Economische zones vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 30 augustus 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Economische zones Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Economische zones Vooraf Leerdoelen Vanaf 1979 heeft de Chinese regering delen van het land tot Speciale Economische Zones benoemd. Het zijn gebieden waar andere regels gelden. Zo is er meer gelegenheid voor buitenlandse bedrijven om samen met Chinese partners fabrieken neer te zetten. Deze opdracht gaat in op de aparte positie in economisch opzicht van de Speciale Economische Zones. Aan het eind van deze opdracht: Kun je uitleggen waarom er in China zogenaamde Speciale Economische Zones zijn ingericht. Kun je beschrijven waarom de economie in deze zones anders werkt dan die in de rest van China. Kun je twee gevolgen voor de Chinese bevolking noemen van het instellen van Speciale Economische Zones. Eindproduct Als eindproduct van deze opdracht vul je een gatentekst. Je krijgt een tekst waarin woorden zijn weggelaten. De weggelaten woorden staan in willekeurige volgorde onder de tekst. Beoordeling Door de gaten in de tekst op te vullen laat je zien dat je de leerdoelen hebt behaald. Werkwijze Groepsgrootte Deze opdracht doe je alleen. Benodigdheden Geen bijzonderheden Tijd Pagina 2

4 Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig. Stap1 Oprichting van Speciale Economische Zones Speciale Economische Zones (in het vervolg afgekort tot SEZ s) zijn gebieden waar de Chinese regering buitenlandse handel en investeringen toestaat. De gebieden zijn aantrekkelijk voor buitenlandse investeerders omdat ze gunstige voorwaarden krijgen. Denk aan lage belastingen of inen uitvoerrechten. In 1979 richtte de Chinese regering vier zones, de steden Xiamen, Shenzen, Zhuhai en Shantou. In 1988 werd daaraan het eiland Hainan toegevoegd en twee jaar later ook het district Pudong, waarin Sjanghai ligt. Het bleek een succesverhaal en het vervolg bestond uit de oprichting van open steden en open regio s. Ook daar zijn buitenlandse investeerders welkom, maar ze zijn er meer aan regels gebonden dan in een SEZ. De eerste open steden en open regio s waren gebieden aan de Chinese oostkust, gevolgd door gebieden in het binnenland. Ten slotte richtte de Chinese regering vrijhandelszones in (zones waar de handel niet of nauwelijks door regels of heffingen wordt belemmerd) en ook centra waar Chinese en buitenlandse bedrijven technisch en wetenschappelijk onderzoek konden doen. Pagina 3

5 In de SEZ s moesten producten worden gemaakt voor de uitvoer, zodat China aan die producten kon verdienen. Ook wilde de regering kennis en technieken uit het buitenland verwerven om zelf computers, mobieltjes en andere technisch hoogstaande producten te kunnen maken. Buitenlandse bedrijven hoopten hun producten ook in China zelf te mogen verkopen, maar dat liet de Chinese regering slechts in beperkte mate toe. China opende zijn grenzen voor buitenlands kapitaal om de economie flink aan te jagen. Het Bruto Binnenlands Product en het Bruto Binnenlands Product per hoofd van de bevolking moesten fors omhoog. Rijk en welvarend was China toen dit beleid een aanvang nam allerminst. Er was veel armoede in het land, vooral op het platteland. In 1978 was het gemiddelde inkomen op het platteland minder dan 40% van het gemiddelde inkomen in de stad. Vragen: 1. Wat voor gevolg had de oprichting van Speciale Economische zones, Open Steden en Open Gebieden voor bedrijven die in China zaken willen doen? Kijk naar de kaart van China met daarop de Speciale Economische Zones. 2. Waar in China liggen de zones? 3. Waarom liggen ze juist in dat deel van China? Speciale economische zones China Pagina 4

6 Stap2 Wat er speciaal is aan de Speciale Economische Zones China heeft een planeconomie, een centraal geleide economie. De staat is eigenaar van alle productiemiddelen en bepaalt wat er geproduceerd wordt, voor wie, in welke hoeveelheden en tegen welke prijs. Er is geen concurrerend aanbod. Een dergelijke centraal geleide economie tref je aan in communistisch geregeerde landen. Meestal worden de productiedoelen in meerjarenplannen vastgelegd. Tot 1979 werkte China met dergelijke vijfjarenplannen, maar nadat Deng Xiaoping in de leiding van de Chinese communistische partij was opgenomen, werd het economisch beleid hervormd. Het nieuwe beleid, met de naam Opendeurpolitiek, is ook wel omschreven als kapitalisme met socialistische trekjes. In de Speciale Economische Zones, open steden en open regio s werd de planeconomie losgelaten en de vrijemarkteconomie ingevoerd. Pagina 5

7 Een vrijmarkteconomie (of kapitalistische economie) heeft de volgende kenmerken: Er is een vrije markt voor producten. Dat wil zeggen producenten bepalen wat er wordt gemaakt, dat meer bedrijven vergelijkbare producten op de markt brengen en elkaar beconcurreren op prijs en kwaliteit. De prijs wordt bepaald door vraag en aanbod. Is het aanbod groot en de vraag klein, dan zakt de prijs. En omgekeerd. Er is een vrije arbeidsmarkt. Werknemers zijn vrij om een werkgever te kiezen, werkgevers bepalen zelf wie ze in dienst nemen. Ze maken onderling uit onder welke voorwaarden en tegen welk salaris het werk wordt gedaan. Bedrijven zijn in particuliere handen en geen eigendom van de staat. Het staat iedereen vrij een bedrijf te beginnen. Echte vrijemarkteconomieën bestaan niet, overal vind je mengvormen. Meestal kent men minimumlonen, regels voor veilig werken, een gezondheidszorg- of onderwijssector waar de overheid de regels stelt, regelingen voor het landbouwbeleid, enzovoort. De overheid bemoeit zich op talloze manieren met de markt en dat leidt tot gemengde economieën. De een helt over naar de kapitalistische kant, de ander heeft meer elementen van een planeconomie. Voor China was de door Deng ingezette hervorming nogal een verandering. De grenzen gingen open voor buitenlandse bedrijven. Bestuurders van staatsbedrijven kwamen losser te staan van de communistische partij en konden vanaf 1988 hun bedrijf zelfstandig leiden. Arbeiders krijgen beter betaald naarmate ze beter presteren. Ze krijgen stukloon en wie extra zijn best doet voor zijn werkgever een bonus (eenmalige uitkering bovenop zijn salaris). Vraag: Kun je uitleggen waarom China wordt aangeduid als een land met twee systemen? Stap3 Pagina 6

8 Migratie en welvaart De komst van steeds meer fabrieken in Speciale Economische Zones, open Steden en open regio s had een enorme groei van de werkgelegenheid tot gevolg. Veel plattelandsbewoners werden erdoor aangetrokken. De armoede op het plateland was groot en de kansen op werk klein. Vanaf 1980 kwam er een enorme binnenlandse migratie op gang. Eerst trokken plattelandsbewoners hoofdzakelijk naar grote steden aan de Chinese oostkust, daarna voornamelijk naar steden in het binnenland. In totaal verhuisden tussen 1980 en 2010 ongeveer 150 miljoen plattelandsbewoners naar een stad. Veel steden werden in korte tijd megasteden, enorm groot qua omvang en aantal inwoners. Het leidde, zoals bedoeld door de landsregering, tot een sterke toename van het Bruto Binnenlands Product van China vanaf 1978 (zie grafiek) en van de welvaart. Grafiek - Bruto binnenlands product China: Maar de welvaart groeide niet overal en voor iedereen tegelijk. Eerst profiteerde vooral de bevolking van de Speciale Economische Zones aan de oostkust. Deze gebieden kenden een snel groeiende middenklasse, bestaande uit mensen met een eigen bedrijf of met een baan die goed kunnen rondkomen met wat ze verdienen. De welvaart op het platteland nam niet of nauwelijks toe in deze periode. Hierdoor hield niet alleen de migratie van platteland naar stad aan, ook nam het verschil in inkomsten tussen stedelingen en plattelandsbewoners toe in de jaren 90 en rond de eeuwwisseling. In 2002 bijvoorbeeld verdienden Pagina 7

9 stedelingen omgerekend gemiddeld 900 euro per jaar, plattelandsbewoners 225 euro. Dat verschil werd pas vanaf 2009 kleiner. Dat kwam omdat ook in steden in het binnenland fabrieken werden gebouwd en daar meer werkgelegenheid ontstond. Vragen: 1. Waarom trokken plattelandsbewoners eerst vooral naar steden aan de oostkust en pas daarna naar steden in het binnenland? 2. Vind je het beleid van de Chinese regering om het land rijk en welvarend te maken tot nu toe een succes? Stap4 Gatentekst In onderstaande tekst zijn begrippen weggelaten die in deze lesbrief zijn gebruikt. Die begrippen staan in willekeurige volgorde onder de tekst. Vul op elke lege plek een van die begrippen in. Elk begrip mag maar één keer worden gebruikt en alle begrippen moeten worden gebruikt. Opracht - Gatentekst: Gebruik de onderstaande begrippen voor het vullen van de gatentekst. binnenland, inkomensverschil, migratie, middenklasse, oostkust, open regio s, open steden, planeconomie, Speciale Economische Zones, uitvoer, voorrechten, vrijemarkteconomie, vrijhandelszones. 1. Toen Deng Xiaoping in 1978 aan de macht kwam in China, had het land een Om het land rijk en welvarend te maken, hervormde China de economie in bepaalde gebieden tot een..., waar bijvoorbeeld de prijs van producten wordt bepaald door vraag en aanbod en iedereen zelf een bedrijf kan beginnen of bezitten. 3. De eerste gebieden waren vier steden aan de... van China, een streek met de stad Shanghai en het eiland Hainan. 4. Deze zes gebieden werden omgevormd tot In deze zones kregen buitenlandse investeerders... als ze samen met Chinese partners fabrieken bouwden en handel gingen drijven. 6. De producten die in deze fabrieken werden gemaakt, waren bestemd voor de..., zodat China er veel geld aan kon verdienen. 7. Daarna maakte de Chinese regering van sommige andere steden... en van sommige Pagina 8

10 gebieden Net als in de... kregen buitenlandse investeerders er een voorkeursbehandeling en werd de handel niet of nauwelijks belemmerd door regels en heffingen. 9. Toen Deng in 1979 met dit economisch beleid begon, verdienden mensen in de stad gemiddeld meer dan op het platteland. Daarna steeg de welvaart in steden zodat dit... groter werd. 10. Om deze reden en omdat veel plattelandsbewoners werkloos waren, vond er een grote... plaats van het platteland naar steden. 11. In steden en regio s waar de Opendeurpolitiek van Deng werd uitgevoerd, groeide de..., de groep mensen die met hun baan of eigen bedrijf goed aan de kost konden komen, sterk in omvang. 12. Pas vanaf 2009 nam ook op het platteland de welvaart toe omdat ook in steden in het... veel nieuwe fabrieken werden gebouwd en werkgelegenheid voor plattelandsbewoners werd gecreëerd. Klaar? Laat je ingevulde gatentekst nakijken door je docent. Pagina 9

11 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 30 augustus 2016 om 16:46 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO gemengde leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3; Leerinhoud en Migratie; Aardrijkskunde; Bevolking en ruimte; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden leerlijn, rerrangeerbare Pagina 10