Ecologische Verbindingszone Noordzeekanaal en ommelanden

Transcriptie

1 Ecologische Verbindingszone Noordzeekanaal en ommelanden Arjen Kikkert Adviseur Waterkwaliteit en Ecologie Rijkswaterstaat West Nederland Noord

2 Inhoud Waarom dit project? Waarom wij? Waarom nu? Waarom hier? Hoe Resultaten Wat is er loos? Doel samenwerking EVZ NZK eo Toekomst 2

3 Trekvissen in Nederland 3

4 Waarom wij (waterbeheerders)? 1) Sinds 2000 Europese Kaderrichtlijn Water - iedere waterbeheerder verantwoordelijk voor bereiken chemische en ecologische doelen ( goede toestand ) - resultaatverplichting - uiterlijk ) Vanwege eigen rol als beheerder - Goed huisvader garandeert duurzaam gebruik - KRW = middel, geen doel 4

5 De opdracht voor vis volgens de KRW 1. Samenstelling en abundantie van de soorten komen geheel of vrijwel geheel overeen met de onverstoorde omstandigheden. 2. Alle typespecifieke voor verstoring gevoelige soorten zijn aanwezig. 3. De leeftijdsstructuur van de visgemeenschappen vertoont weinig tekenen van antropogene verstoring en wijst niet op een storing in de voortplanting of ontwikkeling van een bepaalde soort. Praktijk 1. Bemonstering: determineren, tellen, meten 2. Combineren: indeling in groepen 3. Toetsen aan referentiebeeld voor het watertype U bent: een trekvis een standvis weet niet 5

6 Hoe staan we ervoor? Balans van de Leefomgeving (2014) Natuur- en waterkwaliteit behoeven verbetering Nederland ligt niet op koers bij de Europese verplichtingen en de mondiale afspraken op het gebied van de biodiversiteit en de waterkwaliteit. Met het nu ingezette natuur- en waterbeleid mag niet worden verwacht dat deze doelen en afspraken tijdig gehaald zullen worden. Europese verplichtingen Nederland voldoet niet aan de doelen voor de chemische en ecologische waterkwaliteit uit de Kaderrichtlijn Water. Het aantal wateren dat goed scoort op de afzonderlijke biologische KRW-maatlatten is gestegen sinds Ruim 20 procent van de wateren scoort goed op waterplanten en macrofauna, en bijna 40 procent op algen en vissen. 2009: Nederland heeft van alle Europese landen de grootste resterende opgave om de door de Kaderrichtlijn Water tot doel gestelde chemische en ecologische waterkwaliteit te bereiken. 6

7 Oorzaken zijn divers - verontreiniging water en waterbodem - visserij - global changes - versnippering Global changes Noordzee: - Verschuivingen o.a. van demersaal naar pelagisch gedomineerde gemeenschappen, - Nieuwkomers (ensis, bruinvis) - Toename soortenrijkdom - Minder grote individuen - complex; directe en indirecte effecten Alleen correlatieve studies, mechanismen en causale factoren onduidelijk 7

8 Veilig wonen onder zeeniveau is minder logisch dan je denkt 8

9 Waarom hier beginnen de wereld te verbeteren? 9

10 Het Noordzeekanaal Vormt de verbinding tussen de Noordzee en de haven van Amsterdam Zorgt jaarlijks voor afvoer van ruim liter water Wordt jaarlijks door meer dan 7500 zeeschepen en 4000 binnenvaartschepen bezocht En is tegelijkertijd een vismigratie route van nationaal belang a highway for fish and ships 10

11 Waarom is juist het Noordzeekanaal zo belangrijk voor vismigratie? 70 km Alternatieve routes liggen ver weg 75 km Het Noordzeekanaal biedt talloze mogelijkheden voor prettig verblijf in een gastvrije omgeving 11

12 Vorming van Nederland 5500 v.c v.c v.c. 500 v.c. 50 n.c. 800 n.c. 12

13 Slechts 150 jaar geleden ZOET BRAK ZOET ZOUT 13

14 14

15 Since 1876 All fish are feeling well in the North Sea Canal ZOUT BRAK ZOET 15

16 Trekvis hoort in ons gebied, er zijn altijd zoet-zoutovergangen geweest Waarom aal, spiering en 3D? Ecologische transformatie Moerasfase Bouwlandfase Merenfase Droogmakerijenfase Jaargemiddelde vangst aal (stuks) Spaarndam Halfweg Spieringmeer Aalsmeer 16

17 Ook nu nog uittrekkende schieraal NZK (158,49 ton/jr) 17

18 Samenwerking rond het NZK 18

19 Waarom samenwerken? Wederzijds belang Wederzijdse afhankelijkheid Efficiëntie in investeringen Focus op regionale, van nature voorkomende soorten in plaats van nationale of internationale soorten Trekvis en overige vis -> gezonde en bestendige visstand Samenwerking met regionale partijen draagvlak, subsidie etc. 19

20 Hoe? 1. Identificeren routes, knooppunten, knelpunten en kansen 2. Gezamenlijke monitoring van het aanbod 3. Uitvoer eenvoudige maatregelen 4. Afstemmen nieuwe maatregelen 5. Grote (KRW-)maatregel blijft bij beheerder 6. Eén partij, één boodschap 20

21 Organisatie EVZ NZK en ommelanden Stuurgroep Bestuurders uit alle organisaties Projectteam Projectleiders uit alle organisaties wg Projecten wg Communicatie wg Monitoring wg Kansen Brakke Natuur - Koppeling tussen blokken heen en weer Deskundigen niet persé uit alle organisaties - Stuurgroep 2 à 3 x per jaar bijeen. Projectteam 7 10 x per jaar. - Projectteam levert teamleider (Arjen Kikkert), penningmeester (Jacques van Alphen) en secretaris (Hans Overbeek) - Ondersteuning vergaderingen en voortgang (bij ons Linkit) vanuit gezamenlijke pot - Jaarlijkse bijdrage verschilt naar draagkracht. 21

22 Resultaten (1): : Start of the partnership 2012: Pumpingstations Overtoom and Halfweg migration facilities realised 2013: Sluice Schermersluis migration facilities realised 2013: Pumping stations Zaangemaal and Kadoelen migration facilities realised 2014: 150,000 glasseel caught and counted at the fish passage of pumping station Halfweg. 2014: Pumping station de Waker migration facilities realised 2014: Research project: how to improve fish migration between the North Sea Canal and Lake IJsselmeer 2014: Fish Passage at the Willem-I sluice realised 2014: The project was awarded with the Golden Loach Award 2014: Large scale collective monitoring glasseel project : Fish passage Noorder-IJplas realised 2015: Large scale collective monitoring glasseel project : Symposium Lessons (to be) learned 2016: Support project Gezonde Haven 2016: Support project Trekvis Polder IJdoorn

23 Resultaten (2): : Project: Challenges and new chances for small scale restoration of brackish habitats in the North Sea Canal Region. Resulting in: blueprint schemes for the Vliegenbos, Afrikahaven, Oranjesluizen and the Aal in het Liniekanaal -project. 23

24 Resultaten(3): : Communicatie: publicaties, lezingen en presentaties 24

25 Resultaten (4) Gezamenlijke monitoring Met kruisnet op glasaal en driedoornige stekelbaars - gedurende 3 jaar - 18 locaties - 2 maal per week in maart april, en mei - 40 vrijwilligers - zoekkaart brakke beestjes - Verrassende resultaten. Spreiding aanbod in ruimte en tijd. Zie Visionair nr 35 (2015) 25

26 De komende jaren -Gezamenlijke monitoring van doelsoorten (aal en 3D-stekelbaars) - Samenwerking met Rijn West - Samenwerking met EZ? - Intrek en uittrek - Verschillende technieken - Focus op overgang Rijk-Regio - Invloed nieuwe zeesluis 26

27 Let s not take this planet for granted (Leonardo Dicaprio, 2016) Dank u voor uw aandacht 27