Actieplan reductie uitstoot van F- gassen BEMAS infosessie november 2016

Transcriptie

1 Actieplan reductie uitstoot van F- gassen BEMAS infosessie november 2016 Tomas Velghe/Sven Claeys dienst Klimaat Vlaamse Overheid

2 Broeikasgassen en hun Global Warming Potential (GWP) CO 2 1 CH 4 21 N 2 O 310 F-gassen: HFK s, PFK s en SF H 2 O, O 3, aërosolen, CO, VOS, NO x Voorbeeld: impact 5kg uitstoot R404a = 19,6 ton CO2 of equivalent aan km autorijden

3 Aanleiding voor actie het Vlaams Klimaatbeleidsplan (VKP) ) bestaat uit een overkoepelend luik en twee deelplannen: : Vlaams Mitigatieplan (VMP): verminderen broeikasgasemissies het Vlaams Adaptatieplan (VAP): opvangen van effecten van klimaatverandering Vlaams Mitigatieplan - maatregel 4.3.4: Verdere reductie van de emissies door het beperken van lekverliezen van F-gassen uit koelinstallaties Onder meer door: Opleiding Sensibilisering Controle Reglementering Kennisvergaring

4 Klimaatbeleidsdoelstellingen sinds Effort Sharing Decision (406/2009/EC) zijn klimaatdoelstellingen van EU-Lidstaten op non-ets uitstoot gefocust i.e. alle BKG-emissies van een Lidstaat die niet onder het EU ETS vallen voor zijn Belgische non-ets trajecten vastgelegd 04/12/2015 : politiek akkoord omtrent de intra-belgische lastenverdeling engagement Vlaams Gewest: Uitstoot ,7% t.o.v. niveau 2005 elke ton CO2e die méér/minder wordt uitgestoten dan dit traject, heeft financiële impact voor Vlaamse overheid => belang van actieplan

5 Uitstoot broeikasgassen Vlaams Gewest voor de non-ets sector (kton CO 2 -eq) F-gassen: +/- 2 Mton CO2e per jaar (in laatste jaren) meer dan 4% v/d totale non-ets uitstoot 2,5% in de totale broeikasgasuitstoot (non ETS + ETS)

6 Uitstoot F-gassen in detail bron: Vlaams Actieplan reductie uitstoot van F-gassen

7 Uitstoot en prognoses F-gassen Prognoses: op basis van EU-verordening 517/2014 (zie verder in de presentatie) + extra aanvullend/ondersteunend beleid (Actieplan): bron: Vlaams Actieplan reductie uitstoot van F-gassen

8 Uitstoot stationaire koeling Commerciële koeling (gecentraliseerde systemen) % 31 % Commercieel: condensing units 14 % 10 % Industriële koeling 21,5 % 22 % Airco in grote gebouwen 24,5 % 37 % Commerciële koeling nu verantwoordelijk voor grootste aandeel in uitstoot maar aandeel daalt (door vervangingsmogelijkheden (bvb. CO2- koeling))

9 Vlaams Actieplan reductie uitstoot F-gassen voorbereid in overleg met betrokken doelgroepen gelanceerd door Minister Schauvliege tijdens eerste Klimaattop van 19 april 2016

10 Specifieke acties uit het Actieplan ACTIE 3: Intensifiëren overleg met en responsabiliseren van de doelgroepen/beroepsfederaties: Regelmatig doelgroepenverleg (waaronder BEMAS) Communiceren over acties Vlaamse Overheid Sectoren aanmoedigen om acties te ondernemen Relatie gelegd met aanpak Vlaamse Klimaattop 19 april 2016 VVE s: Vooropgestelde Vrijwillige Engagementen Beroepsfederaties gevraagd om creatief na te denken Status: Overleg lopende

11 Specifieke acties uit het Actieplan ACTIE 4: Bijkomende sensibilisering van exploitanten van koeltoepassingen, koeltechnische bedrijven en koeltechnici Regelmatige verspreiding van een elektronische nieuwsbrief naar de betrokken doelgroep(en) Status: opgestart Intensievere algemene communicatie en sensibilisering: Brochure (voor najaar 2016) Artikels in vakbladen (lopende)

12 Specifieke acties uit het Actieplan ACTIE 4: Bijkomende sensibilisering van exploitanten van koeltoepassingen, koeltechnische bedrijven en koeltechnici (vervolg) Online bevragingstool voor exploitanten van koeltoepassingen Doel: identificeren van wettelijke verplichtingen rond uitbating van koelinstallaties > eenvoudige tool op maat van exploitant Status: in ontwerp, finalisatie voor najaar 2016 Specifieke communicatie omtrent lekdichtheid van koelinstallaties Studie: Onderzoek en promotie van milieuvriendelijke koelmiddelen en koeling: opzetten van een kennisdatabank lekdichtheidsproblematiek en ontwikkelen van een communicatie(strategie) Doel: Online aanbieden van gedetailleerde informatie rond koeltechnische kennis rond lekdichtheid van koelinstallaties + wettelijke voorschriften Status: operationeel, zie

13 Specifieke acties uit het Actieplan ACTIE 5: Intensifiëren van promotie voor overschakeling naar milieuvriendelijke koelmiddelen Actie 5A: Bestendiging ecologiesteun tot 2020 Actie 5B: Gerichte communicatie en sensibilisering ter promotie van milieuvriendelijke koelmiddelen Actie 5C: Optimaal gebruik van middelen binnen Operationeel Programma EFRO Vlaanderen en andere mogelijke subsidies (bvb. LIFE-subsidies)

14 Specifieke acties uit het Actieplan Actie 5D: Verfijnen en heroriënteren opleiding koeltechniek en/of opleiding koeltechnische bedrijven Uitbreiding exameninhoud certificering koeltechnici Tgv. wettelijke Europese verplichtingen Stimuleren van training en opleiding van technici m.b.t. non HFK-koelmiddelen Knelpunt: kostprijs didactische koelinstallaties met milieuvriendelijke koelmiddelen / Expertise Mogelijkheden heroriënteren leerplannen opleiding koeltechnieker In overleg met dept Onderwijs (opgestart)

15 Specifieke acties uit het Actieplan Actie 5E: Identificatie en eliminatie van mogelijke belemmeringen die de introductie van niet-hfk of lage-gwp alternatieven in de weg staan Recent overleg tussen federale overheden en gewesten heeft plaats gevonden Conclusie: Geen specifieke Belgische of regionale belemmeringen vastgesteld Actie 6: Ondersteunen en waar mogelijk verhogen van effectiviteit van toezichthoudende activiteiten Actie 6A: Controle op de verkoop van F-gassen: Sensibilisering vanuit federale overheid rond verplichtingen van verkopers van F-gassen in voorbereiding (1 ste fase) Rapportage van verkoop van F-gassen aan de overheid (2 de fase)

16 Specifieke acties uit het Actieplan Actie 6B: Toezicht en handhaving van relevante milieuregelgeving: Verderzetting controle-activiteiten Milieu-Inspectie Ondersteuning lokale toezichthouders handhaving Klasse 2 bedrijven Effectieve beteugeling van milieuschendingen Actie 6C: Toezicht inzake certificering koeltechnische bedrijven

17 Specifieke acties uit het Actieplan Actie 7: Klimaatvriendelijke overheid: Doel: Sneller bannen van koelmiddelen met hoge GWPwaarde dan Europees voorzien door duurzaam aankoopbeleid (aankoopcriteria/aanbevelingen) status: lopende Actieplan, nieuwsbrieven te consulteren via:

18 Regelgeving inzake koelmiddelen BEMAS infosessie november 2016 Tomas Velghe/Sven Claeys dienst Klimaat Vlaamse Overheid

19 Regelgeving Inhoud presentatie: Europese Regelgeving EU-verordening 1005/2009 voor ozonafbrekende stoffen (HCFK s) bvb. R-22 EU-verordening 517/2014 inzake gefluoreerde broeikasgassen (HFK s) bvb. R-134a en HFK-mengsels zoals R404A, R407C, R410A, R507C VLAREM-uitbatingsvoorwaarden: Art

20 Europese regelgeving EU-verordening 1005/2009 van 16 september 2009 betreffende de ozonlaag afbrekende stoffen CFK s: productie, op de markt brengen en gebruik: verboden HCFK s: Vanaf 1/1/2015 is het gebruik van HCFK s (R-22) verboden, gebruik = bijvulling (en dus niet: de aanwezigheid van het koelmiddel in de installatie) verplichte terugwinning van ozonafbrekende stoffen (art. 22) Verplichte regelmatige lekdichtheidscontrole voor koelinstallaties met 3 kg of meer aan koelmiddel (art 23)

21 Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen EU-verordening 842/2006 van 17 mei 2006 inzake bepaalde gefluoreerde broeikasgassen is sinds 01/01/2015 vervangen door EU-verordening 517/2014 van 16 april 2014 Dit betekent een belangrijke aanscherping! Waarom aanpassing? Routekaart EU: Reductiedoelstelling voor niet-co2-broeikasgassen tegen 2030: - 61% tov 2005 (excl landbouw) Zonder bijkomend beleid EU-emissies F-gassen stijgen tot 104 MT CO2- eq in 2030 (90 Mt in 2005) => reductie van 70 MT CO2-eq vereist Milieuvriendelijke alternatieven zijn meer en meer beschikbaar en betaalbaar

22 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Ton CO2-eq = aantal kg koelmiddel * aardopwarmingspotentieel van koelmiddel (GWP-waarde) GWP-waarde: in bijlage I van EU-verordening 517/2014 Voor koelmiddelmengsels: GWP-berekenen bvb. R404A = 44% HFK-125, 52% HFK-143a en 4% HFK-134a GWP van R404A = 0,44 * ,52 * ,04 * 1430 = 3922 => hoe hoger GWP-waarde van het koelmiddel, hoe meer ton CO2-eq en hoe strenger de voorwaarden

23 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Enkele voorbeelden: (kg) GWP 5 ton CO2-eq 50 ton CO2-eq 500 ton CO2-eq HFC ,41 74,07 740,74 HFC 134a ,50 34,97 349,65 R410A ,40 23,95 239,52 R404A ,27 12,75 127,50 R ,25 12,55 125,47 Uitgebreide tabel te vinden op

24 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Logboekverpslichting Lekdichtheidscontrole om de 12 maand Lekdichtheidscontrole om de 6 maand Vanaf 5 ton CO2-equivalenten Vanaf 5 t CO2-eq Vanaf 50 t CO2-eq Lekdichtheidscontrole om de 3 maand Vanaf 500 t CO2-eq lekkagedetectiesysteem Vanaf 500 t CO2-eq Uitzondering van deze voorwaarden voor hermetisch afgesloten systemen met minder dan 10 t CO2-eq Tot 31/12/2016 vrijstelling van deze voorwaarden voor systemen met minder dan 3 kg koelmiddel of hermetisch afgesloten systemen met minder dan 6 kg koelmiddel

25 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Opzettelijk uitstoten van F-gassen is verboden indien technisch niet noodzakelijk (=> bij koeling is dit technisch niet noodzakelijk) Lekkage van gassen voorkomen en zo snel mogelijk herstellen Installatie, onderhoud, service, herstel en buitendienststelling waarbij er een risico is op emissie van F-gassen gebeurt door gecertificeerde ondernemingen en personeel hiermee belast is ook gecertificeerd Lekdichtheidscontroles moeten gebeuren door gecertificeerd personeel en conform minimumeisen vastgelegd in Commissieverordening 1516/2007 Indien lekdetectiesysteem aanwezig: frequentie lekdichtheidscontrole gehalveerd 12-maandelijkse controle op goede werking van het lekdetectiesysteem

26 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Terugwinning Exploitanten zorgen voor regelingen voor juiste terugwinning van koelmiddelen door gecertificeerd personeel Certificering betrokken technici: Uitbreiding naar sector koeltransport (in de loop van 2016) Verplichtingen voor leveranciers van F-gassen: Verkoop van F-gassen enkel aan ondernemingen die houder zijn van (relevant) certificaat of die personeel in dienst hebben die over het juiste certificaat beschikken (voor certificeringsplichtige sectoren) Registreren van certificaatnummer en gegevens van de kopers en van de aangekochte hoeveelheden Bewaren van registraties: minstens 5 jaar Informatie ter beschikking stellen van bevoegde overheid of Eur. Commissie indien hierom verzocht

27 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Phasedown voor HFK s: Vanaf 2015: Quota-systeem voor invoerders/producenten sterke afbouw tov gemiddelde van periode ! (in CO2-eq) Jaren % % % % % % % Percentage van de maximumhoeveelheid HFK s die op de markt mogen worden gebracht (quota)

28 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Nieuwe EU-verordening (annex III): Sterke uitbreiding verbodsbepalingen voor op de markt brengen van welbepaalde apparatuur met F-gassen, bvb.

29 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Bestaande koelsystemen met koelmiddelvulling vanaf 40 ton CO2-eq: Verbod op gebruik F-gassen met GWP > 2500 van nieuw geproduceerde F-gassen vanaf 2020 geregenereerde/gerecyclede F-gassen vanaf ton CO2-eq = +/- 10 kg R404a of R507) Uitzondering voor diepkoeling (-50 C) zie art van EU-verordening 517/2014

30 Vlaamse regelgeving koelinstallaties Vlarem II - Art Koelinstallaties Van toepassing op ingedeelde installaties met een geïnstalleerde totale drijfkracht vanaf 5 kw ook van toepassing op airco-installaties en warmtepompen met een koelsysteem Voor goede lectuur van dit artikel: Art van Vlarem II bevat definities (categorieën koelinstallaties en ozonafbrekende stoffen en gefluoreerde broeikasgassen )

31 Vlarem II - Art Koelinstallaties Bepalingen geldend voor alle ingedeelde koelinstallaties: Onderhoud: werkzaamheden met kans op lekkage koelmiddel moeten door een bevoegd koeltechnicus worden uitgevoerd onderhouden volgens code van goede praktijk, regelmatig onderzocht door een bevoegd koeltechnicus. Bij vaststellen van lekkage: onmiddellijk lekkage verhelpen en nieuwe controle op lekdichtheid uitvoeren. Resultaten van onderzoek in een register (logboek) Terugwinning van koelmiddelen: Bij definitieve buitenbedrijfstelling: koelmiddel binnen de maand verwijderen. Bij buitenbedrijfstelling of bij herstellingen waarbij het koelmiddel moet worden afgetapt, moet het koelmiddel met doelmatige apparatuur door bevoegde koeltechnici worden opgevangen in speciaal daarvoor bestemde en gemarkeerde recipiënten. koelmiddel mag, nadat het goed bevonden is, terug worden gebruikt.

32 Vlarem II - Art Koelinstallaties Bepalingen voor koelinstallaties met koelmiddelinhoud van 3 kg of meer die ozonafbrekende stoffen of 5 ton CO2-eq of meer gefluoreerde broeikasgassen bevatten (en niet hermetisch gesloten zijn): Relatief lekverlies: L = (B/N) x 100% waarbij: 1 L: relatief lekverlies 2 B: som van alle bijvullingen gedurende een kalenderjaar (kg); 3 N: nominale koelmiddelinhoud v/d koelinstallatie (kg)

33 Vlarem II - Art Koelinstallaties Vereisten mbt. relatief lekverlies: Maximaal 5% indien lekkage meer dan 5% : zo spoedig mogelijk herstellen (uiterlijk binnen de 14 dagen) Nieuw koelmiddel mag pas worden toegevoegd wanneer lekkage is verholpen en een controle op lekdichtheid is uitgevoerd Na iedere bijvulling relatief lekverlies berekenen en noteren Binnen de maand na herstel: controle op lekdichtheid (niet op dag van herstel zelf) Periodieke lekdichtheidscontroles: Volgens EU-regelgeving (zie eerder in de presentatie)

34 Art Koelinstallaties Indien 2 opeenvolgende kalenderjaren lekverlies > 10% dan moet installatie binnen de 12 maanden na vaststelling buiten bedrijf worden gesteld + melding 14 dagen na vaststelling aan afdeling bevoegd voor milieuhandhaving (AMI) Gemotiveerde aanvraag tot afwijking kan worden goedgekeurd indien: De aanvraag reden van lekkage verklaart (niet te wijten aan ouderdom of slijtage) Maatregelen worden beschreven om lekkage op te sporen en te verhelpen Indien lekkage in een kalenderjaar meer dan 100% bedraagt voor installaties met meer dan 30 kg koelmiddel, dan moet dit worden gemeld aan afdeling bevoegd voor milieuhandhaving (=> AMI)

35 Documentatie: Instructiekaart: - Gegevens installateur en van onderhoudsdienst; - type koelmiddel; - maximaal toelaatbare werkdrukken (hoge- en lagedrukzijde); - instructies voor buitenbedrijfstelling koelsysteem (ook in geval van nood) Logboek (onder meer): - Type koelmiddel/nominale koelmiddelinhoud van koelinstallatie - aard van uitgevoerde werkzaamheden - Storingen/alarmeringen koelinstallatie - hoeveelheden koelmiddel toegevoegd, afgetapt, afgevoerd - Relatief lekverlies - beschrijving + resultaten van de lekdichtheidscontroles - persoon die werkzaamheden heeft uitgevoerd

36 Certificering koeltechnische bedrijven werkzaamheden aan koelinstallaties die ozonafbrekende stoffen en/of gefluoreerde broeikasgassen bevatten, met een mogelijk risico op emissies van koelmiddelen, en het uitvoeren van wettelijk opgelegde lekdichtheidscontroles moeten worden uitgevoerd door een gecertificeerd koeltechnicus. Ook het koeltechnisch bedrijf moet gecertificeerd zijn. Werkzaamheden met mogelijk risico: installeren, (bij)vullen met en aftappen van koelmiddel, herstellingen aan koelmiddelbevattende onderdelen Uitzondering: geen certificeringsverplichting op bedrijfsniveau indien bedrijf enkel controles op lekkage uitvoert waarbij koelmiddelcircuit niet wordt geopend (persoon heeft wel nog altijd certificeringsverplichting)

37 Alle info ivm regelgeving, actieplan, communicatie, nieuwsbrieven etc terug te vinden via

38 1 Aandachtspunten voor MRO op koelinstallaties met F-gassen Dirk Hermans

39 LNE maatregelen: Controle op lekken vanaf 5 ton CO2eq. of 10 ton CO2eq. voor hermetische koude Installaties (KI); Opleidingen & certificering bedrijven en personeel per gewest; Eindgebruiker moet bewijzen welke gecertificeerde persoon en welk bedrijf de KI geplaatst heeft; Vanaf logboek moet CO2 eq. en gewicht vermelden; Vanaf voorvulling meerekenen in quotumregeling; Vanaf verbod op het gebruik van koelmiddelen met een GWP>2500 in nieuwe installaties; Vanaf verbod op het gebruik van KM met een GWP>2500 bij interventies op bestaande installaties.. 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 2

40 VLAREM II Relatief lekverlies mag max. 5% per koelkring, per kalenderjaar zijn. Bij een lek: o binnen de 14 dagen herstellen; o o bijvullen mag slechts na de herstelling; nieuwe lekdichtheidstest, minstens 1 dag na de herstelling en ten laatste 30 dagen na de herstelling. Indien relatief lekverlies 2 jaar na elkaar >10% MOET de koelinstallatie*uit dienst worden genomen en KM afgevoerd worden conform wetgeving. Meldingsplicht door eindgebruiker aan milieuadm.: KI* met meer dan 30kg KM en een relatieflekverlies > 100%. * per koelcircuit 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 3

41 Actuele eisen LOGBOEK Voor koudemiddel (KM) type CFK, HCFK,HFK en HFO. Niet voor natuurlijke koelmiddelen (HC). Voor iedere toestel met een GWP>= 5 ton CO2 eq. (ipv 3 kg). omrekening o o tot eind 2016 nog vrijstelling voor open/ semi-hermetische installaties met minder dan 3 kg KM; tot eind 2016 nog vrijstelling voor hermetische installaties met minder dan 6 kg KM. Inhoud: o o o o o o bij ingebruikname: datum, type koelmiddel, hoeveelheid in kg & CO2 eq.; bij interventies: de aard (onderhoud, herstelling, ); bij lekken: oorzaak; hoeveel en soort vh toegevoegde KM; bij lekcontrole: naam technici, bedrijf, datum; bij afvoer KM: hoeveelheid, datum, identiteit vd vervoerder en verwerker om traceerbaarheid door milieucontroleur toe te laten; attesten van druktest en lektesten met juiste informatie van datum, identificatie technici,. 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 4

42 Nieuwe uitdaging voor onderhoudsdienst De kans op een milieu inspectie voor F- gassen is sterk toegenomen. De controleurs passen de wet effectief toe. Zorgen dat een inspectie niet leidt tot een milieu inbreuk waardoor de CEO aansprakelijk wordt gesteld. Meer personen (VGM), meer sites, meer afdelingen, zijn betrokken. Op een kostefficiënte en kwalitatieve manier voldoen aan deze noden. 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 5

43 Gecertificeerd personeel 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 6

44 Beheer en rapporteringstool AximaCOOL Asset, Field & Environmental management voor koelinstallaties Engie Axima portaal website 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 7

45 AximaCOOL is software speciaal voor koelinstallaties voordeel Gevalideerd voor de 3 regio s in België: - VL door LNE - Bssl door LB - Wal door EW Data snel, overal en altijd beschikbaar. Snelle activering. Geen investering voor exploitant. Is ook een meetinstrument voor KPI. Rapportage en exporteerbare Excel. Geen validering nodig van uw IT afdeling. eigenschappen Templates, databases, formules, setpoints zijn opgesteld op basis van de actuele VLAREM II, NBN 378, EU regels. Beveiligd internetportaal met rapportering. EAR zorgt voor de hele opzet in de Cloud. Kost: éénmalig 25 / toestel voor opzetten; jaarlijks 15 / toestel voor licentie. Data beheer en wijzigingen beantwoorden aan gangbare proces- & kwaliteitsvereisten. Bewaartijd: 5 jaar historische data beschikbaar. Langer op aanvraag. 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 8

46 Welke data? Minimum: o installatie inventaris met technische eigenschappen; o koelmiddelboekhouding; o Lekverliesberekening; o periodieke onderhoud; o Interventies; o attesten & certificaten: bedrijf, technici en lektesten. Opties: o werkbonnen; o onderhoudsdocumenten. 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 9

47 Maximum drie toegangsniveau s 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 10

48 Hoe praktische realiseren? Opdracht aan EAR, in combinatie met een onderhouds- en interventie contract Standaard is een samenwerkingsperiode van 3 jaar Afstemmen van toegangshiërarchie, nomenclatuur, Invoeren van alle toestellen, zonder historiek, op basis van ontvangen inventaris Communicatie van paswoord Opleiding 3U à 450, max. 5 deelnemers (optie) De user interface is alleen in het NL en FR De templates zijn voor alle gebruikers identiek Opdrachtgever stelt een gratis Wifi verbinding ter beschikking voor onze technici ( wens) Opdrachtgever laat het gebruik van laptop/ tablet toe bij de installaties (wens) Data is onmiddellijk beschikbaar, na ingeven door onze technici ter plaatse Data beschikbaar in het systeem wordt niet meer nagestuurd 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 11

49 Milieu alarm zonder vertraging 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 12

50 Inventaris koelinstallaties 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 13

51 Rapportering 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 14

52 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 15

55 Status nieuwe koelmiddelen 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 18

56 Belangrijkste eigenschappen koelmiddelen lage toxiciteit hoge toxiciteit niet brandbaar A1 B1 lage brandbaarheid * A2L B2L brandbaar A2 B2 hoge brandbaarheid A3 B3 * De brandpropagatie snelheid (<10cm/s) is te laag om een horizontale vlamverspreiding of een explosie te weeg te brengen volgens ASHRAE Deze klasse is reeds opgenomen in ISO 817 en de pr h EN 374 koelmiddel natuurlijke koelmiddellen HC NH3 CO2 syntetische koelmiddelen gesatureerde HFC niet gesatureerde HFC (HFO) GWP Brandbaarheid Toxiciteit Druk Beschikbaarheid Kennis & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 19

57 Samenvatting: er is niet één alles omvattend alternatief koelmiddel Er is een enorme uitdaging bij de keuze van koelmiddelen om conform te zijn met de wetgevingen en tevens een performant system aan te bieden Er moet een compromis gemaakt worden tussen de economische en de ecologische doelstellingen. Koelmiddelen van de klasse A2L gaan een groot deel van de markt inpalmen CO2 koelmiddel zal een belangrijke rol spelen in toepassingen waar meerdere temperatuur regimes gevraagd worden Voor grotere koelvermogens, is NH3 nog steeds de meest economische oplossingen, rekening houdend met alle wettelijke eisen Bron: Bitzer 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 20

58 Tijd voor onmiddellijke acties of niet? CFC/HCFC*: JA HFC* met GWP>2500: NEEN, maar Belangrijke installaties: Bestaande installaties: o Snel vervangen Niet kritische installaties: o Interventies & onderhoud tot 31/12/2030 o Nieuw KM toegestaan tot 31/12/2019 o Bij lek / panne installatie vervangen of afvoeren o Vanaf 1/1/2020 alleen geregenereerd KM toegestaan. daar herstelling al verboden is! Opmerkingen: o RISICO Beschikbaarheid & prijs zijn onzeker o Afvoeren volgens wetgeving Nog te bouwen installaties: o Retrofit met HFC overweegbaar, mits risico * R22, R402a, R408a, R502, R503, o Hou rekening met de TCO en de levensduurverwachting van de investering * R404a, R422a, R428a,R507a, R508a 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 21

59 Beschikbaarheid & prijs F-gassen met hoge GWP?? 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 22

60 Nog te bouwen installaties, welk concept? Kies voor KM met lage GWP en anticipeer op de F- gas verordening Natuurlijke KM zijn een toekomst zeker alternatief Cascade en indirecte systemen zullen toenemen 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 23

61 QUANTUM olievrije your service! Dirk Hermans Phone : +32 (0) mobile : +32 (0) Web : dirk.hermans@engie.com 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 24

62 Bevindingen AMI omtrent Koelinstallaties Bemas Saartje Swinnen Afdeling Milieu-Inspectie

63 Overzicht 1. Vlarel 2. Werking AMI 3. Bevindingen AMI 4. Verloop van een inspectie 5. Enkele voorbeelden 6. aandachtspunten 7. Besluit

64 Geldende wetgeving EU-verordening 1005/2009 betreffende de ozonlaag afbrekende stoffen EU-verordening 517/2014 betreffende F-gassen Vlarem II artikel betreffende exploitatie voorwaarden koelinstallaties Vlarel betreffende certificering koeltechnische bedrijven en hun koeltechnici recent aangepast in Vlaremtrein 2015

65 1. Vlarel betreffende certificering koeltechnische bedrijven en hun koeltechnici

66 Erkenning Technicus Bedrijf Opleidingscentrum Keuringsinstelling Stationaire koelinstallaties, warmtepompen en airco s met F- gassen of oas installatie onderhoud terugwinning lekkagecontrole reparatie buitendienststelling installatie onderhoud reparatie buitendienststelling keuren koeltechnische bedrijven Stationaire brandbeveiligingsapparatuur met F- gassen of oas installatie onderhoud terugwinning lekkagecontrole reparatie buitendienststelling installatie onderhoud reparatie buitendienststelling Elektrische schakelinrichtingen met F-gassen terugwinning installatie onderhoud reparatie buitendienststelling Oplosmiddelen o.b.v. F-gassen terugwinning Airco s in bepaalde motorvoertuigen met F-gassen terugwinning

67 VLAREL bijzondere gebruikseisen koeltechnicus (art. 40/1)(1): 1 die in het bezit is van een certificaat van categorie I, II, III of IV mag de werkzaamheden uitvoeren aan stationaire koelinstallaties met zowel gefluoreerde broeikasgassen als ozonlaagafbrekende stoffen; 2 bezorgt een afschrift van de volgende registraties aan de eigenaar of beheerder van de koelinstallatie die F-gassen of ozonlaagafbrekende stoffen bevat en noteert ze in het installatiegebonden logboek: a) Bij initiële installatie of een aanpassing van de koelinstallatie waardoor de nominale koelmiddelinhoud of het type koelmiddel wijzigt: 1) de nominale koelmiddelinhoud, eveneens in ton CO 2 -equivalent; 2) het type koelmiddel; 3) indien bij de installatie gerecycleerde of geregenereerde gefluoreerde broeikasgassen gebruikt worden: de vermelding hiervan en de naam en het adres van het recyclage- of regeneratiebedrijf; 4) de voor- en achternaam en het erkenningsnummer van de koeltechnicus die de initiële installatie of de aanpassing van de koelinstallatie uitgevoerd heeft; 5) de naam en het erkenningsnummer van het koeltechnisch bedrijf waar de technicus werkt; 6

68 VLAREL b) als gefluoreerde broeikasgassen of ozonlaagafbrekende stoffen werden bijgevuld of afgetapt: 1) het type koelmiddel; 2) de hoeveelheid, uitgedrukt in metrische eenheid; 3) de datum van bijvulling of aftapping; 4) de reden van bijvulling of aftapping; 5) de voor- en achternaam en het erkenningsnummer van de koeltechnicus die de bijvulling of aftapping uitgevoerd heeft; 6) als dat van toepassing is: de naam en het erkenningsnummer van het koeltechnisch bedrijf waar de technicus werkt; 7) na elke bijvulling voor een koelinstallatie met een nominale koelmiddelinhoud van 3 kg of meer die gebruik maken van ozonlaagafbrekende stoffen en op koelinstallaties die gefluoreerde broeikasgassen bevatten met een nominale koelmiddelinhoud van 5 ton CO 2 - equivalent of meer: het relatief lekverlies; c) als lekkagecontroles als vermeld in artikel 4 van verordening nr. 517/2014 of artikel 23 van verordening nr. 1005/2009 uitgevoerd worden: 1) de datum van de lekkagecontrole; 2) een beschrijving en de resultaten van de uitgevoerde controles; 3) de voor- en achternaam en het erkenningsnummer van de koeltechnicus die de lekkagecontrole uitgevoerd heeft; 7

69 VLAREL d) de nominale koelmiddelinhoud van de koelinstallatie, uitgedrukt in metrische eenheid, en, in geval van gefluoreerde broeikasgassen, eveneens in ton CO 2 -equivalent, als die niet gekend is; e) bij een buitendienststelling: 1) de datum van de buitendienststelling; 2) de maatregelen die genomen zijn om de gefluoreerde broeikasgassen of ozonlaagafbrekende stoffen terug te winnen en te verwijderen; 3) de voor- en achternaam en het erkenningsnummer van de koeltechnicus die de installatie buiten dienst gesteld heeft; 4) de naam en het erkenningsnummer van het koeltechnisch bedrijf waar de technicus werkt; 8

70 Aanpassingen VLAREL bijzondere gebruikseisen koeltechnisch bedrijf (art. 53/7) (1) 1. zorgt ervoor dat erkenningsplichtige werkzaamheden uitgevoerd worden door erkende koeltechnici; 2. bezorgt een afschrift van de volgende registraties aan de eigenaar of beheerder van de stationaire koelinstallatie die gefluoreerde broeikasgassen of ozonlaagafbrekende stoffen bevat en noteert dit, als dat van toepassing is, in het installatiegebonden logboek idem koeltechnieker 3. gaat na iedere bijvulling na of het maximaal relatief lekverlies, vermeld in artikel , 6, artikel 5bis , artikel 5bis en artikel van titel II van het VLAREM, niet overschreden werd. Als blijkt dat het maximaal relatief lekverlies overschreden is en maatregelen moeten worden getroffen, brengt het koeltechnisch bedrijf ten minste de eigenaar of beheerder schriftelijk op de hoogte van de vastgestelde lekkage en formuleert het een voorstel van te nemen maatregelen; 9

71 VLAREL Voor stationaire koelinstallaties, warmtepompen en airco s: correct invullen van het installatiegebonden logboek: verantwoordelijkheid exploitant, koeltechnisch bedrijf én koeltechnicus 10

72 VLAREL vijfjaarlijkse toezichtsretributie te betalen door erkende technici (vanaf 1/09/2016) en bedrijven principe van wederzijdse erkenning: technici en bedrijven die buiten het Vlaamse Gewest een Europees certificaat behaald hebben, worden van rechtswege erkend erkenning gaat in na: melden gebruik erkenning in Vlaanderen aan AMV identificatiegegevens bezorgen aan AMV legt certificaat voor (Nederlands, Frans, Duits of Engels) aan AMV bewijs van betaling van de toezichtsretributie bezorgen aan AMV koeltechnici met een Europees certificaat die werken in Vlaanderen: naleven VLAREL slagen voor vijfjaarlijks actualisatie-examen

73 VLAREL belangrijkste aanpassingen (4): periodieke evaluatie van erkende technici en koeltechnische bedrijven (art. 58/1, 4) AMV kan een koelinstallatie die door een erkende koeltechnicus of een erkend koeltechnisch bedrijf geïnstalleerd, onderhouden, gerepareerd of buiten dienst gesteld werd, die door een erkende koeltechnicus gecontroleerd werd op lekkage of waaruit gefluoreerde broeikasgassen of ozonlaagafbrekende stoffen werden teruggewonnen door een erkende koeltechnicus, op ieder moment onderwerpen aan een controle door een keuringsinstelling die aangewezen is door AMV. Bovendien kan AMV het gebruik van de erkenning als koeltechnicus of als koeltechnisch bedrijf onderwerpen aan een controle door een keuringsinstelling die aangewezen is door AMV. 12

74 Vragen omtrent Vlarel uitbatingsvoorwaarden installaties met F-gassen: erkenningen: tel:

75 2. Werking AMI

76 De afdeling Milieu-inspectie De afdeling Milieu-inspectie situeert zich binnen het departement Leefmilieu, Natuur en Energie (dept LNE)

77 Organisatie Afdelingshoofd Toezicht zwarerisicobedrijven Hoofdbestuur Stafmedewerkers Buitendienst Antwerpen Buitendienst Limburg Buitendienst Oost-Vlaanderen Buitendienst Vlaams-Brabant Buitendienst West-Vlaanderen Werkgroepen Afval Ketenteam Dierlijke bijproducten Bodem en Grondwater Geluid-, trillinghinder en windmolens Genetisch gemodificeerde organismen Lucht geleide emissies Lucht diffuse emissies Lucht fugitieve emissies Ozonafbrekende stoffen + gefluoreerde broeikasgassen Water Energie Milieuzorgsystemen IMJV GPBV GPBV industrie GPBV landbouw Logistiek en financiën Personeel Secretariaat ICT

78 Handhaving in de praktijk voorschrift dreigende schending voorschrift raadgeving waarneming vaststelling aanmaning schending voorschrift bestuurlijke maatregel aanzienlijk risico voor mens of milieu veiligheidsmaatregel milieumisdrijf milieu-inbreuk PV VvV

79 AMI en koelinstallaties AMI heeft momenteel 3 acties omtrent koelinstallaties A614 Controles ozonafbrekende stoffen en broeikasgassen A772 Lekverliezen koelinstallaties terugdringen bij supermarkten IT024 (GPBV) Koelinstallaties

80 3. Bevindingen AMI

81 Handhaving in cijfers (%) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% PV aanmaning RG VVV 30% 20% 10% 0%

82 Belangrijkste tekortkomingen 1. Logboek niet in orde 2. Onvoldoende periodieke lektesten 3. Te hoge relatieve lekverliezen

83 3.1. Logboeken

84 3.1. Logboeken Logboeken % aantal logboeken niet aanwezig %aantal logboeken slecht in orde %aantal logboeken redelijk in orde 40 %aantal logboeken in orde

85 3.2. Periodieke lekdichtheidscontroles

86 3.2. Periodieke lekdichtheidscontroles 80% 70% 60% 50% 40% % ok % nok 30% 20% 10% 0%

87 3.3. Relatief lekverlies 35% aantal installaties met relatief lekverlies > 10% 30% 30% 25% 20% 19% Stilleggen volgens VLAREM II!! 2015 > 10% 2014 > 10% 15% 2014 en 2015 > 10% 2013 en 2014 > 10% 10% 10% 6% 5% 0% Inspectiejaar 2015

88 installaties 3.3. Relatief lekverlies aantal installaties met relatief lekverlies > 10% 35% 30% 25% 20% 15% 10% inspectiejaar > 10% Voorgaande inspectiejaar > 10% Inspectiejaar en voorgaand inspectiejaar > 10% Voorgaand inspectiejaar en jaar ervoor > 10% 5% 0% Inspectiejaar

89 3.3. Relatief lekverlies Uit de inspecties 2015 halen we volgende gegevens voor het jaar 2014: 153 installaties Gemiddelde RL = 28% (0% - 395%) Samen een nominale koelmiddelinhoud van kg Dit geeft een verlies van kg. 50 installaties RL > 5% Gemiddeld RL = 84% Samen nominale koelmiddelinhoud van kg Dit geeft een verlies van kg

90 Bijkomende vaststellingen Resultaten lektesten Gebruikt koelmiddel Bouwjaar koelinstallatie

91 Installaties getest op lekken 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% % installaties lekdicht % installatie niet lekdicht 30% 20% 10% 0%

92 Koelmiddel 60% Gebruikte koelmiddelen 50% 40% 30% 20% 10% % R22 % R404a % R134a % R507 % R407 0%

93 Gemiddeld relatief lekverlies en koelmiddel koelmiddel GWP R134a 1430 R404a 3922 R22 (ook ODP) 1700 R407c 1774 r R422d 2729 R GWP > gemiddelde R22 R404a R134a R507 R407c

94

95 4. VERLOOP VAN EEN INSPECTIE

96 Verloop van inspectie Visuele controle Administratieve controle

97 Visuele controle

98 Visuele controle Instructiekaart aanwezig en volledig? Lekdichtheidscontrole van installatie

99 Instructiekaart Is instructiekaart volledig? Onderhoudsdienst met telefoonnummer Type koelmiddel Maximale werkdrukken instructies over de wijze waarop een koelsysteem in of buiten bedrijf kan worden gesteld; instructies over de wijze waarop het koelsysteem in geval van nood buiten werking kan worden gesteld

100 Administratieve controle Koeltechnisch bedrijf Logboek Lektesten na herstel Periodieke lektesten Permanent lekdetectiesysteem Relatief lekverlies

101 Verloop controle Administratie

102 Logboek Informatie over de installaties: Naam installatie Bouwjaar Koelmiddelinhoud type koelmiddel TCE ALLE werken aan installatie VOLLEDIG beschrijven: Beschrijving lekdichtheidscontroles (type en gevoeligheid, lekdetector, resultaat, welke delen, locatie lekken, ) ALLE storingen + alarmering mogelijks aanleiding tot koelmiddelverlies Hoeveelheid koelmiddel toegevoegd + relatief lekverlies! Hoeveelheid koelmiddel afgetapt en/of afgevoerd Bij afvoering vervoerder, datum en bestemming Periodes buitenbedrijfstelling Bij buitendienststelling maatregelen om koelmiddel terug te winnen Voor- EN achternaam koeltechnieker + certificaatnummer bedrijf

103 Logboek Installatiegebonden! Mag elektronisch indien toegankelijk ter plaatse Steeds nauwkeuring invullen! Verantwoordelijkheid exploitant, koeltechnieker en koeltechnisch bedrijf! Niet aanwezig of onvolledig logboek boetes euro

104 Lekdichtheidscontroles Bij vaststelling lek: Lek moet hersteld worden binnen de 14 dagen Binnen de maand lekdichtheidscontrole Periodieke lekdichtheidscontroles : Afhankelijk type koelmiddel en koelmiddelinhoud (TCE) Permanent lekdetectiesysteem: Verplicht bij koelinstallaties met HFK en TCE >500 Moeten exploitant waarschuwen bij ELKE lekkage Frequentie periodieke lektesten halveren

105 Permanent lekdetectiesysteem Detecteren niet ALLE lekken!!!

106 Relatief lekverlies maximaal 5% per kalenderjaar. na elke bijvulling berekend en genoteerd in het installatiegebonden logboek. Indien gedurende twee opeenvolgende kalenderjaren telkens meer dan 10% de installatie binnen twaalf maanden na de vaststelling buiten bedrijf stellen + binnen de veertien dagen gemeld aan de afdeling, bevoegd voor milieuhandhaving. Koelinstallaties >30kg: het relatief lekverlies > 100% binnen de veertien dagen na de vaststelling gemeld aan de afdeling, bevoegd voor milieuhandhaving. Als blijkt dat het maximaal relatief lekverlies overschreden is en maatregelen moeten worden getroffen, brengt het koeltechnisch bedrijf ten minste de eigenaar of beheerder schriftelijk op de hoogte van de vastgestelde lekkage en formuleert het een voorstel van te nemen maatregelen!

107 Meldingen aan Milieu-Inspectie Via aan buitendienst van je provincie: West-Vlaanderen: Oost-Vlaanderen: Antwerpen: Vlaams-Brabant: Limburg: Volgende gegevens: Naam installatie Nominale koelmiddelinhoud Type koelmiddel Naam koeltechnisch bedrijf Hoeveelheden bijgevuld Reden van bijvullingen

108 5. Aandachtspunten

109 Exploitant is verantwoordelijk voor uitbating koelinstallatie!!! Exploitant, koeltechnieker en koeltechnisch bedrijf verantwoordelijk voor bijhouden logboek!!! Kijk na of koeltechnieker dit steeds nauwkeurig invult Maak duidelijke afspraken!

110 Lekdichtheidscontroles Controleer of deze voldoende gebeuren: Binnen de maand na herstel van lek Voldoende periodieke lektesten (afhankelijk van TCE) Belangrijk ter voorkoming van grote lekverliezen

111 Relatief lekverlies Hou dit goed in de gaten Indien > 100% (>30kg) binnen 14 dagen melden aan Milieu-Inspectie Indien 2 kalenderjaren > 10% installatie binnen 12 maanden buiten dienst nemen en binnen 14 dagen melden aan Milieu-Inspectie Juiste nominale koelmiddelinhoud gebruiken! Steeds beperken tot 5% Boetes tot euro!

112 Keuze koelmiddel Belangrijk om milieu-impact te bepalen Alternatieve koelmiddelen (CO 2, NH 3, propaan, ) Indien alternatieve koelmiddelen niet mogelijk zijn koelmiddel met lage GWP Koelinstallatie met secundair circuit

113 Energie en koelinstallaties Vaak weinig aandacht aan het energetisch aspect van de koelinstallatie. Denk hier bij aan: Energieverbruik bij nieuwe koelinstallaties Energieverbruik bij goed onderhouden installatie versus slecht onderhouden koelinstallaties Mogelijkheden tot warmterecuperatie of andere energierecuperatie

114 6. Besluit

115 Besluit Koelinstallaties hebben een enorme impact op milieu Geldende milieuwetgeving wordt onvoldoende gevolgd. Belangrijkste tekortkomingen zijn: Onvolledig logboek Onvoldoende lekdichtheidscontroles Hoge relatief lekverliezen Exploitant verantwoordelijk uitbating koelinstallatie opvolgen koeltechnieker is nodig! Het is moeilijk koelinstallatie (oud of nieuw) lekdicht te houden: Bij ombouw of nieuwe koelinstallatie alternatieve koelmiddelen Preventieve maatregelen nemen om lekken te voorkomen Regelmatig lekdichtheidscontrole en tijdig herstel gevonden lekken opdat grote lekkages vermeden kunnen worden

116 Zijn er nog vragen? Saartje Swinnen Vlaamse overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Milieu-inspectie - Hoofdbestuur T , GSM , F saartje.swinnen@lne.vlaanderen.be Koning Albert II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel

117 F-gassen : Welk zijn de objectieven, impact voor Carrefour België Geeraerts Jan Technisch manager Hypermarkten 15+17/11/2016

118 Wie is Carrefour : Actief in meer dan 35 landen medewerkers Tweede grootste retailer in Europa P.2-14/11/2016 Direction name title document

119 Carrefour België : Carrefour Belgium is één van de grootste retailers in België en stelt zo n medewerkers te werk. Carrefour, dat is 756 winkels, waarvan : 45 Hypermarkten Carrefour, : 441 Markets, : 270 Express buurtwinkels, : 12 Carrefour Drives : en meer dan 60 afhaalpunten in de winkel voor online bestellingen. Carrefour België is de partner van het dagelijks leven. Ze ontvangt elke dag zo n klanten en meer dan 75% van alle gezinnen in België, door hen een breed scala aan producten en diensten aan de juiste prijs aan te bieden. Meer info op: press.carrefour.eu P.3-14/11/2016 Direction name title document

120 Wat zijn de objectieven? Globale emissies -40% -70% CO² emmisies door transport -30% Energie verbruik m² /verkoopsoppervlak -30% OBJECTIEVEN 2025 <->2010 OBJECTIEVEN 2050 <->2010 P.4-14/11/2016 Direction name title document

121 Hoe realiseren? Isoleren daken en gevels P.5-14/11/2016 Direction name title document

122 Historiek en evolutie van het F-gassen beheer (geintegreerd model): 2000 Retrofit 404a Installaties full CO² einde 2016: Geen R22 CO² group CF Eerste CO² Hypermarkt Zemst Hyper : 9 Market : 11 Group : Actieplan cfk s 2015 Full CO² Hypermarkt Malmedy / Kraainem 2016 Eerste water loop Express Laken Hypermarkt Koksijde AWARD P.6-14/11/2016 Direction name title document

123 Historiek en evolutie van het F-gassen beheer (geintegreerd model): Verbruik -58% Evolutie P.7-14/11/2016 Direction name title document

124 Historiek en evolutie van het F-gassen beheer (geintegreerd model): Aandachtspunten/uitdaging : -> Bewustwording bij eindgebruikers Exploitant eindverantwoordelijk niet de contractant! -> Bewustwording bij installatiebedrijven Administratieve opvolging o.a. logboeken (papier -> digitaal) -> Verwerkingsattesten/buiten dienststelling -> Kostprijs van cfk s Maandelijkse update van cfk verbruik -> Kennis van de wetgeving op alle niveau s. -> Opleiding van installateurs en eindgebruikers Informatie daalt niet steeds tot bij de arbeiders ter plaatsen. -> Een duidelijke visie onderlijnen. Er komen zeer veel alternatieven op de markt, welke is de beste voor je doelgroep? Hypermarkt express distributie center Drop in -> tijdelijke situatie / oplossing? P.8-14/11/2016 Direction name title document

125 Aanrader : P.9-14/11/2016 Direction name title document

126 Realisaties Hypermarkt : Koksijde 0 Kg cfk = Freon free Ka = 22 Full Led Full CO² geïntegreerd systeem Comm. koeling + HVAC Recup regenwater voor sanitair Meer dan 9 apparte afvalstromen Geen gas P.10-14/11/2016 Direction name title document

127 Projet pilot système water loop: Laeken (Belgique) Système pour la réfrigération commerciale fonctionnant avec R1270 (propylène GWP 3) Principe de fonctionnement: Système complet de réfrigération Chaque meuble, positif et négatif, est équipé d un système complet de réfrigération (compresseur, évaporateur et condenseur à fluide), chargé avec le réfrigérant et scellé en usine. Les meubles frigorifiques sont connectés avec un circuit hydraulique contenant un fluide caloporteur (eau glycolée) qui alimente chaque condenseur, le fluide est refroidie à l extérieur avec un échangeur à air. Avantages du système: Circuit hydrauli que Fluide réfrigérant vert à très faible GWP* Chaque circuit frigorifique est chargé et scellé en usine Faible charge de réfrigérant utilisée (~ -90% par rapport une installation traditionnelle*) Aucun tuyauterie contenant du réfrigérant est réalisée pendant l installation Risque des fuites du fluide réfrigérant et émissions directes de CO 2 réduites au minimum Réduction du temps et simplification de l installation Réduction des consommations d énergie attendues (consommations d énergie du système pilot tenues sous contrôle et comparées avec celles d un système traditionnelle*) *Système traditionnelle: systèmes à détente directe R134a (GWP 1430) pour les meubles positif et R407F (GWP 1825) pour le meubles négatifs P Juillet 2016 Direction name Projet pilot: Laeken

128 Realisaties: Nijvel : R22 -> Amoniac / CO² 2500kw koelvermogen P.12-14/11/2016 Direction name title document