Protocol seksueel misbruik Wat te doen bij (een vermoeden van) seksueel misbruik binnen het IVN?

Transcriptie

1 Protocol seksueel misbruik Wat te doen bij (een vermoeden van) seksueel misbruik binnen het IVN? Vooraf Steeds meer vrijwilligers van het IVN werken met jeugd en jongeren. Deze vrijwilligers hebben gedurende een ochtend of middag de verantwoordelijkheid en zorg voor een groep kinderen. Sommige jeugdgroepen en het WoesteLand organiseren kampen waarbij deze verantwoordelijkheid zelfs langer duurt, vaak enkele dagen achtereen. Tijdens activiteiten gaan leidinggevenden 1 op talloze momenten met jeugdige of jongere deelnemers om. Spelsituaties kunnen soms spontaan uitgroeien tot stoeipartijen, bij heimwee worden kinderen getroost, vooral jonge kinderen komen bij volwassenen spontaan uitrusten of knuffelen, een leidinggevende helpt een kind zich te wassen et cetera. Hierbij is steeds sprake van een zekere intimiteit. Er zijn echter ook situaties voorstelbaar dat het gaat om Ongewenste intimiteiten. Deze situaties zorgen vaak voor veel verwarring. Scouting Nederland heeft in 1997 een protocol ontwikkeld ten aanzien van (een vermoeden van) seksueel misbruik. Dit heeft binnen het IVN als voorbeeld gediend bij het opstellen van dit protocol, dat het standpunt van de landelijke vereniging van het IVN bevat. Dit protocol geeft een aantal afspraken en handelingsalternatieven voor situaties waar sprake is van (seksueel) misbruik of een vermoeden daarvan. Daarbij moet echter ook een kanttekening geplaatst worden. De ervaring is dat elke situatie weer anders is. Vermoedens van seksueel misbruik zijn soms moeilijk hard te maken en er doemen telkens weer andere dilemma's op. Dit protocol biedt structuur bij de aanpak van problemen en tegelijkertijd bescherming en een verplichting, maar is geen pasklare oplossing. Het biedt bescherming aan degene die handelt volgens het protocol, aangezien hij is gedekt door beleidsafspraken binnen het IVN. Aan de andere kant biedt het protocol de verplichting om op de vastgestelde wijze te handelen. Verder zal dit protocol een positief effect kunnen hebben op de signaalgevoeligheid en het zelfvertrouwen van leidinggevenden' om met een vermoeden van seksueel misbruik om te gaan. Dit protocol- heeft betrekking op het contact tussen leidinggevenden en jeugdleden'. Juridisch gezien is een jeugdlid tot 18 jaar minderjarig en op deze categorie is dan ook het gehele protocol van toepassing. Aan de andere kant zijn juridisch gezien de jeugleden vanaf 18 jaar meerderjarig. Vanuit het IVN voelen we ons moreel verplicht voor deze groep een adequate regeling te treffen. Voor deze categorie geldt daarom het volgende: - De definitie onder punt 3 in het protocol is onverminderd van kracht. - De te volgen handelwijze bij deze categorie vindt u vanaf punt 5 in het protocol. Wat zegt de wet? De Nederlandse wetgeving geldt voor iedereen. Dit betekent dat het ook geldt voor gebeurtenissen die zich binnen dan wel buiten het IVN afspelen. In het Wetboek van Strafrecht, boek 11, titel XIV 'misdrijven tegen de zeden', artikel 249, staat: "Hij die ontucht pleegt met zijn minderjarig kind, stiefkind of pleegkind, zijn pupil, een aan zijn zorg, opleiding of waakzaamheid toevertrouwde minderjarige of zijn minderjarige bediende of onder geschikte, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of een geldboete van de vierde categorie." 1 ' Om de tekst beter leesbaar te laten zijn, wordt steeds gesproken over leidinggevenden. Daaronder verstaan we alle personen die op enigerlei wijze betrokken zijn bij IVN- of WVK-activiteiten waarbij jeugd en jongeren betrokken zijn. Onder jeugdleden verstaan we zowel de deelnemers van activiteiten binnen de afdelingen en de jeugdgroepen als ook de deelnemers van WVK-activiteiten en WVK- en IVN-leden. Verder wordt in de tekst geen onderscheid tussen de vrouwelijke en de mannelijke vorm gemaakt. Voor de leesbaarheid is steeds de mannelijke variant gebruikt. IVN Apeldoorn Zoekboek blz. 1 van 8

2 Een jeugdlid is aan de zorg en waakzaamheid van de IVN-vrijwilliger toevertrouwd. Dit artikel is dus onverminderd ook van kracht op leidinggevenden. Wat is seksueel misbruik? Er bestaan vele uitingsvormen van seksueel misbruik van kinderen. Verschillende gedragingen zijn door het duidelijke seksuele karakter niet voor tweeërlei uitleg vatbaar en zijn per definitie grensoverschrijdend. Bij andere gedragingen kunnen vloeiende overgangen bestaan tussen wat wel en niet als seksueel getypeerd kan worden. Als criterium kan daarbij gehanteerd worden, of het welzijn van het kind en zijn lichamelijke en psychische integriteit ondergeschikt wordt gemaakt aan de bevrediging van de seksuele en/of erotische behoeften van de leidinggevende. De volgende definitie geeft bij twijfelgevallen duidelijkheid: Elke vorm van seksueel gedrag of seksuele toenadering, in verbale, non-verbale of fysifke zin, opzettelijk of onopzettelijk, die door de persoon die het ondergaat als ongewenst of gedwongen wordt ervaren. Niemand kan een ander verbieden erotische gevoelens voor kinderen te hebben. Maar dat betekent nog niet dat kinderen betrokken of gebruikt mogen worden om deze gevoelens te bevredigen. Immers, een kind - ook de jeugdigen binnen het IVN - bevindt zich niet in een gelijke positie ten opzichte van een volwassene. Deze machtsongelijkheid zorgt voor een geringe tot geen enkele keuzevrijheid van het kind of jeugdlid. Als voorbeelden van grensoverschrijdend gedrag kunnen worden genoemd- -. masturberen in het bijzijn van het kind of het kind dwingen tot masturbatie; - exhibitioneren; - een seksueel/erotisch geladen sfeer scheppen', - ongewenste aanraking, bijvoorbeeld betasten van geslachtsorganen; - zich tegen het kind aandrukken of andere vormen van aanranding; - verkrachting; - oraal-genitaal contact afdwingen. De voorbeelden zijn overgenomen uit 'Seksueel misbruik door hulpverleners'. Verbod binnen het IVN Een leidinggevende zal zich ervan onthouden met een jeugdlid om te gaan op een wijze, die het jeugdlid in zijn waardigheid aantast. Seksuele handelingen van welke aard dan ook en intieme relaties met het jeugdlid zijn onder geen beding geoorloofd. Het is niet toegestaan het jeugdlid zodanig aan te raken, dat het jeugdlid en/of de leidinggevende deze aanraking als seksueel of erotisch zal ervaren. Dit alles wordt beschouwd als seksueel misbruik. De leidinggevende mag IVN-activiteiten of een afgeleide daarvan niet gebruiken voor doeleinden van eigen nut of bevrediging die in strijd zijn met zijn verantwoordelijkheid voor het jeugdlid. Een leidinggevende mag niet ingaan op seksueel getinte toenaderingspogingen van het jeugdlid, ook al verlangt het jeugdlid daarnaar of nodigt hem daartoe uit. Melding - het eerste gesprek Er bestaat voor iedereen binnen het IVN een meldingsplicht voor klachten over of signalen van seksueel misbruik door een leidinggevende. Op verschillende manieren en van verschillende zijden kan een incident omtrent seksueel misbruik aan het licht komen. Een melding kan gedaan worden door het jeugdlid zelf, door de ouders, door een andere leidinggevende of door derden. Mogelijkheden om verschillende melders te hebben, houdt ook in dat er benaderingsverschillen zijn. We zetten ze hieronder op een rijtje. De formele procedure staat onder punt 7 beschreven. IVN Apeldoorn Zoekboek blz. 2 van 8

3 A - Indien seksueel misbruik plaatsvond tussen een leidinggevende en een jeugdlid Melding door het jeugdlid. Degene bij wie het jeugdlid meldt, mag nooit beloven dat hij het aan niemand anders zal doorvertellen. Degene bij wie de klacht is gemeld, is verplicht dit direct te melden bij de vertrouwenscommissie van het IVN. De anonimiteit van het jeugdlid blijft gewaarborgd niet ten opzichte van de vertrouwenscommissie, maar wel tegenover de dader. In overleg met een lid van de vertrouwenscommissie (zie paragraaf 10) moet worden bekeken op welke manier de ouders geïnformeerd zullen worden Ga in het gesprek met de ouders en het jeugdlid zorgvuldig na of het jeugdlid en de ouders steun en hulp wensen. Denk hierbij vooral aan professionele hulp, die de verwerking van wat er gebeurd is, op gang kan brengen. Zie hiervoor punt 11. Door het lid van de vertrouwenscommissie moet zodanig worden gehandeld, dat het jeugdlid het gevoel heeft veilig te zijn. Dit zou gestalte kunnen krijgen door ervoor te zorgen dat de betreffende leidinggevende tijdelijk de toegang tot de afdeling, de jeugdgroep of het WoesteLand wordt ontzegd (zie punt 7). Voorkom dat er afspraken ontstaan die ertoe leiden dat juist het jeugdlid de groep tijdelijk niet bezoekt. Hij heeft immers niets misdaan en moet ook zeker niet dat gevoel krijgen. Melding door de ouder(s). Degene bij wie de ouders de klacht melden, is verplicht dit direct te melden bij de vertrouwenscommissie. Een lid van de vertrouwenscommissie en degene bij wie de ouders de eerste melding hebben gedaan hebben een gesprek met de ouders. Uitgezocht moet worden over welke informatie de ouders beschikken en waar de melding op gebaseerd is. Ga met de ouders en bij voorkeur samen met het jeugdlid na of zij steun en hulpverlening wensen of nodig hebben. Bekijk goed op welke wijze u hulpvaardig kan zijn bij het zoeken van hulp, door hen bijvoorbeeld te voorzien van adressen en telefoonnummers van hulpverleningsinstellingen. Zie hiervoor punt 11. Ga na of de ouders (zo mogelijk samen met het jeugdlid) over willen gaan tot het doen van aangifte bij de politie. Het is goed om te weten dat het ook mogelijk is om bij de politie aan te kloppen voor advies. Als men de politie daarvoor benadert, maak dan direct aan het begin van het gesprek duidelijk, dat men advies wil en nog geen besluit heeft genomen over het doen van aangifte. Melding door een andere leidinggevende. Wanneer een leidinggevende misbruik constateert (of ernstige vermoedens daarvan heeft) door een collega- leidinggevende, is hij verantwoordelijk om de vertrouwenscommissie hiervan onmiddellijk op de hoogte te brengen. Melding door derden. Informatie uit meldingen van derden moet zo snel mogelijk aan de vertrouwenscommissie doorgegeven worden. Er moet worden uitgezocht over welke informatie anderen beschikken en waar deze op gebaseerd is. Landelijk Bestuur. Bij alle meldingen wordt het Landelijk Bestuur ingelicht, dat wil zeggen dat de melding wordt gerapporteerd aan het Landelijk Bestuur. NB. Bij alle meldingen is het noodzakelijk om aan de melder duidelijk te maken hoe u met de verstrekte informatie om zult gaan. Na afronding van het onderzoek wordt de melder op de hoogte gesteld van wat er met zijn melding is gebeurd. IVN Apeldoorn Zoekboek blz. 3 van 8

4 B Indien seksueel misbruik plaatsvond door een leidinggevende buiten IVN-activiteiten Wanneer een leidinggevende deze informatie krijgt, geeft hij die onmiddellijk door aan de vertrouwenscommissie. STROOMSCHEMA BEHORENDE BIJ HET PROTOCOL Melding naar vertrouwenscommissie Rapportage van de melding aan het Landelijk Bestuur De vertrouwenscommissie bepaalt de verder te nemen stappen gesprek vertrouwenscie met ouders en evt slachtoffer en melder aangifte of informatief gesprek vertrouwenscie met vermeende dader gesprek bij politie eventueel andere ouders of leden WoesteLand informeren procedure: - schorsen - rehabilitatie - opzegging - andere functie - ontzetting - vertrek bij de afdeling of de WoesteLand Maatregelen na de melding A. De vertrouwenscommissie als geheel is verantwoordelijk voor het goed afhandelen van een melding. Zij rapporteert de voortgang aan het LB. Een lid van de vertrouwenscommissie, coördineert het hele proces. Het verdient aanbeveling dat hij een logboek bijhoudt, waarin precies beschreven wordt welke stappen wanneer en waarom werden gezet. B. Het lid van de vertrouwenscommissie informeert, direct na het ontvangen van de melding, de overige leden van de vertrouwenscommissie. Ook wordt de melding gerapporteerd aan het LB. C. De vertrouwenscommissie als geheel bepaalt de verder te ondernemen stappen. De commissie - ten minste twee leden van de vertrouwenscommissie- voert, zo nodig samen met de melder, een gesprek met de ouders en zo mogelijk ook met het jeugdlid. Voor opvang van ouders en jeugdlid wordt een beroep gedaan op een gespecialiseerde instelling, als de ouders en 1 of het jeugdlid dat wensen. Zie punt 11. Wijs ouders op de mogelijkheid om aangifte te doen bij de politie. Willen ouders daartoe overgaan, probeer dan afspraken te maken over het tijdstip zodat daar binnen de afdeling of het WoesteLand op ingespeeld kan worden. Het is goed om te weten dat het ook mogelijk is om bij de politie aan te kloppen voor advies. Als men de politie daarvoor benadert, maak dan direct aan het begin van het gesprek duidelijk, dat men advies wil en nog geen besluit heeft genomen over het doen van aangifte. IVN Apeldoorn Zoekboek blz. 4 van 8

5 D. De vertrouwenscommissie voert samen met een betrokkene zo spoedig mogelijk een gesprek met degene op wie de melding betrekking heeft. De commissie informeert de persoon in kwestie over wat hij heeft gehoord over de melding en vraagt de vermeende dader hierop te reageren. Wanneer de vermeende dader direct toegeeft, spreekt de vertrouwenscommissie door welke stappen zullen worden ondernomen. Er moet duidelijkheid zijn bij de vermeende dader over wat hij kan verwachten. Wanneer de vermeende dader ontkent iets van doen te hebben met de aard van de melding of wanneer zijn verhaal onduidelijk blijft, probeert de commissie toch met de vermeende dader overeenstemming te krijgen over een 'op non-actiefstelling'. Maak de vermeende dader duidelijk dat hij zich -tijdens de procedure - het beste uit de afdeling of het WoesteLand kan terugtrekken. Dit is zowel in het belang van de afdeling of het WoesteLand als de persoon zelf. Als hierover geen overeenstemming te bereiken is, krijgt de vermeende dader te horen dat een schorsing zal worden overwogen. Een schorsing is een maatregel die in het Huishoudelijk Reglement van het IVN formeel is geregeld. Ook deze 'vermeende schuldige' moet gewezen worden op de mogelijkheden om hulp te krijgen van een gespecialiseerde instelling, zie punt 1. In beide gevallen maakt de commissie een verslag van het gesprek en laat dit verifiëren of aanvullen door de betrokkenen waarna het wordt ondertekend door de gesprekspartners. Doel hiervan is om inhoudelijk objectieve informatie te verkrijgen en afspraken vast te leggen over te ondernemen stappen. De directie van het IVN maakt aantekeningen van diegene die geschorst zijn en 1 of hun lidmaatschap hebben opgezegd als gevolg van (een vermoeden van) seksueel misbruik. Het lid van de vertrouwenscommissie informeert de betreffende jongere of ouders over de procedure die gevolgd gaat worden. Als het gaat om een leidinggevende die tijdens IVN- of WoesteLand-activiteiten seksueel misbruik pleegde met een jeugdlid, wordt altijd aangifte gedaan bij de politie. Dit kan door de jongere, ouders en/of het IVN gedaan worden. Bij voorkeur gebeurt dit pas nadat een gesprek plaatsvond tussen de vertrouwenscommissie en de ouders. Op deze manier is het risico van onaangename verrassingen beperkt en is het mogelijk afspraken te maken over het vervolg. De aangifte moet bij voorkeur pas gedaan worden nadat de vertrouwenscommissie een gesprek heeft gevoerd met degene op wie de melding betrekking heeft. Het is zeer af te raden om zelf onderzoek te doen, om zo bewijs te vinden over het al- dan niet gepleegde feit. Wie dat doet raakt binnen de kortste keren verstrikt in belangen van ouders, het jeugdlid, de mogelijke dader, de overige leidinggevenden, de belangen van de jeugdgroep en ga zo maar verder. Verder zijn de meeste leidinggevenden niet deskundig genoeg om de 'onderzoekende' gesprekken hierover op een evenwichtige manier te voeren. Weet dat het mogelijk is om de politie om advies te vragen, zonder direct aangifte te willen doen. Maak aan het begin van dat gesprek met de politie duidelijk dat het vooralsnog gaat om advies en nog niet om aangifte. G. Als het om een melding gaat van seksueel misbruik door een leidinggevende dat buiten het IVN plaatshad, voert de vertrouwenscommissie een gesprek met de vermeende dader. Het verdient aanbeveling om met de vermeende dader overeenstemming te bereiken over een op nonactiefstelling (zie punt 7D). Bij een leidinggevende mag het risico van herhaling, maar dan binnen het IVN of het WoesteLand, aannemelijk worden geacht. Daar is niemand mee gediend. Er kan onrust ontstaan onder ouders en jeugdleden, zeker wanneer de kwestie in de media bekend is of raakt. Wees deze onrust dus voor. Valt er geen overeenstemming met de betrokkene te bereiken, dan maakt de vertrouwenscommissie hem duidelijk dat een schorsing zal worden overwogen. IVN Apeldoorn Zoekboek blz. 5 van 8

6 H. In het geval een op non-actiefstelling of schorsing is gerealiseerd, moet overwogen worden of voor de betreffende jeugdgroep een ouderavond of binnen het WoesteLand een bijeenkomst belegd moet worden over deze kwestie. Hier geldt: geef zoveel mogelijk openheid van zaken over de feiten. Scheid zoveel mogelijk de feiten van vermoedens 1 interpretaties. Het is belangrijk tijdens zo'n avond geen onnodige paniek te veroorzaken, maar op een rustige en niet insinuerende manier te vertellen wat de feiten zijn en op welke manier de vertrouwenscommissie heeft gehandeld en waarschijnlijk nog zal gaan handelen. Het is niet verstandig uitvoerig in te gaan op wat er mogelijkerwijs zoal is gebeurd of nog zal gebeuren als daarover niets feitelijks of zinnigs te zeggen valt. Dit is alleen maar speculeren. Het leidt tot onnodige onrust. I. Hoe meer overeenstemming met alle partijen te bereiken valt over de te bewandelen weg, hoe kleiner de kans is dat het onderwerp op een verkeerde manier in de publiciteit komt. De media komen veelal pas in beeld als een van de partijen zich benadeeld voelt en zijn verhaal gaat doen. Dit bereiken van overeen- stemming kent natuurlijk zijn grenzen. Het belang van het jeugdlid en de jeugdgroep blijft natuurlijk altijd voorop staan. Spreek vooraf goed af wie de woordvoerder zal zijn als de pers zich meldt. Dit zal meestal een lid van de vertrouwenscommissie zijn. Ook hier geldt: geef alleen de feiten en loop nooit op de zaak vooruit. Maak vooral duidelijk welke maatregelen inmiddels -genomen zijn en datje de kwestie serieus neemt. Doe in geen geval uitspraken over wie schuld heeft, zolang dat door anderen (Justitie) niet is vastgesteld. Dit moet overigens ook niet gebeuren als de betrokken persoon bekend heeft. Het is belangrijk ook dan discreet te blijven. Besluitvorming 8.1 De volgende stappen moeten worden gezet als (door justitie) is bewezen dat een leidinggevende binnen het ivn een delict gepleegd heeft. De vertrouwenscommissie of de afdeling (jeugdgroep) of WoesteLand vraagt het Landelijk Bestuur de betrokkene te ontzetten uit het lidmaatschap. Deze ontzetting wordt aangevraagd op grond van een onredelijke benadeling van de vereniging (zie Huishoudelijk Reglement). 8.2 Als (door justitie) niet bewezen is dat een leidinggevende binnen het ivn een delict pleegde, moeten de volgende maatregelen genomen worden. A. Dit is de lastigste situatie. Wanneer justitieel onderzoek niet heeft aangetoond dat betrokkene schuldig is, is hij dus onschuldig. Wanneer dit erg duidelijk is en daarvoor bewijs aanwezig is, moet hij gerehabiliteerd worden. De op non-actiefstelling of schorsing moet worden opgeheven en de persoon in kwestie wordt in ere hersteld B. Als er talloze vragen onbeantwoord blijven en er twijfels blijven bestaan (bij de groep of bij Justitie in geval van onvoldoende bewijs), maar er juridisch geen schuld is aan te tonen, heeft men te doen met een lastige afweging. Het is niet eenvoudig om aan te geven hoe een afdeling, jeugdgroep of de WVK na zo'n gebeurtenis verder moet. Dat is natuurlijk sterk afhankelijk van de mate van onrust die is ontstaan. Ook zullen de verhoudingen in de groep schade opgelopen hebben. Dat alles is bepalend voor de manier waarop er verder gehandeld kan worden. 1. Valt er met betrokkene goed over de kwestie te praten en is één en ander in redelijke harmonie verlopen, dan kan besloten worden tot handhaven van de positie van deze leidinggevende. Er kan in overleg worden gekozen voor een 'veilige' oplossing, bijvoorbeeld door verandering van functie. Ook kan men in overleg kiezen om ieder zijn weegs te gaan. De betrokkene verlaat dan dus de jeugdgroep of het WoesteLand. IVN Apeldoorn Zoekboek blz. 6 van 8

7 2. Als de kwestie binnen de groep veel onrust heeft teweeggebracht en die onrust nog steeds in meer of mindere mate bestaat, zal op basis van de dan beschikbare gegevens de vertrouwenscommissie aan het Landelijk Bestuur voorleggen worden in hoeverre de zaak gediend is bij het aanstellen van een persoon, die namens het Bestuur de zaak gaat afwikkelen. Deze medewerker krijgt het mandaat van het landelijk Bestuur om de situatie te beoordelen en te adviseren tot opzegging: a. als de betrokkene zich in een zodanige situatie begeeft dat er geen werkbare verhouding meer mogelijk is binnen het IVN; b. als de betrokkene in een onwerkbare situatie terechtgekomen is omdat het risico is vergroot; c. als het belang van de (potentiële) schade aan de vereniging niet in verhouding staat tot het belang van de betrokkene. 8.3 Als (door justitie) bewezen is dat een leidinggevende buiten het ivn een zedendelict gepleegd heeft. Ondanks het feit dat het zedendelict zich buiten het IVN afspeelde, heeft de afdeling, jeugdgroep of het WoesteLand wel direct met betrokkene te maken. Het is immers aannemelijk dat de kans op herhaling binnen het IVN even groot is als buiten het IVN. In deze situatie is opzegging van het lidmaatschap van de vereniging op zijn plaats. IVN en WoesteLand kunnen zich niet permitteren een zedendelinquent als lid te hebben. 8.3 Als (door justitie) niet bewezen dat een leidinggevende buiten het ivn een delict heeft gepleegd, dan geldt hiervoor hetzelfde als hierboven al beschreven is onder punt 8.2. Registratie Er bestaat voor IVN'ers een meldplicht met betrekking tot personen die betrokken zijn bij vermoedens van seksueel misbruik. Stel de vertrouwenscommissie in kennis van het gebeurde. (Een lid van) de vertrouwenscommissie zal aan de hand van een paar vragen proberen zicht te krijgen op de ontstane situatie. De melder krijgt een verslag van melding aan de vertrouwenscommissie en wordt verzocht dit verslag te ondertekenen. De bedoeling hiervan is tweeledig. Enerzijds krijgt de vertrouwenscommissie zicht op het aantal en het soort meldingen dat zich binnen het IVN voordoet. Op basis hiervan kan het beleid worden bijgesteld. Anderzijds meent het Bestuur dat elke situatie waarbij er sprake is van (vermeend) seksueel misbruik, in wezen de vereniging als totaal aangaat. De kans is immers reëel dat een kwestie binnen de kortste keren landelijk nieuws wordt. In dat soort situaties moet het Landelijk Bestuur niet alleen adequaat kunnen reageren, maar moet het zich ook afvragen op welke wijze zij zal moeten handelen. Het IVN registreert personen die de vereniging op deze wijze schade hebben berokkend (zie ook punt 7E). De vertrouwenscommissie Door het Landelijk Bestuur van het IVN is een vertrouwenscommissie ingesteld bestaande uit een door het Landelijk Bestuur aan te wijzen vertegenwoordiger, de plaatsvervangend directeur en de personeelsmanager van de IVN-beroepsorganisatie. Adres: Plantage Middenlaan 2C, Postbus 20123, 1000 HC Amsterdam, tel: , IVN Apeldoorn Zoekboek blz. 7 van 8

8 Organisaties Organisaties die ten dienste kunnen zijn in deze situaties zijn IVN Nederland en de vertrouwenscommissie. Voor hulp, opvang en begeleiding van ouders en kinderen kan in het telefoonboek gezocht worden naar de adresgegevens van: Bureau voor slachtofferhulp De huisarts van ouders en het jeugdlid RIAGG (Regionaal Instituut Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg). Deze instelling biedt meestal pas hulp op verwijzing van de huisarts. Bureaus voor algemeen maatschappelijk werk IVN Apeldoorn Zoekboek blz. 8 van 8