Speciale editie over de Bijbel in Gewone Taal Ledenmagazine september nr. 3

Transcriptie

1 Speciale editie over de Bijbel in Gewone Taal Ledenmagazine september nr. 3 BIJBEL DICHTBIJ DE BIJBEL PRIKKELT Fervent bijbellezer Josan en predikant Rob in gesprek over de Bijbel in Gewone Taal debijbel.nl NIEUWE INNOVATIEVE WEBSITE OVER DE BIJBEL Verdieping DE WOORDENSCHAT VAN DE BGT Bijbelgebruik wereldwijd GROTE VRAAG NAAR BIJBELS IN CUBA

2 COLUMN INHOUD Zo, dat komt binnen zeg 02 Column 03 Inhoud In het kader van tweehonderd jaar Bijbelgenootschap werd ik door Radio 5 geïnterviewd. De journalist vroeg onder andere naar de Bijbel in Gewone Taal. Ik las hem het Onzevader in gewone taal voor: Onze Vader in de hemel, laat iedereen u eren. Laat uw nieuwe wereld komen. Laat op aarde uw wil gedaan worden, net zoals dat in de hemel gebeurt ( ). 07 #Durf te vragen 12 Maak kennis met de gezichten uit de BGT-campagne 04 De woordenschat van de BGT Verdieping 08 De Bijbel prikkelt Bijbel voor iedereen Toen ik klaar was, zei de interviewer: Zo, dat komt binnen zeg. En ik zag aan hem dat hij het echt voelde. Bij het testen van de eerste vertaalde bijbelteksten heb ik inmiddels meerdere momenten meegemaakt dat mensen, juist door de gewone taal, werkelijk geraakt werden door de bijbelse boodschap. 20 Lidmaatschap 22 Ledenvoordeel De BGT gebruikt duidelijke taal. Wat zijn gewone woorden en wat niet? Hoe hebben onze experts ingewikkelde bijbelse termen in gewone woorden kunnen vertalen? Neerlandicus Clazien Verheul vertelt u over de woordenschat van de BGT. De BGT prikkelt en zet aan tot lezen en nadenken. Er staat concreet in waar het in essentie om gaat, zonder poespas, zo zegt Josan Jongbloed. Lees het tweegesprek tussen fervent bijbellezer Josan en predikant Rob Maas. In het jarenlange vertaaltraject heb ik talloze discussies meegemaakt van onze bijbelwetenschappers en neerlandici over de betekenis van het Grieks en het Hebreeuws, en over de beste manier om die betekenis in gewoon Nederlands onder woorden te brengen. Zo hebben we gezorgd voor een betrouwbare en duidelijke vertaling uit de bronteksten. Gaandeweg het vertaaltraject ontdekten we steeds meer de werkelijke kracht van de Bijbel in Gewone Taal: de duidelijke taal brengt de Bijbel écht dichtbij. Ik hoop dat ook u dankzij de Bijbel in Gewone Taal opnieuw de diepte van de Bijbel ervaart, in woorden die u elke dag gebruikt. Rieuwerd Buitenwerf Algemeen directeur 23 Uitgaven 24 Bijbel in beeld De Bijbel in Gewone Taal in Geloven op 2 Het tv-programma Geloven op 2 van de Evangelische Omroep besteedt half oktober aandacht aan de Bijbel in Gewone Taal (BGT). Roelien Smit, bijbelwetenschapper bij het Nederlands Bijbelgenootschap, heeft meegewerkt aan deze nieuwste vertaling van de Bijbel. Zij vertelt in Geloven op 2 over haar vertaalwerk. Hoe is het om vijf jaar lang aan zo n groot project te werken? Hoeveel passie is daarvoor nodig? In het programma maken ook Leidenaren kennis met de BGT. Wat vinden zij van de bijbelteksten? Wie ontmoeten zij in de Bijbel? Bekijk de uitzendingen van 14 tot en met 18 oktober om uur op Nederland 2. Kijk ook op Bijbel in Gewone Taal Dit ledenmagazine is een speciale editie over de Bijbel in Gewone Taal. Maar wat is de BGT? De Bijbel in Gewone Taal is een vertaling van de Bijbel in duidelijke taal. Deze vertaling maakt de Bijbel voor iedereen leesbaar en begrijpelijk. De gewone taal brengt de Bijbel dichtbij. Zo kan iedereen ervaren wat de Bijbel mensen van nu te zeggen heeft. De BGT is vanaf 2 oktober verkrijgbaar via online kanalen, de (christelijke) boekhandels en de uitgever. 16 Grote vraag naar bijbels in Cuba Bijbelgebruik wereldwijd Er zijn te weinig bijbels in Cuba. Kerkleiders schatten zelfs in dat er 1 miljoen bijbels nodig zijn, vertelt Elmer Lavastida Alfonos. Onze collega Bernt Olsen, hoofd Buitenlandwerk bij het Noorse Bijbelgenootschap sprak hem. 18 debijbel.nl Nieuwe innovatieve website over de Bijbel Het NBG presenteert met trots een nieuwe website: debijbel.nl. debijbel.nl is een innovatieve combinatie van het beste van biblija.net, een studiebijbel, een bijbelse encyclopedie, een bijbelse atlas en een multimedia-databank. Speciaal voor u als lid van het NBG is debijbel.nl vanaf nu beschikbaar. Colofon Bijbel Dichtbij is het ledenmagazine van het Nederlands Bijbelgenootschap. Het verschijnt vier keer per jaar. hoofdredactie Alie Toonstra redactieraad Jessica de Haan, Sandra Haverman, Christel Kerssens met bijdragen van Leonie Bakker, Alex Cannegieter, Stefan van Dijk, Jaap van Dorp, Matthijs de Jong, Clazien Verheul, Mirjam Vermeij fotografie Sandra Haverman, tenzij anders vermeld eindredactie Clazien Verheul, Jolanda Hamers (Hamerschrift) vormgeving Bite Actiemarketing druk De Groot Drukkerij Al tweehonderd jaar brengt het Nederlands Bijbelgenootschap de Bijbel dichtbij in binnen- en buitenland. Dat doen wij door de Bijbel te vertalen in begrijpelijke en moderne taal, de Bijbel beschikbaar te stellen, uitleg en achtergronden over de Bijbel te geven en mensen de relevantie van de Bijbel te laten ervaren. Ons werk wordt mogelijk gemaakt door de steun van ruim leden en donateurs. post Postbus 620, 2003 RP Haarlem t e info@bijbelgenootschap.nl i facebook twitter NBG_Bijbel bank betalingen NL 74 SNSB bank giften NL38 INGB BV Lid van de United Bible Societies 2 3

3 ONTDEKKEN VERDIEPING Jij en ik. Duif en schaap. Trouwen en begraven gewone, bekende woorden vormen de basiswoordenschat van de Bijbel in Gewone Taal De Bijbel in Gewone Taal is een bijbel die leesbaar en begrijpelijk is voor iedereen. De vertaling geeft een overzichtelijke tekst met goed lopende zinnen en gewone woorden. Maar wat zijn gewone woorden en wat niet? Hoe weten de vertalers dat? En hoe hebben ze alle ingewikkelde bijbelse termen in gewone woorden kunnen vertalen? Neerlandicus Clazien Verheul vertelt u over de woordenschat van de BGT. Volgens computertellingen worden er in de BGT 3800 verschillende woorden gebruikt. Bij zulke tellingen is natuurlijk een slag om de arm nodig, maar met zekerheid kunnen we zeggen: minder dan 4000 woorden. Daar zijn de allergewoonste woorden bij, zoals jij en ik, duif en schaap, trouwen en begraven. En ook iets minder gewone: teleurgesteld, stemming, modderig. Het gaat niet om populaire of kinderachtige woorden, maar om woorden die iedereen gebruikt. Woordenkennis Voor een bijbelvertaling is een woordenschat van onder de 4000 woorden niet groot. In De Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) worden bijvoorbeeld ruim woorden gebruikt, dus ongeveer drie keer zo veel. Het was niet van tevoren de afspraak om minder dan vierduizend woorden te gebruiken. Dat getal was het resultaat waar de vertalers op uitkwamen. Het doel was om alleen algemeen bekende woorden te gebruiken. Want het uitgangspunt van de BGT is duidelijkheid en begrijpelijkheid, en dat geldt allereerst voor de woorden in de vertaling. Uit onderzoek naar de begrijpelijkheid van teksten is namelijk bekend dat de woordenkennis van een lezer de belangrijkste rol speelt bij zijn tekstbegrip. Als er veel woorden in de tekst staan die de lezer niet kent, gaat het mis. Basiswoordenschat Het is gelukt om de Bijbel te vertalen met minder dan 4000 verschillende woorden. Dat het met dit aantal lukte, is niet toevallig. De basiswoordenschat waarmee iemand zich goed kan redden in de dagelijkse communicatie, bestaat uit woorden. Dat zijn dan ook de meest voorkomende woorden in onze taal. Behalve die basiswoordenschat bestaan er in de taal tienduizenden woorden die in specifieke situaties nodig zijn, en voor elke situatie zijn dat weer andere. Bij een bezoek aan de verloskundige kan het gaan over een echo, over de bekkenbodem, over poliklinisch bevallen. In een gesprek over politiek vallen woorden als partijprogramma, asielzoekersbeleid en drieprocentsnorm. De woordenschat van de BGT komt voor een groot deel overeen met de basiswoordenschat. Maar moderne gewone woorden als bril, benzine en parkeren komen natuurlijk niet voor. En behalve de woorden uit de basiswoordenschat zijn er specifieke woorden nodig voor de tijd en de cultuur van de Bijbel: tentenkamp, waterkruik, offeren, zondigen en zegenen. De BGT-woordenlijst Er is in het vertaalproject gewerkt met een digitale woordenlijst. Het uitgangspunt van die lijst was het Basiswoordenboek Nederlands van De Kleijn en Nieuwborg uit 1996, dat ruim 2000 veel gebruikte woorden bevat. Dat boek is gebaseerd op frequentielijsten, dat zijn tellingen hoe vaak een woord voorkomt in grote dataverzamelingen, zoals teksten van interviews op radio of tv, kranten en tijdschriften. Tijdens het project werd de BGT-woordenlijst steeds aangevuld met woorden die voor het vertalen nodig waren. De neerlandici van de vertaalgroep beoordeelden of een bepaald woord op de woordenlijst kwam. Als er veel woorden in de tekst staan die de lezer niet kent, gaat het mis 4 5

4 VERDIEPING #DURF TE VRAGEN Matteüs 6:33 in de Bijbel in Gewone Taal Bij het koninkrijk van God gaat het niet om een gebied dat op een bepaalde plek te vinden is, maar om Gods heerschappij die een hele nieuwe wereld tot stand brengt. De BGT spreekt daarom van Gods nieuwe wereld. Als Jezus terugkomt, breekt die definitief aan, maar nu al, zo leert de Bijbel, kun je bij Gods nieuwe wereld horen. Gerechtigheid betekent bij Matteüs: doen wat God wil. Door zulke begrippen concreter te vertalen, wordt de betekenis van de tekst ook duidelijker. In de BGT klinkt Matteüs 6:33 zo: Houd je bezig met Gods nieuwe wereld en doe wat God van je vraagt. Dan zal God je al die andere dingen ook geven. de kerk gebeurde. Handelingen 8:37 ontbreekt in de oudste handschriften. Het komt pas voor het eerst voor in een handschrift uit het eind van de zesde of het Gewone woorden De vertalers hadden verschillende manieren om onbekende woorden te vermijden. Ze kozen bijvoorbeeld een synoniem: goed is een gewoner woord dan rechtschapen. Nog een voorbeeld: andere vertalingen hebben het over Gods woede, maar ook over zijn In de BGT worden traditionele termen anders geformuleerd #DURF TE VRAGEN begin van de zevende eeuw. Dat vers hoort dus niet bij de oorspronkelijke tekst van Handelingen. Wie geïnteresseerd is in de brontekst, kan verder zoeken op met de zoekwoorden Novum Testament Graece. Jaap van Dorp Dr. Jaap van Dorp werkt sinds 1991 als oudtestamenticus bij het Nederlands Bijbelgenootschap. Hij werkte mee aan Clazien Verheul Drs. Clazien Verheul werkt sinds 1992 als neerlandicus bij het team Vertalen. Ze werkte als vertaler mee aan De Nieuwe Bijbelvertaling en aan de Bijbel in Gewone Taal. Ze schrijft diverse artikelen over bijbelvertalen, onder andere in het NBG-kwartaaltijdschrift over bijbelvertalen Met Andere Woorden. toorn, razernij of gramschap. In de BGT is God woedend, erg kwaad of heel boos. De vertalers konden ook een iets algemenere term kiezen, bijvoorbeeld graan in plaats van gerst, of schaap in plaats van ooi. In Jesaja 53:7 staat in de BGT: Hij was zo stil als een schaap dat geslacht gaat worden. Een onbekend woord kan soms ook omschreven worden met bekende woorden. Neem bijvoorbeeld het woord ballingschap. De BGT zegt in 1 Koningen 24:14 niet dat Jeruzalem in ballingschap weggevoerd wordt, maar dat de inwoners van Jeruzalem als gevangenen naar Babylonië worden gebracht. Of het woord eerstgeboorterecht. In Genesis 25 staat Esau zijn eerstgeboorterecht aan Jakob af in ruil voor linzensoep. Maar in de BGT belooft hij dat Jakob het belangrijkste deel van de erfenis krijgt. Traditionele bijbelwoorden Ook typisch bijbelse woorden waren niet altijd te vermijden. De tekst zou onleesbaar worden als telkens omschreven moest worden wat een profeet of een apostel is. Daarom zijn die woorden wel gebruikt. Maar in een woordenlijst achter in de BGT wordt uitgelegd wat ze betekenen. Traditionele woorden kunnen heel vertrouwd klinken, maar ze kunnen ook verhullen wat de tekst wil zeggen. Dan staan ze begrip en inzicht in de weg, en dan is het beter om naar een nieuwe formulering te zoeken. Bij het vertalen hebben we gemerkt dat dat vaak goed mogelijk is. Dus in de BGT wordt zondigen ook op andere manieren gezegd: verkeerd leven, slechte dingen doen, doen wat God niet wil. Veel bijbelse termen komen in het dagelijkse taalgebruik niet voor, of ze hebben daar een iets andere betekenis. Dat wordt bijvoorbeeld duidelijk in Matteüs 6:33. In de NBV staat daar: Zoek liever eerst het koninkrijk van God en zijn gerechtigheid, dan zullen al die andere dingen je erbij gegeven worden. Om wat voor zoeken gaat het hier? Waar is dat koninkrijk? En hoe moet je gerechtigheid zoeken? In de BGT worden zulke traditionele termen anders geformuleerd. Daardoor wordt de betekenis duidelijker, en komt de tekst dichterbij. Nieuwe ervaring Er zijn al veel bijbelvertalingen in Nederland. En nu komt er nog een bij: de Bijbel in Gewone Taal. Niet omdat die andere vertalingen niet goed zijn. De BGT is geen vervanging, maar een aanvulling. Het is een vertaling die zo veel mogelijk gewone, bekende woorden gebruikt, en je zo helpt om de betekenis van de teksten te begrijpen. Het is ook een vertaling die de Bijbel heel dichtbij brengt, die je de vertrouwde teksten als nieuw laat ervaren. De Bijbel in Gewone Taal is vanaf 2 oktober verkrijgbaar. Bestel de Bijbel via online kanalen, de (christelijke) boekhandels en de uitgever. Ik wil een drukfout doorgeven die ik vond in de voorpublicatie van de Bijbel in Gewone Taal. Vers 37 in Handelingen 8 lijkt weggevallen, namelijk het gesprek van Filippus met de man uit Ethiopië over de doop. Zijn jullie het vers vergeten te vertalen? Filippus en de man uit Ethiopië, prent uit de 18e eeuw (collectie NBG) De BGT verschilt hier van vroegere vertalingen zoals de Statenvertaling en de NBG-vertaling Dat komt doordat de vertalers gebruik hebben gemaakt van de nieuwste wetenschappelijke uitgave van de Griekse bijbeltekst. Toen de Statenvertalers de Bijbel vertaalden, waren er veel minder oude handschriften van de Bijbel bekend dan tegenwoordig. Als we de oudste handschriften waarover we nu beschikken, vergelijken met de Griekse tekst van de Statenvertalers, dan zien we dat in die tekst bepaalde woorden, zinnen en soms passages zijn aangepast. Dat gebeurde bijvoorbeeld naar aanleiding van wat er in vieringen in In Openbaring 1:13 staat een visioen van een menselijke gestalte, gekleed in een lang gewaad en met een gouden band om zijn borst. Wat betekent deze gouden band? De betekenis van de kleding en de gouden band is niet makkelijk vast te stellen. De gebruikelijke opvatting is dat de beschrijving verwijst naar de specifieke kleding van een priester, of naar de engelfiguur in Daniël 10:5. De gouden band doet ook denken aan het uiterlijk van de engelen in Openbaring 15:6. Volgens een gebruikelijke uitleg wordt met de gestalte in Openbaring 1:13 Christus bedoeld. Een lang gewaad en een band op de taille om een kleed bijeen te houden waren in het algemeen belangrijke kledingstukken in de klassieke oudheid. Het gewaad en de band verwijzen dus niet direct naar specifiek (hoge)priesterlijke kleding. Ook de plaats van de band, namelijk op de borst, doet niet denken aan de gordel van een priester. Het is goed mogelijk dat de beschrijving van de kleding en de gouden band in Openbaring 1 zinspeelt op de wijze waarop men zich in de oudheid de verschijning voorstelde van een godheid, een koning, een held en wellicht ook een keizer. Heeft u zelf een vraag over een tekst in de Bijbel? Stuur uw vraag naar Jaap van Dorp via jvdorp@bijbelgenootschap.nl. de revisie van de Groot Nieuws Bijbel en aan De Nieuwe Bijbelvertaling. Vanaf 2006 werkt hij mee aan de Bijbel in Gewone Taal. In elke Bijbel Dichtbij geeft hij antwoord op prangende vragen van lezers over de Bijbel. 6 7

5 DOORGEVEN BIJBEL VOOR IEDEREEN De Bijbel prikkelt... fervent bijbellezer Josan en predikant Rob De Bijbel in Gewone Taal is vanaf 2 oktober verkrijgbaar. Wel is er al een voorpublicatie met eerste teksten. Wat vinden lezers daarvan? Wij interviewden Josan Jongbloed en Rob Maas. Josan is communicatiedeskundige en fervent bijbelgebruiker. Rob is psycholoog en theoloog en werkt onder andere als predikant bij de Maranathakerk in Rhoon. Er zijn toch al genoeg goede bijbels. Waarom zou je de BGT lezen? Josan: De BGT prikkelt en zet aan tot lezen en nadenken. De vertaling is heel duidelijk. Er staat concreet in waar het in essentie om gaat, zonder poespas. Daardoor zullen waarschijnlijk meer mensen de Bijbel gaan lezen en bespreken. Af en toe vind ik de vertaling zelfs zo recht voor zijn raap dat de tekst behoorlijk confronterend is. Sommige christenen weten bijvoorbeeld niet hoe wreed de gebeurtenissen in de Bijbel kunnen zijn, maar dat is nu goed en duidelijk te lezen. Rob: Je kunt de BGT als een gewoon boek lezen. Met de BGT is er eindelijk een vertaling die de bronteksten zo begrijpelijk mogelijk probeert weer te geven. De verbanden in de tekst zijn bijvoorbeeld veel duidelijker. Waar eerst hij stond wordt nu gewoon gezegd wie wordt bedoeld, bijvoorbeeld Jezus. Dat doen de Groot Nieuws Bijbel en Het Boek niet. De BGT is in die zin uniek. De zinnen zijn ook veel korter en duidelijker dan gebruikelijk. Dat is in veel omstandigheden bijzonder welkom. Aan welke situaties denk je dan? Rob: Ik maak zelf vaak een bewerking van een bijbelverhaal voor gezinsdiensten in de kerk. De BGT-teksten zijn meteen bruikbaar en ik hoef zelf niet meer te sleutelen aan het Nederlands. Ook in gespreksgroepen komt de BGT denk ik goed van pas. Als je een bijbeltekst gebruikt als introductie bij een thema moet je vaak veel uitleggen over de betekenis van de tekst. Dat vraagt tijd die je ook kunt benutten voor de discussie over het thema. Ik hoop dat het gemakkelijker zal gaan met de BGT. Zelfs de moeilijke brieven van Paulus, bijvoorbeeld, zijn nu veel beter te begrijpen. En jij Josan, wanneer pak jij de BGT erbij? Ik denk vooral in mijn persoonlijk leven met mijn gezin, bijvoorbeeld aan tafel. Maar ook als ik zelf stille tijd houd. Ik kreeg zelf op mijn achtste mijn eerste bijbel. Dat was echt een soort traditie in de familie. De BGT is een prima bijbel en die zal ik graag vanuit die traditie aan mijn kinderen geven. Ze zullen hun tong niet breken over de tekst en de verhalen ook goed begrijpen. Rob Maas (51) Getrouwd, werkt als predikant bij de Maranathakerk in Rhoon, leest minstens een keer per dag uit de Bijbel en gebruikt de Bijbel in de erediensten, in gespreksgroepen, bij de catechisatie en bij individuele gesprekken met mensen. Er staat concreet in waar het in essentie om gaat, zonder poespas 8 9

6 BIJBEL VOOR IEDEREEN Koningin Ester heeft het helemaal gemaakt. Maar ze waagt haar leven voor anderen. Een heftig verhaal, juist in gewone taal. Is de BGT one size fits all? Rob: Dat gaat misschien wat ver, maar we kunnen zeker meer mensen bereiken. Ik heb soms jongeren met een grote variatie in taalvaardigheid aan tafel of in een De Bijbel is inclusief, voor iedereen kring zitten. De meeste jongeren lezen al niet meer zoveel in de Bijbel en vaak blijkt dat de Bijbel heel ver van ze af staat. De BGT is dan echt een uitkomst. Bij rouwdiensten probeer ik ook altijd laagdrempelig te zijn en ook mensen erbij te betrekken die weinig met de kerk hebben. Josan: De BGT is zeker geschikt voor mensen die niet gelovig zijn. Het evangelie is niet alleen voor ons christenen. Ik wil geen moeilijke bijbelvertaling geven aan een pas gelovig iemand. De BGT is een goed boek Dat is een mooi uitgangspunt. Rob, heb je daar nog aanvullingen op? Ik vind dat we te vaak op zoek gaan naar wat God vindt volgens andere mensen. De kracht van de Bijbel zit in het feit dat hij pas echt gaat leven als je hem zelf leest. Ik ben ervan overtuigd dat Gods geest dan de taal laat spreken, zodat je zelf echt begrijpt wat God je wil zeggen en van je vraagt als je de Bijbel leest. Ik hoop dat de BGT voor iedereen hieraan kan bijdragen. JOSAN ONTMOET ESTER in normaal Nederlands. Ik vind het belangrijk dat als Josan Jongbloed (31) Moeder van Grace (7) en Bailey (5), communicatiedeskundige, leest twee keer per dag uit de Bijbel. ik iemand een bijbel geef, dat hij of zij niet meteen ontmoedigd raakt. Als je meer de mystieke ondoorgrondelijke kant zoekt dan kun je altijd nog op zoek gaan naar een andere vertaling. De BGT is een goede, mooie basis. De Bijbel is dan niet exclusief voor een bepaalde groep maar inclusief, voor iedereen. Josan is één van de gezichten uit de BGTcampagne die 1 september van start gaat. Lees meer ervaringsverhalen op Daar geven wij u ook ideeën hoe u de BGT kunt gebruiken. de tekst van toen in de woorden van nu 10

7 BGT-CAMPAGNE BGT-CAMPAGNE Foto's: Rick Keus MAAK KENNIS MET DE GEZICHTEN UIT DE BGT-CAMPAGNE De Bijbel in Gewone Taal dat is een duidelijke en begrijpelijke bijbel, geschikt voor iedereen. De gewone, heldere taal brengt de Bijbel dichtbij. Want het is taal die herkenbaar is, taal van onszelf. De BGT brengt de lezer direct in contact met de tekst. Zo kan er een ont moeting plaatsvinden. Een ontmoeting met inspirerende personen, bijzondere verhalen, en teksten die je bijblijven. De BGT maakt die ontmoeting voor iedereen mogelijk. In de publiciteitscampagne van de BGT dit najaar staat die ontmoeting centraal. Acht bijbellezers vertellen over hun ontmoeting met bijbelse personen. In deze Bijbel Dichtbij maakt u alvast kennis met onze gezichten uit de BGT-campagne. Fulco, Mariëlle en Hans vertellen over hun ervaring met de teksten en de mensen die ze daarin ontmoet hebben. Vanaf 1 september kunt u kennismaken met alle acht campagnegezichten op Gevoel van vertrouwdheid Veel mensen lezen de Bijbel als een boek dat ook over henzelf gaat. Dan is het fijn als de taal je helpt om de diepte en rijkdom van de tekst te ervaren. Dat is wat de BGT wil bieden. Want zo kan iedereen rechtstreeks contact met de tekst krijgen. Een boek dat voor iedereen is, moet ook door iedereen gelezen en begrepen kunnen worden. Daarom is de Bijbel er nu in gewone taal. Juist door die gewone woorden kunnen mensen zich vertrouwd voelen met de tekst. Met de BGT wordt bijbellezen een ontmoeting FULCO ONTMOET PAULUS Fulco (36), getrouwd, 1 dochter, brengt zijn vrije tijd graag buiten door, 'ontmoet' in de BGT-campagne Paulus Paulus is fel en stellig. Zo kende ik hem. Maar nu hoor ik ook liefde in zijn woorden. Wat een heldere teksten! De BGT neemt mij mee in de betogen van Paulus. Eerder raakte ik nog al eens de draad kwijt; wat wil die bevlogen Paulus nou precies zeggen? In de BGT is zijn verhaal duidelijk. Hij is het eens met mensen of niet. Hij vertelt de voors en tegens. Maar allemaal om de eenheid in de kerk te bewaren. Paulus is scherp. Dat ben ik ook. De BGT helpt mij om daar woorden aan te geven. Vanuit bewogenheid, voor mensen om mij heen. Het BGT-campagnebeeld Fulco ontmoet Paulus 12 13

8 BGT-CAMPAGNE BGT-CAMPAGNE MARIËLLE ONTMOET MARIA Mariëlle (41), getrouwd, 2 dochters, skate graar in haar vrije tijd, 'ontmoet' in de BGT-campagne Maria HANS ONTMOET JOHANNES Hans (67), getrouwd, 3 kinderen, 6 kleinkinderen, bakt graag in zijn vrije tijd, 'ontmoet' in de BGT-campagne Johannes De gewone taal brengt Maria dichtbij. Wat een sterke vrouw! Ze vertrouwt op God, ook voor de toekomst van haar kind. Fascinerend zoals Johannes over Jezus vertelt. Het verhaal gaat ook over ons. In deze bijbel voel je dat in elke zin. De Bijbel in Gewone Taal vertelt Maria s levensverhaal. De BGT is een boek met verhalen, een leesboek. Oude verhalen staan in de woorden van nu. De BGT is een inspiratieboek en helpt mij om vanuit andere invalshoeken naar teksten te kijken. Dat past bij mij. Ik pak er gerust ook andere bijbels bij. Ik wil lerend lezen, net zoals Joodse mensen dat doen. De verhalen spreken en helpen mij om God te leren kennen. En mensen zoals Maria. Het BGT-campagnebeeld Mariëlle ontmoet Maria Johannes laat mij via de Bijbel in Gewone Taal opnieuw kijken naar mijn eigen leven, naar mijn woorden en daden. In de BGT staat het zelfs in mijn eigen taal, het gewone Nederlands. Voor mensen zoals ik, maar ook voor mensen voor wie de woorden van toen niet zo vertrouwd zijn. Ik hoop dat meer mensen Jezus ontmoeten. Hij heeft zo veel liefde voor ons. Daar lijkt de wereld zelfs te klein voor. Het BGT-campagnebeeld Hans ontmoet Johannes 14 15

9 DOORGEVEN BIJBELGEBRUIK WERELDWIJD 2 GROTE VRAAG NAAR BIJBELS IN CUBA Studenten bestuderen de Bijbel. 2. Een student maakt een tentamen in het bijbelstudiecentrum in Santiago. 3. Elmer Lavastida Alfonos, bijbelleraar in het bijbelstudiecentrum in Santiago. 4. Yasnay Diaz Pena (links) studeert samen met anderen. Foto s: UBS/Dag Smemo Onze collega Bernt Olsen, hoofd Buitenlandwerk bij het Noorse Bijbelgenootschap, bezocht onlangs Cuba. Hij kwam bij mensen thuis, ontmoette kerkleiders en ging ook langs bij het bijbelstudiecentrum in Santiago. Daar sprak hij met Elmer Lavastida Alfonos. Hij is bijbelleraar in een bijbelstudiecentrum in Santiago. Elmer neemt Bernt mee naar het grootste klaslokaal van het studiecentrum. Elmer: Per jaar volgen tweehonderd studenten bijbelonderwijs. De studenten hebben er veel voor over om bijbelles te krijgen. Ik denk aan studente Yasnay Diaz Pena (29). Yasnay is niet met het christelijk geloof opgevoed. Haar ouders hebben haar nooit iets over de Bijbel of over het christelijk geloof verteld. Op haar zeventiende ging ze Kerkleiders schatten zelfs in dat er 1 miljoen bijbels nodig zijn zelf naar de kerk. Haar eerste bijbel kreeg Yasnay toen ze werd gedoopt. De Bijbel werd voor haar belangrijk, toen zij in het ziekenhuis lag en ternauwernood aan de dood ontsnapte bij de geboorte van haar dochtertje. De Bijbel gaf haar hoop. God heeft haar én haar dochtertje gered. De God van de Bijbel leeft. Vastberaden en standvastig Yasnay wil nu leren hoe ze anderen over God kan vertellen, vertelt Elmer. Twee keer per maand reist ze twee uur van Guantanamo naar Santiago. Drie dagen lang studeert ze in ons studiecentrum, terwijl haar man voor hun dochtertje zorgt. Yasnay is ervan overtuigd dat God van haar vraagt om deze studie te volgen en de Bijbel voor te leven. Ook al kost het haar veel. Ze vertelde mij dat ze, als ze het moeilijk heeft, aan de bijbeltekst uit Jozua 1:9 denkt: Ik gebied je dus: wees vastberaden en standvastig, laat je door niets weerhouden of ontmoedigen, want waar je ook gaat, de Heer, je God, staat je bij. Grote vraag naar bijbels Elmer vertelt met veel passie over zijn studenten. Ze willen graag meer leren over de Bijbel en de Bijbel voorleven en doorgeven. Maar er zijn te weinig bijbels. De bevolking van Cuba is vergrijsd, er is grote behoefte aan bijbels met grote letters. Bovendien hebben we studiebijbels nodig en bijbelmateriaal voor kinderen. Het is moeilijk om te zien dat je geen bijbel kunt geven als mensen erom vragen. 1 miljoen bijbels nodig Elmer is dankbaar met het bezoek van Bernt: We hopen onder de aandacht te brengen hoeveel vraag er is naar de Bijbel. Kerkleiders schatten zelfs in dat er 1 miljoen bijbels nodig zijn. In Cuba zijn geen christelijke boekhandels. En particulieren mogen geen bijbels en andere christelijke literatuur importeren. De Bijbelcommissie, zoals het Cubaans Bijbelgenootschap officieel heet, mag alleen bijbels importeren als die gedoneerd worden. Wij hopen dus dat bijbelgenootschappen bijbels willen doneren aan de Bijbelcommissie bijbels nodig Geef Cubanen een bijbel! Voor 20,- geeft u vier bijbels. Gebruik de bijgevoegde acceptgiro of maak uw bijdrage over op rekeningnummer NL38 INGB o.v.v. Cuba. Ook kunt u via met ideal uw gift overmaken. Op deze website leest u meer informatie over het project

10 ONTDEKKEN DEBIJBEL.NL DEBIJBEL.NL: DE BETROUWBARE BRON OP INTERNET Wat staat er op debijbel.nl? verschillende vertalingen aantekeningen bij de bijbeltekst 500+ onderwerpen 200+ verdiepende artikelen 75+ historische tekeningen 75+ video s 75+ foto s verschillende kaarten tijdlijn Bezoek debijbel.nl en ontdek meer debijbel.nl is vanaf 28 augustus speciaal voor leden van het NBG beschikbaar. Met uw NBG-lidmaatschap heeft u toegang tot de nieuwe website. Later dit jaar kan iedereen kennismaken met debijbel.nl. U kunt inloggen met uw naam, adres en relatienummer. Dit nummer vindt u in de brief bij dit magazine. Ontdek de nieuwe website: Vanaf 2015 is debijbel.nl een van de voordelen van de nieuwe lidmaatschapspakketten die het NBG dit jaar introduceert (toegang bij jaarlijkse contributiegift vanaf 25,-). U leest meer over het lidmaatschap op pagina 21. Illustratie op debijbel.nl: een ossuarium Het Nederlands Bijbelgenootschap presenteert met trots een nieuwe website: debijbel.nl. debijbel.nl is een innovatieve combinatie van het beste van biblija.net, een studiebijbel, een bijbelse encyclopedie, een bijbelse atlas en een multimedia-databank. Speciaal voor u als lid van het NBG is debijbel.nl vanaf nu beschikbaar. Steeds meer mensen zoeken naar informatie op internet. Ook naar informatie over de Bijbel, bijvoorbeeld Meer van Galilea tot foto s van het waterstelsel bij verhalen zich afspelen, variërend van foto s van het in de voorbereiding op een preek of bijbelstudie. Maar Laodicea. In video s wordt uitgelegd hoe een dak van betrouwbare informatie over de Bijbel is moeilijk te een huis in elkaar zat en hoe stadsmuren gebouwd Voor debijbel.nl zijn er illustraties gemaakt door archeologische tekenaars. Bijvoorbeeld van de tempel van Salomo en van een olijfpers. De afbeelding die u hier ziet, is een ossuarium, een beenderkistje. Wetenschappelijk medewerker Alex Cannegieter legt uit wat een ossuarium is. Door beeldmateriaal kunt u zich beter voorstellen in wat voor wereld de bijbelverhalen zich afspelen. In de boeken Koningen en Kronieken eindigen de levensbeschrijvingen van de koningen vaak met de woorden hij werd begraven bij zijn voorouders. Dat kun je dus letterlijk opvatten: ze kwamen in hetzelfde graf te liggen en uiteindelijk eindigden hun botten in dezelfde kuil. Ook in de tijd van Jezus werden veel mensen in een rotsgraf begraven. We lezen bijvoorbeeld in de evangeliën hoe Jozef uit Arimatea zijn rotsgraf ter Alex Cannegieter vinden. Lydia van der Meer, projectleider van debijbel.nl werden. Archeologische tekenaars hebben bijzondere beschikking stelt om het lichaam van Jezus in neer te Drs. Alex Cannegieter werkt vertelt: Het Nederlands Bijbelgenootschap heeft reconstructies gemaakt van allerlei voorwerpen en In Genesis 23 wordt beschreven hoe Abraham een leggen. In de tijd van het Nieuwe Testament werden vanaf 2011 als wetenschap- bijbel(vertaal)wetenschappers in huis die betrouwbare gebouwen. Dankzij een tijdlijn ontdek je in welke his- grot koopt. Deze grot wil hij gebruiken als graf voor de botten van de overledenen na verloop van tijd in pelijk medewerker voor de informatie kunnen geven over de Bijbel. Op debijbel.nl torische context je de bijbelse verhalen kunt plaatsen. zijn vrouw Sara. Ook Abraham zelf wordt na zijn dood een beenderkistje gelegd, een ossuarium. teams Vertalen en Bijbelge- bieden we die informatie online aan. Op onze nieuwe Op een interactieve kaart kun je verschillende landen in het rotsgraf bijgezet. Het was in de tijd van de Bijbel bruik. Zij heeft als vertaler website kunt u lezen in de Bijbel en verschillende en periodes met elkaar vergelijken. Je kunt diverse heel gewoon om een grot te gebruiken als familie- meegewerkt aan de Bijbel vertalingen als De Nieuwe Bijbelvertaling, de NBG- reizen van Paulus naast elkaar zetten. En er zijn allerlei graf. Armere mensen begroeven hun doden overigens in Gewone Taal, is coauteur vertaling 1951 en de Groot Nieuws Bijbel met elkaar verdiepende artikelen te downloaden. meestal gewoon in een kuil in de grond. van de NBG-uitgave Qumran vergelijken. Wat de website bijzonder maakt is dat er en de Bijbel en coördinator ook informatie aangeboden wordt die de bijbellezer Steeds iets nieuws ontdekken Langs de wanden van de grot werden banken uit- van de audiovisuele helpt om beter te begrijpen wat hij of zij leest. Lydia: De website is en blijft in ontwikkeling. Er komen gehakt. Daarop werd het lichaam van de overledene materialen voor debijbel.nl. nieuwe vertalingen bij, bijvoorbeeld de Bijbel in Gewone gelegd, gewikkeld in een linnen doek. Ook werden er Alles over de Bijbel Taal in oktober, en er zullen ook telkens nieuwe voorwerpen meegegeven, zoals schaaltjes met voedsel Op debijbel.nl staan aantekeningen en informatie over foto s, filmpjes, tekeningen en onderwerpen worden en olielampjes. Het lichaam bleef liggen totdat er honderden onderwerpen, bijvoorbeeld zegenen, over toegevoegd. Op debijbel.nl blijft steeds iets nieuws te alleen nog botten over waren. Deze botten werden in sadduceeën en over ploegschaar. Maar er is nog ontdekken! een ruimte onder de banken gelegd, bij de resten van Ossuarium, beenderkistje veel meer. Er zijn foto s uit de landen waar de bijbelse voorouders die al eerder waren overleden. Illustratie: Paul Becx 18 19

11 LIDMAATSCHAP LEDENVOORDELEN UITGELICHT De Bijbel ontdekken, ervaren en doorgeven met het NBG-lidmaatschap De Bijbel is het waard om te ontdekken, te ervaren en door te geven. Dat is waar het Nederlands Bijbelgenootschap aan werkt, samen met u. Al meer dan 200 jaar brengen we de Bijbel dichtbij in binnen- en buitenland. Dankzij uw steun dragen we wereldwijd bij aan het vertalen, beschikbaar stellen en begrijpelijk maken van de Bijbel. We willen een brug slaan tussen de bijbelse bronteksten en de bijbellezers van nu. Daarom introduceren we in dit jubileumjaar twee nieuwe lidmaatschapspakketten. Het NBG-lidmaatschap draagt bij aan: Wat kunnen we bereiken met uw bijdrage? Bezoek de NBG-bibliotheek De bijzondere bijbelbibliotheek van het Bijbelgenootschap bevat ruim boeken. Van de Delftse Bijbel uit 1477, en een bijbel met ingekleurde prenten uit 1598, tot een evangelie van Lucas in het Achterhoeks. Bibliothecaris Anne Jaap van den Berg neemt u mee op ontdekkingstocht langs de geschiedenis van het bijbelvertalen aan de hand van de meest bijzondere uitgaven. Geef u op voor een van onze bibliotheekdagen, of meld u aan met een groep (vanaf 8 personen) via 1. het vertalen van de Bijbel in begrijpelijke en moderne taal. 2. het beschikbaar stellen van de Bijbel: wereldwijd een betaalbare bijbel voor iedereen. 3. het geven van uitleg en achtergrondinformatie over de Bijbel. 4. mensen de relevantie van de Bijbel laten ervaren. 1,OO Papier voor 1 bijbel in China 10,OO 3,2O 1 Bijbelvers vertalen naar het Berbers 14,OO 5,OO 1 Kinderbijbel in de Oekraïne 40,OO Inspirerende ontmoetingen In het uiterste geheim bijbels vertalen in Centraal-Azië. Een digitale bijbel aanbieden op het Afrikaanse platteland. Een enorme hoeveelheid bijbels verspreiden in Twee lidmaatschapspakketten Basis Plus Lidmaatschap per jaar vanaf: 25,- 60,- Zondagsschool materiaal voor 1 kind in Guatemala 1 Kinderbijbel in braille in Ghana Uitwerking ½ themapagina Samenleesbijbel China. De internationale collega s van United Bibles Societies (het internationale gezelschap van bijbelgenootschappen) staan voor allerlei uitdagingen om Lidmaatschap biedt leden: Vier keer per jaar het nieuwe ledenmagazine Bijbel Dichtbij Ledenkorting op enkele nieuwe bijbels, boeken en uitgaven over de Bijbel 48,OO 15 Bijbelverzen in de BGT vertalen 50,OO 1 Luisterbijbel in Ethiopië 80,OO 1 pagina Samenleesbijbel de Bijbel in alle uithoeken van de wereld te brengen. In een exclusief gesprek nemen zij u mee naar andere culturen, mooie ontmoetingen en bijzondere bijbelprojecten. Laat u inspireren! Exclusieve ledentoegang tot debijbel.nl (lees meer op pagina 18 en 19) Gratis bijbelleesrooster Deelname aan NBG-ledenpanel (vanaf 2015) Wilt u uw lidmaatschapsbedrag verhogen? Dat kan eenvoudig via onze website: Of door contact op te nemen met het Klantencontactcentrum: telefoon (023) , info@bijbelgenootschap.nl. Ook met vragen kunt u contact opnemen met het Klantencontactcentrum. Officiële presentatie van de Bijbel in Gewone Taal bijwonen? Op 1 oktober vindt de officiële presentatie van de Bijbel in Gewone Taal plaats. Het wordt een feestelijke bijeenkomst, en ú kunt daarbij zijn. Voor leden hebben we 50 plaatsen gereserveerd. De eerste 25 leden die zich aanmelden ontvangen een uitnodiging op naam voor twee personen. Meer weten? Kijk op Met korting naar tentoonstellingen en seminars rondom de Bijbel Inspirerende ontmoetingen rondom de Bijbel Antwoord op maat op uw vraag over de Bijbel Gratis bezoek aan de bibliotheek van het NBG Aanbod bijzondere uitgaven, zoals een luxe editie van de Bijbel in Gewone Taal Meer informatie over de nieuwe lidmaatschappen leest u op GEEF HET DOOR! Met de invulling van de nieuwe lidmaatschapspakketten hoopt het NBG ook veel nieuwe leden aan te spreken. Wilt u ons daarbij helpen? Vertel uw vrienden, familieleden en andere bekenden over het NBG-lidmaatschap. Geef deze editie van Bijbel Dichtbij door, of verwijs hen naar onze website. Al onze leden worden later dit jaar persoonlijk geïnformeerd over het nieuwe lidmaatschap. Waarom lidmaatschapscontributie? Aan het eind van ieder jaar vraagt het NBG zijn leden om het niet mogelijk. Uw contributie wordt besteed aan alle werkzaamheden van het NBG in binnen- en buitenland, denk bijvoorbeeld contributiebedrag over te maken. Contributiegelden zijn terugkerende inkomsten. Dat is belangrijk, want contributie geeft financiële aan de Samenleesbijbel die in 2015 in Nederland verschijnt, en zekerheid voor onze projecten en werkzaamheden op de lange het zondagsschoolproject Grow and Learn in Guatemala. Naast de termijn. Een Bijbel in Gewone Taal, waar door vertalers zeven lidmaatschapscontributie stuurt het NBG u ook gift verzoeken voor jaar aan is gewerkt, of een vertaalproject in Burkina Faso dat na specifieke projecten. Deze projecten brengen wij speciaal onder veertien jaar werd afgerond: zonder vaste steun van leden is het de aandacht omdat die onze steun extra verdienen

12 LEDENVOORDEEL UITGAVEN Ledenvoordeel Vanaf 2 oktober verkrijgbaar: Bijbel in Gewone Taal Gratis brochure Verhalen uit de Bijbel Een wandeling door het Frans Hals Museum Het Frans Hals Museum heeft ter gelegenheid van ons 200-jarig jubileum een bijzondere bijbelwandeling uitgezet. De route leidt langs schilderijen uit de eigen collectie waarop bijbelverhalen uit het Oude en Nieuwe Testament zijn afgebeeld. Een van de werken is De kindermoord van Bethlehem (1591), door Cornelis van Haarlem indrukwekkend in beeld gebracht. De wandeling is tot en met 30 september in het Frans Hals Museum in Haarlem. Exclusief voor NBG-leden is vanaf eind augustus op vertoon van Bijbel Dichtbij een gratis brochure bij de wandeling beschikbaar. Er zijn brochures beschikbaar. OP=OP LEDEN KORTINGSACTIE Bijbel in Gewone Taal huisbijbel 39,50 Voor NBG-leden: 34,50-5,- korting De Bijbel in Gewone Taal is een nieuwe vertaling, gemaakt door het Nederlands Bijbelgenootschap. Deze bijbel is verkrijgbaar in twee edities: LEDEN KORTINGSACTIE Bijbel in Gewone Taal standaardeditie 28,50 Voor NBG-leden: 23,50-5,- korting 14 x 21 cm / ISBN x 18 cm / ISBN Gratis 2 e kaartje voor Ik geef om jou! Tentoonstelling in Museum Catharijneconvent Na de succesvolle tentoonstelling Thuis in de Bijbel nodigt Museum Catharijneconvent de leden van het NBG opnieuw uit. Vanaf 13 september komt u bij de tentoonstelling Ik geef om jou! alles te weten over de geschiedenis van de naastenliefde door de eeuwen heen. Op vertoon van deze Bijbel Dichtbij krijgt u van 13 september 2014 tot en met 1 maart 2015 het tweede kaartje voor Ik geef om jou! cadeau. Niet geldig in combinatie met museumjaarkaart of andere kortingsacties. LEDEN KORTINGSACTIE LEDEN KORTINGSACTIE LEDEN KORTINGSACTIE 5,00 KORTING OP DE BIJBEL IN GEWONE TAAL standaardeditie Bij inlevering van deze bon ontvangt u 5,- korting op de Bijbel in Gewone Taal (standaardeditie) (ISBN ). U betaalt als NBG-lid slechts 23,50 (i.p.v. 28,50). Lever deze bon in bij uw boekhandel, of bestel via de webshop en vul bij uw bestelling de code BGT-ST in. Geldig van 2 oktober tot 31 december Informatie voor de boekhandelaar: U kunt de ingeleverde bonnen opsturen naar: Royal Jongbloed, Antwoordnummer 1101, 8440 VB Heerenveen. 5,00 KORTING OP DE BIJBEL IN GEWONE TAAL huisbijbel Bij inlevering van deze bon ontvangt u 5,- korting op de Bijbel in Gewone Taal (huisbijbel) (ISBN ). U betaalt als NBG-lid slechts 34,50 (i.p.v. 39,50). Lever deze bon in bij uw boekhandel, of bestel via de webshop en vul bij uw bestelling de code BGT-GR in. Geldig van 2 oktober tot 31 december Informatie voor de boekhandelaar: U kunt de ingeleverde bonnen opsturen naar: Royal Jongbloed, Antwoordnummer 1101, 8440 VB Heerenveen. 2,50 KORTING OP HOE VERTAAL JE DE BIJBEL IN GEWONE TAAL? Bij inlevering van deze bon ontvangt u 2,50 korting op de uitgave Hoe vertaal je de Bijbel in gewone taal? Uitgangspunten, keuzes en dilemma s (ISBN ). Als NBG-lid betaalt u slechts 12,45 (i.p.v. 14,95). Lever deze bon in bij uw boekhandel, of bestel via de webshop en vul bij uw bestelling de code BGT-HV in. Geldig van 2 oktober tot 31 december Informatie voor de boekhandelaar: U kunt de ingeleverde bonnen opsturen naar: Royal Jongbloed, Antwoordnummer 1101, 8440 VB Heerenveen. LEDEN KORTINGSACTIE Hoe vertaal je de Bijbel in gewone taal? Uitgangspunten, keuzes en dilemma s Aan de verschijning van de Bijbel in Gewone Taal zijn jaren van vertaalwerk voorafgegaan. Dit boek geeft inzicht in de vertaalwijze van de BGT. Het is bedoeld voor iedereen die persoonlijk of beroepshalve geïnteresseerd is in de achtergronden van de vertaling. Auteur is dr. Matthijs de Jong, werkzaam als nieuwtestamenticus bij het Nederlands Bijbelgenootschap. Hij werkte als vertaler mee aan de BGT. 14,95 ISBN Voor NBG-leden: 12,45-2,50 korting Bijbel in Gewone Taal e-book De complete tekst van de Bijbel in Gewone Taal is ook verkrijgbaar voor mobiele apparatuur: smartphones, tablets, e-readers, etc. Bijbel in Gewone Taal scheurkalender 2015 In deze scheurkalender vindt u voor iedere dag een bijbeltekst uit de Bijbel in Gewone Taal. 8,50 ISBN Bij aanschaf van een editie van de Bijbel in Gewone Taal, kost de scheurkalender slechts 5,-. COMBINATIEKORTING De verschillende edities van en andere uitgaven bij de Bijbel in Gewone Taal zijn vanaf 2 oktober verkrijgbaar via de (christelijke) boekhandels en de uitgever. Kijk voor de kortingsbonnen op de pagina hiernaast

13 BIJBEL IN BEELD Op 28 juni jl. vond in Utrecht het Bijbelfestival plaats, ter gelegenheid van het 200-jarig bestaan van het Nederlands Bijbelgenootschap. Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix woonde de opening van het festival bij en ontving het eerste exemplaar van de Jeugdbijbel. De prinses plaatste vervolgens de eerste letter op de grootste bijbelpagina in gewone taal. De ruim tweeduizend bezoekers van het festival maakten de eerste pagina van de Bijbel in Gewone Taal compleet. Bekijk het filmpje van de making of op