Slim eten, lekker weten

Transcriptie

1 Slim eten, lekker weten Vis eten met een goed geweten. Doelgroep: onderbouw - bovenbouw Benodigdheden per kind: 13 prints van de vissoorten op A4(zie bijlage) 1 stok (bamboo of tak) 50 cm dun touw paperclip (11 stuks) kleurpotloden schaar lijm Doelstelling: Kinderen laten kennismaken met de vissoorten die op de Belgische markt beschikbaar zijn en leren welke van deze vissen op een duurzame manier gevangen worden. Werkwijze: Print of kopieer de 13 vissen. De kinderen kunnen deze inkleuren. Vouw de pagina op de stippellijn en knip het stuk voor de muil weg (1). Neem een paperclip en plooi één been van de clip in een hoek van 90 (2) Kleef de paperclip vast tussen de uitgesneden vishelften aan de muil. Kleef de vishelften nu op elkaar (3). Ziezo je eerste vis is klaar. Knip de vis nu verder uit (4). Bevestig het touwtje aan je stok. Plooi van een paperclip een vishaakje en bind dit aan het touwje (5). Leg de 13 uitgesneden vissen op de grond in je klaslokaal. Probeer de vissen te vangen en lees de informatie over de vissoort op de achterzijde.

2 Tonijn Er bestaan heel wat soorten tonijn: de blauwvintonijn, geelvintonijn, witte tonijn, de skipjack tonijn (ook wel bonito of gestreepte tonijn genoemd). Er wordt sterk afgeraden om sommige tonijnsoorten nog te vangen. Je kiest best voor de witte tonijn of de skipjack uit de Stille Oceaan. Een blauwvintonijn kan tot 4 à 5 meter worden en weegt meer dan 500 kg. De witte tonijn, geelvintonijn en de skipjack zijn heel wat kleiner. De tonijn is erg gespierd (vandaar ook de rode kleur van het visvlees) en een heel snelle zwemmer. Sommige soorten bereiken een snelheid van 75 km/u zijn zo heel wat sneller dan de snelste haai. + Witte tonijn en skipjack uit de Stille Oceaan - Geelvintonijn, Witte tonijn uit de Atlantische of Stille Oceaan en Middelandse Zee (Dit is afgeleid van de viswijzer, een initiatief van Stichting De Noordzee en het Wereld Natuur Fonds)

3 Kabeljauw De kabeljauw is een rondvis * die meestal tussen de 50 cm en 80 cm lang maar hij kan tot 1,5 meter worden. Tijdens het paaiseizoen (paren en leggen van eitjes) van februari tot mei vangt men deze vis beter niet omdat de kwaliteit niet zo goed is en omdat zo het aantal vissen beter in stand blijft. De kabeljauw heeft vast, helder, wit visvlees en wordt meestal verkocht als filet of vismoot. Het is één van de meest gebruikte vissen in gerechten. * Een rondvis is een vis die rechtop zwemt. Wanneer je de vis dwars doorsnijdt zie je een min of meer elliptische of ovale vorm. Naast de rondvissen is er de groep van platvissen. + Barentszzee, Alaska, Oostzee, Ijsland / - Noordzee, Kattegat, Noorse kust (Dit is afgeleid van de viswijzer, een initiatief van Stichting De Noordzee en het Wereld Natuur Fonds)

4 Schelvis De schelvis behoort tot de familie van de kabeljauw, met iets zachter visvlees. De visvangst vindt vooral plaats in het Noorden van de Noordzee en het Noordoosten van de Atlantische oceaan. Net zoals veel andere vissen heeft hij een zesde zintuig namelijk een zijlijn die dienst doet als antenne om bijvoorbeeld andere vissen op te merken. Meestal is hij ongeveer 35 cm lang maar sommige exemplaren worden wel tot 1 meter lang. Bij ons is de schelvis iets minder bekend, maar vooral in het Verenigd Koninkrijk zijn er heel wat liefhebbers van fish and chips waar dikwijls schelvis voor wordt gebruikt. Schelvis wordt dikwijls gebruikt bij vissoep. De lever van schelvis bevat zeer veel gezonde vetten en is een ware delicatesse. + Noorwegen, Ijsland, Noordzee - Noordzee (bodemsleepnet), Skagerrak (Dit is afgeleid van de viswijzer, een initiatief van Stichting De Noordzee en het Wereld Natuur Fonds)

5 Zalm Vrijwel alle zalm die je kan kopen is gekweekt. We maken een onderscheid tussen de Atlantische zalm en de Pacific zalm. De zalm is ongeveer 65 cm en heeft roos, oranje visvlees. Opvallend: De zalm is een trekvis. Hij zwemt tegen de richting van zijn geboorterivier op om daar de eitjes te gaan leggen. Het is één van de enige vissen die zowel in zoet als zoutwater voorkomt. Ze worden geboren in zoet water, na enkele jaren gaan ze naar oceanen om hierna terug te keren naar zoet water. Na het leggen van de eieren (paaien) in zoet water sterven de ouders meestal omwille van uitputting. + Alaska - Stille oceaan, Chili, Canada, Europa (Dit is afgeleid van de viswijzer, een initiatief van Stichting De Noordzee en het Wereld Natuur Fonds)

6 Koolvis Behoort tot de familie van de kabeljauwachtigen en komt enkel voor in zoutwater. Meestal wordt hij niet groter dan 60 cm, maar sommige koolvissen worden wel 130 cm. Koolvissen kunnen wel 25 jaar oud worden. De witte koolvis wordt ook wel pollak genoemd en is één van de belangrijkste vissen voor het maken van fish sticks. Aan boord van het schip wordt de vis onmiddellijk verwerkt en meestal ook ingevroren, je vindt dus niet zo snel verse koolvis. Een koolvis is niet zo duur en hij kan in kabeljauwgerechten de kabeljauw perfect vervangen. In Duitsland noemt men de koolvis ook wel eens Seelachs ( zeezalm ). + Noordzee, Arctische Zee, Skagerrak en eventueel Ijsland indien op de juiste manier gevangen - Ijsland met bodemsleepnetten, Faroer (Dit is afgeleid van de viswijzer, een initiatief van Stichting De Noordzee en het Wereld Natuur Fonds)

7 Marlijn De marlijn herken je aan zijn speervormige snuit en kan wel 4,5 meter kan worden. Het is één van de snelste vissen en kan een snelheid bereiken van wel 100 km/uur. Hij leeft vooral in warmere zeeën. Zijn voeding bestaat uit andere vissen die hij danzij zijn hoge snelheid kan vangen. De marlijn is overbevist en staat op verschillende lijsten als te vermijden. Het blijft echter voor sportvissers een geliefde vis om op te vangen. Visvangst op grote schaal is zeker te vermijden. De blauwe marlijn lijkt op de zwaardvis, dit is een vis van dezelfde familie. - Visvangst op grote schaal is te vermijden

8 Zeebaars Een zilverkleurige vis met erg lekker en stevig visvlees. De kleine vissen kunnen in hun geheel verkocht en bereid worden. De grotere worden gefileerd waar men het vel meestal niet verwijderd zodat het visvlees niet uit elkaar valt. Het zilvere vel is trouwens erg mooi op het bord. Vooral in Frankrijk wordt de zeebaars erg gesmaakt. Wist je dat de zeebaars een erg slimme vis is, bij helder weer (overdag en s nachts) kan hij de boten goed onderscheiden en laat hij zich veel moeilijker vangen dan bij bijvoorbeeld stormachtig weer. + Noordzee met de hengel - Noordzee met staande netten (Dit is afgeleid van De Kust kijkt verder )

9 Pladijs De pladijs is een platvis die je herkent die aan één zijde groenbruin is met oranje stippen en aan de andere zijde zuiver wit. Voor de Belgische vissers is het één van de belangrijkste vissen. Wij eten pladijs van ongeveer 30 à 45 cm, maar hij kan wel één meter worden. Pladijs is het lekkerst in de zomer omdat hij in de winter eitjes legt en daarom magerder is. Je kan de pladijs op heel veel manieren bereiden: gebakken, gepocheerd of gestoofd. In België is de pladijs al vrij bekend, maar zeker nog niet bij iedereen. P.S.: in Nederland noemt men een pladijs een schol. + Noordzee - Noordzee (pulskor of boomkor) (Dit is afgeleid van de viswijzer, een initiatief van Stichting De Noordzee en het Wereld Natuur Fonds)

10 Haai Een haai is een erg bekend roofdier. Er bestaan echter honderden soorten, van 20 cm tot de walvishaai van maar liefst 15 meter. Slechts enkele soorten zijn gevaarlijk voor de mens. Ze verschillen van andere vissen omdat hun skelet is opgebouwd uit kraakbeen. Dit is zachter dan de harde botten van andere vissen. Haaien zijn bedreigd, ze worden soms nog per ongeluk gevangen (bijvangst) omdat ze in het visnet zitten wanneer men andere vissen wil vangen. In Europa, Amerika en nog veel andere landen is het verboden haaien te vangen om alleen de haaienvin te gebruiken. Het haaienvlees op zich is niet lekker en wordt niet gebruikt in gerechten. Om haaienvinnensoep, een typisch chinees gerecht, te maken, heb je helemaal geen echte haaienvinnen nodig. Dit wordt gemaakt van aardappelmeel of maïzena, ei en bouillon. Mag niet gevangen worden

11 Haring De haring is de meest verbruikte vis, vroeger nog meer dan nu. Hij is bovendien erg voedzaam en in vergelijking met andere vissen vrij goedkoop. Een maatje is een haring die zich nog niet heeft voortgeplant en meest voorkomt tussen mei en juni. Haring vind je op alle mogelijke manieren te koop: in bokaal, gemarineerd, als rolmops, gerookt, vers, in het zuur. Weetje: waarom leeft een haring met duizenden in een school? Om zo andere vissen af te schrikken zich dus te beschermen. + Noord Oost Atlantische Oceaan

12 Tong De Noordzeetong is erg typisch en zeer bekend voor Belgische vissers. Hij is langgerekt ovaalvormig, zijn rug is donkerrood met stipjes aan de onderzijde wit is. Hij leeft op de bodem van de zee en gebruikt zijn kleur als camouflage. Men vangt meestal tong van ongeveer 40cm. Tong is het best van juli tot januari, hiervoor schieten ze kuit (= eitjes leggen) en dus vangen we ze beter niet. Tong is een echte lekkernij maar is niet zo goedkoop. Erg bekend is de tong meunière. Hierbij wordt de tong met bloem bedekt en nadien in boter gebakken. + Noordzee (Dit is afgeleid van de viswijzer van het WWF)

13 Mosselen De mossel is een weekdier die erg veel voorkomt aan de Belgische en Nederlandse kust en vooral in de Oosterschelde. De mosselen die we eten zijn in feite door de mens gekweekt. Meestal gaat het om bodemcultuur mosselen. De zaadjes worden op de bodem uitgezet en na ongeveer twee jaar opgehaald. Zeeuwse mosselen zijn het meest bekend in onze winkels. Mosselen bereiden is niet zo moeilijk. Ze worden bereid in een kookpot met uitjes, selder en wat boter. Door ze enkele minuten te koken gaan de schelpen openstaan en zijn de mosselen gaar. Proef zeker ook eens van het vocht dat is overgebleven in de kookpot... heerlijk! + Oosterschelde van juli tot eind maart of soms zelfs april (maw de zomer, herfst en winter is de beste periode)

14 + Niet aan te raden, maar indien toch: Noordoost Atlantische oceaan Rog (Bron: De Veldverkenners, een initiatief van VILT) Er bestaan wel 500 soorten roggen. De rog is een verre familie van de haai, eigenlijk is het een platte haai. In tropische zeeën vindt men gevaarlijke soorten zoals de pijlstaartrog met een scherpe staart of roggen die met stroomschokken tot 220 V (= zoals in een stopcontact) hun prooien vangen. Roggen komen niet veel voor in de Noordzee. De stekelrog is de meest verkochte soort. Deze rog met stekels (ongevaarlijk voor de mens) is bruingrijs met donkere vlekken en stipjes, de buikzijde is lichter. Ze kunnen groter dan 1 meter worden, maar in de vismijn zijn ze meestal ongeveer 60 cm. Van rog wordt vrijwel enkel de vleugels gegeten. Een rog heeft een zeer typische smaak en wordt meestal gebakken of gepocheerd. Een klassieker is rog met hazelboter en kappertjes.