INTERNATIONAAL BELASTINGRECHT TOEGEPAST

Transcriptie

1 INTERNATIONAAL BELASTINGRECHT TOEGEPAST

2 TOEGEPAST INTERNATIONAAL BELASTINGRECHT TOEGEPAST ANNE VANMAERCKE TOM JANSEN Antwerpen Cambridge

3 Internationaal belastingrecht toegepast Anne Vanmaercke en Tom Jansen 2016 Antwerpen Cambridge Omslagfoto: Shutterstock Tonello Photography ISBN D/2016/7849/149 NUR 163 Alle rechten voorbehouden. Behoudens uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van de uitgever.. Ondanks alle aan de samenstelling van de tekst bestede zorg, kunnen noch de auteurs noch de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige fout die in deze uitgave zou kunnen voorkomen.

4 VOORWOORD De auteurs zijn momenteel lector aan een hogeschool en afdelingshoofd - Inkomstenbelastingen Internationaal bij de Federale Overheidsdienst Financiën. Beiden deden in hun vakgebied meer dan een decennium praktijkervaring op, respectievelijk bij internationale (audit)bedrijven en bij de fiscale administratie. Anne Vanmaercke doceert Internationaal Fiscaal Recht aan de Hogeschool VIVES in Kortrijk en is erkend door het IAB. Tom Jansen is afdelingshoofd Inkomstenbelastingen Internationaal (FOD Financiën, stafdienst BEO). Hij is tevens gastdocent aan de KU Leuven (Master in de Fiscaliteit) en doceert het vak Belasting niet-inwoners aan de Fiscale Hogeschool (Brussel). De auteurs zagen zich in hun lesopdracht of contacten met het onderwijs geconfronteerd met de uitdaging om de complexe materie die Internationaal Fiscaal Recht is, verstaanbaar te maken voor bachelorstudenten. Dit handboek is dan ook enkel bedoeld als een eerste kennismaking met de materie en heeft dan ook helemaal niet de ambitie volledig te zijn, noch fiscaal de kleinste uitzonderingen te bespreken. Dit handboek behandelt het OESO-modelverdrag van 2014 en werd bijgewerkt tot juli Onder impuls van de Europese Unie en de OESO is er internationaal heel wat in beweging. BEPS en FATCA werden dan ook kort in deze editie opgenomen. Anne Vanmaercke en Tom Jansen 1 juli 2016 v

5 INHOUD Voorwoord v HOOFDSTUK 1 ALGEMENE INLEIDING Oorzaak van internationale dubbele belasting Remediëring van dubbele belasting door het Belgische interne recht Juridische versus economische dubbele belasting Bronnen van internationaal fiscaal recht Nationale en internationale bronnen Begrip inwoner Keuze van de minst belaste weg Rechtspersoon en inwonerschap Belastingontduiking versus belastingontwijking Doelstellingen van een dubbelbelastingverdrag Gevolg van het dubbelbelastingverdrag Maatregelen ter voorkoming van dubbele belasting Vrijstellingsmethode Vrijstelling zonder progressievoorbehoud Vrijstelling met progressievoorbehoud Verrekeningsmethode Onbeperkte verrekeningsmethode Beperkte verrekeningsmethode Het OESO-modelverdrag Principes m.b.t. de toepassing van dubbelbelastingverdragen HOOFDSTUK 2 HET MODEL DBV IN VOGELVLUCHT Voor wie, waarvoor en begrippen (art. 1, 2 en 3) Het inwonerschap (art. 4) De vaste inrichting (art. 5) Toekennen van de heffingsbevoegdheid vii

6 Internationaal belastingrecht toegepast 3.2. Materiële vaste inrichting Personele vaste inrichting E-commerce Speciale gevallen BEPS en artikel Onroerende inkomsten (art. 6) Winsten (art. 7) Winsten uit de exploitatie van schepen of luchtvaartuigen in internationaal verkeer (art. 8) Afhankelijke ondernemingen (art. 9) Modelverdrag OESO-richtlijn inzake de verrekenprijzen De vijf aspecten van vergelijking Transactiemethodes CUP-methode Resale price-methode Cost plus-methode Transactionele winstmethodes Transactionele nettomargemethode Profit split-methode Conclusie Transfer pricing-documentatie Dividenden (art. 10) Interesten (art. 11) Royalty s (art. 12) Meerwaarden (art. 13) Inkomsten van een vrijberoeper (art. 14) Bezoldigingen van een werknemer (art. 15) Principe Uitzonderingen De 183 dagenregel Scheeps- en luchtvaartuigpersoneel Grensarbeidersregeling Internationale chauffeurs Tantièmes (art. 16) Inkomsten van artiesten en sportbeoefenaars (art. 17) Pensioenen (art. 18) Overheidsbezoldigingen en -pensioenen (art. 19) Inkomsten van studenten en leraren (art. 20) viii

7 Inhoud 19. Het restartikel (art. 21) Vermogensbelasting (art. 22) Voorkoming van dubbele belasting (art. 23) Vrijstellingsmethode Verrekeningsmethode Basisberekening Beperking in functie van de schuldgraad Beperking in functie van de bezitsduur van de goederen of kapitalen Non-discriminatiebepaling (art. 24) De procedure voor onderling overleg (art. 25) Uitwisseling van inlichtingen (art. 26) Diplomaten, territoriale bepalingen, inwerkingtreding en einde (art. 27, 28, 29 en 30) HOOFDSTUK 3 BEPS-ACTIEPLAN EN MEER FISCALE TRANSPARANTIE BEPS-actieplan Achtergrond Het actieplan Implementatie van het actieplan De actiepunten Actie 1: de digitale economie Actie 2: Hybrid mismatch arrangements Actie 3: CFC-rules Actie 4: het beperken van renteaftrek tot bedragen die binnen bepaalde marges vallen Actie 5: de strijd tegen schadelijke belastingconcurrentie tussen landen Actie 6: het voorkomen van het oneigenlijk gebruik van belastingverdragen Actie 7: het tegengaan van het op kunstmatige wijze ontstaan van vaste inrichtingen Actie 8-10: verrekenprijsregels in lijn brengen met waardecreatie Actie 11: het meten en monitoren van BEPS Actie 12: openbaarmaking van belastingstructuren door belastingplichtigen Actie 13: Country-by-Country (C-b-C)-rapportering Actie 14: het verbeteren van geschillenbeslechting Het multilateraal verdrag ix

8 Internationaal belastingrecht toegepast 1.5. Verwacht resultaat van het BEPS-actieplan De EU-BEPS-roadmap Automatische gegevensuitwisseling is de nieuwe norm Foreign Account Tax Compliance Act (FATCA) De Common Reporting Standard (CRS) Kaaimantaks HOOFDSTUK 4 EUROPA EN INKOMSTENBELASTINGEN Institutioneel kader Geen EU-belasting, wel fiscale harmonisatie Positieve integratie Negatieve integratie Fiscale richtlijnen Richtlijnen inzake vennootschapsbelasting De Moeder-dochterrichtlijn Voorwaarden Geen bronheffing op uitgaande dividenden Ontvangen dividenden: vrijstelling of verrekening De antimisbruikbepaling De Interest- en royaltyrichtlijn De Fusierichtlijn Doel Toepassingsgebied Fiscale neutraliteit Antimisbruikbepaling De Anti-BEPS-richtlijn Situering Overzicht Internationale samenwerking Richtlijn Administratieve Samenwerking Richtlijn Invorderingsbijstand Buitenbeentjes in de fiscale regelgeving Non-discriminatie en de verdragsvrijheden Discriminatie op basis van woonplaats Vergelijkbaarheid van situaties Dispariteiten Beslissingsschema van het Hof van Justitie Discriminatie van inwoners die gebruik maken van vrij verkeer x

9 Inhoud 4. Fiscale staatssteun Draagwijdte Focus op fiscale incentives van lidstaten Wat is staatssteun? Niet alle staatssteun is verboden HOOFDSTUK 5 INTERNATIONALE TAKSPLANNING Doelstelling van internationale taksplanning Instrumenten van internationale taksplanning Algemeen Salary split Gebruik van tussenvennootschappen (base companies) Omleiding van inkomsten (tax treaty shopping) De transformatie van inkomsten Overdracht van inkomsten Repatriëring van inkomsten Commissionair- en buy-sell-structuur Dochtervennootschap of vaste inrichting? Specifiek voor taksplanning vanuit België Stelsel van de buitenlandse kaderleden Belgisch holdingregime Belgisch rulingbeleid De notionele interestaftrek De octrooiaftrek Maatregelen ter vermijding van misbruik van verdragen Maatregelen in het WIB ter bestrijding van internationale belastingontwijking Algemene maatregelen Simulatie Algemene antimisbruikbepaling (art. 344, 1 WIB 1992) De buitenlandse vennootschap wordt geleid vanuit België De buitenlandse vennootschap heeft een Belgische inrichting Specifieke maatregelen xi

10 Internationaal belastingrecht toegepast HOOFDSTUK 6 HOE BELAST BELGIË BUITENLANDERS? Principe Waarop zijn niet-inwoners belastbaar? Onroerende en roerende inkomsten Beroepsinkomsten Ondernemingswinst Bezoldigingen Pensioenen Sporters en artiesten Diverse inkomsten Vangnetbepaling Moeten niet-inwoners in België een aangifte indienen? Principe van de bevrijdende voorheffing Aangifteplicht voor huurinkomsten en beroepsinkomsten Natuurlijke personen Vennootschappen Rechtspersonen zonder winstoogmerk Berekening van de BNI Natuurlijke personen De 75%-regel Invloed van de zesde staatshervorming Buitenlandse kaderleden Vennootschappen Rechtspersonen zonder winstoogmerk Bijlagen Bijlage 1 Landen met een aanzienlijk gunstiger belastingregime in het kader van DBI Bijlage 2 Landen waarvan de vennootschappen niet belast worden of aan een lage belasting onderworpen zijn (de belastingparadijzen ) Bijlage 3 Fusierichtlijn Bijlage 4 Moeder-dochterrichtlijn Bijlage 5 Interest- en royaltyrichtlijn Bijlage 6 Anti-BEPS-richtlijn Bijlage 7 Richtlijn Administratieve Samenwerking Bijlage 8 Lijst van landen waarmee België een dubbelbelastingverdrag heeft gesloten xii