Gedrag en cultuur: de dialoog centraal

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Gedrag en cultuur: de dialoog centraal"

Transcriptie

1 Gedrag en cultuur: de dialoog centraal dr. Frank Guldenmund, Sectie Veiligheidskunde, Technische Universiteit Delft 1 Menu 1. Wat huis-, tuin- en keukenvoorbeelden 2. Wat is cultuur? 3. Cultuur en gedrag 4. Cultuurontwikkeling 5. Cultuur meten 6. De dialoog: een juiste houding 2 1

2 De koekenpan 3 4 2

3 De uitgestoken kinderhand 5 Reden? Jarig? Nieuwjaar? Jubileum? Kampioen? Zakgeld? Autosleutels? 6 3

4 7 8 4

5 De witte jas

6 Quote veiligheidsmanager Maar veel belangrijker is dat op fabrieksterreinen als bij **** iedere dag duizenden keren mensen op en af een trap gaan. Iedere keer moeten ze dus de leuning vasthouden en klikt veiligheid tussen hun oren 11 Exit poll Antwoord Aantal Ja, veiliger 17 Alleen omdat het mot 13 Hield ik de leuning vast? 3 Iedereen doet t! 21 Veiligheid klikte

7 13 Wat is cultuur? Cultuur is de verzameling van gemeenschappelijke normen, waarden en wereldbeelden die zich ontwikkelen in een groep wanneer de leden met elkaar in een bepaalde context samenwerken (Bang 1999) 14 7

8 Wat is cultuur? Cultuur is de verzameling van gemeenschappelijke normen, waarden en wereldbeelden die zich ontwikkelen in een groep wanneer de leden met elkaar in een bepaalde context samenwerken (Bang 1999) 15 PROFESSIONELE CULTUUR NATIONALE CULTUUR VEILIGHEIDS- CULTUUR ORGANISATIECULTUUR 16 8

9 Uitingen (symbolen) Wat? Zichtbare aspecten van de cultuur Beleden waarden Waarom? Strategieën, doelen, filosofieën (beleden rechtvaardigingen) Betekenissen Vrijwel onbewuste, als vanzelfsprekende overtuigingen, percepties, gedachten en gevoelens (de bron van waarden en gedrag) 17 Beleden waarden? Ambities (toekomst) Intenties (goede bedoelingen) Politiek correcte antwoorden ( zoiets zeg je hier niet) Sociaal gewenste antwoorden (wat je hier behoort te zeggen) Ø Wat mensen zeggen kan wel degelijk een reflectie zijn van hun overtuiging(en), het hoeft echter niet 18 9

10 Incongruente cultuur Uitingen (symbolen) Wat? Beleden waarden Waarom? 19 Congruente cultuur Uitingen (symbolen) Wat? Beleden waarden Waarom? Betekenissen Betekenissen 20 10

11 Cultuur en gedrag I Groep Persoon Situatie CULTUUR (BETEKENISSEN, WAARDEN, SYMBOLEN) Persoonlijke waarden Attitude Intentie Gedrag 21 Cultuur en gedrag II Groep Persoon Situatie CULTUUR (BETEKENISSEN, WAARDEN, SYMBOLEN) Persoonlijke waarden Attitude Intentie Gedrag Persoonsgebonden 1. Gedraagt zich altijd zo? 2. In andere situaties? 3. Anderen ook? Cultuurgebonden 22 11

12 Het ontwikkelingsmodel van cultuur Betekenisgeven Uitwisselen Formaliseren Uitdragen Versterken Symbolen en betekenissen 23 Betekenisgeven Wat gebeurt er hier? Betekenisgeven Betekenisgeven Uitwisselen Formaliseren Uitdragen Versterken Symbolen en betekenissen 24 12

13 Waarneming en betekenis(geving) 25 Betekenisgeven: veiligheid Wat betekenen veiligheid en risico hier voor mij? Betekenisgeven Betekenisgeven Uitwisselen Formaliseren Uitdragen Versterken Symbolen en betekenissen 26 13

14 Uitwisselen Wat denken wij dat veiligheid en risico hier betekenen? Uitwisselen Betekenisgeven Uitwisselen Formaliseren Uitdragen Versterken Symbolen en betekenissen 27 Formaliseren Formaliseren Betekenisgeven Uitwisselen Formaliseren Uitdragen Versterken Symbolen en betekenissen Laten wij afspreken (en vastleggen) wat veiligheid en risico hier betekenen 28 14

15 Uitdragen Uitdragen Betekenisgeven Uitwisselen Formaliseren Uitdragen Versterken Symbolen en betekenissen Dit is wat veiligheid en risico voor ons betekenen 29 Versterken Versterken Betekenisgeven Uitwisselen Formaliseren Uitdragen Versterken Symbolen en betekenissen Wij zijn overtuigd van wat veiligheid en risico betekenen 30 15

16 Veiligheidscultuur? Cultuur > gedrag Cultuur > diagnose ( meten ) 31 Veiligheidscultuuronderzoek 1. Etnografisch onderzoek ( begrijpen ) 2. Cultuurladders en -trappen ( rangordenen, benchmarken ) 3. Vragenlijstonderzoek > klimaat ( beschrijven ) 32 16

17 Werken aan cultuur: de dialoog Dialoog voeren Betekenisgeven Uitwisselen Formaliseren Uitdragen Versterken Symbolen en betekenissen 33 Overtuigen versus dialoog Overtuigen Wat ik zie is waar (en wat jij ziet, dus niet) Informatieoverdracht (ik vertel hoe jij het moet zien, moet doen) Wij/zij denken Zenden van boodschappen (en niet luisteren) Dialoog voeren Wat jij ziet, is waar voor jou (en daar moet ik rekening mee houden) Samen-denken, elkaar ontmoeten (consensus) Delen van elkaars werkelijkheid, betrokkenheid (ik ben geïnteresseerd in jóu) Gesprek, dialoog (géén discussie of debat!) 34 17

18

19

20 39 Een juiste houding 40 20

21 Humble inquiry 41 Gedrag en cultuur: de dialoog centraal Frank Guldenmund, 42 21

Cultuur, macht(hebbers) en veiligheid Frank Guldenmund, Sectie Veiligheidskunde, TUD

Cultuur, macht(hebbers) en veiligheid Frank Guldenmund, Sectie Veiligheidskunde, TUD Cultuur, macht(hebbers) en veiligheid Frank Guldenmund, Sectie Veiligheidskunde, TUD NVVK Conferentie De kracht van macht Arnhem (Papendal), 20-21 maart 2013 1 Onvoorspelbaarheid 2 3 Overzicht 1. Cultuur

Nadere informatie

Kan (veiligheids-)cultuur ons helpen grote ongevallen te begrijpen?

Kan (veiligheids-)cultuur ons helpen grote ongevallen te begrijpen? Kan (veiligheids-)cultuur ons helpen grote ongevallen te begrijpen? Bijeenkomst ContactGroep Chemie, 23-01-2014 Frank Guldenmund, Safety & Security Science Group, Technische Universiteit Delft 1 Overzicht

Nadere informatie

Veiligheidscultuur en HRO: helpt het of bijt het?

Veiligheidscultuur en HRO: helpt het of bijt het? Veiligheidscultuur en HRO: helpt het of bijt het? Frank Guldenmund, sectie Veiligheidskunde, TUD Alkmaar, 25-2-2013 Overzicht presentatie Cultuur en HRO: wat bijt of wat knaagt? Cultuurontwikkeling: een

Nadere informatie

Veiligheidscultuur en de inbedding daarvan in chemie bedrijven

Veiligheidscultuur en de inbedding daarvan in chemie bedrijven 0 Prof. Dr Gerard I.J.M. Zwetsloot Veiligheidscultuur en de inbedding daarvan in chemie bedrijven Professor dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot 1 Opbouw Wat is veiligheidscultuur? Wat merk je ervan? Werkwijze

Nadere informatie

Workshop Veiligheidscultuur

Workshop Veiligheidscultuur Universiteit Hasselt Onderzoeksgroep Patiëntveiligheid Faculteit Geneeskunde en Levenswetenschappen Faculteit Bedrijfseconomische Wetenschappen Annemie Vlayen annemie.vlayen@uhasselt.be Workshop Veiligheidscultuur

Nadere informatie

tips om de veiligheidscultuur

tips om de veiligheidscultuur 10 + 1 tips om de veiligheidscultuur te veranderen dr. Frank Guldenmund & prof. dr. Andrew Hale, Sectie Veiligheidskunde, Technische Universiteit Delft 1 Overzicht Korte introductie van het VAV-project

Nadere informatie

Geweldloze Verbindende Communicatie

Geweldloze Verbindende Communicatie Geweldloze Verbindende Communicatie Opleidingscentrum Blabla Geweldloze Communicatie in Vlaanderen Blabla Huis voor Verbinding Sabine Vandingenen 14 mei 2019 8u45-10u45 en 11u-13u Grondlegger + toepassingsgebieden

Nadere informatie

Van RI&E naar cultuurverandering

Van RI&E naar cultuurverandering Van RI&E naar cultuurverandering Walter Zwaard 30 november 2015 25 jaar in trefwoorden Gedrag hoort in de RIE Risicoprofessional Kaderrichtlijn Gedoe over evaluatie Nuchter omgaan met risico s Arbowet

Nadere informatie

www.rkdiaconie.nl/ er zijn/ specifieke activiteit uitvoeren

www.rkdiaconie.nl/ er zijn/ specifieke activiteit uitvoeren BEGRIJP JE WAT IK ZEG? Over communicatie, luisteren en vooroordelen Situering Om op een zinvolle manier met elkaar te communiceren, heb je veel vaardigheden nodig. De doelstellingen van deze trainingsachtige

Nadere informatie

Handhaven Veiligheidscultuur Bevindingen en Dilemma s. Prof. dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot Drs. Robert A. Bezemer MTD

Handhaven Veiligheidscultuur Bevindingen en Dilemma s. Prof. dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot Drs. Robert A. Bezemer MTD Bevindingen en Dilemma s Prof. dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot Drs. Robert A. Bezemer MTD 1 Opbouw Wat is veiligheidscultuur? - Wat merk je ervan? Quick Scan Veiligheidscultuur bij 14 BRZO-bedrijven: werkwijze

Nadere informatie

Opbouw. Wat is veiligheidscultuur? - Wat merk je ervan? Quick Scan Veiligheidscultuur bij 14 BRZO-bedrijven: werkwijze en resultaten

Opbouw. Wat is veiligheidscultuur? - Wat merk je ervan? Quick Scan Veiligheidscultuur bij 14 BRZO-bedrijven: werkwijze en resultaten 0 Opbouw Wat is veiligheidscultuur? - Wat merk je ervan? Quick Scan bij 14 BRZO-bedrijven: werkwijze en resultaten Bredere context 5 Dilemma s 1 Wat is? Aspect van de organisatiecultuur Definitie: De houding,

Nadere informatie

VOV BEURS Appreciative Inquiry : Waarderend onderzoekend veranderen!

VOV BEURS Appreciative Inquiry : Waarderend onderzoekend veranderen! VOV BEURS 2015 Appreciative Inquiry :! Lieve Wens Organisatieadviseur Procesbegeleider Psychotherapeut René Bouwen Emeritus Hoogleraar KULeuven Bouwstenen van waarderend onderzoek als actie-onderzoek met

Nadere informatie

1 People Do Change/IVA Onderwijs

1 People Do Change/IVA Onderwijs 1 People Do Change/IVA Onderwijs 2 People Do Change/IVA Onderwijs 3 People Do Change/IVA Onderwijs 1 Dit vergt minimaal 1 dagdeel van 4 klokuren. De werkwijze kan tot 10 teamleden door 1 facilitator worden

Nadere informatie

Boeren op een Kruispunt vzw. Het helpend gesprek

Boeren op een Kruispunt vzw. Het helpend gesprek Boeren op een Kruispunt vzw Helpt je discreet op weg gratis 0800 99 138 Het helpend gesprek Geef LSD: Luisteren, Samenvatten en Doorvragen Wat mensen eerst en vooral willen, is iemand waaraan ze hun verhaal

Nadere informatie

Werken in Teamverband Vragen voor een groepsgesprek

Werken in Teamverband Vragen voor een groepsgesprek Werken in Teamverband Vragen voor een groepsgesprek Don Boscocollege Hechtel Hieronder vind je een tekst en bijbehorende vragen waarmee de gangmakers in Hechtel een gesprek op gang willen brengen in verschillende

Nadere informatie

Succesvol vernieuwend in mijn beroepspraktijk

Succesvol vernieuwend in mijn beroepspraktijk Succesvol vernieuwend in mijn beroepspraktijk 1 Quote van een collega Vroeger had ik een heilig respect voor consultants. Niet vanwege de maatpakken of lease auto s gelukkig is dat verleden tijd maar omdat

Nadere informatie

ServiceCultuur. EBOOK CultuurBarbarenspel

ServiceCultuur. EBOOK CultuurBarbarenspel ServiceCultuur EBOOK CultuurBarbarenspel EBOOK CultuurBarbarenSpel www.servicecultuur.nl Alsjeblieft. Een ebook over het CultuurBarbarenSpel. Met dit ebook leer je meer over ons spel. Fabia Hooykaas en

Nadere informatie

In dialoog met elkaar

In dialoog met elkaar In dialoog met elkaar Grondhouding van Zozijn Bestaansrecht van Zozijn In dialoog Zozijn ziet het als opdracht om mensen tot bloei te laten komen. Wij zorgen voor een positief klimaat, waarin liefdevolle

Nadere informatie

Kwalitatief te werk! Landelijke Bijeenkomst Meten Maatschappelijke Opbrengst 17 dec 2018 Mandy Goes & Roxanne de Vrede Panteia

Kwalitatief te werk! Landelijke Bijeenkomst Meten Maatschappelijke Opbrengst 17 dec 2018 Mandy Goes & Roxanne de Vrede Panteia Kwalitatief te werk! Landelijke Bijeenkomst Meten Maatschappelijke Opbrengst 17 dec 2018 Mandy Goes & Roxanne de Vrede Panteia Doel van de sessie what s in it for me? Je weet wanneer en waarom je een kwalitatieve

Nadere informatie

Dialogisch communiceren

Dialogisch communiceren Dialogisch communiceren www.mensindialoog.nl EEN VERKENNING Inhoud In deze workshop oefen je met de 10 kernvaardigheden van de Dialoog Je leert welke houding voorwaarde is om dialogisch te kunnen communiceren

Nadere informatie

essentiële principes uitkomstgericht werken Geduld en volharding onderzoeken van percepties verbinden van percepties Congruentie werken met wat er is

essentiële principes uitkomstgericht werken Geduld en volharding onderzoeken van percepties verbinden van percepties Congruentie werken met wat er is essentiële principes onderzoeken van percepties uitkomstgericht werken Geduld en volharding Eigenaarschap verbinden van percepties Congruentie werken met wat er is www.gewoonaandeslag.nl essentiële principes

Nadere informatie

Appendix A Checklist voor visible learning inside *

Appendix A Checklist voor visible learning inside * Appendix A Checklist voor visible learning inside * * Op www.bazalt.nl/lerenzichtbaarmaken kunt u dit formulier downloaden en vervolgens printen. Het is belangrijk dat de medewerkers van de school deze

Nadere informatie

Luisteren. Bij deze hand-out hoort ook een presentatie document om te gebruiken in de klas. U kunt het hier downloaden.

Luisteren. Bij deze hand-out hoort ook een presentatie document om te gebruiken in de klas. U kunt het hier downloaden. Luisteren Bij deze hand-out hoort ook een presentatie document om te gebruiken in de klas. U kunt het hier downloaden. Voor meer informatie Vida Niazian Karakteroloog, HeartMath Resilient Educator 06 215

Nadere informatie

Vanjezelfhouden.nl 1

Vanjezelfhouden.nl 1 1 Kan jij van jezelf houden? Dit ontwerp komt eigenlijk altijd weer ter sprake. Ik verbaas mij erover hoeveel mensen er zijn die dit lastig vinden om te implementeren in hun leven. Veel mensen willen graag

Nadere informatie

NU DE MENSEN NOG MEEKRIJGEN VERANDERAANPAK IN BEELD. bedoeling. Mensen ondersteunen dát wat ze zelf hebben helpen bouwen

NU DE MENSEN NOG MEEKRIJGEN VERANDERAANPAK IN BEELD. bedoeling. Mensen ondersteunen dát wat ze zelf hebben helpen bouwen NU DE MENSEN NOG MEEKRIJGEN VERANDERAANPAK IN BEELD Datum: 18 april 2019 Werkconferentie Eigenaarschap Ik ben niet bang voor veranderen, wél voor het idee dat dat gemanaged gaat worden Jannet Maréchal

Nadere informatie

Leren in contact met paarden Communicatie die is gebaseerd op gelijkwaardigheid (Door Ingrid Claassen, juni 2014)

Leren in contact met paarden Communicatie die is gebaseerd op gelijkwaardigheid (Door Ingrid Claassen, juni 2014) Leren in contact met paarden Communicatie die is gebaseerd op gelijkwaardigheid (Door Ingrid Claassen, juni 2014) Inleiding De kern van (autisme)vriendelijke communicatie is echt contact, gebaseerd op

Nadere informatie

Stop met ploeteren en laat mij jou helpen. Zodat ook jij het leven kan leiden waarvoor je bestemd bent!

Stop met ploeteren en laat mij jou helpen. Zodat ook jij het leven kan leiden waarvoor je bestemd bent! Ik ben Anke en ik gebruik mijn kennis, passie en creativiteit om vrouwen die weten dat ze meer in hun mars hebben en zich afvragen: is dit het nou te helpen weten wat ze willen en gaan doen wat ze willen.

Nadere informatie

Veendam, 3 april. Bijeenkomst 2

Veendam, 3 april. Bijeenkomst 2 Veendam, 3 april Bijeenkomst 2 Aan bod 09:00-10:00 : Jullie actiepunten: aanpak & obstakels? 10:00-11:00 : Je merk vastleggen: hoe vul je dat in? 11:00 - Afsluiting: onderwerpen / datum / plaats volgende

Nadere informatie

1 Studieloopbaanbegeleiding (slb) 15 1.1 Doel en taken slb 15 1.2 slb-instrumenten en methoden 18

1 Studieloopbaanbegeleiding (slb) 15 1.1 Doel en taken slb 15 1.2 slb-instrumenten en methoden 18 Inhoud Inleiding 9 Deel 1 Theorie 13 1 Studieloopbaanbegeleiding (slb) 15 1.1 Doel en taken slb 15 1.2 slb-instrumenten en methoden 18 2 Gespreksvaardigheden 28 2.1 Communicatiewetmatigheden 28 2.2 Luisteren

Nadere informatie

Naam leerlingen. Groep BBL1 Engels. Verdiepend arrangement. Basisarrange ment. Leertijd; 3 keer per week 45 minuten werken aan de basisdoelen.

Naam leerlingen. Groep BBL1 Engels. Verdiepend arrangement. Basisarrange ment. Leertijd; 3 keer per week 45 minuten werken aan de basisdoelen. Verdiepend Basisarrange ment Naam leerlingen Groep BBL1 Engels Leertijd; 3 keer per week 45 minuten werken aan de basisdoelen. - 3 keer per week 45 minuten basisdoelen toepassen in verdiepende contexten.

Nadere informatie

Bijlage 20 Zelfassessment adequaat samenwerken met ouders

Bijlage 20 Zelfassessment adequaat samenwerken met ouders Bijlage 20 Zelfassessment adequaat samenwerken met ouders Deze bijlage hoort bij hoofdstuk 4.9 en 4.11. Dit zelfassessment is ontwikkeld door Barbara de Boer, adviseur bij CPS. Zij maakte daarbij gebruik

Nadere informatie

Reflecteren. op binnen- en buitenschoolse burgerschapservaringen

Reflecteren. op binnen- en buitenschoolse burgerschapservaringen Reflecteren op binnen- en buitenschoolse burgerschapservaringen 1 Het doel van de waaier Kinderen komen in het dagelijks leven in aanraking met tal van burgerschapservaringen. Deze ervaringen nemen zij

Nadere informatie

Zo hebben de eerste zondagen na het kerstfeest nog de feestelijke witte kleur.

Zo hebben de eerste zondagen na het kerstfeest nog de feestelijke witte kleur. Zondag 10 januari 2016 Verschijnt God ook bij ons? Lezing: Lucas 3 : 1-3, 10-22 Officieel heet deze zondag de 1 e zondag na Epifanie. Vorig week hebben we de epifanie de verschijning van Jezus in onze

Nadere informatie

Handleiding bij de digitale les voor de Nederlandse Kinderjury 2012

Handleiding bij de digitale les voor de Nederlandse Kinderjury 2012 Handleiding bij de digitale les voor de Nederlandse Kinderjury 2012 Ieder jaar stemmen duizenden basisschoolleerlingen op hun favoriete boeken van het afgelopen jaar. Om zo veel mogelijk kinderen enthousiast

Nadere informatie

Niveaus Europees Referentie Kader

Niveaus Europees Referentie Kader Niveaus Europees Referentie Kader Binnen de niveaus van het ERK wordt onderscheid gemaakt tussen begrijpen, spreken en schrijven. Onder begrijpen vallen de vaardigheden luisteren en lezen. Onder spreken

Nadere informatie

Meer weten, minder kansen

Meer weten, minder kansen Meer weten, minder kansen Jean Paul Van Bendegem Aanleiding In dit kort stukje wil ik een probleem aankaarten in verband met waarschijnlijkheden en kansen. We weten allemaal, dankzij de ondertussen ontelbare

Nadere informatie

CoachWijzer Houvast bij het vormgeven van effectieve begeleiding

CoachWijzer Houvast bij het vormgeven van effectieve begeleiding Houvast bij het vormgeven van effectieve begeleiding Naam: Datum: Bert van Rossum 9 december 2013 Inhoudsopgave Inleiding... De uitslag van Bert van Rossum... Toelichting coach- en begeleidingsvoorkeur...

Nadere informatie

Welkom bij De Jutters

Welkom bij De Jutters Praktische informatie Waar kan ik meer informatie vinden? Wil je meer weten over, ben je benieuwd naar ons team of wil je informatie over jouw problemen? Je leest en ziet er meer over op onze website:

Nadere informatie

Naar: Raad van Europa, Compasito: Manual on Human Rights Education for Children

Naar: Raad van Europa, Compasito: Manual on Human Rights Education for Children Wat is aanvaardbaar? Naar: Raad van Europa, Compasito: Manual on Human Rights Education for Children Leeftijd: 6-9 jaar; 9-12 jaar Duur: 60 min. Doelen Kinderen discussiëren over gedrag en houdingen. Wat

Nadere informatie

ASSERTIVITEIT

ASSERTIVITEIT ASSERTIVITEIT WWW.I-LEARNING.BE - WAT IS ASSERTIVITEIT? Subassertief, agressief, manipulatief of assertief? Assertief gedrag Assertief ben je als je op een vriendelijke, kalme manier opkomt voor je mening,

Nadere informatie

In gesprek met ouders

In gesprek met ouders In gesprek met ouders Titel Workshop: noodkreten van leerkrachten, roep om verbinding met ouders 22 februari 2012 Amsterdam Zuidoost Begeleiding: Astrid Echteld Veronderstellingen rond communicatie binnen

Nadere informatie

Workshop communicatie

Workshop communicatie Workshop communicatie Feedback is collegiale ondersteuning of toch niet? Wat wil de beroepsvereniging betekenen voor Verzorgenden en Verpleegkundigen? Wij willen onze beroepsgroepen in staat stellen hun

Nadere informatie

Charlotte Dematons. Soort van. Luister naar (of lees) het gedicht op het deurtje van de stoel.

Charlotte Dematons. Soort van. Luister naar (of lees) het gedicht op het deurtje van de stoel. Charlotte Dematons Luister naar (of lees) het gedicht op het deurtje van de stoel. Wat is warm, koud, zoet, zout? Wat is lief, stout, goed, fout? Wat zie je? Wat doe jij als het sneeuwt? Vind je sneeuw

Nadere informatie

Normen en waarden: wat is het verschil?

Normen en waarden: wat is het verschil? Normen en waarden: wat is het verschil? Normen en waarden zijn niet hetzelfde Ze worden vaak achter elkaar in één adem genoemd: normen en waarden. In het verleden is deze discussie, met name onder het

Nadere informatie

Speciaal voor vrouwen?

Speciaal voor vrouwen? NVD presenteren voor vrouwen 3 november 2016 Speciaal voor vrouwen? Waarom? vrouwen < > mannen top van de grote bedrijven? 2% vrouw raden van bestuur van beursgenoteerde ondernemingen in de EU? 86 % man

Nadere informatie

Programma. Verbale en non-verbale communicatie Pauze Interactiviteit Voorbereiding activiteit methodiek 3

Programma. Verbale en non-verbale communicatie Pauze Interactiviteit Voorbereiding activiteit methodiek 3 Methodiek les 2 Programma Verbale en non-verbale communicatie Pauze Interactiviteit Voorbereiding activiteit methodiek 3 Verbale en non-verbale communicatie Communicatiemodel Zender Natuurgids Boodschap

Nadere informatie

EFFECTIEF & VERBINDEND COMMUNICEREN DIRECTIECONGRES HOUFFALIZE, Lieke Kuijte Sint-Franciscusinstituut

EFFECTIEF & VERBINDEND COMMUNICEREN DIRECTIECONGRES HOUFFALIZE, Lieke Kuijte Sint-Franciscusinstituut EFFECTIEF & VERBINDEND COMMUNICEREN DIRECTIECONGRES HOUFFALIZE, 2015-10-14 Lieke Kuijte Sint-Franciscusinstituut Het leven zoals het (nu en dan) is een oudercontact loopt uit de hand en eindigt in een

Nadere informatie

KEUZES MAKEN DOOR IN JE KRACHT TE GAAN STAAN LIFESURFER.NL

KEUZES MAKEN DOOR IN JE KRACHT TE GAAN STAAN LIFESURFER.NL KEUZES MAKEN DOOR IN JE KRACHT TE GAAN STAAN LIFESURFER.NL Copyright en Toestemming... Copyright namens Alianne Looijenga voor LifeSurfer. Alle rechten voorbehouden. Auteursrechten, alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

YVONNE THUIJS GOEDE RELATIE MET JE KIND

YVONNE THUIJS GOEDE RELATIE MET JE KIND YVONNE THUIJS het geheim van een GOEDE RELATIE MET JE KIND - www.blij-kind-24-7.nl - kijk naar je kind maak tijd vrij... en geef aandacht, vertrouwen en liefde 1 aandacht blij kind 24 7 betekent groeien

Nadere informatie

DE DIALOOG. Kenmerken van een dialoog. Werkmodel dialoog. Communicatietips. Luisteren (3 niveaus) Waarderend onderzoeken. Soorten vragen - 1

DE DIALOOG. Kenmerken van een dialoog. Werkmodel dialoog. Communicatietips. Luisteren (3 niveaus) Waarderend onderzoeken. Soorten vragen - 1 DE DIALOOG 3 Kenmerken van een dialoog Werkmodel dialoog Communicatietips Luisteren (3 niveaus) Waarderend onderzoeken Soorten vragen - 1 Soorten vragen - 2 Er is meer dan taal (19 meervoudig intelligente

Nadere informatie

Burgerschapsvorming LVGS

Burgerschapsvorming LVGS Burgerschapsvorming LVGS Jacomijn van der Kooij Hoop 2 Een brede blik op burgerschap Mini-college Burgerschapsvorming en goed onderwijs Sinds 2006 verplicht: Wet actief burgerschap en sociale integratie.

Nadere informatie

Training Bureau voor Noordelijke Gemeenten

Training Bureau voor Noordelijke Gemeenten Training Bureau voor Noordelijke Gemeenten Groningen september 2017 september 17 Wat gaan we doen 1. 2. 3. 4. Waarden: organisa@e, klant en medewerker Wie is de klant Communica@e Houding, gedrag en patronen

Nadere informatie

Inhoud. 1. Communicatiestijlen 2. Non-verbale communicatie

Inhoud. 1. Communicatiestijlen 2. Non-verbale communicatie Inhoud 1. Communicatiestijlen 2. Non-verbale communicatie 1. Communicatiestijlen Wij onderscheiden vier communicatiestijlen: 1. expressieve stijl 2. beschouwende stijl 3. directieve stijl 4. coöperatieve

Nadere informatie

Welkom bij De Jutters

Welkom bij De Jutters Welkom bij De Jutters De Jutters denkt met je mee De Jutters centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie 1 Hoofdlocatie Postadres De Jutters Dr. van Welylaan 2 2566 ER Den Haag Een volledig overzicht van

Nadere informatie

GEDRAGSCODE MEDEWERKERS (ONDERLING) AMBIQ

GEDRAGSCODE MEDEWERKERS (ONDERLING) AMBIQ GEDRAGSCODE MEDEWERKERS (ONDERLING) AMBIQ Inleiding Deze gedragscode dient voor werknemers onderling. Daarnaast kent Ambiq een gedragscode voor de bejegening van haar cliënten. Ambiq hecht veel waarde

Nadere informatie

Stagebekwaamheidsgesprek Hoofdfase 1 Feedbackformulier

Stagebekwaamheidsgesprek Hoofdfase 1 Feedbackformulier Naam student: Studentnummer: Stagebekwaamheidsgesprek Hoofdfase 1 Feedbackformulier Bram Boonen Ellen Koop Datum 25 april 2013 Aanbieding Productcriteria Vormvereisten 1e aanbieding Assessmentdossier Het

Nadere informatie

Zeg het eens. Assertief communiceren en overtuigend argumenteren.

Zeg het eens. Assertief communiceren en overtuigend argumenteren. Zeg het eens Assertief communiceren en overtuigend argumenteren www.cameleontraining.be Overtuigend argumenteren Jij verliest Jij wint Ik win Ik manipuleer jou Ik beïnvloed jou Ik verlies Ik haal ons allebei

Nadere informatie

Het NLP communicatie model

Het NLP communicatie model Het NLP communicatie model Ontdek jouw communicatie waarnemingsfilters Leef je natuurlijk leiderschap 1 Inleiding Op het moment dat veranderingen in een organisatie plaatsvinden is communicatie één van

Nadere informatie

Prettig contact met de klant 14 februari 2019

Prettig contact met de klant 14 februari 2019 Prettig contact met de klant 14 februari 2019 Welkom Centrum voor Conflicthantering 023 532 31 96 www.cvc.nl Programma Welkom Wat is de meest gehoorde klacht van burgers m.b.t de overheid Prettig contact

Nadere informatie

HOE CREEER JE ALS VERENIGING MEERWAARDE VOOR JE LEDEN?

HOE CREEER JE ALS VERENIGING MEERWAARDE VOOR JE LEDEN? LUNCHSESSIE BIJ HOE CREEER JE ALS VERENIGING MEERWAARDE VOOR JE LEDEN? MARIETTE MODDERMAN IN GESPREK MET THEO KOSTER, DIRECTEUR VAN NEVAT HOE CREEER JE MEERWAARDE VOOR EN DRAAGVLAK ONDER JE LEDEN? Theo

Nadere informatie

Whitepaper Verbindend communiceren In 4 stappen effectief feedback geven

Whitepaper Verbindend communiceren In 4 stappen effectief feedback geven Whitepaper Verbindend communiceren In 4 stappen effectief feedback geven De 4 stappen Je communiceert de hele dag en meestal hebben wij het gevoel dat dat ons best goed afgaat, toch? Pas op het moment

Nadere informatie

Over Dialoog David Bohm

Over Dialoog David Bohm Over Dialoog David Bohm Bij een dialoog zegt iemand iets tegen een ander, maar wat die ander verstaat is nooit helemaal gelijk aan wat de spreker bedoelt. Wat de spreker zegt en wat de luisteraar hoort

Nadere informatie

identiteitsbewijs identiteitsbewijs onderwijsgroep noord

identiteitsbewijs identiteitsbewijs onderwijsgroep noord 1 identiteitsbewijs identiteitsbewijs onderwijsgroep noord identiteitsbewijs onderwijsgroep noord I Zijn wie je bent. Dat is geluk. I Erasmus 2 Onderwijs draait om mensen Als we met elkaar in het onderwijs

Nadere informatie

Effectieve samenwerking: werken in driehoeken

Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Werken in driehoeken is een wijze van samenwerking die in elke organisatie en in elk netwerk mogelijk is. Het maakt dat we kunnen werken vanuit een heldere

Nadere informatie

Interactumlectoraat Kantelende kennis integrale vernieuwing van basisscholen en opleidingen

Interactumlectoraat Kantelende kennis integrale vernieuwing van basisscholen en opleidingen Interactumlectoraat Kantelende kennis integrale vernieuwing van basisscholen en opleidingen Studiedag 12 oktober 2005 Opleidingsconferentie, najaar 2004 Terugkoppeling naar Kantelende Kennis Organisatiestructuur

Nadere informatie

Landelijke bijeenkomst integraal veiligheidsbeleid Patrick van den Brink, directeur het CCV

Landelijke bijeenkomst integraal veiligheidsbeleid Patrick van den Brink, directeur het CCV Landelijke bijeenkomst integraal veiligheidsbeleid 2015 Patrick van den Brink, directeur het CCV Programma 12:30 Patrick van den Brink directeur Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV)

Nadere informatie

1 of 7 2/3/2014 3:19 AM

1 of 7 2/3/2014 3:19 AM 1 of 7 2/3/2014 3:19 AM nationale economie. Zo heeft Frankrijk een werkloosheidscijfer van 11 procent, 2 of 7 2/3/2014 3:19 AM 3 of 7 2/3/2014 3:19 AM diagnose leidt tot verkeerde oplossingen. Zo is de

Nadere informatie

Introductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk?

Introductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk? Introductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk? Zodra er twee of meer mensen in 1 ruimte zijn is er sprake van communicatie, ook al wordt er niet gesproken. Het is

Nadere informatie

HOE KRIJG IK ARTSEN MEE?

HOE KRIJG IK ARTSEN MEE? Deze WORKSHOP vormt onderdeel van het teamwork curriculum 'TeamSHOPP'. TeamSHOPP is een wetenschappelijk onderbouwd en op-maat toe te passen curriculum dat multidisciplinaire zorgteams ondersteunt in het

Nadere informatie

Mediation. als mogelijke uitweg bij spanningsvolle relaties

Mediation. als mogelijke uitweg bij spanningsvolle relaties Mediation als mogelijke uitweg bij spanningsvolle relaties Inhoud 1. Wat is mediation? 2. Belang van mediation 3. Visie en concept 4. Hoe werkt het? 5. Integreren in de praktijk 2 1. WAT IS MEDIATION?

Nadere informatie

Portret. I. Hildegarde en de wereld. Hildegarde en haar wereldbol.

Portret. I. Hildegarde en de wereld. Hildegarde en haar wereldbol. Situering Portret I. Hildegarde en de wereld. Hildegarde en haar wereldbol. Ze neemt hem altijd op sleeptouw, ziet u? Met een koord trekt ze hem achter haar aan. Ze ziet hem graag. Soms laat ze hem ook

Nadere informatie

Ontmoet de HEKS in jou DAG 1 - HELEN. Sacha Franke. Sacha s School vol Magie

Ontmoet de HEKS in jou DAG 1 - HELEN. Sacha Franke. Sacha s School vol Magie Ontmoet de HEKS in jou DAG 1 - HELEN Sacha Franke Sacha s School vol Magie ONTMOET DE HEKS IN JOU! Welkom! Geweldig dat je mee doet. Je gaat deze week een andere kant van jezelf leren kennen, Eentje waarvan

Nadere informatie

POSITIEVE VEILIGHEIDSCULTUUR

POSITIEVE VEILIGHEIDSCULTUUR POSITIEVE VEILIGHEIDSCULTUUR Voorstellen en verwachtingen Mijn naam is Gerd-Jan Frijters Tel. 0031 6 22 45 98 68 Achtergrond: - 24 jaar eigenaar D&F (35 medewerkers) - Werktuigbouwkunde - Bedrijfskunde

Nadere informatie

Gelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017

Gelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017 Gelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017 11/6/2017 2 1. Cultuur 2. Cultuuronderwijs 3. Gelijke kansen 4. Doorlopende leerlijn 6-11-2017

Nadere informatie

Werkboek een nieuwe geest in 28 dagen Doe het zelf mindset transformatie voor de moedige mens _ en wereldverbeteraar.

Werkboek een nieuwe geest in 28 dagen Doe het zelf mindset transformatie voor de moedige mens _ en wereldverbeteraar. Module 2. Afleren. Dag 11. NEE zeggen tegen je beperkende overtuigingen. Met onderstaande oefening ga je NEE leren zeggen tegen overtuigingen die je beperken. Dit klinkt kinderlijk simpel maar herinner

Nadere informatie

Nypels Speelt. 8 ingrediënten voor verbindend samenwerken

Nypels Speelt. 8 ingrediënten voor verbindend samenwerken Nypels Speelt 8 ingrediënten voor verbindend samenwerken Inleiding Het Nypels wordt steeds leuker, doe jij ook mee? Nypels Speelt, onder die titel wordt op een nieuwe manier gewerkt aan de betrokkenheid

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Nieuws van Keynote in mei

Nieuws van Keynote in mei Deze nieuwsbrief online lezen Nieuws van Keynote in mei Beste Rudolf, Uit het hoofd in de handen. In deze nieuwsbrief van deze maand vertel ik over de inhoud van de basiscursus Appreciative Inquiry en

Nadere informatie

Leerlijn domein mondelinge taalvaardigheid

Leerlijn domein mondelinge taalvaardigheid Leerlijn domein mondelinge taalvaardigheid Kerndoelen: 1. Leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie mondeling (of schriftelijk) gestructureerd weer te

Nadere informatie

De verklaring van Bratislava

De verklaring van Bratislava Bratislava, 16 september 2016 De verklaring van Bratislava Wij komen vandaag in Bratislava bijeen op een kritiek moment voor ons Europese project. De top van Bratislava van 27 lidstaten was gewijd aan

Nadere informatie

onderwijsgroep noord identiteitsbewijs

onderwijsgroep noord identiteitsbewijs onderwijsgroep noord identiteitsbewijs 'Zijn wie je bent. Dat is geluk.' Erasmus 4 Onderwijs draait om mensen Als we met elkaar in het onderwijs iets willen bereiken, dan draait alles om passie, energie

Nadere informatie

Kansrekenen in het Basisonderwijs Een gemiste kans? Anne-Sophie Supply, Wim Van Dooren en Patrick Onghena

Kansrekenen in het Basisonderwijs Een gemiste kans? Anne-Sophie Supply, Wim Van Dooren en Patrick Onghena Kansrekenen in het Basisonderwijs Een gemiste kans? Anne-Sophie Supply, Wim Van Dooren en Patrick Onghena Inhoudstafel 1. Context 2. Kansen vergelijken Materiaal Eerste Resultaten 3. Kansen gelijk maken

Nadere informatie

Meedoen& Meetellen. Wat betekent het voor mensen met een verstandelijke beperking? Trainingsmodules voor professionals

Meedoen& Meetellen. Wat betekent het voor mensen met een verstandelijke beperking? Trainingsmodules voor professionals Meedoen& Meetellen Wat betekent het voor mensen met een verstandelijke beperking? Trainingsmodules voor professionals Samenstelling trainingsmodule Eline Roelofsen Roel Schulte www.verwondering.nu Illustratie

Nadere informatie

Agenda. Inleiding Drieluik in veiligheid Veiligheidscultuur. Groepsgedrag Gedrag beïnvloeden Af en aanspreken. Aan de slag. www.denf.

Agenda. Inleiding Drieluik in veiligheid Veiligheidscultuur. Groepsgedrag Gedrag beïnvloeden Af en aanspreken. Aan de slag. www.denf. www.denf.nl 1 Agenda Inleiding Drieluik in veiligheid Veiligheidscultuur Groepsgedrag Gedrag beïnvloeden Af en aanspreken Aan de slag www.denf.nl 2 1 Drieluik in veiligheid www.denf.nl 3 Drieluik in veiligheid

Nadere informatie

' Zijn wie je bent. Dat is geluk.'

' Zijn wie je bent. Dat is geluk.' identiteitsbewijs ' Zijn wie je bent. Dat is geluk.' Erasmus 4 Onderwijs draait om mensen Onderwijs draait om mensen. Als we met elkaar in het onderwijs iets willen bereiken, dan draait alles om passie,

Nadere informatie

Woord en wereld Een inleiding tot de taalfilosofie

Woord en wereld Een inleiding tot de taalfilosofie Woord en wereld Een inleiding tot de taalfilosofie Filip Buekens Acco Leuven / Den Haag Hoofdstuk I. Freges uitgangspunten 11 I.1 De semantische dimensie van taal 11 I.2 Proposities: Freges kernstellingen

Nadere informatie

Europees Referentiekader

Europees Referentiekader Europees Referentiekader Luisteren Ik kan vertrouwde woorden en basiszinnen begrijpen die mezelf, mijn familie en directe concrete omgeving betreffen, wanneer de mensen langzaam en duidelijk spreken. Ik

Nadere informatie

Compassie leven. 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie. PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman

Compassie leven. 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie. PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman Compassie leven 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman Inhoudsopgave Voorwoord Wekelijkse inspiraties 01 Geweld in de taal? Wie, ik?

Nadere informatie

Veiligheidscultuur. Beleid en gedragsregels in de praktijk Anja Dijkman

Veiligheidscultuur. Beleid en gedragsregels in de praktijk Anja Dijkman Beleid en gedragsregels in de praktijk 1 Workshop programma Tijd: 13.30 14.15 uur Wat is een organisatiecultuur voor veilig en gezond werken Organisatiecultuur beïnvloeden, kan dat? De dagelijkse praktijk

Nadere informatie

Controversiële en emotionele onderwerpen in de klas

Controversiële en emotionele onderwerpen in de klas Controversiële en emotionele onderwerpen in de klas Inhoud Spannend... 2 Belang... 2 Onbalans... 2 Reflectieve dialoog... 2 Verschillen tussen dialoog en debat... 3 Praktische aandachtspunten voor een

Nadere informatie

> Ik luister met de bedoeling. > Ik leer jouw taal, zowel. > Ik maak het veilig voor jou, > Ik ga op zoek naar waar de

> Ik luister met de bedoeling. > Ik leer jouw taal, zowel. > Ik maak het veilig voor jou, > Ik ga op zoek naar waar de Bijlagen 56 Bijlage 1 Verschillen tussen een discussie en een bezoek Het is van groot belang dat je het moment leert herkennen dat een gesprek over een bepaald onderwerp niet goed gaat. Als je beiden reactief

Nadere informatie

Portfolio voor medewerkers Natuurlijk leren Parels ontstaan door schuring

Portfolio voor medewerkers Natuurlijk leren Parels ontstaan door schuring Portfolio voor medewerkers Natuurlijk leren Parels ontstaan door schuring Authentiek leiderschap Pedagogische tact Ruimte geven Hoge verwachtingen Authentiek contact! Ik heb zelfvertrouwen. Ik heb hoge

Nadere informatie

Common European Framework of Reference (CEFR)

Common European Framework of Reference (CEFR) Common European Framework of Reference (CEFR) Niveaus van taalvaardigheid volgens de Raad van Europa De doelstellingen van de algemene taaltrainingen omschrijven we volgens het Europese gemeenschappelijke

Nadere informatie

Veiligheid op het werk: gedrag & cultuur

Veiligheid op het werk: gedrag & cultuur Veiligheid op het werk: gedrag & cultuur Inhoudsopgave 5xbeter 3 Inleiding 4 1. Hoe herken je de organisatiecultuur? 5 2. Waarom is de veiligheidscultuur van belang? 6 3. Aanpak voor een betere veiligheidscultuur

Nadere informatie

Rol vrijwilligers in het politieke proces. Adviesraad MO Heerlen i.s.m. Wmo-werkplaats Zuyd project Deskundigheidsbevordering wmoraden

Rol vrijwilligers in het politieke proces. Adviesraad MO Heerlen i.s.m. Wmo-werkplaats Zuyd project Deskundigheidsbevordering wmoraden Rol vrijwilligers in het politieke proces Adviesraad MO Heerlen i.s.m. Wmo-werkplaats Zuyd project Deskundigheidsbevordering wmoraden Aanleiding Participatie cliënt en burger in beleid belangrijk en urgent:

Nadere informatie

Omgaan met culturele diversiteit. Vorming 19 maart 2016

Omgaan met culturele diversiteit. Vorming 19 maart 2016 Omgaan met culturele diversiteit Vorming 19 maart 2016 Hoe gaan we te werk? Enkele voorbeelden ter inleiding Enkele theoretische aspecten van interculturaliteit Enkele oefeningen Besluit 1. Inleiding Wat

Nadere informatie

Inhoud. Vechten voor wie je bent! Illustratie van een docent 11

Inhoud. Vechten voor wie je bent! Illustratie van een docent 11 Inhoud Vechten voor wie je bent! Illustratie van een docent 11 Leidinggevende wie ben je? Inleiding op het centrale thema 13 Dolf van den Berg, namens alle auteurs en andere betrokkenen Wie is het die

Nadere informatie

Handleiding Gespreksvormen Discussie

Handleiding Gespreksvormen Discussie Handleiding Gespreksvormen Discussie Inhoud Overzicht 1. Inleiding 2. Doel 3. Werkvormen 4. Tips voor het begeleiden van een discussie 4.1. Onderwerp inleiden 4.2. Voorlopig standpunt bepalen 4.3. Discusieren

Nadere informatie

workshop: waardengericht leidinggeven mbv een socratische dialoog als intervisiemodel

workshop: waardengericht leidinggeven mbv een socratische dialoog als intervisiemodel Socratische dialoog workshop: waardengericht leidinggeven mbv een socratische dialoog als intervisiemodel Tijdens een socratische dialoog volgen we een vast patroon. Het gesprek begint met het opvragen

Nadere informatie