FICHE Majeure Stedelijke Investeringsopgaven 2010 / Project Kennispark. Hoofdstuk 2 Beknopte omschrijving mutatie fiche tov kadernota

Transcriptie

1 FICHE Majeure Stedelijke Investeringsopgaven 2010 / Project Kennispark Hoofdstuk 1 Beknopte omschrijving totale project Totaal project Kennispark Twente is één van de majeure projecten in Twente gericht op economische structuurversterking. Met Kennispark werken de Universiteit Twente, de provincie Overijssel en de gemeente Enschede (namens de Netwerkstad) samen om Twente verder te ontwikkelen tot een kennisintensief knooppunt. Kennispark Twente maakt deel uit van de zogeheten Innovatiedriehoek samen met Hart van Zuid en de gebiedsontwikkeling Luchthaven. Deze drie majeure projecten die cruciaal zijn voor de duurzame versterking van de economische structuur in Twente zullen in samenhang verder worden ontwikkeld om de onderlinge synergie maximaal te benutten. Hoofdstuk 2 Beknopte omschrijving mutatie fiche tov kadernota Mutatie fiche Na de vaststelling van het Masterplan gebiedsontwikkeling Kennispark Twente, is afgelopen jaar druk begonnen met de werkzaamheden van fase 1, waaronder de deelprojecten Langezijds, voorbereiding Hengeloselaan en verdere uitgifte en ontwikkeling Business & Science Park. Naast de voorbereidende werkzaamheden aan de transformatie van de Hengelosestraat is er ook hard gewerkt om extra middelen daarvoor te verkrijgen. Dit heeft in een forse toename van de subsidie op dit deelproject geleid. Er is hard gewerkt aan de samenwerkingsovereenkomst tussen de UT, Provincie en Gemeente die in het tweede kwartaal van 2010 kan worden getekend. Hoofdstuk 3 Algemeen Inhoud Algemeen Bijdrage aan begrotingsprogramma Kennispark heeft als missie een optimale omgeving in de regio te creëren voor innovatie en ondernemerschap ten behoeve van Twente en Nederland, op basis van de kennis en het talent rond de Universiteit Twente. Het resultaat daarvan zal zijn de realisatie van extra hoogwaardige arbeidsplaatsen in de regio tussen 2005 en Daarbij kent Kennispark drie pijlers: Starters en Groeiers: meer en betere business cases en ondernemers. Innovatief Ondernemen: een betere interactie tussen kennisintensieve bedrijven en kennisinstellingen ten behoeve van innovatie. Inspirerend Vestigingsklimaat: een aantrekkelijke vestigingsomgeving gericht op kennistransfer. Kennispark is een van de drie projecten binnen de Innovatiedriehoek samen met Hart van Zuid/Centraal Station Twente en de gebiedsontwikkeling Luchthaven. Gezamenlijk zijn deze drie projecten aangewezen op regionaal, provinciaal en rijksniveau als de belangrijkste opgave van Twente voor de versterking van de economische structuur in Twente. Economie en Werk Kennispark Twente moet Twente in het algemeen en Enschede in het bijzonder op de kaart zetten als technologische topregio. Door te investeren op innovatieprogramma s en starters en groeiers te ondersteunen bij het opzetten of laten doorgroeien van hun bedrijf kan veel hoogwaardige werkgelegenheid worden gecreëerd. Ook door het voortdurend aanbieden van mogelijkheden tot uitwisseling van kennis en kunde tussen de bedrijven van Kennispark wordt bedrijven de mogelijkheid geboden van elkaars netwerk en kennis gebruik te maken om meer omzet te genereren. Hier ligt de kiem van de groei van het aantal arbeidsplaatsen. Daarnaast wordt ingezet op acquisitie van bedrijven uit de rest van Nederland en in sommige gevallen uit het buitenland voor zover die bedrijven aansluiten bij het profiel van Kennispark. Fiche Majeure Stedelijke Investeringsopgaven Kennispark versie /10

2 Duurzaamheid Stedelijke Ontwikkeling Een essentiële randvoorwaarde om de pijlers Starters en Groeiers en Innovatief Ondernemen succesvol te laten zijn, is het creëren van een hoogwaardig vestigingsklimaat, zowel kwantitatief als kwalitatief. Met de uitvoering van het Masterplan Gebiedsontwikkeling Kennispark Twente wordt aan het Inspirerend Vestigingsklimaat fysiek invulling gegeven. Door een kwalitatief hoogwaardige ontwikkeling wordt de ruimtelijke kwaliteit van Enschede hiermee verbeterd. Duurzaamheid is een belangrijk thema voor Kennispark. Hier wordt op verschillende manieren invulling aan gegeven. Bijvoorbeeld door intensief ruimtegebruik. Het grote programma dat moet worden gerealiseerd wordt grotendeels gevonden binnen de bestaande bebouwde omgeving door intensivering en soms verandering van functies. Daarnaast is alles gericht op een blijvend hoogwaardige omgeving. Ook met marktpartijen wordt onderzocht op welke wijzen zo duurzaam mogelijk kan worden gebouwd. Voor het gebouw Langezijds lopen op initiatief van de UT en de ontwikkelaar studies naar state of the art oplossingen in duurzaam bouwen. Bovendien wordt in een vroegtijdig stadium hierbij al samenwerking gezocht met de belegger die te zijner tijd het gebouw gaat beheren om zo bepaalde investeringen die een lange terugverdientijd hebben toch mogelijk te maken. In 2009 is een opdracht verstrekt aan het Centrum voor Schone Technologie en Milieu om aan te geven op welke wijze duurzaamheid kan worden geïncorporeerd in alle aspecten van de ontwikkeling van het Kennispark. Dit mede naar aanleiding van de uitvoering van de motie van de Gemeenteraad bij de vaststelling van het Masterplan. De resultaten hiervan worden in 2010 verwacht. Partners en Cofinanciering Partners Cofinanciering Kennispark Twente is een samenwerkingsverband van de Gemeente Enschede, Universiteit Twente en Provincie Overijssel. Daarnaast wordt er vanuit de stichting Kennispark met verschillende partners samengewerkt waaronder: Netwerkstad Twente Saxion Hogeschool Bedrijfsleven waaronder ontwikkelende partijen zoals Kondor Wessels en daaraan gelieerde partijen. Door verschillende partijen worden bijdragen geleverd aan de ontwikkeling van Kennispark. Zowel aan de gebiedsontwikkeling als aan de economische ontwikkeling worden door vele partners aanzienlijke bijdragen gegeven. De partijen die financieel bijdragen aan het succes van Kennispark zijn onder andere: Provincie Overijssel, Ministeries van Economische Zaken en VROM, Regio Twente, gemeente Enschede, Universiteit Twente etc. Besluitvorming Welke? Raadsbesluit ontwikkelingsvarianten Kennispark in 2006 Raadsbesluit financiering Kennispark januari 2007 Raadsbesluit vaststellen Masterplan Gebiedsontwikkeling Kennispark 26 januari 2009 Raadsbesluit voorbereidingskrediet uitvoering Hengeloselaan, juni 2009 Toegekende middelen Bij het vaststellen van de BIRK aanvraag is 1 miljoen cofinanciering vanuit de Gemeente Enschede gereserveerd en is voor vier jaar (2007 t/m 2010) een bedrag gereserveerd van jaarlijks ,- waarvan ,- ten behoeve van de stichting. In totaal is destijds 2,4 miljoen gereserveerd. Fiche Majeure Stedelijke Investeringsopgaven Kennispark versie /10

3 Stadium en Planning Stadium Planning Met het vaststellen van het Masterplan is de definitiefase afgerond voor wat betreft de gebiedsontwikkeling en kan worden begonnen met de ontwerpfase. Momenteel is er een samenwerkingsovereenkomst in ontwikkeling waarin de betrokken partners afspraken maken over de rollen en activiteiten, maar ook over de verdeling van risico s bij de daadwerkelijke ontwikkeling van de locaties. Een van de belangrijkste uitvoeringsprojecten in de gebiedsontwikkeling De Hengeloselaan is een apart deelproject geworden van Kennispark en wordt in samenwerking met de projectgroep HOV uitgevoerd. Hiertoe is een afzonderlijke projectorganisatie ingesteld. Feitelijk is al begonnen met de uitvoering van het economische programma t.b.v. het kennispark. De afgelopen jaren is er al fors geïnvesteerd door externe partijen in de diverse programma s. Ook is flink gebouwd aan de naamsbekendheid van Kennispark en draagvlak in de regio. Met de vaststelling van het Masterplan Gebiedsontwikkeling door de deelnemende partijen zijn ook de ruimtelijke randvoorwaarden vastgelegd waarmee de voorziene groei aan economische activiteiten kan worden geaccommodeerd. De uitvoering van het masterplan is opgedeeld in 4 fasen: Fase 1: loopt van 2009 t/m 2011 Fase 2: van 2012 t/m 2015 Fase 3: van Fase 4: daarna Fase 1 bestaat uit de realisatie van de eerste fase van De Etalage (voorheen Langezijds) door een consortium van Kondor Wessels, propertyconversion group en de UT. De uitgifte van de resterende kavels op het B&S park en de realisatie van de Hengeloselaan met daarbij bouwrijpe oplevering van de nieuw vrijkomende kavels. Fase 2 bestaat uit de common green (deels), tweede fase Etalage, uitgifte gerealiseerde kavels Hengeloselaan, herontwikkeling Hogenkamp en mogelijk de eerste fase van het gebied Calslaan. De 3 e fase bestaat uit de herontwikkeling van het gebied ten noorden van de Hengeloselaan, het eventueel resterende deel van de common green en het resterende deel van de omgeving Calslaan. Fase 4 tenslotte wordt gevormd door het deel herontwikkeling Sterrenbuurt en eventuele herstructurering van het B&S park. Het kan voorkomen dat door bijvoorbeeld de economische situatie fasen een ander uitvoeringstempo kennen dan ten tijde van het masterplan werd aangenomen. Fiche Majeure Stedelijke Investeringsopgaven Kennispark versie /10

4 Kaartmateriaal Plangebied Kennispark Totaal Hoofdstuk 4 Sociaal-economische Component in het project A. Omschrijving van de te realiseren plannen SOCIAAL-ECONOMISCH De belangrijkste activiteit van Kennispark Twente is werk maken van kennis, oftewel Kennisvalorisatie. Dit wordt op verschillende manieren gedaan. Bijvoorbeeld door ondersteunen van (door)starters, begeleiden van innovatieve bedrijven, acquisitie van dergelijke bedrijven, stimuleren van ondernemersklimaat, etc. Dit zal uiteindelijk moeten leiden tot de gewenste groei van hoogwaardige arbeidsplaatsen. De gebiedsontwikkeling dient dit te ondersteunen en te simuleren door het scheppen van een hoogwaardig vestigingsklimaat. Hoewel mogelijk niet zo bedoeld zijn de investeringen die nodig zijn om de hierboven genoemde activiteiten mogelijk te maken aan te merken als sociaal-economische investeringen. Wat Een optimaal klimaat voor ondernemerschap en innovatie, resulterend in extra hoogwaardige arbeidsplaatsen. Hoe 1) Starters en groeiers Dit is een traditioneel sterke lijn in Twente, die zich in de afgelopen periode vooral uit in goede opleidingen (o.a. de Minor Ondernemerschap), en in een goede infrastructuur voor vroege financiering en coaching (TOP). In de komende periode gaat het om meer en betere ondernemers en business cases, die hun groeipotentieel optimaal benutten. Om deze hoofdlijn verder te versterken wil Kennispark daarom inzetten op de volgende elementen: a) Het optimaliseren van de instroom van talent en ideeën i) Het vergroten van de awareness bij onderzoekers: de economische waarde van onderzoekresultaten. ii) Het vergroten van de awareness bij aspirant ondernemers, zowel intern Fiche Majeure Stedelijke Investeringsopgaven Kennispark versie /10

5 als extern: ondernemerschap als carrièreoptie. b) Het creëren van meer helderheid in de ondersteuning i) Versterking van de structuur voor Business Development bij de UTinstituten. ii) Een zichtbare en transparante set van ondersteunende maatregelen; c) Het creëren van een hands-on training faciliteit voor ondernemers (Venture Lab Twente). d) Het versterken van de netwerken voor financiering van jonge ondernemingen. e) Het creëren van één fysieke plaats voor jong ondernemerschap. 2) Innovatief ondernemen. Dit betreft de verbinding met bestaande innovatieve ondernemingen en het versterken van het vermogen om productief samen te werken, met een focus op de regionale industrie. De situatie kan versterkt worden door intensievere contacten, vooral in doelgerichte samenwerking rond inhoud, faciliteiten of markten. Om deze hoofdlijn verder te versterken wil Kennispark inzetten op de volgende elementen: a) Het creëren van een eenduidige portal voor kennisvragen en facilitaire samenwerking, als ingang voor alle industriële partners die de weg naar de juiste onderzoeker of groep nog niet kennen. b) Meer inhoudelijke samenwerking tussen de kennisinstellingen en de industrie, door samenwerkingsprojecten dicht aan de markt. c) Meer contact en kennistransfer tussen industrie, onderzoekers en studenten door intensieve samenwerking in gezamenlijke laboratoria (High Tech Facilities). d) Het samen met de industrie definiëren van nieuwe kansen in de markt, en de vorming van consortia en initiatieven die deze kansen grijpen (Open Innovatie). 3) Inspirerend vestigingsklimaat. Acquisitie van bedrijven die passen in het lokale ecosysteem zijn een belangrijke aanwinst voor dat ecosysteem en een belangrijke bijdrage aan de doelstellingen van Kennispark. Bedrijven moeten bekend zijn met de kracht van Kennispark, en tevens een overtuigende vestigingspropositie kunnen krijgen. Om deze hoofdlijn verder te versterken wil Kennispark inzetten op de volgende elementen: a) Realisatie van een hoogwaardig Masterplan Gebiedsontwikkeling dat de verdere uitbouw van de fysieke kern van Kennispark inclusief de aanwezige voorzieningen in de komende jaren voorbereidt en richting geeft (zie ook hoofdstuk 4). b) Realisatie van een centrale voorziening en landmark op de scheidslijn tussen wetenschap en commercie (het gebouw Chemie van Twente), (zie ook hoofdstuk 4). c) Het versterken van het geplande en ongeplande contact tussen bedrijven en jong talent, een belangrijke vestigingsvoorwaarde. d) Het versterkt uitvoeren van acquisitiebeleid om nieuwe bedrijven te interesseren voor de regio en de vestiging te begeleiden. e) Het versterken en uitvoeren van een krachtige communicatie en branding, in samenhang met de Universiteit Twente, de gemeente Enschede en de regio Twente. Expliciete uitsluitingen De gemeente en de provincie ondersteunen bij de eerste twee pijlers voornamelijk op beleidsniveau en het Rijk en de EU op financieel niveau. De Stuurgroep Kennispark, waarin de provincie, de UT, Kennispark en de gemeente aan deelnemen, is de verbindende schakel tussen deze drie pijlers. Kennispark richt zich op valorisatie. Vele andere factoren (arbeidsmarkt, opleiding, algemeen vestigingsklimaat, etc.) spelen een essentiële rol in het regionaal economisch systeem, maar vallen buiten de directe agenda en invloedssfeer van Kennispark. Kennispark richt zich op valorisatie van UT-kennis. Samenwerking met het Fiche Majeure Stedelijke Investeringsopgaven Kennispark versie /10

6 Telematica Instituut, Roessingh R&D, Saxion, etc., zijn zeer goed mogelijk, maar moeten wel een link met de UT hebben. Kennispark richt zich op valorisatie en niet op academisch onderzoek of onderwijs. Dit zijn weliswaar belangrijke factoren in een sterk valorisatiesysteem, maar behoren niet tot de kerntaak van Kennispark. Het instituut IGS en het Nederlands Instituut voor Kennisintensief Ondernemerschap (Nikos) spelen hier een leidende rol, als het gaat om innovatie in brede zin, respectievelijk ondernemerschap. Voor Kennispark is Nikos een partner die in het totale systeem het academisch onderwijs en onderzoek verzorgt op het gebied van ondernemerschap, die nieuwe modellen voor Kennispark ontwerpt en als pilot runt, en die bestaande Kennispark processen evalueert. Kennispark is voor Nikos een experimenteeromgeving en een producent van relevante data. De bovenstaande programma s die zijn gericht op de economische stimulering vragen ook grote investeringen. Voor een deel zijn dit investeringen in programma die ondersteunend zijn aan startende ondernemingen, bijvoorbeeld door coaching en begeleiding en huisvesting te regelen, maar ook soms zeer forse investeringen in hightech faciliteiten, zoals het nanolab, voor wetenschappelijk onderzoek die tevens ook voor het bedrijfsleven interessant zijn als mede gebruiker. In de onderstaande tabel zijn deze investeringen weergegeven in miljoenen euro s. De investeringen lopen globaal tot en met B. Investeringen / kosten sociale component mln Totaal Bedrag T/M 2015 Na 2015 NCW Fase 1 Fase 2 Bruto (economische) investering Project: - Innovatief ondernemen 123,0 123,0 - Starten en groeien 44,5 44,5 - Kennisvalorisatie 8,5 8,5 Totale Investeringswaarde Bijdrage gemeente aan project 0,3 0,3 -/- Bruto toegevoegde (sociale) waarde Markt - Universiteit Twente 39,9 39,9 - Provincie 14,8 14,8 - Regio 13,0 13,0 - Rijk 26,0 26,0 - EU 33,5 33,5 - Privaat 47,5 47,5 - Overig 1,0 1,0 Bruto tekort 0 0 Zekere dekking subsidies (met beschikking) -/- Zekere dekking fonds Maj. Sted.Inv.Opgaven -/- Resteert te dekken 0 0 Onzekere opbrengst/dekking subsidies -/- Restant te dekken door Gemeente 0 0 Toelichting: Zoals blijkt uit de tabel worden door verschillende partijen zoals de Provincie, het Rijk, de UT en private partijen vele tientallen miljoenen geïnvesteerd in de economische ontwikkeling van Kennispark en daarmee de versterking van de economische structuur van Enschede en de hele regio. Per saldo is de gemeente hiermee in staat om met minimale middelen een enorme investeringsstroom op gang te brengen. Fiche Majeure Stedelijke Investeringsopgaven Kennispark versie /10

7 Hoewel de huidige programma s voor 2015 aflopen en de nieuwe na 2015 nog niet bekend zijn, is de verwachting gerechtvaardigd dat dit zal doorlopen. Hoofdstuk 5 Fysieke Componenten in het project A. Omschrijving van de te realiseren plannen FYSIEK Wat Het realiseren van de programmalijn aantrekkelijk vestigingsmilieu is het doel van het fysieke deel in het project. Per fase zijn hieronder op hoofdlijnen de resultaten weergegeven. Fase 1 (ca m2 bvo): Herstructurering van het onderwijsgebouw Langezijds tot een bedrijfsverzamelgebouw voor starters, doorstarters en overige kennisintensieve bedrijven; Uitgifte resterende kavels op het B&S park Herinrichting van de Hengelosestraat door de sloop viaduct en aanleg nieuwe gelijkvloerse kruisingen en HOV baan, bouwrijp opleveren bedrijfskavels aan beide zijden van het huidige talud; Fase 2 (ca m2 bvo): Tweede fase van de herstructurering van het onderwijsgebouw Langezijds tot een bedrijfsverzamelgebouw; Herstructurering van het onderwijsgebouw Hogekamp tot een bedrijfsverzamelgebouw voor met name starters; Start realisatie Common Green noord Start van de transformering van het gebied met te slopen studentenwoningen in het gebied rond de Calslaan tot een gebied met kleine (productie-, en research)bedrijven in een groene setting; Fase 3 (ca m2 bvo): Vervolg herontwikkeling Calslaan Herontwikkeling gebied rond de Spiegel Hengeloselaan Noord op het UT terrein Common Green Zuid Hoe Expliciete uitsluitingen Fase 4 (ca m2 bvo) Locatie Sterrenbuurt Mogelijke verdichting B&S park Voor de voorbereiding en realisering van het masterplan wordt een samenwerkingsovereenkomst gesloten tussen de drie samenwerkende partijen (UT, Provincie en Gemeente). In de overeenkomst staan de afspraken over de wijze van samenwerken, de financiering van de verschillende ontwikkelingslocaties en de wijze van risicoverdeling. De uitgifte van kavels binnen het B&S park vallen binnen de ambitie van Kennispark en tellen mee bij de te realiseren bedrijfsruimte en daarmee ruimte voor arbeidsplaatsen, maar deze kavels vallen financieel binnen de grondexploitatie B&S park. Voor de realisatie van de Hengeloselaan is een apart kredietvoorstel in de maak. De kavels die vrijkomen met de verlaging van het talud worden opgenomen in een aparte grondexploitatie binnen de gemeente. Fiche Majeure Stedelijke Investeringsopgaven Kennispark versie /10

8 B. Programma Fysiek Programma Fysiek aantal/ eenheid voor 2015 na 2015 Te slopen Woningen Ca. 200 Overig Vastgoed n.t.b. Toe te voegen vastgoed Koopwoningen stuks Huur soc.woningen stuks Appartementen koop stuks Appartementen soc.huur stuks Kantoor M2 BVO Bedrijvigheid incl. kantoor M2 BVO Detailhandel/horeca M2 BVO n.t.b. n.t.b. Sociaal maatschappelijk (o.a. scholen) M2 BVO Investeringen (infra etc.) Hengeloselaan Herinrichting B&S park Common Green (Gebouwd) parkeren C. Investeringen / kosten fysieke component mln Totaal Bedrag T/M 2015 Na 2015 NCW Fase 1 Fase 2 Totale bruto (fysieke) investering project Markt: Langezijds Kavels B&S Park Hengeloselaan Zuid Parkeren Hogekamp Calslaan Common Green gebouwen Vastgoed fase 3 en Bruto investering gemeente: Hengeloselaan Openbare ruimte en infrastructuur fase Parkeren en openbare reuimte fase 3 en Totale Investeringswaarde Opbrengst bijdragen investering gemeente /- Bruto opbrengstwaarde Markt /- Bruto tekort Zekere dekking subsidies (met beschikking) -/- - Hengeloselaan 1,5 1,5 -/- - reserve MSI ,5 2,5 Resteert te dekken Onzekere dekking fase 3 en /- Onzekere dekking or en in infra fase Restant te dekken door Gemeente Fiche Majeure Stedelijke Investeringsopgaven Kennispark versie /10

9 Toelichting: De werkzaamheden ten behoeve van de uitvoering van het Masterplan Kennispark zullen steeds worden afgestemd op de werkelijke behoefte die ontstaat door de uitvoering van het economische programma en de feitelijke situatie. Voor die werkzaamheden die door de gemeente worden uitgevoerd wordt voordat wordt gestart een dekkingsvoorstel voorgelegd op basis van het principe dat niet met de uitvoering van een fase of deelproject wordt gestart als daar geen dekking voor is. Fase 2 (bestaande uit common green (deels), tweede fase Etalage, uitgifte gerealiseerde kavels Hengeloselaan, herontwikkeling Hogenkamp en mogelijk de eerste fase van het gebied Calslaan) wordt momenteel uitgewerkt. Op dit moment is sprake van een geprognosticeerd tekort van 20 mln. Voor de realisatie van deze fase wordt gezocht naar middelen van derden, maar zal eveneens (naast de in 2009 toegekende 2,5 mln voor de 1 e fase) een bijdrage van de gemeente benodigd zijn. Hoofdstuk 6 Totaal financieel overzicht project mln Totaal Bedrag T/M 2015 Na 2015 NCW Fase 1 Fase 2 Sociale investering Project Totale bruto (fysieke) investering project Markt: Langezijds Kavels B&S Park Hengeloselaan Zuid Parkeren Hogekamp Calslaan Common Green gebouwen Vastgoed fase 3 en Bruto investering gemeente: Hengeloselaan Openbare ruimte en infrastructuur fase Parkeren en openbare reuimte fase 3 en Totale Investeringswaarde Opbrengst sociale component 175,7 175,7 -/- Bijdrage gemeente project 0,3 0,3 Bruto opbrengstwaarde Markt (vastgoed/or) /- Bruto tekort Zekere dekking subsidies (met beschikking) -/- - bijdragen anderen Hengeloselaan 1,5 1,5 -/- - reserve MSI ,5 2,5 Resteert te dekken Onzekere dekking fase 3 en /- Onzekere dekking or en in infra fase Restant te dekken door Gemeente Fiche Majeure Stedelijke Investeringsopgaven Kennispark versie /10

10 Hoofdstuk 7 Informatieprotocol Om uw Raad te ondersteunen in uw kaderstellende rol is voor het project een informatieprotocol opgenomen met daarin de essentiële beslisdata, de bijbehorende handeling en de betrokken partijen. Protocol ten behoeve van de informatieverstrekking over documenten die onderdeel zijn van of ten grondslag liggen aan de besluitvorming van de (leden van de) gemeenteraad van Enschede in het kader van Kennispark Twente. Wanneer Wat Wie/informatievoorziening Nnb Samenwerkingsovereenkomst Raad/ informeren Nnb Kredietaanvraag Raad/besluiten&informeren Hengeloselaan Nnb Vaststellen Bestemmingsplan Raad/besluiten Nnb Nota van Uitgangspunten B&S park Raad/informeren&besluiten Fiche Majeure Stedelijke Investeringsopgaven Kennispark versie /10