Us fokferiening is oprjochte op 12 maart 1952 yn Hotel Read Hert te Burgum

Transcriptie

1 Us fokferiening is oprjochte op 12 maart 1952 yn Hotel Read Hert te Burgum Bestjoersgearstalling Ta it Bihâ ld : Jelte Wiersma 1 ste Foarsitter Damwoude Lucas Reinds 2 de Foarsitter Munein Age van der Zee Skriuwer Oudwoude Harm van der Meulen Ponghâlder Noardburgum Fremer de Jager lid Post adres Ta it Bihâ ld : Foarwei 17, 9294 KC Oudwoude Tel Mailadres: ta-it-bihald@hetnet.nl Gearstalling kontactkommisje: Gerke Veenstra Twijzel Jetse van der Veen Kootstertille Johannes Wierstra Marrum Trienke Boersma Damwoude Willem Sonnema Anjum Klaas Sipma Aalzum Andries Visser Damwoude Gearstalling dressuurkommisje: Benno Visser Rinsumageest Hans en Tony de Heer Triemen Fremer de Jager Kollumerzwaag Gerda Grijpstra Damwoude Post-adres dressuurkommisje: Trekweg 10, 9104 AB Damwoude Mailadres: taitbihald@live.nl INTERNET: 1

2 Gearstalling redaksjekommisje: Harm van der Meulen Noardburgum Evertje Sybesma Hurdegaryp Betty Lázló Eldering Garyp Popke van der Meulen Hurdegaryp Baukje Wijma Jislum Postadres redaksjekommisje: Rijksstraatweg 179, 9254 DG Hurdegaryp Tel Mailadres: Ereleden: E. Dijkstra Kollum Gerda Veenje-Samplonius Garyp Internet: Adres Ponghálder en adreswizigingen opstjoere nei: Oude Commissieweg 20, 9257 MC Noardburgum Tel Mailadres: Bankrekeningnummer Ta it Bihâ ld: Foto omslag: Jillis 301 met Tjibbe Bosma 2

3 INHOUDSOPGAVE - Foarwurd fan de foarsitter 4 - Herinneringen aan Jillis Onderlinge mendstrijden 11 - Excursie naar Obbe en Margriet en naar Boppelannen 13 - Notulen jaarvergadering (17 maart 2011) 15 - Spreekt u maar Ta it behald Hengst Thorben Tsjerk 328 sport, preferent kilometer ruiterpad 26 - Dressuur KFPS-Variso 29 - Het belangrijkste is onzichtbaar 33 - Geslaagde voorbrengcursus 42 - Inteelt mijden 43 - Is de paardebloem een onkruid 46 - Uit de oude doos (Kasboek 1952) 48 3

4 FOARWURD FAN DE FOARSITTER Als ik dit voorwoord zit te schrijven is het prachtig mooi zonnig weer buiten. Het is het derde weekend van april en hier en daar zie je de jonge veulens al weer buiten lopen. De winteractiviteiten van onze vereniging zijn weer achter de rug, we kunnen terug zien op goede geslaagde activiteiten. Verderop in deze It Alde Skaei vindt u hier verslagen van. Als bestuur zijn we al weer druk bezig met de voorbereidingen voor de 60 ste fokdagen, welke gehouden worden op donderdag 21 juli en zaterdag 23 juli. Ook als bestuur van de Hynstedagen zijn we bezig om het financiële plaatje weer rond te krijgen, wat in deze bezuinigingstijd de nodige moeite kost. Natuurlijk hopen wij ook dit jaar weer u te mogen begroeten met uw paard, veulen, enters en twenters, want daar doen we het per slot van rekening natuurlijk voor. Er gaan wel een paar dingen veranderen zoals: - De paarden worden niet meer centraal op tal gezet, maar direct na afloop van de rubriek. - De 3 jaar en oudere merries worden dit jaar gesplitst in de kampioenschapsrubriek 3 jarigen en kampioenschapsrubriek 4 jaar en oudere merries. - Voor de kampioen 3 jarige merries gaan we de AKW Douma prijs uitreiken. Volgend jaar, om precies te zijn 12 maart 1952, bestaat onze fokvereniging Ta it Bihâld 60 jaar. Hier willen we extra aandacht aan besteden op de contactavond. Als u ideeën heeft, laat het ons weten. Verder wensen wij als bestuur u alvast fijne fokdagen toe en wensen dat alles weer vlot zal verlopen. Met een hartelijke groet, Damwâld 22 april, Jelte Wiersma 4

5 HERINNERINGEN AAN JILLIS 301 D.G.Wiersma Dat Jillis vorig jaar, 25 jaar oud in fraaie conditie en soepel in beweging, op de hengstenkeuring werd gehuldigd was een groot compliment voor de fam. Bosma te Kollumerzwaag. Zij hebben de hengst 26 jaar met grote liefde en zorg behandeld. Nu de hengst is gestorven komen herinneringen boven. Mooie en minder mooie. Tot de minder mooie hoort de ontdekking van de vosfactor die voor de hengst en zijn eigenaren zeer negatief uitpakte. Het was met een kanon schieten op een vlieg. Hoogtepunten zijn de hengstenlijn via Abe, de negen preferente dochters en 3 sportpaarden. Maar het allermooiste was het plezier dat we samen aan de diverse hengsten beleefden en de wederzijdse waardering: Tjibbe Bosma inzake de training en ik de bloedlijnen. Jillis 301 met Tjibbe Bosma 5

6 6

7 De merries van Jorritsma: Studie van merriestammen bracht mij 1979 in contact met Jorritsma te Heeg. Hij had merries met drie generaties preferent: Nedia, model preferent; Carolina, ster- preferent en Rolanda, model- preferent; een zus van Rolanda was Tjimkje ster- preferent. NEDIA (m.p) en CAROLINA (s.p) waren NHS-kampioen in 64 en 65. ROLANDA (m.p) tuigpaard met winsom van fl Won 60 prijzen in enkel- en 62 prijzen in tweespan. Ze had 5x de 1A Fokgroep en won 11 x 1 e prijs fokdag. De merries stamden af van vaders die het buitengewoon hadden gedaan in de fokkerij: Nedia was van Ewold, Carolina van Nanne, Rolanda van de luxe Jetse; Tjimkje van het succesvolle tuigpaard Freark. De merries waren vruchtbaar, en presteerden goed in tuig. Nedia en Carolina waren kampioen dubbelspannen, Rolanda won veel in enkelspan en in dubbelspan met Tjimkje. In 1979 kocht ik Tjimme en Tamme als veulen. Omdat ik s winters geen stalling had samen met Symen en Ymie Duursma. Met hen en de beide hengsten heb ik genoten. In 1982 werden ze beide goedgekeurd. Daarna kocht ik meerdere veulens van Naen. Zo rond 22 maart 1985 was ik op bezoek bij Jorritsma. Er liep een hengstveulen van Jochem bij Geesje, model- preferent, maat Hij was drie dagen oud, had een fraai skelet, maar draafde zo superieur dat de adem mij in de keel stokte. Ik kocht hem direct; voor de winter nam Tjibbe de helft over. Hij had Tjimme, Tamme en andere hengsten van ons super getraind. In 1985 was Geesje (V: Freark) een der mooiste merries uit het ras. 7

8 Geesje was kampioen op de CK van 1976, tweemaal reserve en als 11 jarige (1984) nog kampioen van fokdag Blauwhuis. Ze was al moeder van fraaie dochters: Vronie, Geralda, Rianne; drie zonen haalden de 2 e bezichtiging. Later werd Geesje prestatiemoeder. In 1989 werd Jillis goedgekeurd, maat Een prachtig moment was voor mij tijdens het examen te Ermelo. WPN-inspecteur Brinkman, Stiens, kwam op een draf aanlopen naar het terrein waar de showwagenproef zou plaatsvinden. Is 13 (Jillis) al geweest? riep hij. Het is zo n chique donder, voegde hij er aan toe. Na afloop van het examen nam Tjibbe mijn helft over in de auto, ergens tussen Meppel en Heerenveen. Met zijn enorme front was Jillis onder zadel, vooral met Tjibbe, een imposante verschijning die veel succes had. GEESJE Model-preferent-prestatie Hengsten: Uit de eerste jaargangen kochten wij samen zes hengstveulens met het oog op de afstammelingenkeuring. Later werden van die zes Tsjerk F, Alfred en Abe aangewezen voor Ermelo. Ik heb van die zes hengsten twee zomers enorm genoten omdat ze op onze ouderlijke boerderij liepen. Tsjerk F was qua model en beweging een topper; jammer dat uit een ernstige draadwond mogelijk verkeerde conclusies zijn getrokken. TSJERK F. met Fremer de Jager Uit de kleine eerste jaargang kwamen drie merries die op de CK een eerste premie haalden. Het percentage veulens met 1 e en 2 e premie was de eerste jaren hoog. Jillis dekte vanaf 1992 over de 100 merries met 212 in 8

9 1995 als hoogste. Hij toonde een goede collectie nakomelingen en werd op afstammelingen goedgekeurd. Na het ontdekken van de vosfactor verloor hij snel aan populariteit en kreeg eenvoudiger merries. Omdat in zijn bloedvoering zoveel luxe is had ik op onderdelen ( massa, halsvorm, halsrichting) iets meer effect verwacht. Blijkbaar was het bloed uit de landbouwperiode (Freark, Aize, Mengelberg) in zijn erfelijke aanleg sterker aanwezig dan ik had gehoopt en gedacht. Ik zag hem om zijn formaat en gesloten bovenlijn als ideale partner voor Hearke en Reitse merries, die namen dan toch vaak teveel massa mee. Maar in hoogtemaat, in lengte voorbeen, in een groot en breed schouder, lengte hals, fraaie hoeven, een plezierig karakter en vruchtbaarheid leverde Jillis 301 een waardevolle bijdrage. 9

10 10

11 ONDERLINGE MENWEDSTRIJD Op 19 februari hebben wij een onderlinge menwedstrijd georganiseerd, omdat een aantal leden aangaf dat zij dit leuk zouden vinden. Dit was voor ons de eerste keer en wij moesten nog afwachten hoeveel menners zich zouden aanmelden. Maar het aantal deelnemers was boven verwachting, maar liefst 20 in totaal. Wij hadden de beschikking over een prachtige locatie bij de familie Algra in Oudega. En dhr. Roel Kooistra was bereid om te jureren. Omdat een aantal menners al jaren hun sport beoefend zonder wedstrijden te mennen en dus al veel ervaring hebben, hadden wij naast de B proef ook een L proef uitgeschreven. Het is een zeer sportieve, maar vooral een heel gezellige wedstrijd geworden. En zeker voor herhaling vatbaar, zoals uit de reacties bleek. Uitslag: Klasse B 1. B. Sijbesma 198 punten 2. R. Veenje 188 punten Klasse L 1. K. Postmus 194 punten 2. J. v.d. veen 192 punten 3. O. Bosma 191 punten 4. G. Beerda 190 punten 11

12 12

13 VANDAAG WAS HET DAN EINDELIJK ZOVER, DE EXCURSIE NAAR OBBE EN MARGRIET IN ANSEN + NAAR STAL DE BOP- PELANNEN IN DROGEHAM Om 10 uur wachtte een bus van Birwa tours ons op in Burgum bij de ABN AMRO. Een ideale plek zodat er nog een aantal mensen hun portemonnee nog even konden vullen. Om vijf over tien vertrokken we naar Ansen en na een gezellige tocht van een uur kwamen we aan bij Hengstenhouderij De Schoone Weide. Margriet stond ons al bij de weg op te wachten en bracht ons daarna naar de ontvangstruimte waar we hartelijk werden verwelkomt met koffie en een heerlijke Drentse stoet. Toen was het tijd voor de rondleiding. We werden in twee groepen verdeeld, de ene helft ging rechtsom met Obbe mee en de andere helft ging met Margriet mee. Ik zat in de groep die met Margriet meeging. We gingen linksom en kwamen als eerste langs bij een prachtige gerestaureerde pipowagen als de juiste vergunningen worden verkregen kunnen straks hier de stagiaires verblijven en zelfs aan gasten worden verhuurd. Langzaam liepen we door naar de stal die in het huis was gebouwd deze zat tegen hun slaapkamer aan zodat de merries die moeten veulenen goed in de gaten konden houden. We vervolgden onze rondleiding en liepen langs de prachtige binnenbak. Toen kwamen we bij de nieuwe opfokstal waar de jonge paarden in kleine groepjes bij elkaar stonden heerlijk tevreden te eten en genoeg ruimte om even lekker gek met elkaar te doen. Ons werd verteld dat het een droom was om hun eigen opfok te hebben en dat deze droom nu was uitgekomen. Om het hele geheel lag ook nog eens 12 hectare land waar dus genoeg ruimte is om de paarden te laten weiden en voer er van te winnen. De volgende stop waren de stallen voor de merries met veulens en gebruiks paarden hier zaten allemaal nieuwe stallen in die van bamboe waren gemaakt. Na heerlijk te hebben gekeken bij de paarden gingen we door naar de stallen waar de hengsten stonden. Wat een prachtig gezicht al die stoere zwarte parels bij elkaar. Inmiddels was het lunchtijd en stond er boven in kantine een heerlijke lunch voor ons klaar met tevens nog een leuke verrassing. Margriet hield nog even een emotionele toespraak en nodigde ons uit om van het zomer weer langs te komen en dan met zijn allen door het Drentse bos te gaan mennen. Ze hadden ook nog een leuke verloting bedacht waar met als hoofdprijs een gratis dekking van een van de vier hengsten die je zelf uit mocht zoeken. Margriet ging in de ronde met een bak waarin allemaal lotjes zat- 13

14 en. Deze bak kon driemaal in de ronde en wie nr. 15 eruit trok had gewonnen. (nr. 15 is het huisnr. Van Obbe en Margriet) De gelukkig winnaar was mevrouw De Vries. Ondertussen waren we al begonnen met eten waaronder een heerlijk broodje met een eigen gemaakte bal gehakt, tevens waren er allemaal belegde broodjes je kon het zo gek niet bedenken of het was er, ook was er jus en melk + genoeg fruit voor iedereen. Tevens was de kantine zo goed schoongemaakt dat er een persoon door een glazen raam probeerde te lopen wat een flinke dreun gaf en een mooie veeg op het raam. Toen al het lekkere was genuttigd was het tijd om onze excursie voort te zetten en na een toeristische route van anderhalf uur kwamen we aan bij Stal de Boppelannen van familie Van der Meer. De gehele familie stond bij aankomst al op ons te wachten en we werden gelijk naar achter in de stal gebracht waar allemaal balen stro in een cirkel stonden zodat we daar allemaal even konden zitten en konden luisteren naar Marten van der Meer die zijn visie over het fokken van zijn Friese paarden uitlegde het doel van Stal de Boppelannen was om grote gebruikspaarden te fokken. Daarna begon de rondleiding Fam. Van der Meer is in het bezit van een prachtige stal. We zijn begonnen bij de opfokstallen die heel open en ruim zijn elke opfokstal staat achter een paddock zodat alle jonge paarden er dagelijks uit kunnen. Nu stond er in de paddock een drie jarige ruin die ze wilden gaan beleren en daarna stonden twee jonge merries die zoals Marten het zelf zei niet aan zijn ideaal beeld voldoen. Daarna kwamen we bij de buiten bak waar twee amazones hun paarden aan het rijden waren het ene paard had al het sportpredikaat en 14

15 met het andere paard wilden ze weer op gaan trainen zodat deze het sportpredikaat ook gaat halen. Na een tijdje de kunsten te hebben bekeken van de twee amazones gingen we naar de stallen waar de merries stonden het waren hele open stallen en de paarden konden gewoon aan elkaar ruiken. Tevens was er ook nog een binnenbak waar nu even een merrie met haar veulen liep een plaatje om te zien. Daarna gingen we weer naar de strobalen en kregen we koffie met een gevulde koek en konden we al onze vragen nog even aan Marten van der Meer stellen. Naar mijn mening was het een heel geslaagde dag ik heb er van genoten en wil Obbe en Margriet + Familie van der Meer heel erg bedanken dat we bij hen een bezoekje mochten brengen. Met vriendelijke groet, Ytje van Houten NOTULEN JAARVERGADERING 17 MAART 2011 IN GLINSTRA STATE TE BURGUM, AANVANG UUR 1. De voorzitter verwelkomde ongeveer 75 leden van Ta it Bihâld. Speciaal woord van welkom aan gastspreker Dhr. Bauke de Boer, inspecteur KFPS. 2. Agenda wordt vastgesteld. 3. Er waren geen opmerkingen over de notulen jaarvergadering 18 maart De voorzitter ging nader in op de te organiseren winteractiviteiten, waaronder: - Voorbrengcursus, met tien deelnemers in het PTC+; - Contactavond op 2 april aanstaande in Glinstra State; - Excursie naar Hengstenhouderij de Schoone Weide te Ansen en Stal Boppelannen te Drogeham op zaterdag 19 maart; Wiebe de Vries stelt zich herkiesbaar als ledenraadslid. 2. Age van der Zee geeft een toelichting op de gang van zaken betreffende het voorstel van De Twaalf over het aanwijzen van het (voorlopig) kroonpredikaat op de fokdagen. Op de ledenvergadering is dit voorstel niet in stemming gebracht, maar heeft de ledenraad besloten tot het instellen van een commissie/werkgroep bestaande uit de voorzitter en directeur van het stamboek, de voorzitter van de fokkerijraad en drie mensen uit de fokverenigingen. De commissie/werkgroep 15

16 16

17 moet komen met een voorstel tot herbezinning/heroverweging aangaande opzet/inhoud van en organisatie van keurings- en gebruiksrubrieken op fokdagen en Centrale Keuring in Nederland. De eerste vergadering vindt plaats op 23 maart De secretaris, Age van der Zee, geeft een presentatie over het verslagjaar De penningmeester, Harm van der Meulen, geeft een nadere toelichting over de financiën van De kascommissie gaf de penningmeester decharge voor het gevoerde financieel beleid Namens de kascommissie nam mevrouw Sipma het woord, en gaf vervolgens aan decharge te verlenen aan de penningmeester. 6. Bemensing kascommissie Samenstelling de heren A. Castelein en S. Veenstra. 7. De vergadering ging akkoord met de contributie 2011 (geen verhoging). 8. De vergadering ging akkoord met de herverkiezing van Age van der Zee. 9. De fokdagen 2010 werden nader toegelicht door de voorzitter. Bijzonderheden in 2011 zijn: - De AKW-prijs voor de beste 3-jarige merrie; - Kampioenschapsrubriek 3 jaar en oudere merries wordt geknipt in 3 jarige merries en 4 jaar en oudere merries. - De merries worden in 2011 direct na afloop van de rubriek op tal gezet. 10. Rondvraag: - De heer Van der Meer vraagt meer aandacht in de keuringsbaan voor de merries. - De heer Klimstra vraagt naar de mogelijkheden om de enters en twenters op de zaterdag te keuren. 11. Na de pauze kreeg de heer de Boer het woord. De presentatie ging over de hengstenkeuze. Vergezeld van films van merries in beweging en de website van het stamboek werd een toelichting gegeven. 12. Omstreeks uur sloot de heer Wiersma de vergadering en wenste iedereen wel thuis. 17

18 SPREEKT U MAAR!! Op bezoek bij Fré en Tineke Vaatstra in Oudega (small). Zaterdag 27 nov.2010 was een bijzonder spannende dag voor de familie Vaartjes. Hun toen 5-jarige Ster-merrie Rianne van de Wolwarren V/Arjen MV Leffert, moest in Oirschot de IBOP-proef onder het zadel afleggen. Ze slaagde met glans en behaalde 82 punten, met o.a. een 8 voor de draf. Ze werd gereden door de dochter des huizes, Nynke Vaatstra. Rianne is nu definitief Kroon-merrie. Ze werd in 2010 op de Fokdag in Garyp eerste in de Rubiek 4-6 jarige stermerries. Ze mocht naar de Centrale keuring in Leeuwarden, hier werd ze ook eerste en werd ze voorlopig Kroon verklaard. In hetzelfde jaar deed ze mee in de rubriek aanleg dressuur groene paarden in Oudkarspel. Hier werd ze eerste. Rianne is de dochter van de Modelmerrie Frederike J van de Wolwarren. Ze is een telg uit stam 49. Frederike J van de Wolwarren werd in 2003 Jeugdkampioen bij de Enters en Twenters op de Fokdag in Garyp. Rianne van de Wolwarren (Arjen x Leffert) is nu definitief kroon 18

19 In 2008 werd ze in Drogeham Kampioen Fokmerries voor de sjees. Ze werd gereden door dochter Nynke Vaatstra. Ze behaalde 85,5 punt bij de IBOp-tuigproef. Momenteel word ze alleen nog door Nynke onder het zadel gereden. Frederike J is een dochter van de Preferente merrie Jolandaa V/Hearke. Toen de hoefsmid Fokke Haveman in 1999 plotseling kwam te overlijden, moest zijn vrouw Hieke noodgedwongen de paarden verkopen. Fré kende de merrie Jolandaa vrij goed en kocht haar van Hieke. Deze Jolandaa * Pref. Is de grondlegster van het paardenbestand van de familie Vaatstra. Het eerste veulen dat Jolandaa bij de familie bracht, was het hengstveulen Bjinse V/Nammen. Hij haalde de tweede bezichtiging op de Hengstenkeuring in Leeuwarden. Jolandaa haar moeder was Rieka 6624 * Pref. V/ Wessel. Zij werd als Enter of Twenter door Fokke aangeschaft. Het was felle en drokke merrie. (Wessel-bloed) Ik heb nog een benauwd avontuur met Rieka en Fokke beleefd. In 1981 was er een groot feest in Jistrum. Zaterdag s morgens was er een optocht met paarden en rijtuigen door het dorp en s middags was er Ringsteken. Fokke en zijn maat Jan de Haan bedachten op de woensdag ervoor dat ze ook wel mee wilden doen, maar ja Rieka was nog niet beleerd. Ze zetten haar donderdag s avonds voor de weide-sleep en vrijdag s avonds voor de karre. Het ging allemaal goed volgens de heren. Als ze helemaal achteraan in de optocht zouden lopen konden ze best meedoen. Zo gezegd zo gedaan, en ze deed het goed. Dus konden ze s middags ook wel meedoen met het Ringsteken dan gingen ze weer als laatste starten en zou het vast weer lukken. Of ik wel mee wilde doen als steekster. Ik had dit ik nog nooit gedaan, maar alles valt te leren en het leek me wel leuk!! Maar.. Rieka had de pest aan stilstaan en wilde bewegen. Ze kwam steeds van voren omhoog als we moesten wachten. Ze was moeilijk in bedwang te houden. Dan maar voorzichtig kleine stukjes rijden maar dat ging niet goed. Op een gegeven moment belandden we in de voortuin van een bejaarden-woning waar Beppe net de voordeur open deed. Ze kwam oog-in-oog met het paard te staan en gooide vlug de deur weer dicht, want Rieka wil naar binnengaan. Met behulp van Fokke zijn broers kregen we haar weer op het rechte pad en konden we het programma afmaken. Rieka was ontgroend (ik ook) en Fokke wist nu zeker dat hij een merrie met veel looplust op stal had staan. 19

20 Nu begin ik het te snappen zei Fré, want Jolandaa was ook een drukke merrie. Als ze stil moest staan was het schrapen met de voorbenen en je moest goed op blijven letten want anders ging ze stappen. Momenteel hebben Fré en Tineke drie drachtige merries op stal staan plus twee Twenter merries alsook nog twee Twenter hengsten en een Enter hengst. Met zo n voorraad paarden denk ik dat we in de toekomst nog wel vaak wat te horen/zien zullen krijgen over de paarden met de stalnaam van de Wolwarren van Fré en Tineke Vaatstra. Verder lopen er nog ruim twintig pensionpaarden rond. Een prachtig gezicht. Fré en Tineke bedankt voor de prettige avond en ik wens jullie heel veel succes met de paarden van de Wolwarren, allemaal nazaten van Vuurvreter Rieka * Pref. Betty László-Eldering TA IT BIHALD HENGST THORBEN 466 De 5-jarige Thys fan Fjildsicht is gisteren goedgekeurd als dekhengst. Hij gaat verder door het leven als THOR- BEN 466, en wordt gestationeerd op hengstenstation De Mersken te Siegerswoude. Thorben 466 is een echte Ta it Bihald hengst (Wiebe de Vries X Gouke Wijbenga). Immers de vader van Thorben 466 is Ielke 382, fokker Wiebe de Vries uit Eastermar (fan e Homar).Thorben 466 zijn moeder is een stermerrie van Sape 381. Thorben 466 komt uit dezelfde familie als de regerend reserve kampioen Tsjalle 454 uit stal Wijbenga te Feanwalden (Fjildsicht). We feliciteren van harte de fokkers en eigenaar van Thorben

21 TSJERK 328 SPORT, PREFERENT: FOKZEKER VOOR MODERN EN LUXE D.G. Wiersma Vader van zes dekhensten 669 dochters, waarvan 330 ster (50%), 9 model, 6 kroon, 9 preferent. 24 sportpaarden Op dinsdag 15 maart kwam er een eind aan het leven van de hengst Tsjerk 328. De hengst was en is van grote betekenis. Het Friese paard zit in een omvormingsproces naar een modern paard en daarin had Tsjerk een onmisbare inbreng. Tevens vererft hij zeer veel luxe. Juist die luxe is een pijler onder het succes van het Friese paard. Dat de hengst zeer geliefd was blijkt uit het aantal van 120 dekkingen vorig jaar. De hengst stond bij fam. Toonen Maren Kessel ter dekking. Tsjerk 328 Invloed: Als we bedenken dat veel hengsten geen zonen krijgen, dan is de hengstenlijn van Tsjerk indrukwekkend. Zijn zonen zijn Maico, Andries, Michiel, Hinne, Norbert, Loadewyk. Andries is vader van Stendert, Sjerp en Tymon; terwijl Hinne in Wimer een eerste zoon heeft. Uit dochters van Tsjerk werden Uldrik, Wibe en Jerke aangekeurd. Via zijn 669 dochters heeft Tsjerk al grote invloed en die zal alleen maar toenemen. Nu al zijn 9 dochters preferent. Opvallend is de relatief hoge score van 24 sportpaarden. Afstamming: Tsjerk is een zoon van Feitse preferent en Wijkje, model, preferent en prestatiemoeder. Deze Wijkje (stam 38) heeft een indrukwekkende erfelijke aanleg. Zij is moeder van de hengsten Djurre en Tsjerk, van drie 21

22 Hengstenhouderij Fam. Bosma Reinder 452 Aan x Sierk Jillis 301, Abe 346, Aan 416 Spoarbuorren Súd WC Kollumerzwaag Tel: f2hfamtjbosma@hetnet.nl 22

23 modelmerries: Jelkje, Metsje, Marrit en zes stermerries. Vier dochters zijn preferent. Jelkje was kampioen tuigpaard in 1981 en 1983, samen met volle zus Metsje werden ze kampioen dubbelspannen in 1982, 1983 en Elscke (Wijkje X Naen) werd Z dressuur. Deze drie paarden geven Wijkje het predicaat prestatiemoeder. Djurre kreeg voor zijn showwagenproef het cijfer 9 en Tsjerk een 8. Wijkje behaalde menigmaal de, eens felbegeerde, prijs van beste fokgroep op de fokdag. Belangrijk in haar stamboom zijn haar vader Nanne, die we vaak aantreffen bij paarden met een stuwende achterhand. De erfelijke aanleg voor luxe is te danken aan zesmaal inteelt op Ynte 130. De rijksgoedgekeurde Yntezoon Tyres vinden we als vader van Sietske, overgrootmoeder van Wijkje. Tsjerk Benedictus Bakkeveen is de fokker van Wijkje. Toen hij moest stoppen heeft de familie Schuurmans te Mantgum met grote toewijding de door hem ingeslagen weg vervolgd. Franke en Hanneke Schuurmans reden Jelkje en Metsje stijlvol naar de vele successen. Zij fokten prachtige paarden, kampioenen uit deze lijn, waaronder Tsjerk. De vader van Hanneke beleefde met de nafok van Marrit succes op succes. Complete hengst: Na de goedkeuring op afstammelingen in september 1997 schreef ik in het Fries Landbouwblad d.d. 13 september 1997: Iedere oprechte liefhebber van het Friese paard keerde vrijdag 5 september intens blij naar huis terug. Eindelijk weer een fokhengst die COMPLEET is, zowel qua afstamming als fokprestatie. Hij vererft zeer positief in type en beweging (met name draf) En drukt op de nafok een uniform stempel. Hij vererft een luxe en modern type. Paarden die pronken met een rijk front, waarop kleine attente hoofdjes die blij en moedig de wereld inzien. De halzen zijn meestal mooi, en lang als die van grootvader Jochem. De hele bovenbouw is sterk en gesloten; de verhoudingen in lengte en hoogte zijn goed. ( ) De stap zag men graag ruimer, maar is wel vlijtig en actief. Met deze hengst kunnen we de eigenaren, maar vooral de totale fokkerij gelukwensen. Inmiddels worden deze woorden onderstreept door de verervingsindex: Index; exterieurkenmerken Ras bouw beenwerk stap draf

24 HENGSTENHOUDERIJ laag verwantschap 16,8% definitief goedgekeurd vader van diverse Kampioenen op fokdagen en in ABFP test Prix St. George dressuur vererft prachtige hoofden, gitzwarte paarden met veel behang ARJEN 417 laag verwantschap 16,3% interessant voor bijna de gehele KFPS populatie nakomelingen presteren opvallend in de sport in 2011 is zijn goedgekeurde zoon ingeschreven, die als enige overbleef van de 4 jaar e.o. hengsten IELKE 382 Veulenkeuring KFPS Dinsdag 13 september 2011 Aanvang uur Fokkerij, opfok en weidegang Tevens gastenverblijf voor uw vakantie, meenemen eigen paard mogelijk Wij zijn tevens handelsstal voor in- en verkoop van Welshen, Friezen en KWPN-paarden

25 DE SCHOONE WEIDE overall Kampioen dressuur PAVO/KFPS hengstencompetitie 2009/2010 hoog sterpercentage met veel eerste premiemerries vererft een lang voorbeen en veel behang Z-dressuur definitief goedgekeurd met uitstekend rapport FELLE 422 POIRE WILLIAMS FW Obbe & Margriet van der Weide Dwingelerweg 15, 7964 KJ Ansen Tel Mob

26 WIST U DAT ER BIJNA 450 KILOMETER AAN RUITER- EN MENPADEN ZIJN IN NOORDOOST FRYSLÂN Op woensdagavond 26 mei 2010 vond in het gemeentehuis van Damwoude de officiële aftrap plaats van het project Men- en Ruiterroutes in Noordoost Fryslân. De gemeenten Achtkarspelen, Dantumadeel, Dongeradeel, Ferwerderadiel, Kollummerland en Tytsjerksteradiel werken samen om te komen tot een ruiter- en menroutenetwerk. Wethouder Hajie Talsma van Ferwerderadiel en Gea Winter namens adviesburo Grontmij BV Drachten heette de belangstellenden welkom. In het verleden zijn er ook groepen bezig geweest met het uitstippelen en verkennen van ruiterroutes, dit is toen niet verder van de grond gekomen. Nu is er wel belangstelling van de Gemeenten en de Grontmij BV Drachten gaat in opdracht van de provincie dit coördineren en uitwerken. De routes komen beschikbaar op een kaart en zullen digitaal op een website te downloaden zijn, inclusief handige (hippische) adressen in het gebied. De routes zullen over bestaande paden gaan en er wordt geen bewegwijzering aangebracht. De al bestaande routes in Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel worden in het netwerk opgenomen. Voor de andere gemeenten moeten de routes nog worden uitgestippeld. Het is de bedoeling om dit door de kenners te laten doen, ruiters en menners of eigenaren van recreatie- en hippische bedrijven; mensen die ideeën hebben voor een men en/of ruiterroute en een steentje willen bijdragen aan het opzetten van een men- en ruiternetwerk. In augustus 2010 zijn de vrijwilligers die de routes willen uitzoeken weer bijeen gekomen op het Gemeentehuis van Dokkum, hier werden de laatste instructies en informatie gegeven en werden de veldwerkgroepen verdeeld, iedere gemeente kreeg een veldwerkgroep. De veldwerkgroep voor Tytsjerksteradiel bestond uit: Lucas Reinds, Doede van der Meer, Frans Wijts, Jannie Groen, Alex Nijboer, Jan Gerritsen. De opdracht van de veldwerkgroepen was het in kaart brengen van bestaande ruiterpaden en deze te controleren, kijken of er nog gevaarlijke punten waren of wijzigingen nog waren. Ook werden er in sommige gemeenten nieuwe routes uitgestippeld. Voor Tytsjerksteradiel zijn er diverse leuke routes bij Lytse Geast & Suwald, Gytsjerk & Oentjerk, in Burgum en omgeving Eastermar, sommige routes kan men doorkruizen. Een aantal routes kan men starten van- 26

27 af een manege de Mennoruiters, Manege it Heechsan en het bekende PTC+ Oentsjerk. De veldwerkgroepen waren enthousiast en het was leuk werk om te doen. Straks als de lente weer begint zullen dat mooie buitenritten gaan worden. In november 2010 werden de uitgewerkte gegeven per veldwerkgroep besproken met de Grontmij. Waarna de Grontmij dit verder ging uitwerken om medio mei 2011 alle ruiter- en menroutes op een digitale kaart te hebben, zodat die voor iedere paardenliefhebbers goed toegankelijk is. Medio december 2010 hebben Gea Winter en Alien Poelman, beide van de Grontmij, een bespreking gehad met de begeleidingscommissie van het project men- en ruiterroutes (ambtenaren recreatie & toerisme). Men was verheugd over het resultaat van de werkzaamheden veldwerkgroepen. De voorgestelde routes zijn bij de gemeenten neergelegd en zij gaan nu aan de slag met de uitwerking van wensen en knelpunten. Met elkaar is er bijna 450 kilometer aan routes uitgezet. Dat is meer dan de 300 kilometer waar in het project vanuit wordt gegaan, maar dat is geen probleem. Elke veldwerkgroep had aangegeven dat er naar de bebording gekeken moet worden, dit is (nog) niet in dit project meegenomen. Vooral omdat de gemeenten op het advies van de KNHS af zijn gegaan dat GPS rijden de toekomst is en ruiters- en menners hiervan veelvuldig gebruik gaan maken. Inmiddels weten we dat dat niet het geval is. Maar zo n 5% van de ruiters en menners maakt er gebruik van. De gemeenten willen dan ook kijken hoe ze kunnen voldoen zonder het hele gebied vol te plaatsen met paaltjes en bordjes. Een idee is om gebruik te maken van stickers (met pijlen/symbolen en kleuren) die op bestaande palen en andere objecten geplakt kunnen worden. Bij lange afstandswandelingen wordt dit ook vaak gebruikt. Begin februari 2011 is er weer overleg geweest met de begeleidingscommissie en daarna worden de routes definitief vastgesteld (door de colleges). Ondertussen gaat de Grontmij aan de slag met het vullen van een website en nadat de routes definitief zijn gaat men aan de gang met de digitalisering en het kaartmateriaal. Het is de bedoeling om elke route afzonderlijk van internet te kunnen printen met de beschrijving er bij. Inmiddels is er ook bekend dat B & W van Tytsjerksteradiel een voorstel zal behandelen van een werkgroep om door land aan te kopen van PTC+ en een particulier, dat op het grensgebied van Gytsjerk en Oentsjerk een ruiter- en menpad ten noorden van Gytsjerk alsnog kan worden ontsloten. 27

28 Wij steken ook graag onze nek voor U uit! Fok-en trainingsstal Fan e Bûtemare te Ureterp voor het keuringsklaar maken van Uw Friese paard! Beleefd aanbevolen Sjoerd Veenstra en Laurens van der Meer Tel. nr. mob of Groot geworden door klein te blijven! 28

29 Met bijna 450 kilometer aan ruiter- en menpaden in Noordoost Fryslân kunnen we met recht een paarden provincie genoemd worden. Wat heel aantrekkelijk is voor paardenliefhebbers. In de toekomst kunnen deze ruiter- en menpaden ook aansluiten op ruiterpaden zoals o.a. in Lauwersmeer. De officiële opening van de digitale ruiter- en menroutes zal medio mei 2011 worden gepland. Hurdegaryp, 17 maart 2011 Jan Gerritsen Veldwerkgroep Tytsjerksteradiel Bronvermelding: een gedeelte komt van een persbericht van Adviesbureau Grontmij. DRESSUUR KFPS-VARISO INDOORCOMPETITIE Afgelopen winter was er weer de jaarlijks terugkomende KFPS- Variso dressuur competitie. Er worden hiervoor 5 selectiewedstrijden uitgeschreven waaronder in Oenkerk, georganiseerd door Ta it Bihald. Ook dit jaar was er weer een volle startlijst. Zowel op de vrijdag als de zaterdag was het druk in manege de Sanjes. De Deelnemers konden leuke prijzen in ontvangst nemen, zoals diverse tegoedbonnen en zakken wortels. De finale van de KFPS Variso indoorcompetitie werd gehouden in Sonnega. De beste 6 combinaties per klasse mochten hier strijden om het kampioenschap. De uitslagen van de finale mennen: Klasse B Nienke Schrale Bommelsteyn s Nel Onne 376 Klasse L Carl van der Wal Wout Fede 350 Klasse M Liesbeth van de Wal- Haanstra Olbert I.b. Jasper 366 Klasse Z Roel Kooistra Coopke V/d Headammen Krist

30 DE ELEKTRONICA OCCASIONWINKEL VAN HET NOORDEN UW ADRES VOOR EEN UITGEBREIDE KEUZE IN GEBRUIKTE KLEUREN TV S, VIDEORECORDERS, STEREOSETS EN WITGOED, ALLES MET GARANTIE! NATUURLIJK KUNNEN WIJ U OOK NIEUWE APPARATUUR LEVEREN EIGEN TECHNISCHE DIENST VOOR AL UW REPARATIES VAN KTV, VIDEO, DVD EN AUDIO WITGOEDREPARATIES AAN HUIS INSTALLATIEWERK EN ONDERHOUD ELEKTRA, GAS, WATER, CAI, SCHOTEL- EN ANTENNEÏNSTALLATIES OMROEPINSTALLATIES IN WINKEL ETC. VERHUUR PROFESSIONEEL GELUID EN LICHT BEAMERVERHUUR WIJ VERZORGEN EEN UITGEBREIDE GELUIDSINSTALLATIE BIJ *GROTE* EN KLEINE EVENEMENTEN BINNEN EN BUITEN PA ZANGINSTALLATIE VERHUUR, LICHTSHOW. TEVENS VERZORGEN WIJ MET ONZE DISCO BREAKDANCE ER JAREN AVONDEN KARAOKE-PLAYBACKSHOWS-DISCO GRAAG TOT ZIENS OP DE OUDBUURT 8 IN TERNAARD GEOPEND DI-DO-VR MIDDAG VAN UUR VRIJDAGAVOND VAN UUR ZATERDAG EN UUR S AVONDS OP AFSPRAAK! TELEFONISCH BEREIKBAAR VAN UUR TELEFOON FAX D.DENKERS1@CHELLO.NL 30

31 Uitslagen van de finale dressuur: Klasse B 1 Daphne Enter Pablo Rik Antoinette Osinga Wytze fan e Hameren Jasper Baukje van der Hem Vrouke fan Hesens Jasper 366 Klasse L1 1 Joyce Haaijer-Van der Meulen Tialda H. Jasper Dominique Sijbesma-Ramaekers Tiemen Doo Felle Marsja Dijkman Up To Date s Vera Tsjalke 397 Klasse L2 1 Ingeborg Klooster Uwe Beart Nathalie Vorenhout Twirke van t Oostenende Olrik Bennie van Es Tymen fan de Kadyk Mintse 384 Klasse M1 1 Ingeborg Klooster Pablo van de Demro Stables Tsjerk Heleen de Haas Reinder 452 Aan Nathalie Vorenhout Pilgrim van t Oostende Rindert 406 Klasse M2 1 Harmina Holwerda Petrus Pj Heinse Bennie van Es Siebe fan de Kadyk Andries Ieke Baukje Anema Wifo s Reinder Beintse 418 Klasse Z1 1 Hergen van Hall Jesse 435 Leffert Z1 2 Sybren Minkema Jisse 433 Jasper Astrid de Bruin Meinte ut it Leechlan Tije 401 Klasse Z2 1 Daniella Smit Ids fan Bangazathe Brandus 345 Z2 2 Heleen de Haas Nanne fan Sweagerfean Aan Evelien Duin Gurbe Tetse

32 Opfokbedrijf Weardebuorren Van veulen tot paard Merries en hengsten 32 Wieger Sikkema & Bregtje Miedema Walddyk 6, 9295 LE Westergeest / weardebuorren@planet.nl

33 HET BELANGRIJKSTE IS ONZICHTBAAR Jonge hengsten jaargang 2011 D.G.Wiersma Na drie dagen keuren wees de jury 23 jonge hengsten aan voor Ermelo. Uit ongeveer evenveel bleven er vorig jaar twee over! Als dit vaker gebeurt zal de animo voor hengstenopfok dalen. Qua exterieur bestaat de jaargang 2011 merendeels uit hengsten die goed aan de maat zijn.voor wat de inteelt betreft zijn twee zonen van Fabe en de invloed van Jacob bij moeders (3X) belangrijk. Het lijkt me uit het oogpunt van fokzekerheid niet goed om zonen te nemen uit afgekeurde vaders en moedersvaders. Juist bij merries uit de periode dat alles bij de hengst kwam is dit niet raadzaam. En verder is bij toekomstige dekhengsten het onzichtbare- de erfelijke aanleg- belangrijker dan het zichtbare, het exterieur en de beweging. Een mooi en best sportpaard is nog geen sterke vererver. Het belang van de hengsten(op)fokker is tegengesteld aan het belang van de totale fokkerij. In dit artikel is het laatste uitgangspunt. Het ster % is voor mij de beste indicatie voor een zo breed mogelijke (exterieur en beweging) verervingskwaliteit. Eerste en hoogste ideaal van de gewone fokker is immers een stermerrie of hengst. In het vervolg spreken wij van compensatie van zwakkere punten. Natuurlijk was het beter dat vader en moeder(lijn) van een hengst zoveel kwaliteit bezitten dat compensatie niet nodig is. Wessellijn: Onbegrijpelijk dat de, nog maar kort geleden sterke, Wessellijn nu zo zieltogend is. Zonen van Felle (ster % 39) en Ielke (ster % 26) krijgen een kans. Cat. 303 Felle X Jacob X Froukje ut e Reiden, ster- pref; stam 2 Cat. 317 Ielke X Sape X Trixt f Fjildsicht, ster; stam 70 De Felle komt uit een stamboekmoeder, de Jurjen grootmoeder is ster en preferent. Met daarna een Tsjalling merrie heeft de hengst erfelijk aanleg 33

34 34

35 voor veel massa. De sterk gebouwde hengst stapte vlijtig en krachtig; ook in draf was er veel ruimte, maar mocht het achterbeen sneller onder de massa komen. De Ielke was, in combinatie van exterieur en beweging, de beste jonge hengst. Voor een vaderdier mocht Ielke hoger ster % hebben en minder minpunten in de verervingsindex. Maar met de invloed van Sape, via de moeder en de puike moederlijn is er veel compensatie. De hengst is mooi harmonisch gebouwd, mocht iets grootramiger, stapt vierkant en draaft subliem sterk en in balans onder de massa, waarbij hij kan versnellen en rijzen. Hij deed me sterk denken aan Feitse, uit dezelfde stam, bij zijn goedkeuring. Jochemlijn: Met veel en goed fokkende hengsten is de Jochemlijn al jaren de grootste leverancier. Maar bederf van het beste.! Ik kan me nog voorstellendat fokkers het Tamme/Leffert bloed combineren met het Feitsebloed. Maar heel onverstandig lijkt mij inteelt op Feitse. Dit gebeurde met cat. 98 (Beart X Tsjerk) en 115 (Andries X Sape). Ze waren weergaloos luxe in type, maar zwak in de achterhand. Zo wordt het beste slecht. Onne (ster % 56) heeft zelf drie kandidaten en zijn zoon Jerke twee; het zijn vaderdieren met een rijk front op een lang voorbeen. Dat is enorm waardevol. Beide hengsten hebben vroeg in de moederlijn sterke invloed van het landbouwpaard. Onnes uit Wicher, Feitse/ Tsjerkmoeders zijn luxe, maar uit meer klassieke merries kan het snel zwaar en lomp worden. Ook zou het beenwerk dan vaak fijner, harder mogen. Cat. 33 Onne X Olof X Tetsje ft Wyldpaed, stb; stam 139 Cat. 34 Onne X Tsjerk X Zilver Boszorg, ster pref; stam 50 Cat. 36 Onne X Jacob X GeartsjeS, ster- pref; stam 8 Cat. 254 Jerke X Karst X Lymke H, ster- pref.stam 162 Cat. 339 Jerke X Liekele X Wilmaa B, model- pref.; stam 102 Cat. 270 Maico X Brandus X Linda Boszorg, ster; stam 50 Cat. 124 Eibert X Jasper X Klazien H, ster; stam 128 Cat. 208 Hinne X Ulbert X Jildou V ster; stam 118. Cat. 313 Hinne X Fede X Imkje M, stb preferent; stam 14 Cat. 60 Teeuwis X Rypke X Djoke f Ypey, model-pref; stam 40 Cat. 122 Aan X Feitse X Kingke model-pref; stam 50 35

36 Ook nog steeds het adres voor: * Reparatie aan ruitersportartikelen en kleding * Bedrukken van paardendekens, kleding en petjes * Wassen van paardendekens, dekens stoelhoezen enz. TELEFOON AUTOTELEFOON

37 Onne vraagt, via moeders van hengsten, om compensatie in het moderne en luxe; en vooral om stabiliteit (kniebespiering) en verzameling vanuit de achterhand. De moedersvaders Olof, Tsjerk en Jacob doen dat zeker. Olof (ster % 38; 13 sportpaarden; 8 preferente merries); Tsjerk (ster % 50; 24 sportpaarden) en Jacob (ster % 29; 11 sportpaarden; positieve sportindex). Het zwakste aan Olof is het niet bergop gebouwd zijn, maar Onne en Tsjerk compenseren dat. Cat. 33 met een mooi front en veel kap heeft een preferente moeder en stamboekgrootmoeder. Hij mag nog iets meer stuwend en lichtvoetiger onder de massa draven. Cat 34 heeft veel allure en luxe, is jeugdig, mocht iets dieper in de flank. Hij beweegt in draf heel hoog onder de massa, maar kan nog stabieler. Cat 36 is een harde en luxe hengst die ruim en met impuls stapt; in de goede draf mag hij nog iets meer gaan zitten. Grootmoedersvader Nikolaas (ster % 12 ) is een zwakke schakel. Qua collectie vielen de Jerkes op door het rijke front en lange voorbeen, in draf bleek de achterhand minder stabiel, vooral in het kniegebied. Ze vroegen veel van de aanjager. Cat. 254 met wat weinig maat (1.60) heeft in Karst een onzekere factor qua erfelijke aanleg, positief zijn de preferente moeder en grootmoeder in een jonge stam. De fraai gelijnde hengst met mooi front en veel kap mocht in draf een minder traag achterbeengebruik tonen. Cat 339 (1.60) heeft allure, is sterk gebouwd en temperamentvol. Een minpunt is de afgekeurde moedersvader Liekele (ster % 20). In draf zou de hengst meer dynamiek in zijn stuwing moeten vertonen. De merries in de moederlijn bewegen wel krachtig en ruim, maar niet lichtvoetig. De Maiko (ster % 27; 3 sportpaarden) krijgt veel compensatie van de Brandus (ster % 38; 24 sportpaarden) moeder en Boszorgmoederlijn. De hengst heeft een fraai front met goede insnoering hoofd/hals; hij stapt best en de ruime draf is stabiel en ruim, hoog van de vloer, waarbij de hengst gaat zitten. Eibert (ster % 47; goede indexen) is een hengst die zich positief heeft ontwikkeld. De combinatie met de compacte hengsten Jasper en Sierk is passend. In beweging toonde de hengst aanleg voor bergop draven, maar moet dan nog meer naar voren grijpen met het voorbeen. 37

38 Hinne: Met zijn goedgekeurde zoon Wimer, in zijn rubriek op kop, maakte Hinne veel reclame. Van Hinne mogen twee zonen naar Ermelo. Van een dochter van Ulbert (ster % 41), uit een moederlijn zonder preferenten, komt een hengst met mooi exterieur, die in beweging veel inzet toont. De andere komt uit stam 14 (Ulke, Karel), uit een preferente moeder en grootmoeder. Moedersvader is Fêde (ster % 24; zwakke sportindex). Net als bij Ulke en Karel is de beweging opvallend- kracht, ruimte, inzetmaar kon het exterieur rijker en moderner. De zoon van Teeuwis (ster % 41) heeft in Djoke fan Ypey een model- preferente grootmoeder die in tuig goed presteerde. Zij en sportpaard Teeuwis moeten het erfelijke van Rypke (ster % 29-index min op ras, stap en tuigproef) compenseren. De gelijnde en jeugdige hengst liet in draf een fraai moment zien, maar het moet meer bevestigen door een krachtiger achterhand; hopelijk gaat hij dan meer zitten. De Aan is mooi gefokt. Feitse X Kingke, moeder van Barteld, is een sublieme combinatie (Beart). Deze Feitse merrie combineren met een langgelijnde hengst als Aan is heel passend. De Aan-zoon is modern, fraai gelijnd en draafde continu met veel balans goed onder de massa. Hearkelijn: Een geweldig feit voor de fokkerij en voor de familie Wijma is het preferentschap van Jasper op zo n jonge leeftijd. Mooier dan alle loftuitingen was misschien wel het kampioenschap van kleinzoon Uldrik. De aanwijzing van een fraaie zoon uit de merries van Wijma, met nog een zoon voor Jisse en Haitse. Tevens werd Teunis preferent. Een bekroning voor de jarenlange toewijding van de familie Toonen aan het Friese Paard. Cat. 25 Jasper X Rypke X Wietske f P ster- pref. Stam 10 Cat. 230 Jisse X Heinse X Renate, ster- pref; stam 138 Cat. 183 Haitse X Teunis X Goaitsje, ster; Kingke M/P stam 50 Cat. 52 Rindert X Tonis X Imma, ster- pref. Stam 50 Cat. 307 Harmen X Sierk X Reinksje F, ster; stam 102 De Jasperzoon heeft veel statuur, allure en hengstuitdrukking. Na een rijk front volgt een goede bovenlijn. De stap is goed in cadans maar mag iets krachtiger. De ruime draf is hoog van de vloer maar kan nog meer con- 38

39 solideren. Het wat beknopte in de nafok van Jasper ziet men terug bij Jisse en Haitse, zij vragen daarin om compensatie. Gelukkig is dat het geval met de zoon van Jisse door Heinse en bij Haitse door Teunis. De Jisse is mooi in de verhoudingen, mocht iets grootramiger. Hij stapt en draaft ruim voldoende. Hetzelfde gold voor de andere Jisse (cat, 236) die goed stapte en ruim draafde maar die daarbij meer moest rijzen. De Haitse heeft Kingke, moeder van Barteld, als overgrootmoeder. De hengst heeft een mooie maat (1.67), is iets lang in de middenhand en zal meer onder de massa moeten draven; als de bespiering van de achterhand toeneemt zal de knie stabieler worden en de kracht vermeerderen. De Rindert (ster % 55) komt uit dezelfde sterke Namkemerrielijn uit stam 50. Deze hengst is mooi gelijnd, fraai in hoofd en hals; kon nog iets meer hengst uitstralen. De stap moet in kracht toenemen en de draf nog stuwender onder de massa, de galop is mooi opwaarts toe.. De Harmen (1.67) liet aan de hand geslotener beweging zien dan in de kooi. De hengst heeft een mooi exterieur met een fraai front. MV.Sierk heeft een ster % van 38; en 7 sportpaarden. In draf is het voorbeen wat kort (Sierk) en mag hij achter meer stuwen. In de moederlijn zag men graag meer hengsten die het goed gedaan hebben in de fokkerij. Ygramlijn: Uit de Ygramlijn zijn geen zonen aangewezen, wel voeren twee hengsten het bloed via de moeder; cat 208( Ulbert) en cat.307 (Sierk). Gerkelijn: Uit het oogpunt van inteelt moet de relatief meest vrije hengst Fabe- kansen hebben. Het heeft al twee keer een zoon opgeleverd, wie weet? Cat. 268 Fabe X Olof X Gelske udm;ster; stam 27 Cat. 19 Fabe X Jacob X Dienke, ster-pref; stam 129 Cat. 55 Sape X Krist X Aukje Boszorg model-pref; stam 50 Uit stam 27 waaruit Rypke, de preferente Jasper, diverse paarden die eens presteerden in het vierspan van Leo Kraaijenbrink, komt Cat Deze Fabe (ster % 48), komt uit een ster-preferente moeder en meet 1.67, is sterk gebouwd; de stap is vierkant en voldoende ruim, in draf is het voorbeen super, maar moet die beweging meer vanuit de achterhand worden opgeroepen; waarbij de hengst hoger van de vloer mag komen. 39

40 Cat. 19, met preferente moeder en grootmoeder, is modern, jeugdig, luxe en heeft fijn hard beenwerk. De draf is hoog van de vloer en ruim, maar mag iets stabieler worden. De hengst is gebaat bij meer bespiering van de achterhand die nu nog teer oogt. De Sape (ster % 54) komt uit de uitmuntende, naar FPS maatstaven, moederlijn van Boszorg. Jammer voor een hengst is de afgekeurde moedersvader Krist. Erfelijk is er vanuit de moederlijn aanleg voor veel massa. Sape kan daarin wel compenseren. De hengst is goed in de verhoudingen, al rijp (Krist), heeft een mooi front en stapt ruim. De draf zou soepeler en hoger van de vloer kunnen, met meer lichtvoetigheid, dat alles door een stabielere ligging van de knie. Ritskelijn: Qua test, sport en fokresultaten is Doaitsen (ster % 60) een allround vaderpaard. Hij toonde op de keuring veel jeugd en beweging. Men gunde zo n hengst zonen uit super moeders en moederlijnen. Sake is van een Gayedochter (ster 33%) en Sjouke van een merrie van Jelte (ster % 17). De nu aangewezen zoon komt uit een merrielijn zonder preferenten en Abel (ster % 28) is niet een sterk vererver. Jammer dat cat. 145 veterinair werd afgewezen; in mijn ogen rondom de beste jonge hengst op donderdag en vrijdag. Een schitterende harde hengst met veel allure en een beste draf met veel buiging in het spronggewricht. En dat misten we bij veel hengsten! Eerder verloren we de beste Pjotr op deze wijze, nu werd hij met het dubbelspan van Mart van Daal eerste. Mooi dat van Gjalt een zoon wordt geprobeerd. Gjalt gaat dit jaar voor de keuring op afstammelingen. Cat. 139 Doaitsen x Abel X Sarina, ster; stam 50 Cat. 197 Gjalt X Brandus X Irma B, ster- pref. Stam 25 De Doaitsen is mooi in bovenlijn en front, hij mocht meer maat hebben. De stap is vierkant en kon ruimer; de goede draf kan nog meer onder de massa. Veel Friese paarden hebben zo weinig vechtlust, prachtig dat Doaitsen temperament vererft. De zoon van Gjalt komt uit de superieure moederlijn van Vesta. Met op rij hengsten als Brandus, Jochem en Ritske is er sprake van ras en veel luxe in de erfelijke aanleg. In draf mag het achterbeen minder traag aantreden. 40

41 Verkort onderzoek: Aaron: Feitse X Nammen en Hearke: Adel X Ouke. Men gunde deze fantastische sportpaarden als fokhengst een betere afstamming. Ten slotte: In Uldrik kreeg 2011 een zeer fraaie kampioen! De beweging deed aan Totilas denken, met het grote verschil dat Totilas het onder zadel deed. Ook Tsjalle was imponerend modern en luxe en uitmuntend in beweging. Niet passend vond ik de publieke afstraffing van voorbrengers door de voorzitter van de jury. Ga dan even naar het voorterrein en bespreek het met de betreffende mensen of roep ze voor de keuring bij elkaar in een zaaltje. Gelukkig heeft Harry Draayer het s middags beter aangevoeld. De grootste kenner van paarden, P.B. van Binsbergen zei eens: de jongens(opfokkers) proberen ons te misleiden en dat is hun goed recht; wij moeten er door heen zien. Daarom is het verwerpelijk dat juryleden en directie publiekelijk opmerkingen maken over prepareren of management van hengsten. Daarmee laten ze blijken er niet doorheen te kunnen zien. En waarom de hengsten in de eerste ronde draf niet driemaal laten vertrekken om te zien of er aanleg is voor het gaan zitten? Natuurlijk met zo weinig mogelijk zweep en rammeldoosjes. De tweede ronde kan dan met alles uit de kast. Voor een bezinning en visie op het fokbeleid verwijs ik de website van Holland Friesians op het nieuwsarchief of op (artikelen Wiersma; lezing Hemrik). 41

42 GESLAAGDE VOORBRENGCURSUS In maart hebben wij een voorbrengcursus georganiseerd voor leden van Ta it Bihald, waarbij de nadruk vooral op het praktische gedeelte lag; het voorbrengen zelf. Tien leden hebben aan de cursus deelgenomen, die in totaal vier avonden in beslag nam. Cursusleider Sjoerd Veenstra heeft de eerste avond wat theorie behandeld en in de praktijk laten zien hoe je een paard opscheert voor een keuring. De tweede avond heeft hij uitleg gegeven over hoe je een paard voorstelt in de keuringsbaan voor de jury, waarna de cursisten het geleerde in de praktijk mochten brengen. De derde avond stond geheel in het teken van het voorbrengen. Een aantal cursisten had hun eigen paard meegenomen om te oefenen. De laatste avond was een beoordelingsavond. Dit keer werden niet de paarden, maar de voorbrengers beoordeeld door KFPS jurylid Sjouke de Groot. Het jurylid was zeer positief over de cursisten en gaf enkele nog wat tips mee. Na afloop kregen de cursisten een getuigschrift uitgereikt door onze voorzitter Jelte Wiersma. De deelnemende cursisten waren: Jochum Hilbrand Veenje, Garyp Ylona Veenje, Garyp Alya Rixt Jansma, Ee Elina de Jong, Eastermar Corina Denkers, Ternaard Janco Denkers, Ternaard Renze Roorda, Feankleaster Geale Geertsma, De Wilgen Nynke Geertsma, De Wilgen Gerrit Verburg, Metslawier Wij hopen natuurlijk de cursisten op onze fokdag terug te zien in de keuringsbaan. 42