Informatie en raadpleging van de personeelsvertegenwoordiging over resource efficiency kwesties in de Europese staalindustrie

Transcriptie

1 Informatie en raadpleging van de personeelsvertegenwoordiging over resource efficiency kwesties in de Europese staalindustrie Conclusies en aanbevelingen April

2 Ter herinnering: het kader van de analyse De voorlichting, raadpleging en onderhandeling over investeringen t.b.v. de middelenefficiëntie in de Europese staalindustrie waarmee in één term energieen grondstofefficiëntie wordt samengevat stelt ons voor de vraag naar de rol van personeelsvertegenwoordiging en vakbondsorganisaties in het moderniseringsproces van de Europese staalindustrie. De behandeling van investeringen in een zeer kapitaalintensieve industrie als de staalindustrie houdt in zowel in kwantiteit als in kwaliteit de toekomstige capaciteit bepalen en de banen die daarbij horen, m.a.w. de industriële duurzaamheid van de investeringen bepalen. We bespreken de investeringskwestie in het kader van de middelenefficiëntie van de Europese staalindustrie vanuit drie gezichtspunten: Energie, een klassiek onderwerp dat samenhangt met het industrieel beleid: energieverbruik heeft altijd de kern van de keuzes van het bedrijf gevormd; het milieu, een domein dat kan resulteren in verregaande evaluaties die economische aspecten met zich meebrengen die door de regelgeving zijn voorgeschreven; het onderwerp klimaat hangt samen met het milieu, maar heeft een minder direct waarneembaar effect, en biedt de mogelijkheid tot een flexibere aanpak via de economische instrumenten. 2

3 De CO 2 -uitstoot De CO 2 emissie is momenteel het grote economische onderwerp voor de staalfabrikanten, die vrezen dat hun winstgevendheid vanaf 2020 op het spel komt te staan. De situaties in Europa lopen sterk uiteen: van de benchmark eenheden die aan de hoogste Europese eisen voldoen tot de eenheden die door het gebrek aan investeringen t.b.v. de energie efficiëntie met een zware handicap kampen. Er moet van elke vestiging een CO 2 analyse aan de personeelsvertegenwoordiging worden gepresenteerd, met in detail: de stand van zaken van elk productieapparaat, in vergelijking met de best mogelijke technieken; de mogelijke wegen voor verbetering, enerzijds via exploitatie, anderzijds via investeringen; voor elk daarvan het mogelijke rendement op investering; de financieringsmogelijkheden. 3

4 Industriële emissies De vier belangrijkste onderdelen van de Europese regelgeving met betrekking op de staalindustrie zijn: de richtlijn over de CO 2 uitstoot de richtlijn industriële emissie (IED); de Seveso III richtlijn; de REACH verordening over chemische stoffen. Deze zijn tussen 2005 en 2015 van kracht geworden. De belangrijkste principes van deze richtlijnen en verordeningen zijn: evaluatie en controle van de gezondheidsrisico's; de best mogelijke technieken als referentie nemen; Toegankelijkheid van informatie en mogelijkheden voor de belanghebbende partijen buiten het bedrijf. Er moet van elke vestiging een milieu analyse aan de personeelsvertegenwoordiging worden gepresenteerd, met in detail: de stand van zaken van elk productieapparaat in vergelijking met de best mogelijke technieken t.b.v. het milieu; de mogelijke wegen voor verbetering, enerzijds via exploitatie, anderzijds via investeringen; voor elk daarvan het mogelijke rendement op investering; de financieringsmogelijkheden. 4

5 Energiegerelateerde investeringen en grondstoffenkeuze: twee bepalende elementen De keuze voor energiegerelateerde investeringen vraagt om een geïntegreerde aanpak van verschillende aspecten: de energiemix van de productievestiging en de aansluiting daarvan op het land van deze vestiging; de gevolgen van deze mix in termen van industriële emissies; de gevolgen van deze mix wat betreft de CO 2 emissie. De economische berekening moet gepaard gaan met een milieugerelateerde dimensie, wat andere voorwaarden met zich meebrengt: energiegerelateerde investeringen moeten niet langer uitsluitend worden beschouwd als industriële keuzes, maar ook als territoriale keuzes met gevolgen voor de levensomstandigheden op het werk en daarbuiten. De voorlichting van de personeelsvertegenwoordigers moet optimaal zijn wat betreft dit onderwerp: de duurzaamheid van de vestiging op middellange en lange termijn is in grote mate afhankelijk van de relevantie hiervan. Op dezelfde manier is de keuze van grondstoffen van essentieel belang voor: de techniek en economie van het productieproces; het niveau van de CO 2 uitstoot; de aard van de industriële emissies. 5

6 De personeelsvertegenwoordiging de middelen geven De scholing van de personeelsvertegenwoordigers lijkt een belangrijk punt, om te zorgen dat zij in het debat over milieu, energie en CO 2 volwaardige belanghebbende partijen kunnen zijn en om de sociale dialoog te verbeteren die momenteel in gebreke blijft. Deze bewustwording en kennisverbetering van de personeelsvertegenwoordiging moet, om effect te hebben, gepaard gaan met een informatie en raadplegingsproces dat plaatsvindt binnen het wettelijk kader en/of in de collectieve onderhandelingen waarin de vertegenwoordigers van de directie een volledige rol spelen. Hiervoor moet in bepaalde landen duidelijk worden gemaakt wie wat doet en moet er gewerkt worden aan de complementariteit van de gezondheids en veiligheidsorganen en de organen voor de sociale dialoog wat betreft economische onderwerpen. De personeelsvertegenwoordigers benadrukken de noodzaak van een bindend kader wat betreft deze informatievoorziening t.a.v. milieukwesties en duurzame ontwikkeling in brede zin, om een onderbouwd en autonoom standpunt te kunnen ontwikkelen over deze onderwerpen, in verband met de diverse uitdagingen die het bedrijf betreffen (industrieel, financieel en strategisch, maar ook sociaal). Gezondheid en veiligheid voor de werknemers en gezondheid en veiligheid van de omwonenden moeten deel uitmaken van dezelfde aanpak. Dit stelt ons voor de vraag naar de verhoudingen tussen milieu NGO's en vakbondsorganisaties. Ruimte geven aan reflectie en de uitwerkng van autonome vakbondsstrategieën met het oog op het algemeen belang. Niet tussen twee vuren in komen zitten, tussen de directie van het bedrijf en de milieu NGO's die zich beroepen op het algemeen belang. 6