GEMEENTE ONDERBANKEN

Transcriptie

1 RAADSVOORSTEL GEMEENTE ONDERBANKEN Onderwerp: Millennium Gemeente Gemeentebladnummer : 2013/17 Behandelend ambtenaar : RICHTER, Marcel Agendapunt : Portefeuille : SOCIAAL- ECONOMISCH DOMEIN Registratienummer : 1453 Raadsvergadering : 20 juni 2013 Commissie : WAS Programma : vitale samenleving Datum college voorstel : AAN DE GEMEENTERAAD, Voorstel 1. te verklaren dat de gemeente Onderbanken voortaan een Millennium Gemeente is; 2. de gemeente Onderbanken bij de VNG aan te melden als Millennium Gemeente; 3. zich met name in beginsel te willen richten op de doelen 7 en 8 en daar waar mogelijk te bezien of er elementen uit de eerste zes doelen over te nemen zijn; 4. de lokale betrokkenheid bij de Millenniumdoelen te vergroten op basis van de voorstellen en deze door het college te laten bespreken in de reguliere overleggen met het bedrijfsleven en verenigingen; 5. het college op te dragen alles in het werk te stellen een Millennium Gemeente te zijn, te blijven en dit uit te stralen; 6. het college op te dragen via de planning- en controlcyclus te laten rapporteren over de voortgang en de activiteiten die de gemeente Onderbanken als Millennium Gemeente zet en de hiermee gemoeide financiële consequenties. Inleiding De gemeente Onderbanken heeft de ambitie uitgesproken om Millennium Gemeente te worden. Op basis van de pijlers (Millenniumgemeente met VN doelen 7 en 8, Energieneutrale Gemeente en Duurzame Inkoop) wil de gemeente Onderbanken bijdragen aan het realiseren van de acht mondiale Millenniumdoelen. We starten met Millenniumgemeente als beginpunt van ons duurzaamheidsdenken (los van het feit dat we, al dan niet onbewust, toch al het nodige in de praktijk brengen). Tevens zal nog worden bezien of en in welke mate regionale samenwerking op het terrein van Millenniumgemeente mogelijk is. In dit raadsvoorstel wordt het kader geschetst van het Millenniumbeleid van Onderbanken. Op basis van voorliggend raadsvoorstel en raadsbesluit verklaart de gemeente Onderbanken voortaan een Millennium Gemeente te zijn en kan zij zich als zodanig bij de VNG aanmelden. De werkgroep Millenniumgemeente, die op 27 september 2012 door uw raad is ingesteld, heeft e.e.a. voorbereid.

2 Doelstelling en beleidskader De gemeente Onderbanken heeft de ambitie om Millennium Gemeente te worden. Op basis van nader vast te stellen pijlers wil Onderbanken bijdragen aan het voor 2015 realiseren van de acht mondiale Millenniumdoelen. Acht Millenniumdoelen. Maar wat zijn die acht Millenniumdoelen dan? Tijdens de Millenniumtop van de Verenigde Naties in 2000 hebben wereldleiders de volgende acht Millenniumdoelen benoemd: 1. Extreme armoede en honger zijn uitgebannen; 2. Alle jongens en meisjes gaan naar school; 3. Mannen en vrouwen hebben dezelfde rechten; 4. Kindersterfte is sterk afgenomen; 5. Minder vrouwen sterven door zwangerschap; 6. De verspreiding van ziektes als AIDS en malaria is gestopt; 7. Er leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu; 8. Er is meer eerlijke handel, schuldverlichting en hulp. De wereldleiders hebben daar afgesproken dat deze doelen in 2015 gehaald zijn. Ook de Nederlandse regering heeft zich aan deze doelen verbonden. Op was men halverwege de termijn. Als we om ons heen kijken, kunnen we concluderen dat er nog veel werk aan de winkel is. Ook lokaal. Zoals al is aangekondigd, wil Onderbanken een steentje bij proberen te dragen aan het verwezenlijken van deze Millenniumdoelen. Argumenten Lokaal perspectief Millenniumdoelen Het zijn juist gemeenten die kunnen bijdragen aan het realiseren van de Millenniumdoelen. Als wij anders gaan inkopen, als wij onze internationale (ontwikkelings) samenwerking anders gaan inrichten en als we serieus aan de slag gaan met energiebeleid etc. kan ook de gemeente Onderbanken, samen met inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners, een kleine, doch zichtbare bijdrage leveren aan een betere wereld. Elders, maar ook hier in Onderbanken zelf. De werkgroep realiseert zich daarbij dat Onderbanken niet de enige Nederlandse gemeente is die een bijdrage wil leveren aan het realiseren van de Millenniumdoelen: de gemeente Onderbanken op dit terrein niet alleen het wiel hoeft uit te vinden en dat het Millenniumbeleid het meest effectief is als daarbij de samenwerking wordt gezocht. Vandaar dat de gemeente Onderbanken wil aansluiten bij de VNG-campagne met betrekking tot de Millennium Gemeente. Via deze campagne kiest iedere gemeente, onder een gezamenlijke, herkenbare vlag een eigen invulling als Millennium Gemeente. Langs deze weg kunnen gemeenten een nieuwe impuls geven aan (bestaand) beleid op het gebied van de Millenniumdoelen en/of dit in brede verband belichten. Deze VNG-campagne biedt ook een kader voor ideeën en activiteiten om de betrokkenheid van burgers bij het Millenniumbeleid te vergroten. Daarbij verbindt een Millennium Gemeente lokaal initiatief met de mondiale 2

3 ontwikkelingsagenda. Langs deze weg kan ook Onderbanken haar bijdrage hieraan leveren. Hoe kan Onderbanken Millennium Gemeente worden? De VNG geeft aan dat een Millennium Gemeente een gemeente is die een bijdrage levert of wil leveren aan het mee realiseren van de Millenniumdoelen en die bewust wil uitdragen Millennium Gemeente te zijn. Elke gemeente kan dus Millennium Gemeente worden. De VNG meldt verder dat gemeenten die Millennium Gemeente willen worden: - een raadsbesluit nemen waarin de gemeente verklaart Millennium Gemeente te (willen) zijn; - dit raadsbesluit bij de VNG melden; - dit raadsbesluit intern en extern communiceren; - aan de slag gaan om lokale betrokkenheid bij doelen te vergroten; - concrete Millennium activiteiten op te (laten) pakken en zichtbaar te maken (waarbij ook ervaringen van anderen kunnen worden benut); - bewust te (blijven) uitdragen dat de gemeente Millennium Gemeente is. Uitgangspunten Millenniumbeleid Onderbanken Met het oog op een effectief en efficiënt Millenniumbeleid mèt draagvlak hanteert de gemeente Onderbanken de volgende uitgangspunten voor het Millenniumbeleid: - geef het Millenniumbeleid vorm op basis van de afzonderlijke pijlers Millenniumgemeente, energieneutrale gemeente, duurzame inkoop èn indien mogelijk in samenhang; - combineer waar mogelijk bestaand en nieuw beleid; - betrek inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners bij het uitwerken en uitvoeren van het Millenniumbeleid; - richt de aanpak van doelen en activiteiten op zowel het hier in Onderbanken, als het daar elders in de wereld; - kies voor effectief en zichtbaar beleid: richt het beleid op zaken waar Onderbanken met een beperkte bijdrage een zichtbaar verschil kan maken; - hanteer de Onderbankense maat : maak keuzes die bij Onderbanken passen en waarvoor in Onderbanken draagvlak bestaat; - maak bijdragen aan Millenniumdoelen steeds minder van de gemeente afhankelijk en steeds meer van de gemeenschap; - zorg ervoor dat de bijdrage van Onderbanken stimuleert, maar niet overneemt; - ondersteun liever tijdelijk meerdere projecten, dan langdurig één project; - stimuleer met name lokale initiatieven; - laat de bijdrage direct ten goede komen aan doel(groep), niet aan intermediair; - streef de multiplier effect(en) na; - communiceer doel en activiteiten m.b.t. het Millenniumbeleid; - hanteer het principe van Glocal : think global, act local. Daarbij kan de vraag gesteld worden welke rol de gemeente in deze op zich neemt. Met het oog op bovenstaande uitgangspunten, kiest de gemeente met name voor de rollen van kaderschepper, facilitator, stimulator, kennisgever/-deler en coördinator. In uitvoerende zin zal de gemeente echter minder een rol hebben en de gemeenschap juist meer. 3

4 Aanpak Millenniumbeleid Onderbanken De Millenniumdoelen vragen om samenwerking en een lange adem. Het Millenniumbeleid van Onderbanken kan dus niet achter één gemeentelijk bureau worden uitgedacht en als één los project worden uitgevoerd. Om het Millenniumbeleid te doen slagen, heeft men elkaar langere tijd nodig: intern en extern. En zullen we ons moeten realiseren dat het hier om een interactief groeiproces gaat. In dit raadsvoorstel worden daarom alleen de eerste stappen aangegeven. Hoe het Millenniumbeleid zich daarna ontwikkelt, zal de toekomst uitwijzen en daar zal met name de werkgroep een belangrijke rol in gaan spelen. Binnen de gemeente wordt de volgende aanpak voorgesteld. Na een gezamenlijke bijeenkomst zal vanuit genoemde pijlers met eventuele aanvullende thema s door de (ambtelijke) werkgroep aan de slag worden gegaan om de bestaande activiteiten die aansluiten op de Millenniumdoelen in kaart te brengen en om de uitgangspunten en mogelijkheden voor toekomstig Millenniumbeleid op een rij te zetten. Via de planning- en controlcyclus zal het college de vervolgstappen in het kader van het Millenniumbeleid aan de raad blijven rapporteren. Daarnaast zal de gemeente Millenniumdoelen, -beleid en activiteiten steeds extern communiceren en inwoners, bedrijfsleven en maatschappelijke partners, zoals scholen, verenigingen, belangengroeperingen en het welzijnswerk, bij het uitwerken en uitvoeren van het Millenniumbeleid betrekken (zie verder de paragraaf over communicatie). Bestaande bijdragen aan Millenniumdoelen Uit de inventarisatie van bestaande activiteiten blijkt dat de gemeente al een aantal activiteiten ontplooit die bijdragen aan de Millenniumdoelen. Voorbeelden daarvan zijn: - Vaststellen op 19 juli 2011 van de nota De route naar een duurzame interne bedrijfsvoering door het college (zie bijlage); - Duurzaam inkopen is verankerd in het aanbestedingsbeleid van de gemeente Onderbanken, het duurzaamheidsbeleid wordt in de aanbestedingsdocumenten en bestekken vertaald (daarbij wordt gebruik gemaakt van de duurzaamheidscriteria zoals die per productgroep zijn vastgesteld door Senter Novem (zie ook actiepunt 7 in de nota); - De gemeenteloods wordt verduurzaamd (zonnepanelen; actiepunt 6 in de nota); - Door middel van gerichte communicatie (o.a. publicaties in het Onderbanken Journaal en gemeentelijke website) informeert de gemeente particuliere woningeigenaren actief inzake energiebesparende maatregelen; - gescheiden afvalinzameling; - toetsen van energienormen bij aanvragen bouwvergunningen (nieuwbouwwoningen moeten voldoen aan een epc-norm (0,6 energieprestatiecoëfficiënt)). De epc-berekening kan gebruikt worden i.p.v. het energielabel; - uitwerking en uitvoering gemeentelijk waterplan, w.o. duurzaam omgaan met onkruidbestrijding, aanleg gescheiden rioolstelsel, afkoppelen en infiltratie (bij elk project wordt bekeken of er op dit gebied mogelijkheden zijn). 4

5 Toekomstige bijdragen aan de Millenniumdoelen De werkgroep zal ook toekomstige mogelijkheden bezien om bij te dragen aan het realiseren van de Millenniumdoelen. Hierbij kan gedacht worden aan 1) gemeentelijke voorzieningen: energiebesparing/gebruik duurzame energie (energiezuinige armaturen (ledverlichting) en bewegingsmelders e.d. in gemeentehuis en openbare gebouwen, gezamenlijke inkoop duurzame energie waar mogelijk verenigingen en organisaties op mee kunnen liften, verdere optimalisatie stookgedrag, duurzaam inkopen (w.o. inkoop groene stroom), leveranciers stimuleren duurzaam te werken; 2) woningen: energiebesparing/duurzame energie meer meenemen bij ruimtelijke ontwikkeling, eigenaren wijzen op energiecontracting, vereniging huiseigenaren meer betrekken bij energiebesparing e.d., energiedoelen opnemen in volkshuisvestingsbeleid en prestatieafspraken met corporaties, dakbegroeiing stimuleren; 3) utiliteitsgebouwen: energiezuinige installaties en energiezuinig gedrag en groen gas stimuleren bij verenigingen e.d., aandacht voor binnenklimaat scholen, bedrijven; 4) bedrijvenloket/parkmanagement m.b.t. energiebesparing/duurzame energie, komen tot duurzamere ingerichte ketens en bedrijventerreinen (met andere gemeenten); 5) verkeer en vervoer: vestiging Multi-fuel tankstation met schonere brandstoffen, meer (stallings)ruimte voor fietsers, haltes openbaar vervoer beter laten aansluiten op het mobiliteitsgedrag, gebruik fiets, openbaar vervoer, carpooling stimuleren, elektrische oplaadpunten voor fietsen en auto s; 6) jongeren: via les en spel milieuvriendelijk gedrag leren en kinderen het wat en hoe van klimaatbeleid laten zien en daarbij verbindingen leggen, gemeente heeft een voorbeeldfunctie. Dit is slechts een korte opsomming van voorbeelden waarbij ook verdere suggesties verwerkt kunnen worden. Daarbij zal ook worden bezien in hoeverre Onderbanken bepaalde projecten samen met andere gemeenten kan gaan oppakken. De initiatieven dienen derhalve breed gedragen en van onderop te komen. De gemeente heeft daarbij een kaderstellende en ondersteunende rol, maar zal geen kartrekker zijn. Bij het kiezen van land(en) en project(en) is het verder nog van belang om te kijken naar aspecten als veiligheid, de aanwezigheid van een netwerk, de uitvoerbaarheid en het oordeel hierover van organisaties uit het veld. VNG-campagne Millennium Gemeente Op 7 juli 2007 was de helft van de tijd van de VN Millenniumcampagne verstreken. Inmiddels zijn er grote vorderingen gemaakt, maar helaas blijven sommige resultaten achter. Dit is het moment om te handelen. In ontwikkelingslanden, maar ook in ons eigen land kunnen juist gemeenten een belangrijke bijdrage leveren aan het behalen van de doelen. Daarom heeft de VNG de campagne Millennium Gemeente georganiseerd. Deelnemende gemeenten kiezen een eigen invulling, onder een gezamenlijke herkenbare vlag. Dit kan nieuwe impulsen voor het mondiaal beleid betekenen of juist het in de schijnwerpers zetten en in breder verband trekken van bestaande activiteiten. 5

6 Een gemeente kan op vele manieren bijdragen aan het behalen van de millenniumdoelen. Om gemeenten suggesties te geven bij de invulling van de maatregelen die bijdragen aan het behalen van de Millenniumdoelen, heeft de VNG een voorbeeldlijst opgesteld. Hieronder een aantal voorbeelden van de VNG: 1. Kies duurzaam geproduceerd hout 2. Een goed milieu- en klimaatbeleid 3. Duurzaam inkopen en aanbesteden 4. Bespaar energie, verminder/compenseer de uitstoot van CO2 5. Neem Fair Trade producten af De VNG roept gemeenten op om het raadsbesluit waarin de gemeente zich Millennium Gemeente verklaart op te sturen. Op de website worden alle Millennium Gemeenten vermeld. Met dit raadsvoorstel en besluit laat het gemeentebestuur van de gemeente Onderbanken zien dat ze zich geheel achter de Millenniumdoelen schaart en deze belangrijk vinden. Na het raadsbesluit gaat de gemeente Onderbanken zich officieel presenteren als Millennium Gemeente en zullen de zogenaamde Millennium Gemeente borden worden onthuld bij één van de komgrenzen. Daarna zal bekeken worden wat de gemeente Onderbanken in dit verband nog meer kan c.q. zou moeten doen via een nog in te stellen werkgroep Millenniumbeleid. Kanttekeningen en risico s Juridisch: Personeel: Bestuurlijke/politieke of algemene risico s en gevolgen: Financieel: Om zichtbaar te laten zijn dat de gemeente Onderbanken een Millenniumgemeente is, zullen ongeveer 15 bordjes besteld moeten worden à 75 euro per stuk (kosten 1125 euro) en een vlag ad 25 euro. Dit bedrag kan eventueel uit het budget vervanging verkeersborden betaald worden of uit het budget toerisme. Indien dit niet mogelijk is, zal de raad een bedrag moeten voteren in bijvoorbeeld de tweede burap. Kosten/opbrengsten verbonden aan dit voorstel zijn: Jaar Bedrag Ten laste/gunste van FCL Product/ECL 6

7 Uitvoering Een deel van het Millenniumbeleid kan worden gerealiseerd via bestaande budgetten. Echter gelet op de financiële situatie van de gemeente Onderbanken is het noodzakelijk om keuzes te maken in het besef dat niet alles mogelijk en realistisch is. Er zijn vooralsnog geen middelen gereserveerd voor dit onderwerp in de begroting en er is ook geen extra formatie hiervoor aanwezig. Uiteraard kunnen extra bijdragen, via Rijk, provincie e.d., zorgen voor een extra impuls. Via de planning- en controlcyclus zullen steeds de financiële implicaties van het Millenniumbeleid worden aangegeven. Er zal invulling gegeven worden aan het Millenniumbeleid door de gemeente Onderbanken uit te roepen als Millennium Gemeente, de huidige activiteiten in dit kader in stand te houden en in toekomstig beleid zoveel mogelijk rekening te houden met de Millenniumdoelen. Daarbij zullen zoveel mogelijk de inwoners van Onderbanken, instellingen, organisaties, verenigingen en stichtingen worden betrokken. Communicatie Onder de inwoners, ondernemers en maatschappelijke instellingen in Onderbanken zijn de precieze Millenniumdoelen op dit moment waarschijnlijk beperkt bekend. Toch vinden er in Onderbanken al de nodige activiteiten plaats die bijdragen aan het behalen van deze doelen. Niet alleen via de gemeente, maar ook via de gemeenschap van Onderbanken, zowel op het gebied van bijv. inkoop, energie, bouw van woningen. Met de communicatie aangaande het Millenniumbeleid beoogt de gemeente, samen met anderen die actief (willen) meewerken aan (een bredere betrokkenheid bij) de realisatie van de Millenniumdoelen, om de inwoners, ondernemers en maatschappelijke instellingen van Onderbanken te enthousiasmeren voor het Millenniumbeleid van Onderbanken. Dat willen we bereiken door hen te informeren over doel, activiteiten en resultaten van het Millenniumbeleid en door hen te bewegen bij te dragen aan Millenniumactiviteiten van Onderbanken. Het is hierbij nadrukkelijk de bedoeling dat het Millenniumbeleid niet alleen van de gemeente is, maar juist gedragen worden door de gemeenschap in Onderbanken. Bovendien gaat het niet om een éénmalig evenement, maar om een doorlopend traject dat in ieder geval tot 2015 duurt. Daarbij wordt tevens geprobeerd om een zwaan-kleef-aan -effect te sorteren dat mogelijk zelfs leidt tot Millenniumambassadeurs. Hierbij kan een breed scala aan doelgroepen onderscheiden worden: ondernemers, schoolkinderen, jongeren, ouderen, milieu- en ontwikkelingssamenwerkinggroeperingen, sport-, cultuur-, vrouwen- en buurtverenigingen, woningbouwcorporaties, welzijnsinstellingen etc. De gemeente Onderbanken wil bij de communicatie aangaande het Millenniumbeleid, met het oog op een zo krachtig mogelijk effect, waar mogelijk en relevant aansluiten bij landelijke campagnes. Het college zal per Millenniumactiviteit met de betreffende (mede)organisatoren bezien welke communicatiemiddelen voor die activiteit het meest adequaat zijn. Daarbij kan men bijvoorbeeld denken aan: - communiceren van Millenniumdoelen, -beleid, -activiteiten en resultaten via pers, websites e.a. media; - vaste rubriek in het Onderbanken Journaal over mensen of organisaties uit Onderbanken die zich inzetten voor de Millenniumdoelen; - Millenniumbeleid agenderen bij (bestuurlijke) overleggen met verenigingen, maatschappelijke instellingen en bedrijfsleven; 7

8 - Publieksevenementen zoals nieuwjaarsreceptie, vrijwilligersavond, tentoonstellingen, sport- en muziekmanifestaties e.d. benutten om aandacht te schenken aan de Millenniumdoelen en activiteiten. Evaluatie Na twee jaar (in 2015) kan geëvalueerd worden of er één of meerdere Millenniumdoelen zijn behaald. Middelen financiële middelen personele middelen Schinveld, 23 mei 2013 Mia Lamerichs, Netty Nijssen, Jos Pieper, Zus Sajovec, raadsleden (werkgroep Millenniumgemeente) Marcel Richter Voorzitter/secretaris werkgroep Millenniumgemeente Bijlage(n) : nota De route naar een duurzame interne bedrijfsvoering. Ter inzage : 8

9 De raad van de gemeente Onderbanken; Gezien het voorstel van Mia Lamerichs, Netty Nijssen, Jos Pieper en Zus Sajovec, raadsleden (werkgroep Millenniumgemeente) van 23 mei 2013 (gemeenteblad 2013/17); Overwegende, dat hij in zijn vergadering van 27 september 2012 (gemeenteblad 2012/nr. 67) heeft ingestemd met het instellen van de werkgroep Millenniumgemeente; Gelet op de bepalingen van de Gemeentewet; B e s l u i t: 1. te verklaren dat de gemeente Onderbanken voortaan een Millennium Gemeente is; 2. de gemeente Onderbanken bij de VNG aan te melden als Millennium Gemeente; 3. zich met name in beginsel te willen richten op de doelen 7 en 8 en daar waar mogelijk te bezien of er elementen uit de eerste zes doelen over te nemen zijn; 4. de lokale betrokkenheid bij de Millenniumdoelen te vergroten op basis van de voorstellen en deze door het college te laten bespreken in de reguliere overleggen met het bedrijfsleven en verenigingen; 5. het college op te dragen alles in het werk te stellen een Millennium Gemeente te zijn, te blijven en dit uit te stralen; 6. het college op te dragen via de planning- en controlcyclus te laten rapporteren over de voortgang en de activiteiten die de gemeente Onderbanken als Millennium Gemeente zet en de hiermee gemoeide financiële consequenties. Aldus besloten in zijn openbare vergadering van d.d. 20 juni De raad voornoemd, de griffier, de voorzitter, mr. M.M.G.M. Richter M.A.H. Clermonts Aretz 9