training: Debatteren

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "training: Debatteren"

Transcriptie

1 training: Debatteren

2 >Inhoud > Over deze training 3 > Het debat 7 > Leren debatteren 13 > Oefenen met debatteren 22 > Theoriebron 1: Het debat 25 > Theoriebron 2: Debatteren 28 > Theoriebron 3: Het Lagerhuisdebat 32 > Werkmodel: Voorbereiden van een debat 35 > Werkmodel: Het Lagerhuisdebat 36 > Beoordeling 37 Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus KB Meppel Tel.: Fax: info@edu-actief.nl Internet: Marcel Martinus en ROC Mondriaan Debatteren Auteurs Titel Vormgeving Binnenwerk: DBD design/ruurd de Boer, omslag: Tekst in Beeld/Hubi de Gast ISBN Copyright 2012 Uitgeverij Edu Actief b.v. Eerste druk/tweede oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.

3 >Over deze training Een debat voeren is interessant, nuttig maar ook leuk. Als het maar op de juiste manier gevoerd wordt. Debatteren bevordert de besluitvorming, maar is zeker ook een goed hulpmiddel om te leren je standpunten te verdedigen aan de hand van argumenten. Hierbij spelen sociale vaardigheden een grote rol. Debatteren is eigenlijk leren en oefenen tegelijk. Tijdens deze training leer je wat een debat is, hoe je kunt argumenteren en hoe je een redevoering en een debat kunt voeren. Dat kan pas nadat je verschillende soorten oefeningen hebt gedaan zoals improviseren, je eigen mening verwoorden en observeren. Doelstellingen Je kunt in eigen woorden uitleggen wat er onder een debat verstaan wordt en wat het belang van een debat is voor je toekomstige werkveld. Je kunt aangeven welke vaardigheden van belang zijn om een debat op de juiste wijze te voeren. Je kunt het belang van goed argumenteren in eigen woorden uitleggen. Je kunt de voordelen en de onderdelen van een Lagerhuisdebat in eigen woorden aangeven. Je kunt goede en juiste argumenten formuleren en toepassen. Je kunt het belang van een goede presentatie tijdens het debatteren aangeven én uitvoeren. Je kunt een debat observeren en jureren. Je kunt een magisterdebat uitvoeren. Je kunt improvisatietechnieken gebruiken tijdens een debat. Je kunt interrumperen. Je kunt een Lagerhuisdebat uitvoeren als voorzitter, deelnemer van een team of jurylid. Uitgeverij Edu Actief b.v. 3

4 Je toekomstige collega Naam: Leeftijd: Medewerkers: Werkzaam als: Soort werkzaamheden: Over de werkomgeving: Wat leuk is aan je werk: Wat minder leuk is aan je werk: Belangrijke uitdaging in je werk: Grootste blunder: Grootste succes: Waar je aan werkt: Waar je nog aan wilt werken: Titia Tasma 42 jaar In totaal ruim 400 medewerkers. Onze afdeling bestaat uit zeven medewerkers. Vier collega's hebben SPW of SMD (mbo) als vooropleiding. Drie collega's hebben de opleiding SPH of Maatschappelijk werk gevolgd. Medewerker van de afdeling Sociaal-maatschappelijke dienstverlening bij een grote instelling die oudere mensen begeleidt en verzorgt. Zowel mensen die thuis wonen als mensen die er intramuraal of semimuraal verblijven. Na de geboorte van ons derde kind heb ik via de BBL-route de opleiding Sociaal-pedagogisch werk gevolgd. Inmiddels werk ik vijf jaar bij deze instelling. Ik houd me bezig met veel aspecten, zoals het regelen van voorzieningen voor de ouderen, het begeleiden bij een persoonsgebonden budget, het aanvragen van andere subsidies en het begeleiden en ondersteunen van onze cliënten. De organisatie waarvoor ik werk ondersteunt, begeleidt, verzorgt en verpleegt oudere mensen. Zowel mensen die thuis wonen als mensen die er semimuraal of intramuraal wonen. Dat kan tijdelijk of blijvend zijn. Ik werk in een relatief klein team. Onze kantoren staan centraal en zijn goed bereikbaar voor de cliënten. Het leukst vind ik het directe contact met de oudere cliënten. Zeker als ik iets voor ze kan betekenen zodat deze mensen langer zelfstandig kunnen blijven wonen of zodat ze hierdoor betere zorg kunnen krijgen. Ik kan er maar niet aan wennen dat bepaalde zaken zo enorm lang duren voordat ze geregeld zijn. Al die papieren rompslomp. Ik vind het ook heel moeilijk als mensen overlijden. Ik blijf het een uitdaging vinden om met oudere cliënten op een normale, nietbetuttelende, respectvolle manier om te gaan. Ook al is er sprake van verandering in het gedrag. We hebben immers alles te danken aan vorige generaties. Ik heb een keer langdurig met een verzekeraar gebeld, met toestemming, over een cliënt, meneer Koot. Het gesprek verliep erg merkwaardig, totdat ik erachter kwam dat ik het eigenlijk moest hebben over meneer Kroot. Met de letter 'r' dus. Ik kwam in contact met een mevrouw die op zichzelf woonde. Ze was erg eenzaam en alleen. Na overleg met haar, iemand van de kerk en een vrijwilligersorganisatie krijgt ze nu voldoende bezoek. Ze zegt dat ze zich weer opgewekt voelt. Veel cliënten zijn ongerust nu er zo veel bezuinigingen plaatsvinden. Ik wil daarom een debat organiseren tussen medewerkers van de gemeente en leden van de cliëntenraad. Ik zou het graag voor elkaar willen krijgen dat wij meer tijd voor onze cliënten hebben en minder papierwerk moeten doen. 4 Debatteren

5 Beoordeling Je oefent tijdens de training veel. In welke mate je vooruit bent gegaan en hoe je meer inzicht hebt verworven in de theorie en praktijk, wordt als volgt beoordeeld: 1. jouw actieve deelname tijdens de lessen 2. een persoonlijk verslag met daarin: -- het trainingslogboek -- een reflectie van de training volgens de STARR-methode. 3. een demonstratie van een debat. Persoonlijk verslag Het persoonlijk verslag inleveren voor: In het persoonlijk verslag houd je bij wat je gedaan en geleerd hebt. Het persoonlijk verslag bestaat uit het trainingslogboek en een reflectie volgens de STARR-methode. Het trainingslogboek bestaat uit een schrift of snelhechter waarin je notities bewaart. Voor elke opdracht of oefening noteer je antwoorden op de vragen of aandachtspunten van de vaardigheid. Na elke oefening leg je ook de reflectie vast op papier. Het trainingslogboek werk je netjes uit. De reflectie volgens de STARR-methode doe je aan het einde van de training. Je kiest, met behulp van je trainingslogboek, een aantal voor jou belangrijke opdrachten en oefeningen uit. Deze opdrachten en oefeningen verwerk je in een STARR. Hieronder staat de opzet van een STARR. Werkmodel: Logboek op Werkmodel: Studieplanning op Situatie en Taak Omschrijf de situatie en geef daarbij aan welke rol of taak jij had. Actie en Resultaat Omschrijf welke acties/handelingen je op dat moment hebt ondernomen en wat hiervan het resultaat was. Reflectie Beschrijf hoe jij je op dat moment in die situatie voelde. Beschrijf waarom je op deze manier hebt gehandeld. Beschrijf hoe je het, zo nodig, de volgende keer anders zou aanpakken. Demonstratie: Lagerhuisdebat Deze demonstratie doe je op: Er zullen verschillende demonstraties plaatsvinden. Je voert deze demonstraties met de hele groep uit. Iedereen vervult de rol van debater voor een stelling, debater tegen een stelling en jurylid. De beoordeling vindt plaats aan de hand van de observatielijst voor het Lagerhuisdebat. Standpunten voor de te voeren debatten kunnen door elke student ingebracht worden. De medestudenten bepalen samen of een standpunt geschikt is voor de demonstratie. De score moet een 'voldoende' zijn. Werkmodel: Voorbereiden van een debat Werkmodel: Het Lagerhuisdebat Uitgeverij Edu Actief b.v. 5

6 Tips Maak ruim van tevoren afspraken over het tijdstip van een debat. Er zullen minimaal drie debatten moeten plaatsvinden. Een debat duurt, inclusief de nabespreking, maximaal 30 minuten. Je kunt visuele hulpmiddelen gebruiken, zoals een video of een opname met een mobiele telefoon. Via de internetbronnen kun je vrij makkelijk geschikte standpunten vinden. Taal Taal Taal Taal Neem deze training door en onderstreep de woorden die jij niet kent. Neem deze woorden over in je woordenlijst en zet de betekenis erbij. Nieuwe onbekende woorden die jij tegenkomt tijdens deze training voeg je toe aan de woordenlijst. Na afloop van deze training neem je dit overzicht op in je taalportfolio. Werkmodel: Woordenlijst op 6 Debatteren

7 >Het debat Een debat, wat is dat? Wat is er zo specifiek aan? Om een goed debat te kunnen voeren, zijn er duidelijk standpunten nodig die onderbouwd kunnen worden met juiste en geldige argumenten. Doelstellingen Je kunt vertellen wat onder een debat verstaan wordt. Je kunt belangrijke kenmerken van een debat benoemen. Je kunt de verschillen tussen een debat en een discussie verwoorden. Je kunt in een schema een debat tekenen. Je kunt aangeven wat verstaan wordt onder een standpunt. Je kunt in eigen woorden aangeven welke voorwaarden worden gesteld aan een juist geformuleerd standpunt. Je hebt aan een oefening in debatteren deelgenomen. Je kunt het belang van een debat voor je aanstaande werkveld in je eigen woorden uitleggen. Je kunt een monoloog voeren. 1. Opdracht: Wel eens een debat gevolgd? Waarschijnlijk heb je wel eens een debat gezien. Bijvoorbeeld tijdens een verkiezingscampagne, tijdens een uitzending vanuit de Tweede Kamer of bij het televisieprogramma Het Lagerhuis. Debatten worden uiteraard ook op andere plaatsen gevoerd. Als je nog niet bewust een debat gevolgd hebt, dan kun je dit alsnog doen. Beschrijf kort in je logboek: -- Wanneer heb je een debat gezien? -- Waar heb je dit debat gezien? -- Waar vond het debat plaats? -- Welke mensen deden mee aan dat debat? -- Wat was het onderwerp van het debat? -- Had het debat je belangstelling? Motiveer je antwoord. -- Geef in het kort aan wat jij verstaat onder een debat. Wat is volgens jou het verschil tussen en debat en een discussie? Je kunt gewoon je eigen idee opschrijven zonder iets uit te zoeken. Probeer wel je antwoord te motiveren. Bespreek deze opdracht na met je medestudenten. 2. Oefening: Een debat bekijken Voorbereiding Maak groepjes van twee personen. Lees de opdracht door en zoek een geschikt debat op tv of internet. Uitvoering Kijk eens naar een debat, of een gedeelte daarvan, op televisie of internet. Je kunt dit makkelijk vinden via onder meer het politieke kanaal (themakanaal Politiek 24) of bij Het Lagerhuis van de VARA. Maar er zijn meer mogelijkheden. Ongeveer 10 minuten is voldoende. Let op: kijk de eerste keer zonder het geluid aan te zetten! Uitgeverij Edu Actief b.v. 7

8 Beschrijf in je trainingslogboek: -- Waarover zou het debat gegaan zijn? -- Wie is volgens jou de beste debater (iemand die deelneemt aan een debat) en waarom? -- Wat is je opgevallen aan de communicatie? -- Wat is je nog meer opgevallen? Bekijk hetzelfde fragment vervolgens met het geluid aan en beantwoord nu de volgende vragen: -- Wat klopte in je eerste observatie wel en wat niet? -- Wie is volgens jou de beste debater en waarom? -- Wat is je opgevallen aan de communicatie? -- Wat is je verder opgevallen? -- Hebben jullie steeds dezelfde mening gehad of waren er verschillen? Zo ja, welke verschillen? Controle Hebben jullie een geschikt debat kunnen vinden? Zo ja, waar heb je dat gevonden? Waren er verschillen in jullie waarnemingen als het gaat om een debat met geluid en een debat zonder geluid? Wat was moeilijk en wat was makkelijk? Motiveer je antwoord. Heb je je bevindingen genoteerd? Reflectie Hoe verliep de onderlinge samenwerking? Wat heb je geleerd van deze oefening? 3. Opdracht: Wat is een debat? Beschrijf in eigen woorden wat wordt verstaan onder een debat. Bij deze opdracht kun je gebruikmaken van verschillende bronnen zoals theoriebron 1 en internet. Theoriebron 1: Het debat Denk bij deze opdracht aan: de doelen van een debat de kenmerken van een debat de verschillen tussen een debat en een discussie wat de verschillen zijn tussen debatteren en het geven van alleen je mening. Bespreek deze opdracht na in de groep of met enkele medestudenten. 8 Debatteren

9 4. Oefening: Teken een debat Stel, je zet een discussie op papier als twee rondjes tegenover elkaar. Voorbereiding Lees de opdracht en teken alvast een discussie. Uitvoering Teken een debat, waarbij je de derde partij als een rondje tekent en de voorzitter als een driehoekje. Geef een korte schriftelijke toelichting. Controle Is het gelukt om een debat in deze vorm te tekenen? Reflectie Vond je deze oefening makkelijk? Motiveer dit kort. Maak deze kleine tekening, met toelichting, in je trainingslogboek. 5. Opdracht: Standpunten Een goed en aansprekend standpunt is hét uitgangspunt voor een debat. Geef bij de volgende 'standpunten' aan: Is dit standpunt duidelijk? Is dit standpunt geschikt voor een debat? Is dit standpunt een mening, een vaststaand feit, een argument of iets anders? Wat is je eigen mening bij elk standpunt? 1. Het onderscheid tussen zwarte en witte scholen moet worden bestreden. Duidelijk? Geschikt voor een debat? Standpunt/mening/feit/? Eigen mening: 2. Elke volwassene moet dagelijks een krant lezen. Duidelijk? Geschikt voor een debat? Standpunt/mening/feit/? Eigen mening: Uitgeverij Edu Actief b.v. 9

10 3. Amerika is een democratisch land. Duidelijk? Geschikt voor een debat? Standpunt/mening/feit/? Eigen mening: 4. Mannen en vrouwen zijn niet gelijk maar wel gelijkwaardig. Duidelijk? Geschikt voor een debat? Standpunt/mening/feit/? Eigen mening: 5. Onze school is veilig. Duidelijk? Geschikt voor een debat? Standpunt/mening/feit/? Eigen mening: 6. Oefening: Maar eens proberen Tijdens deze oefening ga je enkele stellingen mondeling verdedigen. Hierbij maakt het niet uit of je het ermee eens bent of juist niet. Je verdedigt de beschreven stelling of je bent er juist tegen, dat is willekeurig en per stelling anders. Ook vervul je wisselend de rol van observator. Per drie stellingen heb je dus een andere rol (voor, tegen of observator). Dit is een voorbereidende oefening om uiteindelijk te komen tot het voeren van een debat. Het gaat er nu ook nog niet om dat je je aan allerlei spelregels houdt. Doe wat jij denkt dat goed is. Voorbereiding Stel groepjes samen van drie personen. Lees de stellingen nauwkeurig door en bedenk argumenten die voor en tegen elke stelling zijn. Bij elke stelling heb je een andere rol. Willekeurig ben je voorstander, tegenstander of observator. Je echte eigen mening doet er even niet toe. Maak hierover goede afspraken; wie vervult welke rol bij de eerste stelling? Wissel van rol per stelling. Je kunt ook loten om de volgorde te bepalen. Maak afspraken over de manier van evalueren. De observator hoeft nu nog geen winnaar aan te wijzen. Lees het onderdeel 'Controle' van tevoren door. 10 Debatteren

11 Uitvoering Lees de stellingen aandachtig door en discussieer maximaal 10 minuten per stelling. De observator houdt de tijd in de gaten. Je kunt ook enkele stellingen uit opdracht 5 gebruiken. Begin met: Ik ben voor, omdat... Of: Ik ben tegen, omdat... De observator noteert bijzonderheden. Spreek na elke stelling de ervaringen samen door. Ga hierbij uit van de observaties. Stellingen 1. Het bestrijden van files is belangrijker dan het zorgen voor een goed milieu. 2. Er moet meer vrouwenvoetbal op televisie komen. 3. Als iemand echt wil, kan hij of zij altijd werk vinden. 4. Het goed kunnen uitvoeren van een debat draagt bij aan de kwaliteit van zorg. 5. Het is goed mogelijk om als docent met een groep een debat aan te gaan. 6. Het is van belang om problemen binnen een studiegroep zo veel mogelijk te voorkomen. 7. Alle jongeren in Nederland moeten een pc hebben. 8. Het is belangrijk dat alle werknemers lid zijn van een vakbond. 9. Er moeten meer vrijwilligers aan de slag in de sector Zorg & Welzijn. 10. Elke volwassene moet donor zijn, behalve als hij of zij aangeeft niet te willen. 11. Nergens op of rondom een school mag gerookt worden. 12. De school moet laptops beschikbaar stellen aan alle studenten Spreek nu met je groepje de hele opdracht na. Controle Is het gelukt om de groepjes samen te stellen? Is de oefening volgens de richtlijnen uitgevoerd? Hoe heb jij je voorbereid? Had je voldoende argumenten? Waren de gebruikte argumenten nuttig? Welke wel en welke niet? Hoe was de afloop van de discussies? Wat ging goed, wat ging minder goed? Wat heb je geleerd van deze oefening? Kun je beschrijven wat deze oefening te maken heeft met debatteren? Reflectie Hoe was je functioneren tijdens deze oefening bij elk van de drie rollen? Welke stelling sprak je het meest aan, welke het minst? Motiveer dit. Hoe heb je je gevoeld tijdens het uitvoeren van deze oefening? Noteer de bevindingen van je groepje en die van jezelf in je trainingsbroek. 7. Opdracht: Het belang van een debat Debatteren kan belangrijk zijn tijdens het uitoefenen van je -- toekomstige -- werk. Schrijf een betoog van ongeveer een half A4'tje waarin naar voren komt: een door jou bepaald werkveld dat valt binnen je opleiding het belang binnen dit werkveld van het voeren van een goed debat de voordelen van goed debatteren (geef hierbij voorbeelden) hoe je aan de informatie gekomen bent wat jij, als student, kunt leren van goed debatteren. Theoriebron 1: Het debat Uitgeverij Edu Actief b.v. 11

12 Je kunt informatie krijgen via verschillende kanalen. Via internet, boeken en de theoriebronnen, maar ook bijvoorbeeld via een collega. Bespreek je opdracht na met een studiegenoot en maak aantekeningen in je trainingslogboek. 8. Oefening: Een inhoudelijke monoloog Tijdens deze oefening ga je een korte monoloog houden voor de groep (spreken in het openbaar). Hierbij mag je de inhoud niet vergeten. Tijdens je opleiding zul je ongetwijfeld vaker een presentatie of iets dergelijks moeten geven. Deze presentatie moet kort en krachtig zijn en je mag hierbij niet gebruikmaken van hulpmiddelen. Dit is een voorbereidende oefening voor het volgende hoofdstuk. Voorbereiding Verdeel de groep in vier subgroepen. Bereid per subgroep één van de volgende vier onderwerpen voor: 1. de soorten debat, debatvormen 2. het belang voor anderen van een goed uitgevoerd debat 3. de opbouw van een debat 4. het Lagerhuisdebat. Let erop dat elk onderwerp door een groep voorbereid wordt. Via loting wordt bepaald wie voor de hele groep zijn of haar monoloog zal houden. Dit zal gebeuren als de voorbereiding achter de rug is en de groep samen is. De monoloog mag maximaal 8 minuten duren. Er mogen geen hulpmiddelen gebruikt worden zoals flap-overs, een beamer of het bord. Uitvoering Voer je monoloog staande uit voor de hele groep. Probeer helder te formuleren. Pas behalve verbale communicatie non-verbale communicatie toe. Let op de structuur, de opbouw en de juistheid van je betoog. De rest van de groep observeert de inhoud en de presentatie. Er wordt actief geluisterd. Bespreek met de hele groep de opdracht na: wat zijn de ervaringen van de sprekers? Geef deze sprekers feedback volgens de regels. Controle Welk onderdeel heb je voorbereid? Heb je een monoloog gehouden of was je toehoorder? Is het gelukt om de opdracht uit te voeren? Reflectie Wat zou jij, nu achteraf, anders gedaan hebben? Motiveer dit. Kun je het belang van een monoloog of redevoering aangeven in het kader van deze training? Welke verbale en non-verbale communicatieve eigenschappen wil je bij jezelf verbeteren? Wat is het belang van een goede voorbereiding als je een monoloog of redevoering wilt houden? Noteer je ervaringen, leermomenten en aandachtspunten in je trainingslogboek. 12 Debatteren

13 >Theoriebron 1: Het debat Misschien heb je wel eens een debat gezien op televisie, zoals een politiek debat. Een debat is een gespreksvorm die afwijkt van andere vormen van communicatie. In deze theoriebron wordt kort stilgestaan bij een monoloog of redevoering. Vervolgens komt de discussie aan de orde. Vanuit deze methode wordt ingegaan op het debat. Wat is het, wat zijn de functies ervan en welke soorten zijn er? Redevoering Een redevoering is een betoog of toespraak, meestal een monoloog, door één persoon. Deze kan over van alles gaan. Het kan onder meer een lofrede zijn; hierbij laat iemand zijn waardering blijken voor een persoon, enkele personen of een situatie. In een hekeldicht wordt juist negatief gesproken. Men noemt dit ook wel satire. Iemand die een betoog houdt, kan tegenspraak krijgen. Dat wil zeggen dat hij aangesproken wordt op de inhoud van het betoog of dat zwakke plekken in dat betoog worden aangeduid. Discussie Jij zult vaak in gesprek zijn met een of meer mensen, telefonisch of rechtstreeks tijdens een ontmoeting. Zeker tijdens je werk zul je regelmatig overleg voeren met zowel cliënten als collega's. Er kan spontaan of gepland een discussie ontstaan. Tijdens een discussie wisselen de deelnemers meningen of gevoelens uit. Goed gebruikmaken van argumenten is hierbij erg belangrijk. Soms kan het er tijdens een discussie best heftig aan toegaan, zeker als emoties een belangrijke rol spelen. Het komt natuurlijk voor dat een persoon, of enkele personen, gelijk krijgt. In veel gevallen zal de oplossing van een meningsverschil ergens in het midden liggen; iedereen krijgt voor een deel zijn zin. Debat Een debat is eigenlijk een discussie waar bepaalde regels aan zijn verbonden. Hierbij kun je denken aan afspraken over de volgorde van spreken, over de spreektijd en over wat wel en juist niet is toegestaan. Ook kenmerkend is dat bij een debat een derde partij overtuigd moet worden. Als twee politici met elkaar debatteren, willen ze eigenlijk niet elkaar overtuigen van hun gelijk; ze weten dat zoiets niet gaat lukken. Nee, ze willen ons -- als toehoorders en als kiezers -- overtuigen. De kiezer is dus de derde partij. Bij een wedstrijddebat bepaalt de jury wie de winnaar is. Het debat wordt in dit geval gevoerd volgens afgesproken regels en richtlijnen. Men beoordeelt dan bijvoorbeeld de juistheid van de gebruikte argumenten, de manier van spreken en de handigheid van spreken. Een bekend voorbeeld hiervan is het Lagerhuisdebat. Een debat is vaak dynamischer en leuker om te volgen dan een discussie. Omdat bij een debat een derde partij overtuigd moet worden, is het belangrijk om overtuigend over te komen. Het toepassen van sociale vaardigheden is belangrijk. Iemand die zelfverzekerd zijn betoog houdt, krijgt immers meer aanhang dan iemand die schuchter om zich heen kijkt. Bij een debat is dus belangrijk: overtuigingskracht een goede houding heldere en juiste argumenten niet te veel emoties tonen. Uitgeverij Edu Actief b.v. 25

14 Functies van een debat Een debat kan verschillende functies hebben. Het zal je duidelijk zijn dat een derde partij daarvan overtuigen een belangrijk voorbeeld is. Tijdens een debat kun je je mening op een goede, degelijke manier uiten. Ook stel je je tijdens een debat open voor ideeën en inzichten van anderen. Je leert spreken in het openbaar. Je krijgt, als het goed is, meer inzicht in het verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. Tijdens de voorbereiding en uitvoering van een debat leer je ook sociale vaardigheden aan, zoals: het innemen van standpunten argumenten formuleren en overtuigend en helder argumenteren effectief en kritisch luisteren respectvol reageren effectief presenteren, zowel verbaal als non-verbaal het weerleggen van argumenten van de ander het doorzien en afweren van trucjes en drogredenen interrupties toepassen, dat wil zeggen: iemand onderbreken improviseren. Verder helpt het je om met enige afstand naar zaken te kijken; je leert ruimer en genuanceerd denken. Ook wordt een beroep gedaan op je inlevingsvermogen omdat je een ander moet kunnen begrijpen zodat jouw argumenten goed overkomen. Debatteren is eigenlijk leren en oefenen tegelijk. Triasdebat Bij een triasdebat debatteren twee teams tegen elkaar over een bepaalde stelling. Deze stelling wordt van tevoren bekendgemaakt. Het kan hierbij best voorkomen dat je dan met je team een stelling gaat verdedigen waarmee je het eigenlijk niet eens bent. De techniek van debatteren is dan van groot belang. Een jury bepaalt vervolgens aan de hand van de afgesproken regels wie het debat gewonnen heeft. Een bekende manier van debatteren is het Lagerhuisdebat. Dit is ook een bekend televisieprogramma. Deze debatvorm komt oorspronkelijk uit Engeland en wordt daar toegepast in, het woord zegt het al, het Lagerhuis. Theoriebron 3 gaat hierop nader in. Enkele kenmerken van deze debatvorm: Er zijn twee groepen die tegenover elkaar staan. De voorzitter staat tussen beide groepen in. De jury zit achter een tafel en kan de debaters goed zien. Stellingen zijn van tevoren bekend zodat de deelnemers zich goed kunnen voorbereiden. Eén groep is voorstander van de stelling, de andere groep is tegenstander. Soms kan men kiezen voor een stelling, maar het kan ook zijn dat iemand een stelling moet gaan verdedigen waarmee hij het eigenlijk niet eens is. Er is beperkte spreektijd. De volgorde van spreken en de tijd daarvoor staan vast. Wie aan het woord is, gaat staan. Ook de persoon die een vraag stelt of interrumpeert, gaat staan. De voorzitter is absoluut de baas. De jury beoordeelt na afloop wie gewonnen heeft. Dit aan de hand van eisen die bij elke deelnemer bekend zijn. De jury is neutraal en laat de eigen mening niet meespelen. Magisterdebat Bij dit debat verdedig je juist het standpunt waarmee je het niet eens bent. Je gebruikt dus argumenten waar je niet achter staat. Deze manier dwingt je als het ware om het standpunt vanuit een ander perspectief te zien. Dit is een goede manier om te oefenen in het debatteren en te oefenen in het begrijpen van de ander. 26 Debatteren

15 Onderdelen van een debat Een debat bestaat uit verschillende onderdelen, afhankelijk van het doel en de regels van dat debat. Globaal kent een debat de volgende onderdelen: Voorbereiding Het verzamelen van goede en geldige argumenten horen hierbij. Je kunt je ook nog proberen in te leven in de mogelijke argumenten van je opponent zodat je ongeveer weet hoe je het best kunt reageren. Een goede voorbereiding is uitermate belangrijk. De kans dat je betoog onderuitgehaald wordt, is dan kleiner. En jij hebt meer kans om de ander aan te vallen (volgens de regels) en op die manier het debat te winnen. Bereid je daarom goed voor door te lezen, informatie op te zoeken en -- als het kan -- te oefenen. Start Hierbij probeer je de aandacht te krijgen. Je vertelt de kern van je betoog en geeft een eerste onderbouwing van je standpunt. Middenfase Tijdens deze fase speelt een belangrijk deel van het debat zich af. Je gebruikt diverse argumenten. Afhankelijk van de spelregels handel je. Bijvoorbeeld vijf minuten spreken en vijf minuten luisteren, reageren en interrumperen. Slot De staart, ook weer afhankelijk van wat afgesproken is. Je herhaalt kort je betoog en kernboodschap. Als het kan, eindig je met een zogenoemde uitsmijter: een zin of enkele opvallende zinnen die blijven hangen bij de toehoorder en die je betoog laten opvallen. De evaluatie Dat kan gaan om zelfreflectie, maar zeker ook om de beoordeling door de derde partij, zoals een jury. Debatteren en je werk Tijdens je werkzaamheden als hulpverlener zul je misschien niet erg vaak een debat voeren zoals hiervoor beschreven. Maar het kan wel voorkomen. Een voorbeeld: Titia is een medewerker van een instelling die verantwoordelijk is voor de maatschappelijke dienstverlening aan ouderen. Als een overheidsinstantie dan een subsidie gaat veranderen, kan er een debat georganiseerd worden tussen medewerkers van de overheid en vertegenwoordigers van de cliënten, de cliëntenraad. De cliënten, de bewoners dus, zijn de derde partij. Zo zijn er uiteraard meer voorbeelden te bedenken. Uitgeverij Edu Actief b.v. 27

16 >Werkmodel: Voorbereiden van een debat Bij het voorbereiden van een debat zijn er veel zaken waarmee je rekening moet of kunt houden. Uiteraard is het van groot belang dat er een reden is om een debat te organiseren of voor te bereiden. Juiste, geldige argumenten zijn nodig om een scherp debat te laten ontstaan. Let er altijd op dat alle deelnemers op de hoogte zijn van de spelregels, de afspraken over het proces en de inhoud van het debat. Het motiveren van de deelnemers, de toehoorders of de jury. Zonder motivatie zal het debat een zwakke vertoning worden. Zorg voor een duidelijke uitnodiging, die ook op tijd is. Maak duidelijk: tijdstip, doel, duur en plaats van het debat. Uit onderzoek blijkt dat de grootste opkomst te verwachten is op woensdagavond of donderdagavond. De beste tijd is doorgaans tussen en uur. Probeer zo veel mogelijk rekening te houden met bijzonderheden zoals sport of een populaire serie op televisie. Richt de ruimte zodanig in dat ieder tot zijn recht komt. Dus de debaters, de voorzitter én het publiek. Uitgeverij Edu Actief b.v. 35

17 >Beoordeling> Naam deelnemer: Namen groepsleden: Groep: Docent: Blok/periode: Onderwerp: Onderdeel Criteria Voldoende Onvoldoende Actieve deelname Persoonlijk verlag Student was voldoende aanwezig. Student leverde een positieve bijdrage in zijn groepje. Student leverde een actieve bijdrage in de les. Compleet Het bevat alle onderdelen. Trainingslogboek Het is goed bijgehouden. Het is netjes en verzorgd. STARR Er is van meerdere opdrachten een STARR gemaakt. De STARR bevat de onderdelen: situatie, taak, actie, resultaat en reflectie. De STARR geeft aanleiding tot verbeterpunten. Uitgeverij Edu Actief b.v. 37

18 Onderdeel Criteria Voldoende Onvoldoende Demonstratie eindoordeel Mondeling en schriftelijk taalgebruik Lagerhuisdebat Deelnemer heeft zich goed voorbereid en geeft blijk van inhoudelijke deskundigheid. Deelnemer heeft een duidelijk standpunt. Deelnemer hanteert duidelijke en goede argumenten. Deelnemer spreekt via de voorzitter. Deelnemer luistert actief naar de tegenpartij. Deelnemer gaat in op wat de tegenpartij inbrengt. Deelnemer heeft een goede houding. Deelnemer gebruikt het hele lichaam bij het spreken en luisteren. De deelnemer geeft blijk van voldoende theoretische kennis. Mondeling taalgebruik Schriftelijk taalgebruik De teksten zijn in correct Nederlands geschreven. Overig Eindbeoordeling Onvoldoende Voldoende Goed > Datum:... Paraaf docent: Paraaf deelnemer: 38 Debatteren

project: Kunst en cultuur

project: Kunst en cultuur project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Marcel Martinus en ROC Mondriaan

Nadere informatie

training: Engels in het basisonderwijs

training: Engels in het basisonderwijs training: Engels in het basisonderwijs >Inhoud > Inhoud 2 > Over deze training 3 > Kerndoelen Engels 6 > Taalverwerving 11 > Lesactiviteiten Engels 14 > Theoriebron 1: kerndoelen 25 > Theoriebron 2: taalverwerving

Nadere informatie

project: Religies in de wijk

project: Religies in de wijk project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Inge Stekelenburg-Zwiers en ROC

Nadere informatie

project: Behoefteonderzoek

project: Behoefteonderzoek project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Lex van der Kruk en ROC Mondriaan

Nadere informatie

project: Problemen in de wijk

project: Problemen in de wijk project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Una van Maarseveen en ROC Mondriaan

Nadere informatie

project: Organiseren van een multicultureel event

project: Organiseren van een multicultureel event project: Organiseren van een multicultureel event Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

Activiteitenprogramma werk en zinvolle dagbesteding

Activiteitenprogramma werk en zinvolle dagbesteding project: Activiteitenprogramma werk en zinvolle dagbesteding Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet:

Nadere informatie

project: Professionalisering van de dak- en thuislozenzorg

project: Professionalisering van de dak- en thuislozenzorg project: Professionalisering van de dak- en thuislozenzorg Colofon Uitgeverij Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl

Nadere informatie

project: Workshop BSO

project: Workshop BSO project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Tanja Zwiers en ROC Mondriaan Auteurs

Nadere informatie

Kom op voor het belang van je cliënt

Kom op voor het belang van je cliënt project: Kom op voor het belang van je cliënt Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

Lesbrieven voor daltonen jenaplanonderwijs

Lesbrieven voor daltonen jenaplanonderwijs project: Lesbrieven voor daltonen jenaplanonderwijs Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

project: Sociale kaart voor kindercentra

project: Sociale kaart voor kindercentra project: Sociale kaart voor kindercentra Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

project: Historie van de kinderopvang

project: Historie van de kinderopvang project: Historie van de kinderopvang Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Geralda

Nadere informatie

training: ICT voor SMD Uitgeverij Edu'Actief b.v. 1

training: ICT voor SMD Uitgeverij Edu'Actief b.v. 1 training: Uitgeverij Edu'Actief b.v. 1 >Inhoud > Over deze training 3 > Bestandsbeheer 5 > Tekstbestanden maken 8 > Gegevens in een spreadsheet 17 > Beoordeling 22 Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel

Nadere informatie

training: Didactische analyse

training: Didactische analyse training: >Inhoud > Inhoud 2 > Over deze training 3 > De fasen in een les 6 > De kernbegrippen van een didactische analyse 9 > Beginsituatie en doelstellingen 12 > Persoonlijke leerdoelen 15 > Didactische

Nadere informatie

project: Activiteit voor een moeilijk bereikbare doelgroep

project: Activiteit voor een moeilijk bereikbare doelgroep project: Activiteit voor een moeilijk bereikbare doelgroep Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet:

Nadere informatie

project: Organiseer een debat

project: Organiseer een debat project: Organiseer een debat Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Annyttsje Pruim

Nadere informatie

project: Schuldhulpverlening

project: Schuldhulpverlening project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Liesbeth Urbach-Bakker en ROC Mondriaan

Nadere informatie

project: Sociale kaart arbeidsparticipatie

project: Sociale kaart arbeidsparticipatie project: Sociale kaart arbeidsparticipatie Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

project: Dag overgewicht!

project: Dag overgewicht! project: Dag overgewicht! Colofon Uitgeverij. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Auteur Maaike Hardenberg Titel

Nadere informatie

project: Wat te doen met Oud en Nieuw?

project: Wat te doen met Oud en Nieuw? project: Wat te doen met Oud en Nieuw? Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Geralda

Nadere informatie

cursus: Evaluatiemethodes voor SCW: zijn de doelen bereikt?

cursus: Evaluatiemethodes voor SCW: zijn de doelen bereikt? cursus: Evaluatiemethodes voor SCW: zijn de doelen bereikt? > Inhoud > Inhoud 2 > Over deze cursus 3 > Wat is evalueren? 5 > Methodisch werken 9 > Evaluatieplan 13 > Onderzoeksvormen en methoden 15 > Analyseren

Nadere informatie

project: Armoede in Nederland

project: Armoede in Nederland project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Gitta Montanus en ROC Mondriaan

Nadere informatie

project: Pedagogische stromingen

project: Pedagogische stromingen project: Pedagogische stromingen Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Tanja Zwiers-Veldhuis

Nadere informatie

cursus: Evaluatiemethodes: zijn de doelen bereikt voor SMD?

cursus: Evaluatiemethodes: zijn de doelen bereikt voor SMD? cursus: Evaluatiemethodes: zijn de doelen bereikt voor SMD? >Inhoud > Over deze cursus 3 > Wat is evalueren? 5 > Methodisch werken 9 > Evaluatieplan 13 > Onderzoeksvormen en methoden 15 > Analyseren en

Nadere informatie

training: ICT voor OA Uitgeverij Edu'Actief b.v. 1

training: ICT voor OA Uitgeverij Edu'Actief b.v. 1 training: Uitgeverij Edu'Actief b.v. 1 >Inhoud > Over deze training 3 > Bestandsbeheer 5 > Tekstbestanden maken 8 > PowerPoint-presentatie maken 14 > Digitale lessen 16 > E-mail 17 > Gegevens in een spreadsheet

Nadere informatie

Vormgeving Binnenwerk: DBD design/ruurd de Boer, omslag: Tekst in Beeld/Hubi de Gast

Vormgeving Binnenwerk: DBD design/ruurd de Boer, omslag: Tekst in Beeld/Hubi de Gast project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Betty Engelsma en ROC Mondriaan

Nadere informatie

project: Trends en actualiteit in de Jeugdzorg

project: Trends en actualiteit in de Jeugdzorg project: Trends en actualiteit in de Jeugdzorg Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

training: Onderzoeksvaardigheden

training: Onderzoeksvaardigheden training: >Inhoud > Over deze training 3 > Onderzoek doen 6 > Voorbereiding 9 > Uitvoering 16 > Theoriebron 1: Doelen om onderzoek te doen 22 > Theoriebron 2: Fasen van onderzoek 24 > Theoriebron 3: Methodebeschrijving

Nadere informatie

project: Vergaderen met de pedagogische cirkel

project: Vergaderen met de pedagogische cirkel project: Vergaderen met de pedagogische cirkel Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

training: Oriëntatie op jezelf en de wereld, natuur

training: Oriëntatie op jezelf en de wereld, natuur training: Oriëntatie op jezelf en de wereld, natuur >Inhoud > Over deze training 3 > De relatie tussen planten en dieren en hun omgeving 6 > De opkomst van de groene school 10 > De schooltuin 13 > De kinderboerderij

Nadere informatie

cursus: De organisatie en ik

cursus: De organisatie en ik cursus: >Inhoud > Over deze cursus 3 > Wat is een organisatie? 6 > Verschillende culturen, normen en waarden 8 > De verschillende rechtsvormen 10 > Organisatieschema s 11 > Projectorganisaties binnen een

Nadere informatie

project: Voorlichting geven

project: Voorlichting geven project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Annyttsje Pruim en ROC Mondriaan

Nadere informatie

training: Observeren, rapporteren en interpreteren voor PWJ

training: Observeren, rapporteren en interpreteren voor PWJ training: Observeren, rapporteren en interpreteren voor PWJ >Inhoud > Over deze training 3 > Signaleren en waarnemen 6 > Observatieplan 8 > Observeren 11 > Analyseren en interpreteren 15 > Rapporteren

Nadere informatie

Inhoud. Werken met de BPV-opdrachten 3 Routeplanner 5 Aftekenlijst 7

Inhoud. Werken met de BPV-opdrachten 3 Routeplanner 5 Aftekenlijst 7 BPV MMZ Inhoud Werken met de BPV-opdrachten 3 Routeplanner 5 Aftekenlijst 7 1. Hulpvragen van de cliënt inventariseren 8 2. De cliënt bij de persoonlijke verzorging ondersteunen 13 3. De cliënt bij wonen

Nadere informatie

Cursus: Veiligheid en gezond gedrag

Cursus: Veiligheid en gezond gedrag Cursus: Veiligheid en gezond gedrag > Inhoud > Inhoud 2 > Over deze cursus 3 > Gezond gedrag 6 > Stimuleren van een gezond voedings- en beweegpatroon 14 > Voedselhygiëne en veiligheid 20 > Een veilige

Nadere informatie

Training. Debatteren

Training. Debatteren Training Debatteren Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Ingrid Mulder Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Debatteren ISBN: 978 90

Nadere informatie

Ontwikkelingen in het beroep

Ontwikkelingen in het beroep Ontwikkelingen in het beroep Colofon Edu Actief b.v. Postbus 1056 7940 KB Meppel 0522-235235 service@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Eindredactie: Titel: Annyttsje Pruim Edu Actief b.v. Ontwikkelingen

Nadere informatie

project: Themadag opzetten

project: Themadag opzetten project: Themadag opzetten Colofon Uitgeverij Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Inge

Nadere informatie

project: Omgaan met gedragsproblemen en stoornissen in de jeugdzorg

project: Omgaan met gedragsproblemen en stoornissen in de jeugdzorg project: Omgaan met gedragsproblemen en stoornissen in de jeugdzorg Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet:

Nadere informatie

Ondersteuning bieden bij activiteiten

Ondersteuning bieden bij activiteiten Ondersteuning bieden bij activiteiten > Inhoud > Cursus: Ondersteuning bieden bij activiteiten 5 > Tekstbron: Ondersteunen bij activiteiten 37 > Project: Een activiteitenboekje maken 51 > BPV: Een spelletjesmiddag

Nadere informatie

cursus: Van kerndoel naar handelingsplan

cursus: Van kerndoel naar handelingsplan cursus: Van kerndoel naar handelingsplan >Inhoud > Over deze cursus 3 > De kerndoelen 6 > Schoolplan, jaarplan, leerlijnen 10 > Van kerndoel naar leerlijn en handelingsplan 12 > Observeren 17 > Didactische

Nadere informatie

Project: Werken aan taalontwikkeling: Het Vertelspel

Project: Werken aan taalontwikkeling: Het Vertelspel Project: Werken aan taalontwikkeling: Het Vertelspel Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

Training. Begeleiden

Training. Begeleiden Training Begeleiden Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Janien Leeuwerke Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Training Begeleiden ISBN: 978

Nadere informatie

cursus: Interventies in de groep voor SCW en PWJ

cursus: Interventies in de groep voor SCW en PWJ cursus: Interventies in de groep voor SCW en PWJ >Inhoud > Inhoud 2 > Over deze cursus 3 > Wat wordt onder een groep verstaan? 6 > Ontwikkeling van een groep 9 > Basisbehoeften binnen het groepsproces

Nadere informatie

cursus: Kwaliteitszorg voor PWJ

cursus: Kwaliteitszorg voor PWJ cursus: Kwaliteitszorg voor PWJ > Inhoud > Over deze cursus 3 > Kwaliteiten van mezelf 7 > Kwaliteitszorg 9 > Certificering 13 > De klanten 17 > De professional 20 > Het kwaliteitsplan 23 > Reflectie 24

Nadere informatie

training: Scriptie schrijven

training: Scriptie schrijven training: >Inhoud > Over deze training 3 > Aanleiding 6 > Vraagstelling 10 > Onderzoeksvragen 13 > Onderzoek 16 > Uitkomsten van het onderzoek 18 > Bronnenlijst 21 > Theoriebron 1: Brainstormen 23 > Theoriebron

Nadere informatie

project: Preventie jeugdcriminaliteit

project: Preventie jeugdcriminaliteit project: Preventie jeugdcriminaliteit Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Hennie

Nadere informatie

> Inhoud. Colofon. ISBN Copyright 2015 Uitgeverij Edu Actief b.v. Eerste druk/eerste oplage

> Inhoud. Colofon. ISBN Copyright 2015 Uitgeverij Edu Actief b.v. Eerste druk/eerste oplage BPV: Helpende > Inhoud > Inhoud 2 > BPV Helpende 3 > Onderdeel Oriëntatie en Introductie 5 > Onderdeel Huishoudkunde 16 > Onderdeel Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen 31 > Onderdeel Werken aan eigen

Nadere informatie

Training: Observeren en rapporteren

Training: Observeren en rapporteren Training: Observeren en rapporteren >Inhoud > Over deze training 3 > Gedrag 6 > Onderzoek doen 8 > Observeren 11 > Rapporteren 22 > Theoriebron 1: Gedrag 26 > Theoriebron 2: Observeren 27 > Theoriebron

Nadere informatie

Voorbereiden op de BPV

Voorbereiden op de BPV Voorbereiden op de BPV Colofon Edu Actief b.v. Postbus 1056 7940 KB Meppel 0522-235235 service@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Eindredactie: Titel: Klaas Praat Edu Actief b.v. Voorbereiden op de

Nadere informatie

Project: Activiteitenprogramma ontwikkelen

Project: Activiteitenprogramma ontwikkelen Project: Activiteitenprogramma ontwikkelen Colofon Uitgeverij Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

Inhoud. Werken met de BPV-opdrachten 3 Routeplanner 5 Aftekenlijst 7

Inhoud. Werken met de BPV-opdrachten 3 Routeplanner 5 Aftekenlijst 7 BPV PM3KO Inhoud Werken met de BPV-opdrachten 3 Routeplanner 5 Aftekenlijst 7 1. De situatie en wensen van het kind/de jongere inventariseren 8 2. Een activiteitenprogramma opstellen 14 3. Een plan van

Nadere informatie

Cursus. Ontwikkeling van beroepsuitoefening en kwaliteitszorg

Cursus. Ontwikkeling van beroepsuitoefening en kwaliteitszorg Cursus Ontwikkeling van beroepsuitoefening en kwaliteitszorg Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Richard Prins Inhoudelijke redactie: Jo-Anne Schaaf

Nadere informatie

training: Onderhandelingstechnieken

training: Onderhandelingstechnieken training: >Inhoud > Over deze training 3 > Onderhandelen 6 > Onderhandeling voorbereiden 11 > Succesfactoren en valkuilen bij onderhandelen 14 > Onderhandelaarsstijlen en -trucs 19 > Theoriebron 1: Onderhandelen

Nadere informatie

Basisvaardigheden Nederlands Deel 1 van 2

Basisvaardigheden Nederlands Deel 1 van 2 Basisvaardigheden Nederlands Deel 1 van 2 Colofon Auteur: Hanneke Molenaar Inhoudelijke redactie: Ina Berlet Redactie: Edu Actief b.v. Vormgeving: Crius Group Illustraties: Edu Actief b.v. Titel: Basisvaardigheden

Nadere informatie

Taal op niveau Spreken Op weg naar niveau

Taal op niveau Spreken Op weg naar niveau Taal op niveau Spreken Op weg naar niveau 1F Naam: Groep: Uitgeverij: Edu Actief b.v. Meppel Auteur: Elma Draaisma Redactie: Edu Actief b.v. Meppel Inhoudelijke redactie: Wim Zuijdendorp Vormgeving: Edu

Nadere informatie

Training. Presenteren en instrueren

Training. Presenteren en instrueren Training Presenteren en instrueren Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Erica Huppelschoten Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Presenteren

Nadere informatie

cursus: Coachen van risicoleerlingen

cursus: Coachen van risicoleerlingen cursus: Coachen van risicoleerlingen > Inhoud > Over deze cursus 3 > Ik en coachen! 6 > Coachplan-coachtraject 10 > Coachen van risicojongeren 13 > Beter jong, maar nooit te oud 18 > (Uit)vergroten 22

Nadere informatie

Creëren van een sfeervolle groepsruimte

Creëren van een sfeervolle groepsruimte Creëren van een sfeervolle groepsruimte > Inhoud > Cursus: Sfeer creëren in de woonkamer 5 > Tekstbron: Creëren van een sfeervolle groepsruimte 25 > Project: Een ruimte sfeervol inrichten 33 > BPV: Het

Nadere informatie

Training. Interactieve vaardigheden

Training. Interactieve vaardigheden Training Interactieve vaardigheden Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Anne Haselberg Eindredactie: Jo-Anne Schaaf Titel: Interactieve vaardigheden

Nadere informatie

cursus: Interventies in de groep voor MZ

cursus: Interventies in de groep voor MZ cursus: Interventies in de groep voor MZ >Inhoud > Over deze cursus 3 > Wat wordt onder een groep verstaan? 6 > Ontwikkeling van een groep 10 > Basisbehoeften binnen het groepsproces 13 > Conflicten 15

Nadere informatie

Training. Talentherkenning

Training. Talentherkenning Training Talentherkenning Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Nienke Koopman Inhoudelijke redactie: Ariëlle Potter Titel: Talentherkenning ISBN:

Nadere informatie

project: Integratie van de doelgroep in een wijk

project: Integratie van de doelgroep in een wijk project: Integratie van de doelgroep in een wijk Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

Project: Het Grote Opzoomerproject

Project: Het Grote Opzoomerproject Project: Het Grote Opzoomerproject Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Sandra

Nadere informatie

cursus: Kwaliteitszorg voor SCW

cursus: Kwaliteitszorg voor SCW cursus: Kwaliteitszorg voor SCW > Inhoud > Over deze cursus 3 > Kwaliteiten van mezelf 6 > Kwaliteitszorg 8 > Certificering 13 > De klanten 17 > De professional 21 > Het kwaliteitsplan 24 > Reflectie 25

Nadere informatie

project: Een spellenboek samenstellen

project: Een spellenboek samenstellen project: Een spellenboek samenstellen Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Geralda

Nadere informatie

training: Ingrijpende gebeurtenissen

training: Ingrijpende gebeurtenissen training: Ingrijpende gebeurtenissen >Inhoud > Over deze training 3 > Ingrijpende gebeurtenissen 6 > De contextuele benadering 10 > Afscheid van fundamenten 14 > Begeleiding 16 > Langdurige problemen in

Nadere informatie

project: Peuterplusactiviteiten

project: Peuterplusactiviteiten project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Nienke Reuselaars en ROC Mondriaan

Nadere informatie

Training. Gesprekstechnieken

Training. Gesprekstechnieken Training Gesprekstechnieken Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Anne Marie Klaassens Inhoudelijke redactie: Jo-Anne Schaaf Titel: Gesprekstechnieken

Nadere informatie

Taal op niveau Gesprekken voeren Op weg naar niveau

Taal op niveau Gesprekken voeren Op weg naar niveau Taal op niveau Gesprekken voeren Op weg naar niveau 1F Naam: Groep: Uitgeverij: Edu Actief b.v. Meppel Auteur: Elma Draaisma Redactie: Edu Actief b.v. Meppel Inhoudelijke redactie: Annemieke Struijk en

Nadere informatie

Cursus. Leren kun je leren

Cursus. Leren kun je leren Cursus Leren kun je leren Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Nienke Koopman Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Factor-E Welzijn Leren

Nadere informatie

cursus: Sociale kaart

cursus: Sociale kaart cursus: >Inhoud > Over deze cursus 3 > Sociaal netwerk en sociale kaart 7 > Een sociale kaart gebruiken 10 > Doelgroepen 13 > Mensen in doelgroepen: twee groepen als voorbeeld 17 > Doelgroepen en hun behoeften

Nadere informatie

cursus: Kennis van beleid

cursus: Kennis van beleid cursus: > Inhoud > Over deze cursus 3 > Algemeen bestuur 5 > Burgerzaken 7 >Veiligheid en openbare orde 10 >Sociale zaken en werkgelegenheid 14 >Welzijn 20 >Reflectie 21 >Theoriebron 1: Algemeen bestuur

Nadere informatie

Training. Kunstzinnige activiteiten voor kinderen

Training. Kunstzinnige activiteiten voor kinderen Training Kunstzinnige activiteiten voor kinderen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Floortje Vissers Titel: Kunstzinnige activiteiten voor kinderen

Nadere informatie

cursus: Didactische werkvormen in de klas

cursus: Didactische werkvormen in de klas cursus: Didactische werkvormen in de klas > Inhoud > Over deze cursus 3 > Didactische analyse 5 > Didactische werkvormen 9 > Instructievormen 10 > Interactievormen 13 > Opdrachtvormen 16 > Samenwerkingsvormen

Nadere informatie

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen Cursus Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Fundamentaal Astrid van Esdonk Inhoudelijke redactie: Jo-anne

Nadere informatie

project: Vormen van kleinschalig wonen

project: Vormen van kleinschalig wonen project: Vormen van kleinschalig wonen Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Wout

Nadere informatie

Cursus. Ontwikkeling van het beroep en de beroepshouding

Cursus. Ontwikkeling van het beroep en de beroepshouding Cursus Ontwikkeling van het beroep en de beroepshouding Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Marcella Spithoven Inhoudelijke redactie: Floortje

Nadere informatie

Cursus. Begeleiding vrijwilligers en mantelzorgers

Cursus. Begeleiding vrijwilligers en mantelzorgers Cursus Begeleiding vrijwilligers en mantelzorgers Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Mies Blok Inhoudelijke redactie: Bapke Westhoek Titel: Begeleiding

Nadere informatie

Creëren van een sfeervolle groepsruimte

Creëren van een sfeervolle groepsruimte Creëren van een sfeervolle groepsruimte > Inhoud > Cursus: Sfeer creëren in de woonkamer 5 > Tekstbron: Creëren van een sfeervolle groepsruimte 25 > Project: Kinderdagverblijf inrichten 33 > BPV: Het creëren

Nadere informatie

project: Teambuilding

project: Teambuilding project: Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Wout de Vries en ROC Mondriaan Auteurs

Nadere informatie

Training. Gesprekstechnieken voor SMD

Training. Gesprekstechnieken voor SMD Training Gesprekstechnieken voor SMD Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Ingrid Mulder Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Gesprekstechnieken

Nadere informatie

Seksuele vorming Ik Sova. Ik.indd 1 29/09/14 07:58

Seksuele vorming Ik Sova. Ik.indd 1 29/09/14 07:58 Seksuele vorming Colofon Auteur: Mandy Rooker, werkzaam bij On(der)wijs Goed! Eindredactie: Daphne Ariaens Redactie: Edu Actief b.v. Vormgeving: Crius group Illustraties: Edu Actief b.v. Titel: Seksuele

Nadere informatie

Training: Methodisch verzamelen van informatie voor SCW

Training: Methodisch verzamelen van informatie voor SCW Training: Methodisch verzamelen van informatie voor SCW >Inhoud > Over deze training 3 > Informatie 6 > Informatie verzamelen 9 > Methodisch verzamelen 18 > Enquête 24 > Theoriebron 1: Informatie 27 >

Nadere informatie

cursus: De cyclus van methodisch werken in de jeugdzorg

cursus: De cyclus van methodisch werken in de jeugdzorg cursus: De cyclus van methodisch werken in de jeugdzorg > Inhoud > Over deze cursus 3 > Cyclus van methodisch werken 6 > Beginsituatie 10 > Doelen 16 > Voorbereiden 20 > Uitvoeren 23 > Evalueren 24 > Reflectie

Nadere informatie

Spreken en gesprekken voor 1F

Spreken en gesprekken voor 1F NEDERLANDS Spreken en gesprekken voor 1F Deel 2 van 5 Colofon Auteur: Hanneke Molenaar Inhoudelijke redactie: Ina Berlet Redactie: Edu Actief b.v. Vormgeving: Crius Group Illustraties: Edu Actief b.v.

Nadere informatie

Het uiterlijk verzorgen

Het uiterlijk verzorgen Het uiterlijk verzorgen > Inhoud > Cursus: Het uiterlijk verzorgen 5 > Tekstbron: Het uiterlijk verzorgen 24 > Training: Het uiterlijk verzorgen 37 > BPV: Een beauty verwendag organiseren 41 > Beoordelingslijsten

Nadere informatie

Cursus. Netwerk versterken

Cursus. Netwerk versterken Cursus Netwerk versterken Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Lieke Helmes Inhoudelijke redactie: Agnes Schouten Titel: Netwerk versterken ISBN:

Nadere informatie

Cursus. Creëer een veilig seksueel klimaat

Cursus. Creëer een veilig seksueel klimaat Cursus Creëer een veilig seksueel klimaat Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Annemieke Loos Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Creëer

Nadere informatie

Training. Observeren en rapporteren

Training. Observeren en rapporteren Training Observeren en rapporteren Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Floortje Vissers Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Observeren

Nadere informatie

AMBITIE.info. BPV Werken in de detailhandel

AMBITIE.info. BPV Werken in de detailhandel AMBITIE.info BPV Werken in de detailhandel Colofon Uitgeverij: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Auteur: M. Steenbergen Redactie: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Inhoudelijke redactie: R. van Midde Vormgeving:

Nadere informatie

cursus: Taalontwikkeling en taalstimulering

cursus: Taalontwikkeling en taalstimulering cursus: Taalontwikkeling en taalstimulering Inhoud > Inhoud 2 > Over deze cursus 3 > Taalontwikkeling 6 > Taalstimulering 13 > Reflectie 21 > Theoriebron 1: Cognitieve ontwikkeling 23 > Theoriebron 2:

Nadere informatie

project: Pleegzorg binnen de jeugdhulpverlening

project: Pleegzorg binnen de jeugdhulpverlening project: Pleegzorg binnen de jeugdhulpverlening Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl

Nadere informatie

Het uiterlijk verzorgen

Het uiterlijk verzorgen Het uiterlijk verzorgen > Inhoud > Cursus: Het uiterlijk verzorgen 5 > Tekstbron: Het uiterlijk verzorgen 34 > Project: Het uiterlijk verzorgen Hoofdluis bestrijden 47 > Training: Het uiterlijk verzorgen

Nadere informatie

Training. Enquêteren

Training. Enquêteren Training Enquêteren Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Floortje Vissers Titel: Enquêteren ISBN: 978 90 3724 129 7 Edu Actief b.v. 2016 Behoudens

Nadere informatie

Training. Coachend begeleiden

Training. Coachend begeleiden Training Coachend begeleiden Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Bertine Pruim Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Factor-E Coachend begeleiden

Nadere informatie

BPV-katern Ondernemen

BPV-katern Ondernemen BPV-katern Ondernemen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. Meppel Auteur: R. van Midde Redactie: Edu Actief b.v. Meppel Inhoudelijke redactie: R. van Midde Vormgeving: Edu Actief b.v. Meppel Drukwerk: Titel

Nadere informatie

project: Kennismaking met jeugdzorg

project: Kennismaking met jeugdzorg project: Kennismaking met jeugdzorg Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Hennie

Nadere informatie

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen in GGZ

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen in GGZ Cursus Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen in GGZ Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Fundamentaal / Ank van de Wiel Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie