RABG 2008/6 ACTUALIA. Samengesteld door Flip Petillion Advocaat

Transcriptie

1 A CTUALIA ACTUALIA Samengesteld door Flip Petillion Advocaat Wetgeving Het nieuwe Milieuschadedecreet samengevat Op 12 februari 2008 verscheen in het Belgisch Staatsblad het decreet van 21 december 2007 tot aanvulling van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid met een titel XV. Milieuschade. Dit Milieuschadedecreet vormt de omzetting voor het Vlaamse Gewest van de Europese Richtlijn 2004/35/EG van 21 april 2004 betreffende milieuaansprakelijkheid met betrekking tot het voorkomen en herstellen van milieuschade. Het decreet treedt in werking vanaf 30 april 2007, dit is de omzettingsdatum van de Richtlijn Milieuschade. De milieuschaderegeling is gebaseerd op het beginsel dat de vervuiler betaalt. Exploitanten die milieuschade veroorzaken of een onmiddellijk gevaar doen ontstaan dat zich dergelijke schade voordoet, zijn in beginsel gehouden de kosten van de noodzakelijke preventie- of herstelmaatregelen te dragen. Op die manier worden zij aangespoord om maatregelen te nemen en duurzame praktijken te ontwikkelen om het risico op milieuschade te beperken. Het Milieuschadedecreet is van toepassing op milieuschade en op de onmiddellijke dreiging van milieuschade veroorzaakt door bepaalde, in een bijlage vermelde, milieugevaarlijke beroepsactiviteiten (afvalbeheer, gebruik en vervoer van gevaarlijke stoffen, exploitatie van IPPC-installaties, enz.), en dit ongeacht het feit of er fout of nalatigheid werd begaan (algemene objectieve aansprakelijkheid). Daarnaast heeft het Milieuschadedecreet ook betrekking op schade aan beschermde soorten en natuurlijke habitats veroorzaakt door andere beroepsactiviteiten, op voorwaarde dat kan worden aangetoond dat de exploitant in gebreke is gebleven of nalatig is geweest (bijkomende foutaansprakelijkheid voor schade aan de natuur). Het Milieuschadedecreet geldt niet voor historische verontreiniging, maar betreft enkel milieuschade die zich na 30 april 2007 voordeed. Schade wordt omschreven als een meetbare ongunstige verandering in een natuurlijke rijkdom of een meetbare aantasting van een ecosysteemfunctie, die direct of indirect optreedt. De natuurlijke rijkdommen zijn de beschermde soorten en de natuurlijke habitats, het water en de bodem. Om dit te concretiseren wordt verwezen naar begrippen en bepalingen uit het Decreet Natuurbehoud, het Decreet Integrale Bepalingen Waterbeleid en het Bodemdecreet. Het Milieuschadedecreet is enkel van toepassing op aanmerkelijke, significante schade. Of milieuschade aanmerkelijk is, wordt beoordeeld aan de hand van in het Milieuschadedecreet opgenomen criteria, zoals de zeldzaamheid en het regeneratievermogen van een soort, de oppervlakte van een habitat en de natuurlijke schommelingen. Het eerste luik van het Milieuschadedecreet handelt over het voorkomen van milieuschade. Wanneer zich nog geen milieuschade heeft voorgedaan, maar er een onmiddellijke dreiging bestaat dat zich in de nabije toekomst milieuschade zal voordoen, moet de exploitant zelfstandig en onverwijld de nodige preventieve maatregelen nemen om schade te voorkomen of te beperken. Het tweede luik betreft het herstellen van milieuschade. Doet zich toch milieuschade voor, dan is de exploitant gehouden de bevoegde instantie hiervan op de hoogte te bren- 412 LARCIER

2 A CTUALIA RABG 2008/6 gen en de nodige herstelactie te ondernemen en de beschadigde natuurlijke rijkdommen terug tot de referentietoestand te brengen. Drie mogelijke types herstelmaatregelen zijn mogelijk: primaire herstelmaatregelen voor de beschadigde natuurlijke rijkdommen zelf; complementaire herstelmaatregelen op een andere locatie in de buurt; compenserende herstelmaatregelen die gericht zijn op de compensatie voor tussentijdse verliezen in afwachting van natuurlijke regeneratie. De exploitant is diegene die een beroepsactiviteit regelt of verricht, of een doorslaggevende economische zeggenschap heeft over het technisch functioneren van de activiteit. Het betreft ook de vergunninghouder of diegene die de activiteit laat registreren, of er kennisgeving van doet. Activiteiten van particulieren vallen niet onder het toepassingsgebied. Naast de verplichting tot het nemen van preventieve maatregelen en herstelmaatregelen, is de exploitant die de milieuschade of de onmiddellijke dreiging daarop veroorzaakt, in principe verplicht de kosten van deze maatregelen te dragen (de vervuiler betaalt). Het Milieuschadedecreet voorziet een aantal uitzonderingen (overmacht, kernenergie, militaire activiteiten, diffuse verontreiniging, enz.), die gerechtvaardigd zijn door de noodzaak rechtszekerheid te bieden en de mogelijkheden tot innovatie te vrijwaren. In het Vlaamse Gewest blijft bodemschade onder het Bodemdecreet vallen. Daarnaast beschikt de exploitant over een aantal verweermiddelen. De exploitant is niet verplicht de kosten te dragen wanneer hij kan bewijzen dat: de schade is veroorzaakt door een derde, ondanks het feit dat passende veiligheidsmaatregelen waren getroffen; de schade het gevolg is van de opvolging van een dwingende opdracht of instructie van een overheidsinstantie. Het Milieuschadedecreet maakt ook gebruik van de door de richtlijn Milieuschade geboden mogelijkheid om de zogenaamde permit defence en state of the art defence op te nemen. Zo is de exploitant niet verplicht de kosten van de herstelmaatregelen te dragen wanneer hij erin slaagt aan te tonen dat hij niet nalatig was en: de milieuschade werd veroorzaakt door een emissie of gebeurtenis die uitdrukkelijk is toegestaan op grond van, en geheel in overeenstemming is met de voorwaarden van een vergunning; de activiteit op het ogenblik dat die plaatsvond volgens de stand van de wetenschappelijke en technologische kennis niet als schadelijk werd beschouwd. In dergelijke omstandigheden blijft de exploitant verplicht de nodige maatregelen te nemen, maar kan hij een beroep doen op het Mina-fonds om de gemaakte kosten terugbetaald te krijgen. Het Milieuschadedecreet duidt het nieuwe departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE) aan als bevoegde instantie die in beginsel verantwoordelijk is voor de uitvoering van de taken waarin de richtlijn voorziet. Het is wel mogelijk dat bepaalde taken aan het Agentschap Natuur en Bos (ANB), de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) of de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) of andere overheidsinstanties worden opgedragen of gedelegeerd. Organisaties die opkomen voor het algemene belang, zoals niet-gouvernementele milieuorganisaties (milieu-ngo s), die aan voorwaarden van de wet op de milieustakingsvordering voldoen, evenals particulieren die schade hebben ondervonden, kunnen de bevoegde instantie verzoeken passende maatregelen te treffen. Wanneer dit verzoek aannemelijk maakt dat er milieuschade bestaat, is de instantie verplicht daar binnen een redelijke termijn gemotiveerd op te antwoorden. Voorts kan dit belanghebbende publiek tegen de beslissing of het stilzitten van de bevoegde instantie beroep bij de Vlaamse regering instellen. Dit maakt het voor het brede publiek mogelijk toezicht en invloed uit te oefenen op de bevoegde instantie. LARCIER 413

3 A CTUALIA Het Milieuschadedecreet vraagt ook het nodige te doen om de ontwikkeling van financiële zekerheidsproducten aan te moedigen, zodat exploitanten van milieugevaarlijke activiteiten over financiële garanties beschikken om hun verantwoordelijkheden na te komen. Zonder aangepaste financiële zekerheid is er immers een risico op insolventie en bestaat het gevaar dat in de praktijk de doelstelling van het Milieuschadedecreet niet wordt bereikt. Om hier aan te voldoen wordt er op regelmatige basis overleg met de banken en verzekeraars gepleegd. Tot slot, kan nog vermeld worden dat het departement LNE samen met het kabinet Crevits in de loop van de maand april in elke provincie een informatieronde zal organiseren over het Milieuschadedecreet én het Milieuhandhavingsdecreet. Voor meer info: Zie (trefwoord Milieuschade ) of Hannes DESCAMPS Jurist-Beleidsmedewerker Afdeling Internationaal Milieubeleid Bewegingen B.S. 19 februari 2008 Zijn benoemd tot raadsheer in het hof van beroep te Antwerpen: Mevrouw Couwenberg, I., rechter in de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen; Mevrouw Ghyselen, M., rechter in de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen; Mevrouw Mampay, M., toegevoegd substituut-procureur des Konings in het rechtsgebied van het hof van beroep te Antwerpen, werd benoemd tot substituut-procureur des Konings bij de rechtbank van eerste aanleg te Turnhout. Zij is gelijktijdig benoemd tot substituut-procureur des Konings bij de rechtbanken van eerste aanleg te Antwerpen en te Mechelen. De heer Dehertog, F., advocaat, werd benoemd tot substituut-procureur des Konings bij de rechtbank van eerste aanleg te Hasselt. Hij is gelijktijdig benoemd tot substituut-procureur des Konings bij de rechtbank van eerste aanleg te Tongeren. Mevrouw Guyonnaud, V., parketjurist in het rechtsgebied van het hof van beroep te Gent, werd benoemd tot substituut-procureur des Konings bij de rechtbank van eerste aanleg te Brugge. Zij is gelijktijdig benoemd tot substituut-procureur des Konings bij de rechtbanken van eerste aanleg te Ieper, te Kortrijk en te Veurne. De heer Manderick, M., parketjurist in het rechtsgebied van het hof van beroep te Gent, werd benoemd tot substituut-procureur des Konings bij de rechtbank van eerste aanleg te Brugge. Hij is gelijktijdig benoemd tot substituut-procureur des Konings bij de rechbanken van eerste aanleg te Ieper, te Kortrijk en te Veurne. De heer Simoens, N., substituut-procureur des Konings bij de rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk, werd benoemd tot rechter in de rechtbank van eerste aanleg te Oudenaarde. Hij is gelijktijdig benoemd tot rechter in de rechtbanken van eerste aanleg te Dendermonde en te Gent. B.S. 20 februari 2008 (ed. 2) Aan de heer Craenen, G., werd, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend uit zijn ambt van plaatsvervangend raadsheer in het hof van beroep te Brussel. De heer Van Impe, K., rechter in de rechtbank van eerste aanleg te Leuven, werd aangewezen tot de functie van onderzoeksrechter voor een termijn van één jaar. 414 LARCIER

4 A CTUALIA RABG 2008/6 B.S. 22 februari 2008 (ed. 4) Mevrouw Van der borght, K., rechter in de rechtbank van eerste aanleg te Brussel, werd aangewezen tot de functie van jeugdrechter voor een termijn van één jaar. Mevrouw Dewachter, K., rechter in de rechtbank van eerste aanleg te Ieper, werd aangewezen tot de functie van jeugdrechter voor een termijn van één jaar. De heer Verstraete, R., voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg te Ieper, werd, op zijn verzoek, ontlast uit zijn functie van jeugdrechter. B.S. 25 februari 2008 Zijn benoemd tot substituut-procureur-generaal bij het hof van beroep te Gent: Mevrouw De Boever, E., substituut-procureur des Konings bij de rechtbank van eerste aanleg te Oudenaarde; de heer Deraeve, D., substituut-procureur des Konings bij de rechtbank van eerste aanleg te Veurne. Mevrouw Vancutsem, A., jurist op arbeidsovereenkomst in het rechtsgebied van het hof van beroep te Antwerpen, werd benoemd tot toegevoegd rechter in het rechtsgebied van dit hof. Zij is aangewezen om haar ambt uit te oefenen in alle rechtbanken van eerste aanleg van het rechtsgebied van het hof van beroep te Antwerpen voor een periode van vijf jaar. Mevrouw Vervaeke, E., eerste substituut-procureur des Konings bij de rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk, werd benoemd tot toegevoegd rechter voor het rechtsgebied van het hof van beroep te Gent. Zij is aangewezen om haar ambt uit te oefenen in alle rechtbanken van eerste aanleg van het rechtsgebied van het hof van beroep te Gent voor een periode van vijf jaar. De heer Van Der Straeten, J., advocaat, werd benoemd tot plaatsvervangend rechter in de rechtbank van eerste aanleg te Gent. Mevrouw Vreysen, B., advocaat, werd benoemd tot plaatsvervangend rechter in het vredegerecht van het elfde kanton Antwerpen. Mevrouw Aelbrecht, V.,advocaat, werd benoemd tot toegevoegd rechter voor het rechtsgebied van het hof van beroep te Gent. Zij is aangewezen om haar ambt uit te oefenen in alle rechtbanken van eerste aanleg van het rechtsgebied van het hof van beroep te Gent voor een periode van vijf jaar. B.S. 27 februari 2008 Het hof van beroep te Brussel, verenigd in algemene vergadering, heeft de heer Maes, L., raadsheer, aangewezen tot kamervoorzitter, voor een termijn van drie jaar. LARCIER 415

5 416 LARCIER