Hbo-ba Automotive Fontys Hogescholen NVAO Toets Nieuwe Opleiding

Transcriptie

1 Hbo-ba Automotive Fontys Hogescholen NVAO Toets Nieuwe Opleiding Paneladvies

2 pagina 2

3 1 Samenvattend advies 7 2 Inleiding en verantwoording Werkwijze panel Opbouw paneladvies 9 3 Beschrijving van de opleiding Algemeen Profiel instelling Profiel opleiding 11 4 Beoordeling per onderwerp Doelstellingen opleiding Programma Inzet van personeel Voorzieningen Interne kwaliteitszorg Condities voor continuïteit 29 5 Overzicht advies 31 Bijlage 1: Samenstelling panel 33 Bijlage 2: Programma locatiebezoek 35 Bijlage 3: Overzicht van bestudeerde documenten 37 Bijlage 4: Lijst met afkortingen 39 pagina 3

4 pagina 4

5 Vooraf Het panel heeft de aanvraag voor een nieuwe HBO bacheloropleiding Automotive beoordeeld aan de 19 facetten en de zes onderwerpen van het toetsingskader. Die toetsing leidt tot een positief advies. De beoogde opleiding voldoet aan de eisen die daaraan gesteld worden. Er zijn echter naar het oordeel van het panel enkele aspecten buiten het toetsingskader, die het onder de aandacht van de NVAO wil brengen. De aarzelingen van het panel betreffen vooral de mate waarin de organisatorische inbedding van de opleiding is uitgekristalliseerd. Het is aan het panel pas op het laatste moment duidelijk geworden dat de vestigingsplaats van de nieuwe opleiding niet Eindhoven zal zijn, zoals omschreven in de aanvraag, maar Helmond. Een week voor het bezoek aan de beoogde opleiding heeft de aanvrager laten weten dat er een zelfstandig instituut opgericht is dat de opleiding zal gaan verzorgen. De bestuursstructuur was tijdens het bezoek nog niet uitgewerkt, de directeur was net benoemd, maar er was nog geen onderwijsondersteunend personeel toegewezen. De afspraken tussen Fontys Hogescholen en de Hogeschool Arnhem en Nijmegen zijn naar het oordeel van het panel nog slechts op intentieniveau uitgewerkt. Het panel vraagt zich af, zonder afstand te nemen van het positieve oordeel over de opleiding, of Fontys Hogescholen, gezien deze organisatorische onduidelijkheid, de aanvraag misschien te vroeg heeft ingediend. pagina 5

6 pagina 6

7 1 Samenvattend advies Het panel dat gevraagd is de aanvraag van Fontys Hogescholen voor een nieuwe professional bacheloropleiding Automotive te beoordelen adviseert positief over de beoogde opleiding. Het panel is van mening dat de opleiding zal voorzien in een behoefte aan gekwalificeerd personeel in de regio. De opleiding wordt nadrukkelijk gepositioneerd in de regio rond Helmond/ Eindhoven waarin veel industrie binnen het betreffende vakgebied te vinden is. Deze regionale inbedding is naar het oordeel van het panel een bijzonder sterk aspect aan de opleiding. De internationale inbedding van de opleiding dient echter nog versterkt te worden. De arbeidsmarkt voor afgestudeerden aan de opleiding is gelieerd aan de regionale industrie, die zich sterk gecommitteerd heeft aan deze opleiding. Door het panel wordt dat positief beoordeeld. De afhankelijkheid van de regio brengt echter ook een zeker risico met zich mee. Het panel beveelt de aanvrager aan zich ook buiten de regionale grenzen en op nieuwe ontwikkelingen te oriënteren. Het panel heeft een uitgewerkt programma voor het eerste jaar van de opleiding kunnen beoordelen, een globale beschrijving van het tweede jaar en een omschrijving van de opzet van het derde en vierde jaar. Hoewel het panel van oordeel is dat voor een aanvraag Toets Nieuwe Opleiding het programma meer uitgewerkt had kunnen worden, heeft het panel er vertrouwen in dat het programma op basis van de informatie die het panel ontvangen heeft en op basis van de deskundigheid van de betrokken docenten, in orde komt. De technische industriële inbedding van de opleiding is ruim voldoende, de maatschappelijke inbedding verdient meer aandacht. Het panel denkt daarbij aan onderwerpen als slimme en schone mobiliteit en duurzaamheid. Deze onderwerpen lijken in het huidige programma onderbelicht te worden. Hoewel het moeilijk is om voldoende goed gekwalificeerde docenten aan te trekken voor de verzorging van een Automotive opleiding blijkt de aanvrager daar in geslaagd te zijn. Ook voor dit onderwerp blijkt het commitment van de regionale industrie, vertegenwoordigd in de Raad van Advies van de opleiding, van belang. Een zorg is de relatief hoge gemiddelde leeftijd van de huidige docenten die, naast het doceren en begeleiden van studenten ook geacht worden de nieuwe opleiding verder gestalte te geven. De opleiding kan naar het oordeel van het panel beschikken over uitstekende voorzieningen. De locatie van het nieuwe instituut op de goed geoutilleerde High Tech Automotive Campus in Helmond staat daar vooral voor garant. De opleiding zal worden verzorgd door een zelfstandig instituut waarin zowel Fontys Hogescholen en de Hogeschool Arnhem en Nijmegen zullen participeren. Het panel ziet de voordelen van een dergelijk instituut. De organisatorische invulling van het instituut alsmede schriftelijke afspraken over de bestuursstructuur en commitment van beide instellingen waren op het moment van beoordeling nog niet beschikbaar. De intentieverklaring van juli 2008 die door beide hogescholen ondertekend is en de garantieverklaringen van Fontys Hogescholen voor de continuïteit geven het panel enig vertrouwen dat de organisatorische inbedding van de opleiding in orde zal komen. Aan de officiële definitieve documenten m.b.t. de samenwerking dient echter blijvende aandacht te worden besteed. Met het nodige voorbehoud, zoals ook verder in dit document zal blijken, adviseert het panel de NVAO om positief te besluiten ten aanzien van de kwaliteit van de nieuwe opleiding Automotive van de Fontys Hogescholen. pagina 7

8 Den Haag, Namens het panel ter beoordeling van de toets nieuwe opleiding Automotive van de Fontys Hogescholen, Prof.dr Ph.Lataire (voorzitter) dr.b.m.van Balen (secretaris) pagina 8

9 2 Inleiding en verantwoording Deze rapportage geeft de beoordeling weer van het door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) ingestelde panel voor toetsing van de nieuwe bacheloropleiding Automotive, aangevraagd door Fontys Hogescholen in maart Werkwijze panel Het panel heeft op basis van het Toetsingskader Nieuwe Opleidingen van de NVAO (toetsingskader 22 mei 2003, Staatscourant 2003, 120) de aanvraag getoetst en beoordeeld. De leden van het panel hebben het informatiedossier van de Bacheloropleiding Automotive voorafgaand aan een voorbereidende bijeenkomst ontvangen en bestudeerd. Op 22 september 2008 heeft het panel in een voorbereidende bijeenkomst het dossier besproken en de eerste bevindingen uitgewisseld. Het heeft tijdens deze bijeenkomst enkele vragen geformuleerd die voorafgaand aan het bezoek aan Fontys Hogescholen zijn gesteld. Daarnaast heeft het panel gevraagd om informatie aanvullend op het dossier dat door de aanvrager was ingezonden en op basis van een voorstel een bezoekprogramma voorgesteld aan de aanvrager. Tijdens de voorbereidingsbijeenkomst zijn gesprekspunten en vragen voorbereid voor het bezoek. De secretaris heeft de vragen uitgewerkt en voorafgaand aan het bezoek aan de leden van het panel rondgezonden. Het programma van het werkbezoek op 29 september 2008 is opgenomen als bijlage bij dit rapport (Bijlage 2 Programma Site visit). Omdat geen sprake is van een bestaande variant heeft het panel niet met studenten en alumni kunnen spreken. Het panel is in staat geweest om voldoende informatie te verzamelen. Aansluitend op het werkbezoek heeft het panel in een besloten bijeenkomst alle informatie gewogen. In de eindafweging heeft het panel oordelen geformuleerd per facet en per onderwerp en is een samenvattend advies geformuleerd. In enkele gevallen heeft het panel aanbevelingen aan de opleiding geformuleerd. Vervolgens is door de secretaris een concept toetsingsrapport opgesteld en voorgelegd aan het panel. Na overleg daarover is het toetsingsrapport vastgesteld. 2.2 Opbouw paneladvies De kern van dit toetsingsrapport is hoofdstuk 4, waarin het panel de kwaliteit en het niveau van de voorgedragen opleiding toetst aan de hand van de zes onderwerpen en de negentien facetten die in het Toetsingskader Toets Nieuwe Opleidingen zijn opgenomen. Per onderwerp is eerst de formulering van het facet weergegeven. Vervolgens is bij bevindingen een samenvatting gegeven van de door de instelling aangeleverde informatie. Onder overwegingen geeft het panel overwegingen weer die mede gebaseerd zijn op de aanvullende informatie uit de gesprekken en het ter plekke bestudeerde materiaal. Tot slot trekt het panel op basis van de bevindingen en overwegingen een conclusie waarin ze een uitspraak doet over het facet. Elk onderwerp wordt afgesloten met een samenvattend oordeel over het onderwerp op basis van de oordelen over de facetten. In hoofdstuk 3 is een beschrijving van de opleiding opgenomen, bestaande uit het profiel van de opleiding, de eindkwalificaties en de opbouw van het programma. In hoofdstuk 5 is een samenvattend overzicht opgenomen van de oordelen van het panel. pagina 9

10 pagina 10

11 3 Beschrijving van de opleiding 3.1 Algemeen Land: Nederland Instelling: Fontys Hogescholen Opleiding: Automotive Niveau: bachelor Oriëntatie: hbo Locatie(s): Helmond Variant: Voltijd Sector: Techniek 3.2 Profiel instelling Fontys Hogescholen is een van de grootste hoger onderwijsinstellingen van Nederland. Fontys is een 'learning community' waarin studenten en medewerkers groeien in kennis, competenties en ervaring. Fontys verzorgt kwalitatief hoogwaardig hoger beroepsonderwijs voor Bachelor- en Mastergraden en profileert zich op het gebied van het doctoraat. Daarnaast wordt er praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek verricht, dat in dienst staat van de beroepsontwikkeling en innovatie. Fontys telt zo'n studenten en personeelsleden. De opleidingen en diensten van Fontys Hogescholen worden verzorgd door 35 hogescholen (met eigen directies). De leiding van Fontys Hogescholen berust bij de Raad van Bestuur. Zowel de Raad van Bestuur als de hogescholen maken voor diverse diensten gebruik van het Facilitair Bedrijf, dat afdelingen herbergt als ICT-Services, Studentenvoorzieningen, Administratieve en Huishoudelijke functies. Fontys Hogescholen omschrijft de gemeenschappelijke onderwijsvisie als een doeltreffende combinatie van weten, kunnen en doen. Kennis, vaardigheden en houding worden zó ontwikkeld dat men maximaal klaar is voor het echte werk. In 2002 koos Fontys voor 'Idealism in learning communities' als meest compacte aanduiding van de centrale missie. Kwaliteit staat centraal in de strategie. Het gaat om het ontwikkelen van een mentaliteit die eraan bijdraagt dat processen en inhouden continue aandacht voor verbetering krijgen. Studenten, het beroepenveld en andere betrokkenen mogen Fontys aanspreken op het verzorgen van kwalitatief goed onderwijs, het uitvoeren van kwalitatief goed onderzoek en het aanbieden van zakelijke dienstverlening op een hoog niveau. Fontys streeft naar een kwaliteitsniveau dat past bij een instelling voor hoger onderwijs in een Europese context. Kennis, vaardigheden en beroepshouding zijn de drie pijlers van het competentiegestuurde onderwijs van Fontys. 3.3 Profiel opleiding Nieuwe opleiding voor de instelling Fontys Hogescholen heeft een aanvraag ingediend om een nieuwe opleiding voor de instelling in te richten. De opleiding zal verzorgd worden door een samenwerkingsverband tussen Fontys Hogescholen en de Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN). Dit samenwerkingsverband wordt juridisch vormgegeven in een eigenstandig instituut gevestigd pagina 11

12 te Helmond. Er is een directeur benoemd voor dit instituut. De directeur zal de organisatie van het instituut verder inrichten. De HAN verzorgt reeds een bacheloropleiding Autotechniek in Arnhem. Op inhoud verschilt het nieuwe opleidingsprogramma van Fontys in een aantal opzichten van dat van de HAN. In de Fontys- opleiding wordt meer aandacht besteed aan de integratie van de vakgebieden werktuigbouwkunde, informatica en elektrotechniek. Curriculumopzet, didactiek en leeromgeving verschillen ook van die van de opleiding van de HAN. Doelstellingen Het oogmerk van de bacheloropleiding Automotive is hbo-ingenieurs op te leiden, die zich onderscheiden door hun kennis en vaardigheden op het gebied van het ontwikkelen, testen, ontwerpen en produceren van automotive producten en toepassingen. Volgens de aanvraag is kenmerkend voor Automotive Engineers, dat zij in staat zijn om ontwerpopgaven voor onderdelen en subsystemen van auto s integraal te benaderen en te vertalen in een integraal ontwerp. Automotive Engineers integreren kennis vanuit meerdere disciplines (ict, elektronica, werktuigkunde, meet- en regeltechniek) en vertalen deze in ontwerpen, die niet alleen technisch verantwoord zijn, maar ook produceerbaar en verkoopbaar. Afhankelijk van de gekozen specialisatie studeren studenten van de opleiding Automotive af als Development Engineer (nadruk op toegepast onderzoek, testen en ontwerpen) of als Business Engineer (nadruk op fabriceerbaar en productierijp maken van automotive producten en toepassingen). De opleiding heeft tot doel om studenten breed op te leiden. Zij zullen in de eerste jaren van de opleiding dan ook onderwijs krijgen gericht op beide typen engineers. In de laatste fase van de opleiding staat specialisatie in de vorm van twee afstudeerrichtingen centraal. De opleiding tot Development Engineer is er op gericht de afgestudeerde in staat te stellen wetenschappelijke onderzoeken om te zetten in nieuwe toepassingen en producten. De afgestudeerde is in staat op basis van productspecificaties een werkend en getest product te ontwerpen. De opleiding tot Business Engineer is er op gericht de afgestudeerde in staat te stellen in een productomgeving een product fabriceerbaar en productrijp te maken en technische systemen, processen en hulpprocessen te ontwerpen, installeren, beheersen, optimaliseren, onderhouden en verbeteren. Programma Het automotive-programma van Fontys heeft de volgende karakteristieken: het programma kent een brede disciplinaire insteek. Werktuigbouwkunde, elektrotechniek en informatica komen geïntegreerd aan de orde; aansluiting bij het bedrijfsleven door middel van knowledge groups, die gericht zijn op automotive activiteiten en vakgebieden uit het bedrijfsleven; de opbouw van het curriculum wordt gekenmerkt door opbouw van kennisbasis in eerste twee leerjaren gevolgd door specialisaties in leerjaar 3 en 4 op de High Tech Automotive Campus in Helmond. De opleiding kent drie opleidingsfasen. In de propedeusefase en hoofdfase ( leerjaar 1 en 2) staat de opbouw van een kennisbasis voor Automotive Engineer centraal, gevolgd door specialisaties in de afstudeerfase (leerjaren 3 en 4) waarbij studenten kiezen voor de afstudeerrichting Development Engineer of Business Engineer. Volgens de informatie in de aanvraag en de aanvullende informatie die verstrekt is tijdens het bezoek is het de bedoeling om in de eerste twee leerjaren bij studenten een fundament aan basiskennis (op het gebied van) Automotive Engineering op te bouwen door middel van pagina 12

13 de vakgebieden automotive, engineering (werktuigbouwkunde, informatica, elektrotechniek), funderende exacte vakken en de vakgebieden: marketing, finance, management en logistiek 1. In de laatste twee leerjaren worden de studenten keuzemogelijkheden geboden in het verdiepen en verbreden van hun kennisbasis in Automotive Engineering (door keuze voor minoren, knowledge group, afstudeerrichting en leerwerkplek), zodat zij een individuele kennisbasis ontwikkelen op startbekwaamheidsniveau. De student kan in de laatste twee jaar kiezen voor minimaal 2, bij voorkeur 3 en eventueel (door invulling van de ruimte voor de vrije keuzeminor) 4 knowledge groups uit een totaal van 10 mogelijkheden (CAD/CAE, Powertrain, Chassis, Safety, ADAS, Electronic, Marketing, Governance, Finance, Supply Chain Management) van ieder 30 EC. De keuze van de knowledge groups bepaalt de afstudeerspecialisatie van de student. De vrije keuze minor kan gekozen worden uit het totale aanbod van Fontys Hogescholen (en daarbuiten). Studieomvang Het programma bestaat uit 16 periodes van elk 15 EC en heeft dus een omvang van 240 EC. 1 In de nadere informatie over de cursussen die voor de eerste twee studiejaren verzorgd zullen gaan worden heeft het panel echter de laatste genoemde vakgebieden niet terug kunnen vinden. pagina 13

14 pagina 14

15 4 Beoordeling per onderwerp In dit hoofdstuk toetst het panel de aanvraag aan de hand van de zes onderwerpen en negentien facetten uit het toetsingskader. Per facet is telkens de letterlijke omschrijving ervan uit het toetsingskader overgenomen. Daarna volgen eveneens per facet een summiere samenvatting van de informatie verstrekt door de instelling, en de overwegingen en het oordeel van het panel. Tot slot geeft het panel per onderwerp een samenvattend oordeel. 4.1 Doelstellingen opleiding Voor de beschrijving van de doelstellingen wordt verwezen naar het voorgaande hoofdstuk Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Bevindingen Het panel heeft de beschrijving van het beroepsdomein van de opleiding zoals opgenomen in de aanvraag van Fontys Hogescholen bestudeerd, alsmede de op verzoek van Fontys Hogescholen door het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt opgestelde beroepscompetentieprofielen van de beroepen waarvoor de opleiding studenten wil opleiden. Daarnaast heeft het panel het onderwerp in gesprekken met het management van de instelling, het management van de opleiding en met de vertegenwoordigers van het werkveld aan de orde gesteld. Overwegingen Het panel heeft zich op basis van de documenten en gesprekken een goed beeld kunnen vormen van de aansluiting van de opleiding op de beroepspraktijk. De doelstelling van de opleiding is gebaseerd op de vraag van de regionale industrie. Het panel vraagt zich af of die doelstelling fit for the future is, immers de maatschappelijke en internationale inbedding ontbreekt. Niettemin is de indruk van het panel positief, in het bijzonder door de sterke regionale betrokkenheid. Daarin schuilt echter ook een risico. De arbeidsmarkt voor de afgestudeerden lijkt te afhankelijk van de vraag van de regionale industrie. Het is voor de opleiding aan te bevelen ook te kijken naar nieuwe spelers op de markt. De opleiding heeft naar het oordeel van het panel een zeer goede regionale inbedding. De contacten met automotive bedrijven in de regio zijn sterk. Vertegenwoordigers van bedrijven voelen zich sterk gecommitteerd aan deze opleiding. Het panel gaat er vanuit dat de samenwerking met de HAN, die reeds lang een erkende opleiding autotechniek aanbiedt, de garantie biedt dat de opleiding het domein voldoende bestrijkt. Het panel mist in de beschrijving van de eindkwalificaties van de opleiding de maatschappelijke inbedding, waaronder onderwerpen als infrastructuur, mobiliteit en duurzaamheid. Daarnaast mist het panel een internationale benchmarking van de opleiding. In de beschrijving wordt voornamelijk verwezen naar afstemming met het Institut für Kraftfahrwesen van de Fachhochschule Aachen. De auto-industrie en daarmee de arbeidsmarkt voor afgestudeerden van deze opleiding is in hoge mate internationaal. Het pagina 15

16 panel adviseert de aanvrager om meer over de grenzen te kijken. Tijdens de gesprekken is gebleken dat de betrokkenen binnen de opleiding zich hiervan bewust zijn. Zij hebben toegezegd daar verder werk van te maken. Het panel concludeert dat de beoogde eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in de betreffende discipline en/of beroepspraktijk. De aansluiting op de internationale beroepspraktijk kan nog versterkt worden. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 1.1 Domeinspecifieke eisen als voldoende Bachelor (facet 1.2) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Bevindingen Automotive Engineers integreren volgens de aanvraag kennis vanuit meerdere disciplines: ict, elektronica, werktuigkunde, meet- en regeltechniek. De afgestudeerde van de bacheloropleiding Automotive dient te beschikken over de volgende competenties: Competentie 1: Inzicht krijgen De Automotive Engineer is in staat om zelfstandig op adequate wijze inzicht te krijgen in een ongestructureerde opdracht of probleem, de relevante gegevens te analyseren om met behulp van deze gegevens te werken aan een passende oplossing. Competentie 2: Ontwerpen De Automotive Engineer is in staat om onder eigen verantwoordelijkheid op basis van ongeorganiseerde en ongestructureerde informatie op adequate wijze te ontwerpen zodat de (mogelijke) oplossingsrichting inzichtelijk wordt gemaakt. Competentie 3: Plannen De Automotive Engineer is in staat om zelfstandig in ongeorganiseerde en ongestructureerde context met onvoorspelbare factoren totaalprocessen op adequate wijze te plannen zodat de uitvoering van de werkzaamheden efficiënt kan plaatsvinden. Competentie 4: Uitvoeren De Automotive Engineer is in staat om op adequate wijze onder eigen verantwoordelijkheid de werkzaamheden behorende bij totaalprocessen uit te voeren om tot een gerealiseerd product of oplossing te komen. Competentie 5: Professionaliseren De Automotive Engineer is in staat om op adequate wijze te werken aan zijn ontwikkeling als beroepsbeoefenaar (zelfmanagement) om daarmee gedurende de loopbaan goed te blijven functioneren in zijn beroep. Hij werkt hiertoe tijdens de ontwikkeling van het persoonlijk functioneren volgens de kwaliteitsverbeteringcyclus. Competentie 6: Projectmatig werken De Automotive Engineer is in staat om op adequate wijze zelfstandig projectmatig te werken (doelmatig, planmatig en resultaatgericht) zowel in teamverband (ook multidisciplinair) als individueel in een ongestructureerde, (inter)nationale context. pagina 16

17 De borging van het hbo-niveau in de Automotive Engineering competenties is door de aanvrager verantwoord door middel van een koppeling aan de Dublin descriptoren Overwegingen De eindkwalificaties van de opleiding zijn door de aanvrager in de documenten uitgewerkt aan de hand van de algemene internationaal geaccepteerde beschrijving van de kwalificaties van een professional Bachelor. In de aanvraag zijn de omschreven competenties uitgewerkt in kerntaken die door de studenten beheerst moeten worden. Dit heeft het panel een goed inzicht gegeven in de inhoud en het niveau van de competenties die door de aanvrager worden nagestreefd met de opleiding:- Kennis en inzicht: voldoende - Toepassen van kennis en inzicht: voldoende - Oordeelsvorming: voldoende - Communicatie: voldoende - Leervaardigheden: voldoende Naar het oordeel van het panel sluiten de beoogde eindkwalificaties voldoende aan bij de zogenoemde Dublin descriptoren. Het viel het panel echter op dat de aanvrager de volgens de Bologna verdragen algemene Europese diploma titels voor de opleiding nauwelijks gebruikt. Bij navraag bleek dat de aanvrager daarmee inspeelt op de Nederlandse voorkeur voor de titel ingenieur (ing.). Het panel merkt daarbij op dat de officiële titel voor deze opleiding moet luiden (professional) bachelor. In internationaal verband leidt gebruik van de titel ing. tot verwarring, hetgeen de positie van de opleiding en van de afgestudeerden op de internationale arbeidsmarkt niet ten goede komt. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 1.2 Bachelor als voldoende Oriëntatie hbo (facet 1.3) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een bachelor in hbo: De beoogde eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepencompetenties. Een hbo-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen, waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Bevindingen De aanvrager heeft een onderzoek laten doen naar het beroepscompetentieprofiel van de Automotive Engineer en de arbeidsmarktbehoeften aan Automotive Engineers. Dit onderzoek is uitgevoerd door het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt (KBA) uit Nijmegen. Het KBA heeft eerst een groep geïnterviewd van twaalf sleutelpersonen, afkomstig uit de branche en vakgenoten; allen beschikkend over domeinkennis, vakmatige expertise, kennis van ontwikkelingen in de branche, trends en innovaties, en een uitgebreid netwerk. Fontys heeft vervolgens op basis van de interviews een beroepscompetentieprofiel (bcp) ontwikkeld. Uit het onderzoek van KBA komt het volgende naar voren: de komende jaren is er grote behoefte aan ingenieurs die nieuwe wetenschappelijke inzichten productietechnisch en pagina 17

18 commercieel toepasbaar weten te maken. De opleiding Automotive zal hbo-ingenieurs opleiden die zich onderscheiden door hun kennis en vaardigheden op het gebied van het ontwikkelen, testen, ontwerpen en produceren van Automotive producten en toepassingen. Zij zijn daarin onderscheidend in die zin dat zij in staat zijn om ontwerpopgaven voor onderdelen en subsystemen van auto s integraal te benaderen en te vertalen in een integraal ontwerp. De Automotive Engineers zijn in staat om kennis vanuit meerdere disciplines ( ict, elektronica, werktuigbouwkunde, meet-en regeltechniek) te integreren en te vertalen in ontwerpen, die niet alleen technisch verantwoord zijn, maar ook produceerbaar en verkoopbaar. TNO Automotive is gevestigd in Helmond. Tussen Fontys Hogescholen en TNO Automotive bestaat een samenwerkingsovereenkomst die gericht is op kennisdeling. Het panel heeft het rapport van KBA Nijmegen ontvangen en bestudeerd. Daarnaast heeft het panel gesproken met vertegenwoordigers van acht bedrijven uit de regio van de beoogde opleiding. Het rapport geeft een goed beeld van het domein waarvoor de opleiding zou moeten opleiden en geeft tevens een beschrijving van de behoefte aan afgestudeerden in de regio. Uit de gesprekken met de vertegenwoordigers van het werkveld, tevens Raad van Advies voor de beoogde opleiding, blijkt de grote betrokkenheid van het werkveld bij deze opleiding. Overwegingen Het is het panel duidelijk gebleken dat de beoogde eindkwalificaties zijn ontleend aan de in samenspraak met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en beroepscompetenties. Daarmee voldoet de aanvraag aan het eerste criterium bij dit facet. De afgestudeerde aan de beoogde opleiding heeft naar het oordeel van het panel de kwalificaties van een beginnend Automotive Engineer. Daarmee voldoet de aanvraag tevens aan het tweede criterium bij dit facet. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 1.3 Oriëntatie hbo als voldoende Samenvattend oordeel onderwerp 1 Doelstellingen opleiding Het panel concludeert dat de doelstellingen van de opleiding Automotive voldoen aan de in het toetsingskader nieuwe opleidingen gestelde eisen. De doelstellingen sluiten aan bij de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een Automotive opleiding. De eindkwalificaties sluiten aan bij Dublindescriptoren voor een professional bacheloropleiding. De beoogde eindkwalificaties zijn ontleend aan in samenspraak met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en beroepencompetenties. 4.2 Programma Voor de beschrijving van het programma wordt verwezen naar het voorgaande hoofdstuk Eisen hbo (facet 2.1) Het beoogde programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een hboopleiding. pagina 18

19 Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen De aanvraag beschrijft dat de student zijn kennis onder andere via vakliteratuur ontwikkelt. Bij de verschillende leerarrangementen uit de conceptuele leerlijn horen boeken en dictaten. In de leerarrangementen ( incl. die van de projecten) staat aangegeven welke literatuur is voorgeschreven. De opleiding gaat werken met een online boekenlijst. In de projecten van de eerste twee leerjaren leren studenten recente vakliteratuur te bestuderen en te gebruiken bij de probleemstelling die centraal staat in het project. Deze projecten zijn afgeleid uit de beroepspraktijk en worden mede opgezet door de expertdocenten van de knowledge groups, waardoor op flexibele wijze een mechanisme van aanpassing van kennis in het programma is ingebouwd. Een andere bron van kennisontwikkeling is het studiemateriaal dat wordt aangeboden in de vorm van opdrachten, die zijn ontleend aan voorbeelden uit de actuele beroepspraktijk. De student ontwikkelt zijn kennis ook via directe interactie met de beroepspraktijk en via onderzoek. Interactie met de beroepspraktijk gebeurt door middel van gastcolleges, trainingen en excursies in de propedeusefase tot het uitvoeren van praktijkopdrachten tijdens de hoofd- en afstudeerfase. Onderzoek maakt deel uit van deze opdrachten. De beroepspraktijk is richtsnoer voor het onderwijsprogramma. Nieuwe ontwikkelingen in de beroepspraktijk kunnen makkelijk worden opgenomen in het programma. Ontwikkeling van beroepsvaardigheden staat centraal in het programma, waarbij gedacht wordt aan integrale beroepshandelingen, inclusief de verantwoording van gemaakte keuzes en reflectie hierop. De waarborg voor de ontwikkeling van beroepsvaardigheden zit ook in het feit dat het programma is ontwikkeld en uitgevoerd door docenten, die een nauwe relatie onderhouden met de beroepspraktijk. De ontwikkeling van beroepsvaardigheden krijgt mede een belangrijke stimulans doordat de laatste twee leerjaren van de opleiding worden uitgevoerd in een bedrijfslevenachtige leeromgeving. Het panel heeft een beschrijving van het programma van het eerste opleidingsjaar ontvangen in de documentatie. Daarnaast heeft het panel een toelichting ontvangen op het programma tijdens het gesprek met de docenten van de beoogde opleiding. De toelichting tijdens het bezoek was noodzakelijk om inzicht te krijgen in de vakken die de studenten krijgen binnen de beschreven leerlijnen. Het panel heeft een globale omschrijving gekregen van het programma in het tweede leerjaar en een beschrijving van de opzet van het derde en vierde leerjaar. De vertegenwoordigers van het werkveld in de Raad van Advies hebben het panel toegelicht hoe het programma aansluit op ontwikkelingen in het werkveld. De vertegenwoordigers zijn van mening dat het programma is geconcentreerd rond de drie items die in de regio van belang zijn namelijk: gebruik van nieuwe brandstoffen, milieubelasting en communicatie tussen het voertuig en zijn omgeving. Ontwikkelingen in het werkveld worden naar hun mening door de directe betrokkenheid van het werkveld direct in het onderwijsprogramma ingebracht. Daarmee is het programma naar de mening van de Raad van Advies door de betrokkenheid van de regionale maar internationaal pagina 19

20 opererende bedrijven vanzelfsprekend innovatief en op de toekomst gericht. Zowel het panel als de vertegenwoordigers van het werkveld maken wel een kanttekening dat vakken die op produceerbaarheid en productie gericht zijn onderbelicht zijn in het huidige curriculumvoorstel. Dit is een belangrijk punt omdat de bedrijven uit de regio veelal productiebedrijven zijn en omdat productiekennis ook bij de meeste andere onderwijsinstellingen ontbreekt. De docenten hebben aan het panel een programma beschreven dat in de eerste twee leerjaren sterk gericht is op kennis- en competentieontwikkeling in klassikaal verband en in de laatste twee jaar op verdere verdieping en specialisatie op basis van individuele keuzes in zogenaamde knowledge groups. Overwegingen Voor zover informatie over het programma beschikbaar is, vindt, zo heeft het panel geconcludeerd, kennisontwikkeling plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of toegepast onderzoek. Daarmee voldoet de aanvraag aan criterium 1 bij dit facet. Het programma heeft aantoonbare verbanden met ontwikkelingen in het vakgebied in de regio. Naar het oordeel van het panel voldoet de aanvraag aan het tweede criterium bij dit facet. Het beveelt de opleiding echter aan ook de internationale ontwikkelingen op het vakgebied bij te houden en in het programma te incorporeren, vooral waar het gaat om maatschappelijke inbedding en vraagstukken op het gebied van mobiliteit en duurzaamheid. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en er zijn zeer duidelijke verbanden met de actuele beroepspraktijk. De aanvraag voldoet naar het oordeel van het panel aan criterium 3 bij dit facet. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.1 Eisen hbo als voldoende Relatie tussen doelstelling en programma (facet 2.2) Het beoogde programma, het didactisch concept, de werkvormen en de wijze van toetsing weerspiegelen de te bereiken eindkwalificaties van de opleiding. De te bereiken eindkwalificaties zijn aantoonbaar vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het beoogde programma. Bevindingen Volgens de omschrijving in de aanvraag kent de opleiding de volgende didactische uitgangspunten: A. De ontwikkeling van de kennisbasis is voorwaardelijk aan de beroepsuitoefening. B. Het onderwijsprogramma is sterk gericht op het toekomstig functioneren in de beroepspraktijk. C. De leeromgeving en de werkvormen vertonen samenhang met eigen mogelijkheden en ambities. De eindkwalificaties zijn in de aanvraag zeer uitgebreid uitgewerkt in kerntaken die terugkomen in het programma van het eerste jaar. De aanvraag beschrijft dat de opleiding heeft gekozen voor competentiegestuurd onderwijs. Het panel heeft in het gesprek met de docenten van de beoogde opleiding een toelichting gekregen op de integrale leerlijnen in het programma, op de werkvormen die gebruikt gaan pagina 20

21 worden in de eerste twee leerjaren van het programma en op de toetsen die gehanteerd zullen worden. Het programma van het derde en vierde leerjaar wordt zoals eerder beschreven bepaald door de keuzes van de studenten voor drie knowledge groups' en een vrije minor. De invulling van dat programma is sterk individueel bepaald en op dit moment nog onvoldoende uitgewerkt om er een oordeel over te kunnen vellen. Overwegingen Naar het oordeel van het panel zijn de te bereiken eindkwalificaties uitvoerig vertaald in leerdoelen van het beoogde programma. Voor zover daar informatie over beschikbaar is weerspiegelen, naar het oordeel van het panel, het beoogde programma, het didactisch concept en de wijze van toetsing de te bereiken eindkwalificaties van de opleiding. Het programma en de inhoud van het eerste studiejaar zijn naar het oordeel van het panel goed uitgewerkt volgens de criteria die daaraan gesteld worden. De overige studiejaren zijn nog niet helemaal ingevuld. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.2 Relatie tussen doelstelling en programma als voldoende op basis van de boven vermelde overwegingen Samenhang programma (facet 2.3) Het beoogde programma is inhoudelijk samenhangend. Bevindingen Het panel heeft de informatie in de aanvraag over de samenhang in het programma bestudeerd. Daarnaast heeft het panel met het management van de beoogde opleiding en de docenten gesproken over de ratio achter de opbouw van het programma en de samenhang tussen de leerarrangementen. De docenten hebben toegelicht dat er in de eerste twee jaren veel theorieoverdracht wordt geprogrammeerd. De theorie die aan de orde komt bereidt voor op de projecten die de studenten in de eerste twee jaar doen. Op basis van de kennis opgedaan in de eerste twee jaar en de ervaringen in de projecten zouden de studenten volgens het opleidingsmanagement en de docenten een gefundeerde keuze moeten kunnen maken voor 2 à 3 van de 10 aangeboden 'knowledge groups'. De vrije keuze minor van 30 EC kan gekozen worden in het derde opleidingsjaar uit het totale aanbod van Fontys Hogescholen (en daarbuiten). Overwegingen Het is het panel, op basis van de gesprekken, duidelijk geworden dat de studenten de eerste twee leerjaren een breed kennisaanbod gedaan wordt. Dit geldt echter slechts voor de technische vakken. In de daarop volgende twee jaren wordt deze kennis geïntegreerd en toegepast in verdiepende knowledge groups. Doordat de managementgerichte disciplines uitsluitend via de minor en knowledge groups in jaar 3 en 4 aan bod komen is de samenhang sterk afhankelijk van de individuele keuze van de student. Het panel is van mening dat een redelijk samenhangend pakket kan worden aangeboden. De opleiding toont voornemens om de samenhang tussen de verschillende kennisonderdelen aan te brengen, gebruik makende van integrale leerlijnen. Het panel meent dat de verduidelijking van de inhoud van tenminste het tweede studiejaar nodig is om de samenhang beter te evalueren. Het panel heeft grote twijfels bij het nut van een enorm aantal (66) minoren waaruit de student kan kiezen voor de invulling van de vrije ruimte in het derde jaar. Een aantal van pagina 21

22 deze minoren is totaal irrelevant voor de beoogde opleiding. De docenten hebben het panel echter verzekerd dat de studenten bij de minorkeuze goed begeleid worden. Dit laatste moet, naar de mening van het panel, voor de laatste twee jaar in brede zin gelden omdat een verkeerde keuze van 'knowledge groups' tot ongewenste overspecialisatie kan leiden. Omdat het panel in de nadere informatie over de programma s die in de eerste twee studiejaren verzorgd gaan worden geen managementgerichte vakgebieden heeft gezien (zie ook voetnoot 1 bij 3.3.) vreest het panel dat studenten onvoldoende voorbereid worden op een keuze voor de richting business engineer. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.3 Samenhang programma als onvoldoende Studielast (facet 2.4) Het beoogde programma is studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen De aanvraag geeft in verschillende schema s en overzichten aan wat de hoeveelheid studiebelastingsuren per onderwijsonderdeel is. Om zich verder een oordeel te kunnen vormen over de studielast heeft het panel navraag gedaan naar de hoeveelheid contacturen die geprogrammeerd worden. In totaal worden er gedurende de eerste twee jaar ongeveer 25 contacturen per week geprogrammeerd in een verhouding van 3/5 theorieoverdracht en 2/5 projecten. Voor jaar 3 en 4 zijn de contacturen met docenten minder. De studenten worden wel voor 1/3 van de tijd van de knowledge group specifiek door expertdocenten op de projecttaak voorbereid. Het programma kent volgens de beschrijving in de aanvraag geen piekbelasting. Wekelijks wordt de vordering van de werkzaamheden van de student binnen een leerarrangement doorgenomen, zodat de student en de begeleidende docenten tijdig kunnen inspelen op eventuele haperingen in de studievoortgang. Overwegingen Naar het oordeel van het panel is het beoogde programma studeerbaar. Het panel heeft geen factoren gezien die de studievoortgang zouden kunnen belemmeren. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.4 Studielast als voldoende Instroom (facet 2.5) Het beoogde programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: hbo-bachelor: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Bevindingen In de aanvraag wordt beschreven dat alle studenten met een mbo-4, havo en vwo diploma toelaatbaar zijn. Uit navraag tijdens de gesprekken is gebleken dat bedoeld wordt dat studenten volgens de wettelijke voorwaarden voor techniekopleidingen mogen instromen, dat wil zeggen, vwo- en havo-abituriënten met een profiel natuur en techniek, of natuur en pagina 22

23 gezondheid en mbo 4-abituriënten uit de technische richtingen. Ook voor studenten met die instroomprofielen wordt er een startassessment gehouden om te bepalen wat ze precies geleerd hebben in de wiskunde, natuurwetenschappen en techniek. Eventuele bijspijkercursussen worden aangeboden in de zomerperiode voorafgaande aan het eerste jaar. Overwegingen Het panel constateert dat het beoogde programma qua vorm en inhoud aansluit bij de kwalificaties van de instromende studenten, voor zover dat nu te bepalen is. Het panel constateert dat er een startassessment voorzien is om eventuele deficiënties zo vroeg mogelijk te kunnen bepalen en zo nodig weg te werken voorafgaand aan de start van het programma. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.5 Instroom als voldoende Duur (facet 2.6) De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: hbo-bachelor met in de regel 240 studiepunten. Bevindingen Het programma voldoet aan de wettelijke vereisten van 240 studiepunten. Overwegingen De beoogde opleiding voldoet aan het criterium voor dit facet. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.6 Duur als voldoende Samenvattend oordeel onderwerp 2 Programma Ondanks het feit dat het panel gedurende zijn bezoek aan de betrokken opleiding een onvoldoende kijk kreeg op de invulling van de studiejaren twee, drie en vier en dus, qua Samenhang Programma een onvoldoende in zijn oordeel laat opnemen, gaat het panel ervan uit dat de opleiding zich daarvan terdege bewust is en daar op ernstige wijze werk zal van maken. Het panel concludeert daarom dat het programma van de opleiding Automotive voldoet aan de eisen die daaraan gesteld worden in het toetsingskader nieuwe opleidingen. Het programma voldoet aan de eisen hbo, doordat kennisontwikkeling door studenten plaats vindt via vakliteratuur en aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied en de actuele beroepspraktijk en waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden. De eindkwalificaties zijn gedetailleerd uitgewerkt in leerdoelen van het beoogde programma. Het beoogde programma, het didactisch concept, de werkvormen en de wijze van toetsing weerspiegelen de te bereiken eindkwalificaties van de opleiding. Het beoogd programma is naar het oordeel van het panel samenhangend en studeerbaar. Voor zover te beoordelen sluit het programma qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten. Het programma voldoet aan de formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum. pagina 23

24 4.3 Inzet van personeel Eisen hbo (facet 3.1) De opleiding sluit aan bij de volgende criteria voor de inzet van personeel van een hboopleiding: Het onderwijs zal voor een belangrijk deel worden verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Bevindingen De aanvraag beschrijft dat de opleiding gaat werken met vakdocenten van Fontys, die werkzaam zijn op voor de opleiding Automotive relevante kennisterreinen. Zij verzorgen ondermeer de vakinhoudelijke lessen aan studenten. Daarnaast worden in de opleiding vanuit PDE en TNO Automotive 2 expertdocenten op inhuurbasis ingezet. Deze experts zijn vakinhoudelijke specialisten uit de automotive sector. Zij zijn actief op vakgebieden die in de leerjaren 3 en 4 centraal staan. Zij richten zich ondermeer op de begeleiding van de studenten die deel uitmaken van knowledge groups in hun vakinhoudelijke en competentieontwikkeling. Daarnaast spelen zij ook een rol bij de borging van het beroepsgerichte karakter van het programma in de propedeuse en de hoofdfase. Het lectoraat Automotive Control (lector en kenniskring) vervult hierbij een initiërende en coördinerende rol. Het panel heeft de cv s van het docententeam ontvangen. De hoge gemiddelde leeftijd van het docententeam springt daarbij in het oog. Daarnaast heeft het panel gesproken met het bestuur en het management over het beleid gericht op het werven van nieuwe docenten voor de opleiding. Het management heeft het panel ingelicht dat er afspraken zijn met de industrie in de regio over het realiseren van parttime docentfuncties voor deskundigen uit de bedrijven. Overwegingen Het panel constateert dat het onderwijs voor een belangrijk deel zal worden verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 3.1 Eisen hbo als voldoende Kwantiteit personeel (facet 3.2) Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de nieuwe opleiding te kunnen starten. Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de nieuwe opleiding te kunnen continueren Bevindingen In de aanvraag wordt beschreven dat er voor de opleiding Automotive wordt gewerkt met een docent-student-ratio van 1 op 26. Voor het eerste uitvoeringsjaar wordt een instroom van 100 studenten verwacht. Op basis daarvan wordt een inzet van 4.0 fte aan docenten gereserveerd. Aan ondersteuning is in het startjaar 0.5 fte beschikbaar. Het management van de opleiding heeft het panel nader toegelicht dat er gestreefd wordt naar een 2 PDE en TNO Automotive zijn bedrijven gevestigd op de High Tech Automotive campus te Helmond. De bedrijven zijn vertegenwoordigd in de Raad van Advies van de opleiding. pagina 24

25 onderwijscapaciteit van 9 fte voor de nabije toekomst met een doorgroei naar 18 fte, als de opleiding volledig draait. Overwegingen Naar het oordeel van het panel is de docent-student-ratio waar naar gestreefd wordt voor de opleiding Automotive acceptabel. Het panel constateert dat er voldoende capaciteit wordt vrijgemaakt om de nieuwe opleiding te kunnen starten en dat er voldoende capaciteit wordt gepland om de nieuwe opleiding te continueren. Punt van aandacht is de onevenwichtige leeftijdsopbouw van het huidige team. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 3.2 Kwantiteit personeel als voldoende Kwaliteit personeel (facet 3.3) Het in te zetten personeel is gekwalificeerd voor een inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma Bevindingen Het panel heeft de informatie over de deskundigheid van de docenten in de aanvraag bestudeerd en heeft tijdens de gesprekken de deskundigheid en het beleid met betrekking tot deskundigheidsbevordering van de docenten nader gecheckt. Het panel heeft een goed beeld kunnen krijgen van de inhoudelijke deskundigheid van het docententeam. Het team beschikt over de inhoudelijke achtergrond om de noodzakelijke onderwijsonderdelen binnen de opleiding Automotive te verzorgen. Door experts in te huren voor de begeleiding bij knowledge groups worden ook de meer specialistische vakgebieden voldoende gedekt. Het panel heeft een goed beeld kunnen krijgen van het beleid van de opleiding met betrekking tot didactische scholing. De betrokken docenten hebben voldoende ervaring en scholing in de didactiek. Nieuwe docenten afkomstig uit het bedrijfsleven krijgen een didactische scholing aangeboden. Het panel heeft nog geen duidelijk beeld kunnen krijgen van de organisatorische ondersteuning die bij de opleiding voorzien is. De organisatorische opzet van het instituut dat de opleiding gaat verzorgen was tijdens het bezoek van het panel nog in ontwikkeling. De directeur van het instituut was zeer recent benoemd. Overwegingen De inhoudelijke en onderwijskundige kwaliteit van de opleiding is naar het oordeel van het panel in orde. Het panel heeft weliswaar nog geen beeld kunnen krijgen van de organisatorische kwaliteit van de opleiding, maar het heeft er, gezien de tijdens de gesprekken met het management gebleken ruime ervaring van Fontys Hogescholen met de organisatie in instituten, voldoende vertrouwen in dat die kwaliteit in orde komt. Het panel beveelt aan dat de nieuwe opleiding hieraan extra aandacht besteedt. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 3.3 Kwaliteit personeel als voldoende Samenvattend oordeel onderwerp 3 Inzet van personeel Het panel concludeert dat de inzet van personeel voor de nieuwe opleiding Automotive voldoet aan de eisen die daaraan gesteld worden. Het onderwijs zal voor een belangrijk pagina 25

26 deel verzorgd worden door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de praktijk. Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de nieuwe opleiding te kunnen starten en te kunnen continueren. Het personeel is gekwalificeerd voor een inhoudelijke en onderwijskundige realisatie van het programma. Het panel heeft er voldoende vertrouwen in dat de organisatorische kwaliteit gerealiseerd zal gaan worden. 4.4 Voorzieningen Materiële voorzieningen (facet 4.1) De beoogde huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Bevindingen Het is het panel duidelijk geworden dat er voor het onderwijs van de Automotive opleiding twee locaties beschikbaar zijn. Het instituut dat de opleiding zal gaan verzorgen zal zijn hoofdvestiging in Helmond hebben, terwijl de studenten gedurende de eerste twee studiejaren ook gebruik zullen maken van de faciliteiten van de Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Eindhoven. De vestiging in Eindhoven heeft praktijkruimten voor motorvoertuigentechniek, elektrotechniek en werktuigbouwkunde, les- en praktijkruimten. De praktijkruimten bevatten voorzieningen voor mechanische techniek, elektrotechniek en voor Automotive. Deze infrastructuur is ook onderdeel van de technische lerarenopleidingen. Voor specifieke praktijkonderdelen wordt gebruik gemaakt van technische praktijkruimten op de Fontys Engineering campus, waar men beschikt over speciale apparatuur op het gebied van materiaalkunde en sterkteleer. In de laatste twee leerjaren is het onderwijs georganiseerd in de goed geoutilleerde High Tech Automotive Campus in Helmond. Hier werken studenten in de zogenaamde knowledge groups. Studentengroepen vinden hier hun werkplek in een ruime en goed ingerichte kantoortuin. Er is een Automotive Application lab ingericht in samenwerking met TNO Automotive en PDE Automotive. Deze bedrijven zijn gevestigd in hetzelfde gebouw of op het zelfde terrein als Fontys Automotive Center. TNO is gespecialiseerd in onderzoek naar nieuwe concepten en PDE is goed thuis in ontwerpen en testen. Het panel heeft PDE bezocht en zich een beeld kunnen vormen van de voorzieningen aldaar die het onderwijs ter beschikking staan. Overwegingen Het panel was onder de indruk van de faciliteiten die de opleiding ter beschikking staan. De locatie Eindhoven is voldoende uitgerust. De locatie Helmond beschikt over zeer ruime en uitstekende voorzieningen voor de opleiding. Omdat de opleiding voor deze voorzieningen afhankelijk is van de bedrijven die de voorzieningen beheren lijkt het het panel wel raadzaam om de afspraken over gebruik schriftelijk vast te leggen. Het panel is van oordeel dat de beoogde huisvesting en materiële voorzieningen toereikend zijn om het programma te realiseren. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 4.1 Materiële voorzieningen als voldoende. pagina 26