nr. 380 van JOS DE MEYER datum: 5 juli 2016 aan GEERT BOURGEOIS Afbakening rampgebieden - Fijnmazigheid netwerk pluviometers

Transcriptie

1 SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 380 van JOS DE MEYER datum: 5 juli 2016 aan GEERT BOURGEOIS MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED Afbakening rampgebieden - Fijnmazigheid netwerk pluviometers Uitzonderlijke weersomstandigheden kunnen vaak forse schade aanrichten en in sommige gevallen worden dan gebieden afgebakend als rampgebied. De aanvraag tot erkenning als rampgebied gebeurt door de gemeente, de afbakening van het eventuele rampgebied houdt dus ook rekening met de gemeentegrenzen. Weersomstandigheden houden echter in het algemeen geen rekening met de gemeentegrenzen en uitzonderlijke weersomstandigheden zijn soms bijzonder plaatselijk. Het is mogelijk dat in één gemeente op de ene plaats sprake is van hevige windstoten en overvloedige regen, terwijl 10 km verder de zon schijnt. Het wordt soms als onrechtvaardig aangevoeld dat het weer aan de ene zijde van een gemeentegrens wel als een ramp beschouwd wordt en bij de buurman aan de andere kant van de gemeentegrens niet. Voor de afbakening van rampgebieden door zwaar weer houdt men onder meer rekening met de gemeten neerslaghoeveelheid. In de bespreking in de Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting van 28 juni 2016 werd gesteld dat het meetpuntennetwerk daartoe bijzonder dens is. Het KMI heeft 180 meetpunten, de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) heeft er 71 en daarnaast zijn er nog meetpunten van het Hydrologisch Informatiecentrum (HIC), van Belgocontrol en van Meteowing. De vaststellingen worden bovendien steeds gecombineerd met radarbeelden, stelde de minister. 1. Hoe fijnmazig is het netwerk van pluviometers dat op dit ogenblik gebruikt wordt om een aanvraag tot rampgebied te evalueren? Graag een tabel waarop per gemeente de respectieve meters van het KMI, HIC, VMM, Belgocontrol en Meteowing staan aangegeven. 2. Zoals ik aangaf op de bespreking in de commissie, lijkt het mij mogelijk om te twijfelen aan de nauwkeurigheid en de fijnmazigheid van het huidige netwerk. Welke mate van fijnmazigheid is nodig om plaatselijke weersomstandigheden te kunnen evalueren? Hoeveel meetpunten per oppervlakte in km² zijn daarvoor wenselijk? Hoe wil de minister een gelijkmatig en overal even fijnmazig netwerk realiseren, als zou blijken dat het huidige niet fijnmazig genoeg is? 3. Is het mogelijk om bij een voldoende fijnmazig netwerk aan metingen vast te stellen dat een bepaald deel van een gemeente beschouwd wordt als rampgebied en een

2 ander niet? Wenst de minister stappen te zetten om ook de klassering tot rampgebied te verfijnen naar plaatselijke problemen (bijvoorbeeld per deelgemeente, per wijk, )?

3 GEERT BOURGEOIS MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED ANTWOORD op vraag nr. 380 van 5 juli 2016 van JOS DE MEYER 1. Voor zijn analyse van de neerslaghoeveelheden maakt het KMI momenteel gebruik van de waarnemingen van 185 meetpunten : eigen meetstations, inbegrepen deze van de Meteowing en van Belgocontrol - 60 meetstations van de VMM (Vlaamse Milieumaatschappij), daarin begrepen 19 meetstations van het HIC (Hydrologisch Informatiecentrum). In totaal beschikt de VMM over 71 meetpunten, maar voor 11 ervan wordt de informatie momenteel (nog) niet bezorgd aan het KMI. De VMM onderzoekt momenteel hoe dit kan verholpen worden. Aangezien het Vlaams Rampenfonds zowel een advies vraagt aan het KMI als aan de VMM wordt de informatie van die 11 meetpunten alleszins nu reeds mee in beschouwing genomen. Het KMI werkt thans aan de uitbreiding van zijn eigen meetnet. Naar verwachting zullen er tegen de volgende zomer nog 45 waarnemingspunten met metingen per dag en per uur bijkomen, wat het aantal eigen meetstations zou opdrijven naar 170. Het totaal aantal meetpunten in Vlaanderen zou aldus uitkomen op 241. Klimatologisch streeft het KMI naar een meetpunt om de 10 km, maar de ruimtelijke ordening en het gebrek aan vrijwilligers om betrouwbaar en dagelijks de waarnemingen uit te voeren maken dit in de praktijk moeilijk uitvoerbaar. Dat het pluviometernetwerk toch relatief dicht is, mag blijken uit de vergelijking met Nederland dat over 300 meetpunten beschikt voor een grondgebied dat ongeveer driemaal groter is dan Vlaanderen. Hierna volgt de lijst van de actueel voor het KMI beschikbare 185 meetpunten, ingedeeld per provincie. PROVINCIE VLAAMS-BRABANT - 32 meetstations HIC Aarschot Aarschot VMM Liedekerke Affligem CLIMATO Asse-Ter-Heide Asse HIC Lot Beersel CLIMATO Begijnendijk Begijnendijk CLIMATO Leefdaal Bertem VMM Korbeek-Dijle Bertem CLIMATO Korbeek-Lo Bierbeek HIC Boortmeerbeek Boortmeerbeek CLIMATO Schaffen Diest CLIMATO Molenstede Diest CLIMATO Dilbeek Dilbeek

4 VMM Runkelen_P Geetbets CLIMATO Haacht Haacht CLIMATO Buizingen Halle VMM Lembeek Halle CLIMATO Herent Herent CLIMATO Herne Herne CLIMATO Houtem Hoegaarden CLIMATO Sint-Pieters-Rode Holsbeek CLIMATO Kapelle-op-den-Bos Kapelle-op-den-Bos CLIMATO Ransberg Kortenaken CLIMATO Ezemaal Landen CLIMATO Brussegem Merchtem CLIMATO Wezemaal Rotselaar VMM Rotselaar_P Rotselaar VMM Sint-Pieters-Leeuw_P Sint-Pieters-Leeuw CLIMATO Zaventem Steenokkerzeel HIC Tienen Tienen VMM Tienen_P Tienen VMM Nossegem_P Zaventem HIC Zoutleeuw Zoutleeuw PROVINCIE ANTWERPEN - 30 meetstations CLIMATO Deurne Antwerpen CLIMATO Antwerpen-Haven Antwerpen VMM Wilrijk_P Antwerpen CLIMATO Balen Balen HIC Bornem Bornem CLIMATO Brasschaat Brasschaat CLIMATO Dessel Dessel CLIMATO Essen Essen VMM Herentals Herentals CLIMATO Herenthout Herenthout CLIMATO Blauberg Herselt CLIMATO Lier Lier CLIMATO Westmalle Malle VMM Bonheiden Mechelen CLIMATO Poppel Ravels AWS Retie Retie CLIMATO Retie AWS Retie CLIMATO Rijkevorsel Rijkevorsel AWS Sint-Katelijne-Waver Sint-Katelijne-Waver CLIMATO Sint-Katelijne-Waver (AWS) Sint-Katelijne-Waver AWS Stabroek Stabroek

5 CLIMATO Stabroek Stabroek CLIMATO Vorselaar Vorselaar VMM Vosselaar_P Vosselaar CLIMATO Heultje Westerlo CLIMATO Oevel Westerlo CLIMATO Wijnegem Wijnegem CLIMATO Brecht Wuustwezel VMM Loenhout Wuustwezel CLIMATO Viersel Zandhoven PROVINCIE LIMBURG - 30 meetstations CLIMATO Koersel Beringen CLIMATO Bilzen Bilzen VMM Beverst_P Bilzen CLIMATO Lozen Bocholt AWS Diepenbeek AWS Diepenbeek CLIMATO Diepenbeek Diepenbeek HIC Genk Genk VMM Niel-bij-Sint-Truiden Gingelom CLIMATO Oostham Ham CLIMATO Kuringen Hasselt CLIMATO Hechtel-Eksel Hechtel-Eksel CLIMATO Houthalen Houthalen-Helchteren VMM Houthalen_P Houthalen-Helchteren CLIMATO Ophoven Kinrooi CLIMATO Lanaken Lanaken CLIMATO Lommel Lommel HIC Lommel Lommel CLIMATO Maasmechelen Maasmechelen CLIMATO Meeuwen Meeuwen-Gruitrode VMM Neeroeteren_P Neeroeteren VMM Overpelt Overpelt CLIMATO Kleine-Brogel Peer HIC Kanne Riemst VMM Kanne Riemst CLIMATO Gorsem Sint-Truiden CLIMATO Engemlanshoven Sint-Truiden VMM Tessenderlo_P Tessenderlo CLIMATO Rutten Tongeren CLIMATO s Gravenvoeren Voeren CLIMATO Zonhoven Zonhoven

6 PROVINCIE OOST-VLAANDEREN - 45 meetstations CLIMATO Bassevelde Assenede VMM Boekhoute Assenede VMM Melsele Beveren HIC Elst Brakel CLIMATO Meigem Deinze HIC Denderleeuw Denderleeuw CLIMATO Dendermonde Dendermonde CLIMATO Kluizen Evergem VMM Ertvelde_P Evergem CLIMATO Semmerzake Gavere CLIMATO Asper Gavere AWS Zelzate (Sidmar Gent) Gent AWS Gent Sterre Gent CLIMATO Gent Sterre Gent CLIMATO Gentbrugge Gent CLIMATO Zelzate AWS Gent VMM Moerbeke Geraardsbergen CLIMATO Heldergem Haaltert CLIMATO Zulzeke Kluisbergen CLIMATO Kluisbergen Kluisbergen CLIMATO Ursel Knesselare CLIMATO Kruishoutem Kruishoutem CLIMATO Laarne Laarne VMM Denderbelle Lebbeke CLIMATO Lede Lede VMM Vinderhoute Lovendegem VMM Maarke-Kerkem Maarkedal AWS Melle AWS Melle CLIMATO Melle Melle CLIMATO Lemberge Merelbeke CLIMATO Elingen Ninove HIC Ronse Ronse CLIMATO De Klinge Sint-Gillis-Waas CLIMATO Waterland-Oudeman Sint-Laureins HIC Sint-Laureins Sint-Laureins CLIMATO Nieuwkerken Sint-Niklaas CLIMATO Valk Sint-Niklaas VMM Stekene_P Stekene VMM Massemen Wetteren CLIMATO Wortegem Wortegem-Petegem CLIMATO Zele Zele HIC Zele Zele

7 VMM Zingem_P Zingem CLIMATO Zomergem Zomergem CLIMATO Sint-Maria-Latem Zwalm PROVINCIE WEST-VLAANDEREN - 48 meetstations AWS Zeebrugge AWS Brugge CLIMATO Zeebrugge Brugge CLIMATO Lissewege Brugge CLIMATO Assebroek Brugge HIC Brugge Brugge VMM Dudzele_P Brugge CLIMATO Oostkerke Damme VMM Klemskerke De Haan VMM De Panne_P De Panne CLIMATO Beerst Diksmuide CLIMATO Moere Gistel CLIMATO Hooglede Hooglede CLIMATO Houthulst Houthulst CLIMATO Boezinge Ieper HIC Vlamertinge Ieper VMM Ieper Ieper CLIMATO Ingelmunster Ingelmunster CLIMATO Knokke-Heist Knokke-Heist CLIMATO Koksijde Koksijde VMM Zarren Kortemark CLIMATO Kortrijk Kortrijk CLIMATO Lichtervelde Lichtervelde CLIMATO Pollinkhove Lo-Reninge HIC Lo-Fintele Lo-Reninge CLIMATO Menen-Oost Menen CLIMATO Nieuwpoort Nieuwpoort VMM Sint-Joris Nieuwpoort CLIMATO Middelkerke Oostende VMM Oostkamp Oostkamp CLIMATO Poperinge Poperinge VMM Poperinge_P Poperinge CLIMATO Kemmel Poperinge AWS Beitem AWS Roeselare CLIMATO Beitem Roeselare CLIMATO Roeselare Roeselare VMM Roeselare_P Roeselare CLIMATO Veurne Veurne VMM Waregem Waregem

8 VMM Geluwe_P Wervik CLIMATO Wevelgem Wevelgem CLIMATO Sint-Baafs-Vijve Wielsbeke HIC Sint-Baafs-Vijve Wielsbeke CLIMATO Ooigem Wielsbeke CLIMATO Wingene Wingene CLIMATO Wingene Wingene CLIMATO Passendale Zonnebeke CLIMATO Houtave Zuienkerke HIC Zwevegem Zwevegem AWS = Automatisch weerstation CLIMATO = Klassiek klimatologisch meetnet KMI (dagelijkse metingen) HIC = Hydrologisch Informatiecentrum (metingen per uur en per dag) VMM = Vlaamse Milieumaatschappij (metingen per uur en per dag) Opmerking: in de CLIMATO-stations zijn de synoptische meetpunten, hetzij van de Meteowing, hetzij van Belgocontrol begrepen. Het betreft Koksijde, Middelkerke, Semmerzake, Deurne, Kleine Brogel en Zaventem. De 11 meetpunten van de VMM waarvoor momenteel nog geen informatie doorstroomt naar het KMI zijn de volgende : NAAM GEMEENTE PROVINCIE Heverlee_P Heverlee Vlaams-Brabant ALMC_Tielt-Winge_P Tielt-Winge Vlaams-Brabant ALMC_Bonheiden_P Bonheiden Antwerpen ALMC_Kapellen_P Kapellen Antwerpen ALMC_Retie_P Retie Antwerpen Lummen_P Lummen Limburg ALMC_Maasmechelen_P Maasmechelen Limburg ALMC_Mariakerke_P Gent Oost-Vlaanderen ALMC_Koksijde_P Koksijde West-Vlaanderen ALMC_Wingene_P Wingene West-Vlaanderen ALMC_Zwevegem_P Zwevegem West-Vlaanderen 2. Hoewel het pluviometernetwerk relatief dicht is, is het niet mogelijk om enkel op basis van de pluviometergegevens te bepalen in welke gemeente de kritieke neerslaghoeveelheden overschreden worden. De gecombineerde analyse van grondmetingen en radarbeelden laat het KMI echter wel toe om een betrouwbaar beeld te krijgen voor de gemeenten waar geen meetpunt beschikbaar is. Ook al zou men er in slagen om in iedere gemeente een meetpunt te installeren en te bemannen, dan nog zal de combinatie van grondmetingen en radarbeelden noodzakelijk blijven om rekening te kunnen houden met plaatselijke fenomenen, bijvoorbeeld bij een (zomer)onweer dat bestaat uit zeer lokale onweerscellen. De combinatie van grondmetingen en radarbeelden is zowel volgens de deskundigen van het KMI als van de VMM een betrouwbare methode om de neerslaghoeveelheden te bepalen. Het is dus zeker niet zo dat gemeenten zonder meetpunt benadeeld zouden worden ten opzichte van gemeenten die wel één of meer meetpunt(en) op hun grondgebied hebben.

9 Een uitbreiding van het netwerk zou de taak van het KMI praktisch wel kunnen vereenvoudigen, omdat het dan minder radarbeelden moet herkalibreren, maar het resultaat van de analyse zou niet verschillen. De geplande opname van 45 bijkomende meetpunten in het netwerk van het KMI toont overigens aan dat er aandacht is om, waar mogelijk, het netwerk verder te verfijnen. Het Vlaams Rampenfonds heeft echter, voor de voorbereiding van de besluitvorming m.b.t. tot de erkenning van een algemene ramp, geen behoefte aan een uitbreiding of verdichting van het meteorologisch meetnet. Het huidige net volstaat om een adequate inschatting te kunnen maken. 3. De gecombineerde aanpak op basis van grondmetingen en radarbeelden laat toe om de onweerskernen nauwkeurig te lokaliseren. In principe is het dus mogelijk om de omschrijving van het rampgebied te verfijnen tot op het niveau van een deelgemeente of zelfs van een wijk. De nauwkeurige lokalisatie van onweerskernen laat nu reeds toe om een gemeente op te nemen in het rampgebied, ook al is slechts een uithoek van die gemeente getroffen door de uitzonderlijke weersomstandigheden. Een verdere verfijning van het rampgebied, op sub-gemeentelijk niveau, is dus mogelijk maar zal ongetwijfeld aanleiding geven tot bijkomende discussies: waar begint of eindigt bijvoorbeeld een wijk, en waarom is een bepaalde straat opgenomen in het rampgebied, en de aanpalende straat niet? Verder zou het beperken van het rampgebied tot een deel van de gemeente een vertragend element vormen in de erkenningsprocedure, omdat het rampgebied dan zeer nauwkeurig zal moeten omschreven worden. Een van de doelstellingen van het decreet van 3 juni 2016 betreffende de tegemoetkoming voor schade, aangericht door algemene rampen in het Vlaamse Gewest, is net het beperken van de doorlooptijd van de erkenningsprocedure. Uit praktische overwegingen acht ik een verdere verfijning bij de omschrijving van het rampgebied daarom niet aangewezen.