Stijgende zorg om stijgende kosten

Transcriptie

1 Stijgende zorg om stijgende kosten Johan Polder Zorgvisiecongres ism VitaValley Vitale toekomst van de gezondheidszorg Utrecht, 22 mei

2 Ook 16 mei: Algemene Rekenkamer 2

3 Zorguitgaven, CBS, Zorgrekeningen Miljard euro Zorg% in BBP, OECD

4 4

5 Inhoud Zorguitgaven en hun 1. Bestemming 2. Toename 3. Toekomst 4. Beheersing Zorguitgaven naar sector, Bron: CBS Zorgrekeningen 5

6 Financiering zorg, Bron: CBS Zorgrekeningen Zorguitgaven naar diagnose, 2007 Bron: RIVM, Kosten van Ziekten 6

7 Zorguitgaven naar diagnose en financiering Bron: RIVM, Kosten van Ziekten 2007 Ziekenhuiszorg naar diagnose en inkomen Bron: RIVM, 2012 (nog niet gepubliceerd) ziekenhuis prevalentie inkomensdecielen per inwoners d1 d2 d3 d4 d5 d6 d7 d8 d9 d10 Infectieuze en parasitaire ziekten 14 18,2 25,2 14,0-2,1-1,4-3,5-4,2-15,4-12,6-11,9 Nieuwvormingen 88-13,2 3,7 3,5 2,0 1,8 0,1 1,0 1,6-0,7-4,8 Ziekten bloed en bloedbereid. organen 12 6,8 27,1 12,7 6,8-8,5-2,5 2,5-11,0-5,9-21,2 Endocriene-, voedings,- stofw.ziekten 21 16,5 27,2 21,4 8,7 0,0-7,3-7,3-14,6-15,0-25,7 Psychische stoornissen 12 26,8 67,5 21,1 8,1 1,6-12,2-17,1-12,2-27,6-30,1 Ziekten van zenuwstelsel en zintuigen 139-8,0 3,2 9,8 5,9 4,4 0,9 0,2-1,0-6,6-8,4 Ziekten van hart- en vaatstelsel ,8 6,9 11,5 9,4 6,6 1,0 0,6-4,6-10,2-16,9 Ziekten van de ademhalingsorganen 92 0,9 19,8 13,1 10,4 7,0-2,8-7,3-13,7-16,6-25,9 Ziekten van de spijsverteringsorganen 113-0,1 14,3 9,9 5,9 3,1 2,2-3,1-6,7-10,5-15,1 Ziekten huid, onderhuids bindweefsel 17-0,6 23,7 14,2 1,2 3,0 8,3 3,6-7,7-7,7-24,3 Ziekten spieren, beend., bindweefsel ,8-2,2 5,6 9,5 9,3 7,6 4,2 3,6-4,2-15,6 Ziekten urinewegen en gesl.organen 80-2,7 12,2 7,6 4,2-1,5-0,5-3,5 1,1-7,8-7,2 Compl. zw.schap, bevalling, kraambed 82-13,6-4,9-6,3-10,2-10,8-4,8 2,2 9,0 16,6 30,8 Aandoeningen van de perinatale perio 36-9,3-10,2-8,2-12,1-8,0-2,2 4,1 8,0 15,4 10,7 Aangeboren afwijkingen 13-9,9 1,5 6,9-1,5 5,3-3,1 1,5 0,8 2,3-9,2 Symptomen, onvoll. omsch. ziekteb ,2 17,7 12,0 8,8 7,6-1,3-4,0-6,1-12,2-18,6 Ongevalsletsels en vergiftigingen 78 5,8 20,0 8,8 5,8 1,4-1,9-3,5-9,0-13,0-15,3 Andere contacten gezondheidsdiensten 167-6,7 9,1 7,5 3,8 1,6-0,5-2,3-5,1-5,3-6,4 Ext. oorz. van letsels, vergiftiging 103 3,6 18,5 11,4 7,7 0,9-1,6-5,0-8,6-12,4-16,9 7

8 Zorgkosten naar leeftijd en geslacht, 2010 Bron: RIVM, Kosten van Ziekten Totale zorguitgaven (mln euro) Gemiddelde zorguitgaven (euro) Vrouwen Mannen Zorgkosten naar leeftijd en geslacht, 2007 Bron: RIVM, Kosten van Ziekten Zorgverzekeringswet AWBZ 8

9 Laatste levensjaar, ziekenhuiszorg Bron: Polder, 2008 Totale zorguitgaven overledenen / rest bevolking Bron: Polder, Miljoen euro, Rest bevolking Overledenen 9

10 Laatste levensjaar: ziekte doet ertoe Bron: Wong, 2011 Laatste levensjaar Overige jaren 10

11 Van ziekte naar gezondheid 3 latente gezondheidstoestanden gebaseerd op de LASA-studie. Bron: Wouterse (submitted) Slechte gezondheid Gemiddelde gezondheid Goede gezondheid Chronische ziekte Functionele beperkingen Ervaren gezondheid Cognitie Functioneren bovenlichaam Beperkingen bij activiteiten Depressieve symptomen 11

12 Levensverwachting en cumulatieve zorgkosten vanaf 65 jaar naar gezondheidstoestand Bram Wouterse et al. <JHE, submitted> De dubbele boodschap van Healthy ageing Bron: Wouterse, submitted. Levensverwachting vanaf 65 jaar Cumulatieve zorguitgaven vanaf 65 jaar 12

13 Individuele levensloop zorguitgaven Bron: Wong, 2012 Lorenzcurve: kalenderjaar versus levensloop Bron: Wong,

14 Inhoud Zorguitgaven en hun 1. Bestemming 2. Toename 3. Toekomst 4. Beheersing Prijs- en volume ontwikkeling, Bron: CBS Zorgrekeningen (index, 1998=100) * volume prijs 14

15 Augustinus en de ziekte van Baumol Determinante van uitgavenstijging Macro- en financieeleconomisch Inkomen, welvaart Ziekte van Baumol Micro- en gezondheidseconomisch Vergrijzing Epidemiologische veranderingen Medische technologie Meso- en economische organisatievormen Stelsel Incentives en gedrag 15

16 Zorguitgaven per hoofd als functie van het BBP per hoofd van de bevolking. Bron: Woodward, 2011 Decompositie Zorguitgaven Bron: CPB,

17 De babyboomers komen eraan. Vergrijzing een probleem? Willingness to pay & ability to pay "De stijging van de levensverwachting was een verdere tegenvaller." ( 17

18 Health Affairs, september 2011 Steeds meer mensen worden behandeld Health Affairs, september

19 Het onverzadigbare pakket. NRC, 19 mei

20 Gepast en Ongepast gebruik van zorg Bron: Skinner, 2008 Rotte eieren van de Gezondheidszorg Stelsel en financiële prikkels 20

21 Inhoud Zorguitgaven en hun 1. Bestemming 2. Toename 3. Toekomst 4. Beheersing Toekomstbeeld CPB Van der Horst,

22 Robert Fogel (2004) The Escape from Hunger and Premature Death, The increasing share of global income spent on healthcare expenditures is not a calamity; it is a sign of the remarkable economic and social progress of our age (p. 107). Public policy should not be aimed at suppressing the demand for health care. (p. 95). 22

23 Het koekoeksjong van Flip 23

24 De grote vraag. Werkt inkomenselasticiteit >1 ook bij dalende welvaart? Groot verschil met verleden: beroepsbevolking krimpt Of: Is het macro-economische perspectief leidend of het gezondheidseconomische? Gezonder en zieker Meer technologie, meer zorg 24

25 Voldoende mensen en tijd 25

26 Inhoud Zorguitgaven en hun 1. Bestemming 2. Toename 3. Toekomst 4. Beheersing 26

27 (NRC, 10 april 2010) Beheersing zorguitgaven Prijzen Marktwerking zijn waarde bewezen ziekte van Baumol is structureel gegeven Volume Macro, Micro, Meso 27

28 Beheersing zorgvolume = NEE verkopen Tegen verstrekkingen Tegen aanbieders Tegen patiënten Innovatie als oplossing? 28

29 Eigen verantwoordelijkheid patiënt Leefstijl Eigen betalingen 29

30 Eigen risico: geen structurele oplossing Grootste risico. Zorguitgaven blijven stijgen Terwijl pakket kleiner wordt, en Eigen bijdragen steeds verder stijgen Mensen betalen steeds meer premie Maar zodra ze zorg nodig hebben moeten ze opnieuw de portemonnee trekken 30

31 Grootste uitdaging.. Scheiden van GOUDEN en ROTTE eieren Macro Opname in pakket onder zeer strakke condities Meso Protocollen, standaarden, keten-benaderingen Micro Nee verkopen ( minder is beter ) Populatiegebonden bekostiging? 31

32 32