DGA & Uitfasering pensioen in eigen beheer

Transcriptie

1 DGA & Uitfasering pensioen in eigen beheer van pensioenadvies naar financieel management Mr. J.T. Gommer MPLA 1

2 Over Akkermans & Partners Akkermans & Partners heeft als full-service pensioenen financial managementspecialist, sinds 1982 een prachtige reputatie in de pensioen- en financial managementbranche opgebouwd. Gestart als onafhankelijke pensioenadviseur en uitgebouwd tot de onderstaande dienstverlening voor een prachtige klantenkring. Innovatief & Trendsettend! Binnen de dynamiek van de pensioen- en financial managementsector zetten wij ons dan ook in voor professionele dienstverlening. Onze dienstverlening Legal & Advice DGA advisering en financiële planning via Accountants & Belastingadviseurs, netwerken, pensioenadvocatuur (affiliatie met Gommer & Partners Pensioen Advocaten) Corporate Werknemerspensioen, consulting Solutions ondernemingsraden, consulting werkgevers, begeleiding & nazorg pensioenregelingen Knowledge Wft- en pensioenopleidingen, financiële planningsopleidingen, overheid erkende Master in Pensions, examens, vakbladen, pensioenweblog Software DGA software, DGA & IB-ondernemer Financiële planningssoftware, Wftproof collectieve pensioensoftware, pensioencommunicatie oplossingen People & Detachering en projectsoftware Projects PensionFund Visitatie Commissie Pensioenfondsen, Solutions Executive search, Pensioen (pensioencommunicatie) Over de auteur Mr. J. Theo Gommer MPLA (1966) is partner bij de Akkermans & Partners Groep te Tilburg, een van de grootste onafhankelijke pensioen- en financial management dienstverleners in Nederland. Hij studeerde rechten aan de Universiteit van Groningen, deed zijn Master-opleiding in 2002 en is promovendus aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Daarnaast is hij partner bij Gommer & Partners Pensioen Advocaten en mede-initiatiefnemer van de Visitatie Commissie Pensioenfondsen B.V. Verder is hij voorzitter van de Nederlandse Orde van PensioenDeskundigen en een veelgevraagd inleider/docent bij lezingen, cursussen en opleidingen. Hij publiceert artikelen in dag- en vakbladen, o.a. de Telegraaf en op ONL.nl. Tot slot is hij hoofdredacteur van het vakblad PensioenAlert en Onderneming+Pensioen. 2

3 Inhoudsopgave MANAGEMENT SUMMARY 4 1. INLEIDING 5 2. WET UITFASERING PENSIOEN IN EIGEN BEHEER 6 3. POSITIE VAN DE PARTNER 9 4. BIJZONDERE SITUATIES OVERIGE AANDACHTSPUNTEN DGA PENSIOENADVIES WORDT FINANCIËLE PLANNING 14 BEGRIPPEN 16 CHECKLIST 18 LITERATUUR 19 3

4 Management Summary Nadat Staatssecretaris Wiebes zijn plannen met het pensioen in eigen beheer voor de DGA op 1 juli 2016 al globaal bekend had gemaakt, heeft hij op Prinsjesdag het Wetsvoorstel Uitfasering pensioen in eigen beheer gepubliceerd. Op 7 maart 2017 heeft ook de Eerste Kamer ingestemd. Vanaf 1 april 2017 kan het pensioen worden afgekocht of omgezet in een oudedagsverplichting. Als de DGA hier niet voor kiest, kan het opgebouwde pensioen premievrij blijven staan. De afkoop kan met een korting van 34,5% op de fiscale voorziening in 2017 (25% in 2018 en 19,5% in 2019). Ook de omzetting in de oudedagsverplichting kan op basis van fiscale grondslagen. De oudedagsverplichting is een soort bancaire lijfrente. Deze moet uiterlijk vanaf de AOW-datum in 20 jaar worden uitgekeerd in gelijke termijnen. Bij overlijden gaan de resterende termijnen naar de erfgenamen. Wil de DGA voor de afkoop(korting) of omzetting in de oudedagsverplichting in aanmerking komen, dan moet de partner hiervoor tekenen én moet ingeval van omzetting in een oudedagsverplichting, aangegeven worden of er een regeling is getroffen in het geval van een eventuele echtscheiding. Verzekerde pensioenen kunnen nog tot 1 juli 2017 worden teruggehaald naar een eigen BV, maar komen dan niet in aanmerking voor een korting op het tarief. Afhankelijk van wie de aandelen van de BV heeft waarin het pensioen is onderbracht dat wordt afgekocht of omgezet, kan er sprake zijn van de noodzaak van compensatie en/of schenkingsrechten. Een regulier verzekerd pensioen blijft gewoon mogelijk, evenals een (bancaire) lijfrente. De conclusie kan mede zijn dat, voordat definitieve keuzes gemaakt kunnen worden, ook goed gekeken zal moeten worden naar de overige inkomensvoorzieningen en bezittingen van de DGA. Een bredere kijk dan alleen pensioen lijkt dan ook noodzakelijk. Na het uitfaseren van pensioen in eigen beheer, wordt pensioenadvies voor de DGA echt financieel management. Novelle 1 Op grond van de Novelle mag geen rekening worden gehouden met (extra) indexatie lasten! 1 Op 20 december 2016 is de stemming in de Eerste Kamer aangehouden omdat De rol van de partner is derhalve van groot belang. Bij de advisering zal de positie van de partner dan ook volop aandacht moeten krijgen. de onzekerheid bestond of niet alsnog (extra) indexatielasten genomen konden worden. De Novelle heeft dit weggeschreven. Alleen bestaande actiefposten mogen worden afgewikkeld. Bij afkoop ineens, bij omzetting in een oudedagsverplichting tot einde uitkering. 4

5 1. Inleiding De afgelopen decennia is het pensioen van de directeur-grootaandeelhouder 2 (hierna DGA ) steeds ingewikkelder geworden. Er zijn vele juridische wijzigingen geweest, bijvoorbeeld de verhoging van de pensioenleeftijd van 60 naar 65 en daarna naar 67 jaar en de maximering van het pensioengevend salaris tot ,- (2017). Ook had de DGA te maken met verschillen in fiscale en commerciële waardering. Met name omdat de marktrente onder de 4% is gezakt, loopt de waardering van de fiscale voorziening steeds meer uit de pas met de commerciële. De conclusie is dat er geen alternatief mogelijk is en daarom is besloten per 1 juli 2017 de mogelijkheid van pensioen in eigen beheer te beëindigen. Bestaande voorzieningen worden uitgefaseerd middels een optie tot afkoop of omzetting in een oudedagsverplichting. Indien hiervoor niet wordt gekozen, dient het pensioen premievrij gemaakt te worden en kunnen de opgebouwde rechten regulier afgewikkeld worden. WIEBES VERWACHT DAT ZO N 36% VAN ALLE DGA S GAAN AFKOPEN Met onder andere als gevolg dat de DGA geen dividend kan uitkeren, maar ook complexe exercities bij de overdracht van pensioen van de ene BV naar de andere. Juist in een tijdperk van toenemende vergrijzing breekt een tijdperk aan waarin DGA s ook daadwerkelijk pensioen moeten uitkeren en bleek het pensioen in de eigen BV een steeds groter blok aan het been van de DGA (en de fiscus). Er zijn zo n DGA s die pensioen in eigen beheer hebben met gezamenlijk ongeveer 40 á 50 miljard aan fiscale voorziening, die een commerciële waarde hebben van circa 100 miljard. Staatssecretaris Wiebes verwacht dat zo n 36% van alle DGA s gaan afkopen, dat 24% kiest voor de oudedagsverplichting en dat derhalve 40% hun pensioen premievrij laat staan. Die laatste zullen met name ook DGA s zijn die gescheiden zijn en waarvan de (ex-)partner niet tekent. In 2012 kondigde voormalig staatsecretaris Weekers daarom aan om te onderzoeken of het pensioen van de DGA niet vereenvoudigd kon worden. Vervolgens is met een vijftal brieven 3 uitvoerig onderzocht wat een mogelijke oplossing kon zijn. 2 Formeel is het werknemer-grootaandeelhouder. Indien 10% van de aandelen worden gehouden, direct of indirect, in de werkgever-bv mag pensioen in een eigen BV opgebouwd worden. De kwalificatie Directeur is niet nodig. 3 6 december 2013, 2 juni 2014, 1 juli 2015, 17 december2015 en 1 juli Daarnaast zijn er nog diverse verslagen en vragen & antwoorden. 5

6 2. Wet Uitfasering pensioen in eigen beheer Er worden twee opties geboden om het pensioen uit te faseren: afkoop en omzetting in een oudedagsverplichting. Indien hiervoor wordt gekozen, móet de partner hiermee instemmen. Ook moet de belastingdienst binnen één maand geïnformeerd worden. Tevens moet aangegeven worden óf er een regeling is getroffen met het oog op een eventuele echtscheiding. Als hiervoor niet wordt gekozen of aan wordt voldaan, dan blijven de opgebouwde pensioenrechten gewoon in stand en volgen de normale regels omtrent de afwikkeling. Afkoop Het pensioen kan worden afgestempeld naar de fiscale waarde. Deze kan vervolgens worden afgekocht met een korting van 34,5% in De korting in 2018 bedraagt nog 25% en in 2019 nog 19,5%. Daarbij is van belang dat alleen over de fiscale voorziening per ultimo 2015 de korting wordt verkregen. Bepalend voor het moment van afkoop is de datum waarop dit civiel juridisch is overeengekomen. Voorbeeld Opgebouwd ouderdomspensioen: (partnerpensioen ) Fiscale voorziening per ultimo 2015: Fiscale voorziening moment afkoop: Te betalen loonbelasting: 52% x (65,5% x ) = % x ( / ) = Totaal: Aan de DGA wordt netto uitgekeerd. Er is geen pensioenvoorziening meer. Het partnerpensioen kan eventueel extern worden verzekerd (zie hierna bij de Positie van de Partner ). 6

7 Oudedagsverplichting Ook bij de omzetting in een oudedagsverplichting mag het pensioen eerst worden afgestempeld naar de fiscale waarde. Daarna wordt deze fiscale waarde omgezet en rent jaarlijks op met de marktrente (gebaseerd op het U-rendement). Vervolgens moet uiterlijk vanaf twee maanden na de AOW-datum een uitkering gaan lopen, waardoor de oudedagsverplichting in twintig jaar wordt uitgekeerd. Voorbeeld Opgebouwd ouderdomspensioen: (partnerpensioen ) Fiscale voorziening per ultimo 2015: Fiscale voorziening moment omzetting: Voorziening oudedagsverplichting op 67 jaar, stel Uitkering jaar 1: (1/20) Uitkering jaar 2: (ingeval van een U-rendement van 2%, 1/19 van de stand van de oudedagsverplichting) Uitkering jaar 3: etc. De oudedagsverplichting mag niet worden uitgesteld tot na AOW-datum en mag maximaal 5 jaar eerder ingaan. Variatie in hoogte van de uitkering is niet mogelijk. Tot ingang mag de oudedagsverplichting worden omgezet in een (bancaire) lijfrente, conform de daarvoor geldende regels. Dit betekent ook dat aankoop van een tijdelijke lijfrente mogelijk is 5. Door het pensioen om te zetten in een oudedagsverplichting is de mogelijkheid aanwezig om van een levenslange pensioenuitkering een (deels) tijdelijke lijfrente-uitkering te maken. De zogenaamde dividendklem blijft dan beperkt tot de voorziening ter grootte van de oudedagsverplichting. OOK BIJ DE OUDEDAGSVERPLICHTING BESTAAT DE KANS DAT HET GELD OP IS VOORDAT DE LAATSTE UITKERING IS GEDAAN Na twintig jaar stopt de uitkering. Bij overlijden gaan de resterende termijnen naar de erfgenamen (dat is niet altijd alleen de partner). Ook bij overlijden voor de AOW-datum moeten de erfgenamen een uitkering aankopen, gelijk als bij een bancaire lijfrente. Deze duurt dan per definitie 20 jaar. Aandachtspunten oudedagsverplichting Ook bij de oudedagsverplichting bestaat de kans dat het geld op is voordat de laatste uitkering is gedaan. Er kan dan zonder fiscale sancties worden afgezien van de resterende termijnen 4. Ook lijkt het dat er op de ingangsdatum kan worden afgestempeld op grond van artikel 19b lid 8 Wet LB 64 als er minder dan 75% aan bezittingen is ten opzichte van de oudedagsverplichting. Premievrij Als niet wordt gekozen om af te kopen of om te zetten in een oudedagsverplichting, blijft het opgebouwde pensioen premievrij staan. De toekomstige fiscale faciliteit wordt beëindigd, dus de pensioentoezegging moet premievrij gemaakt worden teneinde fiscale sancties te voorkomen 6. Het premievrije pensioen wordt vervolgens regulier afgewikkeld, inclusief eventuele indexatietoezeggingen. De dividendklem blijft dan onverkort van toepassing. 5 Artikel 125 lid 1 sub c en/of 126a lid 4a sub 3 Wet IB 01 6 Formeel zou de toezegging gesplitst kunnen worden op grond van artikel 18 4 Conform artikel 19b lid 1 sub c Wet LB 64 lid 3 Wet LB 64. 7

8 Informatieplicht Binnen 1 maand nadat geopteerd is voor afkoop of omzetting in een oudedagsverplichting moet de belastingdienst geïnformeerd worden. Hiervoor komt een specifiek formulier. De reden is dat als gevolg van de afkoop er loonbelasting moet worden afgedragen. Daarnaast wil men blijkbaar grip houden op de keuzes. De stand van de voorziening primo en ultimo 2015, per ultimo 2016 en de stand op datum keuze moet aangeleverd worden. Ook moet aangegeven worden óf er een regeling is getroffen met het oog op een eventuele toekomstige echtscheiding bij de keus voor de oudedagsverplichting. Overgangsrecht Het overgangsrecht duurt drie jaar. Ook als in 2017 (of 2018) wordt gekozen voor omzetting in een oudedagsverplichting, mag daarna alsnog worden afgekocht, met uiteraard een lagere korting in de jaren na

9 3. Positie van de partner Civiel juridisch De vraag is of de partner moet instemmen met wijzigingen in de pensioenregeling. Voor het krijgen van het fiscale voordeel van afstempeling (gevolgd door afkoop of omzetting) moet de partner in ieder geval tekenen, ongeacht of deze überhaupt rechten heeft, gezien de pensioentoezegging en de huwelijkse voorwaarden. Dat is derhalve een fiscale eis. Civiel juridisch hangt het af van de situatie. Als er bijvoorbeeld sprake is van huwelijkse voorwaarden (de BV is van de DGA), er geen sprake is van een partnerpensioen en de Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding (Wet VPS) is niet van toepassing, dan heeft de partner geen rechten. Partnerpensioen Als het pensioen wordt afgekocht dan is er geen partnerpensioen meer. Ook bij het omzetten in een oudedagsverplichting wordt het partnerpensioen minder (immers lager en na ingang beperkt tot maximaal 20 jaar). Dit kan worden opgelost met een (nieuwe) pensioentoezegging voor het partnerpensioen, dat extern moet worden verzekerd. Dit kan ook via een nabestaandenlijfrente of via een separate risicoverzekering in Box III. De oplossing voor het vervallen of verminderd zijn van het partnerpensioen is dan ook meer een civiel juridisch aspect vanuit wens, behoefte en zorgplicht, dan dat dit een fiscaal issue is. VOOR HET KRIJGEN VAN HET FISCALE VOORDEEL VAN AFSTEMPELING MOET DE PARTNER IN IEDER GEVAL TEKENEN Formeel hoeft deze dan ook niet in te stemmen met het premievrij maken. Toch wordt in de nota naar aanleiding van het verslag gesteld dat dit wel het geval moet zijn. Indien er wel sprake is van een partnerpensioen en/of de Wet VPS is wel van toepassing, dan is de conclusie dat de partner moet instemmen. Zeker als ook de pensioenbrief mede door de partner is getekend. Er is dan sprake van een derdenbeding met rechten voor de partner. Op grond van de (eigen) zorgplicht (van de adviseur) is het tot slot altijd verstandig om de partner te informeren en te laten tekenen. De Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding (VPS) De gevolgen met het oog op een eventuele echtscheiding zijn belangrijker. Omdat de belastingdienst geïnformeerd moet worden óf er een regeling is getroffen impliceert dat bij een ja, dát er ook een regeling getroffen moet worden. Ingeval van premievrij maken van de lopende toezegging (en dat is al in zo n 70 á 80% van de gevallen gebeurd) en het premievrij laten staan na 2017, verandert er niets aan de rechten van de partner. Deze houdt recht op diens deel én het recht op afstorting in geval van echtscheiding. 9

10 Ingeval van afkoop is er geen pensioen meer. De vraag is dan of de partner gecompenseerd moet worden. Gesteld kan worden dat de partner recht heeft op meer dan de helft van de opgebouwde rechten. Wel kan de verdeling worden aangepast conform de Wet VPS. Ingeval van gemeenschap van goederen kan worden geconstateerd dat de afkoopsom in de boedel valt en dat deze bij een echtscheiding regulier wordt verdeeld. Compensatie lijkt dan niet nodig. Als het pensioen wordt omgezet in een oudedagsverplichting, kan naar analogie van de Wet VPS worden afgesproken dat de partner bij een echtscheiding de helft van de opgebouwde voorziening krijgt inclusief het recht op afstorting. Zelfs als partijen op huwelijkse voorwaarden zijn gehuwd, lijkt dit zonder compensatie een juiste en verantwoorde afspraak. Van belang is uiteraard dat de partner moet begrijpen wat de consequenties van de keus zijn. DGA s die al gescheiden zijn, behoeven ook toestemming van de partner ten aanzien van het eigen deel. Hoezeer de rechten van de ex-partner ook vaststaan. Tot slot is nog van belang dat de partner een zelfstandig recht heeft op diens deel van het pensioen, maar dat de partner slechts recht heeft op de helft van de waarde van de oudedagsverplichting ingeval partijen in gemeenschap van goederen gehuwd zijn. Het alsnog toebedelen van een deel aan de partner bij de echtscheiding lijkt fiscaal geen andere gevolgen te hebben dan dat de uitkeringen bij de partner belast zijn. 10

11 4. Bijzondere situaties Ingegane pensioenen Als het pensioen al is ingegaan, kan eveneens gekozen worden om het af te kopen of om te zetten in een oudedagsverplichting. De bepalende fiscale waarde is dan de balanswaarde op het moment van de keus. Deze is normaliter lager dan de balanswaarde per ultimo De jaren dat al een uitkering is genoten vanaf de AOW-datum, komt in mindering op de resterende termijnen (van 20 jaar) die nog gedaan moeten worden. Als de DGA bijvoorbeeld 72 jaar is, moet er nog 13 jaar een oudedagsverplichting worden uitgekeerd. Als het pensioen is ingegaan voor de AOW-datum, dan komen de jaren die nog tot de AOW-datum te gaan zijn bovenop de 20 jaar (echter niet eerder dan 5 jaar voor de AOW-datum). Pensioen in meerdere BV s Als de pensioentoezegging in meerdere BV s is ondergebracht dan mag niet per BV worden gekozen. Dit geldt wel als er in één BV sprake is van meerdere pensioenvoorzieningen, afkomstig uit meerdere dienstbetrekkingen. Ook als in één BV het pensioen is ondergebracht van meerdere DGA s, kan iedere DGA voor zich keuzes maken. Pensioen in een aparte Pensioen BV kan eveneens afgekocht en/of omgezet worden in een oudedagsverplichting. Bepalend is ook dan de fiscale voorziening volgens de Vennootschapsbelasting 8. Wel kan er dan sprake zijn van schenkingsbelasting (zie verder pagina 13). Ook ingegane partnerpensioenen mogen worden afgekocht of omgezet 7. 7 Ook een ingegaan arbeidsongeschiktheidspensioen mag worden afgekocht, hoezeer dit niet zo logisch is. 8 Een eventuele actiefpost in de overdragende BV komt te vervallen ten last van de winst. 11

12 Verzekerd pensioen Het verzekerde pensioen rente of kapitaal houdt zijn DGA-status en kan regulier worden afgewikkeld. Wel moet er vanaf 1 juli 2017 een juiste pensioenbrief aan ten grondslag liggen. Ook kan nog tot 1 juli 2017 het pensioen worden teruggehaald naar de eigen BV en vervolgens afgekocht of omgezet te worden in een oudedagsverplichting. Ingeval van afkoop wordt, nu dat plaatsvindt na 2015, geen korting verleend op dat deel. ALS HET ECHTER VEREVEND IS, EN ER DUS SPRAKE IS VAN VOORWAARDELIJKE RECHTEN, DAN MOET HET GEHELE PENSIOEN GELIJK BEHANDELD WORDEN Verevend pensioen Indien de DGA is gescheiden en het pensioen is geconverteerd in een eigen recht voor de partner, mogen beiden een afzonderlijke keus maken. Als het echter verevend is, en er dus sprake is van voorwaardelijke rechten, dan moet het gehele pensioen gelijk behandeld worden. De ex-partner moet dan uiteraard instemmen met afkoop of omzetting van diens deel en zal gecompenseerd willen worden. Wel mag het pensioen - indien dat is verzekerd - teruggehaald worden naar de eigen BV en vervolgens worden afgekocht of omgezet. 12

13 5. Overige aandachtspunten Schenkingsrechten De vraag is of ingeval van het afkopen en of omzetten er sprake is van schenkingsrechten als een ander dan de DGA (mede) aandeelhouder is. De DGA geeft immers zijn recht op de commerciële waarde op. Daarmee worden de aandelen van de BV meer waard, hetgeen in principe een schenking impliceert. Dit hangt in ieder geval ook af van de vraag hoeveel activa daadwerkelijk aanwezig is. Ook lijkt het gerechtvaardigd te stellen dat de DGA wellicht meer belang hecht aan een afkoopbedrag ineens dan pensioentermijnen in de toekomst. Verkoop van de BV met het oog op dit wetsvoorstel is in ieder geval een verdachte transactie (fraus legis). Overlijden en oudedagsverplichting Artikel 13a Successiewet is niet meer - van toepassing ingeval van omzetting in een oudedagsverplichting. De (resterende) uitkeringen die hieruit voortvloeien worden immers altijd uitgekeerd (aan de erfgenamen). Er kan bij overlijden dan ook nooit sprake zijn van een waardestijging van de aandelen als gevolg van het overlijden van de DGA. Gebruikelijk loon en rekening-courantschuld aan BV Indien een pensioenregeling premievrij wordt gemaakt, dan zal er normaliter sprake moeten zijn van looncompensatie. In hoeverre het gebruikelijk loon van de DGA moet worden aangepast is dan de vraag. Aandacht hiervoor is in ieder geval nodig. Normaal gesproken zal het loon dan verhoogd moeten worden met de jaarlijkse waarde van het weggevallen pensioen. Als er binnen de marge inzake het gebruikelijk loon nog ruimte zit, kan dit (deels) achterwege blijven. Ook lijkt er aandacht te moeten zijn voor de rekening-courant verhouding, zeker ingeval van afkoop. Als de netto-afkoopsom wordt uitbetaald, kan dat impliceren dat daarmee (een deel van) de rekening-courantschuld moet worden afgelost. 13

14 6. DGA pensioenadvies wordt financiële planning Zorgplicht Zowel de zorgplicht jegens de DGA, diens partner als de zorgplicht voor de adviseur zelf is van groot belang. Het juist, tijdig, duidelijk en begrijpelijk adviseren en communiceren, op basis van alle objectieve feiten en omstandigheden is een must. Het kan dan goed zijn om de partner van de DGA te attenderen op de mogelijkheid van een eigen second opinion door een onafhankelijke derde. In ieder geval moet het definitieve advies getekend worden door beide partijen, waarmee ze aangeven dit advies begrepen te hebben. Daarnaast moeten alle relevante juridische documenten getekend worden én moet de belastingdienst worden geïnformeerd. laten staan. Het voordeel van het terughalen is onder andere dat de nieuwe oudedagsverplichting een (bancaire) lijfrente kan worden en dus ook (deels) tijdelijk kan worden uitgekeerd. Hiermee maakt u van een levenslange (pensioen)voorziening een mogelijke tijdelijke lijfrente. Dat kan interessant zijn. Gezien de drukte die zal ontstaan bij verzekeraars is het advies om daar dus zeer snel mee aan de slag te gaan. In ieder geval moet dus voor 1 juli 2017, het verzoek worden gedaan aan de verzekeraar. Bij voorkeur moet de verzekeraar dan ook bevestigen dat zij akkoord is, zodat alleen de administratieve afhandeling en de feitelijke overdracht nog hoeft plaats te vinden. HET IS NATUURLIJK GOED OM ÁLLE DGA S ZO SNEL MOGELIJK TE INFORMEREN OVER DE AANSTAANDE WETSWIJZIGINGEN Deadlines De wet kent meerdere deadlines, waarvan sommige al per 1 juli 2017 aflopen 9. Nog beter is het om het kapitaal al zo snel mogelijk over te dragen naar de eigen BV! Wat moet u nog doen begin 2017 Voor 1 juli 2017 moet een lopende pensioentoezegging premievrij worden gemaakt. Gezien de krappe tijd tussen het definitieve wetsvoorstel en 1 juli 2017, is het goed om alle lopende pensioentoezeggingen én in beeld te hebben én wellicht zelfs al de overeenkomst inzake het premievrij maken op te maken, zodat deze snel getekend kan worden. Nu al premievrij maken per 1 juli 2017 kan natuurlijk ook. Verder moet u voor 1 juli 2017 een keus maken om eventueel verzekerd pensioen terug te halen naar de eigen BV. U kunt dan daarna in 2017 e.v. beslissen of u wilt afkopen, omzetten of premievrij Voor adviseurs Tot slot is het verstandig om alle DGA s zodanig in kaart te brengen, dat u precies weet welke DGA u als eerste in 2017 moet benaderen en welke wellicht op een later tijdstip. Het is natuurlijk goed om álle DGA s zo snel mogelijk te informeren over de aanstaande wetswijzigingen. Wat moet u doen in 2017 Wilt u gebruik maken van de maximale korting, dan moet het pensioen in 2017 worden afgekocht. Het hele adviestraject zal dus (ruim) voor het eind van het jaar afgerond moeten zijn. Daarnaast is van belang, dat zolang niet wordt afgekocht of omgezet in en oudedagsverplichting, de voorziening actuarieel opgerent moet worden, op basis van 4% en sterfte. 9 Zie ook 14

15 Als het pensioen echter wordt omgezet in een oudedagsverplichting, dan hoeft vanaf dat moment de voorziening slechts te worden opgerent met de veel lagere marktrente, van momenteel minder dan 1%. Dat scheelt in een jaar tijd op een voorziening van b.v al snel een kleine aan voorziening. Plan van aanpak en checklist Een gedegen plan van aanpak met bijbehorende checklist is nodig. Op pagina 18 treft u deze aan. Financiële planning De conclusie moet ook zijn dat er eerst goed gekeken moet worden naar alle onderdelen van de financiële positie van de DGA, zowel privé als zakelijk, alvorens een goede keus gemaakt kan worden op grond van de wet Uitfasering pensioen in eigen beheer. In ieder geval mag duidelijk zijn dat na de keus de DGA zelf moet bepalen hoe hij de toekomstige pensioenopbouw wil realiseren. Een gedegen financieel toekomstplan kan hierbij helpen. Het gebruik van goede software daarbij is dan absoluut nodig. DIA Financial Managementsoftware voldoet aan alle eisen van moderne financiële planning, inclusief het Wiebes-scenario 10. Na afkoop of omzetting in een oudedagsverplichting mag dit tekort niet worden ingehaald middels (hernieuwd en/of extra) pensioen of lijfrente. De normale mogelijkheden van een verzekerd pensioen, eindloon, middelloon of via een beschikbare premieregeling, blijven ook voor de DGA gewoon van kracht Zie hiervoor 11 Waarbij de PremiePensioenInstelling (PPI) vooralsnog een niet-toegelaten aanbieder is voor DGA-pensioen. Als de DGA weer onder de Pensioenwet gaat vallen is dat probleem opgelost. 15

16 Begrippen AOW: volksverzekering op basis van het omslagstelsel. Dat betekent dat alle AOW-uitkeringen gefinancierd worden door alle werkenden. Er is geen spaarpot zoals bij pensioen. Dekkingsgraad: (geldt alleen voor pensioenfonden): verhouding vermogen ten opzichte van pensioenverplichting, moet minimaal (circa 105% zijn). DIA Financial Management-software: eigentijdse software om relaties duidelijk en begrijpelijk te adviseren over hun financiële positie. Dividendklem: de BV mag slechts dividend uitkeren als er voldoende vrij vermogen is op basis van de commerciële pensioenvoorziening en niet op grond van de fiscale en/of RJ-voorziening. Eindloonregeling: het pensioen is gebaseerd op het laatstverdiende salaris voor pensioendatum. (bancaire) Lijfrente: een privé-voorziening hetzij verzekerd bij een verzekeraar, hetzij in de vorm van een bankrekening bij een bank (of beleggingsonderneming). Middelloonregeling: het pensioen is gebaseerd op het gemiddelde salaris gedurende de hele arbeidsperiode. Novelle: een verbetering van een wetsvoorstel dat al door de Tweede Kamer is aangenomen. Oudedagsverplichting: pensioen in eigen beheer dat is omgezet in een soort bancaire lijfrente, uitgevoerd door een eigen (Pensioen) BV (of Stichting). Partnerpensioen: het pensioen dat de partner (weduwe, weduwnaar of partner) krijgt als de werknemer (de gerechtigde tot het ouderdomspensioen) komt te overlijden. Pensioen: arbeidsvoorwaarde, werkgeverwerknemer, diensttijd gerelateerd, kapitaal gedekt. Dat betekent dat iedere werknemer spaart voor zijn pensioen. Er is een daadwerkelijke spaarpot aanwezig om de pensioenuitkeringen te doen. Pensioengrondslag: dat is het (pensioengevend) salaris minus AOW-franchise ( in 2016). Omdat iedereen AOW krijgt, wordt over de eerste geen pensioen opgebouwd. De AOWuitkering voor een AOW-gerechtigde met een partner die ook AOW-gerechtigd is, is precies 70% van dit bedrag. Pensioenovereenkomst (of pensioenbrief): formele juridische toezegging van pensioen van werkgever aan werknemer. Pensioenreglement: uitwerking van de pensioenovereenkomst en de uitvoeringsovereenkomst in voor de werknemer begrijpelijke taal. Juridisch bindend document. Premieovereenkomst: (beschikbare premieregeling of ook defined contribution): hierbij zegt de werkgever een premie toe in. Afhankelijk van het uiteindelijke rendement met die premie gemaakt, de marktrente op de ingangsdatum en de levensverwachting van de werknemer (en/of partner) zal de hoogte van het uiteindelijke pensioen vastgesteld worden. Uiteraard kan dit op basis van meer of minder voorzichtige uitgangspunten doorgerekend worden. PremiePensioenInstelling: een PPI is een pensioenuitvoerder die primair bedoeld is om ten behoeve van internationaal opererende bedrijven de pensioenregeling uit te voeren. In de praktijk richten zij zich voornamelijk op de Nederlandse MKB-markt. Zij mag alleen premieovereenkomsten in de opbouwfase uitvoeren. Risicoverzekeringen en het pensioen in de uitkeringsfase niet. 16

17 Successiewet, artikel 13a: dit artikel stelt een fictief erfrechtelijk verkrijging voor de aandeelhouders ingeval van overlijden van de DGAerflater. Uitkeringsovereenkomst (defined benefit): hierbij wordt een pensioen in toegezegd, b.v vanaf 65 jaar, al dan niet gecorrigeerd voor inflatie. Uitvoeringsovereenkomst: overeenkomst tussen werkgever en uitvoerder (pensioenfonds of verzekeraar). Bij een DGA is dit veelal de financieringsovereenkomst. Wet VPS: de Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding is per 1 mei 1995 inwerking getreden en geldt voor alle gehuwden en geregistreerden. De wet stelt dat de partner de helft van het opgebouwde ouderdomspensioen tijdens de huwelijkse jaren en het opgebouwde partner pensioen krijgt. Bij huwelijkse voorwaarden of met het oog op de echtscheiding kan hiervan worden afgeweken. De Hoge Raad heeft in 2007 voorts geoordeeld dat de partner normaliter recht heeft op afstorting van diens rechten bij een externe verzekeraar. Wiebes-scenario: adviesmodule om de drie scenario s van het wetsvoorstel Uitfaseren pensioen in eigen beheer door te rekenen en daarover te adviseren en te rapporteren. 17

18 Checklist De onderstaande stukken zijn nodig of kunnen nodig zijn voor het opstellen van een eerste algemene advies omtrent de mogelijkheden binnen het Wiebes-scenario. De juistheid van deze stukken en de juiste verwerking (denk aan getekende overeenkomsten, juiste berekeningen etc.) zijn van groot belang voor het advies en het vervolgtraject. Het zorgvuldig beoordelen hiervan is dan ook nodig. Nadat definitieve keuzes zijn gemaakt kan in DIA Financial Management een complete financiële planning worden gemaakt 1. Notulen AVA/pensioenbrief/-brieven van de huidige toezegging Notulen oud-regime Pensioenbrief oud-regime Notulen Witteveen-regime Pensioenbrief Witteveen-regime Notulen VPL-regime Pensioenbrief VPL-regime Notulen VAP-regime Pensioenbrief VAP-regime Notulen Witteveen 2015-regime Pensioenbrief Witteveen 2015-regime Notulen beëindigingsovereenkomst pensioentoezegging Beëindigingsovereenkomst pensioentoezegging 2. Pensioenberekeningen Berekening 1 januari 2015 Berekening 31 december 2015 Berekening 31 december 2016 Berekening datum afkoop/omzetting Polis externe verzekering NP BV-structuur/eigendomsverhoudingen Jaarrekening BV IB-aangifte DGA (en partner) Gebruikelijk loon Huwelijkse voorwaarden Echtscheidingsconvenant 3. Aanvullende informatie oudedagsvoorzieningen Overige (inkomens)voorzieningen (OP, lijfrente, stamrechten) Elders verzekerde pensioenaanspraken Lijfrenteovereenkomsten in de BV (IB) Lijfrenteovereenkomsten extern Stamrechtovereenkomsten in de BV (LB) Stamrechtovereenkomsten extern Overlijdensrisicoverzekeringen Hypotheekgegevens hoofdwoning 4. Pre-inventarisatie Pre-inventarisatie verzonden Pre-inventarisatie ingevuld ontvangen 5. Wiebes-advies Wiebes-scenario uitgevoerd in DIA Rapport besproken met klant Partner van klant is geïnformeerd over gevolgen Wiebes-scenario Ex-partner(s) van klant is geïnformeerd over gevolgen Wiebes-scenario Ondertekening oplossing door klant én (ex)-partner 6. Documentatie beslissingen Afkoopovereenkomst ondertekend Omzettingsovereenkomst opgesteld Nieuwe lijfrente opbouw uitgevoerd (overeenkomst in dossier) Nieuwe pensioenopbouw uitgevoerd (overeenkomst in dossier) Nieuwe overlijdensrisicoverzekering is uitgevoerd (overeenkomst in dossier) 18

19 Literatuur 2012: Belastingplan : Brief staatssecretaris Weekers, 6 december : Brief staatssecretaris Wiebes, 2 juni : Brieven staatssecretaris Wiebes, 1 juli 2015 en 17 december : Brief staatsecretaris Wiebes 1 juli 2016 Wetsvoorstel uitfaseren pensioen in eigen beheer en enige overige fiscale maatregelen Nota naar aanleiding van het verslag Wetsvoorstel uitfaseren pensioen in eigen beheer Artikel De positie van de (ex)partner/echtgenoot bij de afschaffing pensioen in eigen beheer, Fiscaal Praktijkblad 2016, nummer 16, pagina. 11 e.v., mr. J.T. Gommer MPLA Artikel Wetsvoorstel Uitfasering pensioen in eigen beheer, Weekblad voor Fiscaal Recht, 7162, 6 oktober 2016, pagina e.v., mr. J.T. Gommer MPLA Artikel PensioenAlert 2016/8, pagina 18 e.v. en 2016/9, pagina 8 e.v. Artikelen Pensioenweblog.nl 2017: Novelle wijziging van de Wet uitfasering pensioen in eigen beheer en overige fiscale maatregelen Uw full service partner in Financial Management Wft Advies & Beheer Pension Auditing Pensioencommunicatie 19

20 20