Begeleidende tekst film Moos

Transcriptie

1 Begeleidende tekst film Moos Thijs Roovers Auteur Thijs Roovers Student nr. OvUu17990 Master Professioneel Meesterschap

2 Inleiding De bijdrage die ik gemaakt heb voor de Master Professioneel Meesterschap slaat terug op de primaire doelgroep van het onderwijs; de leerling. Wie is deze leerling en wat weten wij van de leerling? 1 Het is de afsluiting van een mooie studie en het eindigt voor mij waar de studie begon. Wie heb ik voor me, en wat kan ik doen om die leerling nog verder te helpen? Door het zo op mijzelf te betrekken lijkt het misschien alsof ik niet heb nagedacht over het geheel; onderwijs op mijn school, in mijn stad, in mijn land. Dat is niet het geval. Door vanuit mijn leerkrachtperspectief te handelen, dit te koppelen aan de literatuur, de opdrachten van de afgelopen periode en door de actuele nationale ontwikkelingen hierbij te betrekken, meen ik dat de invalshoek die ik gebruik voor mijn bijdrage voor een ieder in onderwijsland interessant kan zijn. Hieronder staat een uitleg van mijn bedoeling met mijn film Moos. Het verhaal is opgebouwd met voornamelijk passages uit opdrachten die ik de afgelopen twee jaar geschreven heb. 2 van 5

3 Wie ben ik? De titel van de film slaat niet op de maker, maar op de leerling, in dit geval Moos. Moos is negen jaar, zit in groep zes van de Leonardo da Vincischool. Hij is 1,38 meter lang en heeft een zusje. Dat is de openingszin van Moos aan het begin van het filmpje. Moet ik dit nu allemaal meteen weten, vraag je je als kijker misschien af. Daar gaat het om in deze bijdrage; wat moet je eigenlijk allemaal weten om je leerling zo goed mogelijk te begeleiden? In het filmpje speelt Moos gitaar, hij voetbalt en hij speelt games. Moeten we hier rekening mee houden als leerkrachten? Nog niet zo lang geleden werd mij op de Pabo aangeleerd dat leerprestaties zouden verbeteren wanneer leerlingen onderwezen worden in hun eigen leerstijl. We moesten de leerstijl van de leerling kennen. Ik volgde een les over didactische werkvormen waarin hier volop aandacht aan werd besteed. Pas de werkvormen aan op de verschillende leerstijlen van de kinderen, was het devies. Nu, nog geen vijf jaar later, blijkt dit koppelen helemaal niet zo belangrijk. Auditieve en visuele informatie wordt weliswaar verwerkt in verschillende delen van de hersenen, maar de communicatie tussen die verschillende delen is veel belangijker. Kennis aanleveren op maar één manier kan er zelfs voor zorgen dat informatie minder goed wordt opgenomen dan wanneer er op verschillende manieren input wordt gegeven (Dekker, Lee, & Jolles, 2014). Het blijkt dat 96 procent van de leerkrachten die aan dit onderzoek meededen, dachten dat het wel degelijk belangrijk was om je onderwijs aan te passen aan de verschillende leerstijlen. Maar wat moet je dan wel van je leerling weten, en is dat wat we nu vinden dat je moet weten, over vijf jaar nog steeds van toepassing? Moos heeft het over zijn leren; ik weet helemaal niet dat ik goed kan leren. Is het belangrijk dat wij weten wat een leerling is, en kan, of zou het beter zijn als de leerling weet wat hij is en kan? Uit onderzoek blijkt dat metacognitieve vaardigheden meer van invloed zijn op de leerresultaten dan intelligentie (Veenman, 2006). Je moet leerlingen bewust maken van waarom en hoe ze leren. Dit is een intensieve taak. Een voordeel van deze manier van onderwijzen is wel dat de leerling werkt aan het uitbreiden van eigen kennis en inzichten, of zelfs nieuwe inzichten krijgt over wat wel en wat niet werkt bij zijn/haar leren (de Jong, 2006). En nu weet ik dat, als masterstudent. Hoe krijg ik dit dan naar het team? De weg daar naar toe hoeft soms helemaal niet zo ingewikkeld te zijn. Soms helpen methodemakers je een handje. Elk jaar behandelt de methode De Vreedzame School bijvoorbeeld de Dit ben ik lessen. In deze lessen leren kinderen kijken naar wat ze zelf kunnen en willen. Tijdens de instructie wordt er d.m.v. een rollenspel gewerkt met verschillende karaktereigenschappen. Hierdoor ervaren kinderen welke eigenschappen wel of juist niet bij zichzelf passen. Na een verwerkingsopdracht waarbij kinderen eerst zelf nadenken en dan in tweetallen elkaars werk bespreken, reflecteert de leerkracht met de groep. Onderzoek van dr. Pauw (2014) laat zien dat leerlingen van scholen die werken met de VS-methode significant hoger scoren op het onderdeel reflectie dan leerlingen op scholen die de methode niet hanteren. 3 van 5

4 Wij werken al met het zien van leerlingen. Het is slechts nog de stap om er goed naar te willen kijken als leerkracht. Wanneer we enkel die stap nog maar hoeven te maken, dan is het handig om na te gaan of het zin heeft om leerkrachten mee te nemen in zo n verandering. Is het zinvol om te investeren in scholing van leerkrachten? Scholen moeten zich volgens Van Veen (2010) niet alleen opstellen als leeromgeving voor de leerlingen, maar ook voor de leerkrachten. Hiermee wordt bedoeld dat effectieve professionalisering enkel plaats kan vinden als de gehele organisatie het belang van professionalisering inziet. (Van Veen, Zwart, Meirink, & Verloop, 2010). In de film hoor je de leerkracht het vaak hebben over de ouders. Ook dat hoort bij de vraag, wie is de leerling. De rol van de ouders wordt steeds groter. Ouders vragen tegenwoordig meer van een onderwijsorganisatie dan vroeger. Ouders willen het best mogelijke onderwijs voor hun kind (Beck, 1998) en zijn kritischer geworden ten aanzien van publieke functies (Jansen, Van den Brink, & Kneyber, 2012). Het uiteindelijke doel van zowel school als ouders is; hoe zorgen we er gezamenlijk voor dat de leerling het best mogelijke onderwijs ontvangt? We kijken misschien wel teveel naar wie de leerling is. Uit het recente De staat van het onderwijs (Vogelzang, 2016) een rapport over de stand van zaken binnen het huidige onderwijs, blijkt dat Het loskoppelen van de Centrale Eindtoets en het basisschooladvies een negatief effect heeft gehad op onderwijsongelijkheid. Leerlingen met laagopgeleide ouders worden vaker lager geadviseerd dan leerlingen met hoogopgeleide ouders. Is teveel weten van de leerling dan toch niet zo goed? Conclusie In de inleiding vroeg ik mij af wat ik van de leerling zou moeten weten om de leerling zo goed mogelijk te begeleiden. Die vraag blijft ook na het voltooien van dit stuk onbeantwoord. De vraag blijft staan voor een ieder die met leerlingen of studenten werkt en zal steeds opnieuw beantwoord moeten worden. We zullen moeten blijven zoeken naar de belevingswereld van de leerling, leerlingen niet als eenling zien maar als onderdeel van verschillende groepen. Wat moeten we weten van het gezin? Blijven we onszelf ook kritisch bekijken als beoordelaar van de leerling? Vragen die belangrijk waren, zijn en blijven. 4 van 5

5 Literatuur Beck, U. (1998). World Risk Society. Cambridge: Polity Press. Dekker, S., Lee, N., & Jolles, J. (2014). Over het vóórkomen en voorkómen van neuromythen in het onderwijs. Neuropraxis 18(2), Jansen, T., Van den Brink, G., & Kneyber, R. (2012). Gezagsdragers. De publieke zaak op zoek naar haar verdedigers. Meppel: Boom. Jong de, F. (2006). Doen, leren en kenniscreatie: verstand en competentie.. Den Bosch [Wageningen]: : Stoas Hogeschool. Pauw, L. (2014). Van gedragsregulering naar opvoeding. Het voorkomen en aanpakken van ongewenst gedrag in De Vreedzame School. Amsterdam: Uitgeverij SWP. Van Veen, K., Zwart, R., Meirink, J., & Verloop, N. (2010). Professionele ontwikkeling van leraren. Leiden: ICLON / Expertisecentrum Leren van Docenten. Veenman, M., van Hout-Wolters, B., & Afflerbach, P. (2006). Metacognition and Learning; conceptual and methodological considerations.. Metacognition and Learning, 1, P Vogelzang, M. (2016). De staat van het Onderwijs; onderwijsverslag 2014/2015. Utrecht: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. 5 van 5