Tekst: Engelien Houben-Feddema
|
|
- Hendrik Thijmen van de Brink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Er zijn veel manieren van coachen. Oplossingsgerichte coaching is er één die werkt! Bij oplossingsgericht coachen wordt niet ingegaan op de oorzaak van problemen. Er wordt van uitgegaan dat een probleem nooit de hele tijd aanwezig is én er begint een zoektocht naar momenten dat het beter gaat. Tekst: Engelien Houben-Feddema Het model van oplossingsgericht werken en denken (De Jong & Berg, 2001; Jackson & McKergow, 2002), is vanuit de psychotherapie vertaald naar het onderwijs. Mahlberg en Sjöblom (2008) schreven het boek Oplossingsgericht onderwijzen, op weg naar een gelukkiger school'. Le Fevere de Ten Hove (2007) schreef een Survivalkit voor leerkrachten en ook Furman s Kids Skills (2007) vond de weg naar het onderwijs. Sinds 2004 word ik geïnspireerd door de denkwijze van oplossingsgericht werken en denken. Een ontmoeting binnen de basisschool waar ik werkzaam ben als ib er met één van de grondleggers, Insoo Kim Berg, heeft hier zeker aan bijgedragen. Zij is binnen de school met de leerlingen van onze toenmalige (moeilijk hanteerbare) groep 7 in gesprek gegaan en dit heeft wonderbaarlijk goed gewerkt. Dit is te zien op de DVD Classroom Solutions (Berg & Huibers, 2007). Deze DVD is gemaakt voor onderwijsdoeleinden, waarop de inzet van het programma werken aan wat werkt (WAWW) in de klas (Berg & Shilts, 2006) te zien is. WAWW is een programma waarbij zowel de leerkracht als de leerlingen gecoacht worden. De leerkracht en de leerlingen werken samen om een doel te bereiken. Het uitgangspunt is kijken naar wat goed gaat, kijken naar wat werkt bij leerkrachten en leerlingen in de klas. De coach is in de klas en observeert en registreert alle dingen die al goed gaan en werken. Er wordt positieve feedback gegeven aan iedereen binnen de klas. Het coachen binnen WAWW kan ook buiten de klas plaats vinden. Hierbij wordt met de leerkracht geoefend positieve feedback aan leerlingen te geven om samen met hen een traject van verbetering in te gaan. De vraag die hierbij door de leerkracht aan de leerlingen gesteld kan worden is: Hoe willen jullie dat het gaat binnen deze klas? en hoe gaat het jullie /ons lukken om dat voor elkaar te krijgen? Binnen beide manieren leert de leerkracht kijken naar wat al goed gaat, benoemt de positieve zaken, stelt doelen en reflecteert samen met de leerlingen wat al goed gaat en hoe het komt dat het goed gaat. De leerkracht en ook de leerlingen leren denken in vaardigheden, die te leren zijn, in plaats van denken in problemen die opgelost moeten worden. En alle succesjes worden gezien, benoemd en gevierd. In de Volkskrant las ik eens een artikel van Ockhuysen (2005) over de film In her Shoes en daarbij een interview met Cameron Diaz. In de film speelt zij de rol van een vrouw die vooral vertrouwt op haar uiterlijk. Zij maakt een ontwikkeling door van vertrouwen op dat uiterlijk naar vertrouwen op wie je
2 bent. Dit strookt met één van de uitgangspunten van het oplossingsgerichte model namelijk dat iedere persoon zelf de eerste stap tot verandering kan zetten: jij kunt dat zelf doen! De cyclus van oplossingsgericht denken en werken draait om de kleine stappen die gezet worden richting het doel dat bereikt kan worden. Waar sta ik nu, wat gaat al beter en wat wordt mijn volgende stap? In het begin van mijn loopbaan werd er veel gesproken over problemen en over de oorzaken van deze problemen. Deze vorm van kijken naar het ontstaan van problemen komt uit het medisch denken van diagnose naar behandeling. De insteek van oplossingsgericht werken is in plaats van praten over wat er allemaal fout gaat, kijken naar wat er goed gaat. Vanaf de eerste kennismaking met het model van denken in oplossingen, ben ik enthousiast over deze manier van werken en vooral ook over de manier van denken die schuilgaat achter dit model (Jackson & McKergow, 2002). Metcalf (2008: xiii) schreef in één van haar boeken: By using solution-focused therapy approaches and applying them to typical school situations, school counsellors everywhere can begin to change the climate at their school. Op het moment dat ik binnen mijn werk andere vragen ben gaan stellen aan kinderen en leerkrachten is een kleine verandering begonnen. Omdat er meer gevraagd werd naar wat er al goed ging, werd er minder naar voren gebracht wat er niet goed ging. Tijdens gesprekken is het de kunst te luisteren naar wat er wordt gezegd. Daarbij worden vooronderstellingen, een eerste indruk en een persoonlijke mening van de coach op de achtergrond gehouden. Verstraten (2008) verwoordt het zo: Het is verbazingwekkend hoe snel ons brein een mening vormt. Een blik en we denken onze pappenheimers te kennen. Je krijgt nu eenmaal geen tweede kans om een eerste indruk te maken. Oplossingsgericht werken maakt een tweede kans mogelijk! Een tweede kans het anders en beter te doen, zonder invullen vanuit ons brein of onze vooronderstellingen. Door het stellen van oplossingsgerichte vragen, wordt er meer dan ooit met het kind, met de leerkracht en met de ouder gepraat. Praktijkvoorbeeld: Kijkopdracht n.a.v. een video-opname van een Kids Skills gesprek van een leerkracht met een leerling. Binnen deze kijkopdracht hebben leerkracht en begeleider de door de leerkracht gestelde vragen genoteerd en is nagegaan over welke gestelde vragen de leerkracht tevreden was. Enkele voorbeelden van vragen waar de leerkracht tevreden over was. Wat geeft jou het vertrouwen dat het gaat lukken? Zie jij voordelen als jij geconcentreerder kan worden? Wie vind jij het meest geschikt als supporter? Wat wil jij dat jouw supporter doet om er voor te zorgen dat je blijft opletten? In het gesprek geeft de leerkracht ook aan, minder tevreden te zijn over een aantal vragen. Deze zouden als volgt anders geformuleerd kunnen worden: Hoe vind jij het de laatste tijd gaan? Wat vind je de laatste tijd goed gaan?
3 Denk jij dat wij dat leuk vinden? Wat denk jij wat wij leuk vinden? Denk je dat het goed gaat? Wat denk jij dat al goed gaat? Denk je dat het op jou een goede invloed heeft? Wat heeft op jou een goede invloed? De leerkracht is binnen dit gesprek tevreden over: Uitleg contractje vond ik duidelijk. Ik heb de leerling ook dingen laten uitleggen, zelf laten verwoorden en hem hiermee gecomplimenteerd. Tussendoor ook enkele complimentjes gegeven. Dit vraagt nog aandacht: Ik merk dat ik antwoorden soms 'stuur'. De manier van denken en kijken is cruciaal binnen het oplossingsgerichte model. De basis voor veranderingen ligt in hoe mensen hun situatie bekijken: Problemen verdwijnen eerder als je focust op wat er wel mogelijk is. Denken in problemen maakt dat je een expert bent in wat er misgaat. Focussen op wat goed gaat maakt dat je een expert bent in denken in oplossingen. De rol van de oplossingsgerichte coach komt neer op precies luisteren naar wat de ander zegt, vragen om verduidelijking of inzoomen op wat er al goed is gegaan. Hierbij laat je merken dat je goed hebt geluisterd naar wat de ander verteld heeft en geef je complimenten over wat al bereikt is. Een oplossingsgerichte coach is nieuwsgierig, maakt gebruik van het woord stel of stel dat, vraagt naar mogelijke oplossingen en maakt gebruik van schaalvragen (Cauffman, 2007), zoals Op een schaal van 1 tot 10 is 1 ik kan het totaal niet en 10 ik kan het heel goed. Welk cijfer zou je jezelf geven voor op je stoel blijven zitten in de kring? De woorden goede redenen of welke reden, uitgesproken op een nieuwsgierige, onderzoekende toon kunnen onverwachtse openingen geven (Berg & Szabó, 2005, p. 58). Praktijkvoorbeeld: De leerkracht van groep 3 vroeg aan een leerling waarom maak jij steeds geluiden? Dat weet ik niet antwoordt hij. Deze leerkracht doet haar verhaal bij mij. Ik kijk haar aan zeg: weet je nog welke woorden wel vaak helpen? Zij reageert daarop met o ja, de reden-vragen. De volgende dag vraagt zij aan dezelfde leerling welke reden heb jij om geluiden te maken als je aan het werk bent? Antwoord: Dan kan ik me beter concentreren. Oplossingsgericht werken gaat ervan uit dat er geen verband hoeft te bestaan tussen probleem en oplossing. Zonder oorzaken te kennen en zonder problemen uitgebreid te analyseren zijn oplossingen mogelijk (Van Dam, 2013, p.107). Over oplossingsgericht werken en oplossingsgerichte coaching zijn veel boeken en artikelen verschenen. Het coachingsaanbod is immens. Bij het googelen van oplossingsgerichte coaching komen in 0,25 sec hits te voorschijn. Iedereen kan veel informatie ophalen over de theoretische achtergrond van oplossingsgerichte coaching.
4 In de dagelijkse praktijk werken met het oplossingsgerichte model klinkt simpel, maar de ervaring leert dat het invoeren van het model in een schoolorganisatie inspanning kost. Door successen met WAWW (Berg & Shilts, 2006) en Kids Skills (Furman, 2006) zijn teamleden bij mij op school nieuwsgierig geworden naar deze manier van werken. De teamleden hebben scholing gekregen in werken met Kids Skills en werken volgens het oplossingsgerichte model. De uitkomst van twee onderzoeken die ik binnen de school heb uitgevoerd in het kader van opleidingen tot Master SEN oplossingsgericht werken (Fontys OSO) en MA SEN, laten zien dat de implementatie veel tijd vraagt. En vooral waar halen we die tijd vandaan? Elk proces van verandering vraagt tijd. Tijd om te leren, tijd om te doen, tijd om terug te kijken en feedback te geven en tot je te nemen. Tijd om de stappen voor implementatie richting oplossingsgericht werken binnen een school van de grond af op de bouwen, in te voeren en bij te stellen. Hierin herken ik wat Jackson en McKergow (2002, p. 44) weergeven: an organisation works by people interacting. Juist door die interactie komen dingen tot stand. Binnen de school worden teambijeenkomsten belegd, waarin tijd is gemaakt om met elkaar te leren en te doen. We oefenen bijvoorbeeld samen in het voeren van een gesprek met oplossingsgerichte vragen, waarbij leerkrachten elkaar coachen en feedback geven over de gestelde vragen. We maken tijd voor het voeren van een kindgesprek a.d.h.v. een format, waardoor je er achter kunt komen wat een leerling wil verbeteren, veranderen binnen de groep of binnen het leren. We maken tijd om binnen de groep samen met de leerlingen na te gaan wat werkt. Hierbij maken we gebruik van schaalvragen (Cauffman, 2007), Kids Skills (Furman, 2006) en de cirkeltechniek (Huibers, 2008, voor informatie zie referentielijst). We stellen samen met de groep doelen op en gaan m.b.v. de schaalvraag na waar staan we al? We vragen op welke moment lukt het wel, wat lukt, hoe lukt het en vervangen de waarom-vraag met vragen naar de reden: Welke goede reden heb jij om dit zo te doen? Praktijkvoorbeeld: Gesprek met een leerkracht over de voortgang werken met de kaarten van het kinderkwaliteitenspel (Loman & Soepboer, 2006) en complimenten geven. Wat is goed gegaan de afgelopen week? De kinderen zijn bezig met complimenten. Zij weten wat voor soort complimenten er zijn, dankzij de kernkwaliteiten. Waar ben je het meest tevreden over? Het gevoel dat de sfeer verbetert. De kinderen glunderen! Het feit dat de moeite genomen wordt om te complimenteren. Wat ga je de komende week doen om dit te versterken? Doorgaan met complimenten. Verfijnen met de kaartjes. Waar sta je op de lijn? Ik sta op de 8 omdat ik bijna elke dag de schaalvraag heb gesteld. Het begint in mijn systeem te komen. Elke dag hetzelfde past niet bij mij. Het past meer om te variëren. Wat is het verschil tussen voor en na de start? De leerkracht hoort het terug van ouders dat kinderen de complimenten mee naar huis nemen.
5 De leerkracht had de coöperatieve werkvorm mix en ruil gedaan met de kaartjes van het kernkwaliteiten spel. De leerlingen zijn ermee bezig. De lijst met complimenten hangt zichtbaar in de klas. Dat is concreet. Dat hebben deze leerlingen nodig. Ideeën voor de komende tijd: Complimenten aan een schakel hangen als kinderen iets leuks gezien hebben van een ander. Of bijvoorbeeld elke donderdag = complimentendag. De vraag: wat kun jij anders doen, zodat het een klein beetje beter gaat met spelen, rekenen, plannen, enzovoort werkt! Door de inzet van het oplossingsgerichte model van denken en werken, wordt het pedagogisch en didactisch handelen én het klassenmanagement binnen de school anders. De eigen professionele ontwikkeling van elke leerkracht wordt beïnvloed. Je kunt het samen door met oplossingsgericht werken en denken de hele school mee te laten doen. Succes! Engelien Houben-Feddema is afgestudeerd M SEN oplossingsgericht werken in het onderwijs bij Fontys OSO en heeft een Master of Arts in Special and Inclusive Education behaald bij de Roehampton University in Londen. Zij is Kids Skills Ambassador en werkzaam als IB en RT-er in het basisonderwijs. WAWW in de klas: Tijdschrift Zorgbreed, jaargang 6 (23), Antwerpen-Apeldoorn:Garant. Website over Methodiek voor Passend Onderwijs:van kind op de gang naar schaalvragen 07%2520schaalvragen%2520ah.pdf Berg, I.K. & L. Shilts (2006). Oplossingen in de klas: de WAWW methode. Utrecht: BFTC & Centre. Berg, I.K. & A. Huibers (2007). DVD Classroom Solutions: WOWW Approach. Utrecht: BFTC & Solution Centre. Berg, I.K. & P. Szabó (2005). Oplossingsgericht coachen. Zaltbommel: Thema. De Jong, P. & I. K. Berg (2001). De kracht van oplossingen (Interviewing for Solutions). Amsterdam: Harcourt. Cauffman, L. (2007). Oplossingsgericht Management & Coaching (Solution Focused Management & Coaching). Amsterdam: Boom. Furman, B. (2006). Kids Skills. Soest: Nelissen. Huibers, A. (2008). De cirkeltechniek,oplossingsgerichte gespreksvoering met ouders en kinderen. Jackson, P.Z. & M. McKergow (2002). Oplossingsgericht denken Zaltbommel: Thema. Loman, E. & W. Soepboer (2006). Kinder Kwaliteiten Spel. Amersfoort: CPS. Mahlberg, K. & M. Sjöblom (2008). Oplossingsgericht onderwijzen. Antwerpen-Apeldoorn: Garant. Le Fevere de Ten Hove, M. (2007). Survivalkit voor leerkrachten. Tilburg: Fontys OSO reeks. Metcalf, L. (2008). The field guide to Counseling Toward Solutions: The Solution Focused school. San Francisco: Jossey-Bass. Ockhuysen, R. (2005). Mijn werk is een verkenningstocht. In: Volkskrant p 40.
6 Van Dam, C. ( 2013). De Spiegel, Krachtig coachen vanuit gestalt- en oplossingsgericht werken met aandacht voor zelfreflectie. Gent: Academia Press. Verstraten, F. (2008).
Veel begeleiders, managers en adviseurs zijn sterk gericht op problemen en defecten.
Pagina 1 Oplossingsgericht werken De kern van oplossingsgericht werken (OW) is dat de focus ligt op de gewenste situatie (in plaats van het probleem), op reeds bereikte successen (en niet op missers en
Nadere informatieAls wij dit soort vragen stellen dan gaan wij uit van de talenten en mogelijkheden van cliënten.
Hand-out Workshop oplossingsgericht gesprekvoeren. Wat is oplossingsgericht werken? Volgens Mahlberg&Sjöblom (2011) wordt er over het algemeen uit gegaan van een probleem gerichte benadering. Een probleem
Nadere informatie2. oplossingsgerichte therapie en enkele algemene werken
literatuur Bibliografie 1. auteurs stafleden van het Korzybski Instituut 2. oplossingsgerichte therapie en enkele algemene werken 3. opvoeding en onderwijs 4. oplossingsgericht coachen 5. oplossingsgericht
Nadere informatieSchaalvragen. Wat maakt schaalvragen nuttig? Valkuilen. Wat maakt schaalvragen nuttig?
Inzoemen op een techniek : schaalvragen Ontstaan van de schaalvragen Steve De Shazer en Insoo Kim Berg gebruikten deze technieken in elk gesprek Chris Van Dam Wat maakt schaalvragen nuttig? Een gedifferentieerde
Nadere informatieOplossingsgericht werken - handleiding
Oplossingsgericht werken, een handleiding Tekst: Frank Vanderheijden (www.werkenmetsucces.nl) Sommige mensen zien problemen en vragen waarom. Ik droom dromen en vraag waarom niet. (Robert F. Kennedy) De
Nadere informatieMijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO
Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO Hieronder vind je een lesvoorbereiding voor twee lesuren rond lichaamsbeeld bij kinderen van 10 tot 12 jaar. Het bevat verschillende
Nadere informatieOplossingsgericht werken. Arteveldehogeschool 19 maart 2015
Oplossingsgericht werken Arteveldehogeschool 19 maart 2015 Vragen Waaraan zou jij morgen kunnen opmerken dat deze workshop vandaag zinvol voor jou was? Wat zou je zelf kunnen doen om het zinvol te maken?
Nadere informatieOplossingsgericht werken: simpel maar niet gemakkelijk
Oplossingsgericht werken: simpel maar niet gemakkelijk Oplossingsgericht Werken = Denken in oplossingen In de praktijk van de mantelzorger / vrijwilliger Het enige dat een oplossingsgerichte werker moet
Nadere informatieReflectiegesprekken met kinderen
Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen
Nadere informatieBegaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek.
Begaafde leerlingen komen er vanzelf... toch? Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Teambijeenkomsten Anneke Gielis Begaafde leerlingen
Nadere informatieWelkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen. Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel
Welkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel Pen en papier? Wat is een businessmodel? Jouw businessmodel is de manier waarop jij in business bent Twee
Nadere informatie[2015] Oplossingsgericht werken met Kinderen. "Kids Skills" Gerrit van de Vegte www.centrumoplossingsgerichtwerken.nl gerritvandevegte@home.
[2015] Oplossingsgericht werken met Kinderen "Kids Skills" Gerrit van de Vegte gerritvandevegte@home.nl WAT IS KIDS SKILLS? Kids Skills is een speelse,praktische en oplossingsgerichte benadering om kinderen
Nadere informatie4 soorten relaties Is er een vraag om hulp?
4 soorten relaties Is er een vraag om hulp? Nee vrijblijvende relatie Vrijblijvende relatie Vrijblijvende relatie Cliënten die kiezen voor een vrijblijvende relatie = een bezoekerstypische relatie Bezoeker
Nadere informatieFeedback Project Ergonomisch Ontwerpen
Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7
Nadere informatieGelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren!
Gelukkig zijn kun je leren! Gelukskoffercoaching Missie GELUKKIG ZIJN KUN JE LEREN Gelukskoffercoaching wil kinderen op jonge leeftijd positief ondersteunen in hun individuele emotionele ontwikkeling.
Nadere informatieSchoolSmaker OPLOSSINGSGERICHT COACHEN IN JOUW SCHOOL. Yves Larock & Saskia Vandeputte OPLOSSINGSGERICHT COACHEN
i.s.m. SchoolSmaker IN JOUW SCHOOL Yves Larock & Saskia Vandeputte 1 De persoon construeert eigen oplossingen uitgaande van zijn of haar sterke kanten en successen Inso Kim Berg Steve De Shazer Praten
Nadere informatieOplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)
Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)
Nadere informatieOp het tweede gezicht...wat gaat hier allemaal goed?
Op het tweede gezicht...wat gaat hier allemaal goed? BAG/SWPBS Workshopronde 3 De Drukke Klas in Positieve Beweging Angeline van der Kamp MA Fontys OSO A.vanderKamp@fontys.nl Insoo Kim Berg en Solution
Nadere informatieOplossingsgericht werken
Oplossingsgericht werken Open inschrijving Wat² bieden wij? Individuele inschrijving voor de training Oplossingsgericht werken Een bevlogen en ervaren trainer met persoonlijke aanpak Een combinatie van
Nadere informatieDag van de uitvoering
Mijn naam is Peter, Partici Peter Camping Powned, onderhandelen, Cialdini via schaarste beïnvloeden, oplossingsgericht werken en succesvolle Dag van de uitvoering 1 Camping Powned *Feedback vanuit verwondering
Nadere informatieOplossingsgerichte benadering MBO platformdag, 9 april 2015
Oplossingsgerichte benadering MBO platformdag, 9 april 2015 Joost Iserief & Ingrid Kroezen Waarom oplossingsgerichte gespreksvoering? Praten over problemen leidt vaak niet tot oplossingen, praten over
Nadere informatieKaarten voor Leerling-bemiddeling
Math Boesten Communicatie & Conflicthantering Mediation Training Coaching Arno Callemeijn Communicatie & Conflicthantering Mediation Training Coaching Kaarten voor Leerling-bemiddeling Een handzaam hulpmiddel
Nadere informatieOPLOSSINGSGERICHTE TEAMCOACHING OPLOSSINGSGERICHTE TEAMCOACHING. Programma
OPLOSSINGSGERICHTE TEAMCOACHING Coachingscongres HoGent 30 mei 2013 Anton Stellamans info@ilfaro.be www.ilfaro.be OPLOSSINGSGERICHTE TEAMCOACHING Of hoe ik geleerd heb om me geen zorgen meer te maken...
Nadere informatieDidactisch Coachen: checklist voor het basisonderwijs
Didactisch Coachen: checklist voor het basisonderwijs Inleiding Een beeldcoach filmt een aantal leraren op een leerplein. Toevallig komen twee leraren tijdens dat filmen opeenvolgend bij dezelfde leerling
Nadere informatieHet gedragmodel. 1. Inleiding
Het gedragmodel 1. Inleiding Het gedragmodel is een NLP-techiek, ontwikkeld door Peter Dalmeijer (zie www.vidarte.nl) en Paul Lenferink. Het model leert ons feedback te geven waarbij we anderen op hun
Nadere informatieCreatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus
Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders
Nadere informatiePersoonlijk Actieplan voor Ontwikkeling
PAPI PAPI Coachingsrapport Persoonlijk Actieplan voor Ontwikkeling Alle rechten voorbehouden Cubiks Intellectual Property Limited 2008. De inhoud van dit document is relevant op de afnamedatum en bevat
Nadere informatieMenukaart Loopbaanevents. Investeer in jouw talent
Menukaart Loopbaanevents Investeer in jouw talent Inhoud 1. LOOPBAANEVENTS OP LOCATIE... 3 Inleiding... 3 Praktisch... 3 2. TALENT ONTWIKKELEN ( TALENTMANAGEMENT)... 4 (her)ken je Talent/ Kernkwaliteiten...
Nadere informatieOplossingsgericht werken
Oplossingsgericht Open inschrijving Wat² bieden wij? Individuele inschrijving voor de training Oplossingsgericht Een bevlogen en ervaren trainer Persoonlijke aanpak in de training Een combinatie van training
Nadere informatie30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN. Wijs ze op. www.lereniseenmakkie.nl. en de online coach.
30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN Wijs ze op en de online coach. Vermijd stressverhoging: dat blokkeert het leren nog meer. Wijs je kind steeds weer op wat het al wel
Nadere informatiePersonal Branding voor Ingenieurs
Personal Branding voor Ingenieurs 8 juni 2012 Lustrumsymposium Jullie doelen - succesvolle loopbaan - een baan vinden - de allerbeste zijn? - Saskia Slotboom 2012 2 Personal Branding Tools en praktische
Nadere informatieE-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!
Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde
Nadere informatieen zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht
I Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen worden zich meer bewust van eigen talenten en eigenschappen en ontwikkelen een positief zelfbeeld. Kinderen kunnen
Nadere informatieCommuniceren is teamwork
Communiceren is teamwork Je werkt vaak zelfstandig, maar blijft altijd onderdeel van je team. Samen met je collega s zorg je zo goed mogelijk voor jullie cliënten. Samenwerken vereist veel communicatie.
Nadere informatieADHD: je kunt t niet zien
➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen
Nadere informatieVragenlijst: Wat vind jij van je
Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op
Nadere informatieOplossingsgericht werken in het VMBO. OGW in zeven stappen
Oplossingsgericht werken in het VMBO OGW in zeven stappen Kennismaken Astrid Lindenburg a.lindenburg@fontys.nl Doelen van vandaag Je hebt in een notendop kennis gemaakt met werktheorieën van het oplossingsgerichte
Nadere informatieEEN MATRIX VAN KRACHTEN HOE (HER-)ONTDEK IK MIJN EIGEN MOGELIJKHEDEN? Werkwinkel Vlaamse Hersteldag 3 december 2013
EEN MATRIX VAN KRACHTEN HOE (HER-)ONTDEK IK MIJN EIGEN MOGELIJKHEDEN? Werkwinkel Vlaamse Hersteldag 3 december 2013 Filip Abts: een korte voorstelling Wie ik ben? Wat ik kan? Wat ik weet? Wat ik heb? Wat
Nadere informatieEFFECTIEF LEIDINGGEVEN. Een gave of een vak?
EFFECTIEF LEIDINGGEVEN Een gave of een vak? Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij mensen. Zij voegen
Nadere informatieOPLOSSINGESGERICHTE GESPREKSVOERING MET LEERLINGEN. Doel van de workshop STARTVRAAG. 21 november Annemarie Bakker
OPLOSSINGESGERICHTE GESPREKSVOERING MET LEERLINGEN 21 november 2013 Annemarie Bakker Hogeschool Windesheim Master SEN jm.bakker@windesheim.nl Doel van de workshop Kennismaken met oplossingsgerichte gesprekvoering
Nadere informatieOpbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan
Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct
Nadere informatieBeoordelingsformulieren
Beoordelingsformulieren In elke prestatie zitten zoals hierboven uiteengezet (p. 81) vijf elementen verpakt. Het Takenblad is daarop gebaseerd. Om elk van die vijf elementen grondig te kunnen beoordelen
Nadere informatieHET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN
HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF
Nadere informatie30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN
30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN Alle kinderen die wij gevraagd hebben om een tip voor jullie hebben gezegd: blijf je vertrouwen in mij tonen, behandel me niet als een
Nadere informatieOplossingsgericht werken. Bij Handjehelpen. Oktober 2018
Oplossingsgericht werken Bij Handjehelpen Oktober 2018 Programma Doel deze bijeenkomst (afstemmen) Relatie werken volgens presentiebenadering en oplossingsgericht werken (afstemmen) Kader oplossingsgericht
Nadere informatieHANDVATEN VOOR TEAMVEERKRACHT. Anton Stellamans OPZ GEEL 6 december 2012
HANDVATEN VOOR TEAMVEERKRACHT Anton Stellamans OPZ GEEL 6 december 2012 1 2 Thema Handvaten om de veerkracht van de teams waarin we werken te vergroten Ofwel: Hoe word ik een veerkracht guerrilla op mijn
Nadere informatieWelkom. Presentation SWPBS conferentie 13 november 2015
Welkom Presentation SWPBS conferentie 13 november 2015 Wij werken aan een veilige school! SWPBS als proces van schoolontwikkeling en persoonlijke verantwoordelijkheid Angeline van der Kamp MA a.vanderkamp@fontys.nl
Nadere informatieDe Klankhof t Kofschip waar iedereen tot zijn recht komt
Positionering De Klankhof en t Kofschip, Etten-Leur Kernwoorden: Je mag er zijn Vertrouwen Positief kijken naar jezelf en anderen Meervoudige intelligentie Samen de merkbelofte van De Klankhof t Kofschip:
Nadere informatieAan de hand van 11 kleine stapjes, kan deze methode jou helpen om jou einddoel te bereiken!
Oplossingsgericht werken Misschien wil je graag iets veranderen in je leven? Zit je met een probleem waar je graag zelf een oplossing voor wil vinden? Hier onder staat een methode beschreven, die het mogelijk
Nadere informatieDe oplossingsgerichte flowchart
De oplossingsgerichte flowchart Inleiding De oplossingsgerichte flowchart is een hulpmiddel om de werkrelatie te beschrijven tussen cliënt en hulpverlener. Het instrument kan bij elke client-hulpverlener
Nadere informatieOmgaan met gedrag op Basisschool De Bareel
1. Uitgangspunten gedrag Omgaan met gedrag op Basisschool De Bareel Schooljaar 2013 Inhoud 2. Preventief handelen om te komen tot gewenst gedrag 3. Interventies om te komen tot gewenst gedrag 4. Stappenplan
Nadere informatieNotitieboekje. Allemaal Taal
Notitieboekje Allemaal Taal 1 Wie stimuleerde jouw taal? Hoe stimuleer je de taal van de kinderen? 2 Wat hebben de kinderen nodig? Het is soms moeilijk om aan taalstimulering te doen omdat mijn groep zo
Nadere informatieMeten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid
Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel
Nadere informatieThema. Kernelementen. Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips
Thema Kernelementen Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips Tips voor de trainer: Doseer je informatie: less is more. Beoordeel wat je gymnasten doen, niet wie ze
Nadere informatiePeerEducatie Handboek voor Peers
PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:
Nadere informatie30 DAGEN FOCUS TRAINING
BROCHURE 30 DAGEN FOCUS TRAINING Voor medewerkers van woningcorporaties In samenwerking met de corporatie-academie Informatie colofon en aanmeldprocedure: zie einde brochure Simpel en snel leren op je
Nadere informatieHOE KIJK JIJ? Van probleemgericht naar oplossingsgericht
HOE KIJK JIJ? Van probleemgericht naar oplossingsgericht Rik Prenen VCLB-Limburg Collegiaal praatje : Stel dat deze leerdag voor jou bijzonder nuttig is. Je hebt één en ander geleerd. Je komt morgen terug
Nadere informatieDoel van deze presentatie is
Doel van deze presentatie is Oplossingsgericht? Sjoemelen? Evaluatie van de praktische oefening. Verbetersuggesties qua oplossingsgerichtheid (niet met betrekking tot de inhoud van de gebruikte materialen)
Nadere informatieBonus: Hoe goed ben jij momenteel?
Bonus: Hoe goed ben jij momenteel? Blad 1 van 20 Hoe goed ben jij momenteel? Iedereen kan zijn leiderschapsvaardigheden aanzienlijk verbeteren met een beetje denkwerk en oefening. Met deze test krijg je
Nadere informatieCompetentiescan Klant exemplaar
Naam klant: Geboortedatum: Datum rapportage: Naam begeleider: Competentiescan Klant exemplaar Dit project wordt mede gefinancierd door het Europees Sociaal Fonds www.werkeenzorgminder.nl Instructie invullen
Nadere informatieBijlage interview meisje
Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je
Nadere informatieOplossingsgericht adviseren. Wat is oplossingsgericht adviseren? Waar komt het vandaan? Wat is de meerwaarde ervan?
Wat is oplossingsgericht adviseren? Waar komt het vandaan? Wat is de meerwaarde ervan? Arbo congres 07-12-2017 Psycholoog (MSc), trainer & coach Kennismaking Procesbegeleiding gericht op samenwerken en
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,
Nadere informatieKoningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie
Nadere informatieStellingen en normering leerlingvragenlijst
Stellingen en normering leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 3.0 oktober 2014 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst 3.0 Stellingen
Nadere informatie3. Principes ophalen en groeperen: wat is voor de groep dus effectief samenwerken?
FCE / Stichting Opleidingskunde 2007 Een groep interviewen met de waarderende methode Bijvoorbeeld over samenwerken... 1. Thema scherp (het gaat in dit voorbeeld over effectief samenwerken ) 2. In kleine
Nadere informatieFEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS. Yvette Paludanus
FEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS Yvette Paludanus 2 Dit boekje is tot stand gekomen dankzij de vragen en verhalen van medewerkers in de zorg. Wil je een exemplaar van dit boekje bestellen? Wil je begeleiding
Nadere informatie- Je spreekt leerlingen aan op ongewenst gedrag. Je geeft af en toe positieve feedback.
Evaluatieformulier Lerarenopleiding (talen, exact, sociale vakken) Versie schoolcontactpersoon Student: Aldert Kasimier Schoolcontactpersoon: C. Vidon Opleiding: Geschiedenis Stageschool: Zernike Datum:
Nadere informatieMentor Datum Groep Aantal lln
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven
Nadere informatieTITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende
Nadere informatieInstructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt
Instructie 1 De relatie met je cliënt Heb jij je voelsprieten uitstaan? Met behulp van dit werkblad onderzoek je of je je voelsprieten hebt uitstaan naar de cliënt. Kies een cliënt en vul met die cliënt
Nadere informatie8-10-2015. Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Modelen. Contactgegevens
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Modelen WWW.CPS.NL Contactgegevens Willem Rosier w.rosier@cps.nl 06 55 898 653 Hoe ziet het modelen er in de 21 ste eeuw uit? Is flipping the classroom dan
Nadere informatieThema In en om het huis.
http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!
Nadere informatieVragenlijst leerlingen Eureka! Oberon & Eureka!, januari 2012
Vragenlijst leerlingen Eureka! Oberon & Eureka!, januari 2012 Toelichting Beste leerling, Jij zit in de Eureka!-klas. We zijn benieuwd naar jouw mening. Die kun je geven in deze vragenlijst. Die bestaat
Nadere informatieFeedback aan leerkrachten
Feedback aan leerkrachten Studiedag Leerlingenparticipatie 24 april 2013 Paleizenstraat Saskia 90 > 1030 Vandeputte Brussel T 02 215 32 29 > F 02 215 41 78 > www.vsknet.be Wie ben ik? Saskia Vandeputte
Nadere informatieVoor iedereen die een gelukkig en succesvol leven niet aan het toeval wil overlaten
Voor iedereen die een gelukkig en succesvol leven niet aan het toeval wil overlaten Anderen over het werk van David en Arjan: Met hun boek en hun seminars maken De Kock en Vergeer heel Nederland gelukkig.
Nadere informatieFormeel en informeel. Formeel: Je gebruikt u om iemand aan te spreken. Je noemt iemand bij zijn achternaam.
Formeel en informeel Tijdens je stage praat je veel met mensen. Soms is het een officieel gesprek, soms een gezellig praatje met een collega. Dit noem je formele en informele gesprekken. Formeel betekent
Nadere informatiePositief Huishouden met Kinderen
Positief Huishouden met Kinderen Deel 3: Opruimen met kinderen Dit werkboek is van: Datum: 1 Copyright Drukke Moeders Marijke Minten Welkom Dit is een werkboek dat hoort bij de videotraining Positief Huishouden
Nadere informatieTijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.
Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven
Nadere informatieDe loopbaanchecklist
De loopbaanchecklist Met deze checklist ga je voor je zelf na hoe het gesteld is met de manier waarop je jouw loopbaan stuurt. Bij het beantwoorden van de vragen gaat het niet direct om andere banen, je
Nadere informatieTijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling
8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen
Nadere informatieDoelen stellen. Stellen van doelen is belangrijk!! Doel + Prestatie bepaald namelijk of je tevreden bent over de prestatie
Doelen stellen Stellen van doelen is belangrijk!! Doel + Prestatie bepaald namelijk of je tevreden bent over de prestatie 5 Stel je voor: Je hebt een heel moeilijke toets op school Je leert keihard voor
Nadere informatieMeer plezier in spelling in vijf oplossingsgerichte stappen
Meer plezier in spelling in vijf oplossingsgerichte stappen Hoe kan oplossingsgerichte Remedial Teaching dyslectische kinderen motiveren om te blijven werken aan hun spellingvaardigheden? Marlou Hilverdink
Nadere informatieLESBESCHRIJVINGSFORMULIER
LESBESCHRIJVINGSFORMULIER Beroepstaak 1 Omgaan met kinderen in een leersituatie Stageschool Plaats Stagementor Stagegroep Aantal kinderen Gegevens Stageschool Datum Naam student Groep Vakgebied Gegevens
Nadere informatieLuisteren, doorvragen en feedback geven
Luisteren, doorvragen en feedback geven Rogier Guns P-GIS 23 April 2007 Doelstelling presentatie LSD methode Actief Luisteren Doorvragen Feedback geven Let op: Sommige technieken lijken (theoretisch) heel
Nadere informatieLieke Drukker Ninja van der Honing september 2012
Lieke Drukker Ninja van der Honing september 2012 Wij Jullie Afstemmen verhaal op jullie vragen Iedereen stopt tijd en vooral energie in het stimuleren van de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen.
Nadere informatieAnita Willemsen & Leander Westerbeek van Eerten
Anita Willemsen & Leander Westerbeek van Eerten Programma Solliciteren Zoeken en benaderen Het gesprek Wat als het niet lukt? Hoe zorg je ervoor dat wat er in de motor zit ook uit de wielen komt? Alles
Nadere informatieKrachtig samenwerken: meer bereiken
Of ligt het misschien ook aan mij? Krachtig samenwerken: meer bereiken Voor verantwoordelijke, resultaatgerichte managers en professionals die willen leren hoe ze meer voor elkaar krijgen. Belangrijke
Nadere informatieGratis online training. Show up & Shine! Voel je weer licht, vol plezier, energiek en in balans.
Gratis online training Show up & Shine! Voel je weer licht, vol plezier, energiek en in balans. Show up & Shine Welkom bij deze online training. In 3 delen neem ik je mee op reis naar een lichtere manier
Nadere informatie25 Ideeën voor (zakelijke) blogposts
25 Ideeën voor (zakelijke) blogposts Als ondernemer heb je vanzelfsprekend al veel kennis en expertise op jouw vakgebied. En meer dan je wellicht zou denken. Waarschijnlijk kun je tot in de lengte der
Nadere informatieJe gedachten gestructureerd op papier
Online training: Je gedachten gestructureerd op papier Start: 14 september 2015 Een online programma, mét coaching, voor ondernemers en werknemers Voor als je logisch opgebouwde teksten wil leren schrijven,
Nadere informatieThema in de kijker : Filosoferen met kinderen
Thema in de kijker : Filosoferen met kinderen Wat is filosoferen met kinderen? Samen op een gestructureerde wijze nadenken en praten over filosofische vragen. Zoeken naar antwoorden op vragen die kinderen
Nadere informatieLeren leren door coaching. 16 januari 2019 Kaatje Dalderop
Leren leren door coaching 16 januari 2019 Kaatje Dalderop Programma Je eigen (kern-)waarden: Wat maakt jou enthousiast en welke kwaliteiten zet je dan in? Wat is zelfstandig leren leren en waarom zouden
Nadere informatiePersoonlijk opleidingsplan. Hulpmiddelen voor de werknemer
Persoonlijk opleidingsplan Hulpmiddelen voor de werknemer Elk bedrijf heeft bepaalde doelstellingen. Maar ook de werknemers van een bedrijf, jij en je collega s, hebben eigen doelen. Zoals: beter worden
Nadere informatie<prikkelaar toevoegen> Compaen pakt aan.
Compaen pakt aan. Ik weet hoe ik jou kan bereiken Versterk je leerkracht: Hoe bereik ik de kinderen in mijn klas? 19 maart 2014 Jelte van der Kooi trainer/ adviseur schoolbegeleider
Nadere informatieExecutieve functies in de klas: interventies
Executieve functies in de klas: interventies Door Wijnand Dekker, gezondheidszorgpsycholoog Anneke Dooyeweerd, pedagoog/coach Inleiding In de vorige nieuwsbrief omschreven we wat er wordt verstaan onder
Nadere informatieVerbeteren van de werkhouding
Sociaal-emotionele ontwikkeling De inzet van filmopnames Verbeteren van de werkhouding Hoe kun je als leerkracht de werkhouding van leerlingen ingrijpend verbeteren? Een mogelijkheid is om filmopnames
Nadere informatie- 21 INSPIRERENDE QUOTES VOOR LEERKRACHTEN -
Beste collega, Ik houd van quotes. Zoals je misschien wel weet, plaats ik dagelijks waardevolle tips, verhalen, video s en quotes op mijn Facebookpagina: www.fb.com/positiefleren.nl Ik merk dat ik veel
Nadere informatie3 essentiële communicatietips voor ingenieurs en ontwerpers
3 essentiële communicatietips voor ingenieurs en ontwerpers Gratis e-book voor technische professionals die meer resultaten willen bereiken, door beter en effectiever te communiceren. Saskia Slotboom 2013
Nadere informatieLesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis
Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.
Nadere informatie