Jaarverslag en Jaarrekening 2012

Transcriptie

1 Jaarverslag en Jaarrekening 2012

2

3 Inhoudsopgave 1. Algemeen Voorwoord CvB Verslag van de RvT Missie, visie en beleid De organisatie in 2012 Governance 2. Onderwijs Speerpunten en uitdagingen Resultaten onderwijs Faciliteiten voor studenten Prijzen 3. Praktijkgericht onderzoek Onderzoeksopzet en -inzet Kwaliteit Kennisvalorisatie 4. Contractactiviteiten Strategie Resultaten Kwaliteitszorg 5. Bedrijfsvoering Financieel beleid Personeel Huisvesting Duurzaamheid 6. Jaarrekening Toelichting algemeen Balans met vergelijkende cijfers voorgaand boekjaar Staat van baten en lasten met vergelijkende cijfers voorgaand boekjaar Kasstroomoverzicht Toelichting op de onderscheiden posten van de balans Niet uit de balans blijkende vorderingen Niet uit de balans blijkende verplichtingen Gebeurtenissen na de balansdatum Toelichting staat van baten en lasten 7. Overige gegevens Controle verklaring Voorstel bestemming resultaat 8. Bijlagen Gegevens van de rechtspersoon, RvT en CvB (bijlage 1) Overzicht verbonden partijen (model E) Vermelding op basis van WOPT (model F) Bezoldiging van bestuurders en toezichthouders (model H) Financiële specificaties rijkssubsidies (model G) 1

4 1. ALGEMEEN Voorwoord CvB Verslag van de RvT Missie, visie en beleid De organisatie in 2012 Governance 2

5 VOORWOORD VAN HET COLLEGE VAN BESTUUR 2012 heeft in teken gestaan van het continueren en waar mogelijk verbeteren van de geboden kwaliteit. Kwaliteit in het initieel onderwijs, post initieel onderwijs en in het onderzoekscentrum. Kwaliteit is pas kwaliteit als de klant het als zodanig ervaart en in 2012 mogen wij wederom concluderen dat dit het geval is zoals blijkt uit de NSE (Nationale Studenten Enquête), de goedgekeurde prestatieafspraken en ook de validatie van het kwaliteitzorgsysteem van onderzoek (VKO). Kwaliteit ook die centraal staat in het in 2012 vastgestelde instellingsplan Verschil maken dat tot 2017 loopt en drie speerpunten kent, te weten: breed opleiden met een herkenbaar profiel, proactief in onderwijsinnovatie en verbonden met regio en wereld. De kwaliteit die de De Kempel biedt is alleen te realiseren met de juiste medewerkers. Medewerkers, die kwaliteit hoog in het vaandel hebben staan en ook een bijdrage leveren aan De Kempel community. Kortom, medewerkers waar wij trots op zijn en die het verschil maken! Het College van Bestuur dankt dan ook eenieder van harte voor de inzet, sfeer en behaalde resultaten. Helmond, mei 2013 College van Bestuur Drs. Taeke van den Akker, voorzitter Drs. Robert Verbruggen 3

6 VERSLAG VAN DE RAAD VAN TOEZICHT De Raad van Toezicht heeft in 2012 vier maal vergaderd. Tussen de vergaderingen door ontvangt de RvT een schriftelijk verslag met als titel Berichten aan de Raad van Toezicht. Dit verslag, waarin lopende zaken en verwachte ontwikkelingen staan beschreven, wordt opgesteld door het CvB. De samenstelling van de Raad van Toezicht is zodanig dat de toezichtstaak adequaat ingevuld kan worden. De leden nemen allen een onafhankelijke positie in ten opzichte van Hogeschool de Kempel. Op geen van de leden is de melding van strijdige belangen van toepassing. Ook zijn naar het oordeel van de Raad geen transacties verricht waarbij tegenstrijdige belangen van leden van het College van Bestuur hebben gespeeld. De gegevens over de samenstelling van de Raad van Toezicht en de bezoldiging van de leden zijn in de bijlagen terug te vinden. Als opvolger van de per 31 december 2011 afgetreden heer Van Ewijk is op basis van een opgesteld profiel en in overleg met de selectie- en remuneratiecommissie een kandidaat voorgedragen door de Hogeschoolraad. Deze kandidaat, de heer Ermers, is na een gesprek met de selectie- en remuneratiecommissie per 1 juli 2012 benoemd voor een periode van vier jaar. In de vier vergaderingen van de Raad van Toezicht stonden onderwerpen op de agenda zoals ; de met het ministerie van OCW gemaakte prestatie afspraken, de goedkeuring van de jaarrekening 2011, de begroting 2013, de beoogde renovatie van het kloostergebouw, de branchecode governance, de inrichting en opzet van de opleiding, samenwerkingsverbanden, het instellingsplan en het eigen rooster van aftreden. Ook is een start gemaakt met een gestructureerde monitoring van een aantal ess entiële prestatie indicatoren. Het komend jaar zal dit verder worden vormgegeven door in het instellingsplan benoemde doelen en afgesproken prestatie indicatoren te voorzien van streefcijfers. Hiermee wordt de mogelijkheid gecreëerd om -bij afwijkingen van de streefcijfers- cyclisch het (inhoudelijke) gesprek te voeren over de essentiële items. Feitelijk wordt hiermee de planning- & controlcyclus, die in de organisatie wordt toegepast ook in de relatie RvT-CvB geïntroduceerd. Eind 2012 heeft de voorzitter RvT te kennen gegeven om persoonlijke redenen per 1 januari 2013 af te treden. De voorzitter van de Raad van Toezicht heeft periodiek overleg met de voorzitter van het College van Bestuur. De Raad van Toezicht kent twee commissies: de selectie- en remuneratiecommissie en de auditcommissie. De auditcommissie is in 2012 drie maal bij elkaar geweest. De jaarrekening 2011 is in het bijzijn van de externe accountant besproken en vervolgens voor de aprilvergadering van de RvT ter goedkeuring geagendeerd. In december heeft de auditcommissie de begroting 2013 besproken en met een positief advies aan de RvT voorgelegd. De auditcommissie heeft zich ook gebogen over de financiële consequenties van de voorgenomen renovatie van het kloostergebouw. In 2013 zal de auditcommissie de externe accountant vragen om een toelichting bij de controle van de jaarrekening Voor zover nu te overzien zijn de begroting 2014, de uit te voeren renovatie van het kloostergebouw, de meerjarenbegroting en de daaruit volgende consequenties de overige agendapunten voor De selectie- en remuneratiecommissie is in 2012 drie keer bij elkaar geweest. Eind 2011 is de selectie- en remuneratiecommissie de procedure voor werving lid RvT gestart en na onder meer twee overleggen met de hogeschoolraad is op 1 juli 2012 deze vacature ingevuld. Eind 2012 is een nieuwe wervingsronde gestart en wel voor de vacature voorzitter van de Raad van Toezicht. De in 2006 mede op basis van externe adviezen vastgestelde bezoldigingen van leden van het College van Bestuur bevatten geen variabele componenten, geen regelingen inzake een versnelde 4

7 pensioenopbouw, geen regelingen inzake dichting van eventuele pensioengaten en geen financiële dekkingen voor afvloeiingsregelingen. De selectie- en remuneratiecommissie heeft sindsdien en dus ook in 2012 geen aanleiding gezien hierin wijzigingen aan te brengen. De ontwikk eling van de salarissen van de leden van het CvB lopen parallel met hetgeen daaromtrent in de cao-hbo is vastgesteld. De Raad van Toezicht heeft in 2012 eenmaal vergaderd met de Hogeschoolraad. Helmond, april 2013 Namens de Raad van Toezicht, Mr. L. Ritzema, plaatsvervangend voorzitter 5

8 MISSIE, VISIE EN BELEID Mensen verbinden die leren een warm hart toedragen. Dat mission statement is het centrale uitgangspunt van Hogeschool de Kempel. Het mission statement vloeit voort uit de missie van De Kempel: het opleiden van studenten tot startbekwame leraren. De toerusting van de leraar eindigt wat De Kempel betreft echter niet bij het met goed gevolg afronden van de bachelor, maar zet zich voort in een loopbaanlang leren. De Kempel verzorgt hiervoor postinitiële trajecten via Kenniscenter de Kempel. De lerende mens, van klein tot groot, staat centraal. De Kempel is een opleiding voor onderwijsberoepen die verbindt, dat wil zeggen de interactie bevordert tussen en met lerenden: leerlingen, studenten, docenten, mentoren en bestuurders. Opleiden is immers geen eenrichtingsverkeer. Verbinden betekent ook verbondenheid scheppen tussen mensen onderling en tussen mens en wereld, geïnspireerd door de christelijke traditie. De Kempel duidt leren als betekenisvol, vanuit het sociaal constructivistisch paradigma: het is doelgericht, onderzoekend, constructief, cumulatief, actief, waardevol, sociaal en context gebonden. De lerende is de actor in de onderwijsprocessen. De Kempel is een organisatie die een warm hart vraagt van betrokkenen en daarmee een beroep doet op echte betrokkenheid en interesse bij leerprocessen, op persoonlijk meesterschap. De Kempel wil de student opleiden tot een gekwalificeerd, geïnspireerd leraar die: nieuwsgierig is naar het leren van kinderen en van zichzelf; leerlingen weet te inspireren door zijn kennis, luisterend vermogen en vaardigheid hen te bevragen; bewust in het leven staat als cultuurdrager; niet alleen uitvoert, maar ook onderzoekt en ontwerpt; samen met collega s de ontwikkeling van de school vorm geeft; met ouders een professionele relatie weet op te bouwen en te onderhouden. Van cruciaal belang bij het realiseren van zowel de korte als lang termijn doelstellingen is het personeel. Passie, plezier en prestatie zijn hierbij de uitgangspunten en leiden tot continue (aandacht voor) professionalisering en verbinding. De voortgang van de gekozen doelen is onderdeel van de planning- & controlcyclus zodat voor deze doelen de volledige cyclus van plan-do-check-act wordt doorlopen. DE ORGANISATIE IN 2012 Kerngegevens Hogeschool de Kempel Studenten Medewerkers Inschrijvingen Instroom Afgestudeerden Aantallen FTE 62,3 64,6 63,8 Ziekteverzuim 3,1% 2,1% 3,7% Financieel resultaat (bedragen *1000 ) Operationeel resultaat Totaal resultaat

9 Prestatie indicatoren Realisatie Doel Voltijd Instroom cohort Percentage studenten Challenge Program 4,1% 10% Uitvalpercentage jaar 1, cohort ,8% 30% Propedeuserendement cohort ,0% 70% Rendement na 5 jaar, cohort * 70,2% 80% Deeltijd Instroom cohort Uitvalpercentage jaar 1, cohort ,0% 40% Propedeuserendement cohort ,7% 45% Rendement na 5 jaar, DT cohort * 47,4% 60% Kw aliteit Percentage docenten met mastergraad, PhD of gelijkwaardig 70,0% 75% Nationale studenten enquête, % score in categorie 4 en 5 83,0% 80% * Dit betreft het rendement na 5 jaar na herinschrijving na 1 e studiejaar Kerngegevens praktijkgericht onderzoek, studiejaar Kengetallen Lectoraten KempelOnderzoeksCentrum Lectoren 2 Promovendi 4 Publicaties 32 Participerende docenten 11 Betekenisvol leren onderw ijzen Eigentijds beoordelen in het onderw ijs Organogram Raad van Toezicht Voorzitters (externe) raden, advies commissies en examencommissie College van Bestuur Lectoren (Onderzoekscentrum) Beleidsmedewerker kwaliteitszorg Manager financiële en facilitaire diensten Manager initieel Manager postinitieel Stagecoördinator Coördinator ICT Coördinator personeelszaken Overige diensten Teamleider fase 1 Teamleider fase 2 Coördinator P & Coördinator K1 Coördinator K2 & Coördinator K3 7

10 GOVERNANCE Hogeschool de Kempel staat als onderwijsinstelling midden in de maatschappij en wil zich naar belanghebbenden op transparante wijze presenteren op zowel het vlak van dialoog als het vlak van verantwoording. Hiermee is De Kempel in staat haar betekenis voor de ontwikkeling van de samenleving te behouden en verder te versterken. Het toezicht op en bestuur van De Kempel is ingericht conform de Branchecode Governance Hogescholen. In 2012 zijn geen wijzigingen aangebracht in het vigerende beleid. 1. College van Bestuur Het College van Bestuur van Hogeschool de Kempel bestaat uit twee personen. Zij is verantwoordelijk voor de realisatie van de doelstelling van de stichting uitgewerkt in missie, visie, strategisch beleid en doelstellingen en alles wat hiermee samenhangt. De taken en bevoegdheden van de leden van het College van Bestuur zijn vastgelegd in de statuten en een bestuursreglement. De samenstelling en taakverdeling van het College van Bestuur per 31 december 2012 is als volgt; De heer drs. T.H. van den Akker Voorzitter College van Bestuur Portefeuilles; onderwijs, onderzoek, medezeggenschap, kwaliteitszorg, externe contacten en public relations De heer drs. R.J.G.M. Verbruggen Lid College van Bestuur Portefeuilles: financiën, huisvesting, facilitaire zaken, personeel, ICT en informatievoorziening 2. Raad van Toezicht De taak van de Raad van Toezicht is het houden van toezicht op het College van Bes tuur van De Kempel en de algemene gang van zaken betreffende De Kempel. De taken, bevoegdheden en profielkenmerken zijn vastgelegd in de statuten en het reglement bestuursraad. 3. Medezeggenschap De medezeggenschap is vastgelegd in een reglement, dat voldoet aan de wettelijke eisen hieromtrent. De Hogeschoolraad bestaat uit vier personeelsleden en vier studenten. Gegeven de grootte van de organisatie is ervoor gekozen de opleidingscommissie samen te laten vallen met de Hogeschoolraad. De Hogeschoolraad heeft zich in 2012 met name beziggehouden met de instemming op het instellingsplan ( ), de geformuleerde en ingediende prestatieafspraken, werving lid RvT, toetsing, nieuw te ontwikkelen curriculum, OER, begroting 2013, jaarrekening 2011, sociaal jaarverslag 2011, studentenstatuut en een eerste doorkijk in de meerjarenbegroting. 4. Horizontale verantwoording De Kempel kent vele vormen van dialoog en verantwoording. Horizontale verantwoording vindt met name plaats via de veldcommissie schoolbesturen, de werkveldevaluatiecommissie en uiteraard ook via individuele contacten en bijvoorbeeld de Kempelkrant. 5. Klachten en beroep Onderdeel van de governance is de mogelijkheid tot indienen van klachten, melding van misstanden en contact met vertrouwenspersonen. In 2012 heeft geen enkele student contact gezocht met de vertrouwenspersoon en is geen melding van misstanden gemaakt. Wel is een klacht ontvangen inzake een opgelegde langstudeerdersboete. 8

11 Risicomanagement In 2011 zijn de belangrijke en mogelijke risico s in kaart gebracht en zijn hiervoor beheersmaatregelen genomen en verantwoordelijkheden benoemd. Jaarlijks wordt de stand van zaken hieromtrent doorgenomen. Hieronder worden de drie belangrijkste weergegeven. Verder wordt stilgestaan bij de planning & control cyclus. Risico s Risico 1: Ontwikkeling studentenaantallen De monosectoraliteit is een kracht, maar tegelijkertijd ook een zwakte van De Kempel. De zwakte zit met name in het gebrek aan diversificatiemogelijkheden. Een substantiële daling dan wel stijging van het aantal studenten zou dan ook kunnen leiden tot onvoldoende aanpassingsvermogen. Naar boven toe door het niet tijdig kunnen aantrekken van het kwalitatief gewenste personeel, naar beneden toe door onvoldoende flexibiliteit in het personeelsbestand. Het primair onderwijs in de regio zit in een fase van krimp van leerlingaantallen. Uitbreidingsvraag is niet aan de orde en vervangingsvraag mondjesmaat. Hiermee is het arbeidsmarktperspectief van afgestudeerden in 2012 beperkt. De komende jaren zal dit zo blijven waarbij de verwachting is dat vanaf 2015 een vervangingsvraag gaat ontstaan die in de jaren daarna alleen maar zal toenemen. Vanuit deze prognose is het nu starten met een opleiding tot leraar basisonderwijs aantrekkelijk, het lijkt echter dat de varkenscyclus ook hier opgeld doet en potentiële studenten huiverig zijn om te kiezen voor de opleiding tot leraar basisonderwijs. Door de opgetreden daling in studentenaantallen is in de zomer van 2012 afscheid genomen van de aanwezige flexibele schil. De natuurlijke uitstroom tot en met 2018 bedraagt zo n 7½% van het personeelsbestand en vindt met name plaats vanaf Risico 2: Curriculum en toetsing Risico s rond curriculum en toetsing raken de kwaliteit van de opleiding. Kwaliteit die essentieel is vanuit maatschappelijk oogpunt en bij gebrek hieraan leidt tot reputatieschade. Via accreditatie en het in gebruik zijnde kwaliteitszorgsysteem, waarbij ook gebruik wordt gemaakt van externe deskundigen, bewaakt De Kempel de kwaliteit van haar diensten op dit vlak. Een andere ontwikkeling betreft de invoering van een groot aantal centrale toetsen. Centrale toetsen vòòr inschrijving en centrale toetsing in de opleiding. Los van de vraag of deze centrale toetsing leidt tot betere beroepsbeoefenaren is een gevolg van de invoering van centrale toetsing dat eigen docenten niet langer toetsen maken (en dus werkzaamheden vervallen) en dat centrale toetsing aan de andere kant leidt tot out of the pocket kosten. Risico 3: Ontwikkeling Rijksbijdrage Een onzekere factor in tijden van economisch zwaar weer is de ontwikkeling van de rijksbijdrage. Deze ontwikkeling is in de laatste jaren negatief geweest en deze trend lijkt zich voort te zetten. Het gevolg is een daling van de rijksbijdrage per student. Hieraan ten grondslag liggende redenen zijn de groei van het totaal aantal studenten bij gelijkblijvend macrobudget en het achterwege blijven van indexering. Daarnaast hangen nog in te voeren maatregelen zoals invoering sociaal leenstelsel en OV-kortingskaart als een donkere wolk boven de markt. Private activiteiten Hogeschool de Kempel heeft in 2012 geen gelden aan de rijksbijdrage onttrokken voor het opzetten en/of uitvoeren van private activiteiten. De hogeschool voert zelf alle onderwijsprogramma s uit. Er is derhalve geen sprake van uitbesteding van onderwijs. De Kempel biedt cursussen aan voor leerkrachten primair onderwijs. Soms zijn deze cursussen gericht op een geheel schoolteam, in andere gevallen kunnen cursisten individueel inschrijven. 9

12 Cursisten worden in geen enkel geval ingeschreven als student. Zij betalen een kostendekkend cursusgeld. Indien eigen personeelsleden deelnemen aan (delen van) het door de hogeschool aangeboden onderwijsprogramma of aan door de hogeschool verzorgde cursussen dan worden deze personeelsleden in geen geval ingeschreven als student. Uitwisseling van studenten komt in beperkte mate voor. Buitenlandse studenten die in het kader van uitwisseling deelnemen aan het onderwijsprogramma of aan een deel daarvan, worden niet voor bekostiging in aanmerking genomen. Planning- & controlcyclus De Kempel streeft naar optimalisatie van de bedrijfsprocessen en risicobeheersing. Dit vindt structureel plaats met behulp van de pdca-cyclus. Deze cyclus start met het meerjarige instellingsplan. Het instellingsplan staat in het teken van het borgen en verder verbeteren van de kwaliteit (in ruime zin) van de opleiding binnen de aanwezige randvoorwaarden. Vanuit het instellingsplan wordt een jaarlijks activiteitenplan opgesteld. Halfjaarlijks vindt op basis van smart-doelstellingen hieromtrent verslaglegging plaats en wordt daar waar nodig bijgestuurd. Financiële en personele kwartaalrapportages worden ter beschikking gesteld teneinde betrokkenen op structurele basis eigen verantwoordelijkhei d te kunnen laten nemen. De kwaliteit van onderwijs en onderzoek wordt periodiek onderzocht door een team bestaande uit interne en externe deskundigen. De uitkomsten van zo n onderzoek zijn de input voor de planning- & controlcyclus. 6. In control statement De geringe omvang van De Kempel begrenst de mogelijkheden tot het volledig beheersen van alle onderscheiden risico s. Een zorgvuldige vormgeving en uitvoering van governance biedt een goede basis voor risicomanagement en het College van Bestuur is dan ook van mening dat Hogeschool de Kempel een afdoende effectief systeem van risicobeheersing tot stand heeft gebracht in relatie tot de doelstellingen van de hogeschool. 7. Toekomstverwachting Daar waar, mede op basis van het verleden, redelijk kon worden vastgesteld wat de nabije toekomst zou brengen is dit met de vele, elkaar snel opvolgende ontwikkelingen haast niet meer mogelijk. De huidige economische situatie lijkt te leiden tot vergaande bezuinigingen, die waarschijnlijk ook het hoger onderwijs raken. Daarnaast is het regionale primair onderwijs meerdere keren in het nieuws geweest met een geschetst negatief arbeidsmarktperspectief. Ook de mogelijke integrale invoering van het rapport Meijerink, een goede basis, zal gevolgen hebben voor de opleiding tot leraar basisonderwijs. Gevolgen in de zin van hogere eisen aan de instroom en het moeten verwerven van een stevige kennisbasis tijdens de opleiding. Of per saldo de gevolgen hiervan positief dan wel negatief zijn is moeilijk in te schatten. Waar vorig jaar nog werd uitgegaan van een daling van studentenaantallen naar zo n 750 in 2017, lijkt een verdere bijstelling op basis van de eerste instroomgegevens voor het studiejaar nodig. Vooralsnog leidt dit tot een scenario waarin in 2015 sprake is van ruim 700 studenten. Kon in 2012 de daling van studentenaantallen nog worden opgevangen door afscheid te nemen van de flexibele schil, de inschatting nu is dat vanaf 2014 afscheid zal moeten worden genomen van medewerkers met een contract voor onbepaalde tijd. Dit tenzij het tij kan worden gekeerd door kansen te zien en te benutten wordt gebruikt om mogelijke kansen te inventariseren en de meest kansrijke uit te werken tot projecten. De toekomst laat zich moeilijk voorspellen dus ook andere scenario s zijn gemaakt waarbij de meest vergaande uitgaat van een teruggang naar 650 studenten in Scenario s die vooral zijn bedoeld 10

13 om voorbereid te zijn op mogelijke ontwikkelingen en bij daadwerkelijk plaatsvinden snel en daadkrachtig te kunnen optreden. 11

14 2. ONDERWIJS Speerpunten en uitdagingen Resultaten onderwijs Faciliteiten voor studenten Prijzen 12

15 SPEERPUNTEN EN UITDAGINGEN Met de vaststelling van het instellingsplan Verschil maken ( ) bouwt De Kempel voort op het instellingsplan Verankeren, veranderen dat liep tot en met In het instellingsplan Verschil maken worden drie speerpunten benoemd die verder worden uitgewerkt in zeven uitdagingen. De speerpunten 1. Breed opleiden met een herkenbaar profiel In de discussie over de breedte en diepgang van de opleiding tot leraar basisonderwijs kiest De Kempel voor breed opleiden. Deze keuze komt tegemoet aan het standpunt van de PO-raad en de wens van het werkveld in de regio. De landelijk vastgestelde startbekwaamheidsniveaus voor de kennisbases en de in de wet Beroepen in het Onderwijs (wet BIO) opgenomen competenties zijn maatgevend voor het opleidingsprogramma. Als generalist beschikt iedere afgestudeerde Kempelstudent, naast pedagogische kwaliteiten, over een breed vakinhoudelijk en didactisch basisrepertoire op niveau. Daarnaast heeft hij zich gespecialiseerd op een of meer vakgebieden in combinatie met een specialisatie jonge dan wel oudere kind. Deze breedte en diepgang vragen een hoog studieniveau van de student. Studenten die desondanks meer aankunnen worden uitgedaagd over grenzen heen te gaan en te excelleren. Afgestudeerde Kempelstudenten beschikken daarmee over een uitstekende startpositie en prima basis om zich verder te professionaliseren in het beroep. Om hen in de verdere professionalisering te ondersteunen, biedt Kenniscenter de Kempel in samenwerking met het werkveld in de regio verschillende mogelijkheden. 2. Proactief in onderwijsinnovatie De Kempel leidt studenten op in een onderwijspraktijk die mede onder invloed van maatschappelijke ontwikkelingen voortdurend aan veranderingen onderhevig is. Voor onderwijsgevenden vraagt het anticiperen op deze ontwikkeling om een bepaalde mate van flexibiliteit en innoverend vermogen. Naast inhoud is dit een kwestie van attitude en de mate van zelfbewustzijn, gedrevenheid. Dit uit zich onder andere in een onderzoekende houding, initiatief nemen en reflecterend vermogen. Om aanstaande leraren toe te kunnen rusten hun bijdrage te leveren aan het onderwijs van morgen vormt De Kempel een ontmoetingsplaats waar kennisdeling en onderzoek over leren onderwijzen en het ontwikkelen van de eigen onderwijspraktijk bij elkaar komen. Aanstaande leraren, leraren in het basisonderwijs en medewerkers van aan educatie verwante organisaties worden uitgenodigd om leerwerkgemeenschappen te vormen en daarin samen te leren en te werken aan nieuwe programma s en/of het uitwisselen van inhoud. Kenmerk van dat leren is dat de deelnemers het willen en niet omdat het hen verteld wordt. Contacten met kennisintensieve instellingen worden aangehaald, al dan niet in de vorm van gastdocentschappen en of deelname aan onderzoeksprogramma s van universiteiten. Door middel van onderzoek leveren studenten, leraren en opleidingsdocenten een bijdrage aan het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs zowel in de opleiding als in de praktijk. Het Kempelonderzoekscentrum en Kenniscenter de Kempel spelen hierin een belangrijke rol en ondersteunen hiermee het vergroten van de innovatieve slagkracht van studenten, leraren en opleidingsdocenten. Opleiden, onderzoek en een loopbaanlang leren beïnvloeden en versterken elkaar. 3. Verbonden met de regio en de wereld Het grootste deel van de alumni heeft in de regio stage gelopen en is nu in de regio werkzaam. De regio is ten opzichte van de afgelopen jaren groter geworden. Dit is veroorzaakt doordat studenten vanuit een groter gebied naar De Kempel komen. Hierdoor is in de regio een verscheidenheid aan problematieken terug te vinden. Enerzijds wordt de regio Eindhoven, Helmond gekenschetst als een innovatie- en technologiegedreven regio ( slimste regio ter wereld ), anderzijds spelen grote stads - maar ook plattelandsproblematieken een rol. Het onderwijs van De Kempel sluit aan bij de uitdagingen die spelen in de regionale praktijk. Samenwerking in en met de regio is hiervoor van belang. De Kempel is van mening dat haar studenten binnen de regio, maar ook daar buiten, moeten functioneren als wereldburger. Zij hebben kennis van en betrokkenheid bij de wereld in hun regio, en daarbuiten. 13

16 Met respect voor algemeen geldende waarden en normen kunnen zij hun leerlingen voorbereiden op deelname aan een veelzijdige maatschappij en hen helpen zich te verhouden tot een wereld waarmee ze dagelijks via televisie en internet in contact komen. Om aan deze pedagogische opdracht uitvoering te kunnen geven, worden aanstaande leraren ondermeer uitgedaagd hun horizon te verbreden, op pad te gaan en kennis te krijgen van andere vormen van onderwijs, culturen en gewoontes in de wereld. Na afronding van zijn studie heeft hij mede daardoor een verhaal te vertellen aan zijn leerlingen. Een verhaal dat nooit af is. Breed opleiden met een herkenbaar profiel Curriculum De programmering van het onderwijs aan de voltijd- en deeltijdopleiding heeft in 2012 volledig in het teken gestaan van de implementatie van het zogenoemde leerlijnenmodel. In Opleiden tot goed leraarschap (maart 2011) heeft De Kempel de contouren geschetst van een nieuw opleidingsprogramma. Beschreven wordt hoe externe en interne ontwikkelingen een plek krijgen in het curriculum. De invoering van de landelijk ontwikkelde kennisbases met bijbehorende centrale toetsing, aandacht voor leeftijdsspecialisatie, onderwijs en onderzoek, diversiteit en differentiatie hebben op deze wijze -naast de interne ontwikkelingen zoals weergegeven in het nieuwe Instellingsplan Verschil maken - een plek gekregen. Schematische w eergave van de opbouw van het programma Binnen de conceptuele leerlijn verzorgen de vakgebieden onderwijs, gericht op het voldoen aan de eisen van de kennisbases. Binnen de integrale leerlijn is de sectie Onderwijskunde de kartrekker. Deze sectie geeft tot en met het eerste semester van de K1-fase (jaar 2) invulling aan de integratieve, betekenisvolle, onderwerpen/thema s (beroepsaspecten). De vakgebieden die onderwijs verzorgen binnen de conceptuele lijn geven dan (beperkt) exemplarische voorbeelden van de verschijning van het onderwerp/thema in de beroepspraktijk. In het schema is zichtbaar dat de integrale leerlijn vanaf het tweede semester van de K1-fase breder wordt. Dit doet recht aan de vraag naar een toenemende complexiteit in denken en handelen van studenten in de loop van deze leerlijn. Vakgebieden en Onderwijskunde geven dan gezamenlijk invulling aan betekenisvolle onderwerpen/thema s. Het schema laat tevens zien dat vanaf het tweede semester van de K1-fase de stagelijn en integratieve leerlijn in elkaar over gaan. Onder bijzondere activiteiten vallen projecten, persoonsvormende activiteiten en internationalisering. 14

17 Realisatie Voltijd Voor de P-fase is in het studiejaar het herziene curriculum ingevoerd. Voor (te) veel studenten bleek de lat die was gelegd (te) hoog (zie rendementen). Intensivering van onder andere de studiebegeleiding in de tutorgroepen lijkt halverwege het studiejaar vruchten af te werpen. Voor de K1-fase is de invoering van het herziene curriculum van start gegaan in het studiejaar Aan de herinrichting van het curriculum van K2-fase (jaar 3) wordt hard gewerkt. Net als in de andere fases blijven het verhogen van de betrokkenheid van studenten, studeerbaarheid en studiebelasting belangrijke uitgangspunten bij het ontwerpen. Bij de start van het studiejaar konden de K3-studenten (jaar 4) kennismaken met een vernieuwd curriculum waarin profilering en het werken aan een Meesterstuk centraal staan. Halverwege dit studiejaar kan worden geconstateerd dat 90% van de studenten z n zaken op orde heeft. In alle fase van de opleiding is met succes uitvoering gegeven aan de leerlijn bijzondere activiteiten. Deeltijd Het programma van de voltijd is ook leidend voor de programmering in de deeltijd. Uit de Nationale StudentenEnquête 2012 blijkt dat De Kempel een kwalitatief goed programma biedt, maar dat het qua studeerbaarheid zwaar is. Docenten hebben in 2012 pilots uitgevoerd gericht op het verbeteren van de studeerbaarheid van de deeltijdopleiding door het maken van ondersteunende applicaties in de vorm van instructievideo s en digitale colleges. Als onderdeel van het actieplan deeltijd wordt onder meer gewerkt aan een verkortingsvariant voor excellente studenten. Stagelijn In verband met voorziene daling in studentenaantallen is afscheid genomen van de externe stagebegeleiders. Door de stage opzet te wijzigen kunnen alle studenten begeleid worden door opleidingsdocenten van De Kempel. Een eerste evaluatie onder mentoren op de basisscholen wijst uit dat men over het algemeen zeer tevreden is over de opzet. Wel vraagt men meer continuïteit tussen de stageweken door. Deze wens kan in het komend studiejaar gehonoreerd worden. Voor de beoordeling van de stage is een nieuwe Kempelscan ontwikkeld. De ICT-afdeling heeft de technische kant van het proces opgepakt en de teamleiders en jaarcoördinatoren zijn aan de slag gegaan met de inhoudelijke update. Oriëntatie op Engels In het instellingsplan wordt aangegeven dat Engels meer aandacht moet krijgen. In het verslagjaar is een benchmark en een behoeftepeiling in het werkveld uitgevoerd. De uitkomsten zijn beschreven in een document Engels in de Pabo en in het basisonderwijs. Toetsing Op de De Kempel wordt veel energie besteed aan het voldoen aan de criteria van toetsing volgens het NVAO accreditatiekader. De Universiteit van Utrecht is gecontracteerd om voorafgaand en na afloop checks uit te voeren op af te nemen/afgenomen toetsen. Tijdens een van de studieochtenden voor docenten is aandacht besteed aan het schrijven van toetsdoelen en prestatie-indicatoren. De toetscommissie werkt aan een procedure voor archivering van toetsmaterialen. De presentatie van toetsinformatie (toetsdoelen, toetsvorm en toelichting op toetsing) voor studenten krijgt aandacht van de commissie ICT & Media zodat dit in een nieuwe vormgeving van Studieroutes vorm kan krijgen. Binnen Interactum is afgesproken dat in het voorjaar van 2013 een collegiale audit plaats zal vinden. 15

18 Cum Laude regeling Studenten die met de opleiding gestart zijn in het studiejaar wordt de mogelijkheid geboden om Cum Laude af te studeren. Brede Intake 2012 en aanmeldingen In 2012 hebben 219 studenten deelgenomen aan de Brede Intake. Op basis van de behaalde resultaten zijn de volgende adviezen gegeven: niet starten met de opleiding (8 studenten), starten met de opleiding plus informatieve bijeenkomst (169 studenten) en gesprek over mogelijke deelname aan Challenge Program (42 studenten). 49% van de deelnemers heeft de instapnorm voor Rekenvaardigheid behaald en 50% de instapnorm voor taalvaardigheid. Proactief in onderwijsinnovatie Studiemiddag vernieuwingen in bewegingsonderwijs In het voorjaar 2012 heeft de Kempel een studiemiddag georganiseerd rondom vernieuwingen in het bewegingsonderwijs. De studiemiddag was georganiseerd voor alle blok 3 cursisten en alumni van de leergang bewegingsonderwijs. De studenten maakten kennis met nieuwe werkvormen zoals free running, het dierenparadijs (stoeivormen geënt op dierbewegingen) en energieke dansvormen speciaal voor jongens. De studiemiddag was tevens de start van een nauwere samenwerking met firma Janssen-Fritsen (producent van speel-, gym- en turntoestellen). Zij demonstreerden de nieuwste innovaties op materiaalgebied en lieten deze ook achter voor de studenten om mee te experimenteren. Centre of expertise Persoonlijk Meesterschap De door de overheid in het leven geroepen Reviewcommissie heeft positief geoordeeld over de beoogde aanvraag voor het Centre of Expertise Persoonlijk Meesterschap. De Kempel wordt hierdoor in staat gesteld, samen met de partners in het Centre of Expertise, het thema Persoonlijk Meesterschap innoverend vorm te geven. Master Leren & Innoveren In september 2012 startte voor het eerst een Brabantse ploeg teacher leaders met de HBO-master Leren & Innoveren van Interactum. Teacher leaders zijn professionals die vernieuwingen initiëren, inspireren en begeleiden. Zij zijn de kartrekkers bij onderwijsvernieuwingen. De Brabantse ploeg bestaat uit drie Kempel alumni uit het Challenge Program en vier ervaren leraren, die allen werkzaam zijn op een basisschool van Stichting De Eenbes. Gebruik ICT & Media Tijdens een studieochtend hebben docenten elkaar laten zien welke nieuwe toepassingen op het gebied van ICT & Media worden toegepast binnen De Kempel. Mooie voorbeelden die kansen bieden om de studeerbaarheid van het programma te verhogen en om studenten actiever te betrekken bij het onderwijs (nieuwsgierigheid bevorderen). De Leerkracht in Krachtig Onderwijs In het najaar 2012 hebben de K1-studenten deelgenomen aan de conferentie De Leerkracht in Krachtig Onderwijs. De dag mag bestempeld worden als een enorm succes. De conferentie deed volledig recht aan de speerpunten uit het instellingsplan Verschil maken; Breed opleiden met een herkenbaar profiel: Een mooiere manier om de breedte van het primair onderwijs en de wijze waarop scholen zich in die breedte profileren, is wellicht niet te bedenken! Pro-actief in onderwijsinnovatie: Workshops verzorgd door een school (IKC) als Mondomijn, workshops van Pro-Wise, een afsluitende lezing verzorgd door Pedro de Bruijckere. Verbonden met de regio en de wereld: Docenten en experts uit onze regio die vol trots vertellen over hun onderwijs en genieten van de geïnteresseerde houding en passie van onze studenten. 16

19 Verbonden met de regio en de wereld Inspiratiedag Primair Onderwijs Helmond Meer dan negenhonderd onderwijsmensen (voornamelijk leraren en directies van scholen voor primair onderwijs uit Helmond) hebben deelgenomen aan de inspiratiedag die op 10 oktober 2012 is georganiseerd. De Kempel heeft een waarde(n)volle bijdrage geleverd aan het succes van deze dag door het verzorgen van workshops over Waardevol coachend leiderschap, Kinderen de wereld laten waarderen, Beoordelen om te Leren en Co-operation in the cloud. Ik versta hier niemand De columns van de in 2012 afgestudeerde deeltijdstudente Marieke van Roesel over haar ervaringen als juf in opleiding zijn gebundeld in een boekje Ik versta hier niemand. Dit boekje is als cadeautje (en opsteker) uitgereikt aan de huidige K3-studenten en is, ter inspiratie, overhandigd door onze studenten op de stagescholen. Reactie van een directeur van een basisschool op dit boekje: Beste collega van de Kempel, Vanmorgen ontving ik van een stagiaire, Jordy, het boekje: Ik versta hier niemand. Na mijn rondgang door en bij de klassen bladerde ik het boekje door en viel mijn oog op een van de verhaaltjes. Wat een prachtige verhaaltjes, concludeerde ik toen ik er een aantal na elkaar gelezen had. Werkelijk fantastisch. Realistisch, inlevingsvol, betrokken, humoristisch, met groot gevoel voor eigenheid. Mijn realiteit is dat ik nu moet stoppen met lezen omdat de ambtenaar van de gemeente binnenstapt om met mij het gebouw te inspecteren. Maar het boekje lees ik vandaag, anders zeker morgen helemaal door. Fantastisch; groot compliment aan de auteur en aan jullie om die stagiaire-verhalen op deze manier uit te delen en uit te geven. PS Straks laat ik in de teamvergadering alle leerkrachten delen in mijn leesvreugde. Projecten In het kader van de leerlijn bijzondere activiteiten zijn er in alle fasen van de opleiding projecten uitgevoerd. Zo was er voor de K1-fase een projectdag georganiseerd met als thema politiek. Na een college door en vraaggesprek met Emiel Roemer hebben de studenten zich verder verdiept in de standpunten van verschillende partijen. Een slotdebat met afgevaardigden per klas markeerde het einde van deze dag. Wetenschap en techniek In 2012 zijn in het kader van de impulsscholing Ruimte voor talent: ruimte voor wetenschap en techniek diverse inspiratietrajecten afgerond. Voor de Trudo school en Jorisschool bestond de inspiratie uit begeleiding op de gebieden toetsing (onder andere door EBO lectoraat), talentontwikkeling en visieontwikkeling. Interactumsymposium Inquiry based science education Samen met de Hogeschool van Brussel (HUB) heeft De Kempel een geslaagd symposium georganiseerd over science. De HUB en De Kempel hebben afgesproken een vervolg te geven aan dit symposium in de vorm van een pilot. Kwaliteit- en resultaatgerichtheid In 2012 heeft Hogeschool de Kempel gebruikgemaakt van verschillende evaluatie-instrumenten: Peiling afstudeerders In dit onderzoek is de mening gepeild van de afstudeerders die hun studie hebben afgerond in het studiejaar Centraal in het onderzoek staat de vraag in hoeverre het onderwijs op De Kempel afgestudeerden heeft voorbereid op het functioneren in de beroepspraktijk en in hoeverre de afstudeerders tevreden zijn over het onderwijs bij De Kempel. Het gemiddelde cijfer is een

20 Een groot deel van de ondervraagden roemt de sfeer, begeleiding, betrokkenheid en kwaliteit van docenten, de kleinschaligheid, de korte communicatielijnen en de gestelde hoge eisen. Het cijfer 7 8 is overigens 0,3 lager dan in het studiejaar Nationale Studenten Enquête De Kempel scoorde in de Nationale Studenten Enquête een 3 8 op een vijfpuntschaal. Dit is een fractie lager dan in Op bijna alle vragen wordt hoger gescoord dan het landelijk gemiddelde. Alleen op die van huisvesting studenten scoort De Kempel lager. Dit is een herkenbaar punt; Helmond is geen studentenstad. Neemt niet weg dat wel overleg wordt gevoerd met de gemeente Helmond inzake het bekend(er) maken met en (daarmee) aantrekkelijker maken van de stad Helmond De Kempel Landelijk Inhoud 3,8 3,5 Algemene vaardigheden 4,0 3,7 Wetenschappelijke vaardigheden 3,8 3,5 Voorbereiding beroepsloopbaan 4,2 3,5 Docenten 3,9 3,6 Informatievoorziening 3,8 3,3 Studiefaciliteiten 4,1 3,4 Informatiepunt 3,9 3,6 Toetsing en beoordeling 3,6 3,3 Studierooster 3,7 3,2 Studielast 3,3 3,3 Studiebegeleiding 4,0 3,5 Studieomgeving 3,5 3,8 Huisvesting 3,0 2,9 Betrokkenheid 3,6 3,1 Totaal 3,8 3,4 Elsevier Het Elsevieronderzoek is mede gebaseerd op de Nationale Studenten Enquête en geeft weer hoe studenten zich uitspreken over de docenten, het onderwijsprogramma, de toetsing, de organisatie, de communicatie en de faciliteiten. De Kempel scoorde in 2012 in dit onderzoek een 72+ en behaalde daarmee landelijk een vijfde plaats in de pabo-ranking. HBO-Monitor 2010 In het najaar van 2012 is een onderzoek gehouden onder de afgestudeerden van het studiejaar Op bijna alle fronten scoort De Kempel hoger dan het landelijk gemiddelde behalve bij de categorie werkloosheid. De oorzaak hiervan is een verminderd regionaal arbeidsmarktperspectief dat naar verwachting tot 2015 zal aanhouden. Vanaf 2015 zal de vervangingsvraag snel toenemen en daarmee het arbeidsmarktperspectief rooskleuriger worden. De Kempel Landelijk Tevreden over studie 77% 46% Inhoud 7,2 6,7 Docenten 7,8 7,1 Voorbereiding op actuele beroepspraktijk 7,9 7,1 Voldoende/goede aansluiting opleiding-werk 90% 87% Werkloosheid 15% 7% Keuzegids hoger onderwijs In de keuzegids hoger onderwijs 2013 behaalde De Kempel met een score van 84++ een vijfde plaats voor de voltijd variant. Hiermee is De Kempel wederom de beste pabo van Zuid-Nederland. Voor de deeltijdopleiding mag De Kempel zich met een score van de beste van Nederland noemen. 18

21 Rendement De ontwikkeling van het rendement laat een wisselend beeld zien (de jaartallen geven het moment van meten weer en betreffen dus eerdere cohorten. Cijfers zijn conform de definities zoals gebruikt in de prestatieafspraken). Dit wisselende beeld hangt voor een deel samen met de invoering van belangrijke wijzigingen in het curriculum en/of toetsing. Kwaliteit en rendement beïnvloeden elkaar op zowel positieve als negatieve wijze. Dit vraagt continue aandacht en alertheid. Voltijd Doel Uitval na 1 jaar < 30% 37,8% 28,1% 26,0% Rendement propedeuse na 2 jaar > 65% 70,0% 64,3% 68,9% Rendement na 5 jaar, na herinschrijving na jaar 1 > 80% 70,2% 76,3% 70,1% Deeltijd (meetmoment tot en met studiejaar ( ) Doel Uitval na 1 jaar < 40% 50,0% 69,0% 47,2% Rendement propedeuse na 2 jaar > 55% 35,7% 41,7% 50,0% Rendement na 5 jaar, na herinschrijving na jaar 1 > 80% 47,4% 61,3% 45,2% VOOROPLEIDING STUDENTEN De vooropleiding van de in jaar 1 instromende studenten laat het hieronder weergegeven beeld zien. Alhoewel de instroom per vooropleiding wat fluctueert is de HAVO verreweg de grootste leverancier en is het moeilijk, ook met een excellent programma, studenten vanuit het VWO binnen te krijgen. VT HAVO 61,1% 61,5% 65,0% MBO 29,8% 27,5% 28,6% HBO 0,5% 0,0% 0,0% VWO 8,1% 8,9% 4,9% Anders 0,5% 1,1% 1,5% DT HAVO 27,8% 12,5% 20,9% MBO 50,0% 62,5% 39,5% HBO 5,6% 12,5% 16,3% VWO 11,1% 0,0% 14,0% Anders 5,6% 12,5% 9,3% FACILITEITEN VOOR STUDENTEN De Kempel doet veel aan ondersteuning en begeleiding van studenten. Uiteraard via de tutor maar daarnaast ook via de inzet van decanen. Hier wordt veelvuldig gebruik van gemaakt. Uit enquêtes blijkt dat de student zeer tevreden is over de invulling van het tutorschap. De zichtbaarheid van decanen scoort relatief laag en dat is op zich geen probleem zolang de student die de decaan nodig heeft deze weet te vinden. De Kempel biedt, onder voorwaarden, de mogelijkheid om studenten financieel te ondersteunen en geeft daarmee invulling aan het wettelijk verplichte profileringsfonds. In 2012 heeft een student hiervan gebruik gemaakt. 19

22 De mediatheek biedt in allerlei vormen informatie aan voor studenten en medewerkers. Ook in 2012 is de dienstverlening op een hoog niveau gebleven door het continu actualiseren van het aanbod. De hogeschool is gehuisvest in twee op korte afstand van elkaar gelegen gebouwen; het hoofdgebouw en het kloostergebouw. In het hoofdgebouw, dat dateert uit 2006, vindt het merendeel van de onderwijsactiviteiten plaats en zijn de werkkamers van de docenten gelegen. Dit gebouw voldoet ruimschoots aan de eisen van de moderne tijd. Het kloostergebouw dateert uit Dit gebouw wordt gebruikt als opvang voor onderwijs (vier grote leslokalen) en voor ondersteunende diensten. Met name de onderwijsfaciliteiten voldoen niet in alle gevallen aan de eisen van de moderne tijd en behoeven aanpassingen. Eind 2012 is besloten tot volledige renovatie van het kloostergebouw. Een renovatie die medio 2014 moet zijn afgerond. PRIJZEN Ook in 2012 is de jaarlijkse onderwijsprijs van het Inspecteur Hermansfonds uitgereikt. De winnaar dit jaar was Fleur Deenen. Met haar onderwerp Doelgericht technisch lezen legt Fleur een mooie link tussen lezen en opbrengstgericht werken. Zij mocht de eerste prijs uit handen van oud-inspecteur Hermans (92) zelf ontvangen. Ellen Emonds, oud-student van Hogeschool de Kempel, is leerkracht primair onderwijs van het jaar geworden. Ellen heeft dit mede te danken aan de wijze waarop zij met leerlingen, ouders en collega s omgaat en ook voor ontwikkeling buiten school. 20

23 3. PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK Onderzoeksopzet en -inzet Kwaliteit Kennisvalorisatie 21

24 ONDERZOEKSOPZET EN -INZET Goed onderwijs is geen vaststaand gegeven. Nieuwe inzichten vragen om een continu proces van ontwikkeling. Het Kempelonderzoekscentrum (KOC) is daarin een belangrijke schakel. Door het onderzoeken van de dagelijkse onderwijspraktijk worden nieuwe inzichten verworven, gedeeld en toegepast. Bij dit praktijkgericht onderzoek worden lerarenopleiders, leraren en aanstaande leraren (studenten) nauw betrokken. Het onderzoek van het KOC heeft als doel onderwijs te ontwikkelen door onderzoek. Er is een lector met een algemene ontwikkel- en onderzoeksopdracht rond het thema Betekenisvol leren onderwijzen in de werkplekleeromgeving (BLO) en een lector met een specifieke ontwikkel- en onderzoeksopdracht Eigentijds beoordelen in het onderwijs (EBO). BLO geeft richting aan onderzoek naar diverse een- en meerjarige onderwerpen zoals Onderzoek in de opleiding, Kwaliteitsindicatoren van Samen (academisch) Opleiden en Teachers as change agents. De onderzoeken dragen bij aan het ontwikkelen van betekenisvol onderwijs voor de lerarenopleiding en de basisscholen. EBO richt zich op het toepassen van Beoordelen om te Leren (Assessment for Learning) in de dagelijkse praktijk van de basisschool. Deze toepassing wordt ondersteund door het opleiden van studenten, het professionaliseren van leraren en het ontwikkelen van een praktische procedure voor leraren en leerlingen. In het onderzoeksbeleid is sprake van een herkenbare en samenhangende visie en missie op onderwijs en onderzoek. Deze visie en missie is herkenbaar gerelateerd aan de visie en missie van de hogeschool en is terug te vinden in de onderzoeksplannen. In de uitwerking van de missie, visie, en uitgangspunten ligt de primaire doelstelling van het onderzoekscentrum besloten. Deze doelstelling is geformuleerd als: het initiëren, stimuleren, coördineren en ondersteunen van onderwijsontwikkeling via (praktijkgericht) onderzoek op en vanuit Hogeschool de Kempel. In het studiejaar was de inzet voor onderzoek als volgt; Totaal aantal Totaal fte s Aantal gepromoveerden Lectoren 2 1,50 2 Docenten en andere onderzoekers 11 1,41 - Promovendi 4 0,20 - Studenten Van de in de kenniskringonderzoek participerende studenten ontvingen negen van hen (één student cum laude) het Getuigschrift Kenniskringonderzoeker van het KOC. Ook participeerden een hbo-student, zes universitaire studenten en vier promovendi (waarvan één intern) actief in kenniskringonderzoek. Betekenisvol Leren Onderwijzen in de werkplekleeromgeving (BLO) Vanuit de algemene opdracht lag, in samenwerking met verschillende partners, de focus op; onderzoek in het curriculum, aansluiting HBO-WO partnerschappen, leraren als change agents, de stem van het jonge kind, academisch opleiden tot leraar basisonderwijs, begeleiding van startende leraren en samen opleiden. In 2012 is bijgedragen aan de verdere implementatie van de onderzoekslijn in de reguliere opleiding en in het Challenge Program en is bijgedragen aan de professionalisering en in het bijzonder aan de onderzoeksvaardigheden van docenten en aanstaande leraren van de hogeschool. Twee WO-masterstudenten hebben hun stage en onderzoek succesvol uitgevoerd op De Kempel en bij het KOC. Ten behoeve van de doorwerking van de onderzoeksresultaten in het Kempelcurriculum, 22

25 is met de stakeholders hieraan betekenis verleend en is de opgedane kennis verder verspreid door inen externe presentaties en publicaties. In 2012 zijn voor het studie- en onderzoeksjaar drie door De Kempel geprioriteerde onderzoeksonderwerpen opgenomen in de onderzoekgidsen van de diverse universiteiten. Dit heeft geleid tot de start van onderzoek, dat bijdraagt aan betekenisvol onderwijs voor de opleiding en haar scholen, door twee studenten. Een literatuuronderzoeksverslag en interviewstudie van het project begeleiding van startende leraren zijn in 2012 nagenoeg afgerond en in het PO en VO is ten behoeve van een diepgaande casestudy geëxperimenteerd met reflectiegesprekken op basis van filmopnamen. Een voorstel voor het VELON congres 2013 is, naast twee andere voorstellen, ingediend en goedgekeurd. Het afgelopen jaar zijn inspanningen verricht voor het verwerven van een promotiebeurs voor leraren voor het onderzoek leraren als change agents. De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft 92 van de 154 kandidaten uitgenodigd om een uitgewerkte aanvraag in te dienen en hiervan zijn 46 kandidaten uitgenodigd deze te presenteren. Eind 2012 heeft de NWO bekend gemaakt het ingediende voorstel voor het onderzoek leraren als change agents als zeer goed te kwalificeren en de promotiebeurs als 1 van de 33 toe te kennen. Hiermee is De Kempel een promovendus rijker. In het kader van Samen opleiden zijn ook in 2012 weer diverse verzoeken geweest om het zelfevaluatiekader voor samen opleiden te mogen benutten.voortgezette internationale samenwerking vond plaats met Vlaanderen met betrekking tot samen opleiden en onderzoek in de opleiding. Naast het begeleiden van de diverse projecten heeft de lector gefungeerd als lid van de commissie die de minister adviseert over de verankering van de Academische Opleidingsscholen, als commissielid bij een BKO-audit van een lectoraat en als kerndocent van de, door Interactum geïnitieerde, master Leren & Innoveren. De erelector fungeerde het afgelopen jaar als lid van de Vlaamse Commissie HBO5. Eigentijds Beoordelen in het Onderwijs (EBO) In 2012 heeft het lectoraat EBO zich beziggehouden met de verdere ontwikkeling van een pabocurriculum voor zowel het tweede studiejaar van het Challenge Program (8 studenten) als voor de K1- fase in het reguliere programma (150 studenten). In beide curricula staat het thema eigentijds beoordelen in het basisonderwijs centraal. Daarbij wordt een focus gelegd op Beoordelen om te Leren (Assessment for Learning). In beide curricula wordt gestreefd naar een nauwe koppeling tussen theorie en praktijkervaringen van studenten. De evaluaties van beide curricula leveren bouwstenen voor de ontwikkeling van de definitieve versies van beide curricula. De implementatie en de effecten ervan zullen in het studiejaar worden onderzocht. In 2012 heeft het lectoraat EBO zich samen met zes basisscholen in het werkgebied van de Kempel en daarbuiten en in samenwerking met Maastricht University en de Open Universiteit Heerlen gericht op de ontwikkeling van een praktische aanpak voor de implementatie van Beoordelen om te Leren in de dagelijkse praktijk in basisscholen. Deze praktische aanpak wordt ondersteund door een (digitaal) portfolio en door in het lectoraat ontwikkelde materialen, Naast 39 leraren werken op dit moment ruim 500 leerlingen met deze aanpak. De implementatie en effecten van deze aanpak worden momenteel onderzocht in het kader van een promotietraject waarin het lectoraat EBO met genoemde universiteiten samenwerkt. Om basisscholen te ondersteunen bij het implementeren van deze praktische aanpak voor Beoordelen om te Leren wordt ook dit jaar vanuit het lectoraat een professionaliseringstraject aangeboden en geëvalueerd. In dit traject worden leraren van de deelnemende scholen momenteel geschoold in het toepassen van de aanpak in hun dagelijkse praktijk, met name bij het voeren van reflectiegesprekken met leerlingen, naar aanleiding van hun portfolio s. Aan dit professionaliseringstraject hebben experts van zowel binnen- als buitenland bijdragen geleverd. Als onderdeel van dit traject organiseerde het lectoraat EBO ook dit jaar weer een studiereis rondom het thema assessment met portfolio s naar Boston (USA). Het reisgezelschap bestond uit 10 23