Directoraat-Generaal Wetgeving, Rechtspleging en Rechtsbijstand

Transcriptie

1 Ministerie van Justitie Directoraat-Generaal Wetgeving, Rechtspleging en Rechtsbijstand Directie Strategie Rechtspleging Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag Aan de voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak d.t.v. W.J.J. van Velzen Postbus LP DEN HAAG Bezoekadres Schedeldoekshaven EX Den Haag Telefoon (070) Fax (070) Onderdeel sector Strategie en Ontwikkeling Contactpersoon J.W. van Wetten Doorkiesnummer(s) ( ) Datum 18 februari 2005 Uw kenmerk UIT 5119 JZ/PB Ons kenmerk /805 Onderwerp Wijzigingen nevenlocaties Leeuwarden en Zutphen Bij beantwoording de datum en ons kenmerk vermelden. Wilt u slechts één zaak in uw brief behandelen. In de brief van 19 november met bovengenoemd kenmerk heeft u mij verzocht door middel van wijzigingsregelgeving uitvoering te geven aan (1) de wens van het bestuur van de rechtbank Leeuwarden de nevenzittingsplaats Opsterland op te heffen, (2) de wens van het bestuur van de rechtbank Zutphen de status van Wisch (wordt Oude IJsselstreek) en Groenlo te wijzigen van nevenvestigings- in nevenzittingsplaats en (3) de voorstellen van het bestuur van de rechtbank Zutphen enkele wijzigingen door te voeren in naamgeving en verzorgingsgebied van een goed deel van de nevenlocaties in het arrondissement als gevolg van de gemeentelijke herindelingen in de Achterhoek. Wat betreft het derde en tevens laatste onderdeel van het verzoek kan ik u mededelen dat ik reeds een besluit tot wijziging van het Besluit nevenvestigings- en nevenzittingsplaatsen in het kader van een voorhangprocedure aan beide Kamers van de Staten-Generaal heb gezonden. Aan de wens van de gerechtsbesturen van de rechtbanken Leeuwarden en Zutphen zoals omschreven in het eerste en tweede onderdeel van het verzoek zal ik niet tegemoet kunnen komen.

2 In december 2004 ontving ik van de colleges van burgemeester en wethouders van Wisch en Groenlo elk een brief die zij onder meer in afschrift naar de Vaste Kamercommissie voor Justitie hebben gezonden, waarin zij bezwaar maken tegen de door het bestuur van de rechtbank Zutphen geschetste ontwikkelingen, op termijn te komen tot een concentratie van de kantonrechtspleging in het arrondissement. Het door uw Raad aan mij gerichte verzoek tot omzetting van de status van Wisch en Groenlo van nevenvestigings- in nevenzittingsplaats, zien de colleges van burgemeester en wethouders van deze gemeenten, met een verwijzing naar de gang van zaken in Harderwijk, als een eerste stap in het afbouwen van de lokale rechtspleging en dienstverlening. Er zijn aanwijzingen dat ook elders in de kantonsector overwegingen leven de openstelling van een of meer griffies te beëindigen en/of een of meer nevenzittingsplaatsen af te stoten. De bestuurlijke onderbrenging van de kantonrechtspraak in combinatie met de invoering van integrale managementverantwoordelijkheid bij de gerechten, heeft een verhoogd kostenbewustzijn met zich gebracht. Bestond in het verleden de situatie dat de rechterlijke organisatie zich in de regel sterk maakte voor instandhouding van kantongerechten, thans lijkt de situatie enigszins anders te liggen. Een voorbeeld betreft het recente voornemen van het gerechtsbestuur van de rechtbank Utrecht een goed deel van de griffiewerkzaamheden over te hevelen van Amersfoort naar Utrecht, de openstelling van de griffie in Amersfoort te beperken, het verzet hiertegen onder griffiemedewerkers en de daarop volgende politieke commotie. Al ten tijde van de uitvoering van de Contourennota was onder meer de vraag aan de orde, de nevenlocaties Opsterland (destijds kantongerecht Beetsterzwaag), Wisch (destijds kantongerecht Terborg) en Groenlo te sluiten dan wel de status van nevenzittingsplaats te geven (26 352, nr. 15 en 16). Ook toen was er verzet van de kant van de betrokken gemeenten. Tijdens de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel organisatie en bestuur is gebleken hoezeer de Tweede Kamer hecht aan de instandhouding van een geografisch gedifferentieerd aanbod van rechtspleging. In het aanvankelijke wetsvoorstel werd de gerechtsbesturen de discretionaire ruimte toebedeeld nevenlocaties aan te wijzen. Naar aanleiding van de reacties van de Tweede Kamer is bij nota van wijziging bepaald dat de aanwijzing van nevenlocaties bij algemene maatregel van bestuur diende plaats te vinden. Deze bevoegdheid is vervolgens bij een breed door de Kamer gesteund amendement van Van Oven (27181, nr. 28) verder ingeperkt en omgezet in een vaststelling door de wetgever 2/5

3 van nevenvestigingen. Het amendement heeft ertoe geleid dat de nevenvestigingsplaatsen van de rechtbanken thans vermeld zijn in de bijlage bij de Wet op de rechterlijke organisatie. Gezien de gevoeligheden die leven omtrent dit onderwerp, is het niet opportuun thans acties te ondernemen in lijn met het verzoek van uw Raad tot opheffing van de nevenzittingsplaats Opsterland en de wijziging van de status van Wisch en Groenlo van nevenvestigings- in nevenzittingsplaats. Ook zou bezwaarlijk kunnen blijken dat hiervan een precedentwerking zal uitgaan en daardoor de kans groot is dat ik met nieuwe vergelijkbare verzoeken zal worden benaderd. In het verzoek van uw Raad zie ik evenwel een serieus signaal en een goede aanleiding de kwestie in breder verband op te pakken. Zoals afgesproken in de periodieke overlegvergadering van uw Raad met de DGWRR van 26 januari 2005, zal het bureau van uw Raad een landelijke inventarisatie uitvoeren naar de wensen en knelpunten met betrekking tot het huidige stelsel van nevenlocaties. Voor zover uit de inventarisatie verzoeken mochten voortvloeien houdende de opheffing van een of meer nevenzittingsplaatsen ofwel de omzetting van de status van een of meer nevenvestigingsplaatsen in nevenzittingsplaats, zal ik deze op de volgende aspecten toetsen en beoordelen: substantiële kwetsbaarheden en inefficiënties in de bedrijfsvoering ten opzichte van de andere (neven)locaties in het arrondissement bereikbaarheid van de rechtspraaklocaties voor inwoners van de arrondissementen mate van spreiding van rechtspraak en dienstverlening in de arrondissementen draagvlak voor de voorstellen (bijvoorbeeld blijkend uit concrete afspraken met, of een gehouden peiling onder gemeentebesturen, de advocatuur en deurwaarders) In de bijlage bij deze brief treft u een overzicht aan van gegevens en informatie die ik nodig heb om eventuele verzoeken te kunnen toetsen en beoordelen. Naar aanleiding van de uitkomst van deze beoordeling zal ik al dan niet overgaan tot wijziging van de regeling. Ik wijs er daarbij wel nadrukkelijk op dat de beide Kamer der Staten-Generaal zowel op eventuele wijzigingen in het Besluit nevenvestigings- en nevenvestigingsplaatsen als op eventuele wijzigingen in de bijlage bij de 3/5

4 Wet op de rechterlijke organisatie invloed kunnen uitoefenen. Een afschrift van deze brief zend ik aan de gerechtsbesturen van de rechtbanken Leeuwarden en Zutphen en aan de colleges van burgemeester en wethouders van de gemeenten Oude IJsselstreek en Groenlo. De Staten-Generaal heb ik over de door uw Raad uit te voeren inventarisatie reeds geïnformeerd in de aanbiedingsbrief bij het besluit tot wijziging van het Besluit nevenvestigings- en nevenzittingsplaatsen. De Minister van Justitie, 4/5

5 Bijlage Voor toetsing en beoordeling benodigde gegevens en informatie 1. Bedrijfsvoering De bedrijfsvoering uitgedrukt in de volgende kengetallen per nevenlocatie: aantal ingekomen en afgedane zaken; het aantal lokethandelingen van de griffie (waar dit van toepassing is); werkelijke huisvestingskosten; werkelijke kosten per zaak afgezet tegen kengetallen van de overige (neven)locaties in het desbetreffende arrondissement. 2. Bereikbaarheid Het percentage van de inwoners in het desbetreffende arrondissement dat binnen 30 en 45 minuten met het openbaar vervoer de (neven)locatie in hun rechtsgebied kan bereiken alwaar kantonrechtspraak plaatsvindt. 3. Spreiding De mate waarin het aanbod van rechtspraak en gerechtelijke dienstverlening in het arrondissement is geconcentreerd dan wel gedeconcentreerd. Bij het aanbod van rechtspraak speelt mee de vraag in hoeverre op de nevenlocaties naast de kantonrechtspraak ook andere vormen van unusrechtspraak plaatsvinden. Bij de dienstverlening speelt mee de vraag of op de nevenlocaties enkel enige griffiehandelingen worden verricht tijdens zittingsuren dan wel of sprake is van een dagelijkse openstelling van de griffie tijdens werkuren. 5/5