Uitvoeringsplan Jeugd, Alcohol & Omgeving Schinnen

Transcriptie

1 Verseonnr.: Uitvoeringsplan Jeugd, Alcohol & Omgeving Schinnen Vastgesteld door het college van B&W d.d

2 Inleiding Dit uitvoeringsplan is de concrete uitwerking van de acties die onderdeel zijn van het Preventie- en Handhavingsplan Jeugd, Alcohol & Omgeving (PenH-plan), dat op 9 april 2015 is vastgesteld door de gemeenteraad van Schinnen. Besluitvorming van dit uitvoeringsplan ligt bij het college. In 2010 heeft het Zuid-Limburgs Veiligheidsbestuur(VB) aan de stuurgroep Jeugd, Alcohol & Omgeving de opdracht gegeven om regionaal alcoholmatigingsbeleid voor jongeren te ontwikkelen, samen met de 18 Zuid-Limburgse gemeenten. Deze regionale samenwerking biedt mogelijkheden om alcoholmatiging doeltreffender aan te pakken en een eenduidige boodschap uit te stralen (NIX18). Een werkgroep, samengesteld uit ambtenaren Publieke Gezondheid, Jeugd, Handhaving/Regelgeving van de gemeenten uit de subregio Westelijke Mijnstreek, heeft van de colleges van de Westelijke Mijnstreek de volgende opdracht gekregen: Zorg dat de afspraken die in het PenH-plan staan en door de raad zijn vastgesteld worden uitgevoerd of uitgewerkt in lokale en/of subregionale acties. Zie erop toe dat deze acties worden opgenomen in de lokale uitvoeringsplan s voor preventie- en handhaving op de Drank- en Horeca Wet (DHW). Stem de inhoud van het PenH-plan af met het regionale gezondheidsbeleid en met het Regionaal Overleg Integraal Toezicht (ROIT). Evalueer in 2018 het PenH-plan en informeer de bevindingen aan de raad. Wissel goede praktijkvoorbeelden uit. Integrale aanpak De wetgever vraagt van gemeenten om een nadrukkelijke verbinding te leggen tussen preventie, vanuit het regionaal gezondheidsbeleid, en handhaving, vanuit het gemeentelijk handhavingsbeleid. Dit uitvoeringsplan is gebaseerd op een integrale beleidsvisie. Er is sprake van preventie- én handhavingstaken die, waar mogelijk, elkaar versterken. Meerdere onderdelen binnen de gemeente en (dus ook) meerdere typen maatregelen worden ingezet om te komen tot alcoholmatiging bij jongeren. Zowel de persoon zelf, zijn sociale omgeving, het aanbod van drank als het overheidsbeleid beïnvloeden het alcoholgebruik. Voor een succesvolle alcoholmatiging is het belangrijk om vooral de omgeving van de jonge drinker te beïnvloeden, zoals de ouders, de school en het uitgaansleven (horeca, verenigingen, evenementen). Regelgeving Handhaving Preventie Educatie 2

3 Doelstellingen uit het Preventie- en Handhavingsplan: In 2019: Zijn jongeren en hun opvoeders zich meer bewust van de gezondheidsrisico s van het gebruik van alcohol op jonge leeftijd. Is de gemiddelde leeftijd waarop jongeren beginnen met het drinken van hun eerste glas alcohol gestegen. Is risicovol drankgebruik (binge drinken; meer dan 5 glazen in een tijdbestek van 2 uren, en coma zuipen) onder jongeren afgenomen. Is de tolerantie bij ouders ten opzichte van alcoholgebruik door hun kinderen afgenomen. Houden (para)-commerciële alcoholschenkers zich aan de leeftijdsgrens van 18 jaar. In het Preventie- en Handhavingsplan Westelijke Mijnstreek werden de volgende acties benoemd om de doelstellingen te bereiken: Gemeenten in de Westelijke Mijnstreek hebben opdracht gegeven tot een regionaal nalevingsonderzoek in Hierbij is de naleving gemeten van de DHW-leeftijdsgrens bij alcoholverstrekkers. De risicoanalyse is een leidraad van het uitvoeringsplan van de gemeenten in de Westelijke Mijnstreek Bij de opstelling van het uitvoeringsplan wordt rekening gehouden met de regionale evenementenkalender. Deze kalender geeft inzicht in evenementen waar veel jongeren komen en waar dus aandacht besteed dient te worden aan alcoholmatigingsmaatregelen. In dit uitvoeringsplan volgt een beschrijving van de lokale aanpak om deze doelstellingen in 2019 te behalen. Daar waar mogelijk wordt ook al gekeken naar de mogelijkheden in regionale samenwerking. Risico analyse Uit de door de GGD uitgevoerde jeugdmonitor volgt dat jeugdigen in Schinnen gemiddeld met 12,4 jaar hun eerste alcohol gebruiken. Schinnen jarigen jarigen Total gemiddelde gemiddelde gemiddelde % leeftijd % leeftijd % leeftijd Afgelopen 4 weken alcohol gedronken (heel glas of meer) 8,7% 49,0% 28,4% Afgelopen 4 weken binge drinken 9,6% 36,0% 22,5% Afgelopen 4 weken dronken of aangeschoten geweest 1,0% 24,0% 12,3% Alcohol commercieel beschikbaar 2,9% 27,0% 14,7% Alcohol sociaal beschikbaar 32,7% 63,0% 47,5% Mag 1 glas alcohol thuis 12,5% 55,0% 33,3% Mag alcohol drinken op feestje 15,4% 56,0% 35,3% Mag meerdere glazen alcohol thuis 5,8% 28,0% 16,7% Heeft WEL een afspraak met ouders over drinkleeftijd 46,2% 28,0% 37,3% Leeftijd eerste keer alcohol gebruik 10,7 13,4 12,4 3

4 De beschikbaarheid van alcohol is een belangrijke voorspeller van alcoholgebruik onder jongeren. In opdracht van de gemeenteraden in Zuid Limburg (beslispunt uit het Preventieen Handhavingsplan ), is in 2015 in alle gemeenten in Zuid Limburg een onderzoek gedaan naar de naleving van de leeftijdsgrenzen voor verkoop van alcoholische drank. Dit is gebeurd aan de hand van een zogenaamde mysteryshop-onderzoek. De locaties die bezocht zijn: cafetaria, horeca, slijterijen, sportkantines en supermarkten, en nachtwinkels. De resultaten van dit onderzoek vindt u onder bijlage 1. Op basis van deze resultaten heeft de gemeente de beschikking over een nulmeting, die input vormt voor dit uitvoeringsplan De risicoanalyse geeft inzicht in de concrete kenmerken van de locaties waar jongeren drinken en waar hun alcoholgebruik voor problemen zorgt. Onder locaties worden verstaan: lokaliteiten van (para)-commerciële alcoholverstrekkers, evenementen en locaties in de openbare ruimte. Indien de kans groot is dat jongeren (tot 25 jaar) in de lokaliteit of op de locatie alcoholhoudende drank proberen te kopen, wordt deze locatie gekwalificeerd als hotspot. Door het bepalen van de hotspots kan de gemeente haar inspanningen gericht inzetten op plaatsen waar de grootste gezondheids- en/of veiligheidswinst wordt behaald. Voor iedere locatie uit onderstaande categorie zijn de hotspots bepaald: - supermarkten - slijterijen - horeca professionals en structureel karakter - evenementen - sportkantines - jongerencentra semi/non professionals - scholen meestal tijdelijk karakter - openbare ruimte Per hotspot is de kans op overtreden in kaart gebracht. Die kans wordt bepaald op basis van kenmerken zoals deurbeleid, het gebruik van leeftijdscontrolesystemen, openingstijden, doelgroep, naleving en signalen uit de praktijk afkomstig van scholen, ouders en jongeren. De hotspots zijn ingedeeld volgens de indeling van de risico-piramide: 4

5 Evenementen, waaronder sportevenementen en schoolfeesten, vragen extra aandacht. In de gemeente Schinnen zijn 51 lokaliteiten betrokken in de risicoanalyse. Dit zijn cafés, sportkantines, jongerencentra, supermarkten, gemeenschapshuizen en hotels/restaurants. aantal soort Categorie 1 (hotspot) 9 Lokaliteiten waar veel of uitsluitend jongeren komen Categorie 2 18 Sportkantines, gemeenschapshuizen, cafetaria s, café s waar jongeren komen Categorie 3 5 Winkels en café s gericht op een ouder publiek Categorie 4 19 Hotels, pensions en restaurants In 2017 wordt categorie 1 in zijn geheel gecontroleerd. Dat zijn de lokaliteiten met het grootste risico. Daarnaast wordt tijdens het handbaltoernooi een controle uitgevoerd en wordt Mondriaan gevraagd hierbij een actieve voorlichtingsrol te spelen in de preventiesfeer. In 2018 en 2019 zullen de controles van categorie 2 en de winkels uit categorie 3 plaats vinden. De categorie 4-bedrijven worden niet gecontroleerd omdat deze groep nagenoeg geen risico vormt voor alcoholmisbruik door jongeren. De controles worden door de BOA s uitgevoerd. Hierbij wordt met name gelet op alcoholverstrekking aan jeugdigen. Indien men een overtreding constateert, wordt ook een tweede controle uitgevoerd. Preventie door Mondriaan In opdracht van de Westelijke Mijnstreek voert Mondriaan, de regionale aanbieder van verslavingspreventie, de afgelopen jaren al diverse activiteiten uit op het gebied van verslavingspreventie. Vanaf 2016 heeft iedere subregio een eigen aandachtfunctionaris van Mondriaan Preventie als contactpersoon. Met deze functionaris bespreken de gemeenten hun preventieplannen. Uitgangspunt bij het uitvoeren van preventieactiviteiten in de regio Westelijke Mijnstreek is het landelijke Basispakket Preventie. De preventieve interventies die in het PenH-plan staan maken hier onderdeel van uit. Mondriaan preventie richt zich hierbij op 4 domeinen: domein Vrije Tijd, domein Onderwijs, domein Thuis, domein Overkoepelend. Binnen deze domeinen wordt niet alleen gewerkt aan het thema alcohol, maar ook aan thema s als verslaving, andere drugs, gokken en gamen. Om de doelstellingen van het Uitvoeringsplan Jeugd, Alcohol en Omgeving te kunnen realiseren worden vanuit het Basispakket Preventie- specifieke preventie-educatieinterventies uitgevoerd die gericht zijn op het verminderen van de beschikbaarheid en het gebruik van alcohol door jeugdigen. Deze interventies worden hieronder beschreven. 5

6 Voor ouders/opvoeders in het kader van NIX<18 1. Actie Leef zoals een prof, niet roken en drinken onder 18 aan, op verzoek van verenigingen. 2. In alle opvoedingsondersteuningsactiviteiten worden ouders telkens toe geleid naar de informatieve en opvoeding ondersteunende website 3. Bij de kinderafdelingen in de Zuid-Limburgse ziekenhuizen worden in z.g.n. alcoholpoli s terugvalpreventiegesprekken gevoerd met ouders van jongeren die met alcoholintoxicatie zijn opgenomen. Mondriaan voert mee uit en/of adviseert. 4. Vlak na carnaval is campagne Ik Pas, waarbij zoveel mogelijk volwassenen (dus ook ouders) worden geworven om 40 dagen geen alcohol te drinken. Voor alcoholverstrekkers 1. Instructie Verantwoord Schenken (IVA) bij verenigingen. Op aanvraag van de vereniging of op advies van de gemeente. (Een gemeente kan een interventiemix van educatieve en handhavende activiteiten op hotspots opstellen). 2. Advies betreffende alcoholmatigingsmaatregelen jeugd bij verenigingen. Aandacht voor regels en praktijk. Denk aan schenktijden, alternatief drankaanbod, clubfeesten, jeugdkampen. Eventueel aanpassen Alcohol Bestuursreglement (ABR). 3. Voor evenementen: IVA evenementen aan barvrijwilligers. 4. Advies en implementatie betreffende alcoholmatigingsmaatregelen, b.v. leeftijdspolsbandjessysteem, op evenementen. (Op aanvraag van de organisator of op advies van de gemeente.) 5. Materialen/tools voor evenementen zoals instructievellen, NIX18 zeilen en borden. 6. Voor horeca: Barsmart training, gekoppeld aan advies alcoholmatigingsmaatregelen jeugd. (Op aanvraag van horecazaak of op advies van gemeente). 7. Gemeenten adviseren bij: het opstellen van interventiemixen voor hotspots, informatieve acties richting schenkbranches en ouders, het adviseren van evenementen over Veilig Uitgaan (met name de afdelingen vergunningen en evenementen). Indien uit de controles blijkt dat er hotspots met nalevingsproblemen voorkomen, wordt Mondriaan benaderd om samen met de gemeente een actieve rol te spelen richting de nietnalever. Mondriaan Preventie besteedt niet alleen tijd aan het uitvoeren van interventies, maar investeert ook in de opbouw van een uniforme regionale aanpak als het gaat om preventie van alcoholgebruik: 1. Het streven is om bij alle evenementen in Zuid-Limburg dezelfde effectieve alcoholmatigingsmaatregelen (zoals systemen rond leeftijdspolsbandjes) te adviseren en implementeren. Dit voorkomt shoppen door de jeugd en geeft een heldere boodschap af. 2. Adviseren van subregionale werkgroepen Jeugd Alcohol en Omgeving (gemeenten) op het gebied van gezamenlijke preventie-aanpak en op het gebied van uitwisselingsmogelijkheden tussen de afdelingen Toezicht en Handhaving, (denk aan 6

7 kennisuitwisseling, meelopen, samenwerken bij activiteiten in Toezicht op de Drank & Horecawet, inbrengen informatie over landelijke Best Practices T&H). Preventie door de gemeente: In de periode worden de controles drankverstrekking aan <18 jaar tijdens evenementen en bij de hotspots, zowel in de commerciële als paracommerciële sector, voortgezet; Voortzetting project It s your choice op de basisscholen in Schinnen; Organisaties die een evenement willen organiseren moeten vooraf een evenementenvergunning aanvragen. Indien alcoholhoudende dranken worden verschaft, dient de organisatie aan te geven welke maatregelen worden getroffen om verstrekking van alcohol aan jongeren onder de 18 jaar te voorkomen. Bij de beoordeling van de aanvraag wordt getoetst of de maatregelen die de vergunningaanvrager noemt afdoende zijn. In evenementenvergunningen worden standaard voorschriften opgenomen ter voorkoming van alcoholverstrekking aan jeugdigen; Bij evenementenvergunningen wordt de Handreiking alcoholmaatregelen voor evenementenorganisaties toegevoegd (bijlage 2);; Bij een ontheffing van de Drank & Horecawet (art 35) worden voorschriften opgenomen over het voorkomen van verstrekken van alcohol aan jongeren onder de 18 jaar. Voor kleinere evenementen geldt geen vergunningsplicht. Wel geldt een meldingsplicht. Indien alcohol wordt verstrekt dient de organisatie een ontheffing alcohol aan te vragen en gelden dezelfde regels als voor vergunningsplichtige evenementen. Bespreking van alcoholgebruik onder jongeren in het lokale horeca-overleg. Acties van GGD Zuid Limburg: Nazorg comadrinken (cijfers en ambassadeurschap) in samenwerking met alcoholpoli s Zuid Limburg Handhaving In dit uitvoeringsplan vindt handhaving plaats onder het uitgangspunt zacht waar het kan, hard waar het moet. Dit is terug te zien in de opbouw van de sancties; wanneer er voor het eerst een overtreding wordt geconstateerd krijgt een ondernemer een waarschuwing. Bij recidive, opzettelijke overtredingen of fraude wordt stevig en doortastend gehandeld. Altijd met het doel goede naleving van regels af te dwingen. Met zacht ingrijpen waar het mogelijk is geven we de ondernemer ook de ruimte om de eigen verantwoordelijkheid te nemen, terwijl met hard ingrijpen duidelijke grenzen worden gesteld. Uiteraard bestaat de mogelijkheid om maatwerk te leveren voor individuele situaties. 7

8 Sanctiestrategie richting verstrekkers Bij de 1e overtreding van de Drank- en horecawet (DHW) ontvangt de verstrekker een schriftelijke waarschuwing. Daarin kan advies (leeftijdscontrolesystemen/ cursus) en informatie worden opgenomen, om een herhaling van de overtreding te voorkomen en mogelijke gevolgen bij herhaling van de overtreding. Bij de 2e overtreding wordt een bestuurlijke maatregel opgelegd aan de verstrekker. Eventuele bijkomende sanctie is de onmiddellijke invoering (binnen 2 weken) van een effectief leeftijdscontrolesysteem dat door de gemeente is goedgekeurd. Ook kan een last onder dwangsom worden opgelegd. Hier zal een keuze gemaakt dienen te worden in de volgende mogelijkheden: - Intrekking of schorsen van de DHW-vergunning of ontzegging alcoholverkoop voor maximaal 12 weken. - opnieuw een bestuurlijke maatregel. Bij wederom herhaling van de overtreding na de 3e overtreding het intrekken/schorsen van de vergunning. Sanctiestrategie bij evenementen Bij evenementen worden de bovenstaande termijnen niet gehanteerd, vanwege de grote mogelijkheid dat hetzelfde evenement pas weer wordt georganiseerd buiten de genoemde termijn van 1 jaar. Overtredingen worden ter plaatse afgedaan met een aanzegging tot proces-verbaal. Daarnaast kan de gemeente overwegen om vergunningstechnische maatregelen te nemen voor een toekomstige activiteit. Sanctiestrategie jongeren Bij iedere controleronde door BOA s wordt bepaald of, naast het handhaven op naleving de leeftijdsgrens door schenkers, er ook gehandhaafd wordt op artikel 45, lid 1 van de DHW, het bezitsverbod door jongeren. Jongeren krijgen dan hetzij een boete, hetzij een doorverwijzing naar Halt voor een leerstraf. Dit wordt gecombineerd met educatieve communicatie richting de ouders. Financiën De rijksmiddelen voor verslavingspreventie waaronder alcoholpreventie- worden jaarlijks door de gemeente Maastricht ter beschikking gesteld aan de gemeente Sittard-Geleen, die deze gelden als centrumgemeente voor de Westelijke Mijnstreek beheert. In de subregionale werkgroep Jeugd Alcohol en Omgeving wordt samen met Mondriaan preventie besproken welke preventieve/educatieve interventies het beste kunnen worden aangeboden om het alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen. De afspraken die de subregionale werkgroep hierover maakt gelden als richtlijn voor de preventie-acties die in het lokale preventie- en handhavingsprogramma worden opgenomen. 8

9 In 2016 bedroeg de inzet preventieactiviteiten in de Westelijke Mijnstreek 1900 uren (budget ). Een kleine 50% van de uren wordt ingezet in Sittard-Geleen en de rest wordt ongeveer gelijk verdeeld over de andere drie gemeenten. Bij deze verdeling is meegewogen dat jongeren uit de dorpen in de Westelijke Mijnstreek veelal in een andere, grotere, gemeente naar school gaan, daar uitgaan of daar lid zijn van een vereniging. Hierdoor is het aantal uren inzet van preventie-medewerkers hoger in de grotere gemeente. De uitvoering van de preventieactiviteiten komt echter ook jongeren uit de kleine gemeenten ten goede. In 2017 wordt de inzet van Mondriaan in de Westelijke Mijnstreek op dezelfde voet gecontinueerd. Kosten voor de handhaving worden betaald uit het reguliere handhavingsbudget c.q. inzet BOA s. 9