Studiekeuze opdrachten vwo 4

Transcriptie

1 Studiekeuze opdrachten vwo 4 Naam:... Klas:... Mentor:...

2 Inhoudsopgave Inleiding...pagina 3 Eindtermen.pagina 4 Thema 1. pagina 5 Thema 2. pagina 17 Thema 3. pagina 19 Thema 4. pagina 22 Bijlagen pagina 25 2

3 Inleiding Nu je in de bovenbouw zit, komt het eind van je middelbare schooltijd (bijna) in beeld. Straks met je diploma op zak wil je ongetwijfeld doorstuderen. Maar wat? Kan je door de bomen het bos niet meer zien en heb je geen idee waar je beginnen met het studiekeuzeproces, of heb je wel al een idee maar weet je niet hoe je nu verder moet? De boel aan de kant schuiven en laten liggen is een mogelijkheid maar levert je uiteindelijk geen (goede) studiekeuze op. Straks verkeerd kiezen omdat je toch wat moet kost op termijn veel geld. Kortom, een goede studiekeuze is voor jou erg belangrijk. Dit is een hele klus en best wel moeilijk. Maar ook erg interessant! En je hoeft dat natuurlijk niet alleen te doen. De decaan en de mentoren kunnen je hier prima bij helpen. En vergeet je ouders niet! Misschien wel je beste adviseurs. 1. Kennis over jezelf 2. Kennis over mogelijkheden Studiekeuze 4. Kiezen 3. Ervaren 3

4 Eindtermen Jij bent aan het eind van deze module in staat om: - Thema 1: Je eigen kwaliteiten te benoemen (Wat kan ik?); - Thema 2: Studies en sectoren te herkennen (Wat is er allemaal?) - Thema 3: Een LOB-actieplan te ontwikkelen (Hoe bereik ik wat ik wil?); - Thema 4: Je valkuilen te benoemen Aan het eind van deze module heb je de volgende producten gemaakt: - Een kwaliteitskaart waarop jouw individuele kwaliteiten en leerpunten zichtbaar zijn; - Een LOB-actieplan waarmee jij doelgericht werkt aan een zo goed mogelijke keuze. 4

5 Thema 1 Wat kan ik? Benoem je eigen kwaliteiten. Deze les ligt de focus op het ontdekken wat jij allemaal kunt. Wat vind je leuk? Wat voor type ben je? Welke vaardigheden bezit je? Wat zijn je kwaliteiten? Etc. Opdracht 1: De 0-meting; mijn doelen en mijn verwachtingen Voordat we aan deze module beginnen is het van belang kort stil te staan bij je huidige situatie (hoe sta ik er nu voor?) en bij de gewenste situatie (waar werk ik naar toe?). Om je hierbij te helpen is vragen we je de volgende vragen zo volledig mogelijk in te vullen: 1. Geef hieronder aan wat jij in de al hebt gedaan om tot een studiekeuze te komen. Indien je bijvoorbeeld al naar een Hogeschool/Universiteit bent geweest, geef dan ook aan naar welke studierichtingen je gekeken hebt. Misschien heb je met mensen uit je omgeving gesproken, probeer dan ook aan te geven waar dit gesprek over ging. Probeer zo volledig mogelijke voorbeelden te geven. Het volgende heb ik al gedaan om tot een studiekeuze te komen: Hoe kijk je nu tegen je studiekeuze aan? Probeer bij deze vraag je gevoel zo goed mogelijk te beschrijven. Vind je het beangstigend en zo ja, wat dan precies? Voel je druk over je studiekeuze en zo ja, door wie voel je voornamelijk druk? 3. Wat verwacht je van deze module? - Van de inhoud verwacht ik: - Van de begeleiding verwacht ik: 5

6 Opdracht 2: Wat zijn mijn kwaliteiten? 1. In onderstaand schema staan kwaliteiten beschreven. Het is de bedoeling dat je op de lijst voor jezelf invult of je de kwaliteit bezit. Doe dit volgens het volgende puntensysteem: 1= helemaal niet/2= een beetje/3= gemiddeld/4= meer dan gemiddeld/ 5= veel Daarna is het de bedoeling dat je de lijst door drie andere mensen in laat vullen. Denk aan je vader, je moeder, je broer/zus, vrienden of andere familieleden die je goed kennen. Schrijf in de bovenste kolom wie de lijst nog meer hebben ingevuld. Uiteindelijk tel je de punten bij elkaar op en schrijf je deze achter "totaal". KWALITEITEN Ik.... Totaal 1 Tactvol 2 Doelgericht 3 Optimistisch 4 Evenwichtig 5 Kan goed analyseren 6 Verantwoordelijk 7 Ordelijk 8 Idealistisch 9 Bedachtzaam 10 Inspirerend 11 Gedisciplineerd 12 Direct 13 Avontuurlijk 14 Nieuwsgierig 15 Ambitieus 16 Handig 17 Bemiddelaar 18 Zelfstandig 19 Organisator 20 Kan goed luisteren 21 Praktisch 22 Creatief 23 IJverig 24 Betrouwbaar 25 Makkelijke prater 26 Serieus 27 Geduldig 28 Inlevingsvermogen 6

7 Kwaliteiten Ik.. Totaal 29 Genieter 30 Zorgvuldig 31 Rustig 32 Openhartig 33 Veelzijdig 34 Belangstellend 35 Kan relativeren 36 Zorgzaam 37 Flexibel 38 Initiatiefrijk 39 Doorzetter 40 Humoristisch Opdracht 3: Wat zijn mijn belemmeringen? 1. In onderstaand schema staan belemmerende eigenschappen beschreven. Het is de bedoeling dat je op de lijst voor jezelf invult of je deze eigenschap bezit. Doe dit volgens het volgende puntensysteem: 1= helemaal niet/2= een beetje/3= gemiddeld/4= meer dan gemiddeld/5= veel Daarna is het de bedoeling dat je de lijst door drie andere mensen in laat vullen. Denk aan je vader, je moeder, je broer/zus, vrienden of andere familieleden die je goed kennen. Schrijf in de bovenste kolom wie de lijst nog meer hebben ingevuld. Uiteindelijk tel je de punten bij elkaar op en schrijf je deze achter "totaal". Belemmeringen Ik..... Totaal 1 Aarzelend 2 Afstandelijk 3 Bazig 4 Bemoeizuchtig 5 Bevooroordeeld 6 Drammerig 7 Te fanatiek 8 Geremd 9 Gesloten 10 Hebberig 11 Humeurig 12 Jaloers 13 Kan geen 'nee' zeggen 7

8 Belemmeringen Ik..... Totaal 14 Kan slecht luisteren 15 Koppig 16 Kortzichtig 17 Lichtgeraakt 18 Lui 19 Onhandig 20 Ongedisciplineerd 21 Ongeduldig 22 Onredelijk 23 Ontevreden 24 Onverschillig 25 Onzelfstandig 26 Onzeker 27 Oppervlakkig 28 Overgevoelig 29 Overmoedig 30 Overbezorgd 31 Passief 32 Pessimistisch 33 Slordig 2. Op welke 5 belemmeringen scoor je de hoogste punten? Belemmering 1... Belemmering 2... Belemmering 3... Belemmering 4... Belemmering Wat vind je van deze uitslag? Vind jij zelf ook dat deze 5 belemmeringen jou het meeste kenmerken? Waarom wel of waarom juist niet? Onderbouw je antwoord door middel van voorbeelden uit de praktijk. 8

9 Opdracht 4: Wat zijn mijn capaciteiten? 1. Onderstaande lijst kan je helpen een goed beeld te krijgen van je capaciteiten en leerpunten. Geef per capaciteit aan hoe goed je hier in denkt te zijn. Deze lijst hoef je dus niet door een ander in te laten vullen. CAPACITEITEN Uitstekend Goed Matig Slecht 1 Technisch inzicht hebben 2 Ruimtelijk inzicht hebben 4 Analytisch inzicht hebben 6 Beleid kunnen ontwikkelen 7 Iets goed kunnen samenvatten 8 Iets goed kunnen verklaren 9 Goede mondelinge uitdrukkingsvaardigheid 10 Schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid 11 Goede vaardigheden met de computer 12 Kan goed spreken in het openbaar 13 Besluitvaardig zijn 14 Stressbestendig zijn 15 Loyaal zijn 16 Accuratesse/nauwkeurigheid 17 Groot doorzettingsvermogen 18 Zelfstandig zijn 19 Goed concentratievermogen 20 Kan goed Improviseren 21 Hulpvaardig zijn 22 Overredingskracht hebben 23 Goed incasseringsvermogen 24 Goede zelfbeheersing hebben 25 Open zijn naar anderen 26 Betrouwbaar zijn 27 Creativiteit in denken 28 Artistiek zijn 9

10 CAPACITEITEN Uitstekend Goed Matig Slecht 29 Goed geheugen hebben 31 Goede kennis/gebruik van vreemde talen 32 Goede sociale vaardigheden hebben 33 Representatief zijn 34 Nauwgezetheid hebben 35 Teamspeler zijn 36 Goed reagerend op lastige situaties 38 Inzicht in doen en laten van anderen 39 Interesse in doen en laten van anderen 40 Goede contactuele eigenschappen hebben 41 Open staan voor adviezen 42 Verantwoordelijkheidsgevoel hebben 43 Leidinggevende kwaliteiten hebben 44 Bestuurlijke kwaliteiten hebben Verzorgende / Verplegende kwaliteiten 45 hebben 46 Commercieel inzicht hebben 47 Werktempo is hoog 48 Organiseren, plannen, projectmatig werken 49 Administreren, financiën beheren Informatie verzamelen en verwerken Goed kunnen adviseren 52 Coördinerend zijn 53 Conflicten kunnen oplossen 54 Resultaatgericht 55 Onderzoekend zijn 56 Inleven in anderen 57 Luisterend zijn naar anderen 58 Initiatieven nemen 59 Goed kunnen delegeren 60 Oog voor detail hebben 10

11 Jouw kwaliteitenkaart Opdracht 5: Persoonlijk profiel Zet nu je sterke en zwakke punten eens op een rijtje en maak een Persoonlijk Profiel op basis van de informatie die je uit bovenstaande vragenlijsten hebt gehaald. Deze informatie over jezelf is essentieel om je verder op weg te helpen in het keuzeproces. Als je niet goed weet hoe jezelf in elkaar zit, kun je ook nooit goed bepalen welke opleidingen er bij jou passen. Mijn vijf belangrijkste sterke eigenschappen zijn: Mijn vijf belangrijkste belemmeringen zijn: Mijn vijf capaciteiten die het hoogst scoren zijn:

12 Mijn vijf capaciteiten die het laagst scoren zijn: Noem drie dingen die je voor het invullen van de vragenlijst nog niet wist over jezelf:

13 Opdracht 6: Wat voor type ben ik? 1. Hieronder staan een heleboel uitspraken. Zet achter iedere uitspraak een kruisje in de kolom die het beste bij jou past. Als je in de kolom klopt helemaal de meeste kruisjes hebt gezet, kun je zeggen dat jij op dit type lijkt. Doe de test. Type A Ik vind tv-programma s over medisch 1 onderzoek interessant 2 Ik wil graag een microscoop hebben. 3 Ik lees graag over het ontstaan van de wereld. 4 Ik vind natuurkunde een leuk vak. Het lijkt me leuk om later in een laboratorium 5 te werken. Op de televisie kijk ik graag naar 6 natuurprogramma s. Ik vind het leuk om met scheikunde proefjes te 7 doen. Als onderwerp voor een spreekbeurt kies ik 8 een onderwerp over de natuur. 9 Ik lees graag in Kijk helemaal een beetje niet Type B 1 Ik neem meestal de leiding. 2 Ik regel tamelijk veel in de klas. 3 Ik wil wel vaak gelijk hebben. 4 Ik werk het liefst op mijn eigen manier. 5 Ik ben vaak aan het woord in een groep. Ik word regelmatig gevraagd om ergens aan 6 mee te doen. 7 Ik durf voor mijn mening uit te komen. 8 Ik ben klassenvertegenwoordiger (geweest). Ik denk dat ik het redelijk ver zal brengen in 9 mijn leven. helemaal een beetje niet 13

14 Type C 1 Ik ben nogal precies. 2 Ik ben iemand die zich aan afspraken houdt. 3 Ik ben redelijk serieus. 4 Ik schrijf (redelijk) netjes. 5 Ik heb mijn aantekeningen meestal compleet. 6 Ik houd van orde en regelmaat. 7 Mijn kamer ziet er overzichtelijk uit. 8 Ik kan goed plannen. 9 Ik wil een beroep met zekerheid. helemaal een beetje niet Type D 1 Ik vind het leuk om naar kunst te kijken. 2 Ik ga een paar keer per jaar naar een museum. 3 Ik ontwerp graag iets. Het lijkt me leuk om een creatieve cursus te 4 volgen. Ik vind het leuk om mijn slaapkamer telkens 5 anders in te richten. 6 Een mooie advertentie ontwerpen vind ik cool. Ik ben bij tekenen en handvaardigheid erg 7 actief. Ik vind zelf iets bedenken leuker dan iets 8 namaken. 9 Ik schrijf wel eens een stukje in de schoolkrant. helemaal een beetje niet Type E 1 Ik heb veel vrienden. 2 Ik heb graag mensen om mij heen. 3 Ik praat makkelijk met mensen die ik niet ken. 4 Ik kan goed luisteren naar anderen. 5 Ik kan goed opschieten met mijn klasgenoten. 6 Ik help op school wel eens met de organisatie van een feest. 7 Ik ga gemakkelijk met anderen om. 8 Ik kan het met de leraren goed vinden. 9 Ik wil in mijn beroep graag mensen helpen. helemaal een beetje niet 14

15 Type F 1 Ik ben altijd ergens mee bezig. 2 Ik kan niet goed stilzitten. 3 Ik werk graag in de tuin. 4 Ik vind het leuk om iets te repareren. 5 Ik knutsel veel. 6 Ik lees weinig. Als er iets kapot is, vragen mensen mij vaak of 7 ik het kan maken. 8 Ik vind handvaardigheid een fijn vak. Ik ben goed in het aansluiten van bijvoorbeeld 9 een computer of dvd-speler. helemaal een beetje niet 2. Je hebt nu alle vragen beantwoord. Kijk hieronder naar de types en bekijk de kruisjes die je gezet hebt. Op welk menstype lijk jij het meest? Kies uit type A t/m F. 3. Welk type komt daarna? 4. Op welk type lijk jij het minst? Hieronder staan de zes types A t/m F kort beschreven. Lees de beschrijvingen eens door en beantwoord de vragen die er onder staan. Type A: Het onderzoekende type Je wilt graag weten hoe alles in elkaar zit, je hebt belangstelling voor wetenschappelijke dingen, je snuffelt graag in boeken, je onderzoekt graag. Type B: Het ondernemende type Je organiseert graag, je neemt wel eens de leiding, je ontwikkelt initiatieven, je neemt graag uitdagingen aan. Type C: Het ordelijke type Je hebt je zaakjes graag op orde, je bureau en je kamer zijn opgeruimd, je plant je huiswerk, je wilt niet voor verrassingen komen te staan, je schrijft op wat je moet onthouden. Type D: Het creatieve type Je hebt veel leuke ideeën, je houdt ervan mooie dingen te maken, je houdt van kunst, theater of muziek, je bent origineel. 15

16 Type E: Het sociale type Je vindt contact met anderen belangrijk, je bent geïnteresseerd in anderen, je kunt goed praten met anderen, je wilt niet graag alleen zijn, je helpt graag. Type F: Het praktische type Je bent gericht op resultaat, je houdt niet van gezeur, je weet wat je wilt, geen woorden maar daden, je repareert dingen als ze kapot zijn. 5. Welk type denk jij nu te zijn? A. B C. D E of F? Kloppen jouw eigen antwoorden met een van deze beschrijvingen? Ja, want: Niet helemaal, want: Nee, want: 6. Hoe verklaar je de verschillen (als die er zijn)? 16

17 Thema 2 Welke studies en sectoren zijn er allemaal? Vorige les heb je vooral veel lijstjes in moeten vullen welke een overzicht geven over wat jij precies allemaal kunt en wat voor een soort type je bent. Deze les ligt de nadruk vooral op de diverse studies die er zijn en de verschillende sectoren waaronder je deze kunt vinden. Opdracht 1: De diverse sectoren en bijbehorende opleidingen In de Keuzegids staan diverse studies beschreven, verdeeld over verschillende sectoren. Die sectoren zijn: 1. Onderwijs en opvoeding 2. Taal en communicatie 3. Cultuur en kunst 4. Recht en bestuur 5. Economie en bedrijf 6. Gedrag en Maatschappij 7. Gezondheid 8. Aarde en Milieu 9. Exact en informatica 10. Techniek Ga naar deze website: Let op: bovenstaande link werkt alleen op school en niet thuis! Bekijk de sectoren en bijbehorende studies eens rustig en lees wat omschrijvingen. Geef in de tweede kolom een top 3 aan van de sectoren die jou het meeste aanspreken. 1. Onderwijs en opvoeding 2. Taal en communicatie 3. Cultuur en kunst 4. Recht en bestuur 5. Economie en bedrijf 6. Gedrag en Maatschappij 7. Gezondheid 8. Aarde en Milieu 9. Exact en informatica 10. Techniek 17

18 2. Lees verder op en zoek binnen jouw drie sectoren welke studies daaronder vallen en maak dan een top 3 van studies die je aanspreken Waarom spreken deze drie studies jou het meeste aan? Studie 1: Studie 2: Studie 3: 4. Check de toelatingseisen van de studies die je in opdracht 3 hebt opgeschreven. Kijk op Voldoe je aan de toelatingseisen van de 3 studies die je hebt gekozen? -Studie 1 Ja/Nee -Studie 2 Ja/Nee -Studie 3 Ja/Nee 18

19 Thema 3 Hoe bereik ik wat ik wil? Een actieplan ontwikkelen Vorige les hebben we de verschillende sectoren bekeken en de bijpassende studies. Wat nu nog rest is een concreet actieplan waarop duidelijk staat aangegeven wat er nog moet gebeuren om tot een goede studiekeuze te komen. Maar eerst kijken we naar verschillende manieren van kiezen. Opdracht 1: Manieren van kiezen Iedereen heeft een eigen manier van kiezen. Het is van belang om te weten hoe jij over het algemeen keuzes maakt en welke factoren daarbij een rol spelen zodat je dit inzicht bij een volgende keuze kan gebruiken. Hieronder zie je verschillende manieren om een keuze te maken of een beslissing te nemen. Bekijk ze goed en bedenk welke manier op jou van toepassing is. 1. Meegaand Je houdt ervan als iemand anders voor jou beslist. Je geeft een ander de verantwoordelijkheid om voor jou te kiezen. 2. Uitstellend Je kunt niet beslissen, je schuift het voor je uit. En waarom zou je haast hebben, morgen is er weer een dag. 3. Zoekend Je zoekt zoveel informatie dat de beslissing ingewikkeld wordt. Je ziet door de bomen het bos niet meer. 4. In het noodlot geloven Je denkt: dat wat moet gebeuren, gebeurt. Dus waarom zou je een beslissing nemen. 5. Wikkend en wegend Je overweegt alle mogelijkheden op voor- en nadelen voordat je een beslissing neemt. 6. Plannend: Je volgt een duidelijk overdachte route en maakt een keuze. 7. Impulsief Je beslist eerst en gaat dan over je beslissing nadenken. 19

20 8. Verlamd Je weet dat je moet beslissen, maar je bent zo onder de indruk door de mogelijkheden dat je geen keuze kunt maken. 9. Gevoelsmatig Je gebruikt meer je gevoel dan je verstand 10. Bewust Je zet alles op een rij, kent de gevolgen en kiest. 11. Realistisch Je weet dat zeker weten niet bestaat en durft de knoop door te hakken. Beantwoord de volgende vragen: 1. Welke manier(en) van kiezen heb jij? 2. Wat vind je van je manier(en) van kiezen? Licht je antwoord toe. 3. Hoe merk je dat je een goede keuze hebt gemaakt? Welk effect heeft een goede keuze? Wat gaat aan een goede keuze vooraf? 4. Hoe merk je dat je een minder goede of verkeerde keuze hebt gemaakt? Welk effect heeft een minder goede of verkeerde keuze? Wat gaat aan een minder goede of verkeerde keuze vooraf? 6. Bij een minder goede of verkeerde keuze heb je in principe de volgende drie mogelijkheden: - doormodderen - stoppen/iets anders doen - actie tot verandering/verbetering Welke neiging heb jij? Wat vind je van deze neiging? 20

21 6. Waar moet jij op letten bij het maken van een studiekeuze? (wat zijn jouw aandachtspunten?) Opdracht 2: Een LOB-actieplan maken Het doel van het opzetten van een LoopbaanOrientatie en -Begeleidings (LOB)-actieplan is om te komen tot stappen waardoor je een keuze kan maken. 1. Noteer in het schema welke acties je gaat ondernemen, hoe en wanneer. Schrijf gerichte plannen op, geen algemene ideeën. Houd de plannen die je maakt realistisch en haalbaar en vooral CONCREET. En houd je dan vervolgens ook aan je plan. Wanneer je je plan volledig hebt uitgevoerd en je bent nog niet in staat om een keuze te maken, dan stel je een nieuw LOB-actieplan op. Wat ga je doen? (opleiding, instelling, stad, open dag of meelopen, stage lopen etc) Wanneer? Vrij gevraagd? Voldaan 21

22 Thema 4 Valkuilen Dit thema gaan we kijken naar de valkuilen die je kunt tegenkomen in je zoektocht naar de juiste opleiding. Opdracht 1: Valkuilen bij het maken van een keuze Bij het maken van een studiekeuze zijn er een aantal valkuilen waar je mee te maken kunt hebben. Probeer voor jezelf eerlijk na te gaan of je je tot sommige valkuilen laat verleiden. 1. Haastige spoed: Vind je het een vervelend gevoel niet te weten wat je volgend jaar gaat doen, dan is het verleidelijk om zo snel mogelijk een keuze te maken zodat de rust weerkeert. Bedenk dat haastige spoed zelden goed is! Een goede keuze maken kost tijd. Het is erg frustrerend om in een nieuwe opleiding dezelfde twijfels tegen te komen, als waar je nu mee rondloopt. 2. Uitstelgedrag: Wanneer je moeite hebt met kiezen is het verleidelijk om de keuze uit te stellen, eerst je eindexamen, zomerbaantje, vakantie en dan maar eens gaan kiezen. Dat is wat aan de late kant en de kans dat je te gehaast kiest is daardoor aanwezig. Een andere vorm van uitstellen is het kiezen van een algemene, brede opleiding waar je nog veel kanten mee uit kunt. Deze studies hebben echter een breed aanbod, waarbinnen je duidelijke keuzes moet maken. In de hoop het maken van een keuze te ontlopen of uit te stellen, veroorzaak je dus alleen nog maar meer keuzemomenten voor jezelf! Er is niets mis met het kiezen van een brede opleiding als je generalist bent en goed zelf je pad kunt uitstippelen. Maar als je vooral duidelijkheid nodig hebt en niet goed kunt kiezen, dan is een brede studie wellicht geen verstandige keuze. 3. Vanzelfsprekendheden: Het is gebruikelijk uit te gaan van vanzelfsprekendheden als: met een VWO-diploma ga je naar de universiteit. Er is een verschil tussen het HBO en het WO onderwijs. Het kan best zo zijn dat de ene vorm van onderwijs beter bij je past dan de andere. Of dat je door een deel van het onderwijsaanbod niet te bekijken een opleiding misloopt die heel goed bij je past. Ga dus niet uit van deze vanzelfsprekendheden! 4. De perfecte studie: Ga niet op zoek naar een studie die 100% ideaal is, voor de meeste mensen bestaat die helaas niet. Er zal altijd wel een onderdeel zijn dat minder leuk is. Natuurlijk moet het merendeel van de studie wel bij je passen. 5. Voor en tegen: Het werkt niet om een lijst met opleidingen te onderzoeken en degenen die je niet bevallen weg te strepen tot er een overblijft: je kiest dan namelijk niet vóór een studie, maar tégen de anderen! 6. Eerste keus en alternatief: Als je interesse uitgaat naar een studie waar je voor moet loten, hou dan de deadline goed in de gaten. Er is natuurlijk een kans dat je wordt uitgeloot. Het is dus goed om een alternatief achter de hand te hebben. Kijk goed naar wat het is dat je aanspreekt in de opleiding en onderzoek of dat ook in een andere opleiding terug te vinden 22

23 is. Op deze manier kun je een alternatief vinden. Probeer genoeg informatie over dit alternatief te krijgen, zodat je zeker weet dat de opleiding je genoeg te bieden heeft. Als het altijd een tweede keus zal blijven omdat je niet bent ingeloot, is het verstandig om te overwegen of je dat wel wilt en kunt volhouden. 7. Levenservaring: Wanneer je er eigenlijk best een jaartje tussenuit zou willen krijg je vaak te horen dat dat niet verstandig is omdat je dan uit het studieritme raakt. Door naar deze raad te luisteren kun je een interessante ervaring mislopen. Een jaar niet studeren en in plaats daarvan reizen en/of werken kan je veel zelfkennis opleveren en tevens je studiemotivatie vergroten doordat je ontdekt dat de interessantste banen over het algemeen toch zijn weggelegd voor de mensen met een diploma. 8. Grenzen verleggen: Kijk je alleen naar het onderwijsaanbod in je eigen omgeving? Dan kun je die fantastische opleiding die heel goed bij je interesses aansluit mislopen! De ervaring leert dat wanneer je iets echt graag wilt je er ook meer voor over hebt! 9. Tradities (doorbreken): Het lijkt gemakkelijk om met je studiekeuze binnen gebaande (familie)paden te blijven. Mijn opa en moeder zijn ook arts of mijn hele familie zit in de handel zijn vaak gehoorde keuzeargumenten. Bedenk echter dat ieder mens anders is en dat jouw belangstelling doorslaggevend zou moeten zijn. 10. Hobby en beroep: Eigenlijk wil je van je hobby (bijvoorbeeld sport of kunst) je vak maken, maar je twijfelt aan de mogelijkheden op de arbeidsmarkt hiermee. Bedenk dan dat je motivatie en belangstelling voor de gekozen opleiding of het vak hele belangrijke factoren zijn in het slagen van je latere carrière! (Bedenk evenwel ook dat je je hobby als zodanig kwijt bent). Beantwoord de volgende vragen: 1. Welke valkuil is voor jou het meest van toepassing? Beargumenteer je antwoord aan de hand van concrete voorbeelden. 2. Vraag ook eens aan je ouders/broers/zussen/vrienden wat zij denken dat jou valkuil is! Laat hen het antwoord beargumenteren aan de hand van concrete voorbeelden. Volgens mijn... is mijn valkuil: Volgens mijn... is mijn valkuil: 23

24 Je bent nu aan het eind van deze module. Check of je in staat bent om: - Thema 1: Je eigen kwaliteiten te benoemen (Wat kan ik?) o CHECK: JA/NEE o Drie kwaliteiten: Thema 2: Je top 3 studies te benoemen (Wat is er allemaal?) o CHECK: JA/NEE o Drie studies: Thema 3: Een LOB actieplan te ontwikkelen (Hoe bereik ik wat ik wil?); o CHECK: JA/NEE - Thema 4: Je valkuilen te benoemen o CHECK: JA/NEE o Wat is jouw belangrijkste valkuil bij het maken van je studiekeuze? Je hebt nu twee belangrijke producten 1. Een kwaliteitskaart waarop jouw individuele kwaliteiten en leerpunten zichtbaar zijn (p. 11 en 12) CHECK: JA/NEE 2. Een LOB-actieplan waarmee jij doelgericht kan werken aan een zo goed mogelijke keuze. (p.21) CHECK: JA/NEE 24

25 Toelatingseisen: Bijlagen Vragen voor open dagen / meeloopdagen Wat zijn de toelatingseisen voor deze opleiding? Wat kan ik doen bij een onvolledig vakkenpakket/ profiel? Zijn er bijspijker- of zomercursussen? Is er een selectieprocedure d.m.v. tests of opdrachten? Zijn daar kosten aan verbonden? Hoe moet ik mij inschrijven voor de opleiding? En voor wanneer? Propedeuse: Welke vakken worden tijdens de propedeuse of het eerste jaar gegeven? Hoeveel procent van de eerstejaars haalt in een jaar de propedeuse? Wat zijn de oorzaken van studievertraging? Hoe intensief is de studiebegeleiding in het eerste jaar? Waaruit bestaat deze? Is er sprake van een bindend studieadvies? Wanneer moet ik een specialisatie of afstudeerrichting kiezen? Opleiding 1: Opleiding 2: Opleiding 3: 25

26 Opleiding 1: Opleiding 2: Opleiding 3: Inhoud lesprogramma: Welke vormen van les of college worden er gegeven? Hoeveel uur les of college is er gemiddeld per week? Hoeveel uur moet er per week gemiddeld aan zelfstudie besteed worden? Hoe hoog zijn de kosten voor boeken en andere studiebenodigdheden? Bevat de studie een of meer stages? In welk jaar? En hoe lang duurt de stage? Welke mogelijkheden zijn er om naar het buitenland te gaan tijdens de studie? Hoeveel vrije keuze ruimte is er? Welke afstudeerrichtingen zijn er? Toekomst: Welke beroepen staan na deze opleiding voor mij open? Waar zijn afgestudeerden werkzaam? Welke functies hebben zij? 26

27 Succesvolle studiekiezers 1. Hebben vaker gebruik gemaakt van voorlichting en hebben met name vaker een bezoek gebracht aan de instelling (voorlichtingsdag, proefstuderen, e.d.). 2. Vinden zelf ook vaker dat zij goed hebben nagedacht en veel informatie hebben verzameld voor hun studiekeuze. 3. Maken hun keuze vroeger, d.w.z. zij stellen hun keuze minder vaak uit tot de zomermaanden. 4. Hebben hun studie vaker gekozen omdat die inhoudelijk interessant is, aansluit bij hun capaciteiten/vaardigheden en vanwege het beroep dat zij er later mee kunnen uitoefenen. In het wo hebben zij hun studie minder vaak gekozen vanwege een hoger salaris. 5. Hebben hun instelling vaker gekozen vanwege de betere sfeer, betere onderwijsmethode en een persoonlijker/kleinschaliger karakter. In het hbo kiezen zij bovendien vaker hun hogeschool vanwege kwaliteit en reputatie en juist minder vaak vanwege een aantrekkelijke stad en studentenleven. In het wo kiezen zij hun universiteit vaker vanwege aantrekkelijker gebouwen en faciliteiten en minder vaak omdat deze dichtbij is. 6. Hebben op een breed terrein hogere verwachtingen van studie, instelling en studentenleven. 7. Schatten zelf hun kansen op het halen van het einddiploma vanaf het begin van de studie al hoger in. 8. Hebben vaker een studiekeuze- of intakegesprek gehad rond de start van de studie. 9. Hebben een sterkere binding met hun studie, d.w.z. zij zijn er vanaf het begin sterker van overtuigd dat hun gekozen opleiding en latere beroep helemaal passen bij hun interesse en aanleg. 10. Hebben minder vaak spijt van hun profielkeuze in havo/vwo. 11. Hebben minder vaak een jaar gedoubleerd in hun vooropleiding. 12. Besteedden in hun vooropleiding meer tijd aan hun studie en haalden hogere cijfers. 13. Vertoonden meer inzet in hun vooropleiding (naar hoge cijfers streven, minder uitstelgedrag, goed plannen, etc.). 14. Vinden vaker dat hun vo-school hen goed heeft begeleid in hun studiekeuze. 15. Hebben minder vaak getwijfeld tussen twee of meer opleidingen. 16. Hebben vaker een tussenjaar ingelast tussen hun vooropleiding en het hoger onderwijs. In het hbo vallen degenen die in het tussenjaar werkten minder vaak uit; in het wo zijn dat de degenen die in het tussenjaar reisden. (N.B. in totaal is de groep studenten die werkte/reisde echter klein.) 27

28 17. Scoren bij vragen naar persoonlijkheid ('Big-5 model') hoger op het kenmerk Zorgvuldigheid. In het wo geldt bovendien dat degenen die doorstuderen lager scoren op Inschikkelijkheid. In het hbo geldt dat degenen die doorstuderen hoger scoren op Extraversie en Emotionele stabiliteit en lager op Intellectuele autonomie. 18. Verwachten vaker zich thuis te zullen voelen bij hun opleiding, instelling, studenten en docenten. 19. Verwachten minder vaak studieproblemen in het algemeen en in het bijzonder met zelfstandig werken, kritisch denken/probleemanalyses maken en samenwerken in projectgroepen. In het wo verwachten zij bovendien minder vaak problemen met Nederlands, wiskunde en rekenvaardigheden. 20. Verwachten vaker dat hun studie intensief zal zijn. In het hbo verwachten zij bovendien vaker dat hun studie van hoog niveau/moeilijk zal zijn. 21. Hebben in het hbo bij hun oriëntatie vaker gelet op de mogelijkheden die de opleiding op de arbeidsmarkt biedt, het niveau/de moeilijkheidsgraad van de opleiding en de hoeveelheid contacttijd en vrije tijd. In het wo hebben zij bij hun oriëntatie vaker gelet op de sfeer in de opleiding, op de inhoud van het programma en de vakken en op het type studenten en docenten dat zij in de opleiding zullen ontmoeten. Adviezen voor studiekiezers Niet alle hierboven genoemde kenmerken heb je zelf in de hand. Maar een aantal duidelijke adviezen voor studiekiezers kunnen we op basis van de onderzoeksresultaten wel geven. Dat wil overigens niet zeggen dat studenten de enige partij zijn in het terugdringen van vroege studieuitval: ook de instellingen voor mbo, havo en vwo en ook de hogescholen en universiteiten spannen zich in om onnodige uitval te voorkomen. We geven instellingen hierover ook regelmatig advies. Maar de adviezen hieronder zijn voor de studiekiezers. 1. Stel je keuze niet uit tot de laatste maanden! Komen de eindexamens eraan en twijfel je nog steeds? Neem dan contact op met een decaan, studieadviseur of iemand anders die je in je keuzeproces kan helpen. 2. Blijf je twijfelen over je studiekeuze? Overweeg desnoods om eerst een jaar iets anders te doen en begin niet aan een opleiding waar je eigenlijk zelf niet in gelooft. Je eigen overtuiging van je studiekeuze is de sterkste voorspeller van studiesucces. 3. Kiezen met je hart of kiezen met je hersens? Allebei natuurlijk. Kiezen met je hart voor een opleiding waar je geen correct beeld van hebt, is een garantie voor teleurstelling. Informeer je daarom eerst grondig ga ook na hoe het programma eruit ziet, welke vakken je krijgt, wat de beroepsmogelijkheden zijn, baankans, et cetera en kies dàn met je hart. 28

29 4. Kies je opleiding niet alleen vanwege de opbrengst achteraf, zoals baankans, salaris en status. Zeker als je inhoudelijk minder sterk gemotiveerd bent voor een bepaalde opleiding, is het verleidelijk om naar dit soort aspecten te kijken (en voor een compleet beeld van je studie horen deze aspecten er natuurlijk ook bij). Maar de beste keuzemotieven zijn nog steeds: vind ik het interessant, past het bij mijn capaciteiten/vaardigheden en vind ik de beroepsmogelijkheden aantrekkelijk? 5. Let bij je instellingskeuze ook op de sfeer en de onderwijsaanpak. Verwacht je je thuis te voelen bij je instelling? Kijk bij een hogeschoolkeuze niet teveel naar de leuke stad en het studentenleven. Kijk bij een universiteitskeuze verder dan alleen naar de dichtstbijzijnde universiteit. 6. Maak gebruik van meerdere voorlichtings- en informatiebronnen en begin niet aan een opleiding zonder dat je er een bezoek aan hebt gebracht: op een voorlichtingsdag of beter nog proefstuderen/meeloopdag. 7. Maak gebruik van de mogelijkheden voor een persoonlijk gesprek bij je nieuwe opleiding waarin je het kunt hebben over onder andere je studiekeuze en je verwachtingen: een studiekeuzegesprek, intakegesprek, startgesprek, et cetera. 8. Onderschat het niveau en de intensiteit van je nieuwe opleiding niet. Denk niet te snel dat het jou wel gemakkelijk af zal gaan. 29