Regioprofielen Cultuurhistorie Zuid-Holland

Transcriptie

1 Regioprofielen Cultuurhistorie Zuid-Holland kompas voor cultureel erfgoed en ruimtelijke ontwikkeling 25 november 2010

2 Opzet Provinciaal belang cultuurhistorie Aanleiding en inhoud Regioprofielen Cultuurhistorie Status, relatie PSV Voorbeelden, planproces

3 Regioprofielen Cultuurhistorie verboden voor nieuwe ontwikkelingen

4 Regioprofielen Cultuurhistorie

5 Regioprofielen Cultuurhistorie

6 Regioprofielen Cultuurhistorie Kompas voor: - WAAR en WELKE cultuurhistorische kenmerken betrekken bij ruimtelijke ontwikkelingen - HOE: richtlijnen op structuurniveau (landschapsbeeld, verkaveling, bebouwingsstructuur) NB. Gaat niet over precieze bestemmingen, afmetingen, materiaalgebruik...

7 Regioprofielen Cultuurhistorie NB. Gaat niet over precieze bestemmingen, afmetingen, materiaalgebruik...

8 Cultuurhistorie: Overblijfselen van regionale bewoningsen ontginningsgeschiedenis 1. Archeologie 2. Landschap 3. Nederzettingen / bouwkunst - incl. molens, landgoederen - Context / samenhang - Regionale identiteit / ruimtelijke kwaliteit

9 Provinciaal belang / taak Cultuurplan ZH cultuurhistorie van belang voor identiteit en ruimtelijke kwaliteit - leefomgeving, welzijn/gezondheid, biodiversiteit Wet Ruimtelijke Ordening & Bro - cultuurhistorie als aspect van ruimtelijke kwaliteit - in lijn met advies cie. Lodders, maart 2008 Monumentenwet (i.h.b. archeologie)

10 Oude beleid Cultuurhistorie & RO algemeen kader RO Streekplannen & Nota Regels voor Ruimte PS richtlijnen cultuurhistorie en RO Handreiking Cultuur Historische Hoofdstructuur (CHS) toetsen achteraf GS informatiebestand cult.hist. waarden geheel ZH CHS-kaart GS

11 Aanleiding nieuw beleid Coalitieakkoord GS 2008: sturen op kwaliteit leefomgeving Nieuwe Wet RO: PSV, provinciaal belang Ambitie Medio 2010: aanscherpen beleid cultuurhistorie: - meer inspirerend, sturing vooraf - meer selectief en concreet : Integrale sturing op ruimtelijke kwaliteit: behalve cultuurhistorie ook landschap, stadsranden, snelwegomgeving, stiltegebieden (i.h.b. landelijk gebied)

12 Hoe Aanscherpen bestaand beleid: - uitwerken algemene richtlijnen - aanvullen met gebiedsbeschrijving Integraal: essentie in PSV Resultaat Concreet toepasbare bouwsteen: Regioprofielen Cultuurhistorie ZH - inspiratie en richtlijn voor ruimtelijke ontwikkeling - sturing borgen via PSV en Verordening Ruimte

13 Nieuw beleid Cultuurhistorie & RO huidig beleid nieuw beleid Streekplannen & Nota Regels voor Ruimte algemeen kader RO PSV & Verordening Ruimte PS Handreiking Cultuur Historische Hoofdstructuur (CHS) toetsen achteraf richtlijnen cultuurhistorie en RO Regioprofielen Cultuurhistorie pro-actief sturen GS CHS-kaart informatiebestand cult.hist. waarden geheel ZH CHS-kaart GS

14 Provinciaal belang cultuurhistorie Topgebieden Meerdere waarden gestapeld in 16 topgebieden - nederzettingen - landschap - archeologie (voor zover zichtbaar) Beleid richt zich op het borgen van de samenhang Thema s Sectorale waarden voor één cultuurhistorisch aspect: 1. archeologie 2. molens 3. landgoederen Borgen van de sectorale waarde via PSV en/of Verordening Ruimte, ook buiten de 16 topgebieden

15 Selectie topgebieden 16 Topgebieden Cultureel Erfgoed Zuid-Holland gebieden waar cultuurhistorische waarden in bijzondere mate én in onderlinge samenhang voorkomen cultureel erfgoed is hier nog in grote mate bepalend voor karakter en ruimtelijke kwaliteit selectiecriteria minimaal twee van de drie type cultuurhistorische waarden (archeologie, landschap, nederzettingen) combinatie van hoge en zeer hoge waarden (cf.chs) goede ruimtelijke samenhang tussen deze waarden bovenlokaal schaalniveau

16 16 Topgebieden Cultureel Erfgoed

17 Sturing cultuurhistorie en RO - algemene sturing via PSV en Verordening - invulling via regioprofielen I. Gebieden: twee uitgangspunten A. Topgebieden: Continuïteit van karakter (ca. 90%) B. Kroonjuwelen: Behoud van uitzonderlijke kwaliteit (ca. 10%) zowel voor A en B uitgewekt in specifieke richtlijnen per deelgebied II. Thema s: binnen en buiten topgebieden - molens (criteria molenbiotoop Verordening Ruimte) - archeologie (richtlijnen cf. uitvoeringsstrategie PSV) - landgoedbiotoop (criteria Verordening Ruimte)

18 A. Continuïteit van karakter (ca. 90% v/d topgebieden) Cultuurhistorie is randvoorwaarde bij ruimtelijke ontwikkeling Gebieden met een goede cultuurhistorische samenhang. Behouden en versterken van de structuur. Ruimtelijke ontwikkelingen die passen binnen dit uitgangspunt zijn in principe mogelijk. Bij ruimtelijke ontwikkelingen die hiermee strijdig zijn met genoemd uitgangspunt altijd een nadere afweging zal plaatsvinden, waarbij het cultuurhistorische belang zwaar weegt. B. Behoud uitzonderlijke kwaliteit (ca. 10% v/d topgebieden) Cultuurhistorie is dé drager van ruimtelijke ontwikkeling Kroonjuwelen van het Zuid-Hollandse landschap: bepalend voor de identiteit van een plek, zeer gave, kwetsbare cultuurhistorische samenhang. Behouden en versterken van de structuur en elementen. Dit betekent dat bij ruimtelijke ontwikkelingen die strijdig zijn met dit uitgangspunt het cultuurhistorisch belang in principe prevaleert boven andere belangen (tenzij sprake is van een groot openbaar/maatschappelijk belang). Ruimtelijke ontwikkelingen die passen binnen genoemd uitgangspunt zijn in principe mogelijk

19 Sturingskaart Regioprofielen

20 Status en inzet Regioprofielen Cultuurhistorie Als handreiking / inspiratie Voor planvormers (in het bijzonder gemeenten, maar ook voor provincie zelf) om cultuurhistorie te betrekken ruimtelijke plannen. Informatie, vroegtijdig overleg en planbegeleiding om inspirerende functie te versterken. Als invulling sturingsrichtlijn PSV Ter (bij)sturing van ruimtelijke plannen. Hiertoe wordt de essentie van de Regioprofielen opgenomen in de Provinciale Structuurvisie en Verordening Ruimte. Via dat formele kader kan zo nodig met een 'zienswijze' of 'reactieve aanwijzing' worden bijgestuurd als het provinciaal cultuurhistorisch belang daarom vraagt.

21 Inspiratie

22 Status via PSV Regioprofielen Cultuurhistorie gekoppeld aan hoofdopgaven voor: - vitaal divers en aantrekkelijk landschap - stad en land verbonden Borging via Verordening Ruimte Criteria voor sectorale thema s: - molenbiotoop (art. 13) - landgoedbiotoop (art. 14)

23 Thema: landgoederen Probleem Aantasting omgeving landgoederen (belevingswaarde) Gericht ruimtelijk beleid ontbreekt Urgentie Motie PS Aanpak Op kaart zetten van nog voldoende herkenbare landgoederen Bepalen landgoedbiotoop - buitenplaats, bijgebouwen, parkaanleg - basisstructuur (weg, waterloop) - omliggende vrije ruimte (zichtlijnen, blikveld) Richtlijnen behoud landgoedbiotoop in Verordening Ruimte (art.14)

24 Landgoederen Biotoop = het geheel van: Buitenplaatscomplex, met structuur, zichtlijnen/-panorama s en blikveld Blikveld - Open ruimte die nodig is om buitenplaatscomplex van buitenaf als geheel (vooral het park) te kunnen herkennen er ervaren - Begrenzing van blikveld komt overeen met voor-, achteren zijkanten van de buitenplaats

25 Landgoederen

26 Landgoederen

27 Landgoederen

28 Landgoederen

29 Landgoederen

30 Landgoederen Criteria in Verordening Ruimte Tekst globaal Bij nieuwe ontwikkelingen landgoedbiotoop beschermen en verbeteren (geen bebouwing die afbreuk doet aan de biotoopwaarden) Bestemmingsplan dienen motivering en beeldkwaliteitsparagraaf te bevatten waarin ingegaan wordt op de wijze waarop rekening gehouden is met de waarden van de landgoedbiotoop Afwijken alleen bij groot maatschappelijk belang

31 Inspraak reacties Insprekers totaal ca. 30 reacties helft gemeenten helft historische verenigingen, instellingen, particulier Inhoud vooral op inhoud (met name 'postzegels', soms op structuurniveau) minder op beleidslijnen gemeenten positief kritisch historische instellingen willen meer (inhoud, borging)

32 Tijdschema september 2009 vaststelling GS ontwerp- Regioprofielen (gelijk met PSV) nov / jan inspraakperiode februari / maart 2010 beantwoording inspraak april 2010 vaststelling GS definitieve Regioprofielen, incl. landgoedbiotoop eind 2010 informatiebijeenkomsten in de regio 2011/2014 afstemmen/verwerken in (integrale) gebiedsprofielen Ruimtelijke Kwaliteit

33 Voorbeelden

34 2 casussen: Jachthaven: -Topgebied Kaag/Oude Rijn Warmond, Fort Marina Warmond Nieuwe landgoederen: -Topgebied Hoeksche Waard Numansdorp (15 landgoederen) Numansdorp

35 Casus 1. Topgebied Kaag/Oude Rijn: Fort Marina, Warmond

36 Topgebied Kaag/Oude Rijn: kenmerken / waarden Verschillende landschappen: contrast van strandwal, veenweide, Kagerplassen, veenstromen, landgoed Beschermd stadsgezicht Warmond Landgoed Huis Warmond Waardevolle zichtlijnen Twee molens met biotopen

37 Regime: continuïteit van karakter Sturingsrichtlijnen Behoud doorzichten naar het water Warmond Sluit aan bij maat en schaal historisch dorpslint Handhaaf zichtlijn tussen dorpskern en Huis Warmond Behoud molen en molenbiotoop

38 Project Fort Marina - herinrichting terrein - bebouwing achter dorpslint - 5 luxe appartementen-gebouwen - tot vier bouwlagen - moderne architectuur - jachthaven met kantoor / horeca - grondgebonden woningen aan lint

39 Vogelvlucht vanuit het zuiden Situatie jachthaven Vogelvlucht vanuit de Kagerplassen Inrichting openbare ruimte Appartementencomplexen

40 Relatie met sturing regioprofielen: 1. Aansluiting maat/schaal dorp 2. Molenbiotoop 3. Korrelgrootte en schaal project 4. Bouwhoogte i.v.m. zichtlijnen op zowel het water als Huis Warmond Conclusie: project voldoet niet aan de eisen van de molenbiotoop en sluit niet aan op de maat en schaal van het historisch dorpslint. NB: de dynamiek langs het water past overigens wel bij deze plek

41 Verbeterd plan - maart 2010:

42 Casus 2. Topgebied Hoeksche Waard Nieuwe landgoederen ten zuid-oosten van Numansdorp

43 Topgebied Hoeksche Waard kenmerken / waarden Homogeen en open zeekleilandschap met grote rechthoekige kavels Dijken zijn de structurerende elementen Contrast open land met beplante dijken Herkenbare opbouw door ruilverkaveling ( ) verminderd

44 Kenmerken polders bij Numansdorp: Landschap - jonge zeekleipolder (agrarisch karakter) - lange lijnen: dijkenstructuur Bebouwing: - ijl tot verspreide bebouwingsstructuur - variatie korrelgrootte en functie (wonen en boerderijen)

45 Regime: continuïteit van karakter Sturingsrichtlijnen - Herkenbaar houden van de ruimtelijke eenheden met hun openheid en hun grenzen (behoud dijkenpatroon) - Sluit aan op het karakter van het bebouwingslint (profiel, ijlheid) en korrelgrootte

46 Project landgoederen Numansdorp:

47 Project landgoederen Numansdorp: - 15 nieuwe landgoederen - elke kavel heeft een landgoed - inrichting van het landgoedcomplex volgt deels oude verkavelingspatroon

48 Relatie met sturing regioprofielen: Suggestie 1. Ruimtelijke eenheden en hun grenzen (lange lijnen) 2. Karakter bebouwingslint (profiel, ijlheid), rooilijn en verkavelingsrichting Conclusie: project voldoet niet aan de sturingseisen. Suggesties: - kavel openhouden tussen de landgoederen - nieuwe waterstructuur enten op bestaand patroon waterlopen

49 Meer info

50 Proces

51 Rol provincie - gemeente Bij procedure bestemmingsplan, projectbesluit jaarlijks overleg actuele ruimtelijke ontwikkelingen overleg voorontwerp-plan voor tervisieleggging check bij ontwerp en vastgesteld plan

52 Proces Aandachtspunten Afstemming Erfgoed-RO binnen gemeente Inbreng bij opstelling bestemmingsplan: - analyse kwaliteiten - opstelling beeldkwaliteitplan - deelname vooroverleg gem.-prov.?

53 Handige sites