Forensisch onderzoek aan handtekeningen. Linda Alewijnse

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Forensisch onderzoek aan handtekeningen. Linda Alewijnse"

Transcriptie

1 Forensisch onderzoek aan handtekeningen Linda Alewijnse 13 november 2014

2 NFI - geen CSI Ministerie van Veiligheid en Justitie Opdrachtgevers zijn politie, OM, rechterlijke macht en overheden Onpartijdig NFI ers zijn specialisten op één gebied Geen opsporingsbevoegdheid 2

3 Forensisch onderzoek Biologisch en medisch onderzoek DNA-onderzoek haaronderzoek gerechtelijke sectie letselonderzoek toxicologisch onderzoek antropologisch onderzoek DNA-onderzoek niet-humane biologische sporen archeologisch onderzoek Fysisch onderzoek brandtechnisch- en materiaalonderzoek document en handschrift kras-, indruk- en vormsporen vezels en textiel wapens Chemisch onderzoek afvalstoffen brandonderzoek explosieven glas, tape en verf munitie en schotresten verdovende middelen vingersporen Digitaal onderzoek beeld- en geluidmateriaal gegevens op elektronische apparaten data- en internetcommunicatie intelligente data-analyse Interdisciplinair onderzoek Multidisciplinair onderzoek 3

4 Handschriftonderzoek 4

5 Jan Lia Wim Kees Wat is handschrift? 5

6 Nabootsen en verdraaien Kosten en baten afweging Eigen handschrift verhullen Kopiëren van een ander patroon Origineel Nauwkeurig gekopieerd maar niet vloeiend geschreven Vloeiend geschreven maar niet nauwkeurig gekopieerd Sommige vervalsers zijn beter dan andere 6

7 Handtekeningen Onderzoek aan statische (offline) handtekeningen: Sporen van vooroefening Lijnkwaliteit Bewegingsvolgorde Onderlinge verhoudingen Complexiteit Natuurlijke variatie 7

8 Online handtekeningen Stylus en tablet steeds meer gebruikt Schrijven met vinger sneller maar met lagere resolutie en minder pen lifts dan met stylus Dynamische schrijfbeweging is moeilijker te vervalsen Kenmerken voor dynamische (online) handtekeningen: Schrijfsnelheid Relatieve pendruk Bewegingsvolgorde Beweging boven het tablet Stabiele gebieden AUTAUT01WVER01.TF Sample= 0 Stroke= 1 Segment= 1 Pressure=65 Norm.Jerk=0.0 Vert.Size=0.0 LoopSurface=0.0 y(cm) x(cm) Site=LOCAL User=ERW Date=22Apr09 12:03 8

9 Elektronische handtekening Juridisch is een elektronische handtekening gelijk aan een gewone handtekening Tot nu toe geen strafzaken met digitale handtekeningen bekend in NL In de VS al wel honderden zaken, maar geen jurisprudentie over de status ervan Civielrechtelijk procedures in NL? 9

10 Patroonherkenning Waarom laat je de computer het handschrift niet vergelijken? Het is Objectief Herhaalbaar Veel sneller dan de expert Systemen halen goede scores (>95% correct) 10

11 (kritische blik) Maar Minstens een halve pagina tekst nodig Black-box Moeite met nagebootste en verdraaide handtekeningen Moeite met verdraaid handschrift Niet op forensische data getest Output = accept/reject 11

12 Kijkje in de keuken Voorbewerken Zwart-wit Normaliseren Skelet maken Kenmerk extractie Globale kenmerken Lokale kenmerken Of een combinatie Classificatie Vergelijk kenmerken met referentieschrijver schrijver 1/0 12

13 AFHA initiatief Kloof overbruggen Benchmark: zelfde dataset voor alle systemen Realistische data gebruiken Output volgens forensische norm (LR) Forensische scenario s (nabootsing en verdraaiing) Focus op offline handtekeningen Online - met oog op de toekomst Handtekeningen uit verschillende landen (chinees/arabisch/japans) Vergelijking systemen versus mens Handtekening verficatie competities sinds 2009 Meer informatie: 13

14 SigComp Competitie In samenwerking met DFKI Benchmark van automatische handtekening verificatie systemen Training data aanbieden Is de betwiste handtekening authentiek of vervalst (of verdraaid)? Met test data prestatie systemen evalueren EER/ FAR/ FRR/ Det /ROC/ Cllr Presentatie resultaten ICDAR / ICFHR congres Publicatie resultaten 14

15 Focus SigComp 2009, online and offline data 4NSigComp 2010, offline data verdraaiingen geïntroduceerd SigComp 2011, online and offline data, Nederlands en Chinees 4NSigComp 2012, offline data SigComp 2013, online and offline data, Nederlands en Japans & likelihood ratio output 15

16 Vooruitgang Automatische handtekening verificatie systemen worden beter - toename rekenkracht computers - ontdekken meer discriminerende kenmerken - combinatie locale en globale kenmerken - toegang tot meer realistische data Maar zullen de forensisch expert nooit vervangen 16

17 Systeem versus mens Forensische FRR FAR Fout negatief = dader laten lopen Fout positief = onschuldige aangewezen 17

18 Dank voor uw aandacht 18

Handschriftonderzoek 14 mei 2014

Handschriftonderzoek 14 mei 2014 Handschriftonderzoek (ervaringen) in civiele zaken Feiten en cijfers 4 handschriftonderzoekers 2 tekenbevoegden (in het NRGD) 1 onderzoeker in opleiding 55 strafzaken per jaar (SLA) 10 civiele zaken per

Nadere informatie

Het Nederlands Forensisch Instituut. In feiten het beste

Het Nederlands Forensisch Instituut. In feiten het beste Het Nederlands Forensisch Instituut In feiten het beste Het Nederlands Forensisch Instituut Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) bestaat bijna 70 jaar. Wat in de jaren 40 van de vorige eeuw begon

Nadere informatie

Het Nederlands Forensisch Instituut

Het Nederlands Forensisch Instituut Het Nederlands Forensisch Instituut Labanalyse 2009, Houten, 08-10-2009 Open innovatie in een Forensisch Laboratorium Historie

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 13454 22 juli 2011 Beleidsregels OM Nadere invulling Aanwijzing Technisch onderzoek/deskundigenonderzoek (2009A018), Staatscourant

Nadere informatie

Vakbijlage - Vergelijkend handschriftonderzoek. De vakbijlage algemeen. Inleiding. 1. De vakbijlage algemeen. 2. Inleiding

Vakbijlage - Vergelijkend handschriftonderzoek. De vakbijlage algemeen. Inleiding. 1. De vakbijlage algemeen. 2. Inleiding Vakbijlage Vergelijkend handschriftonderzoek Inhoudsopgave 1. De vakbijlage algemeen 2. Inleiding 1. De vakbijlage algemeen 3. Methode van onderzoek 3.1. 3.1.1. 3.1.2. 3.2. 3.3. 3.4. Analyse van het handschrift

Nadere informatie

Handschriftonderzoek in het kader van terrorismebestrijding

Handschriftonderzoek in het kader van terrorismebestrijding Handschriftonderzoek in het kader van terrorismebestrijding Quick scan landenstudie Drs. Sander Flight Dr. Cees Wiebes Samenvatting Introductie Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) heeft in 2015 in

Nadere informatie

PRODUCT OVERZICHT. Forensisch Onderzoek. Producten en diensten aanvragen via Tel: 071 528 4696 E-mail: info@verilabs.nl

PRODUCT OVERZICHT. Forensisch Onderzoek. Producten en diensten aanvragen via Tel: 071 528 4696 E-mail: info@verilabs.nl PRODUCT OVERZICHT Forensisch Onderzoek Producten en diensten aanvragen via Tel: 071 528 4696 E-mail: info@verilabs.nl Verilabs, zeker van uw zaak Het belang en de impact van uw forensisch onderzoek staan

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 2224 Vragen van het Van

Nadere informatie

Niet vaak zal een wandtegeltjesspreuk zo dicht bij de waarheid

Niet vaak zal een wandtegeltjesspreuk zo dicht bij de waarheid Op bezoek bij de patholoog en de toxicoloog Cold cases Zevenhonderd keer per jaar verrichten pathologen van het Nederlands Forensisch Instituut (voorheen het Gerechtelijk Laboratorium) sectie op een lichaam

Nadere informatie

NLT: een vak voor jou? Januari 2018 HWC AMSTELVEEN

NLT: een vak voor jou? Januari 2018 HWC AMSTELVEEN NLT: een vak voor jou? Januari 2018 HWC AMSTELVEEN NLT: een vak voor jou? Waarom deze voorlichting? NLT is een nieuw vak sinds 2005 NLT is een belangrijk (profiel)keuzevak NLT wát NLT wát Wat ga je doen

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Aanwijzing technisch onderzoek/deskundigenonderzoek

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Aanwijzing technisch onderzoek/deskundigenonderzoek STAATSCOURANT Nr. Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. 18632 7 december 2009 Aanwijzing technisch onderzoek/deskundigenonderzoek Categorie: Pre-opsporing, opsporing Rechtskarakter:

Nadere informatie

De Web Specialist. Forum The future is now!

De Web Specialist. Forum The future is now! De Web Specialist Forum 2.0 2.0 The future is now! Kevin Moons INHOUD Website Voordelen Valkuilen Mogelijkheden Onderhouden Digitalisering Data eren Platform WEBSITE - VOORDELEN Waarom heb ik een website

Nadere informatie

Datum 26 juni 2017 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over de slechte kwaliteit van NFI rapporten

Datum 26 juni 2017 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over de slechte kwaliteit van NFI rapporten 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj

Nadere informatie

Biometrie in de praktijk. 28 november 2002 Ronald Huijgens CMG Applied Biometrics

Biometrie in de praktijk. 28 november 2002 Ronald Huijgens CMG Applied Biometrics Biometrie in de praktijk 28 november 2002 Ronald Huijgens CMG Applied Biometrics Introductie Ronald Huijgens Bij CMG vanaf 1992 Key Management System analoog mobiel telefoon netwerk (ATF-2, ATF-3) Inkoop

Nadere informatie

Geautomatiseerde meting van de SRT in ruis

Geautomatiseerde meting van de SRT in ruis Geautomatiseerde meting van de SRT in ruis Rob Drullman & Hayo Terband TNO Human Factors Overzicht Inleiding SRT volgens Plomp Eisen voor een geautomatiseerde test Scoren op keywords Experimentele opzet

Nadere informatie

Registratie-eisen en toetsingsprocedure Humane DNA-analyse en -interpretatie 001.1. Versie 1.1 (Juli 2010)

Registratie-eisen en toetsingsprocedure Humane DNA-analyse en -interpretatie 001.1. Versie 1.1 (Juli 2010) Humane DNA-analyse en -interpretatie 001.1 Versie 1.1 (Juli 2010) Registratie-eisen en toetsingsprocedure Humane DNA-analyse en - interpretatie De kwaliteitseisen geformuleerd in het tweede lid van artikel

Nadere informatie

Aanvraagformulier. Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen

Aanvraagformulier. Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen Op de gegevens die u invult in dit Aanvraagformulier is onze Privacy Statement van toepassing. Hierin staat beschreven welke gegevens wij van u verzamelen,

Nadere informatie

NFI Academy. Sleutel tot de expertise van het Nederlands Forensisch Instituut

NFI Academy. Sleutel tot de expertise van het Nederlands Forensisch Instituut NFI Academy Sleutel tot de expertise van het Nederlands Forensisch Instituut NFI Academy Sleutel tot de expertise van het Nederlands Forensisch Instituut Met ruim 500 professionals en expertise in meer

Nadere informatie

Je trainingen en trainingsproces doelmatig vorm geven

Je trainingen en trainingsproces doelmatig vorm geven Titel Subtitel Je trainingen en trainingsproces doelmatig vorm geven Door Brendan Troost Dag van de Atletiek Zaterdag 18 maart 2 Doel en inhoud van deze presentatie Verbeteren kennis van het vormgeven

Nadere informatie

Inzet van kunstmatige intelligentie in het juridische domein

Inzet van kunstmatige intelligentie in het juridische domein Inzet van kunstmatige intelligentie in het juridische domein IBM Watson Cognitive Discovery Proefopstelling voor het Kennis- en Exploitatiecentrum voor Officiële Overheidspublicaties (MinBZK/UBR/KOOP)

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Aanwijzing technisch opsporingsonderzoek/deskundigenonderzoek

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Aanwijzing technisch opsporingsonderzoek/deskundigenonderzoek STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 13962 31 mei 2013 Aanwijzing technisch opsporingsonderzoek/deskundigenonderzoek Categorie: Pre-opsporing, opsporing Afzender:

Nadere informatie

Noodplanoefeningen Veel nood...weinig oefening?

Noodplanoefeningen Veel nood...weinig oefening? Noodplanoefeningen Veel nood...weinig oefening? Oefeningen in de pers. 26/10/2007 Noodplanoefening succesvol 07/11/2007 Goed verloop test blijkt leugen De slechtse oefening ooit Zelfde krant zelfde oefening!

Nadere informatie

Producten Publiek & media Kwaliteit Financiën Personeel

Producten Publiek & media Kwaliteit Financiën Personeel Producten Publiek & media Financiën Personeel Ziekteverzuim Man/Vrouw Aantal medewerkers/leeftijd Ontwikkeling deskundigheid Instroom/uitstroom Ziekteverzuim Ziekteverzuim 2014 excl. zwangerschap, aantal

Nadere informatie

Forensisch onderzoek. Ingmar de Heiden Forensische opsporing Amsterdam

Forensisch onderzoek. Ingmar de Heiden Forensische opsporing Amsterdam Forensisch onderzoek Ingmar de Heiden Forensische opsporing Amsterdam Inhoud Wat is forensisch onderzoek? Rol van de forensische opsporing Forensische onderzoeksmogelijkheden Gebruik van verpakkingsmateriaal

Nadere informatie

Neurale Netwerken en Deep Learning. Tijmen Blankevoort

Neurale Netwerken en Deep Learning. Tijmen Blankevoort Neurale Netwerken en Deep Learning Tijmen Blankevoort De toekomst - Internet of Things De toekomst - sluiertipje Je gezondheid wordt continue gemonitored Je dieet wordt voor je afgestemd -> Stroomversnelling

Nadere informatie

Lezingen Forensisch Onderzoek. Aanbod 2017

Lezingen Forensisch Onderzoek. Aanbod 2017 Lezingen Forensisch Onderzoek Aanbod 2017 Een lezing over forensisch onderzoek Forensisch onderzoek is een bekend fenomeen in de opsporing en vervolging van - daders van - strafbare feiten. Toch is er

Nadere informatie

CBRNe bij het Nederlands Forensisch Instituut. Vooruitstrevende technieken en diepgaande kennis

CBRNe bij het Nederlands Forensisch Instituut. Vooruitstrevende technieken en diepgaande kennis CBRNe bij het Nederlands Forensisch Instituut Vooruitstrevende technieken en diepgaande kennis Toonaangevend forensisch CBRNe-onderzoek Het CBRNe-programma van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI)

Nadere informatie

Opgeschminkte lijkvlekken

Opgeschminkte lijkvlekken De waarheid vinden met forensische opsporing Opgeschminkte lijkvlekken Forensics is een wondermiddel, maar ook noeste arbeid. Jeroen Hofman ging mee op oefening met studenten. foto s Jeroen Hofman tekst

Nadere informatie

NLT: een vak voor jou? Januari 2015 HWC AMSTELVEEN

NLT: een vak voor jou? Januari 2015 HWC AMSTELVEEN NLT: een vak voor jou? Januari 2015 HWC AMSTELVEEN NLT: een vak voor jou? Waarom deze voorlichting? NLT is een nieuw vak sinds 2005 NLT is een belangrijk (profiel)keuzevak NLT wát NLT wát Wat ga je doen

Nadere informatie

Steeds meer uit steeds minder

Steeds meer uit steeds minder Steeds meer uit steeds minder Ate Kloosterman ging in mei 2018 met emeritaat als bijzonder hoogleraar forensische biologie aan de faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatie van de Universiteit

Nadere informatie

STUDIEWIJZER CYBERCRIME BACHELOR IN DE TOEGEPASTE INFORM ATICA SEMESTER 4 ACADEMIEJAAR LECTOREN: GUY VERBEEREN & KAROLIEN VERGAUWEN

STUDIEWIJZER CYBERCRIME BACHELOR IN DE TOEGEPASTE INFORM ATICA SEMESTER 4 ACADEMIEJAAR LECTOREN: GUY VERBEEREN & KAROLIEN VERGAUWEN Cybercrime BACHELOR IN DE TOEGEPASTE INFORM ATICA SEMESTER 4 ACADEMIEJAAR 2016-2017 LECTOREN: GUY VERBEEREN & KAROLIEN VERGAUWEN STUDIEWIJZER CYBERCRIME Onderdeel van de opleiding Bachelor in de Toegepaste

Nadere informatie

NLT: een vak voor jou? Januari 2016 HWC AMSTELVEEN

NLT: een vak voor jou? Januari 2016 HWC AMSTELVEEN NLT: een vak voor jou? Januari 2016 HWC AMSTELVEEN NLT: een vak voor jou? Waarom deze voorlichting? NLT is een nieuw vak sinds 2005 NLT is een belangrijk (profiel)keuzevak NLT wát NLT WAAROM? HET BÈTAONDERWIJS

Nadere informatie

Woordenschat: Sensoren, beveiligingstechnieken, cilindersloten, positioneren, draadframe, tijgeren, Tri-Link Systeem, osciloscoop, technologie,

Woordenschat: Sensoren, beveiligingstechnieken, cilindersloten, positioneren, draadframe, tijgeren, Tri-Link Systeem, osciloscoop, technologie, Science of security Science of Security gaat over de techniek van beveiliging. Er wordt kennis gemaakt met diverse manieren van beveiligen. Van heel simpel, met sleutels en sloten, tot een laserstraalbeveiliging

Nadere informatie

Eerste ervaringen: werken met RRO s. Indrukken vanuit een helicopterview

Eerste ervaringen: werken met RRO s. Indrukken vanuit een helicopterview Eerste ervaringen: werken met RRO s Indrukken vanuit een helicopterview Introductie De DITCM security tafel faciliteert een aantal partijen bij het maken van een Risico Reductie Overzicht * (RRO) Het doel

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj

Nadere informatie

Module E: Van wie zijn de haren op het dode lichaam?

Module E: Van wie zijn de haren op het dode lichaam? Module E: Van wie zijn de haren op het dode lichaam? Situatieschets Bij het onderzoek door de politie is gebleken dat er op het lichaam van Willem enkele haren zijn gevonden. Die kunnen afkomstig zijn

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2018 tijdvak 1 maatschappijkunde CSE GL en TL Bronnenboekje GT-1127-a-18-1-b 5 10 15 20 25 tekst 1 Nederlanders niet voorbereid op cybercrime Nederlanders weten te weinig over online

Nadere informatie

Forensische Opsporing

Forensische Opsporing Forensische Opsporing Programma Forensische Opsporing Forensisch Brandonderzoek Onderzoek: Trou Afronding 15 maart 2016 Nationale Politie Eenheid Noord-Holland Forensische Opsporing 2 Forensische Opsporing

Nadere informatie

Progressie en plezier met impliciet leren

Progressie en plezier met impliciet leren Titel Subtitel Progressie en plezier met impliciet leren Door Brendan Troost Dag van de Atletiek Zaterdag 19 maart 2 Doel en inhoud van deze presentatie Verbeteren kennis van principes van motorisch leren;

Nadere informatie

Haalt veel uit weinig

Haalt veel uit weinig Haalt veel uit weinig Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie Forensisch onderzoek en beleidsondersteunende studies 1 het nicc onder de loep Het NICC haalt veel uit weinig. Letterlijk.

Nadere informatie

Educational dataforensics

Educational dataforensics Educational dataforensics NVE congres 23 november 2017 Kees Boonman, Sebastiaan de Klerk, Sanette van Noord, Arnold Brouwer Wie zijn wij. Sebastiaan de Klerk (ex:plain) Sanette van Noord (Universiteit

Nadere informatie

NFI Academy. Sleutel tot de expertise van het Nederlands Forensisch Instituut

NFI Academy. Sleutel tot de expertise van het Nederlands Forensisch Instituut NFI Academy Sleutel tot de expertise van het Nederlands Forensisch Instituut NFI Academy Kennis voor een succesvolle forensische keten Forensisch onderzoek wordt steeds belangrijker voor de opsporing en

Nadere informatie

Project. Laurence Deckers

Project. Laurence Deckers Naam: Klas: Project Laurence Deckers Inhoudstafel Inhoudstafel. 2 Tablet of smartphone.. 3 1. Probleemsteling 4 Behoefte 4 Een constructie 5 Specifieke vormen 6 Profielen 7 Onderzoekjes. 8 2. Technische

Nadere informatie

Onderzoek 57: Handschriftherkenning

Onderzoek 57: Handschriftherkenning Onderzoek 57: Handschriftherkenning 1. Onderzoeksvraag Hoe herken ik een handschrift? 2. Voorbereiding a. Materiaal Geschreven brief Pen Papier Stappenplan handschriftherkenning b. Opstelling (foto) Zorg

Nadere informatie

Welcome. at Maastricht University. Faculteit der Rechtsgeleerdheid/Faculty of Law

Welcome. at Maastricht University. Faculteit der Rechtsgeleerdheid/Faculty of Law Welcome at Maastricht University Master Open Dag 8 oktober2016 Master Forensica, Criminologie en Rechtspleging Hans Nelen Hoogleraar criminologie Coordinator master FCR Waar ga ik het over hebben? Doel,

Nadere informatie

maart 2014 Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie Forensisch onderzoek en beleidsondersteunende studies

maart 2014 Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie Forensisch onderzoek en beleidsondersteunende studies maart 2014 Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie Forensisch onderzoek en beleidsondersteunende studies 2 HET NICC ONDER DE LOEP Het NICC haalt veel uit weinig. Letterlijk. Want hoe minimaal,

Nadere informatie

Eindrapportage. Inleiding. WiFï Probe Requests. projectnaam: WIFI Probe Requests contactpersoon: datum: versie: 30: 5285cefa5c7c

Eindrapportage. Inleiding. WiFï Probe Requests. projectnaam: WIFI Probe Requests contactpersoon: datum: versie: 30: 5285cefa5c7c projectnaam: WIFI Probe Requests contactpersoon: datum: 207410-15 versie: 30: 5285cefa5c7c Inleiding Eindrapportage WiFï Probe Requests Dit is een eindrapportage voor het project WIFI Probe Requests, dat

Nadere informatie

Statistiek. Lieven Clement. Statistiek: 2 de bach. in de Biologie, Biochemie en Biotechnologie, Biomedische Wetenschappen en Chemie

Statistiek. Lieven Clement. Statistiek: 2 de bach. in de Biologie, Biochemie en Biotechnologie, Biomedische Wetenschappen en Chemie Statistiek Lieven Clement Statistiek: 2 de bach. in de Biologie, Biochemie en Biotechnologie, Biomedische Wetenschappen en Chemie statomics, Krijgslaan 281 (S9), Gent, Belgium lieven.clement@ugent.be Syllabus

Nadere informatie

ORGANISATORISCHE IMPLENTATIE BEST VALUE

ORGANISATORISCHE IMPLENTATIE BEST VALUE ORGANISATORISCHE IMPLENTATIE BEST VALUE EEN ONDERZOEK NAAR DE IMPLEMENTATIE VAN BEST VALUE BINNEN EEN SYSTEMS ENGINEERING OMGEVING STEPHANIE SAMSON BEST VALUE KENNIS SESSIE WESTRAVEN 17 JUNI 09.00 12.00

Nadere informatie

Welkom in de wereld van de verkeersongevallenanalyse

Welkom in de wereld van de verkeersongevallenanalyse Welkom in de wereld van de verkeersongevallenanalyse Jan Meuwissen Verkeersongevallendeskundige Gerechtelijk deskundige Jan Meuwissenre Meuwissen Verkeers Ongevallen Analyse Gevestigd: Werkgebied: Maasbracht

Nadere informatie

Snel op weg naar de (digitale) rechtbank van 2016

Snel op weg naar de (digitale) rechtbank van 2016 Snel op weg naar de (digitale) rechtbank van 2016 Paul Aantjes MBA Marketing Manager Zakelijke Dienstverlening Inhoudsopgave 1. Omgeving Nederlandse advocatuur, uitdagingen 2013! 2. Visie orde van Advocaten

Nadere informatie

Studievaardigheden. BEN/LO/ADHD/14/0003j April 2014

Studievaardigheden. BEN/LO/ADHD/14/0003j April 2014 Studievaardigheden N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst, of wanneer u

Nadere informatie

Hoofdstuk 3.0 Wat is een democratische rechtsstaat?

Hoofdstuk 3.0 Wat is een democratische rechtsstaat? Scheiding der machten De rechters zijn gescheiden www.rechtvoorjou.nl Hoofdstuk 3.0 Wat is een democratische rechtsstaat? Maak de volgende oefeningen met behulp van de informatie op de website*. Naam Leerling:...Klas:...

Nadere informatie

Koptekst 08/06/2016. Overheid moet gevaren big-data analyses beperken.

Koptekst 08/06/2016. Overheid moet gevaren big-data analyses beperken. Big Data Dr. Franc Grootjen Artificial Intelligence, Radboud Universiteit f.grootjen@ai.ru.nl Uit het nieuws (NOS, 28 april) Overheid moet gevaren big-data analyses beperken. Het analyseren van grote hoeveelheden

Nadere informatie

De wankele kritiek op het forensisch handschriftonderzoek

De wankele kritiek op het forensisch handschriftonderzoek De wankele kritiek op het forensisch handschriftonderzoek Reinoud Stoel 1, Charles Berger 1, Elisa van den Heuvel 1, Wil Fagel 1 Professor Merckelbach heeft het in zijn artikel De wankele basis van de

Nadere informatie

Jongeren & Social Media !"#$"#%$!"& Social Media stress JONGEREN & SOCIAL MEDIA KANSEN & RISICO S PROGRAMMA

Jongeren & Social Media !#$#%$!& Social Media stress JONGEREN & SOCIAL MEDIA KANSEN & RISICO S PROGRAMMA Social Media stress JONGEREN & SOCIAL MEDIA KANSEN & RISICO S MICHIEL STADHOUDERS 12 MAART 2013 Social Media stress Nieuwe rage? PROGRAMMA JONGEREN & SOCIAL MEDIA SOCIAL MEDIA: WAT & HOE? RISICO S & KANSEN

Nadere informatie

FEEDBACK COMENIUSPROJECT 2013-2015 THE POWER OF FEEDBACK

FEEDBACK COMENIUSPROJECT 2013-2015 THE POWER OF FEEDBACK FEEDBACK COMENIUSPROJECT 2013-2015 THE POWER OF FEEDBACK Wat is feedback? Alle informatie die ons gedrag stuurt in de richting van een bepaald doel is feedback (veel en dikwijls onbewust). Voor onderwijs:

Nadere informatie

DIGITALE HANDTEKENINGEN De hele organisatie profiteert

DIGITALE HANDTEKENINGEN De hele organisatie profiteert DIGITALE HANDTEKENINGEN De hele organisatie profiteert INLEIDING Online transacties en digitale interactie In een snel veranderende markt met veel concurrentie willen uw klanten het papierwerk steeds meer

Nadere informatie

Informatiebeveiliging

Informatiebeveiliging Informatiebeveiliging Jeroen van Luin 30-11-2011 jeroen.van.luin@nationaalarchief.nl Wat is informatiebeveiliging? Informatiebeveiliging is het geheel van preventieve, detectieve, repressieve en correctieve

Nadere informatie

Software Test Plan. Yannick Verschueren

Software Test Plan. Yannick Verschueren Software Test Plan Yannick Verschueren Maart 2015 Document geschiedenis Versie Datum Auteur/co-auteur Beschrijving 1 November 2014 Yannick Verschueren Eerste versie 2 December 2014 Yannick Verschueren

Nadere informatie

Omlijning Forensisch Wapen- en Munitieonderzoek Versie 1.0 (Mei 2011)

Omlijning Forensisch Wapen- en Munitieonderzoek Versie 1.0 (Mei 2011) 006.1 Versie 1.0 (Mei 2011) Adviesdocument Omlijning 006.1 Introductie Het Besluit register deskundige in strafzaken heeft het College gerechtelijk deskundigen van het Nederlands Register Gerechtelijk

Nadere informatie

Activiteitendagen V3. Thema: Sporenonderzoek. Activiteit: bloedspattenproef

Activiteitendagen V3. Thema: Sporenonderzoek. Activiteit: bloedspattenproef Activiteitendagen V3 Dag 1 13 januari 2012 en 23 januari 2012 Thema: Sporenonderzoek Activiteit: bloedspattenproef Gebaseerd op NLT module havo Opzet en Handleiding begeleiders 1. Korte inleiding over

Nadere informatie

HTS Report. d2-r. Aandachts- en concentratietest. David-Jan Punt ID 255-4 Datum 10.11.2015. Standaard. Hogrefe Uitgevers BV, Amsterdam

HTS Report. d2-r. Aandachts- en concentratietest. David-Jan Punt ID 255-4 Datum 10.11.2015. Standaard. Hogrefe Uitgevers BV, Amsterdam d2-r Aandachts- en concentratietest HTS Report ID 255-4 Datum 10.11.2015 Standaard d2-r Inleiding 2 / 14 INLEIDING De d2-r is een instrument voor het meten van de visuele selectieve aandacht, snelheid

Nadere informatie

Datum 4 maart 2016 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over de signalen dat DNA-onderzoeken door het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) zijn vertraagd

Datum 4 maart 2016 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over de signalen dat DNA-onderzoeken door het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) zijn vertraagd 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving Directie Juridische

Nadere informatie

Vezel- en Textielonderzoek

Vezel- en Textielonderzoek Vezel- en Textielonderzoek Jaap van der Weerd Nederlands Forensisch Instituut www.forensischinstituut.nl 1. Vergelijkend vezel- en textielonderzoek Vaak worden slechts vezels overgedragen Handschoen of

Nadere informatie

Security Starts With Awareness

Security Starts With Awareness Security Starts With Awareness Think Secure Think Secure is in 2003 opgericht met het doel organisaties te ondersteunen met kennis en diensten die: 1.Het bewustzijn m.b.t. informatie- en ICT beveiliging

Nadere informatie

Software Test Plan. Yannick Verschueren

Software Test Plan. Yannick Verschueren Software Test Plan Yannick Verschueren November 2014 Document geschiedenis Versie Datum Auteur/co-auteur Beschrijving 1 November 2014 Yannick Verschueren Eerste versie 1 Inhoudstafel 1 Introductie 3 1.1

Nadere informatie

Lezingen & Workshops FORENSICON. Lezingen

Lezingen & Workshops FORENSICON. Lezingen Lezingen & Workshops FORENSICON Lezingen 1. CSI vs. de Werkelijkheid Aan de hand van een aflevering van CSI wordt uitgelegd wat de verschillen zijn tussen CSI op televisie en de werkelijkheid van forensisch

Nadere informatie

Statistische aspecten van de vaststelling van fraude na opsporing via datamining. Marjan Sjerps - KdVI (Uva) - NFI

Statistische aspecten van de vaststelling van fraude na opsporing via datamining. Marjan Sjerps - KdVI (Uva) - NFI Statistische aspecten van de vaststelling van fraude na opsporing via datamining Marjan Sjerps - KdVI (Uva) - NFI - Statistiek team - Principal scientist team - Stochastiek cluster Inhoud De LR methode

Nadere informatie

LESMAP DATAWIJSHEID CIJFERS IN HET NIEUWS

LESMAP DATAWIJSHEID CIJFERS IN HET NIEUWS LESMAP DATAWIJSHEID (1) CIJFERS BEWIJZEN HET. OF TOCH NIET? Wat zeggen cijfers in het nieuws nu echt. ACHTERGRONDINFORMATIE Het aantal verkeersslachtoffers per jaar, het vertrouwen van de Belg in de politiek

Nadere informatie

BDMA Dday Legal. Aandachtspunten bij M-commerce. 19 juni 2013. Tim Van Canneyt. Of Counsel

BDMA Dday Legal. Aandachtspunten bij M-commerce. 19 juni 2013. Tim Van Canneyt. Of Counsel BDMA Dday Legal Aandachtspunten bij M-commerce Tim Van Canneyt Of Counsel 19 juni 2013 M-Commerce = E-commerce met een M? M-commerce Elke commerciële transactie uitgevoerd via mobiele of draadloze communicatie

Nadere informatie

CSI Ontmaskerd. School: Bedrijf: Titel project:

CSI Ontmaskerd. School: Bedrijf: Titel project: CSI Ontmaskerd School: Bedrijf: Titel project: 1. De opdracht CSI Ontmaskerd Opdrachtgever De opdrachtgever is Edmond de Cuba, docent Life Science and Technology aan de Hanzehogeschool in Groningen. Situatie

Nadere informatie

SUPPORTED BY THE RIGHTS, EQUALITY AND CITIZENSHIP (REC) PROGRAMME OF THE EUROPEAN UNION

SUPPORTED BY THE RIGHTS, EQUALITY AND CITIZENSHIP (REC) PROGRAMME OF THE EUROPEAN UNION SUPPORTED BY THE RIGHTS, EQUALITY AND CITIZENSHIP (REC) PROGRAMME OF THE EUROPEAN UNION ZEVEN FASEN IN ASSESSMENT, ANALYSE EN HET PLANNEN VAN INTERVENTIES. Bentovim, Cox, Bingley Miller, Pizzey & Tapp

Nadere informatie

DCMR/TNO onderzoek: Quick Scan Veiligheidscultuur bij 19 Brzo bedrijven in het Rijnmond gebied

DCMR/TNO onderzoek: Quick Scan Veiligheidscultuur bij 19 Brzo bedrijven in het Rijnmond gebied DCMR/TNO onderzoek: Quick Scan Veiligheidscultuur bij 19 Brzo bedrijven in het Rijnmond gebied Ing. Johan van Middelaar (Prof. Dr. Gerard Zwetsloot) NVVK congres Papendal, sessie #23 14 maart 2019 Agenda

Nadere informatie

TMA 360º feedback Flexibel en online. TMA 360º feedback werkboek. Dank u voor het gebruiken van de TMA 360º feedback competentie-analyse

TMA 360º feedback Flexibel en online. TMA 360º feedback werkboek. Dank u voor het gebruiken van de TMA 360º feedback competentie-analyse Haal het maximale uit de TMA 360º fb competentieanalyse Dank u voor het gebruiken van de TMA 360º feedback competentie-analyse 360º feedback is een krachtig instrument, maar dient op de juiste wijze gebruikt

Nadere informatie

1.a. De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren.

1.a. De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren. Leerlijn ICT DERDE LEERJAAR 1 Kennismaken - aanzetten - occasioneel opbouwen - regelmatig VERWERVEN - systematisch 1.a. De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken

Nadere informatie

Algemene uitgangspunten Beroepspraktijkvorming (stages )

Algemene uitgangspunten Beroepspraktijkvorming (stages ) Algemene uitgangspunten Beroepspraktijkvorming (stages ) Om de opleiding Allround laborant of analist positief te kunnen afronden moet je in verschillende leerjaren stage lopen. Deze stages worden in het

Nadere informatie

Software Design Document

Software Design Document Software Design Document PEN: Paper Exchange Network Software Engineering groep 1 (se1-1415) Academiejaar 2014-2015 Jens Nevens - Sander Lenaerts - Nassim Versbraegen Jo De Neve - Jasper Bevernage Versie

Nadere informatie

AI & Big Data bij Defensie

AI & Big Data bij Defensie AI & Big Data bij Defensie Max Welling Universiteit van Amsterdam, AMLAB, QUVA Canadian Institute for Advanced Research (CIFAR) Co-founder Scyfer Overzicht Machine Learning & Deep Learning 101 Toepassingen

Nadere informatie

Een andere manier van

Een andere manier van Een andere manier van meten Studiedag Donderdag 27 oktober 2005 Jan Oort Product manager bij Interster International B.V. Stoom sterilisatie Verzadigde stoom Tijd Temperatuur Dit betekent dagelijkse sterilisatie:

Nadere informatie

BACK-UP & DISASTER RECOVERY Een geoptimaliseerd end-to-end verhaal in onze Enterprise cloud

BACK-UP & DISASTER RECOVERY Een geoptimaliseerd end-to-end verhaal in onze Enterprise cloud BACK-UP & DISASTER RECOVERY Een geoptimaliseerd end-to-end verhaal in onze Enterprise cloud stel uw data veilig De data van uw bedrijf zijn heilig. Daar is elke ondernemer het over eens. Een bedrijf zonder

Nadere informatie

HTS Report. d2-r. Aandachts- en concentratietest. Jeroen de Vries ID Datum Standaard. Hogrefe Uitgevers BV, Amsterdam

HTS Report. d2-r. Aandachts- en concentratietest. Jeroen de Vries ID Datum Standaard. Hogrefe Uitgevers BV, Amsterdam d2-r Aandachts- en concentratietest HTS Report ID 5107-7038 Datum 18.07.2017 Standaard d2-r Inleiding 2 / 16 INLEIDING De d2-r is een instrument voor het meten van de visuele selectieve aandacht, snelheid

Nadere informatie

Spaarne Coaching 360º 360º feedback is een krachtig instrument, maar dient op de juiste wijze gebruikt te worden.

Spaarne Coaching 360º 360º feedback is een krachtig instrument, maar dient op de juiste wijze gebruikt te worden. Haal het maximale uit Spaarne Coaching 360º Hartelijk dank voor het gebruiken van Spaarne Coaching 360º 360º feedback is een krachtig instrument, maar dient op de juiste wijze gebruikt te worden. Lees

Nadere informatie

HANDLEIDING DIGITAL PUBLISHING

HANDLEIDING DIGITAL PUBLISHING HANDLEIDING DIGITAL PUBLISHING Versie 1.0 WELKOM IN DEZE NIEUWE WERELD De wereld van het digitaal publiceren is nog een vrij nieuwe. Maar hoe nieuw deze wereld ook is, er is al veel over te vinden en te

Nadere informatie

Van Science Fiction naar Wetenschap

Van Science Fiction naar Wetenschap Van Science Fiction naar Wetenschap met LEGO MINDSTORMS Education EV3 www.ratoeducation.be De potlood Mythe Met potloden trek je lijnen - korte lijnen, lange lijnen, rechte lijnen en al wat daartussen

Nadere informatie

De mediawijze adolescent

De mediawijze adolescent De mediawijze adolescent Amber Walraven, 12 november 2014 ITS, Radboud Universiteit Nijmegen 1 Inhoud Wat kunnen adolescenten wel op het gebied van mediawijsheid? Wat kunnen adolescenten niet op het gebied

Nadere informatie

Aanvraagformulier NRGD

Aanvraagformulier NRGD Aanvraagformulier NRGD Mijn aanvraag tot inschrijving in het NRGD betreft: Soort aanvraag: A. Initiële aanvraag: Zelfstandig rapporteur Rapporteur geen eigen werk B. Heraanvraag: na een onvoorwaardelijke

Nadere informatie

De mindset van een inschrijver

De mindset van een inschrijver Best Value Procurement / Prestatieinkoop De mindset van een inschrijver Sicco Santema NOOT DEZE PRESENTATIE IS UITSLUITEND BEDOELD ALS INFORMATIEF EN ILLUSTRATIEF DOCUMENT NAAST DE INSCHRIJVINGSLEIDRAAD.

Nadere informatie

Is zelfstandigheid in het werk onmisbaar voor bevlogen ziekenhuismedewerkers?

Is zelfstandigheid in het werk onmisbaar voor bevlogen ziekenhuismedewerkers? Is zelfstandigheid in het werk onmisbaar voor bevlogen ziekenhuismedewerkers? Workshop HRM in de Zorg 2015 Astrid Ridderbos, senior adviseur Arbeid & Organisatie SKB Nienke Huitema, P&O-adviseur Deventer

Nadere informatie

HTS Report. d2-r. Aandachts- en concentratietest. Jan Janssen ID 15890-10 Datum 02.05.2016. Standaard. Hogrefe Uitgevers BV, Amsterdam

HTS Report. d2-r. Aandachts- en concentratietest. Jan Janssen ID 15890-10 Datum 02.05.2016. Standaard. Hogrefe Uitgevers BV, Amsterdam d2-r Aandachts- en concentratietest HTS Report ID 15890-10 Datum 02.05.2016 Standaard d2-r Interpretatie 2 / 13 ALGEMENE TOELICHTING Informatie over de d2-r De d2-r is een instrument voor het meten van

Nadere informatie

Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving

Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving ϕ1 Ministerie van Justitie Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving Directie Rechtsbestel Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

DOORSTROOM VAN VMBO NAAR HAVO Onderzoek onder ruim vmbo-scholieren naar hun intentie om voor de havo te kiezen

DOORSTROOM VAN VMBO NAAR HAVO Onderzoek onder ruim vmbo-scholieren naar hun intentie om voor de havo te kiezen DOORSTROOM VAN VMBO NAAR HAVO Onderzoek onder ruim 20.000 vmbo-scholieren naar hun intentie om voor de havo te kiezen Februari 2019 Surrounded by Talent 2 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 3 2. Onderzoeksvragen

Nadere informatie

SCHRIJVEN. Doel workshop. Definitie van schrijven. Soorten schrijfproblemen. Handvatten om het schrijven te verbeteren

SCHRIJVEN. Doel workshop. Definitie van schrijven. Soorten schrijfproblemen. Handvatten om het schrijven te verbeteren SCHRIJVEN Doel workshop Soorten schrijfproblemen Handvatten om het schrijven te verbeteren Definitie van schrijven Schrijven is het op papier zetten van een boodschap Motorische vaardigheid Communicatiemiddel

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj

Nadere informatie

02 SCNL: Cursus Het oplossen van een Sudoku met de juiste hoeveelheid informatie

02 SCNL: Cursus Het oplossen van een Sudoku met de juiste hoeveelheid informatie Inhoudsopgave 1. Inleiding tot de cursus... 4 2. Wat is een Sudoku, Sudoku begrippen en definities... 6 3. Basisregels voor het oplossen van een Sudoku + Sudoku oplostips...11 4. Methodes om een Sudoku

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 34 300 VI Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Veiligheid en Justitie (VI) voor het jaar 2016 Nr. 1 VOORSTEL VAN WET 15

Nadere informatie

feedback Flexibel en online Robuust 360º Werkboek Robuus Hartelijk dank voor het gebruiken van Robuust 360º Haal het maximale uit 360º

feedback Flexibel en online Robuust 360º Werkboek Robuus Hartelijk dank voor het gebruiken van Robuust 360º Haal het maximale uit 360º Robuus Robuust 360º Werkboek e Haal het maximale uit Hartelijk dank voor het gebruiken van Robuust 360º 360º feedback is een krachtig instrument, maar dient op de juiste wijze gebruikt te worden. Lees

Nadere informatie

Samenvatting. Evaluatie regeling DNAverwantschapsonderzoek. prof. dr. Heinrich Winter mr. dr. Rolf Hoving mr. Christian Boxum mr.

Samenvatting. Evaluatie regeling DNAverwantschapsonderzoek. prof. dr. Heinrich Winter mr. dr. Rolf Hoving mr. Christian Boxum mr. Samenvatting Evaluatie regeling DNAverwantschapsonderzoek prof. dr. Heinrich Winter mr. dr. Rolf Hoving mr. Christian Boxum mr. Christine Veen Groningen, maart 2019 Samenvatting Inleiding In dit onderzoek

Nadere informatie

Andere kijk op validiteit

Andere kijk op validiteit Andere kijk op validiteit Waarde van klinische testen Mark Vongehr Fysio-/manueeltherapeut klinimetrie Het objectiveren van klinische symptomen en tekenen met behulp van valide meetinstrumenten meetinstrumenten

Nadere informatie

Training Within Industry - Job Instruction

Training Within Industry - Job Instruction Training Within Industry - Job Instruction Inleiding In veel bedrijven worden problemen opgelost door doelgericht aan die problemen te werken. Achteraf hadden deze problemen voorkomen kunnen worden, door

Nadere informatie