Opdracht van de Nationale DenkTank 2012

Transcriptie

1

2 Opdracht van de Nationale DenkTank 2012 Hoe kan Nederland meer duurzame oplossingen in de voedselketen realiseren die economisch haalbaar zijn en welke partijen moeten daarbij het voortouw nemen?

3 Wat is duurzaamheid? ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen. Verenigde Naties DenkTank-specifiek BRON: Verenigde Naties Commissie Brundtland, Resolutie 42/427, 11 December 1987

4 In 2050 moeten 9 miljard mensen gevoed worden miljard 12 Geschatte groei wereldpopulatie BRON: United Nations, Department of Economic and Social Affairs

5 Milieudruk Nederlandse consument met name veroorzaakt door voeding voeden woning wonen persoonlijke verzorging vrije tijd arbeid kleding BRON: Nijdam en Wilting, Milieudruk consumptie in beeld, 2003

6 Proces van de Nationale DenkTank ,5 maand Zomerschool Analysefase Oplossingsfase Eindpresentatie

7 Wie maken deel uit van de voedselketen? 7

8 8

9 Met een keurmerk kunnen boeren zich onderscheiden / kg kosten opbrengsten Mate van duurzaamheid van het product

10 Duurzame producten komen in klein volume op de markt Duurzame producten Kostprijs Verkoopvolume

11 Laag verkoopvolume en hoge prijs houden elkaar in stand Duurzame producten Kostprijs Verkoopvolume

12 Het Bijmengprincipe Door duurzame producten met onduurzame producten te mengen: 1. Worden kosten bespaard 2. Worden kosten gespreid 3. Is overgang van volledig onduurzaam naar volledig duurzaam mogelijk Wij kiezen voor kip omdat: 1. Prijsverschil tussen regulier en niche is groot 2. Vraag uit maatschappij om verduurzaming

13 Het bijmengprincipe in het schap 1

14 BRON: Expert interviews Reguliere kip is goedkoop door een hoog volume

15 Niche producten zijn relatief duur door kleine volumes BRON: Expert interviews

16 BRON: Expert interviews Niet alle delen worden als biologisch verkocht

17 Lage milieu-impact en dierenwelzijn zijn lastig te combineren Milieu-impact kg CO 2 eq/kg vlees Biologisch Regulier Dierenwelzijn Schaal 1-5 Biologisch Regulier Stress Gezondheid Milieuimpact Pijn Beweging kg CO 2 eq/kg vlees Schaal 1-5 (De Jonge) BRON: ABN Amro en Blonk Milieuadvies, 2011, De Jonge et al, Kiezen voor dierenwelzijn, 2009

18 Integraal duurzame kip: aandacht voor mens, dier en milieu Inhoud Prijs/Kg 600gr?,?? THT Bedrag ?,??

19 Integraal duurzame kip heeft een hogere prijs dan reguliere BRON: Expert interviews

20 Bijmengen van kip verlaagt en spreidt de extra kosten BRON: Expert interviews

21 Afspraken met alle betrokkenen zijn van groot belang 1. Snelheid en wijze van bijmengen 2. Eisen voor integrale duurzaamheid 3. Transparant monitoringssysteem 4. Communicatie naar de consument

22 2

23 Ketenpartijen voelen zich niet verantwoordelijk om het voortouw te nemen Wie moet het voortouw nemen? 77% 23% Ikzelf BRON: Newcom en De Nationale DenkTank, 2012 (N=925), Expert interviews Iemand anders

24 Ketenpartijen voelen zich niet verantwoordelijk om het voortouw te nemen BRON: Newcom en De Nationale DenkTank, 2012 (N=925), Expert interviews (N=77)

25 Informatie reist met het product door de keten Per kg tomaat van de volle grond Boer [l water] 0.3 [kg CO 2 eq] 4.97 BRON: G. Page et al. / Journal of Cleaner Production 32 (2012)

26 Informatie reist met het product door de keten Per kg tomaat van de volle grond Boer Transport [l water] 0.66 [kg CO 2 eq] 5.27 BRON: G. Page et al. / Journal of Cleaner Production 32 (2012)

27 Informatie reist met het product door de keten Per kg tomaat van de volle grond Boer Transport [l water] 0.97 Verwerker [kg CO 2 eq] 5.57 BRON: G. Page et al. / Journal of Cleaner Production 32 (2012)

28 De toekomst: Een voedselpaspoort Voorbeeld Boer Transport Verwerker

29 Door de hele keten gaat voedsel verloren (totaal 9.5 miljoen ton p/j) Oorsprong voedselverliezen in NL Boer Agrariër Verwerker Supermarkt Consument BRON: CREM 2010, Bio Intelligence Service 2010, analyse Nationale DenkTank 2012 op basis van expert interviews en gegevens van CBS en EUROSTAT

30 Een huishouden gooit jaarlijks 140 kg eten weg, waarvan driekwart vermijdbaar 140 kg Voedselverliezen bij de consument thuis 105 Vermijdbaar 35 Onvermijdbaar BRON: Milieu Centraal, 2012 en Van Westerhoven en Steenhuisen, 2010.

31 Door de hele keten gaat voedsel verloren (totaal 9.5 miljoen ton p/j) Oorsprong voedselverliezen in NL Agrariër Boer Verwerker Supermarkt Consument BRON: CREM 2010, Bio Intelligence Service 2010, analyse Nationale DenkTank 2012 op basis van expert interviews en gegevens van CBS en EUROSTAT

32 Reststromen van verwerker worden vaak gebruikt als veevoer Bestemming reststromen van verwerkende industrie Overig Veevoer BRON: analyse Nationale DenkTank 2012 op basis van expert interviews

33 Mogelijke bestemmingen voedselstromen Herbewerken voor mens Optimale benutting Veevoer Chemische industrie Vergisten Composteren Verbranden Storten BRON: gebaseerd op Ladder van Moerman, CBS en expertinterviews

34 Uitgaan van suikerbiet, niet van suikerklont 34

35

36 BRON: Sonneveld BV Herbewerken: een kringloop van brood

37 BRON: Sonneveld BV Herbewerken: een kringloop van brood

38 Herbewerken van brood heeft milieu en economische voordelen kg CO2-eq per jaar ,- besparing per jaar (3% van inkoop) BRON: Berekening Nationale DenkTank 2012, Sonnveld BV

39 3

40 De supermarkt heeft een invloedrijke positie in de voedselketen BRON: Voedselbalans deel I, 2011

41 Supermarkt kan onbewuste keuzes beïnvloeden: schappenplan Consument is het meest geneigd om producten op armhoogte te kopen BRON: L. Depoortere (Rogil Research) in Retail-pro.

42 Consument wil meewerken om uitstroom bij de retail te voorkomen Bent u bereid te accepteren dat: Het aanbod rond sluitingstijd onvolledig is 83% Seizoensproducten niet het hele jaar verkrijgbaar zijn 73% Eens Oneens BRON: Survey De Nationale Denktank 2012, N=925

43 Consument wil meer verschillende portiegroottes Heeft u behoefte aan meer verschillende portiegroottes? 89% Ja Nee BRON: Survey De Nationale Denktank 2012, N=925 43

44 Supermarkt kan onbewuste keuzes beïnvloeden: aanbiedingen Promotionele druk: 14% bestedingen door promoties Consumenten reageren sterkst op bier en vlees Kans supermarkt: gezamenlijke aanpak kan duurzaam koopgedrag stimuleren BRON: Gfk Panel Services, 2010, Top Topics 2010 FMCG Nederland, FNLI en GfK.

45 4 Oplossing voor retail: De Groene Gastheer Gaat derving tegen, informeert klanten en inspireert ze om duurzaam te consumeren Link: Demonstratiefilm Groene Gastheer

46 4

47 4 Het fosforprobleem Link: Infographic gemaakt door de Nationale DenkTank ter verbetering van bewustwording

48 Terugwinning fosfor uit urine en rioolslib

49 Terugwinning fosfor door insecten

50 Wat moet er nog gebeuren? Onbekendheid Bekendheid 90% Het van probleem de mensen onder is de niet publieke bekend aandacht met het fosforprobleem. brengen. Geen NGO s juiste agendering. mindset. Wettelijke Wetgeving belemmeringen versimpelen en verduidelijken Bijlage Toelatingsprocedure Aa van de uitvoeringsregeling versimpelen. Meststoffenwet. De Geen EU label kunstmest afval directive voor teruggewonnen 2003/2003. fosfor. Fosfor Insecten uit als rioolslib veevoer gelabeled toestaan. als afvalproduct. Wet Dieren: insectenmeel als veevoer. Ontbreken Financiële prikkel financiële creëren prikkel Kunstmest Herwinning is fosfor nu nog verplicht dusdanig stellen. goedkoop dat teruggewonnen fosfor Bedrijven: niet kan eis in concurreren. inkoopvoorwaaren gebruik herwonnen fosfor Wetenschap: ontwikkel nieuwe methodes terugwinning. Banken: investeer in bedrijven die fosfor terugwinnen.

51 5

52 Op grote schaal kleine stappen zetten Doet u mee?

53 Nieuwe verdienmodellen? 5

54 Wordt B2B meetbaarheid een realiteit? 5

55 Hoe coördineren we reststromen? 5

56 Consument: dwang of drang? 5

57 Wie lost het fosforprobleem op? 5