderzoeksvraagstukken. Dit vraagt om een excellente opleidings- en kennisinfrastructuur in de regio. Daarbij krijgen talenten in de Maritieme Techniek de kans tot excelleren. Onderwijsinstellingen hebben daarbij behoefte aan up-to-date kennis en innovatieve technologie. Deze wordt door deskundigen uit het bedrijfsleven geleverd. In de regio zijn op dit moment vele initiatieven door de partners genomen. Van Shipping Valley tot Maritieme Campus. Van European Transport Academy tot Maritiem Kenniscentrum. Het is nu van belang om zaken samen aan te pakken, prioriteiten te stellen en concrete gezamenlijke activiteiten op te zetten. Concreet betekent dit dat de STC-Group en het Da Vinci College in samenspraak met het bedrijfsleven het portfolioaanbod, opleidingsinfrastructuur en (toegepast) onderzoek beter op elkaar afstemt. Daarnaast is er de uitdaging om de bestaande initiatieven en activiteiten onder één missie te brengen, te stroomlijnen en slim te organiseren in één loket. Dit alles sluit naadloos aan op de macrodoelmatigheidseis vanuit de Human Capital Agenda van de Topsector Water. Ondernemers, onderwijs en overheid, hebben de handen ineen geslagen om te werken aan een excellente opleidingsinfrastructuur. Zij willen daarmee duurzaam anticiperen op de verwachte tekorten in de Maritieme Techniek en bijdragen aan de versterking van de internationale positie van de maritieme maakindustrie. In 2012 is er op de arbeidsmarkt sprake van een tekort aan technisch geschoolde vakmensen. Een recente studie van KMR-TOA (Aansluiting Onderwijs Arbeidsmarkt Mainport & Industrie , d.d ) voorziet voor de metaalelektro (techniekrichtingen relevant voor de maritieme maakindustrie) een jaarlijks tekort aan Maritiem Technische vakmensen. Voor haven gerelateerde technische HBO-functies worden nog grotere tekorten voorzien. Voorbeelden van concrete tekorten zijn: 145 HBO werktuigbouwkundigen, 25 HBO electrotechnici, 85 werktuigbouwers, machinebouwers niveau 3&4 en 125 MBO machinebouwers/metaalbewerkers niveau 2. Rotterdam-Rijnmond is met ruim bedrijven en werknemers het eerste maritieme knooppunt van Nederland. De regio Drechtsteden (inclusief Nieuw-Lekkerland en Graafstroom) is na Rotterdam en Amsterdam het derde maritieme knooppunt van Nederland. Er zijn circa 870 maritieme bedrijven gevestigd, met werkzame personen. Voor de Drechtsteden gaat het in enge zin om minstens 820 bedrijven met werkzame personen. Dit is 7,3% van de totale werkgelegenheid in de Drechtsteden. Ter vergelijking: dit is even groot als de hele sector detailhandel in de regio en beduidend groter dan bijvoorbeeld de hele overheidssector (4.700 werkzame 10

11 personen) of de onderwijssector (6.000 werkzame personen). Met circa 415 bedrijven en ruim werkzame personen is de regio Gorinchem het vierde maritieme knooppunt van Nederland. Het totaal van de maritieme cluster in de hele Rijndelta komt daarmee op zo n kleine maritieme bedrijven met werkzame personen. Dat is 33% van het landelijke totaal van de maritieme cluster en circa 5,5% van de totale werkgelegenheid in de Rijndelta. Zie de onderstaande tabel voor de werkgelegenheid het maritiem cluster. Het CIV richt zich in primaire zin op de maritieme maakindustrie en de toeleveranciers en heeft overlap met de overige sectoren. Het belang van het CIV voor met name de kleine MKB bedrijven is erg groot, omdat zij afhankelijk zijn van het reguliere onderwijs en weinig mogelijkheden hebben om zelf personeel te scholen. De innovatiekracht van de MKB bedrijven wordt vergroot door de samenwerking binnen het CIV. 11

12 3. Analyse van Maritieme Techniek SWOT: Strengths, Weaknesses, Opportunities & Threats Sterktes: Promoten en vergroten aantrekkelijkheid Maritieme Techniek internationaal én regionaal Hoogwaardig, internationaal erkend en gekwalificeerd kenniscentrum Maritieme Techniek Hoogwaardige onderwijsstructuur, afstemming opleidingsaanbod en kennisontwikkeling en -valorisatie Optimale investeringen in de regio Verticale opleidingskolom: doorlopende leerlijnen VMBO MBO HBO en contractonderwijs Versterken economisch positie van de sector Maritieme Techniek Goede governance structuur in een publiek-private samenwerkingsvorm: gedeelde financiële en operationele verantwoordelijkheid en samenbundeling kennis en ervaring. Goed georganiseerde koepels, zoals Scheepsbouw Nederland en de Vereniging van Waterbouwers Strategisch portfoliobeleid onderwijsinstellingen Track Records van STC-Group en Da Vinci College Kansen: Veel werkgelegenheid Jonge bevolking regio Rotterdam Gemeentelijke programma s, Nationaal Programma Rotterdam Zuid en Havenvisie 2030 Maritieme Campus Rijndelta Zuid-Vleugel agenda Provincie Zuid- Holland Baangaranties in de sector Intern Extern Zwaktes: Afstemming tussen STC-Group en Da Vinci College Afstemming Onderwijs/Arbeidsmarkt Bedreigingen: Bezuinigingen vanuit de overheid Regelgeving vanuit het ministerie van onderwijs en eisen inspecties Economische situatie Demografische ontwikkelingen HRM beleid bedrijven sluit slecht aan op onderwijs Op basis van de SWOT analyse zijn de programmalijnen, de uitvoeringsagenda en het groeimodel van de partners opgesteld. De kernwoorden hierbij zijn: duurzaamheid, haalbaarheid en partners. Ook de samenhang tussen de onderdelen is essentieel. 12

13 Analyse van de SWOT De STC-Group staat al jaren bekend als vakschool met focus op de Maritieme Techniek. Met de uitbouw van de verticale onderwijskolom voor de Scheepsbouwkunde/Maritieme Techniek is een aantrekkelijke krachtige doorlopende leerlijn opgezet die verder kan worden uitgebouwd om toekomstige deelnemers een opleidingstoekomst te bieden in de Maritieme Techniek. De lang bestaande samenwerking met het bedrijfsleven wordt verder ontwikkeld en benut om het maritiem cluster te versterken. Het Da Vinci College biedt op de breed maritieme vlakken opleidingen aan. In samenwerking met het goed georganiseerd MKB in de regio Drechtsteden worden deze opleidingen verder uitgebouwd. Samen wordt een complementair pakket aan opleidingen aangeboden voor de Maritiem Techniek. Het CIV bundelt de krachten op regionaal en nationaal niveau. Hiermee wordt massa verkregen om de Maritieme Techniek van voldoende deelnemers te voorzien. Ook kan hiermee de impact van de bezuinigingen worden geminimaliseerd, omdat het bedrijfsleven achter het CIV staat en niet zonder kan. Het laten instromen van vrouwen en allochtonen is een nationale uitdaging, maar kan alleen wanneer de Maritieme Techniek sector zijn krachten bundelt en samenwerkt. Uitdagingen zijn vooral gelegen in het feit dat het imago van de Maritieme Techniek een boost moet krijgen. Het is een interessante en aantrekkelijke werkgever waar alles mogelijk is op technisch en professioneel gebied. Hierop moet de sector inspelen. Niet alleen met PR activiteiten, maar als integraal plan over de hele sector heen. Concurrenten Nadere analyse laat zien dat er eigenlijk geen concurrentie is. De opleidingen binnen Nederland zijn demografisch gespreid en de samenwerking is reeds beklonken in de samenwerkingsovereenkomst tussen de onderwijsinstellingen en de koepelorganisaties. 13

14 4. Doelstellingen en Resultaten Het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Water/Maritieme Techniek gaat te werk met een duidelijke visie, heldere doelstellingen en concrete activiteiten. Voor het opzetten van een breed samenwerkingsverband in de regio is dit van groot belang. Alle partijen kennen hun rol en weten wat er van hen verwacht wordt. Duidelijkheid binnen het centrum zorgt ook voor een eenduidig beeld naar buiten. Het volgende raamwerk wordt hierbij gehanteerd. Visie Doelstellingen Activiteiten Programmalijn 1: Vergroten aantrekkelijkheid van de sector Programmalijn 2: Kennisontwikkeling en -valorisatie Programmalijn 3: Samenwerking in de sector Topsector Water en Human Capital Agenda Het CIV sluit naadloos aan op de doelstellingen uit de Topsector Water en Human Capital Agenda. De onderstaande doelstellingen gelieerd aan de Human Capital Agenda worden in het CIV aangepakt: Het vergroten van de innovatiekracht binnen Maritieme Techniek o door samen te werken en multidisciplinaire kennis te ontwikkelen voor duurzame innovaties Het realiseren van een excellente kennis- en opleidingsinfrastructuur voor Maritieme Techniek o door intensieve samenwerking tussen de STC-Group, Da Vinci College en het bedrijfsleven aan één regionaal portfolio Het verhogen van kwantitatieve en kwalitatieve instroom van medewerkers en deelnemers o door branding van Maritieme Techniek in de regio en excellente scholing Programmalijnen Om deze doelstellingen te verwezenlijken zijn de volgende concrete programmalijnen opgesteld: 1. Vergroten aantrekkelijkheid van Maritieme Techniek 2. Kennisontwikkeling en valorisatie op het gebied van Maritieme Techniek 3. Samenwerking in de Maritieme Techniek De drie programmalijnen geven aan dat Maritieme Techniek aantrekkelijker moet worden gemaakt om toptalent aan te trekken. Tevens moet de kennis worden binnengehaald en 14

15 ontwikkeld die nodig is om internationaal te kunnen excelleren. Tot slot moet Maritieme Techniek zichzelf duurzaam versterken door de krachten binnen de regio te bundelen. Per programmalijn zijn de bovengenoemde doelstellingen verder geconcretiseerd en ingevuld met de te leveren prestaties. Vergroten aantrekkelijkheid van Maritieme Techniek Maritieme Techniek dient aantrekkelijk te worden gemaakt voor bestaande (leerlingen VO, MBO) en nieuwe doelgroepen (om-, bij- en nascholing, zij-instroom, havisten, vrouwen, allochtonen). Zowel de startende, doorstromende dan wel zij-instromende leerling en deelnemer moet worden voorzien van één onderwijsportfolio met gerichte Maritieme Techniek opleidingen en een goed en duidelijk arbeidsperspectief. Tevens biedt het CIV Met Maritieme Techniek naar de top! een podium aan toptalenten in Nederland om te kunnen excelleren en is er toegang tot internationale carrièrekansen. Uiteraard zal gerichte promotie en voorlichting het pallet completeren. Doelstellingen en prestatieafspraken Het aantrekkelijk maken van talentontwikkeling; o Aantrekkelijke loopbaanperspectieven in de sector Maritieme Techniek zijn voor alle leerlingen duidelijk en toegankelijk o Een sterk imago o Aantrekkelijke leeromgevingen o Beschikbaarheid van state-of-the-art kennis en techniek in aantrekkelijke leeromgevingen Groei van nieuwe instroom vanuit vaktechnisch voortgezet onderwijs (Programmalijn 1 VMBO en MBO techniek voor de regio Rijnmond); o 5% per jaar Groei van jaarlijkse uitstroom gediplomeerden (MBO 3/4/+); o 5% per jaar Om-, bij- en nascholingstrajecten voor medewerkers uit het bedrijfsleven en het onderwijs; o EVC (Eerder Verworven Competenties) assessments en methode o Trainingsportfolio Maritieme Techniek Maritieme Techniek docenten zijn op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en trends; o Alle docenten die les geven aan opleidingen Maritieme Techniek Internationale ambities van de sector etaleren; o 15 internationale scholarships per jaar toewijzen aan excellente deelnemers o 10 internationale stages per jaar uitvoeren o 2 internationale seminars per jaar naar Nederland halen 15

16 Kennisontwikkeling en valorisatie op het gebied van Maritieme Techniek Met de ontwikkeling van het CIV gaan bedrijfsleven en onderwijs de bestaande infrastructuur structureel en duurzaam completeren tot het niveau van uniek centrum gegroepeerd op de kernlocaties. Daarbij ligt het accent op het realiseren van een innovatieve omgeving. Dit vraagt om bundeling van relevante opleidingen. Het CIV is toegerust om daarna ook duurzaam invulling te geven aan de toekomstige opleidingsbehoeften alsook de innovatieve vraagstukken uit het bedrijfsleven. Daartoe wordt er komende jaren geïnvesteerd onder andere in de verder opbouw van de opleidingsinfrastructuur en -organisatie. Doelstellingen en prestatieafspraken Een macrodoelmatige state-of-the-art infrastructuur en organisatie voor Maritieme Techniek voor de hele regio (nationaal); o Afstemming huidige opleidingen tussen de onderwijsinstellingen o Verbreden en verdiepen bestaande opleidingen op basis van vraag bedrijfsleven o De onderwijsinstellingen werken samen in projecten o Landelijke examens organiseren en ontwikkelen Curriculum- en leerstofontwikkeling; o Vraagarticulatie in alle disciplines van Ship Life Cycle en integratie hiervan Doorlopende leerlijn ontwikkeling; o VMBO-MBO-HBO op basis van Ship Life Cycle is gerealiseerd Deelname van deelnemers en docenten aan multidisciplinaire innovatieve onderzoeksprojecten van het bedrijfsleven met daarin meerdere cases; o 5 cases per jaar Inzet van specialisten uit het bedrijfsleven in het onderwijs; o 5 fte inbreng vanuit het bedrijfsleven Multidisciplinair en innovatief toegepast onderzoek; o 5 docenten per jaar participeren Werken in multidisciplinaire onderwijsteams naar niveau en opleiding. o Gericht op alle disciplines van Ship Life Cycle en integratie hiervan Samenwerking in de Maritieme Techniek In de regio zijn al een behoorlijk aantal excellente centra gerealiseerd waaronder de opleidingsinfrastructuur op de Lloydkade voor logistiek en maritiem in Rotterdam en het Flow Center of Excellence in de Duurzaamheidsfabriek in Dordrecht. Met de ontwikkeling van het CIV wordt de bestaande infrastructuur doorontwikkeld tot een uniek én excellent centrum. Hiermee wordt de huidige positie van de sector en het onderwijs verstevigd (én onderling versterkt) en wordt de regio Rotterdam-Rijnmond-Drechtsteden een aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijven alsmede een aantrekkelijke partner om (inter)nationaal mee samen te werken. De regio krijgt een magneet werking op (toekomstige) toptalenten voor de maritieme maakindustrie. Het CIV is dé plek waar talenten en bedrijfsleven elkaar eenvoudig vinden. 16

17 Doelstellingen en prestatieafspraken Versteviging van de economische infrastructuur en innovatiekracht van Maritieme Techniek in de regio Rotterdam-Rijnmond-Drechtsteden; o Één loket Maritieme Techniek (voor alle partijen) Binding van talent en excellentie; o Aantrekkelijke loopbaanperspectieven o Organiseren en faciliteren scholing en aansluiting arbeidsmarkt (met mogelijk baangarantie) Aanzuigende werking voor deelnemers, studenten en bedrijfsleven; o Branding en imago building 17

18 4. Partners Dit hoofdstuk beschrijft wie de partners binnen het CIV zijn. Hierbij is aandacht voor de primaire partners van het CIV, de overig relevante stakeholders en het trackrecord van succesvolle projecten onder leiding van de primaire partners van het CIV. Primaire partners De primaire partners van het CIV zijn een combinatie van ondernemingen, onderwijs en overheid (de 3 O s). Onderstaand wordt per partner het belang beschreven van waaruit zij meedoen aan het CIV en hun rol bij de ontwikkeling, financiering en exploitatie van het CIV. Ondernemingen Het CIV heeft een directe relatie met het bedrijfsleven in de regio Rotterdam-Rijnmond- Drechtsteden. Deze bedrijven zijn verenigd binnen de STC-Group in de bedrijfstakcommissies en werken al ruim 20 jaar aan de afstemming arbeidsmarkt en onderwijs. Dit plan is een logische vervolgstap in de visie van deze ondernemingen om bedrijfsinvesteringen in het beroepsonderwijs te clusteren op slechts enkele kernlocaties voor de Maritieme Techniek. Daarnaast zijn Scheepsbouw Nederland, Vereniging van Waterbouwers, HISWA, de IRO en de toeleveranciers betrokken. Bij deze sterk georganiseerde koepels zijn de grootste ondernemingen aangesloten. Zowel de koepelorganisaties als toonaangevende internationale ondernemingen hebben een commitment verklaring getekend als steun aan dit CIV en haar gestelde doelen. Het belang van het bedrijfsleven is het waarborgen van continuïteit en het genereren van innovatiekracht. Dit kan worden vertaald naar: Garantie van voldoende excellente medewerkers op MBO-niveau. Toenemende ontgroening en vergrijzing maakt het noodzakelijk niet alleen te richten op schoolverlaters, maar ook op allerlei vormen van zij-instroom. Toegang tot innovatieve kennis. Kennisuitwisseling en verbreding tussen de disciplines in de Ship Life Cycle met een hoogwaardige up-to-date opleidingsinfrastructuur Onderwijs Het CIV is primair een samenwerkingsverband tussen het bedrijfsleven en het MBO- en HBO-onderwijs. Focus hierbij is het realiseren van een doorlopende leerlijn vanuit het VMBO, waarbij het CIV fungeert als het kennis- en expertise centrum binnen een netwerk van verschillende onderwijslocaties. De MBO-instellingen STC-Group en Da Vinci College committeren zich maximaal in te spannen om de komende jaren 25% meer gediplomeerden af te leveren. Afgesproken is om in de promotie van het CIV als bedrijfsleven en onderwijs nadrukkelijk gezamenlijk op te trekken. Deels om deelnemers vanuit andere technische MBO-richtingen te bewegen tot een specialisatie binnen de Maritieme Techniek, maar vooral om hoogwaardige, nieuwe instroom te verkrijgen. Het CIV heeft daarnaast, als aansprekende en veilige leeromgeving, een promotionele rol in het laten kennismaken van deelnemers in het voortgezet onderwijs met techniek. 18

19 Het CIV maakt het voor het onderwijs mogelijk om: de aansluiting met de behoefte van het bedrijfsleven te verbeteren; doorlopende leerlijnen te creëren door een continue samenwerking tussen MBO en HBO (en waar mogelijk WO); gebruik te maken van state-of-the-art opleidingsinfrastructuur; kennis te ontwikkelen en over te dragen; gezamenlijke multidisciplinaire projecten uit te voeren kennisniveau van docenten op peil te houden en waar nodig te verbeteren. Het onderwijs heeft de eindverantwoordelijkheid voor de ontwikkeling en exploitatie van het CIV. De STC-Group treedt voor dit CIV op als trekker en penvoerder. Hoger Beroepsonderwijs De STC-Group en Hogeschool Rotterdam hebben de Rotterdam Mainport University of Applied Sciences (RMU) opgezet. De RMU biedt een palet hoogwaardige HBO-opleidingen gericht op de haven, logistieke en het maritieme cluster aan waarmee adequaat wordt ingespeeld op de behoefte in het werkveld aan hoger opgeleiden. Eén van de hoofdopleidingen van de samenwerking is de HBO bachelor opleiding Scheepsbouwkunde /Maritieme Techniek. Daarnaast biedt de STC-Group ook nog de onbekostigde HBO Scheepsbouwkunde/Maritieme Techniek opleiding aan. De RMU biedt ook nog drie andere bachelor opleidingen aan, te weten; Chemische Technologie/Procestechnologie, Logistiek en Technische Vervoerskunde en Maritiem Officier. De RMU biedt onderwijs dat grote aantrekkingskracht uitoefent op deelnemers. Door de bundeling van state-of-the-art faciliteiten, gebruik te maken van de intensieve netwerken met het bedrijfsleven en door een sterke koppeling van onderwijs, onderzoek en praktijk realiseren we een kwalitatief hoogwaardige, moderne en relevante leeromgeving. De opleidingen zullen vormgegeven worden aan de hand van het door de Hogeschool Rotterdam ontwikkelde Rotterdamse Onderwijsmodel (ROM) én het onderwijsmodel van de STC-Group. De bundeling van kennis en ervaring van beide partners betreffende het onderwijs in deze specifieke sector is uniek. Hierdoor is het mogelijk de instroom in de komende vijf jaren te verdubbelen voor de HBO opleiding Scheepsbouwkunde/Maritieme Techniek. De RMU levert zo een belangrijke bijdrage aan de steeds grotere vraag naar hoger opgeleiden in het Haven Industrieel Complex en meer algemeen aan de doelstelling om te streven naar meer hoger opgeleiden in de beta/technische sectoren. 19

20 De RMU kent uiteraard ook een sterk internationale oriëntatie met haar opleidingen. Zo worden internationale minors aangeboden. De STC-Group verzorgt tevens een internationale Master in Shipping and Transport. Van al deze kennis kan direct gebruik gemaakt worden door het CIV. Het Da Vinci College en Hogeschool Rotterdam zijn samen gestart met Associate degree Engineering. Binnen de Associate degree Engineering wordt gewerkt aan het verdiepen en verbreden van MBO4 + kennis, vaardigheden én inzichten. Er bestaat een grote (en almaar groeiende) behoefte aan technici die gespecialiseerd zijn in de eerste fasen van de Ship Life Cycle. Denk daarbij aan het onderzoeken, het ontwerpen en produceren van machines en installaties. Al deze aspecten komen tijdens de Ad Engineering in theorie én praktijk ruim aan bod. Het praktijkgedeelte van de opleiding vindt plaats in de Duurzaamheidsfabriek op het Leerpark naast het Da Vinci College in Dordrecht. Er wordt gewerkt aan echte vraagstukken met echte opdrachtgevers. Het meer theoretische gedeelte wordt gevolgd bij de Hogeschool Rotterdam. Deze tweejarige opleiding sluit aan bij de eisen en wensen vanuit het bedrijfsleven. De kansen op de arbeidsmarkt zijn dus groot. Nadat het diploma - de Associate degree - is behaald, is doorstromen naar de bachelor opleiding Werktuigbouwkunde mogelijk. Wetenschappelijk Onderwijs De STC-Group, het Da Vinci College en de Hogeschool Rotterdam hebben directe verbindingen met de Technische Universiteit Delft. Daarmee is de innovatieve kennis zoals die voor de Maritieme Techniek wordt ontwikkeld direct beschikbaar voor de vakmensen op de werkvloer als de docenten van de Hogeschool Rotterdam. Het bruikbaar maken van de beschikbare kennis is dan ook een belangrijke drive voor kennisinstellingen om mee te gaan. De TU Delft en de STC-Group zijn momenteel in gesprek om de kennis en faciliteiten nog meer gezamenlijk in te gaan zetten ten behoeve van de maritieme maakindustrie. In de Drechtsteden is er momenteel het initiatief vanuit de regio Drechtsteden, ondersteund vanuit de economische agenda Zuidvleugel van Provincie Zuid-Holland, om een University College met profiel water in het historisch centrum van Dordrecht te vestigen. Deze University, zal een brede internationale bachelor opleiding aanbieden waarin de techniek een sleutelelement vormt in een bredere multidisciplinaire curriculum. Over de vorming van het University College worden op dit moment afspraken gemaakt met de Universiteiten van Rotterdam en de TU Delft. Het CIV zal de ontwikkelingen rond het University College met belangstelling volgen en in een later stadium bekijken op welke wijze er mogelijke synergie te bereiken is. Gemeente Rotterdam en Havenbedrijf Binnen de gemeente Rotterdam heeft het College van Burgemeester en Wethouders het werkprogramma , Werken aan Talent en Ondernemen opgeteld. Dit programma sluit naadloos aan op de doelstellingen van het CIV. Rotterdam heeft een jonge bevolking. Dat biedt kansen, en die zullen met beide handen aangegrepen moeten worden. De grootstedelijke problemen spelen zeker mee, bijvoorbeeld het feit dat er onder een grote groep laag opgeleiden veel schooluitval is. De gemeente Rotterdam wil dit de komende jaren verbeteren door aansluiting te vinden bij de vraag vanuit de 20

21 arbeidsmarkt. In Rotterdam is nog heel veel toptalent te ontdekken en is de regio een aantrekkelijke locatie voor deelnemers, kennisinstituten en (internationale) bedrijven. De doelstellingen uit het collegewerkprogramma zijn belegd in verschillende gemeentelijke programma s waaronder het Onderwijsbeleid Aanval op Uitval en Beter Presteren en het Programma Arbeidsmarktontwikkeling, meer gebiedsgericht in het Nationaal Programma Rotterdam Zuid in Vakmanschap in de Zorg, Haven en Techniek en specifiek sectorgericht is de Havenvisie 2030 Van de Wieg naar de Kade. Gemeente Drechtsteden De Gemeente Drechtsteden heeft een regionaal programma Economie en Arbeidsmarkt vastgesteld. Binnen dit programma wordt het maritieme profiel van de regio verder versterkt. Dit is niet voor niets; de maritieme maakindustrie is binnen de Gemeente Drechtsteden één van de belangrijkste economische sectoren en bijvoorbeeld groter dan de onderwijs- of overheidssector. Daarom wordt de versterking van het maritieme profiel geconcretiseerd door 7 investeringslijnen. Vanuit deze investeringslijnen worden er een aantal projecten opgestart voor de maritieme sector, zoals bijvoorbeeld het project Maritieme Campus. De Gemeente werkt voor deze projecten samen met partners vanuit onderwijs, onderzoek, bedrijfsleven en andere overheden. Deze projecten hebben gemeenschappelijk dat ze de maritieme sector verder versterken en sluiten perfect aan op de doelstellingen van het CIV en bijvoorbeeld op diverse innovatiecontracten vanuit de Topsector Water. Provincie Zuid-Holland De Provincie Zuid Holland heeft de afgelopen tijd met de partners in de Zuidvleugel gewerkt aan een Economische Agenda Zuidvleugel. Binnen deze Agenda speelt de Maritieme sector een belangrijke rol en is deze sector geïdentificeerd als één van de sector met een flink groeipotentieel binnen de Zuidvleugel. De Economische Agenda Zuidvleugel is inmiddels vertaald naar een Uitvoeringsprogramma. Binnen het kader van dit uitvoeringsprogramma worden meerdere maritieme projecten in de regio Rotterdam- Drechtsteden opgestart. De projecten worden vanuit brede publiek-private samenwerkingsverbanden gefinancierd, waarbij de Provincie Zuid Holland het belang van de maritieme sector in deze regio onderstreept door twee projecten (Maritieme Campus (hierboven ook genoemd) en Schone Motor/LNG schepen) actief te ondersteunen. Het project Maritieme Campus sluit uitstekend aan bij het CIV en is mede bedoeld om de ontwikkelingen zoals die binnen het CIV worden vormgegeven, te ondersteunen en waar mogelijk binnen de bredere regio Rijndelta verder te versterken. 21

22 5. Uitvoeringsplan Uitgangspunten uitvoeringsplan De globale aanpak en vormgeving van de onderwijspartners binnen het consortium van het CIV is als volgt: Niveau excellent: Unieke regionale samenwerking. Bovenin de piramide bevindt zich de kennis- en opleidingsinfrastructuur om binnen de curricula een nieuw multidisciplinaire en innovatieve dimensie aan de MBO-opleidingen toe te voegen. In nauwe samenwerking met het bedrijfsleven worden specifieke cases, trainingen en toegepast onderzoek gerealiseerd, afgestemd op de vraag vanuit het bedrijfsleven. Alle partners dragen bij aan de unieke regionale samenwerking binnen zijn/haar eigen expertise, resources en arbeidsbehoefte. De kracht is de combinatie van de verschillende topopleidingen, het werken aan opdrachten in multidisciplinaire teams van beide scholen samen gebruik makend van de verschillende toplocaties bestaand binnen de regio Rotterdam-Rijnmond- Drechtsteden. Niveau specialisatie: Specialisatie per onderwijsinstelling. Elke onderwijsinstelling biedt zijn/haar maritiem-technische vakmensen een uitstroomspecialisatie aan binnen het concept van de Ship Life Cycle (Onderzoek/Ontwerp Engineering Productie Vaart/Maintenance Sloop/Recycling) en binnen de eigen opleidingskaders van de eigen instelling. De onderwijsinstelling investeert hiervoor in een aantrekkelijke leeromgeving met bepaalde opstellingen en practica om aan specifieke bedrijfssituaties (passend binnen de uitstroomspecialisatie) te werken. Er wordt gewerkt aan strategisch portfoliobeleid, waardoor activiteiten op elkaar en op de arbeidsmarkt worden afgestemd. Niveau basis: Basisuitvoering technisch onderwijs. Elke onderwijsinstelling leidt zijn/haar maritiem-technische vakmensen op in de regio binnen de eigen opleidingskaders en binnen de eigen instelling. Gesteld mag worden dat iedere onderwijsinstelling een inventaris heeft staan wat gezien kan worden als basisuitrusting om een technische opleiding aan te kunnen bieden. 22

23 Planning Onderzoek, analyse en opbouw van de Verdere ontwikkeling en uitvoering CIV Uitvoering en Vervolgplan CIV volledig op eigen benen uitvoering CIV activiteiten (o.a. pilots, start PR, vormgeven kennisnetwerk) activiteiten Monitoring en evaluatie Organisatie en financiën PR en Marketing Zoals gesteld zal elke onderwijsinstelling de eigen opleidingen blijven uitvoeren en gedurende het traject verbeteren en aanpassen. Een eerste grove fasering / planning is in de bovenstaande tabel beschreven. Een korte toelichting hierbij is per fase: Fase 1 ( ): Voortzetten onderzoeken en analyses, en opstarten van de CIV organisatie voor de Maritieme Techniek. Daarnaast zal in deze fase de mogelijkheden worden onderzocht van de hervormingen van de KD structuur en de kansen die dit biedt voor de opleidingen. Door deze hervorming ontstaan kansen om de vraag van het bedrijfsleven in het KD te verwerken. In deze fase wordt ook de start van het op te zetten kennisnetwerk gemaakt, waarbij de eerste gecommitteerde bedrijven zich melden en meewerken aan de basisstappen van het CIV. In pilot vorm wordt op de verschillende kernactiviteiten gestart. Doel is elkaar beter te leren kennen en gevoel en inhoud te geven aan de Maritieme Techniek. Fase 2 ( ): Overzetten pilots naar structurele succesvolle projectlijnen op basis van de kernactiviteiten. Hier wordt dan ook meer gebruik gemaakt van het kennisnetwerk Maritieme Techniek. Fase 3 (2017): Afronden subsidietraject en vervolg aan uitvoering geven op basis van succesvolle inzichten als ook nieuwe ontwikkelingen gebruik makende van het CIV netwerk. Gedurende de trajecten wordt ook jaarlijks gemonitord of de gestelde doelen in de lijn der verwachting liggen alsmede de financiële verslaglegging van het CIV. In dit traject wordt ook verwacht dat partners zich zullen committeren aan het CIV. Dit kunnen (internationale) bedrijven zijn, kennisinstituten en andere brancheverenigingen. 23

24 Indicatoren van monitoring Algemeen Programmalijn 1: Vergroten aantrekkelijkheid van de Maritieme Techniek Het aantrekkelijk maken van Het bieden van aantrekkelijke talentontwikkeling loopbaanperspectieven in de sector Maritieme Techniek met een sterk imago Groei van nieuwe instroom vanuit 5% per jaar vaktechnisch voortgezet onderwijs Groei van jaarlijkse instroom 5% per jaar gediplomeerden Om-, bij- en nascholingstrajecten voor medewerkers uit het bedrijfsleven en het onderwijs Gekwalificeerde docenten op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en trends Internationale ambities etaleren Ontwikkelen EVC (Eerder Verworven Competenties) assessments en methode. Ontwikkelen van drie nieuwe trainingen (technisch, veiligheid, calamiteiten) Dit zijn alle Maritieme Techniek docenten Verzorgen van 15 internationale scholarships per jaar Verzorgen van 10 internationale stages per jaar Verzorgen van twee internationale seminars per jaar Programmalijn 2: Kennisontwikkeling en valorisatie op het gebied van Maritieme Techniek Curriculum- en lesstofontwikkeling Gericht op alle disciplines van Ship Life Cycle en integratie hiervan Doorlopende leerlijn ontwikkeling VMBO-MBO-HBO Maritieme Techniek (specialistisch en breed) is gerealiseerd Multidisciplinaire, innovatieve cases Minimaal 5 cases per jaar met bedrijfsleven Multidisciplinair, innovatief toegepast 5 docenten per jaar participeren hierin onderzoek Werken in multidisciplinaire Gericht op alle disciplines van Ship Life onderwijsteams naar niveau en Cycle en integratie hiervan opleiding Programmalijn 3: Samenwerking in de Maritieme Techniek Versteviging van de economische Koppeling van de regiovisies infrastructuur en innovatiekracht van de cluster in de regio Rotterdam- Rijnmond-Drechtsteden Binding van talent en excellentie Aantrekkelijke loopbaanperspectieven scholing met baangarantie Aanzuigende werking voor Branding en imago building deelnemers, studenten en bedrijfsleven 24

25 Organisatieschema en Governancemodel Het CIV wordt een samenwerkingsverband van de 3 O s (ondernemers, onderwijs en overheid) in de regio, waarbij in gedeeld eigenaarschap sturing en invulling wordt gegeven aan de gewenste ontwikkelingen. Hierbij sluiten de primaire partners zich aan door ondertekening van een commitmentverklaring met een concrete inbreng in het CIV, zowel inhoudelijk als mogelijk financieel. Door deelname aan het CIV krijgt het bedrijfsleven uit de tweede schil zitting in een Advisory Board en kan men inhoudelijk meedenken en meewerken aan de verdere ontwikkeling van Maritieme Techniek. Men krijgt toegang tot de diensten en het kennisnetwerk van het CIV. In principe is gekozen voor een organisatiestructuur rond strategische en inhoudelijk programmatische samenwerking, waarbij gebruik wordt gemaakt van de juridische entiteit en de fysieke inrichting van de primaire partners. Ontwikkelingen worden bij de partners belegd/uitgevoerd en ontwikkelde producten dalen hier neer. Hiermee wordt de continuïteit gewaarborgd en de sturing verduurzaamd vanuit de regionale economie. Gezamenlijk sturen wij op de inhoud, ieder vanuit een eigen belang en rol met parallelle belangen bij het tot een succes brengen van het CIV. Een vierde O kunnen we met onderzoek aan de 3 O s toevoegen: - Ondernemers: onderwijsvragers, onderwijs co-ontwikkelaars en uitvoerders, financier van onderwijs, opdrachtgever praktijkopdrachten (impulsen voor innovatieve omgevingen) en financier van High Tech installaties/systemen in de fabriek; - Onderzoek: opdrachtgever experimentele praktijkopdrachten en partner in onderzoek (praktijkgericht onderzoek, lectoraten, wetenschappelijk onderzoek); - Onderwijs: onderwijs aanbieder (licentiehouders; eerst MBO, daarna mogelijk VMBO, HBO en/of WO), onderwijsontwikkelaar, financier van leeromgeving; - Overheid: beleidsontwikkelaar, subsidieverstrekker, Europese subsidie acquisiteur, lobbyist, financier van leeromgeving. Bij de opstart van het CIV zullen alle direct betrokkenen zich gaan organiseren en de komende twee jaar het concept verder ontwikkelen. Wij streven ernaar om alle activiteiten onder één missie in de uitvoering te krijgen. Het uitgangspunt is synergie: samenwerken aan het (door)ontwikkelen van dragende activiteiten en programma s voor onze missie. In onze samenwerking willen wij de inhoud leidend en de structuur hier volgend aan maken. De uitgangspunten zijn bestuurbaarheid, beheersbaarheid en transparantie. De Stuurgroep zet deze lijnen uit en bewaakt het overall proces. Zij bepaalt welke projecten worden aangegaan en welke expertise, machinerie en middelen daarbij nodig zijn. De Stuurgroep wordt inhoudelijk gevoed door de Advisory Board en het procesmanagement. 25

26 De Advisory Board brengt de wensen en expertise in vanuit de Maritieme Techniek en reflecteert op de ontwikkelingen. De groep functioneert in de tweede schil en vraagt commitment van overige bedrijven en kennisinstituten. Het CIV is een vehikel voor business. Vanuit de tripartiete samenwerking in Stuurgroep en Advisory Board worden afspraken gemaakt over development en opbrengsten van activiteiten. Stuurgroep: - CvB lid STC-Group - CvB lid Da Vinci College - Voorzitter Bedrijfstakcommissie Maritieme Techniek van de STC-Group Advisory Board: - Bedrijfsleven / brancheverenigingen / koepels - Kennisinstituten - Gemeenten 26

27 Groeimodel partners De primaire partners van het CIV gaan actief de partijen uit de 2 e schil betrekken. Deze organisaties hebben vergelijkbare arbeidsmarktproblematiek waardoor actieve betrokkenheid bij het CIV Water/Maritieme Techniek een win-win situatie oplevert. Momenteel zijn de primaire partner bedrijven gefocust op de scheepsbouw. Het CIV Water/Maritieme Techniek gaat via haar partners bedrijven uit de toeleverende sectoren (elektro, metaal, installatie, etc.) en de toepassingssectoren benaderen en betrekken. Het CIV Water gaat in een tripartite overleg actief onderzoeken op welke wijze het MKB betrokken kan worden bij het CIV. Vanuit het MKB is sterke behoefte aan samenwerking en ondersteuning bij innovatievraagstukken en het profiel van de werknemer bij het MKB vraagt om een andere invulling van het curriculum (breder opgeleid). Bovendien is een groot deel van de baanopeningen in het MKB te vinden. Aansluiting van het bestaande MKB is dus van groot belang. Het CIV zoekt partners vanuit de Ship Life Cycle met de focus op scheepsbouwers, toeleveranciers en afnemers. 27

28 6. Financiën Bijgevoegd vindt u de begroting van de CIV aanvraag. Uitgangspunten zoals die tussen de onderwijspartners zijn afgesproken: Afschrijvingen worden niet meegenomen in de begroting Activiteit gebaseerde begroting Aanname is dat na de eerste 5 jaar de activiteiten van het CIV worden afgerond en dat voor de voortzetting 30% benodigd is. De onderstaande begroting is opgesteld voor de CIV aanvraag: Uitgaven CIV Totaal 1 Vergroten aantrekkelijkheid Maritieme Techniek personele kosten , , , , , ,00 materiele kosten (huur) , , , , , ,00 overige kosten , , , , , ,00 2 Kennisontwikkeling en valorisatie op het gebied van Maritieme Techniek personele kosten , , , , , ,00 materiele kosten (huur , , , , , ,00 overige kosten , , , , , ,00 3 Versterking van de Maritieme Techniek personele kosten , , , , , ,00 materiele kosten (huur) , , , , , ,00 overige kosten , , , , , ,00 4 Programma kosten , , , , , ,00 Subtotaal , , , , , ,00 inkomsten TBV investeringen Totaal 5 Ministerie van OCW , , , , , ,00 6 Onderwijsinstellingen , , , , , ,00 Bedrijfsleven (in kind) , , , , , ,00 Bedrijfsleven (materieel) , , , , , ,00 Gemeente Drechtsteden , , , , , ,00 Investeringsbegroting Subtotaal , , , , , ,00 Investeringen vanuit het bedrijfsleven Diverse bedrijven hebben toezeggingen gedaan wat betreft personele en materiele investeringen voor het CIV Met Maritieme Techniek naar de top!. De precieze invulling wordt gedurende het project gedaan. Het CIV pleegt een constante inspanning om een kwantitatieve, kwalitatieve en gelijkwaardige betrokkenheid van de bedrijven in het CIV te bewerkstelligen. 28

Leercyclus Enschede-Dordrecht-Zwolle

Leercyclus Enschede-Dordrecht-Zwolle Leercyclus Enschede-Dordrecht-Zwolle Regionaal uitvoeringsprogramma economie en arbeidsmarktbeleid Enschede, 26 januari 2012 Gido ten Dolle Programmadirecteur Ruimtelijk economische strategie en arbeidsmarktbeleid

Nadere informatie

Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08

Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08 Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08 TECHNUM in vogelvlucht Wat is Technum Welke participanten Waarom noodzakelijk Waar we voor staan Wat onze ambities zijn TECHNUM Zelfstandige onderwijsvoorziening

Nadere informatie

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL MBO HBO Maritieme techniek Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL DEELTIJD MBO- EN HBO-OPLEIDINGEN Nederlandse scheeps- en jachtwerven horen tot de absolute wereldtop. De voorsprong op

Nadere informatie

Nederland: de Maritieme Wereldtop

Nederland: de Maritieme Wereldtop 1 Nederland: de Maritieme Wereldtop Veilig, duurzaam en economisch sterk Maritiem Cluster in de Topsector Water: Innovatiecontract en Topconsortium Kennis en Innovatie V2.0, Samenvatting, 23 december 2011

Nadere informatie

Doel Doel van het programma VvW:

Doel Doel van het programma VvW: Doel Doel van het programma VvW: Een strategie en bijbehorende actielijnen opleveren en (laten) uitvoeren ten behoeve van de gewenste economische structuurversterking van de Vierkant voor Werk regio. Dit

Nadere informatie

Contextschets Techniek

Contextschets Techniek Contextschets Techniek Nationaal Techniekpact 2020... 2 Welke activiteiten ondernemen de hbo-instellingen?... 2 Welke activiteiten ondernemen de universiteiten?... 3 Welke activiteiten onderneemt de 3TU?...

Nadere informatie

CIV SMART TECHNOLOGY

CIV SMART TECHNOLOGY CIV SMART TECHNOLOGY Uitgebreide managementsamenvatting Plan van Aanpak Centrum voor Innovatief Vakmanschap Smart Technology Ten behoeve van subsidie aanvraag Regionaal Investeringsfonds door de partners

Nadere informatie

Bijlage 2. Human Capital Agenda s

Bijlage 2. Human Capital Agenda s Bijlage 2 Capital s De topsectoren gaan een human (onderwijs en scholing) voor de langere termijn opstellen en zullen onderwijsinstellingen hierbij betrekken. De s bevatten o.a. een analyse van de behoefte

Nadere informatie

zuidwest Infrastructuur landsdeel Zuidwest 6 hogescholen met bètatechniek 3 universiteiten Jet-Net: 53 scholen en 17

zuidwest Infrastructuur landsdeel Zuidwest 6 hogescholen met bètatechniek 3 universiteiten Jet-Net: 53 scholen en 17 LANDSDEEL zuidwest De regio West-Brabant is samen met de provincies Zeeland en Zuid-Holland verenigd in het landsdeel Zuidwest. In de Techniekpact-samenwerking op landsdeelniveau verbinden de zes subregio

Nadere informatie

Voor vakmensen voor de toekomst

Voor vakmensen voor de toekomst Voor vakmensen voor de toekomst D66 Gelderland wil een klimaatneutrale en toekomstbestendige provincie zijn. Dat betekent windmolens plaatsen, zonneweides aanleggen en elk huis in Gelderland energieneutraal

Nadere informatie

SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL NOORD PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016

SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL NOORD PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016 SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL NOORD & PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

S Kennisalliantie. ~emeente Werken~am. ~ngek.: 16 AUG ~aknummer:

S Kennisalliantie. ~emeente Werken~am. ~ngek.: 16 AUG ~aknummer: S Kennisalliantie Gemeente Werkendam t.a.v. burgemeester mevrouw drs. C.GJ. Breuer Postbus 16 4250 DA Werkendam ~emeente Werken~am ~ngek.: 16 AUG 2013 Delft, 12 augustus 2013 ~aknummer: Onderwerp: voorstel

Nadere informatie

Greenport Horti Campus. Burgemeester Sjaak van der Tak 16 december 2011

Greenport Horti Campus. Burgemeester Sjaak van der Tak 16 december 2011 Greenport Horti Campus Burgemeester Sjaak van der Tak 16 december 2011 1 Internationaal kenniscentrum in het hart van de Greenport 2 Doel en ambitie Versterken internationale concurrentiekracht van de

Nadere informatie

Professionele Masters. Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters

Professionele Masters. Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters Professionele Masters Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters Professionele Masters Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters Inhoud 5 Voorwoord 7 Inleiding 8 Professionele

Nadere informatie

Economische kracht van de maritieme sector in de Zuidvleugel (van tweede Maasvlakte tot Gorinchem) verder versterken door inzet op vier lijnen:

Economische kracht van de maritieme sector in de Zuidvleugel (van tweede Maasvlakte tot Gorinchem) verder versterken door inzet op vier lijnen: Bijlage 1B behorend bij Voortgangsrapportage vragen Economie door gemeenten MKB: overzicht initiatieven MKB-kennisinstellingen Naam project Maritime Delta Economische kracht van de maritieme sector in

Nadere informatie

Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Waarom een techniekpact in Twente? Programmalijnen

Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Waarom een techniekpact in Twente? Programmalijnen Jaarverslag 2016 Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Techniekpact Twente klinkt steeds meer mensen bekend in de oren. Maar wat is het ook alweer? Techniekpact Twente is een uitvoeringsprogramma

Nadere informatie

DORDRECHT. Aan. de gemeenteraad

DORDRECHT. Aan. de gemeenteraad *P DORDRECHT Retouradres: Postbus 8 3300 AA DORDRECHT Aan de gemeenteraad Gemeentebestuur Spuiboulevard 300 3311 GR DORDRECHT T 14 078 F (078) 770 8080 www.dordrecht.nl Datum 4 december 2012 Begrotingsprogramma

Nadere informatie

Krachten bundelen, kennis delen en allianties vormen

Krachten bundelen, kennis delen en allianties vormen The Next Step: Coalition of the Willing Krachten bundelen, kennis delen en allianties vormen The Next Step: Coalition of the Willing Krachten bundelen, kennis delen en allianties vormen Een regio om trots

Nadere informatie

Opleiden: samen ervoor staan (en gaan)

Opleiden: samen ervoor staan (en gaan) Ontwikkelingen Food in het Noorden Opleiden: samen ervoor staan (en gaan) Peet Ferwerda 4 november 2014 Friesland College en Nordwin College Food MBO Food HBO In Leeuwarden 2x groen en grijs Friesland

Nadere informatie

HAN en duurzame energie

HAN en duurzame energie Beroepsonderwijs tijdens de energie transitie HAN en duurzame energie Van buiten naar binnen. Tinus Hammink programma-manager SEECE Hogeschool van Arnhem en Nijmegen HBO en topsectoren; keuze van HAN 1.

Nadere informatie

Nota inzake Economic Development Board

Nota inzake Economic Development Board Nota inzake Economic Development Board Inleiding De economische ontwikkeling van Noord-Limburg krijgt een grote impuls met de campusontwikkeling, maar daarmee zijn niet alle economische uitdagingen deze

Nadere informatie

Auditrapportage 2014. Bijlage 1 Typologieën en het fasemodel. Dynamiek onderweg

Auditrapportage 2014. Bijlage 1 Typologieën en het fasemodel. Dynamiek onderweg Auditrapportage 2014 Bijlage 1 Typologieën en het fasemodel Dynamiek onderweg De vier geïdentificeerde typologieën van de Centra co-creator; incubator; transformator; facilitator - zijn hieronder kort

Nadere informatie

WELKOM. 8 e netwerkbijeenkomst 27 oktober 2011

WELKOM. 8 e netwerkbijeenkomst 27 oktober 2011 WELKOM 8 e netwerkbijeenkomst 27 oktober 2011 Partners LeerWerkLoket PROGRAMMA 8e Netwerkbijeenkomst Leren & Werken 16.00 uur Welkom Jan Pieters, Hogeschool InHolland o.a. lid van de stuurgroep Leerwerkloket

Nadere informatie

SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL ZUIDWEST PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016

SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL ZUIDWEST PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016 SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL ZUIDWEST & PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Hier komt uw titel te staan 1

Hier komt uw titel te staan 1 Hier komt uw titel te staan 1 Regionale visie van de 3 O s Regionale visie van de 3 O s De regionale visie vormt de basis en het uitgangspunt voor het gezamenlijk meerjarig inzetten van acties door diverse

Nadere informatie

Arbeidsmarktagenda 21

Arbeidsmarktagenda 21 Arbeidsmarktagenda 21 Topsectoren en de HCA Voor de twee agrarische topsectoren is een Human Capital Agenda opgesteld met als doel, de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt te verbeteren, zowel

Nadere informatie

Toptechniek en Techniekpact. Een duurzame route

Toptechniek en Techniekpact. Een duurzame route Toptechniek en Techniekpact Een duurzame route Toptechniek en Techniekpact Een duurzame route In, door en uitstroom in de Techniek Techniekpact 3 Actielijnen: Kiezen voor techniek Leren in de techniek

Nadere informatie

Van denken naar doen bij A&F

Van denken naar doen bij A&F Van denken naar doen bij A&F Human Capital Agenda A&F (Regionale) economische clusters Behoeftes studenten en (potentiële) werknemers Behoeftes bedrijven A&F Aantrekkelijk werkgeverschap en imago sector

Nadere informatie

Toekomst HR in logistiek

Toekomst HR in logistiek Toekomst HR in logistiek Seminar 13 februari 2012 Bart Banning, Sector Banker Transport en Logistiek Logistieke arbeidsmarkt, úw uitdaging! uw meest waardevolle asset is sterk in beweging ABN AMRO Sectorrapport

Nadere informatie

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020 Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Wil Zuidoost-Nederland als top innovatie regio in de wereld meetellen, dan zal er voldoende en goed

Nadere informatie

TAK Centrum wil innovatieve onderwerpen, vermeld in onze regiovisie, gebruiken om lesmateriaal te ontwikkelen voor het vak Science.

TAK Centrum wil innovatieve onderwerpen, vermeld in onze regiovisie, gebruiken om lesmateriaal te ontwikkelen voor het vak Science. INLEIDING Om het technisch talent van mavoleerlingen zo goed mogelijk te benutten en de doorstroom naar een technische vervolgopleiding te bevorderen, voert het Platform Bèta Techniek, in opdracht van

Nadere informatie

Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB

Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB High Tech Systems & Materials Life Sciences & Health Agro-Food Logistiek BEDRIJVEN Water Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB Creatieve Industrie Energie Meer geld en betere dienstverlening

Nadere informatie

Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek. Sjef van Dooremalen 12 maart 2012

Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek. Sjef van Dooremalen 12 maart 2012 Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek Sjef van Dooremalen 12 maart 2012 1 Inhoud 1. Sterk in de Cluster 2. Belangrijk in de Delta 3. Voorop in kennis en innovatie 4. Logistiek en Techniek

Nadere informatie

Human Capital Tafel Logistiek in Drenthe op 3 oktober 2013

Human Capital Tafel Logistiek in Drenthe op 3 oktober 2013 Human Capital Tafel Logistiek in Drenthe op 3 oktober 2013 Op 3 oktober 2013 hebben Stenden Hogeschool en de provincie Drenthe samen met Transport en Logistiek Nederland, EVO en de Kamer van Koophandel

Nadere informatie

Inleiding MCN. Cees van Duyvendijk, Voorzitter Bestuur MCN Maritime Maintenance Conferentie, Den Helder 28 november 2013. www.maritimecampus.

Inleiding MCN. Cees van Duyvendijk, Voorzitter Bestuur MCN Maritime Maintenance Conferentie, Den Helder 28 november 2013. www.maritimecampus. Inleiding MCN Cees van Duyvendijk, Voorzitter Bestuur MCN Maritime Maintenance Conferentie, Den Helder 28 november 2013 Missie: Het duurzaam aanwenden van de zee en haar omgeving ten behoeve van het langdurig

Nadere informatie

Districtsactiviteitenplan 2014 district Zuid-Holland

Districtsactiviteitenplan 2014 district Zuid-Holland Districtsactiviteitenplan 2014 district Zuid-Holland Basisprincipe DAP 2014 Bij het Districtsactiviteitenplan 2014, hierna DAP 2014, zijn de volgende aspecten van belang: Centrale thema s 2014 Kansen grijpen

Nadere informatie

Kennisintermezzo: Co-makership in de regio. Onderwijs Eenheid: Perspectieven op beroepsonderwijs 1 - onderwijs & arbeid

Kennisintermezzo: Co-makership in de regio. Onderwijs Eenheid: Perspectieven op beroepsonderwijs 1 - onderwijs & arbeid Kennisintermezzo: Co-makership in de regio Onderwijs Eenheid: Perspectieven op beroepsonderwijs 1 - onderwijs & arbeid Regio is de sleutel Rol regio? (WRR-rapport nr. 90) De koppeling in hbo tussen opleiding

Nadere informatie

Wendbaar en waarde(n)vol onderwijs!

Wendbaar en waarde(n)vol onderwijs! Wendbaar en waarde(n)vol onderwijs! In ons onderwijs staat de mens centraal, of het nu gaat om studenten of medewerkers, om ouders of werknemers uit het bedrijfsleven, jongeren of volwassenen. Wij zijn

Nadere informatie

Intentieverklaring Versie:

Intentieverklaring Versie: Intentieverklaring Versie: 27-03-2018 1) Het regionale actieplan De vraag naar personeel in zorg en welzijn stijgt. De instroom is op dit moment onvoldoende om aan de toenemende vraag te kunnen voldoen.

Nadere informatie

Avans Academie Associate Degrees Den Bosch

Avans Academie Associate Degrees Den Bosch Avans Academie Associate Degrees Den Bosch Robin Pereboom Adviseur Connect, verbindt bedrijfsleven en onderwijs Meet up Agrifood Capital, Oss 7 februari 2019 Workshop 8 Onderwijs en Bedrijfsleven, hoe

Nadere informatie

Samenwerkingsagenda Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en de Provincie Gelderland

Samenwerkingsagenda Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en de Provincie Gelderland en de Provincie Gelderland 22 maart 2016 Overwegende dat: De provincie Gelderland veel waarde hecht aan de aanwezigheid van onderwijs/kennisinstellingen in haar Provincie. Uiteraard in hun functie van

Nadere informatie

Het reddingsplan voor Berechja bestaat uit de volgende bijdragen van de verschillende partijen:

Het reddingsplan voor Berechja bestaat uit de volgende bijdragen van de verschillende partijen: Nadere informatie reddingsplan Berechja Reddingsplan Het reddingsplan voor Berechja bestaat uit de volgende bijdragen van de verschillende partijen: 1. ROC Friese Poort neemt het mbo van Stichting Berechja

Nadere informatie

voor partners en betrokkenen www.civ-food-noord.nl 10 september 2014, Peet Ferwerda

voor partners en betrokkenen www.civ-food-noord.nl 10 september 2014, Peet Ferwerda Centrum voor innovatief vakmanschap Food Noord Update voor partners en betrokkenen www.civ-food-noord.nl 10 september 2014, Peet Ferwerda Dit is de eerste Update van het CIV Food Noord, waarmee we partners

Nadere informatie

ENTANGLE - Nieuwsbrief

ENTANGLE - Nieuwsbrief INHOUD Projectachtergrond 1 Projectomschrijving 2 Partners 3 Kick ck-off meeting in Brussel 4 Rethinking Education 4 Contactgegevens en LLP 5 ENTANGLE vindt zijn oorsprong in de dagelijkse praktijk binnen

Nadere informatie

Afsprakenkader. Partners in Leren en Werken in. Zorg en Welzijn Zeeland. Vastgesteld in de FluenZ Adviesraad. ViaZorg

Afsprakenkader. Partners in Leren en Werken in. Zorg en Welzijn Zeeland. Vastgesteld in de FluenZ Adviesraad. ViaZorg Afsprakenkader Partners in Leren en Werken in Zorg en Welzijn Zeeland ViaZorg 2014 Vastgesteld in de FluenZ Adviesraad INHOUD Inleiding 1. Hoe kunnen de opleidingen kwalitatief beter en vooral uitdagender?

Nadere informatie

in het mbo Werken aan uitstroom - instroom

in het mbo Werken aan uitstroom - instroom ONTWIKKELINGEN CULTUUREDUCATIE IN HET MBO ONDERWIJSVERNIEUWING Onderwijsvernieuwing in het mbo Onderwijs 2032, nieuwe speerpunten voor het kunstvakonderwijs én binnen het mbo een eigen verklaring over

Nadere informatie

Slim samenwerken aan Smart Technology

Slim samenwerken aan Smart Technology Slim samenwerken aan Smart Technology Het CIV Smart Technology (CIV is een afkorting van Centrum voor Innovatief Vakmanschap) is een dynamisch samenwerkingsverband tussen ondernemingen, overheden en het

Nadere informatie

MARITIEME TECHNIEK LEADING IN LEARNING. Deeltijd hbo-opleiding voor professionals KIJK OP STC-GROUP.NL VOOR MEER INFORMATIE

MARITIEME TECHNIEK LEADING IN LEARNING. Deeltijd hbo-opleiding voor professionals KIJK OP STC-GROUP.NL VOOR MEER INFORMATIE MARITIEME TECHNIEK Deeltijd hbo-opleiding voor professionals KIJK OP STC-GROUP.NL VOOR MEER INFORMATIE LEADING IN LEARNING MARITIEME TECHNIEK DEELTIJDOPLEIDING VOOR PROFESSIONALS Nederlandse scheeps-

Nadere informatie

NIDAP Informatie 02042015 / Audits NIDAP. Opleidingsmarktonderzoek. Informatie over onze onderzoeksdiensten NIDAP 2015

NIDAP Informatie 02042015 / Audits NIDAP. Opleidingsmarktonderzoek. Informatie over onze onderzoeksdiensten NIDAP 2015 Opleidingsmarktonderzoek Informatie over onze onderzoeksdiensten 2015 1 Introductie Inleiding In dit korte document staat algemene informatie over onze opleidingsmarktonderzoeken. Tevens wordt dieper ingegaan

Nadere informatie

Platform Bèta Techniek. Connect 05 2015. Chemiedag 2015. Hoe kunnen onderwijs en bedrijfsleven succesvol samenwerken?

Platform Bèta Techniek. Connect 05 2015. Chemiedag 2015. Hoe kunnen onderwijs en bedrijfsleven succesvol samenwerken? Platform Bèta Techniek Connect 05 2015 Chemiedag 2015 Hoe kunnen onderwijs en bedrijfsleven succesvol samenwerken? Succesvolle samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven is de basis voor groei van

Nadere informatie

Aandacht voor jouw ambitie!

Aandacht voor jouw ambitie! Aandacht voor jouw ambitie! ROC Rivor is hét opleidingscentrum van regio Rivierenland. Wij bieden een breed scala aan opleidingen, cursussen en trainingen voor jongeren en volwassenen. Toch zijn we een

Nadere informatie

short-logo NATIONAAL TECHNIEKPACT 2020 SAMENVATTING ÉÉN JAAR NA ONDERTEKENING RAPPORTAGE

short-logo NATIONAAL TECHNIEKPACT 2020 SAMENVATTING ÉÉN JAAR NA ONDERTEKENING RAPPORTAGE RAPPORTAGE NATIONAAL TECHNIEKPACT 2020 ÉÉN JAAR NA ONDERTEKENING SAMENVATTING short-logo MEI 2014 go Pagina 2 SAMENVATTING RAPPORTAGE NATIONAAL TECHNIEKPACT 2020 ÉÉN JAAR NA ONDERTEKENING Met het doel

Nadere informatie

Carrousel Drechtsteden Fysiek

Carrousel Drechtsteden Fysiek Carrousel Drechtsteden Fysiek Regionaal uitvoeringsprogramma economie en arbeidsmarktbeleid Alblasserdam 2 oktober 2012 Proces Zuidvleugel: Economische Agenda Zuidvleugel November 2011: Economische Agenda

Nadere informatie

Project Initiatie Document Leerwerkbedrijf KOMPAS

Project Initiatie Document Leerwerkbedrijf KOMPAS De geaccrediteerde Stichting Kompas Nederland en ROC Leeuwenborgh Opleidingen hebben samen het initiatief genbomen om te komen tot een gemeenschappelijk leerwerkbedrijf concept. Dit leerwerkbedrijf wil

Nadere informatie

CONVENANT ASSOCIATE DEGREE

CONVENANT ASSOCIATE DEGREE CONVENANT ASSOCIATE DEGREE 3 juli 2018 Partijen: 1. de vereniging MBO Raad, statutair gevestigd en kantoorhoudend te (3447 GM) Woerden aan het adres Houttuinlaan 6, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de

Nadere informatie

Introductie: het maritieme cluster

Introductie: het maritieme cluster Themabijeenkomst Topsector Water Drechtstedendinsdag, 3 oktober 2013, 17:00-18:00 - inleiding Bert van de Burgt - inleiding Hans Tanis - Hans Huis in t Veld, boegbeeld topsector Water Introductie: het

Nadere informatie

Notitie. Pagina 1 van 5. Bestuurlijk overleg arbeidsmarktregio Zuid-Kennemerland en IJmond, 6 december 2018

Notitie. Pagina 1 van 5. Bestuurlijk overleg arbeidsmarktregio Zuid-Kennemerland en IJmond, 6 december 2018 Notitie Aan Bestuurlijk overleg arbeidsmarktregio Zuid-Kennemerland en IJmond, 6 december 2018 Van Arbeidsmarktregionaal overleg (AMRO)/Annemiek van Outvorst Betreft Ambities regionale arbeidsmarktagenda

Nadere informatie

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta BZW Bijeenkomst Middelburg, 4 april 2017 Inhoudsopgave 1. Campus Zeeland 2. Bèta College 3. Kennis & Innovatie Netwerken

Nadere informatie

SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS!

SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS! Innovatieplatform voor industrieel oppervlaktebehandelend Nederland SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS! VOORSPRONG DOOR INNOVATIEGERICHTE SAMENWERKING Dat Nederland er economisch goed

Nadere informatie

GEMEENTE HOOGEVEEN. Voorstel voor burgemeester en wethouders. Onderwerp: Start HBO Hoogeveen

GEMEENTE HOOGEVEEN. Voorstel voor burgemeester en wethouders. Onderwerp: Start HBO Hoogeveen Onderwerp: Start HBO Hoogeveen Voorgesteld besluit: 1. t.b.v. voorbereiding opleiding CE Cultuurmanagement (start: studiejaar 2007-2008) 20.000,- beschikbaar stellen aan Hogeschool Drenthe. Genomen besluit

Nadere informatie

F4-GEMEENTEN. Manifest voor de vorming van een nieuw provinciaal coalitieakkoord. Versterk Economie en Werkgelegenheid

F4-GEMEENTEN. Manifest voor de vorming van een nieuw provinciaal coalitieakkoord. Versterk Economie en Werkgelegenheid LEEUWARDEN SÚDWEST-FRYSLÂN SMALLINGERLAND HEERENVEEN Versterk Economie en Werkgelegenheid Manifest voor de vorming van een nieuw provinciaal coalitieakkoord SAMEN WERKEN AAN EEN SLAGVAARDIG FRYSLÂN 2 3

Nadere informatie

Strategische Personeelsplanning. Basisdocument

Strategische Personeelsplanning. Basisdocument Strategische Personeelsplanning Basisdocument Strategische Personeelsplanning Basisdocument SPP als pijler van hr-beleid Om als organisatie in een dynamische omgeving met veel ontwikkelingen en veranderingen

Nadere informatie

POM Schijndel, 30 mei 2018

POM Schijndel, 30 mei 2018 Flowfirm b.v. POM Schijndel, 30 mei 2018 Find your optimum 1 Introductie Flowfirm is sinds 1 januari 2015 zelfstandig na een MBO uit het Vinci s Energie netwerk, opererend onder de merknaam Actemium 2

Nadere informatie

Het creëren van een innovatieklimaat

Het creëren van een innovatieklimaat Het creëren van een innovatieklimaat Bertholt Leeftink Directeur- Generaal Bedrijfsleven & Innovatie Inhoud 1. Waarom bedrijven- en topsectorenbeleid? 2. Verdienvermogen en oplossingen voor maatschappelijke

Nadere informatie

INNOVATIE- MOTOR VOOR HAVEN EN STAD

INNOVATIE- MOTOR VOOR HAVEN EN STAD INNOVATIE- MOTOR VOOR HAVEN EN STAD _ RDM CENTRE OF EXPERTISE Rotterdam heeft de ambitie uit te groeien tot een klimaatbestendige deltastad met de meest innovatieve en duurzame haven ter wereld. Deze ambitie

Nadere informatie

WAAROM? MAKEN EN ONDERWIJS EEN INITIATIEF OM HET MAAKONDERWIJS DE PLEK TE GEVEN DIE HET VERDIENT.

WAAROM? MAKEN EN ONDERWIJS EEN INITIATIEF OM HET MAAKONDERWIJS DE PLEK TE GEVEN DIE HET VERDIENT. INFORMATIE BROCHURE WAAROM? Make Your Future is het project dat initiatiefnemers Koning Willem I College en SPARK zijn gestart om het maakonderwijs de plek te geven die het verdient. Via een doorlopende

Nadere informatie

Gids voor werknemers. Rexel, Building the future together

Gids voor werknemers. Rexel, Building the future together Gids voor werknemers Rexel, Building the future together Editorial Beste collega s, De wereld om ons heen verandert snel en biedt ons nieuwe uitdagingen en kansen. Aan ons de taak om effectievere oplossingen

Nadere informatie

Professional Engineering Programme TU Delft De stap terug naar de techniek

Professional Engineering Programme TU Delft De stap terug naar de techniek 1 Professional Engineering Programme TU Delft De stap terug naar de techniek Jan de Kreij/Ellard Groenewegen Programmamanagers 2 De TU Delft in het kort 3 Volwassenenonderwijs op de TUD 4 Professional

Nadere informatie

Bijlage 1 Programma- en actielijnen Pieken

Bijlage 1 Programma- en actielijnen Pieken Bijlage 1 Programma- en actielijnen Pieken Inhoud: A. Energie B. Water C. Sensortechnologie D. Agribusiness E. Life Science A. Energie Onder energie wordt verstaan: handel en distributie van aardgas, brandstoffen,

Nadere informatie

TECHNIEKPACT GELDERLAND

TECHNIEKPACT GELDERLAND TECHNIEKPACT GELDERLAND Nederland is als kenniseconomie gelukkig weer terug is in de top 5 van meest concurrerende economieën in de wereld. Die positie is bereikt door innovatieve bedrijven en kennisinstellingen

Nadere informatie

Innovatief beroepsonderwijs in de regio: bindmiddel en broedplaats

Innovatief beroepsonderwijs in de regio: bindmiddel en broedplaats Innovatief beroepsonderwijs in de regio: bindmiddel en broedplaats Studiedag De toekomst van het platteland Nijmegen, 21 november 2018 Loek FM Nieuwenhuis Lectoraat beroepspedagogiek Lectoraat Beroepspedagogiek

Nadere informatie

Agri & Food. Bijlagen

Agri & Food. Bijlagen Agri & Food Bijlagen 2 v Samenvatting Businessplan Meeting Point Foodport Academy Zeeland Foodport Academy Meeting Point Zeeland Foodport Academy is het regionale talentencentrum waarin bedrijven en opleidingen

Nadere informatie

Toekomstplan. 12 februari 2015. Versie 1.1. Retail & Leisure Academy

Toekomstplan. 12 februari 2015. Versie 1.1. Retail & Leisure Academy Retail & Leisure Academy Toekomstplan 12 februari 2015 Versie 1.1 Retail & Leisure Academy 1 Inleiding De sectoren Retail en Leisure zijn van grote economische importantie voor de regio Midden- Limburg.

Nadere informatie

middelbaar beroepsonderwijs Brainport regio Eindhoven Onderwijsvisie Onze kijk op onderwijs

middelbaar beroepsonderwijs Brainport regio Eindhoven Onderwijsvisie Onze kijk op onderwijs middelbaar beroepsonderwijs Brainport regio Eindhoven Onderwijsvisie Onze kijk op onderwijs Summa College maart 2013 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: De vijf onderwijspijlers 4 Hoofdstuk 2: De vijf onderwijspijlers

Nadere informatie

Congres Logistiek Slim verbinden! Tien jaar Lectoraat Logistiek: terug- en vooruitblik

Congres Logistiek Slim verbinden! Tien jaar Lectoraat Logistiek: terug- en vooruitblik Congres Logistiek Slim verbinden! Tien jaar Lectoraat Logistiek: terug- en vooruitblik Stef Weijers, Lector Logistiek en Allianties, HAN 31 januari 2013 Anno 2012 In Logistiek is 15% van de bedrijven wel

Nadere informatie

Ondernemend onderwijs voor een groene toekomst. Groen is overal en voor iedereen

Ondernemend onderwijs voor een groene toekomst. Groen is overal en voor iedereen Ondernemend onderwijs voor een groene toekomst Groen is overal en voor iedereen AOC s geven een breed scala aan opleidingen op het gebied van voedsel, natuur en leefomgeving. Zij verzorgen vmbo, mbo en

Nadere informatie

Analyse integrale aanpak arbeidsmarktbeleid Zuidoost-Nederland Samenvatting

Analyse integrale aanpak arbeidsmarktbeleid Zuidoost-Nederland Samenvatting Analyse integrale aanpak arbeidsmarktbeleid Zuidoost-Nederland Samenvatting Versie 28 november 2012 In opdracht van de Brainport 2020-commissie Samenvatting Brainport 2020 heeft de ambitie om Zuidoost-Nederland

Nadere informatie

Datum: Adviserend

Datum: Adviserend Oplegvel 1. Onderwerp Versterken techniekonderwijs Holland Rijnland 2. Rol van het Platformtaak volgens gemeente samenwerkingsorgaan Holland Rijnland 3. Regionaal belang Het cofinancieringsfonds Holland

Nadere informatie

Bijlage 5 Ontwikkeling sectortafels regio Rijnmond juni 2013

Bijlage 5 Ontwikkeling sectortafels regio Rijnmond juni 2013 Bijlage 5 Ontwikkeling sectortafels regio Rijnmond juni 2013 Inhoud 1. Helderheid over het doel en beoogde resultaat van de sectortafels. 2. Keuze van de sectoren waarvoor deze sectortafels worden opgericht.;

Nadere informatie

De chemie tussen onderwijs en bedrijfsleven; een natuurlijk bondgenootschap

De chemie tussen onderwijs en bedrijfsleven; een natuurlijk bondgenootschap De chemie tussen onderwijs en bedrijfsleven; een natuurlijk bondgenootschap Kwaliteitscentrum Examinering (KCE) Het Kwaliteitscentrum Examinering beoordeelt de kwaliteit van de examens van alle beroepsopleidingen

Nadere informatie

PROFIEL. Adviseur Onderwijs HAS Hogeschool

PROFIEL. Adviseur Onderwijs HAS Hogeschool PROFIEL Adviseur Onderwijs HAS Hogeschool 1. De organisatie Dit profiel wordt gebruikt om potentiële kandidaten in het kort te informeren over de functie Adviseur Onderwijs, HAS Hogeschool en haar context.

Nadere informatie

Voorstel aan de Raad. Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 10 oktober 2007 / 211/2007. Fatale termijn: besluitvorming vóór: 10 oktober 2007

Voorstel aan de Raad. Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 10 oktober 2007 / 211/2007. Fatale termijn: besluitvorming vóór: 10 oktober 2007 Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 10 oktober 2007 / 211/2007 Fatale termijn: besluitvorming vóór: 10 oktober 2007 Onderwerp Bijdrage Project GO! Gelderland Onderneemt! Programma / Programmanummer

Nadere informatie

Instellingsbeleid doelstellingen en profiel

Instellingsbeleid doelstellingen en profiel Instellingsbeleid doelstellingen en profiel 1 Inleiding 2 Beleid 3 Onderwijs 4 Onderzoek 5 Beroepspraktijk en regio 6 Kwaliteit is mensenwerk 7 Operational Excellence 8 Bestuur 9 Raad van Toezicht 10 Financiën

Nadere informatie

Windenergie Volop kansen voor de Nederlandse Economie Samenwerking sector en onderwijs cruciaal

Windenergie Volop kansen voor de Nederlandse Economie Samenwerking sector en onderwijs cruciaal Windenergie Volop kansen voor de Nederlandse Economie Samenwerking sector en onderwijs cruciaal John Baken projectmanager TKI Wind op Zee trekker CAREER programma manager CoE Water & Energy Winddagen 2018

Nadere informatie

In november 2017 wordt het event Made in Maastricht gehouden. De kern van het event is een

In november 2017 wordt het event Made in Maastricht gehouden. De kern van het event is een Samenvatting In november 2017 wordt het event Made in Maastricht gehouden. De kern van het event is een tentoonstelling/expo, die de parels van Maastrichts ondernemerschap laat zien. De hoofddoelstelling

Nadere informatie

DIRECTEUR BELEID EN STRATEGIE

DIRECTEUR BELEID EN STRATEGIE FUNCTIEPROFIEL DIRECTEUR BELEID EN STRATEGIE HOGESCHOOL LEIDEN Inhoudsopgave 1 Hogeschool Leiden 3 De organisatie 3 De structuur 3 De thema s 4 2 4 Plaats in de organisatie 4 Taken en verantwoordelijkheden

Nadere informatie

NAUTICAL TECHNICAL TRAINING ACADEMY

NAUTICAL TECHNICAL TRAINING ACADEMY NAUTICAL TECHNICAL TRAINING ACADEMY STRATEGISCH BELEIDSPLAN 2012-2015 1 Inhoudsopgave: Blz. 1. Algemeen 3 2. Looptijd en evaluatie 3 3. Motto 3 4. Visie 3 5. Missie 3 6. Doelstellingen 4 6.1 strategie

Nadere informatie

P. den Oudsten (HCAT techniekpact) en P. van Zwanenburg (Arbeidsmarktperspectief)

P. den Oudsten (HCAT techniekpact) en P. van Zwanenburg (Arbeidsmarktperspectief) DATUM 3 juli 2013 CODE 2013/3 PAGINA 1/5 AUTEUR Drs. T. Windmulder REGISTRATIENUMMER 13004801 P. den Oudsten (HCAT techniekpact) en P. van Zwanenburg (Arbeidsmarktperspectief) ONDERWERP Human Capital Agenda

Nadere informatie

innovatiebevordering RIS3 MKB OPZuid Europees Innovatieprogramma voor Zuid-Nederland overheden living labs koolstofarme economie cross-overs design

innovatiebevordering RIS3 MKB OPZuid Europees Innovatieprogramma voor Zuid-Nederland overheden living labs koolstofarme economie cross-overs design OPZuid Europees Innovatieprogramma voor Zuid-Nederland BIObased logistiek maintenance hightech systems agrofood overheden RIS3 innovatiebevordering duurzaamheid schone energie welzijn samenwerking gezondheid

Nadere informatie

Economische scenario s West-Friesland

Economische scenario s West-Friesland Economische scenario s West-Friesland 24 april 2014 Opzet presentatie 1. Economische ontwikkeling West-Friesland 2. SWOT economie 3. Trends en ontwikkelingen 4. Prognose economische ontwikkeling 5. Scenario

Nadere informatie

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren als een regio

Nadere informatie

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta Bijpraten Raadsleden Vlissingen, 10 april 2017 Agenda > Welkom: Harry van der Maas (voorzitter stuurgroep) > Stand

Nadere informatie

14 december 2011 Amandus Lundqvist voorzitter topteam HTSM

14 december 2011 Amandus Lundqvist voorzitter topteam HTSM 14 december 2011 Amandus Lundqvist voorzitter topteam HTSM Topteam HTSM: advies Toename private èn publieke R&D investeringen in HTSM Herkenbaar en attractief technisch vakonderwijs Overheid als innovatieve

Nadere informatie

Strategisch beleidsplan Herman Broerenschool

Strategisch beleidsplan Herman Broerenschool Voor elk kind dat met plezier naar zijn eigen hoogte klimt Strategisch beleidsplan Herman Broerenschool www.hermanbroeren.nl Periode 2018-2022 Roermond, 1 augustus 2018 Voorwoord Voor u ligt het strategisch

Nadere informatie

Toekom(st)room LOB Een stroompunt loopbaangericht onderwijs

Toekom(st)room LOB Een stroompunt loopbaangericht onderwijs SAMENVATTING Toekom(st)room LOB Een stroompunt loopbaangericht onderwijs Advies over hoe LOB na 5 jaar Stimulering LOB verder moet. Utrecht, 1 december 2014 ACHTERGROND Van studie kiezen naar loopbaan

Nadere informatie

Opleidingsinitiatief. Elektrotechniek Mechatronica Werktuigbouw Fijnmechanisch

Opleidingsinitiatief. Elektrotechniek Mechatronica Werktuigbouw Fijnmechanisch Opleidingsinitiatief Elektrotechniek Mechatronica Werktuigbouw Fijnmechanisch Aanleiding Demografische ontwikkelingen Leeftijdsklasse 1950 2008 Tot 20 jaar 37% 24% 20-40 jaar 29% 26% 40-65 jaar 25% 35%

Nadere informatie

Tilburg University 2020 Toekomstbeeld. College van Bestuur, april 2013

Tilburg University 2020 Toekomstbeeld. College van Bestuur, april 2013 Tilburg University 2020 Toekomstbeeld College van Bestuur, april 2013 Strategie in dialoog met stakeholders Open voor iedere inbreng die de strategie sterker maakt Proces met respect en waardering voor

Nadere informatie

CONCEPT INTENTIEOVEREENKOMST 3 O's

CONCEPT INTENTIEOVEREENKOMST 3 O's De ondergetekenden: CONCEPT INTENTIEOVEREENKOMST 3 O's I. De gemeente Alphen aan den Rijn, vertegenwoordigd door verantwoordelijk wethouder Onderwijs, de heer M.H. du Chatinier, handelend ter uitvoering

Nadere informatie

Navigatie techniekpact

Navigatie techniekpact Navigatie techniekpact Beleidsthema s en - doelen Beleid in cijfers Beleidsinstrumentarium EZ 1 Versie oktober 2015 Beleidsthema s en doelen techniekpact Zorgen voor voldoende gekwalificeerde technici

Nadere informatie