Onderwerp Zaaknummer Uw kenmerk Datum Beantwoording vragen over gevaren voor burgers nabij het spoor

Transcriptie

1 Gemeente Hengelo Lokaal-Hengelo T.a.v. de heer L.F.M. Janssen Postbus AA Hengelo Postbus AA Hengelo Onderwerp Zaaknummer Uw kenmerk Datum Beantwoording vragen over gevaren voor burgers nabij het spoor Geachte heer Janssen, Met uw brief van 10 juni 2016 heeft u vragen gesteld over gevaren voor Hengelose burgers nabij het spoor als gevolg van het vervoer van gevaarlijke stoffen. In deze brief ons antwoord op uw vragen. Om uw vragen goed te kunnen beantwoorden plaatsen wij eerst een kanttekening bij enkele constatering in uw brief. In uw brief stelt u onder meer In negen maanden tijd zijn er maar liefst 1900 spoorwagons met brandbaar gas over dit voornoemde traject [= Deventer Oldenzaal] getransporteerd in plaats van de overeengekomen 10 spoorwagons [ ] Cijfers geven namelijk aan dat er het afgelopen jaar bijna 15 keer (14,2) meer treinen zijn gepasseerd op het station Hengelo en dat dit, i.p.v. de kans van 1 keer in de 100 jaar een ongeval met 1000 slachtoffers, nu theoretisch 1x per 7 jaar een ongeval een ongeval kan optreden. De cijfers die u hier noemt zijn voor de Hengelose situatie niet juist. Daarom eerst een korte toelichting op de risicoplafonds en de hoogte van de risico s in Hengelo. Wet basisnet / wettelijk risicoplafonds / groepsrisico. De risicoplafonds zijn vastgelegd in de Wet basisnet. Deze wettelijke risicoplafonds betreffen geen maximum aantallen ketelwagens, maar berekende risicocontouren langs het spoor. Het risico als gevolg van het totale vervoer van gevaarlijke stoffen mag deze risicocontouren niet overschrijden. De risicocontouren variëren per traject en zijn berekend op grond van een (geprognosticeerde) samenstelling van stofcategorieën die over dat traject worden vervoerd. Het risicoplafond langs het traject Almelo Hengelo bijvoorbeeld is gebaseerd op 210 ketelwagens brandbaar gas, 200 ketelwagens giftig gas, 1000 ketelwagens zeer brandbare vloeistoffen en 100 ketelwagens (zeer) giftige vloeistoffen. Voor de andere trajecten door Hengelo gelden andere plafonds, gebaseerd op andere aantallen (zie de figuren 1 en 2 van de bijlage bij deze brief). Om te kunnen beoordelen of een risicoplafond wordt overschreden, is een berekening nodig met als invoerparameters de aantallen ketelwagens en de vervoerde stofcategorieën. De staatssecretaris laat deze berekeningen uitvoeren en zal in het najaar rapporteren over de naleving van de risicoplafonds in Overigens is het aantal ketelwagens brandbaar gas dat in 2015 via het traject Hengelo - Almelo is vervoerd (3005 ketelwagens) dermate veel groter dan het aantal waarop het risicoplafond mede is gebaseerd (210), dat het zeer aannemelijk is dat het risicoplafond is overschreden. Voor de situatie in Hengelo beschikken wij over een risicomodel en hebben wij een indicatieve berekening uitgevoerd (zie figuur 3 van de bijlage). Deze berekening bevestigt dat het risicoplafond op het traject Hengelo Almelo fors wordt overschreden. Langs het emplacement en op het traject Hengelo Oldenzaal is er waarschijnlijk een lichte overschrijding. De kans op slachtoffers in Hengelo is veel kleiner dan u noemt. De maat waarin dit wordt uitgedrukt, wordt het groepsrisico genoemd. In de regelgeving geldt voor het groepsrisico geen harde wettelijke norm, maar een zogenoemde oriëntatiewaarde. Uitgangspunt bij de totstandkoming van het basisnet was dat bij een gevuld risicoplafond de oriëntatiewaarde niet Let op: Bezoekadres adres Per 18 april is het Publieksplein te bezoeken aan de Hazenweg 121. Hazenweg 121 gemeente@hengelo.nl Telefoonnummer

2 Bladnummer Zaaknummer Uw kenmerk wordt overschreden. Voor Hengelo is daaraan voldaan: met de gevaarlijke stoffenstromen waarop de risicoplafonds in Hengelo zijn gebaseerd, blijft het groepsrisico in Hengelo ruim onder oriëntatiewaarde. Wij hebben een indicatieve berekening gemaakt van het groepsrisico ten gevolge van het vervoer in Ondanks de forse overschrijding van het risicoplafond op het traject Hengelo Almelo was het totale groepsrisico in Hengelo in 2015 nauwelijks groter dan dat op grond van het basisnetrisicoplafond (zie figuur 4 van de bijlage). De verklaring hiervoor is dat de bevolkingsdichtheid vlak langs het traject Hengelo Almelo relatief gering is. Daarom draagt dit traject maar beperkt bij aan het totale groepsrisico. Bovendien zijn via het traject Hengelo Goor Zutphen vrijwel geen gevaarlijke stoffen vervoerd, terwijl in het basisnet wordt uitgegaan van een aanzienlijke hoeveelheid. Met de basisnetaantallen is de kans op een ongeval met 1000 slachtoffers in Hengelo ongeveer 1 op de 500 miljoen per jaar. Met het vervoer in 2015 was die kans ongeveer even groot. De kans op een ongeval met 10 slachtoffer is ongeveer 1 op 4 miljoen per jaar; zowel bij de basisnetaantallen als bij de aantallen uit 2015 (zie figuur 4 van de bijlage). Dan nu de antwoorden op uw vragen. 1. Bent u, net als wethouder Grijzen van Deventer, ook niet op de hoogte gesteld van de toename van het vervoer van wagons met gevaarlijke stoffen en bent u het met haar eens dat er van sturing en communicatie hierover geen sprake is? Zo ja, wat gaat u daar concreet aan doen om dit wel te realiseren zodat er wel sturing en communicatie gaat plaatsvinden en de onverantwoordelijke overschrijdingen gestopt gaan worden? Wij zijn niet persoonlijk op de hoogte gesteld. Wij hebben uiteraard wel kennis genomen van de informatie die de staatsecretaris naar de Kamer heeft gestuurd. Zoals u in uw brief ook aangeeft, hebben wij geen wettelijke bevoegdheden; de staatssecretaris is het bevoegd gezag inzake de naleving van de risicoplafonds. In de brief van de Oost Nederlandse spoorgemeenten en de provincies Gelderland en Overijssel aan de staatssecretaris stellen wij dat het zeer zorgelijk is dat kennelijk onvoldoende op de naleving van de risicoplafonds wordt gestuurd. De staatssecretaris heeft in een brief aan de Kamer maatregelen aangekondigd evenals overleg met regionale bestuurders om de maatregelen te bespreken. 2. Gezien de impact van het nieuws en de reacties welke wij op en van het artikel in TC Tubantia kregen van inwoners van Hengelo, zouden wij ons kunnen voorstellen dat het college extra informatie verstrekt over de stand van zaken betreffende de huidige risico s voor Hengelo. Bent u voornemens en bereid om dit op korte termijn te doen? Zo nee, waarom niet? Met de informatie in deze brief en in de bijlage verschaffen wij de informatie waarover wij op dit moment beschikken. Veel zal afhangen van de maatregelen die staatssecretaris in overleg met ProRail en vervoerders zal gaan treffen om nieuwe overschrijdingen van de risicoplafonds te voorkomen. De staatssecretaris zal hierover ook overleg hebben met regionale bestuurders. Wij zullen er daarbij op aandringen dat de sturingsmechanismen worden verbeterd. Als meer bekend is, zullen wij hierover zeker informatie verstrekken. 3. Wij hebben begrepen dat er een rapport bestaat (6 jaar geleden opgemaakt) over een geaccepteerd risico rondom het station Hengelo.[link naar rapport].dit rapport is door de brandweer Twente opgemaakt toen de omgevingsvergunning voor het station is aangepast. Dit was nodig omdat het rangeerterrein bij het station groter en dus risicovoller was geworden. In dit rapport staat een kansberekening: dat de kans op een zwaar incident met min doden eens in de 100 jaar geaccepteerd moet worden. Gezien de toename van treinen c.q. goederenvervoer met gevaarlijke stoffen klopt dit geaccepteerde risico al lang niet meer. Hoe kijkt het college nu tegen deze geaccepteerde risico s aan (volgens ons is dit nu 1x per 7 jaar)? Is er ondertussen een update gemaakt van het rapport dat ook rekening houdt met de toename van het vervoer van gevaarlijke stoffen en het toegenomen lawaai? Bezoekadres stadhuis adres Burgemeester Jansenplein 1 gemeente@hengelo.nl Bezoekadres stadskantoor Telefoonnummer Hazenweg

3 Bladnummer Zaaknummer Uw kenmerk Het rapport waarnaar u verwijst is het Regionaal risicoprofiel Twente. Het opstellen van een dergelijk risicoprofiel is een wettelijke taak van de Veiligheidsregio en houdt geen verband met de omgevingsvergunning van het emplacement. Het risicoprofiel is een inventarisatie en analyse van aanwezige risico s die kunnen leiden tot een ramp of crisis en een beschrijving van mogelijke maatregelen om de te voorkomen of te bestrijden. Om die reden wordt het emplacement uiteraard wel genoemd als mogelijke risicobron. Het geaccepteerde risico is veel kleiner dan u stelt en is bovendien niet sterk toegenomen. In de inleiding van deze brief en in de bijlage lichten wij dit toe. Bovendien verwachten wij van de staatssecretaris dat zij alles in het werk zal stellen om nieuwe overschrijdingen van het risicoplafond te voorkomen. 4. Bent u bereid om de betrokkenen, die dicht bij het spoor wonen en de afgelopen periode 2015/2016 te maken hebben gekregen en nog te maken krijgen, met een ontoelaatbare toename van treinen en wagons, financieel te compenseren in bv. extra verlaging van de WOZ waarde voor deze jaren en zo ja, waar denkt u dan aan? Zo nee, waarom niet? Wij zouden ons kunnen voorstellen dat binnen een straal van 500 meter in kaart wordt gebracht welke woningen en/of bedrijven hiervoor in aanmerking kunnen komen. Deze daarvoor aan te schrijven en een plan van aanpak ter goedkeuring aan de gemeenteraad voor te leggen. Nee, daar zijn wij niet toe bereid. Overschrijdingen van het wettelijk risicoplafond zijn inderdaad ontoelaatbaar. Zoals eerder opgemerkt, gaan wij er van uit dat de staatssecretaris maatregelen zal treffen om nieuwe overschrijdingen te voorkomen. Het is naar ons oordeel niet aan onze gemeente om overschrijdingen van wettelijke normen waarvoor wij geen verantwoordelijkheid dragen en waardoor geen blijvende en onomkeerbare nadelige gevolgen zijn ontstaan financieel te compenseren. Voor eventuele vragen kunt u contact opnemen met de heer Aalderink van de afdeling Wijkservice, Beleid en Advies (telefoon: ; h.aalderink@hengelo.nl). Wij vertrouwen er op dat wij u hiermee voldoende hebben geïnformeerd. Met vriendelijke groet, Burgemeester en wethouders van Hengelo, de secretaris, de burgemeester, De heer J. Eshuis De heer S.W.J.G Schelberg Bezoekadres stadhuis adres Burgemeester Jansenplein 1 gemeente@hengelo.nl Bezoekadres stadskantoor Telefoonnummer Hazenweg

4 Bijlage: figuren vervoersaantallen, risicocontouren en groepsrisico in Hengelo Zaaknummer: Figuur 1; aantallen ketelwagens gevaarlijke stoffen over de spoortrajecten door Hengelo. (over het traject naar Enschede worden geen gevaarlijke stoffen vervoerd) de aantallen bij de staven basisnet betreffen de aantallen waarop de risicoplafonds voor die trajecten zijn gebaseerd. Figuur 2; risicocontouren op grond van de basisnet-aantallen(zie figuur 1). Deze contouren corresponderen met het risicoplafond uit het basisnet Figuur 3; risicocontouren op grond van het vervoer gevaarlijke stoffen in Vooral op het traject Hengelo Almelo de ligt de risicocontour (de groene lijn) veel verder uit het spoor dan de wettelijke contour uit het basisnet (figuur 2).

5 Bijlage: figuren vervoersaantallen, risicocontouren en groepsrisico in Hengelo Zaaknummer: Figuur 4 groepsrisico in Hengelo van als gevolg van de basisnet-aantallen gevaarlijke stoffen (groene lijn) en de gevaarlijke stoffen vervoerd in 2015 (rode lijn) vergeleken met de oriëntatiewaarde (stippellijn) Het groepsrisico verbeeldt de kans dat een groep personen overlijdt als gevolg van een calamiteit (in dit geval een calamiteit met gevaarlijke stoffen op het spoor).in het groepsrisico wordt de feitelijke bevolkingsdichtheid betrokken. Het aantal potentiële slachtoffers staat op de x-as (de horizontale lijn) de kans op dat aantal slachtoffers op de y-as (verticaal).de schaalverdeling is logaritmisch, dat wil zetten elke stap in de grafiek een toename met een factor 10 betekent. De oriëntatiewaarde (de stippellijn) is de lijn door de punten met de kans op 10 dodelijke slachtoffers (1 op per jaar; linkerbovenhoek), de kans 100 slachtoffers (1 op 1 miljoen per jaar en de kans op 1000 slachtoffers (1 op 100 miljoen per jaar).