Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 62, eerste lid, van de Mededingingswet inzake.

Transcriptie

1 BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 62, eerste lid, van de Mededingingswet inzake. Zaaknummer: 2228/Taxi Rotterdam Zaak 2228 Rotterdamse Taxi Centrale RTC N.V., Coperatieve Taxi Onderneming St. Job UA, ConneXXion Kleinschalig Personen Vervoer Zuid West B.V., Vlaardingse Taxicentrale B.V., en R.T.O. Rotterdamse Taxi Onderneming I. Procedureverloop 1. Daartoe door de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit (hierna: d-g NMa) aangewezen ambtenaren van de mededingingsautoriteit hebben een onderzoek als bedoeld in artikel 1, eerste lid, aanhef en onder k Mededingingswet (hierna: Mw) verricht naar mogelijke overtreding van artikel 6 Mw door een aantal in Rotterdam en directe omgeving werkzame taxicentrales en taxibedrijven. 2. Na afloop van dit onderzoek heeft de d-g NMa op 16 november 2000 een rapport als bedoeld in artikel 59, eerste lid Mw doen opmaken, dat op 23 november 2000 is toegezonden aan de Rotterdamse Taxi Centrale RTC N.V. (hierna: RTC), de Coperatieve Taxi Onderneming Taxi St. Job UA (hierna: St. Job), ConneXXion Kleinschalig Personen Vervoer Zuid West B.V.(hierna: ConneXXion)[1], de Vlaardingse Taxicentrale B.V. (hierna: VTC), en R.T.O. Rotterdamse Taxi Onderneming (hierna: RTO) 3. Gelet op het bepaalde in artikel 60, eerste lid Mw hebben RTC, St. Job, ConneXXion en RTO op 23 april 2001 ten kantore van de Nederlandse mededingingsautoriteit mondeling hun zienswijzen naar voren gebracht omtrent het bovengenoemde rapport. 4. Van deze hoorzitting is ingevolge artikel 61, tweede lid Mw een verslag gemaakt. 5. VTC heeft geen gebruik gemaakt van de haar in artikel 60, eerste lid Mw geboden mogelijkheden om haar zienswijzen naar voren te brengen. II. Partijen 6. RTC, gevestigd te Rotterdam, is een NV die een taxicentrale exploiteert, waarbij circa 900 zelfstandige taxiondernemers zijn aangesloten. Deze ondernemers exploiteren volgens de verklaring van de directie ongeveer 400 taxiwagens. St. Job, gevestigd te Rotterdam, is een coperatieve vereniging, die een taxicentrale exploiteert voor haar leden, die allen zelfstandig

2 taxiondernemer zijn. St. Job heeft ongeveer 120 leden, die volgens de verklaring van het bestuur circa 110 taxiwagens exploiteren. ConneXXion, gevestigd te Schiedam, is een taxionderneming met, aldus de directie, ongeveer 50 taxiwagens. VTC, gevestigd te Vlaardingen, is een taxionderneming, met, aldus de directie, ongeveer 42 taxiwagens. RTO ten slotte, gevestigd te Rotterdam, is een coperatieve vereniging waarbij, aldus het bestuur, circa 35 zelfstandige taxiondernemers zijn aangesloten. III. Het rapport 7. Hierin is aangegeven dat tot en met 31 december 1999 de tarieven voor straatvervoer per taxi werden vastgesteld door de instantie die vergunningen voor het taxivervoer verleende, in het onderhavige geval de provincie Zuid- Holland. Op grond van gewijzigde regelgeving is met ingang van 1 januari 2000 elke taxiondernemer gerechtigd naar eigen inzicht de hoogte van de tarieven te bepalen. Tot 1 januari 2002 geldt dat deze tarieven een door de Minister van Verkeer en Waterstaat vastgesteld maximumtarief niet te boven mogen gaan (Wet van 9 december 1999 tot wijziging van de Wet personenvervoer voor het taxivervoer (deregulering taxivervoer), Staatsblad 1999, 535). Bij brief van 24 december 1999 heeft de Minister van Verkeer en Waterstaat taxiondernemers in kennis gesteld van de wijzigingen die deze wet per 1 januari 2000 voor de taxibranche met zich brengt. 8. In het rapport wordt de conclusie getrokken dat kort en zakelijk weergegeven RTC, St. Job, ConneXXion, VTC en RTO artikel 6 Mw hebben overtreden door gezamenlijk een overeenkomst te sluiten dan wel hun feitelijke gedragingen onderling af te stemmen met betrekking tot de in 2000 te hanteren tarieven voor het straatvervoer per taxi in Rotterdam, Schiedam en Vlaardingen, op welke markt zij een marktaandeel van 75% hebben.[2] Deze inbreuk heeft plaats gehad sedert in ieder geval 21 januari 2000 en duurde ten tijde van de ondertekening van het rapport nog voort. 9. Niet alleen volgt het bovenstaande uit door hen overgelegde documenten, maar ook uit de door hen tijdens het onderzoek afgelegde verklaringen. Ook volgt een en ander uit de advertentie van alle partijen in het Rotterdams Dagblad van 21 januari 2000: Let op in welke Taxi u stapt! Minister Netelenbos van Verkeer en Waterstaat staat ons toe u onderstaande tarieven te berekenen: Aanslag 9,70 Prijs per kilometer 3,60 Wacht-uur 62,10 Onderstaande Taxicentrales berekenen u slechts: Aanslag 4,80 Prijs per kilometer 3,60 Wacht-uur 59,00

3 *bovenstaande tarieven gelden t/m 4 personen Onze tarieven treft u vanaf nu in onze taxis aan Rotterdamse Taxi Centrale Taxi Sint Job RTO/Airport Taxi ConneXXion Schiedam Vlaardingse Taxi Centrale Bewaar deze advertentie goed Gebleken is dat deze advertentie eveneens is geplaatst in de editie van 19 en 20 januari 2000 van Maasstad weekbladen. IV Zienswijzen van partijen 11. Partijen[3] hebben op de hoorzitting hun zienswijzen ten aanzien van het rapport naar voren gebracht. Bij aanvang heeft mevr. mr. A.S.M.L. Prompers, gemachtigde van ConneXXion, aangegeven dat zij haar zienswijzen op verzoek van RTC, St. Job en RTO mede namens hen naar voren zal brengen. Kort en zakelijk weergegeven luiden de zienswijzen van partijen als volgt. 12. Partijen hebben op 21 januari 2000 de gewraakte advertentie geplaatst tegen de achtergrond van de grote onduidelijkheid die begin 2000 heerste over de (reikwijdte van de) nieuwe regels voor de taxibranche. Dit had te maken met het feit dat na veel discussie de Wet deregulering taxivervoer pas op 9 december 1999 werd vastgesteld. De Regeling maximumtarief werd pas op 28 december 1999 in de Staatscourant geplaatst. Daarnaast ontbrak destijds iedere goede voorlichting van overheidszijde. Een waarschuwing over de mogelijke gevolgen van de Mededingingswet ontbrak. Met het plaatsen van de advertentie werd beoogd het publiek te informeren over de nieuwe tariefmaatregel en de kosten van plaatsing daarvan te kunnen delen. 13. Kern van de zaak is niet, aldus partijen, of prijsafspraken per se zijn verboden, maar of door de gewraakte afspraken de prijsconcurrentie tussen de betrokken ondernemingen merkbaar is beperkt. Dat is niet het geval, aangezien er tot op heden nog geen sprake is van prijsconcurrentie. Dit heeft niets te maken met prijsafspraken, maar met de introductie van marktwerking in de taxibranche, die niet lijkt uit te pakken zoals beoogd. Zo blijft de beoogde concurrentie in het straattaxivervoer uit, omdat effectuering daarvan sterk afhangt van de indeling van de taxistandplaats. Thans is nog steeds geen sprake van de gewenste visgraatopstelling die de consument in staat stelt te kiezen voor een bepaalde taxi, maar van een rijopstelling, welke opstelling de consument de facto verhindert een vrije keuze te maken. Daarnaast concurreren taxiondernemingen niet op prijs, maar op kwaliteit en de aard van de diensten. 14. Verder stellen partijen dat, wanneer de tarieven op of dicht tegen het maximumniveau aan liggen, de d-g NMa ingevolge artikel 16 Mw niet bevoegd is tot het opleggen van sancties. Partijen vermoeden dat deze situatie zich

4 voordoet, hetgeen zal blijken in het kader van de evaluatie van de nieuwe regelgeving, waarbij het effect van de deregulering op de tarieven vermoedelijk zal blijken. Zolang de evaluatie nog niet heeft plaatsgevonden, is er in ieder geval geen taak weggelegd voor de d-g NMa. 15. Partijen wijzen erop dat het opleggen van een last onder dwangsom niet meer nodig is, omdat partijen per 2001 individueel hun tarieven hebben vastgesteld en aan de markt kenbaar hebben gemaakt door middel van een brief aan vaste klanten en door middel van de nieuwe taxikaart. Ook zouden zij het alsnog opleggen van een boete voor een inmiddels beindigde overtreding disproportioneel vinden. Ter onderbouwing hiervan voeren zij onder meer aan dat zij ten tijde van de overtreding niet bekend waren met de regelgeving. V Beoordeling 16. Ingevolge artikel 6, eerste lid, Mw zijn overeenkomsten verboden tussen ondernemingen, besluiten van ondernemersverenigingen en onderling afgestemde feitelijke gedragingen van ondernemingen die ertoe strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan wordt verhinderd, beperkt of vervalst. 17. In de eerste plaats stelt de d-g NMa vast dat partijen inclusief VTC de in de randnummers 8-11 vermelde feiten en omstandigheden op grond waarvan door de d-g NMa is geconcludeerd dat artikel 6 Mw is overtreden -niet hebben weersproken. Ook overigens is de d-g NMa niet gebleken dat deze feiten en omstandigheden onjuist zouden zijn, zodat in het navolgende hiervan wordt uitgegaan. 18. Partijen hebben betoogd dat de prijsafspraken de mededinging niet merkbaar zouden beperken en dat daarom geen sprake zou zijn van strijd met artikel 6 Mw. Dit standpunt deelt de d-g NMa niet, reeds gelet op het marktaandeel van 75% van partijen inclusief VTC, op basis waarvan ervan mag worden uitgegaan, dat deze inbreuk een merkbaar effect heeft op de mededinging op de relevante markt. Bovendien gaat het hier om horizontale prijsafspraken, die naar hun aard de mededinging beperken in de zin van artikel 6 Mw. Slechts indien de betrokken regelingen in niet meer dan geringe mate afbreuk doen aan de mededinging, hetgeen hier gelet op het marktaandeel niet het geval is, kunnen zij van het verbod van artikel 6 Mw worden uitgesloten.[4] 19. Hetgeen partijen betogen onder 13 leidt de d-g NMa niet tot een ander oordeel. Nog daargelaten dat deze omstandigheden niet afdoen aan de mededingingsbeperkende strekking,, staan deze omstandigheden niet in de weg aan prijsconcurrentie. Zo heeft de consument weliswaar door het ontbreken van een visgraatopstelling vooralsnog in 2000 kennelijk niet de mogelijkheid gehad om te kiezen voor de taxi met de door hem gewenste prijs-kwaliteitsverhouding, maar deze mogelijkheid zou hij wel hebben gehad bij het telefonisch reserveren van een taxi. 20. Gelet hierop en gelet op het feit dat ook anderszins niet van het tegendeel is gebleken, staat vast dat partijen artikel 6 Mw hebben overtreden. Dit geldt ook voor VTC, aangezien het enkele feit dat zij naar eigen zeggen de

5 overeenkomst niet ten uitvoer heeft gebracht niet afdoet aan het feit dat zij partij was bij een overeenkomst, die ertoe strekt de mededinging te beperken [5]. 21. Dat artikel 16 Mw aan de bevoegdheid van de d-g NMa om in dit geval op te treden in de weg zou staan, is onjuist, omdat hier geen sprake is van overeenkomsten die ingevolge het bepaalde bij of krachtens enige ander wet zijn onderworpen aan goedkeuring of door een bestuursorgaan onverbindend verklaard, verboden of vernietigd kunnen worden. 22. Voor de stelling van partijen dat er voor de d-g NMa geen taak zou zijn weggelegd zolang de evaluatie van de nieuwe regelgeving inzake taxivervoer niet heeft plaatsgevonden, is geen steun te vinden in de Wet deregulering taxivervoer of in de parlementaire geschiedenis ter zake. Bovendien laat deze stelling zich moeilijk rijmen met een van de uitgangspunten van de wet, te weten het bevorderen van prijsconcurrentie tussen taxiondernemers. VI Sanctie 23. Ingevolge artikel 56, eerste lid Mw kan de d-g NMa, voor zover hier van belang, ingeval van overtreding van artikel 6, eerste lid Mw een boete opleggen. De d-g NMa beschikt in dezen over een discretionaire bevoegdheid, zij het dat hij in gevolge artikel 57, tweede lid, rekening moet houden met de ernst van de duur van de overtreding. Hij houdt bij de beoordeling van de vraag of een boete dient te worden opgelegd, en zo ja, hoe hoog deze zou moeten zijn, rekening met de specifieke omstandigheden van het concrete geval. Deze zijn de volgende. 24. ConneXXion heeft op of voor 20 januari 2000 telefonisch contact heeft gezocht met de NMa om over de tarieven te overleggen. Dit naar aanleiding van een artikel in het Algemeen Dagblad van 20 januari 2000, waarin staat dat de door partijen in de regio Rotterdam gehanteerde taximetertarieven mogelijk in strijd zouden zijn met de Mededingingswet. Een en ander blijkt uit een brief van ConneXXion van 20 januari 2000 aan de NMa waarin ConneXXion tevens aangeeft dat () het niet in onze bedoeling (ligt) te handelen in strijd met de wet (). 25. Vervolgens heeft telefonisch contact plaatsgevonden tussen de NMa en ConneXXion waarna ConneXXion bij een tot de NMa gerichte brief van 24 januari 2001 heeft aangegeven waarom partijen inclusief VTC ervoor hebben gekozen om gezamenlijk tariefafspraken te maken voor straattaxivervoer in de regio Rotterdam () zodat in overleg met u de speelruimte kan worden bepaald welke door de wetgever is toegestaan alsmede de wijze hoe en termijn waarop wij aanpassingen kunnen doen, indien de huidige situatie inderdaad strijdig is met de regelgeving. () Verder wordt in de brief aangegeven waarom volgens partijen inclusief VTC geen sprake is van (een poging tot) kartelvorming. 26. Daarna hebben partijen inclusief VTC op 16 februari 2000 ten kantore van de NMa overleg gevoerd over de ontstane situatie. Hierin heeft de NMa uiteengezet wat in zijn algemeenheid is verboden onder artikel 6 Mw, zoals prijsafspraken, toerbeurtsystemen etc, waarna een discussie volgde over de vraag op welke wijze dergelijke verboden uitpakken voor de taxibranche. Ook

6 is uitgelegd hoe de onderzoeksprocedures naar mogelijke overtredingen verlopen. Partijen inclusief VTC zouden in eerste instantie een uiteenzetting geven over de huidige gang van zaken bij de taxicentrales/taxiondernemingen, maar zij besloten hiervan af te zien nadat de NMa hen er op had gewezen dat een onderzoek tegen hen liep en dat zij niet verplicht waren een verklaring af te leggen. 27. Voorts hebben partijen ter hoorzitting gesteld dat zij naar aanleiding van het aan hen op 23 november 2000 toegezonden rapport hebben afgezien van het opnieuw maken van gezamenlijke tariefafspraken voor het jaar Daartoe aangewezen ambtenaren van de NMa hebben vastgesteld dat vanaf 1 januari 2001 de tarieven van partijen inclusief VTC verschillen, zodat de d-g NMa deze stellingname van partijen voldoende aannemelijk acht. 28. Gelet op hetgeen in de randnummers is vermeld en de op de hoorzitting afgelegde verklaring van partijen dat zij op de bespreking van 16 februari 2000 duidelijk hebben aangegeven hun gedrag aan te passen, indien de NMa hierin een overtreding van artikel 6 zag, is aannemelijk dat partijen, hoewel zij ten onrechte erop vertrouwd hebben dat de NMa initiatief zou nemen tot overleg, van meet af aan bereid zijn geweest om de overtreding te beindigen. 29. De d-g NMa acht voor de beoordeling van het gedrag van partijen verder het volgende van belang. Met ingang van 1 januari 2000 is de Wet van 9 december 1999 tot wijziging van de Wet personenvervoer voor het taxivervoer in werking is getreden. Daardoor verviel de overheidsbemoeienis met de taxitarieven, zij het dat tot januari 2002 door de minister van Verkeer en Waterstaat vastgestelde maximum tarieven zouden gaan gelden. Voormelde wet voorzag niet in een overgangsregeling. Vast staat verder dat de voorlichting van de zijde van het ministerie van Verkeer en Waterstaat over de gevolgen van de inwerkingtreding van de nieuwe regeling op een laat tijdstip werd gegeven. 30. Gelet op de hiervoor genoemde specifieke omstandigheden van dit geval ziet de d-g NMa geen aanleiding om in deze zaak een boete op te leggen. BESLUIT De directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit: ziet af van het opleggen van een last onder dwangsom en/of een boete. Datum: 23 mei 2001 De directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit Voor deze: W.G. Mr. G.F. Pieters

7 Wnd hoofd van de sectie Beschikkingen, Bezwaar en Beroep Tegen dit besluit kan degene wiens belang daarbij rechtstreeks betrokken is, binnen zes weken na bekendmaking een bezwaarschrift indienen bij de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit. Een bezwaarschrift kan worden gezonden aan de Nederlandse mededingingsautoriteit, Adviescommissie bezwaarschriften Mededingingswet. Postbus 16326, 2500 BH DEN HAAG [1] ZWN Taxi B.V. heeft na het opstellen van het rapport haar naam gewijzigd in ConneXXion Kleinschalig Personen Vervoer Zuid West B.V. [2] Blijkens randnummer 14 van het rapport hebben RTC, St. Job en RTO op de markt voor straatvervoer per taxi in Rotterdam gezamenlijk een marktaandeel van minimaal 75%, terwijl het marktaandeel van Eurotax (ConneXXion) en VTC op respectievelijk de Schiedamse en Vlaardingense markt voor straatvervoer per taxi ten minste net zo groot is. [3] Aangezien VTC geen zienswijzen omtrent het rapport naar voren heeft gebracht wordt in het vervolg onder partijen RTC, St. Job, ConneXXion en RTO verstaan. [4] Zie de sanctiebeschikking van de d-g NMa van 6 juli 2000 (zaak 25: Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde), randnummer 115. [5] Zie bij voorbeeld het arrest van het Hof van Justititie van de Europese Gemeenschappen, 11 juli 1989, Belasco e.a. tegen de Commissie van de Europese Gemeenschappen, zaak 246/86, Jurispr. 1989, p e.v. Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontlenen.