VERSLAG KLANKBORDRAAD: BEZOEK STUDIECENTRUM VOOR KERNENERGIE

Transcriptie

1 VERSLAG KLANKBORDRAAD: BEZOEK STUDIECENTRUM VOOR KERNENERGIE Verslag: Vergadering Klankbordraad Datum: 20 mei 2010 Dienst: Externe Communicatie Kerncentrale Doel Aanwezig: André Verté, Michel De Spiegeleer, Guus Scherbeijn, Terje Moe, Frans Devos, Rudi Sempels, Adrie Dobbelaer, Sven Van den Berghe, Jan Trangez (Electrabel), Els De Clercq (Electrabel), Mieke Sas (Electrabel), Sarah Devis (Electrabel) Verontschuldigd: Marc Van Hecke, Toon De Backer, Luc Vigoureux, Renaat Michielsen, Frank Buyssens Verslag: Sarah Devis Agenda: 17h00 19h00 19h00 19h15 19h15 20h00 20h00 21h00 21h00 22h00 22h00 22h30 busrit naar SCK in Mol Ontvangst en registratie aan hoofdingang SCK Algemene presentatie SCK Bezoek HADES expositieruimte Bezoek LHMA Nabespreking / einde bezoek 1/7

2 Presentatie SCK door Leo Sannen, directeur van het instituut voor Nucleaire materiaalwetenschappen (NMS) 1) Het studiecentrum van Kernenergie = Stichting van Openbaar nut Opgericht in 1952 Bakermat van nucleair onderzoek en energieontwikkeling in België: Regulator = FANC Nucleair research en development in universiteiten Volgende instituten hebben hun ontstaan binnen het SCK gekend: o Productie radio-isotopen : IRE (belangrijke spin-off van SCK) o Cyclotrons : IBA o Afval: ONDRAF/NIRAS ( oa EIG en Praclay in samenwerking met SCK) Belgoprocess o Splijtstoffen: Belgonucleaire (productie MOX) (belangrijke spin-off van SCK) Synatom (beheer splijtstof) FBFC (productie splijtstoffen) samenwerking tussen Belgische en Franse producenten o Belgatom : ingenieursbureau voor de nucleaire sector (het is het sales- en marketingmedium voor de nucleaire technische capaciteiten van zijn aandeelhouders Tractebel en Belgonucleaire) o Tractebel Engineering (ingenieursbureau) = het enige nucleair onderzoekscentrum in België Onder de bevoegdheid van de federale Minister van Economie Ongeveer 650 personeelsleden (zal nog groeien tot 700-tal) 40 % met academische graad (is redelijk laag; heel wat technische medewerkers) Jaarlijkse omzet : +/- 100M +/- 45% overheidssteun +/- 55% contractanten Website: Heel wat wereldprimeurs! 2) Wereldprimeurs: 1 ste laboratorium gecreëerd in Europa Historische bestemming: ontmoetingspunt tussen industrie en academische wereld rond grote infrastructuren 2/7

3 1956 : Belgian Reactor 1 (BR1) is voor het eerst kritisch Het was de eerste poging om energie te produceren via kernsplijting BR1 = Fermi type ; grafiet is de moderator en lucht is het koelmiddel 1962 : BR2 voor het eerst operationeel = reactor met hoge neutronenflux onderzoeksreactor (nagaan van gedrag van materialen onder bestraling = het werkpaard Bij BR2 is het doel neutronen te genereren, niet warmte. De warmte die gegenereerd wordt is bijzaak en wordt afgevoerd via de koeltorens. 1963: BR3 operationeel = eerste PWR (water onder hoge druk) buiten USA = testreactor voor elektriciteitsproductie 1966: Eurochemic : 1 ste recyclage pilootinstallatie : ontwikkeling MOX-splijtstof (geschiedenis geschreven!) 1974: ondergronds bergingslabo HADES (High Activity Disposal Experimental Site): NIRAS/ONDRAF Hoe het afval best bergen? Waar? Stabiele configuratie nodig. Klei is reeds 10-tallen miljoenen jaren stabiel. 1990: start ontmanteling van BR3 : eerste PWR die ontmanteld werd; einde voorzien tegen eind Enkel betonstructuren blijven momenteel over : uitbreiding van HADES voor PRACLAY PRACLAY: simulatie van een reële afvalberging onderzoek naar de mogelijkheid van berging van hoogradioactief en/of langlevend afval in diepe kleilagen op 225 meter diepte en over een lengte van 200 meter. 2009: VENUS (nulvermogenreactor) getransformeerd naar GUINEVERE (Generator of Uninterrupted Intense NEutrons at the lead VEnus Reactor) Nu toekomst voorbereiden: MYRRHA wordt de toekomstige onderzoeksreactor (~BR2) generatie IV werkt efficiënter en produceert minder afval 3/7

4 3) Organisatie: Engelstalige benamingen owv het internationale imago General Management safety Planning Marketing contract nuclear material science NMS advanced nuclear systems ANS environment health safety EHS communication services administration CSA NMS: = wetenschappelijk onderzoeksinstituut onderzoek van materialen blootgesteld aan straling (en dus hoogactief) voor alle soorten nucleaire systemen bvb bewaken van kuipen van alle reactoren in België; kijken of materiaal nog in goede conditie is om integriteit te waarborgen; zij kunnen zien of het kuipstaal de komende 20 jaar nog in goede staat zal zijn. het voorspelt het gedrag van materialen die blootgesteld worden aan ioniserende straling het produceert radio-isotopen voor de medische wereld (kankerbehandeling) het bestraalt silicium ( groene halfgeleider Technologie) ANS: ontwikkelt en test technologieën en materiaal MYRRHA Onderzoek GEN IV Efficiënt gebruik primaire grondstof Afvalreductie Productie radio-isotopen & gedopeerd silicium ontwikkeling en bouw van bestralingsdispositieven fusietechnologie (componenten en diagnostiek ontwikkelen) reactor diagnostiek n-dosimetrie/metrologie & kabel-technologie (ook voor huidige reactoren) 4/7

5 EHS studies ivm omgeving, gezondheid en veiligheid Steun en advies aan samenleving: bestuderen van het gedrag en radiologische impact van radioactieve emissies op mens en milieu ( hoe gedragen zij zich bvb bij nucleair ongeval) ontwikkeling noodplan : bij ongeval over voldoende informatie beschikken om maatregelen te kunnen nemen GENI,II ontmanteling en berging Optimale ontsmetting Diensten aan gemeenschap en industrie invloed straling (moleculaire biologie) advies geven betreffende nucleaire energie en toepassingen (regering wetenschappelijke achtergrond aanleveren ivm beslissing levensduurverlenging) 4) Internationale ervaring Meer dan 50 jaar praktische ervaring Voert wereldwijd onderzoek en contractantenwerk uit in alle domeinen Neemt deel aan internationale organisaties en comités (bvb IAEA, Euratom) Voorstellen die ze indienen worden voor 70 % goedgekeurd 5) Besluit SCK-CEN voert innovatief onderzoek uit voor de VEILIGE toepassing van kernenergie zowel op korte als lange termijn met een toekomstgericht project MYRRHA SCK-CEN benadrukt de nood voor de instandhouding en uitbreiding van de fundamentele kennis, opleidingen training, inclusief praktisch onderzoek, in het nucleaire domein teneinde het verlies van beleidsondersteunend innovatief te vermijden SCK-CEN draagt in belangrijke mate bij aan de niet-vermogen gerelateerd maatschappelijk relevante toepassingen van de nucleaire wetenschap en technologie 5/7

6 Bezoek HADES expositieruimte 225 meter onder de grond bevindt zich het HADES ( High Activity Disposal Experimental Site) laboratorium. Daar gebeurt sinds 1980 onderzoek naar de berging van hoog en middelactief afval. Nieuwe technologieën worden er ontwikkeld en getest. Men gaat na hoe geschikt de kleilaag is voor de berging van radioactief afval; wat de invloed is van de warmte op de klei; of er nog radioactieve stoffen vrijkomen Wij bezochten de expositieruimte waar we een mooi beeld kregen van hoe het er aan toe gaat te midden van de 100m dikke Boomse kleilaag. 6/7

7 Bezoek LHMA Na het bezoek aan de expositieruimte van Hades trokken we naar het laboratorium voor hoge en middelmatige activiteit. We trokken onze beschermingsmiddelen aan en mochten het laboratorium daadwerkelijk betreden. Hier verricht men onderzoek in afgeschermde warmecelinfrastructuren. In de afgeschermde ruimtes worden, aan de hand van heel wat onderzoeksinstrumenten, op afstand analyses uitgevoerd op radioactieve materialen. Men evalueert de gevolgen van ioniserende stralen op materialen die gebruikt worden in nucleaire installaties. Zo gaat men het gedrag van deze materialen, alsook hun levensduur, voorspellen (structuurmaterialen en brandstof). 7/7