De lerarenagenda van de toekomst HBO-raad, VSNU, 19 maart 2013

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De lerarenagenda van de toekomst HBO-raad, VSNU, 19 maart 2013"

Transcriptie

1 De lerarenagenda van de toekomst HBO-raad, VSNU, 19 maart Onderwijs is de belangrijkste grondstof van Nederland. Hoe beter het opleidingsniveau van onze bevolking, des te beter dit is voor de sociaal-culturele en economische ontwikkeling van Nederland. De kwaliteit van het onderwijs wordt grotendeels bepaald door de kwaliteit van de leerkrachten en de schoolleiders. Het opleidingenveld is zeer divers: het begint op vierjarige leeftijd, waarna leerlingen uiteindelijk via allerlei vormen van secundair onderwijs, voor een belangrijk en steeds groter deel terechtkomen in het hoger beroepsonderwijs en het wetenschappelijk onderwijs. 2. Nederland kent een aantal knelpunten met betrekking tot de kwaliteit van en het aantal beschikbare leraren in het po, vo en mbo. Deze hebben te maken met: een tekort aan bevoegde docenten in het vo voor talen en bèta- en techniekvakken. daarnaast ook verborgen tekorten doordat veel lessen worden verzorgd door onen onderbevoegde docenten. Naar schatting is een kwart van de leraren in het vo (nog) niet bevoegd om les te geven (ResearchNed 2012). een groeiend tekort, doordat een steeds grotere groep leraren binnenkort met pensioen gaat. Daarnaast haken nieuwe, veelal jonge docenten vroegtijdig af (30 procent binnen twee jaar). de vaardigheden van (beginnende) leraren waar het gaat om het differentiëren tussen verschillende leerwegen en leerlingen. Bij zittende leraren springt het opbrengstgericht evidence based -werken eruit als belangrijk verbeterpunt. een achterblijvend professionaliseringsbeleid voor leraren en schoolleiders (HRMbeleid). 3. Voor universiteiten en hogescholen geldt dat: er een te lage instroom in de lerarenopleidingen is, vooral voor techniek, wiskunde, natuurkunde, Duits, Frans en klassieke talen. Daarnaast is de dalende pabo-uitstroom zorgwekkend. de constructie master-na-master in het wo onder druk staat. De lengte van het traject en het starten aan (weer) een nieuwe opleiding schrikt studenten af en maakt integratie met de disciplinaire opleiding vrijwel onmogelijk. uit studentenenquêtes blijkt dat studenten van de universitaire lerarenopleidingen niet erg tevreden zijn over de kwaliteit van hun opleiding; dit betreft met name het gemis aan (academische) diepgang en een goede beroepsvoorbereiding. Uit het vo komen soortgelijke signalen. bij de pabo s de kwaliteit van de instroom onder druk staat. Zorgwekkend is het uitstel van de invoering van de landelijke slaag-/zakregeling taal en rekenen in het mbo en vo. Zorgwekkend is ook de gebrekkige voorbereiding van de mboopleiding onderwijsassistent voor de Pabo. Deze opleiding heeft nauwelijks tot geen directe uitstroom naar de arbeidsmarkt; vrijwel alle studenten stromen door naar de Pabo. Niet alleen rekenen en taal, maar ook de vakken aardrijkskunde, geschiedenis, natuur en techniek en Engels vormen grote struikelblokken. de ontwikkeling van het praktijkgerichte onderzoek bij de hogescholen en de doorwerking hiervan naar het curriculum nog maar beperkt van de grond heeft kunnen komen. 1

2 4. Voor de universiteiten geldt dat er onvoldoende (universitaire) eerstegraads bevoegde (en op master niveau opgeleide) docenten worden opgeleid hetgeen tot gevolg heeft dat leerlingen minder goed voorbereid naar de universiteit komen. Deze sluipende ontwikkeling heeft gevolgen voor de voorbereiding op een universitaire studie. Voor de universiteiten is de kolom po-vwo van het grootste primaire belang. Voor de hogescholen geldt eenzelfde belang van een kwalitatief goede instroom en zijn daarnaast de kolommen po-mbo en po-havo van betekenis voor een goede aansluiting. Verder kunnen we stellen dat er meer leraren op masterniveau in alle onderwijssectoren nodig zijn, mede vanwege steeds complexere onderwijs- en school(management)taken (functiedifferentiatie). 5. Naast knelpunten is er aanzienlijke progressie: Voor de hogescholen geldt dat de lerarenopleidingen de afgelopen jaren in nauwe samenspraak met OCW belangrijke stappen hebben gezet om de kwaliteit te verhogen en extern te borgen. In 2008 is gestart met de beschrijving van een kennisbasis voor de eerste- en tweedegraads lerarenopleidingen en voor de pabo s. Eind 2012 is een grote prestatie geleverd: voor alle 61 hbo-bachelor en -masteropleidingen zijn kennisbases ontwikkeld, gelegitimeerd en gepubliceerd. De implementatie van de kennisbases in de curricula is in volle gang. De kennisbases vormen het kader voor de ontwikkeling van kennistoetsen. Er zijn landelijke toetsen ontwikkeld die vanaf het studiejaar worden afgenomen bij acht tweedegraads lerarenopleidingen alsmede bij de pabo s voor Nederlandse taal en rekenenwiskunde. In ontwikkeling zijn landelijke toetsen voor acht andere tweedegraads opleidingen die vanaf kunnen worden afgenomen. De Pabo s ontwikkelen de komende jaren een landelijke toetssystematiek voor nog eens vier vakken. Daarnaast is een peer review systematiek ontwikkeld voor alle lerarenopleidingen die geen landelijke kennistoets zullen afnemen. De eerstegraads hbo-lerarenopleidingen zijn reeds gestart met de implementatie van peer review. Dit zijn kernelementen uit het project 10voordeleraar. Kenmerkend voor het project is de samenhang tussen het doordenken van een kennisbasis, toetsontwikkeling, deskundigheidsbevordering, curriculumontwikkeling en betrokkenheid van velen. De betrokkenheid van universitaire eerstegraads opleidingen is in 10voordeleraar op diverse manieren vorm gegeven: bij de legitimatie van de kennisbases, bij de toetsontwikkeling in de vorm van het voorzitterschap van de vakcommissies en op diverse onderdelen via kritische wetenschappelijke vrienden. Deze grootschalige innovatie is ver gevorderd en vergt de komende jaren zeer veel tijd en energie van de lerarenopleiders en de opleidingen. Voor de komende tijd zetten de hbo-lerarenopleidingen dan ook in op het doorzetten van deze innovatie. De eerste opbrengsten beginnen nu al zichtbaar te worden, waarmee wordt aangegeven hoe belangrijk het is om de focus juist nu te behouden en niet te laten verspringen naar andere initiatieven. Verder zijn er diverse vormen van samenwerking tussen hogescholen en universiteiten. Meest in het oogspringend zijn wellicht de academische pabo s. Eerder werd al de betrokkenheid bij de legitimering van de kennisbases genoemd. Dit neemt niet weg dat er meer mogelijkheden tot samenwerking zijn dan thans het geval is. 2

3 6. De Commissie Leraren onder voorzitterschap van Rinnooy Kan (september 2007) constateerde kwalitatieve en kwantitatieve knelpunten. De Onderwijsraad constateert in zijn advies Kiezen voor kwalitatief sterke leraren (2012) dat er sinds dit advies al veel maatregelen zijn getroffen om de kwaliteit van leraren te verbeteren. Deze hebben, zo schrijft de Raad, echter vooral betrekking op de lerarenopleidingen (en vooral de Pabo). Waar het om zittende leraren gaat, zijn de maatregelen te vrijblijvend. De aanbevelingen van de Commissie Leraren zijn kortom nog steeds van groot belang: een betere beloning, een sterker beroep en een professionelere school. 7. Ook een recent advies van McKinsey 1 benadrukt het belang van goede leraren. Volgens het adviesbureau moeten de uitblinkers van de huidige generatie docenten de volgende generatie opleiden, zodat de kwaliteit van de toekomstige leraren hoger is. Daarnaast is het belangrijk dat de leraren van nu zich open opstellen. Zij moeten professionals worden door voortdurend van elkaar te leren; dit kunnen zij doen door samen lessen voor te bereiden en elkaars lessen bij te wonen. Een belangrijke rol is hierin weggelegd voor schoolleiders. Aan hen de taak om een cultuur te creëren waarin leraren van elkaar kunnen leren. Ook moeten zij de resultaten van leerlingen analyseren (opbrengstgericht werken), 40% van hun tijd samen met leraren besteden aan het verbeteren van de lesmaterialen en ouders betrekken bij het onderwijs. 8. Universiteiten en hogescholen kunnen op drie niveaus een belangrijke bijdrage leveren: a) het opleiden van leraren: investeren in kwaliteit en in educatieve minors, (academische) pabo s en specialistische masters zoals Special Educational Needs en Leren & Innoveren in het hbo en de Masters Evidence Based Innovation in Teaching en Onderwijskundig Ontwerp en Advisering in het wo; b) het bijscholen van leraren en schoolleiders en het begeleiden van net afgestudeerde leraren; c) het doen van onderzoek, gericht op evidence based verbetering en vernieuwing, en op effectiviteit van beleid. 8A. Opleiden van leraren: De kwaliteit van de lerarenopleidingen in den brede moet omhoog. Bij de hogescholen is het geheel aan activiteiten van het project 10voordeleraar hierop gericht. Er moet tevens serieus gekeken worden naar een grotere en betere instroom. Grotere uitdagingen door zwaardere opleidingen kan een betere instroom aantrekken voor alle lerarenopleidingen. De invoering op korte termijn van de bijzondere nadere vooropleidingseisen voor de Pabo is een eerste stap in de goede richting. Deze zullen met name in de mbo-opleiding in het curriculum vertaald moeten worden. Verder uitstel van de invoering van de slaag-/zak regeling (zie 3) in het VO en MBO is onwenselijk. Van belang is een zo groot mogelijke groep goede tot zeer goede studenten geïnteresseerd te krijgen voor een opleiding(straject) tot leraar. Om de aantrekkelijkheid te vergroten is, naast kwaliteitsverhoging, verdere flexibilisering van de lerarenopleidingen nodig. Studenten die een (inter)disciplinair bachelor- dan wel masterdiploma behaald hebben én de relevante component van de lerarenopleiding hebben afgerond, zouden gemakkelijker een tweede- dan wel eerstegraadsbevoegdheid moeten ontvangen. De opleiding tot leraar kan dan voor 1 Het Nederlandse onderwijs: beter dan we denken, maar niet zo goed als we willen, McKinsey&Company,

4 een gedeelte als onderdeel van een initiële bachelor- of masteropleiding gevolgd worden, maar ook later. Bij de hogescholen bestaan al kopopleidingen die sinds 2004 afgestudeerden met een disciplinaire bachelordiploma in korte tijd opscholen tot bevoegd tweedegraads docent. Het is van belang dat het imago van het beroep en de opleiding verbetert. Voorbeelden die hieraan bijdragen zijn Eerst de Klas' en het bevorderen van de doorstroom van university colleges naar lerarenopleidingen. Ook gedacht kan worden aan het behouden van talentvolle internationale studenten in de lerarenopleidingen (voor Engels, Duits, Frans et cetera). Europa kan hier uitkomst bieden. De universiteiten en hogescholen zullen de academische pabo s verder uitbouwen. Doelstellingen van de universiteiten en hogescholen: i. Verhogen kwaliteit lerarenopleidingen (1). De aanpak van de kwaliteitsen doelmatigheidsproblemen bij de universitaire lerarenopleidingen wordt versterkt, zodat deze zo spoedig mogelijk worden opgelost; e.g. verbetering oordeel studenten in de NSE, flexibilisering toelatingsbeleid, meer samenwerking op regionaal of landelijk niveau, meer gebruik van e-learning voor training on-the-job. Voor de universiteiten is de komende visitatie/accreditatie (2013/14) hiervoor het belangrijkste aangrijpingspunt. ii. Verhogen kwaliteit lerarenopleidingen (2). De hbo-lerarenopleidingen dragen zorg voor de vertaling van kennisbases in curricula, de invoering van de gezamenlijke kennistoetsen en het uitbouwen van peer review als instrument voor de kwaliteitsborging van de kennisbases voor alle lerarenopleidingen die geen landelijke toetsen zullen afnemen. Dit proces, alsmede de duurzame borging hiervan heeft de allerhoogste prioriteit. Nieuwe, omvattende initiatieven op dit terrein zullen van negatieve invloed zijn op de doorontwikkeling van dit proces en op de motivatie van de vele docenten die bij de uitvoering hiervan zijn betrokken. iii. Flexibilisering. De universiteiten en hogescholen ontwikkelen respectievelijk bouwen uit naast de reguliere lerarenopleidingen trajecten voor de tweedeen eerstegraadsbevoegdheid die tijdens, naast (vergelijkbaar met honours programma s) of na afloop van de vakinhoudelijke bachelor- of masteropleiding gevolgd kunnen worden. Soms kunnen die leiden tot het behalen van een graad (bijvoorbeeld: kopleidingen bij hogescholen), soms behoeft dit aanvullend maatwerk om graad en bevoegdheid te verwerven. Daarbij moet lering getrokken worden uit vroegere maatregelen om een tekort aan leraren op te vangen en waarbij onvoldoende rekening werd gehouden met het uitgangspunt: te allen tijde staat de kwaliteit voorop! iv. Register voor lerarenopleiders. Voor universiteiten en hogescholen zal gaan gelden dat zij een voorbeeldwerking willen hebben wat betreft professionalisering. Het bestaande register voor lerarenopleiders van de VELON (Vereniging Lerarenopleiders Nederland) zal worden uitgebouwd en versterkt. Dit register brengt verplichtingen tot bijscholing met zich mee. Bezien wordt hoe optimale samenhang gecreëerd kan worden met andere registers zoals het register voor h(b)o-docenten. Benodigde stappen van de overheid: v. Passende wetgeving en bekostiging. De overheid faciliteert de bovenstaande doelstellingen door zo spoedig mogelijk te zorgen voor passende wetgeving (experimenteerbepaling deeltijdonderwijs) en een apart 4

5 vi. financieringsarrangement voor (modulaire) trajecten, het erkennen van het bekwaamheidsniveau van (module-)certificaten en door stimuleringsmiddelen voor ontwikkeling beschikbaar te stellen. Kwaliteit instroom: Verhoging van de kwaliteit van de instroom van de bachelor bij hogescholen vergt veel van het voorbereidend hoger onderwijs. De overheid draagt er zorg voor de slaag-/zakregeling uiterlijk met ingang van het schooljaar is ingevoerd. De overheid draagt er verder zorg voor dat het curriculum van de opleiding onderwijsassistent in het mbo op alle onderdelen vanaf het studiejaar voorbereidt op de toelatingstoetsen die de Pabo s op dit moment ontwikkelen (bijzondere nadere vooropleidingseisen). Tezamen met het reken- en taalonderwijs in het mbo betekent dit dat de kwaliteit van de bachelor instroom vanuit het mbo uiterlijk in het studiejaar op orde is. 8B. Lerende leraren en schoolleiders Bij- en nascholing van leraren in het po, vo en mbo is hard nodig en de bijscholing van schoolleiders verdient daarbij een belangrijke plaats. Van schoolleiders wordt gevraagd dat zij in staat zijn van scholen lerende organisaties te maken. Dat vergt onder andere: inspirerend leiderschap om beter om te gaan met heterogeniteit, leiding geven aan de organisatieontwikkeling gebaseerd op de principes van een lerende organisatie en resultaatverantwoordelijkheid op alle niveaus, financieel bewustzijn en doelmatigheidsbesef; organisatorisch loskomen van de traditionele inrichting van onderwijs en het ontwikkelen van een adequaat en gevarieerd personeelsbeleid 2. De universiteiten en hogescholen kunnen en willen hier een substantiële bijdrage aan leveren. Zij hebben hiervoor de benodigde expertise in huis. Voor het po zijn de ontwikkelde landelijke kennistoetsen Nederlands en rekenenwiskunde geschikte instrumenten om de vakinhoudelijke kennis van zittende leraren te toetsen. Met name voor het vak rekenen-wiskunde, waar het niveau van de kennisbasis een stuk hoger ligt dan vele jaren is onderwezen op de Pabo s, is bijscholing een urgent vraagstuk in het po. Ook voor leraren is blijvende professionalisering onontbeerlijk. Het beeld van de eenmaal bevoegde altijd bekwame leraar is in deze snel veranderende (kennis)samenleving aan herziening toe. Binnen scholen is er in de krimpregio s juist behoefte aan breed bekwame leraren met meerdere bevoegdheden, terwijl in grootstedelijke regio s er meer behoefte is aan specifieke bekwaamheden en specialisaties. Ook zal iedere leraar moeten werken aan de verbetering van zijn of haar (school)vakinhoudelijke/vakdidactische, pedagogische, didactische en organisatorische vaardigheden. Vooral die vaardigheden die gericht zijn op het differentiëren tussen verschillende leerlingen en het opbrengstgericht evidence based - werken verdienen aandacht. Tenslotte gaan leerlingen van nu op een heel andere manier met informatie om dan tien jaar geleden, denk aan de komst van social media. Docenten kunnen in deze ontwikkelingen van de zogenaamde 21 st century skills niet achterblijven. Schatting is dat ongeveer 30 procent van de startende leraren binnen twee jaar het onderwijs heeft verlaten 3. De begeleiding van beginnende leraren moet worden verbeterd om deze groep zo veel mogelijk voor het onderwijs te behouden. 2 Ruimte voor ieders talent, VO-Investeringsagenda , maart Redax_NR3.4_startende_leerkracht. 5

6 Universiteiten en hogescholen kunnen daaraan bijdragen door maatwerktrajecten aan te bieden in de overgang van opleiding naar werk. Net zoals een pas afgestudeerde advocaat het vak leert van een senior advocaat en een jonge arts nog geruime tijd een ervaren arts naast zich heeft die met hem meedenkt, heeft ook de startende leraar behoefte aan begeleiding op de werkvloer, liefst van een topdocent. Extra begeleiding en coaching van net afgestudeerde leraren kan het best georganiseerd worden door regionaal de samenwerking tussen lerarenopleiding en werkveld te versterken. Dit kan bijvoorbeeld door (meer) regionale excellente (academische) opleidingsscholen aan te wijzen, waarbij er extra aandacht dient te zijn voor de ondersteuning vanuit deze opleidingsscholen van de zwakkere scholen in de regio. De universiteiten en hogescholen willen een verantwoordelijkheid op zich nemen voor de bijscholing en begeleiding van schoolleiders en (startende) leraren. Daarnaast is het belangrijk dat, in lijn met het advies van de Onderwijsraad Kiezen voor kwalitatief sterke leraren, wordt geïnvesteerd in een verhoging van de beroepsstandaard voor zittende leraren. Bijscholing behoort een onlosmakelijk onderdeel te zijn van de professie gekoppeld aan het lerarenregister. Daarbij kan worden aangesloten bij de ontwikkeling in de professie: van startbekwaamheid via (eerste) inductieperiode tot doorgroei naar expert. Hierbij kan een vergelijking worden gemaakt met gerenommeerde registers voor medisch specialisten, advocaten, restauratoren, architecten e.d. Via de registratie wordt net als de Commissie Leraren adviseerde ook de na- en bijscholing en daarmee de kwaliteit van de docenten bewaakt. Net als bij advocaten, zou bijscholing voor leraren en schoolleiders een verplichting moeten zijn. Dat komt het imago van het beroep ten goede. Veel aandacht zal moeten worden besteed aan het laten ontstaan van een kwaliteitscultuur in de teams die verantwoordelijk zijn voor het onderwijs. Veel van de onderwijsverbeteringen worden immers gerealiseerd door peer collaboration, de samenwerking tussen docenten! Doelstellingen van universiteiten en hogescholen: i. Nieuwe opleidings- en begeleidingstrajecten. In nauwe samenspraak met het veld versterken universiteiten en hogescholen, bij voorkeur in regionale allianties, hun cursorisch bijscholingsaanbod van trainings- en begeleidingstrajecten voor zowel leraren als schoolleiders op vo- en po-scholen en het (v)mbo. Het brede aanbod op universiteiten en hogescholen, zowel initieel als postinitieel, komt hiervoor in aanmerking. Er wordt extra ingezet op het ontwikkelen van nieuwe masteropleidingen voor leraren werkzaam in m.n. het PO en het MBO. Bekeken wordt op welke wijze Open Educational Resources (OER) hierbij een rol kunnen spelen. Het cursorisch bijscholingsaanbod (en waar mogelijk de onderwijsinhoud ervan) wordt landelijk bijeengebracht in één onlinecatalogus (zoals nu gebeurt bij de OU in de Lerarenuniversiteit) met externe kwaliteitsborging. ii. Kwaliteitscultuur. In de opleidingen en in de na- en bijscholing wordt specifiek aandacht besteed aan de samenwerking tussen docenten in teams. Benodigde stappen van de onderwijssector: iii. Begeleiding van net afgestudeerde leraren. Scholen, waaronder de (academische) opleidingsscholen, bieden net afgestudeerde leraren een begeleidingstraject aan of bijvoorbeeld een 80%-baan (met 100% beloning), aangevuld met begeleiding, trainingen en observaties bij ervaren (top)docenten. Deze loopbaanontwikkeling moet een plek krijgen in het functiebouwwerk in het po, vo en mbo, zodat beginnende docenten gestimuleerd worden zich verder te 6

7 iv. bekwamen met steeds een bijbehorende beloning. Universiteiten en hogescholen richten een herkenbare voorziening in voor de begeleiding van net afgestudeerde leraren, bij voorkeur in een regionaal samenwerkingsverband. Lerarenregister. De beroepsgroep geeft het lerarenregister verder vorm naar het voorbeeld van andere beroepsgroepen als advocaten, medisch specialisten e.d., waarbij registratie een civiel en kwaliteitsverhogend effect heeft. Deelname aan de professionaliseringstrajecten is geen optie, deze is verplicht. De overheid borgt dit proces door het lerarenregister voor 2017 wettelijk te verankeren. 8C. Het doen van onderzoek Het onderwijsonderzoek aan universiteiten en hogescholen dient van hoge kwaliteit en toepasbaar voor de onderwijspraktijk te zijn. Het Nationaal Plan Toekomst Onderwijswetenschappen legt hiervoor de basis. Belangrijk is dat in het Regieorgaan onderwijsonderzoek dat uit dit Nationaal Plan voortkomt een goede verbinding komt tussen het fundamentele en het toegepaste onderwijsonderzoek en dat er voldoende middelen beschikbaar zijn en komen. Voor de universiteiten ligt hier ook een link met het sectorplan onderwijswetenschappen. Om de aansluiting met de praktijk te verstevigen zal, voortbouwend op de academische opleidingsscholen en in navolging van de academische werkplaatsen van ZonMW, meer gewerkt moeten worden in een regionale (kennis)infrastructuur waarin vanuit praktijk, onderzoek, beleid en opleidingen wordt samengewerkt. Voor de hogescholen ligt er de relatie met de te ontwikkelen Centres of Expertise. Aansluitend bij de kenmerken van het praktijkgericht onderzoek en daarmee het belang van vraaggerichtheid in samenwerking met het scholenveld, biedt dit concept de werkwijze om de afstand tussen onderzoeksresultaten en toepassing op te heffen. Concreet betekent dit dat meerdere scholen structureel samenwerken met een universiteit en/of hogeschool. Scholen gaan meer evidence based werken en universiteiten en hogescholen gaan meer praktijkgericht onderzoek uitvoeren. Er ontstaan zo regionale strategische allianties waarin partijen zich organiseren rondom specifieke onderwijs- en onderzoeksthema s, mede op basis van de programmering van het Regieorgaan. Uiteindelijk draagt dit bij aan kwalitatief betere leraren, beter afgestemd (regionaal) onderwijsbeleid en daarmee ook beter onderwijs aan leerlingen. Doelstellingen van universiteiten en hogescholen: i. Zwaartepuntvorming onderwijsonderzoek. Universiteiten en hogescholen maken het huidige onderwijsonderzoek inzichtelijk en wijzen in het kader van verdere profilering eigen zwaartepunten aan. Voor de universiteiten is het sectorplan onderwijswetenschappen hiervoor het aangrijpingspunt. Deze zwaartepunten krijgen eveneens vorm in de regionale (academische) werkplaatsen. Hogescholen dienen in staat te worden gesteld Centres of Expertise te ontwikkelen als kernen van praktijkgericht onderzoek en als aangrijpingspunt voor profilering. In de praktijk zien we dat universiteiten, hogescholen en het werkveld al op diverse manieren samenwerken, zoals het project Samen Opleiden Onderzoeken en Ontwikkelen van de UU en de HU met zes vo-scholen. Benodigde stappen van de overheid: 7

8 ii. iii. Regionale (academische) werkplaatsen. Er wordt gestart met het opbouwen van een regionale (kennis)infrastructuur waarin praktijk (vo- / mbo-/ poscholen), onderzoek (onderwijsonderzoek op universiteiten en hogescholen), beleid (gemeenten, besturen) en (leraren)opleidingen samenwerken. Deze regionale (kennis)infrastructuur wordt landelijk gekoppeld aan het regieorgaan onderwijsonderzoek van NWO. Op deze wijze ontstaat er binnen vijf tot zeven jaar een dekkend landelijk netwerk van regionale kennisknooppunten met eigen specialismen. Investeringen in onderwijsonderzoek. De overheid, maar ook grote steden/gemeenten, scholen en universiteiten en hogescholen (wellicht ook andere sociaal-economische en sociaal-culturele sectoren) dienen substantieel meer te (kunnen) investeren in toegepast onderzoek naar het onderwijs. Deze onderzoeksagenda moet (regionaal/landelijk) in samenspraak tussen de diverse partijen worden opgesteld. Aandachtspunt hierbij is de zeer beperkte eerste geldstroom van hogescholen voor het praktijkgerichte (onderwijs)onderzoek. 9. Ook bij de overheid heeft de kwaliteit van leraren en de lerarenopleidingen hoge prioriteit. In het regeerakkoord staat: De eisen rond lerarenopleidingen worden aangescherpt en een groter deel van dit onderwijs moet in de praktijk plaatsvinden. De eisen van bekwaamheid uit het Lerarenregister en de bijscholingsplicht van docenten worden met ingang van 2017 wettelijk verankerd. Voor verdubbeling intensivering leerkrachten vo en deels po (bèta, jong academisch) wordt 100 miljoen vrijgemaakt (die uitgespreid wordt over vier jaar). De doelstellingen van deze intensiveringsmiddelen sluiten aan bij de genoemde ambities van universiteiten en hogescholen. Ook op de korte termijn moeten concrete resultaten op alle ambities worden geboekt. Om dat te versterken wordt zo veel mogelijk aangesloten bij bestaande goede initiatieven en worden deze steviger ingebed in een middellange- en langetermijnstrategie. 10. Kortom: we moeten onze nek uitsteken en voorbeelden durven geven! 8

Datum 13 maart 2013 Betreft Beleidsreactie op advies 'Kiezen voor kwalitatief sterke leraren' van de Onderwijsraad

Datum 13 maart 2013 Betreft Beleidsreactie op advies 'Kiezen voor kwalitatief sterke leraren' van de Onderwijsraad a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Tevredenheid over start en ontwikkeling op de arbeidsmarkt

Tevredenheid over start en ontwikkeling op de arbeidsmarkt Tevredenheid over start en ontwikkeling op de arbeidsmarkt Hbo ers uit sector Onderwijs vaker tevreden... 2 Tweedegraads lerarenopleidingen hbo en lerarenopleidingen kunst/lo het vaakst tevreden... 4 Afgestudeerden

Nadere informatie

Opmaat voor: De Amsterdamse Lerarenagenda

Opmaat voor: De Amsterdamse Lerarenagenda Een initiatief van Frank Sengers 1 Inleiding De afgelopen jaren is er volop aandacht geweest voor het terugdringen van het aantal zwakke scholen. Het besef dringt steeds meer door dat de leraar de sleutel

Nadere informatie

Protocol PDG en educatieve minor

Protocol PDG en educatieve minor Protocol PDG en educatieve minor 28 april 2014 Inhoud Protocol voor beoordelingen door de NVAO van de kwaliteit van de afstudeerrichtingen algemeen vormend onderwijs en beroepsgericht onderwijs, het traject

Nadere informatie

Factsheet Toelatingstoets PABO

Factsheet Toelatingstoets PABO Pabo-opleidingen zitten in de lift De pabo s hebben de afgelopen jaren veel stappen gezet om de kwaliteit verder te versterken, onder meer door de invoering van de toelatingstoetsen. Deze maatregelen betalen

Nadere informatie

Hoe ziet het stelsel van de lerarenopleidingen eruit? Jelger Schaaf en Cor de Raadt

Hoe ziet het stelsel van de lerarenopleidingen eruit? Jelger Schaaf en Cor de Raadt Hoe ziet het stelsel van de lerarenopleidingen eruit? Jelger Schaaf en Cor de Raadt De verschillende typen lerarenopleidingen die er in Nederland bestaan (het opleidingsstelsel) is in grote lijnen een

Nadere informatie

Datum 23 mei 2011 Betreft Aanbieding Actieplannen Primair Onderwijs, Voortgezet Onderwijs en Leraren

Datum 23 mei 2011 Betreft Aanbieding Actieplannen Primair Onderwijs, Voortgezet Onderwijs en Leraren a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl Contactpersoon

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Partnerschap. en scholen werken op basis van een gezamenlijke verantwoordelijkheid samen met studenten aan hun ontwikkeling tot professional.

Partnerschap. en scholen werken op basis van een gezamenlijke verantwoordelijkheid samen met studenten aan hun ontwikkeling tot professional. Sinds een tiental jaren hebben we opleidingsvormen ontwikkeld die recht doen aan zowel vakbekwaamheid als praktijkkennis van aanstaande leraren. In toenemende mate doen we dat op basis van opleiden in

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 8988 20 februari 2019 Beleidsregel van de Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media van 12 februari 2019 nr.

Nadere informatie

Naar een duurzame infrastructuur voor de ontwikkeling en uitwisseling van kennis over en voor het onderwijs

Naar een duurzame infrastructuur voor de ontwikkeling en uitwisseling van kennis over en voor het onderwijs Naar een duurzame infrastructuur voor de ontwikkeling en uitwisseling van kennis over en voor het onderwijs Het onderwijs is de krachtbron van onze samenleving en de onderwijswetenschappen zijn de hulpmotor.

Nadere informatie

Van overschotvak naar tekortvak. Nieuwe doelgroepen. voor het leraarschap in het voortgezet onderwijs

Van overschotvak naar tekortvak. Nieuwe doelgroepen. voor het leraarschap in het voortgezet onderwijs Van overschotvak naar tekortvak Nieuwe doelgroepen voor het leraarschap in het voortgezet onderwijs De komende jaren zal het tekort aan leraren in het voortgezet onderwijs toenemen en zelfs oplopen tot

Nadere informatie

Visie op versterking samenwerking lerarenopleiding en scholen

Visie op versterking samenwerking lerarenopleiding en scholen Visie op versterking samenwerking lerarenopleiding en scholen Wat staat de OSR voor ogen? Uit de projectaanvraag: Uit het onderzoek De Rotterdamse onderwijsarbeidsmarkt in beeld (ResearchNed, 2012) blijkt

Nadere informatie

Werkwijze 10voordeleraar

Werkwijze 10voordeleraar Werkwijze 10voordeleraar Cito Kennisplatform examinering 6 oktober 2016 Arian van Staa, programmamanager Jolien Pas, psychometricus Opbouw Waar komen we vandaan? Wie zijn wij? Wat doen wij? Wat hebben

Nadere informatie

Hbo tweedegraadslerarenopleiding

Hbo tweedegraadslerarenopleiding Hbo tweedegraadslerarenopleiding Verkort traject www.saxionnext.nl Inhoudsopgave Inleiding 3 Een bijzondere opleiding 4 Opbouw 5 Toelating en inschrijving 7 Beste student, Je hebt een afgeronde hbo- of

Nadere informatie

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION LERARENOPLEIDING NATUURKUNDE, WISKUNDE, SCHEIKUNDE, INFORMATICA EN ONTWERPEN Heb jij een technische bachelor gevolgd

Nadere informatie

1. De opbrengsten van de aanbevelingen van de commissie Bruijn

1. De opbrengsten van de aanbevelingen van de commissie Bruijn Bestuurlijke afspraken tussen de HBO-raad en de Minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap, naar aanleiding van het advies Vreemde ogen dwingen van de Commissie externe validering examenkwaliteit hoger

Nadere informatie

Innovatief beroepsonderwijs in de regio: bindmiddel en broedplaats

Innovatief beroepsonderwijs in de regio: bindmiddel en broedplaats Innovatief beroepsonderwijs in de regio: bindmiddel en broedplaats Studiedag De toekomst van het platteland Nijmegen, 21 november 2018 Loek FM Nieuwenhuis Lectoraat beroepspedagogiek Lectoraat Beroepspedagogiek

Nadere informatie

WINDESHEIM IN ZWOLLE: UNIEKE MASTER VOOR HET BEROEPS- ONDERWIJS. Inspirators voor de toekomst

WINDESHEIM IN ZWOLLE: UNIEKE MASTER VOOR HET BEROEPS- ONDERWIJS. Inspirators voor de toekomst WINDESHEIM IN ZWOLLE: UNIEKE MASTER VOOR HET BEROEPS- ONDERWIJS 90 Tweedegraads docenten en hbo-bachelors met een pedagogisch-didactisch getuigschrift die lesgeven in een beroepsgericht vak, kunnen bij

Nadere informatie

Strategische noodzaak om te differentieren

Strategische noodzaak om te differentieren Strategische noodzaak om te differentieren Studiemiddag ACTIS & APS 11 juni 2013 Vergroten deskundigheidsbevordering, professionaliteit en handelingsrepertoire onderwijspersoneel Het kabinet gaat bezuinigen

Nadere informatie

Schoolleider tussen functie en beroep

Schoolleider tussen functie en beroep Schoolleider tussen functie en beroep Resultaten van twee enquête-onderzoeken onder schoolleiders en bestuurders 2015 September 2015 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Schoolleider tussen functie en beroep...

Nadere informatie

Datum 1 april 2019 Betreft Kamervragen over kindermishandeling (ingezonden 5 februari 2019)

Datum 1 april 2019 Betreft Kamervragen over kindermishandeling (ingezonden 5 februari 2019) >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 20018 2500 EA DEN HAAG Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500

Nadere informatie

Voor meer en beter gekwalificeerde academische leraren

Voor meer en beter gekwalificeerde academische leraren Voor meer en beter gekwalificeerde academische leraren Conferentie 14 november 2013 Olympisch Stadion Amsterdam Vereniging van Universiteiten VSNU i.s.m. de universitaire lerarenopleidingen PROGRAMMA 09:30

Nadere informatie

Land Focus: Nederland

Land Focus: Nederland - Een kort overzicht van intercultureel leren - in de initiële lerarenopleiding en de professionele ontwikkeling van leerkrachten in het middelbaar onderwijs - in curricula van het voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Contextschets Techniek

Contextschets Techniek Contextschets Techniek Nationaal Techniekpact 2020... 2 Welke activiteiten ondernemen de hbo-instellingen?... 2 Welke activiteiten ondernemen de universiteiten?... 3 Welke activiteiten onderneemt de 3TU?...

Nadere informatie

Binnen twee jaar als leerkracht voor de klas. Verkorte opleiding Leraar Basisonderwijs (pabo) share your talent. move the world.

Binnen twee jaar als leerkracht voor de klas. Verkorte opleiding Leraar Basisonderwijs (pabo) share your talent. move the world. Verkorte opleiding Leraar Basisonderwijs (pabo) HBO-bachelor voltijd Startmoment: september 2019 Graad: Bachelor of Education Binnen twee jaar als leerkracht voor de klas Je hebt een hbo- of universitaire

Nadere informatie

TALIS Initial Teacher Preparation. Patricia Brouwer, Andrea Klaeijsen Expertisecentrum Beroepsonderwijs VELON congres 2017

TALIS Initial Teacher Preparation. Patricia Brouwer, Andrea Klaeijsen Expertisecentrum Beroepsonderwijs VELON congres 2017 TALIS Initial Teacher Preparation Patricia Brouwer, Andrea Klaeijsen Expertisecentrum Beroepsonderwijs VELON congres 2017 TALIS ITP - ecbo - Patricia Brouwer 2 Ecbo i.s.m. ICLON (Wilfried Admiraal); HAN

Nadere informatie

BIJDRAGEN VAN HOGESCHOOL LEIDEN AAN HET HOGER ONDERWIJS

BIJDRAGEN VAN HOGESCHOOL LEIDEN AAN HET HOGER ONDERWIJS BIJDRAGEN VAN HOGESCHOOL LEIDEN AAN HET HOGER ONDERWIJS Opening Cursusjaar Hogeschool Leiden 6 september 2006 A.M.L. van Wieringen Inhoudsopgave Positie van het hoger beroepsonderwijs Bijdragen van Hogeschool

Nadere informatie

HR-beleid en de verschillende actieplannen. Myriam Lieskamp, beleidsmedewerker bij CNV Onderwijs

HR-beleid en de verschillende actieplannen. Myriam Lieskamp, beleidsmedewerker bij CNV Onderwijs HR-beleid en de verschillende actieplannen. Myriam Lieskamp, beleidsmedewerker bij CNV Onderwijs Het ministerie van OCW heeft een aantal plannen gelanceerd, om het onderwijs in alle sectoren naar een hoog,

Nadere informatie

Datum 15 juni 2011 Betreft Beleidsreactie advies Onderwijsraad 'Goed opgeleide leraren voor het (voorbereidend) middelbaar beroepsonderwijs'

Datum 15 juni 2011 Betreft Beleidsreactie advies Onderwijsraad 'Goed opgeleide leraren voor het (voorbereidend) middelbaar beroepsonderwijs' a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Een academische omgeving voor het basisonderwijs NRO-Congres 4 november 2015

Een academische omgeving voor het basisonderwijs NRO-Congres 4 november 2015 Een academische omgeving voor het basisonderwijs NRO-Congres 4 november 2015 Bernard Teunis & Nienke van der Steeg b.teunis@poraad.nl n.vandersteeg@poraad.nl Opzet workshop 1. Voorstellen 2. Answergarden

Nadere informatie

Baan op niveau en in richting

Baan op niveau en in richting Baan op niveau en in richting Studenten Onderwijs meer kans op baan gemiddeld... 2 Pabo had sterkste terugloop baankansen in 2012... 3 Hbo-studenten in sector vaker baan op niveau en in richting... 4 Voltijd

Nadere informatie

Opzet voor een plan van aanpak. Tweedegraads PLUS. doorscholing van tweedegraads bevoegde docenten

Opzet voor een plan van aanpak. Tweedegraads PLUS. doorscholing van tweedegraads bevoegde docenten Opzet voor een plan van aanpak Tweedegraads PLUS doorscholing van tweedegraads bevoegde docenten Den Haag, juni 2012 Doelstelling & Achtergrond Alle onderzoeken naar de onderwijsarbeidsmarkt in Den Haag

Nadere informatie

Spreektekst Jaarverslag OCW

Spreektekst Jaarverslag OCW Spreektekst Jaarverslag OCW Ten eerste wil ik de rapporteurs bedanken. Naast de verbeterpunten waar de rapporteurs namens de hele commissie op in zullen gaan wil ik namens de VVD drie punten accentueren.

Nadere informatie

Op weg naar de (academische) opleidingsschool

Op weg naar de (academische) opleidingsschool Discussienota Nationalgeographic.nl Adviescommissie ADEF OidS Mei 2014 1 Inhoudsopgave Inleiding 1. Uitgangspunten Samen Opleiden 2. Ambities van (academische) opleidingsscholen 3. Concept Samen Opleiden

Nadere informatie

FAQ s tegemoetkoming kosten aspirant-opleidingsscholen Versie 21 augustus 2015

FAQ s tegemoetkoming kosten aspirant-opleidingsscholen Versie 21 augustus 2015 FAQ s tegemoetkoming kosten aspirant-opleidingsscholen Versie 21 augustus 2015 Deze FAQ s richten zich alleen op de uitbreiding van het aantal bekostigde opleidingsscholen en niet op de verlenging en/of

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 0 03 30 079 VMBO Nr. 36 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 9 oktober

Nadere informatie

Kaderregeling Vierslagleren in het voortgezet onderwijs

Kaderregeling Vierslagleren in het voortgezet onderwijs Kaderregeling Vierslagleren in het voortgezet onderwijs... Inleiding Voor het voorgezet onderwijs (vo) is de verwachting dat het huidige lerarentekort, dat zich vooral voordoet in een aantal vakken, de

Nadere informatie

master leraar voortgezet onderwijs

master leraar voortgezet onderwijs DEEL JE KENNIS! master leraar voortgezet onderwijs JOUW PROGRAMMA IN EEN NOTENDOP De master Leraar voortgezet onderwijs van de VU is een eenjarige master (voltijd*) waarin je een eerstegraads onderwijsbevoegdheid

Nadere informatie

Beroepsregistratie. PROJECT Versterking Samenwerking. Borging en met elkaar in verbinding (blijven) Inleiding Beroepsstandaard. Beroepsregistratie

Beroepsregistratie. PROJECT Versterking Samenwerking. Borging en met elkaar in verbinding (blijven) Inleiding Beroepsstandaard. Beroepsregistratie Beroepsregistratie PROJECT Versterking Samenwerking Borging en met elkaar in verbinding (blijven) Inleiding Beroepsstandaard Beroepsregistratie Mogelijkheden VSLS 26 januari 2017 Joke Kiewiet-Kester Doorgaande

Nadere informatie

De Leraar Vooruit Inleiding Jaarvergadering AOB Utrecht 10 oktober 2007

De Leraar Vooruit Inleiding Jaarvergadering AOB Utrecht 10 oktober 2007 De Leraar Vooruit Inleiding Jaarvergadering AOB Utrecht 10 oktober 2007 A.M.L. van Wieringen Drie adviezen Onderwijsraad: Waardering voor het leraarschap (augustus 2006) Commissie Leraren: LeerKracht (september

Nadere informatie

Aan de minister en staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Aan de minister en staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Aan de minister en staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Datum: 4 juni 2014 Onderwerp: Landelijke en regionale samenwerking lerarenopleidingen en scholen Ons kenmerk: VSNU 14/196 U Contact:

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

Voorstel bevoegdheid pabo gediplomeerden in het vmbo

Voorstel bevoegdheid pabo gediplomeerden in het vmbo Voorstel bevoegdheid pabo gediplomeerden in het vmbo Aan: Ministerie van OCW Van: VO-raad, Vereniging Hogescholen en Onderwijscoöperatie Inleiding De problematiek van onbevoegd lesgeven is veelvormig en

Nadere informatie

Inzet van hbo- en wo-studenten. Nieuwe doelgroepen. voor het leraarschap in het voortgezet onderwijs

Inzet van hbo- en wo-studenten. Nieuwe doelgroepen. voor het leraarschap in het voortgezet onderwijs Inzet van hbo- en wo-studenten Nieuwe doelgroepen voor het leraarschap in het voortgezet onderwijs De komende jaren zal het tekort aan leraren in het voortgezet onderwijs toenemen en zelfs oplopen tot

Nadere informatie

SAMEN OPLEIDEN: impact van leren in beeld. Meerjarenplan Opleiden in de School

SAMEN OPLEIDEN: impact van leren in beeld. Meerjarenplan Opleiden in de School SAMEN OPLEIDEN: impact van leren in beeld Meerjarenplan Opleiden in de School 2015-2018 Opleidingsteam, 2015 Samen opleiden: impact van leren in beeld Meerjarenplan 2015-2018 Inleiding Goed onderwijs staat

Nadere informatie

Ontwikkelingen in afstudeerrichtingen lerarenopleidingen HAN ILS. 13 april 2016

Ontwikkelingen in afstudeerrichtingen lerarenopleidingen HAN ILS. 13 april 2016 Ontwikkelingen in afstudeerrichtingen lerarenopleidingen HAN ILS 13 april 2016 Het komende uurtje... 14.15-14.35 uur Implementatie afstudeerrichtingen HAN ILS 14.35 14.45 uur Uitwisseling 14.45-15.05 uur

Nadere informatie

Professionele ontwikkeling in de lift: de gezamenlijke agenda. Juni 2012

Professionele ontwikkeling in de lift: de gezamenlijke agenda. Juni 2012 Professionele ontwikkeling in de lift: de gezamenlijke agenda Juni 2012 Inleiding Nederland heeft goed onderwijs, maar onze ambitie reikt verder. Wij vinden dat het Nederlands onderwijs zich op alle vlakken

Nadere informatie

Veel gestelde vragen - Studenten

Veel gestelde vragen - Studenten Tegemoetkoming Studiekosten Onderwijsmasters PO Veel gestelde vragen - Studenten Vraag Aanmelding en voorwaarden 1 Wanneer moet ik zijn afgestudeerd aan de pabo om in aanmerking te komen voor de regeling?

Nadere informatie

BUITENHOUT COLLEGE Scholingsplan schooljaar 2015-2016

BUITENHOUT COLLEGE Scholingsplan schooljaar 2015-2016 BUITENHOUT COLLEGE Scholingsplan schooljaar 2015-2016 Scholingsplan Buitenhout College schooljaar 2015-2016 1 1. Inleiding De wettelijke verplichting tot het maken van een scholingsplan is de formele reden

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op de artikelen 1.3 en 2.1 van de Kaderregeling subsidies OCW, SZW en VWS,

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op de artikelen 1.3 en 2.1 van de Kaderregeling subsidies OCW, SZW en VWS, STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 3953 20 januari 2017 Besluit van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 18 januari 2017, nr. VO/1112830,

Nadere informatie

Lerarenopleiding. Toke Egberts 10 nov. 2017

Lerarenopleiding. Toke Egberts 10 nov. 2017 Lerarenopleiding Toke Egberts 10 nov. 2017 1 Even voorstellen Toke Egberts 2 Inhoud Leraar worden? Opleidingsvarianten Curriculum Vakken Praktijk Toelatingseisen en informatie Individuele vragen 3 Waarom

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 30 079 VMBO Nr. 31 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Beroepsregistratie. Niet omdat het moet, maar omdat het kan. - Kijken naar jezelf - Het kán omdat - En nu? Edmée Suasso Joke Kiewiet-Kester

Beroepsregistratie. Niet omdat het moet, maar omdat het kan. - Kijken naar jezelf - Het kán omdat - En nu? Edmée Suasso Joke Kiewiet-Kester Beroepsregistratie Niet omdat het moet, maar omdat het kan - Kijken naar jezelf - Het kán omdat - En nu? Edmée Suasso Joke Kiewiet-Kester Contact: Beroepsregister@VELON.nl Welk standpunt heb je ingenomen?

Nadere informatie

van onderwijs en onderwijsondersteuning binnen Directeur onderwijsinstituut

van onderwijs en onderwijsondersteuning binnen Directeur onderwijsinstituut Opleidingsmanager Doel Ontwikkelen van programma( s) van wetenschappenlijk onderwijs en (laten) uitvoeren en organiseren van onderwijs en onderwijsondersteuning binnen de faculteit, uitgaande van een faculteitsplan

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Primair Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag

Nadere informatie

Peer-review: gezamenlijke kennis nationaal benutten;

Peer-review: gezamenlijke kennis nationaal benutten; Peer-review: gezamenlijke kennis nationaal benutten; Vakdocenten onderzoeken elkaars curriculum Velov/Veloncongres, Brussel, 4 februari 2016 Henk Fuchs en Gitte Hoogland Inhoud 1. 10voordeleraar 2. Peer-review

Nadere informatie

PASSEND ONDERWIJS EN DE LERARENOPLEIDINGEN

PASSEND ONDERWIJS EN DE LERARENOPLEIDINGEN VELON Themagroep Passend Onderwijs en de Lerarenopleidingen Presentatoren: Matty Hendriks (HAN) - Gerrit Beunk (Driestar) - Dolf van Veen (Windesheim) PASSEND ONDERWIJS EN DE LERARENOPLEIDINGEN STUDIEDAG

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Kennis IPC 5200 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

De indeling van de sector Onderwijs

De indeling van de sector Onderwijs De indeling van de sector Onderwijs Elke sector is opgedeeld in vijf tot acht subsectoren. Deze sector is ingedeeld in acht subsectoren: 1 Lerarenopleiding basisonderwijs 2 Tweedegraads lerarenopleiding

Nadere informatie

Waar is de leraar scheikunde? Ontwikkelingen in tekortvakken in het vo

Waar is de leraar scheikunde? Ontwikkelingen in tekortvakken in het vo Waar is de leraar scheikunde? Ontwikkelingen in tekortvakken in het vo 1. Inleiding In de afgelopen jaren is het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs (vo) gegroeid van 902.000 leerlingen in 2009

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 31 288 Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid Nr. 303 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter

Nadere informatie

1. Arbeidsmarktvraagstukken 2. Professionele werkomgeving 3. Kenniscentrum

1. Arbeidsmarktvraagstukken 2. Professionele werkomgeving 3. Kenniscentrum De kracht van het primair onderwijs Activiteiten Arbeidsmarktplatform 2017 Waarvoor kunt u in 2017 bij het Arbeidsmarkplatform PO terecht? Welke thema s staan dit jaar centraal? Hieronder staan de thema

Nadere informatie

Nieuwe talentvolle leerkrachten via DIT IS WIJS voor de Rotterdamse Schoolbesturen

Nieuwe talentvolle leerkrachten via DIT IS WIJS voor de Rotterdamse Schoolbesturen Nieuwe talentvolle leerkrachten via DIT IS WIJS voor de Rotterdamse Schoolbesturen Betreft : Informatie versneld naar nieuwe aanwas van groepsleerkrachten 1. Informatie DIT IS WIJS Talents Traject DIT

Nadere informatie

Landelijke kennistoetsen als onderdeel van peer-review? Landelijke constructieteamdag 20 april Henk Fuchs en Gitte Hoogland

Landelijke kennistoetsen als onderdeel van peer-review? Landelijke constructieteamdag 20 april Henk Fuchs en Gitte Hoogland Landelijke kennistoetsen als onderdeel van peer-review? Landelijke constructieteamdag 20 april 2017 - Henk Fuchs en Gitte Hoogland Programma Voorstelronde Peer-review: hoe werkt het precies? Toelichting

Nadere informatie

Opleiden in het. zorgonderwijs. Modules leergangen master

Opleiden in het. zorgonderwijs. Modules leergangen master het zorgonderwijs Modules leergangen master Kies je eigen professionaliseringstraject Ben je docent of (praktijk)opleider in het zorgonderwijs? Of ben je werkzaam in de zorg en wil je toekomstige zorgprofessionals

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum beleidsreactie advies 'Een goede basis'

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum beleidsreactie advies 'Een goede basis' a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

De driejarige begeleiding van startende leraren

De driejarige begeleiding van startende leraren De driejarige begeleiding van startende leraren Informatie over deelname aan een project in uw regio April 2014 Voorwoord M De driejarige begeleiding van startende leraren Met behulp van inwerkprogramma

Nadere informatie

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl Samen werken aan stevige ambities www.schoolaanzet.nl School aan Zet biedt ons kennis en inspiratie > bestuurder primair onderwijs Maak kennis met School aan Zet School aan Zet is de verbinding tussen

Nadere informatie

Samenvatting onderzoek Medewerkers in het MBO

Samenvatting onderzoek Medewerkers in het MBO Samenvatting onderzoek Medewerkers in het MBO Uitgevoerd door ABF Research in opdracht van SOM Aanleiding De arbeidsmarkt voor mbo-personeel is dynamisch. Nieuw personeel stroomt in en ander personeel

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

Samen opleiden. Vlaanderen. Nederland. Leuven, 3 mei Jeannette Geldens Herman L. Popeijus

Samen opleiden. Vlaanderen. Nederland. Leuven, 3 mei Jeannette Geldens Herman L. Popeijus Samen opleiden in Vlaanderen en Nederland Jeannette Geldens Herman L. Popeijus Kempelonderzoekscentrum Helmond Tue-Eindhoven School of Education Leuven, 3 mei 2011 Doel en opbrengst Kennis en inzicht verwerven

Nadere informatie

Landelijke ontwikkeling professionalisering MBO. Myriam Lieskamp beleidsmedewerker CNV Onderwijs Master HRM

Landelijke ontwikkeling professionalisering MBO. Myriam Lieskamp beleidsmedewerker CNV Onderwijs Master HRM Landelijke ontwikkeling professionalisering MBO Myriam Lieskamp beleidsmedewerker CNV Onderwijs Master HRM programma Nederland een kenniseconomie Leven lang leren Wat zijn de actuele ontwikkelingen? Wat

Nadere informatie

Datum Betreft Bestuursakkoord PO-Raad-OCW 2012-2015. Geacht schoolbestuur,

Datum Betreft Bestuursakkoord PO-Raad-OCW 2012-2015. Geacht schoolbestuur, a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl Onze referentie 349195 Datum Betreft Bestuursakkoord PO-Raad-OCW 2012-2015 Geacht

Nadere informatie

Overwegend bewolkt en af en toe opklaringen

Overwegend bewolkt en af en toe opklaringen Overwegend bewolkt en af en toe opklaringen Dolf van Veen (Windesheim en NCOJ) PASSEND ONDERWIJS EN DE OPLEIDINGSSCHOOL PO/VO 14 N OV E M B E R 2 0 1 7 U T R E C H T PASSEND ONDERWIJS EN DE LERARENOPLEIDINGEN

Nadere informatie

ONDERWIJS WERKT! Rapportage van een enquête onder docenten en management uit het po, vo, mbo en hbo Meting 2013

ONDERWIJS WERKT! Rapportage van een enquête onder docenten en management uit het po, vo, mbo en hbo Meting 2013 ONDERWIJS WERKT! Rapportage van een enquête onder docenten en management uit het po, vo, mbo en hbo Meting 2013 ONDERWIJS WERKT! Rapportage van een enquête onder docenten en management uit het po, vo,

Nadere informatie

Voorlichtingsavond ILO

Voorlichtingsavond ILO Interfacultaire Lerarenopleidingen (POWL) Voorlichtingsavond ILO 14 februari 2017 Typ hier de footer 2 Didactief Special december 2016 3 Typ hier de footer 4 Onderzoek & de onderwijpraktijk eerstegraads

Nadere informatie

Datum Uitnodiging subsidieaanvraag Regeling versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen

Datum Uitnodiging subsidieaanvraag Regeling versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan: penvoerders opleidingsscholen en contactpersonen lerarenopleidingen Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl Onze

Nadere informatie

Opleiden, professionaliseren en curriculumontwikkeling. Partnerschappen Twente Oost en West Saxion Hengelo/Enschede

Opleiden, professionaliseren en curriculumontwikkeling. Partnerschappen Twente Oost en West Saxion Hengelo/Enschede Opleiden, professionaliseren en curriculumontwikkeling Partnerschappen Twente Oost en West Saxion Hengelo/Enschede Opleiden in de School Twente Academische Opleidingsschool Versterking Samenwerking Twentse

Nadere informatie

Aanpak On(der)bevoegdheid

Aanpak On(der)bevoegdheid Aanpak On(der)bevoegdheid Cor van Dam Voion c.vandam@caop.nl Onderwerpen 1. Kader 2. Bevoegd, benoembaar, onbevoegd? 3. Regelingen/subsidies/aanpassingen 4. Regionale aanpak Kader 1. Docenten moesten altijd

Nadere informatie

Leren & Innoveren. Informatiedossier ten behoeve van en verzoek tot inschrijving voor de masteropleiding

Leren & Innoveren. Informatiedossier ten behoeve van en verzoek tot inschrijving voor de masteropleiding (niet invullen) Inschrijfnummer: datum van binnenkomst: datum intakegesprek: Informatiedossier ten behoeve van en verzoek tot inschrijving voor de masteropleiding Leren & Innoveren Hogeschool Inholland

Nadere informatie

Begroting 2014 Meta-data Monitor streefdoelen onderwijs

Begroting 2014 Meta-data Monitor streefdoelen onderwijs Begroting 2014 Meta-data Monitor streefdoelen onderwijs Overzicht per indicator: 1. De prestaties van leerlingen en studenten gaan omhoog Gemiddelde score Cito-eindtoets omhoog Gemiddeld eindcijfer (Centraal

Nadere informatie

Veel gestelde vragen - Studenten

Veel gestelde vragen - Studenten Tegemoetkoming Studiekosten Onderwijsmasters PO Veel gestelde vragen - Studenten Vraag Aanmelding en voorwaarden 1 Wanneer moet ik zijn afgestudeerd aan de pabo om in aanmerking te komen voor de regeling?

Nadere informatie

Veel gestelde vragen - Studenten

Veel gestelde vragen - Studenten Versie 02-11-2015 Tegemoetkoming Studiekosten Onderwijsmasters PO Veel gestelde vragen - Studenten Vraag Aanmelding en voorwaarden 1 Wanneer moet ik zijn afgestudeerd aan de pabo om in aanmerking te komen

Nadere informatie

Tevredenheid over docenten

Tevredenheid over docenten Studenten in sector tevredener dan in totale hoger onderwijs... 2 Studenten tevreden over docenten bij niet-bekostigde tweedegraads lerarenopleidingen hbo... 3 Pabo-studenten minder tevreden over docenten

Nadere informatie

De specifieke lerarenopleiding

De specifieke lerarenopleiding geëngageerd onderzoekend communicatief talent ontwikkelend vakdeskundig leerling gericht samenwerkend De specifieke lerarenopleiding dynamisch leergierig master Jij bent... inspirerend creatief toekomstgericht

Nadere informatie

Opleidingsinitiatief. Elektrotechniek Mechatronica Werktuigbouw Fijnmechanisch

Opleidingsinitiatief. Elektrotechniek Mechatronica Werktuigbouw Fijnmechanisch Opleidingsinitiatief Elektrotechniek Mechatronica Werktuigbouw Fijnmechanisch Aanleiding Demografische ontwikkelingen Leeftijdsklasse 1950 2008 Tot 20 jaar 37% 24% 20-40 jaar 29% 26% 40-65 jaar 25% 35%

Nadere informatie

Interfacultaire Lerarenopleidingen (POWL) Voorlichtingsavond ILO

Interfacultaire Lerarenopleidingen (POWL) Voorlichtingsavond ILO Interfacultaire Lerarenopleidingen (POWL) Voorlichtingsavond ILO 14 februari 2017 Typ hier de footer 2 3 Didactief Special december 2016 Typ hier de footer 4 Onderzoek & de onderwijpraktijk 5 eerstegraads

Nadere informatie

Informatiebrief ADEF

Informatiebrief ADEF Informatiebrief ADEF Maatregelen tegengaan onbevoegd lesgeven juni 2017 Op 29 februari 2016 heeft staatssecretaris Sander Dekker, mede namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een plan van

Nadere informatie

Actieplan Lerarenagenda Nederlandse Universiteiten 14 november 2013

Actieplan Lerarenagenda Nederlandse Universiteiten 14 november 2013 Actieplan Lerarenagenda Nederlandse Universiteiten 14 november 2013 Conclusie Onderwijs is de belangrijkste bouwstof van Nederland. Dankzij onderwijs is er vooruitgang. Ons land wil tot de best presterende

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 0 03 7 93 Werken in het onderwijs Nr. 44 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

De kracht van samenwerking

De kracht van samenwerking BRLO De kracht van samenwerking VELON-congres 13 maart 2018 info@brlo.nl Workshop Beroepsregistratie Lerarenopleiders: de kracht van samenwerking! 9.00-10.30 uur Anne Marie Klomp-Pardoel projectleider

Nadere informatie

Lerarenopleiding Geesteswetenschappen. Masterdag 16 mrt. 2018

Lerarenopleiding Geesteswetenschappen. Masterdag 16 mrt. 2018 Lerarenopleiding Geesteswetenschappen Masterdag 16 mrt. 2018 1 Inhoud Leraar worden? Opleidingstrajecten Curriculum Vakken Praktijk Toelatingseisen en informatie Individuele vragen 2 Waarom zou je leraar

Nadere informatie

Kwaliteit in het onderwijs

Kwaliteit in het onderwijs Kwaliteit in het onderwijs W E L K E C R I T E R I A H E B B E N W E? Programma Welke criteria zijn er? Pisa (internationaal) Donkers (VK) Prestatiebox (bestuursakkoord met OCW) Kiezer voor kwaliteit (adviesraad)

Nadere informatie

FONTYS FOCUS 2020 ONTWIKKELDOELSTELLINGEN MET INDICATOREN

FONTYS FOCUS 2020 ONTWIKKELDOELSTELLINGEN MET INDICATOREN FONTYS FOCUS 2020 ONTWIKKELDOELSTELLINGEN MET INDICATOREN INLEIDING Fontys wil in 2020 een open betekenisvolle kennisinstelling zijn, verankerd in de verschillende regio s in Zuid-Nederland. Wij focussen

Nadere informatie

Toekom(st)room LOB Een stroompunt loopbaangericht onderwijs

Toekom(st)room LOB Een stroompunt loopbaangericht onderwijs SAMENVATTING Toekom(st)room LOB Een stroompunt loopbaangericht onderwijs Advies over hoe LOB na 5 jaar Stimulering LOB verder moet. Utrecht, 1 december 2014 ACHTERGROND Van studie kiezen naar loopbaan

Nadere informatie

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam Aanvraagformulier nieuwe opleiding Basisgegevens Naam instelling(en) Contactpersoon/contactpersonen Universiteit van Amsterdam Postbus 19268 1000 GG Amsterdam Contactgegevens Naam opleiding Internationale

Nadere informatie

Actieplan Lerarenagenda Nederlandse Universiteiten

Actieplan Lerarenagenda Nederlandse Universiteiten Actieplan Lerarenagenda Nederlandse Universiteiten 14 november 2013 Conclusie Onderwijs is de belangrijkste bouwstof van Nederland. Dankzij onderwijs is er vooruitgang. Ons land wil tot de best presterende

Nadere informatie

1. Welke routes tot leraar zijn er in het hoger onderwijs?

1. Welke routes tot leraar zijn er in het hoger onderwijs? 1 1. Welke routes tot leraar zijn er in het hoger onderwijs? Het hoger onderwijs kent routes tot leraar in het hoger beroepsonderwijs en het wetenschappelijk onderwijs: HBO Het hoger beroepsonderwijs kent

Nadere informatie