EEN PERSOONSGEBONDEN REINTEGRATIE BUDGET VOOR BIJSTANDSGERECHTIGDEN

Transcriptie

1 projectplan EEN PERSOONSGEBONDEN REINTEGRATIE BUDGET VOOR BIJSTANDSGERECHTIGDEN Juni 2003 FvL/2/1071/ PSW arbeidsmarktadvies Lombardje 7-11 Postbus BG s-hertogenbosch telefoon : (073) telefax : (073) info@psw.nl

2 Experiment toepassing PRB voor bijstandsgerechtigden, PSW arbeidsmarktadvies, juni INLEIDING De afgelopen jaren heeft de gemeente Eindhoven een steeds grotere verantwoordelijkheid gekregen om de reïntegratie van bijstandsgerechtigden vorm te geven. Naar verwachting zullen de beleidsmatige en financiële verantwoordelijkheid de komende jaren nog fors toenemen. Daarmee ondergaat het gemeentelijk beleid in slechts enkele jaren een volledige gedaantewisseling. Van een instelling gericht op het uitbetalen van uitkeringen groeit de sociale dienst toe naar een bedrijf voor Werk en Inkomen waarbij de uitstroom naar werk voorop staat. Ter ondersteuning van de uitstroomgerichte activiteiten is in de afgelopen tijd een groot aantal initiatieven genomen. Er is beleid ontwikkeld gericht op sociale activering, de inkoop bij private reïntegratiebedrijven is georganiseerd en casemanagement is ingevoerd. Met behulp van deze instrumenten kan de gemeentelijke regiefunctie de komende jaren in Eindhoven verder gestalte krijgen.. Een element dat tot op heden in het gemeentelijk beleid onderbelicht is gebleven is verdere ontwikkeling van de verantwoordelijkheid van uitkeringsgerechtigden zelf. Het instrument bij uitstek daartoe is het Persoonlijk Reïntegratie Budget (PRB); een budget waarmee de werkzoekenden zelf de regie voeren over de ontwikkeling en uitvoering van de eigen reïntegratieplannen. Hiermee wordt de eigen verantwoordelijkheid van de werkzoekende centraal gesteld en wordt het meest optimaal aangesloten bij het perspectief op kansen en mogelijkheden op de arbeidsmarkt van de werkzoekende zelf. Het PRB is als instrument tot op heden alleen nog maar uitgetest voor mensen met een WAO-uitkering. De vraag is echter of het ook voor (specifieke groepen) bijstandsgerechtigden een bijdrage kan leveren. Dit projectplan is erop gericht een experiment te starten gericht op het ontwikkelen en uittesten van het instrument PRB voor bijstandsgerechtigden. 2. ACHTERGROND Experiment PRB voor WAO ers De afgelopen drie jaar is in drie proefregio s ervaring opgedaan met de inzet van het zogenoemde Persoonsgebonden Reïntegratiebudget voor WAO ers (als onderdeel van de wet REA). Met dit persoonsgebonden reïntegratiebudget (PRB) kan een arbeidsgehandicapte zelf een reïntegratieplan maken om zijn of haar positie op de arbeidsmarkt te versterken. Het PRB kan aangevraagd worden voor de kosten van begeleiding, advisering, opleiding en arbeidsbemiddeling. De klant stelt het reïntegratieplan op, al dan niet door externen ondersteund, en de uitkerende instantie beoordeelt of het trajectplan een redelijke kans van slagen heeft. Met dit experiment is ook binnen de arbeidsintegratie een vraaggericht instrument geïntroduceerd, waarbij de regie voor de ontwikkeling en uitvoering van reïntegratietrajecten zoveel mogelijk wordt neergelegd bij de cliënt zelf. Het experiment PRB is gestart vanuit de visie dat er op het vlak van reïntegratie veel meer mogelijk is dan gedacht wordt en dat de basis voor succesvolle arbeidsintegratie gelegen is in een individuele, vraaggerichte benadering, waarin het perspectief van de werkzoekende voorop staat. Binnen de gezondheidszorg wordt met

3 Experiment toepassing PRB voor bijstandsgerechtigden, PSW arbeidsmarktadvies, juni deze vorm van vraagsturing al enige jaren gewerkt en recent zijn ook in het onderwijs de eerste stappen op dit vlak gezet. Het experiment PRB is eind 2002 beëindigd. Besloten moet nog worden of PRB definitief onderdeel wordt van de wet- en regelgeving ten behoeve van reïntegratie van (arbeidsgehandicapte) werkzoekenden. In een brief aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 30 mei j.l. pleit de voorzitter van De Raad voor Werk en Inkomen (RWI) voor, onder voorwaarden, voortzetting van het instrument PRB. Toepassing PRB voor bijstandsgerechtigden De ervaringen met de inzet van PRB voor arbeidsgehandicapte werkzoekenden in de drie regio s zijn wisselend. Bij nadere bestudering van de drie experiment blijkt het succes zeer afhankelijk van de doelgroep die is benaderd, de wijze waarop de doelgroep is benaderd en hoe de ondersteuning en begeleiding is vormgegeven. Uit de experimenten blijkt ook dat het PRB voor reïntegratie van bijstandsgerechtigden een interessant instrument kan zijn. Daarvoor zijn de volgende redenen: - Het bieden van maatwerk Het instrument PRB komt maximaal tegemoet te komen aan de wens om individueel maatwerk te leveren en levert ervaringen op met vraagsturing bij reïntegratie van bijstandsgerechtigden. Daarmee sluit het instrument PRB voor bijstandgerechtigden aan bij de huidige ontwikkelingen in het Eindhovense gemeentelijke arbeidsmarktbeleid. Eindhoven krijgt vanuit de nieuwe wet Werk en Bijstand steeds meer (financiële) verantwoordelijkheid en vrijheid om het reïntegratiebeleid voor de eigen klanten in te richten. Door die decentralisatie van verantwoordelijkheden en de grotere vrijheid wordt maatwerk bij reïntegratie steeds meer mogelijk. - Samenstelling bestand bijstandsgerechtigden In Eindhoven is om en nabij 80% van de bijstandsgerechtigden ingedeeld in fase 4 (!). Bijstandsgerechtigden die ingedeeld zijn in fase 4 hebben een grote afstand tot de arbeidsmarkt en zijn, volgens de fase-indeling, niet binnen twee jaar bemiddelbaar. Gezien de omvang van het bestand aan bijstandsgerechtigden dat is ingedeeld in fase 4, is verdere differentiatie naar kansen en mogelijkheden gewenst. Immers, nog altijd komen uit deze doelgroep mensen zelfstandig aan een baan. Met de inzet van het instrument PRB en het centraal stellen van het perspectief van de werkzoekende zelf en zijn/haar verantwoordelijkheid om vorm te geven aan de eigen reïntegratie, kan (een deel van) de fase 4- doelgroep een nieuwe kans worden gegeven zichzelf te bewijzen en kan de doelgroep nader worden gedifferentieerd/gespecificeerd. - Meer marktwerking Het PRB komt tegemoet aan de behoefte van de overheid om meer marktwerking te realiseren in het aanbesteden en inkopen van reïntegratiediensten. Met de uitvoering van een PRB experiment ontstaat ook een nieuwe kijk op het voorzieningenniveau in de regio. - Politieke belangstelling Eigen verantwoordelijkheid van uitkeringsgerechtigden en een verbeterde vraagsturing is een breed gedragen politieke wens. Met de uitvoering van een PRB-project wordt hieraan ook op gemeentelijk niveau tegemoet gekomen. Om kennis en ervaring op te doen met het instrument PRB voor bijstandsgerechtigden wil PSW een experiment in de gemeente Eindhoven uitvoeren. De verwachting is dat dit experiment een belangrijke bijdrage kan leveren aan de ontwikkeling van het gemeentelijk beleid in geheel Nederland.

4 Experiment toepassing PRB voor bijstandsgerechtigden, PSW arbeidsmarktadvies, juni DOELSTELLING De centrale doelstelling van dit experiment is: Het opdoen van kennis en ervaring met de inzet van het instrument Persoonsgebonden Reïntegratebudget (PRB) ten behoeve van bijstandsgerechtigden. Wat werkt wel? Wat werkt niet? Waaraan hebben bijstandsgerechtigden behoefte als het gaat om reïntegratie?wat betekent dit voor beleid en uitvoering van activering, reïntegratie en inkoop? Om deze doelstelling te kunnen bereiken wordt een Projecbureau PRB ingericht op een centrale plek in Eindhoven. Voor 60 bijstandsgerechtigden worden trajectplannen opgesteld en uitgevoerd met behulp van inzet van een Persoonsgebonden Budget (PRB). Doelstelling is enerzijds de verdere ontwikkeling van een methodiek van reïntegratie waarin de eigen rol van de klant een centrale plaats in neemt. Anderzijds wordt ernaar gestreefd een uitstroomresultaat te behalen dat zoveel mogelijk aansluit bij de afspraken zoals die in Eindhoven zijn gemaakt in het kader van de agenda voor de toekomst, namelijk 40 % uitstroom naar betaalde arbeid. 4. WERKWIJZE Het experiment bestaan uit drie opeenvolgende fasen, namelijk een voorbereidingsfase, een uitvoeringsfase en een rapportagefase. 4.1 Voorbereidingsfase (4 maanden vanaf beschikking) In de voorbereidingsfase worden de volgende activiteiten uitgevoerd: Ontwikkelen van Ontwerp-PRB-regeling voor bijstandsgerechtigden (en deze laten aansluiten bij de vanuit de Wet Werk en Bijstand op te stellen reïntegratieverordening) In aansluiting op de kennis en expertise die is opgedaan in het experiment PRB voor WAO ers: ontwikkelen van voorwaarden en criteria (checklist) waaraan bijstandsgerechtigde moet voldoen voor deelname aan het experiment. ontwikkelen van voorwaarden en criteria (richting, duur en kosten) waaraan een trajectplan moet voldoen voor toekenning van een PRB. Globale beschrijving van het werkproces Benoemen verantwoordelijkheden van betrokkenen Starten van een projectbureau PRB In overleg met de gemeente selecteren van een geschikte locatie voor een laagdrempelige voorziening. Inrichten van het projectbureau PRB

5 Experiment toepassing PRB voor bijstandsgerechtigden, PSW arbeidsmarktadvies, juni Opstellen wervingsplan Opstellen van een wervingsplan in afstemming met het lokale aanbestedingsbeleid van activering- en reïntegratietrajecten Resultaten voorbereidingsfase: - ontwerp PRB-regeling voor bijstandsgerechtigden; - projectbureau PRB geopend; - lokaal wervingsplan; - globale beschrijving werkproces. 4.2 Uitvoeringsfase (24 maanden) De uitvoeringsfase bestaat uit vier subfasen: a. Werving, intake en selectiefase b. Ontwikkelingsfase c. Toetsfase d. Monitorfase Ad. a: werving, intake en selectiefase Vanuit de experimentlocatie worden bijstandsgerechtigden actief geworven om deel te nemen aan een nieuwe reïntegratie-aanpak; een aanpak waarbij bijstandsgerechtigden zoveel mogelijk zelf de regie hebben over en verantwoordelijk zijn voor reïntegratie naar de arbeidsmarkt. Aan de hand van een vooraf opgestelde checklist wordt vastgesteld of de bijstandsgerechtigden in aanmerking komen voor deelname aan het experiment. Uit recent onderzoek blijkt dat de doelgroep niet op objectieve criteria kan worden samengesteld, maar dat eerder moet worden uitgegaan van meer persoonlijke kenmerken als initiatief, zelfvertrouwen, doorzettingsvermogen en sociale vaardigheden. De werving, intake en selectiefase kent een doorlopende cyclus. Met het experiment wordt gestart wanneer 10 klanten zijn geselecteerd voor deelname. Aansluitend zal er naar worden gestreefd binnen 6 maanden in totaal 60 klanten een traject te laten starten. In deze fase wordt tevens inzicht verkregen waarom vooraf geworven klanten uiteindelijk niet tot het project worden toegelaten. Deze uitvalredenen zullen bijdragen aan de methodiekontwikkeling en inzicht geven in de voorwaarden van het slagen van de aanpak. Resultaten: - toetsing en verfijning wervingsmethodiek; - toetsing en verdere ontwikkeling criteria en voorwaarden voor deelname PRBexperiment; - 60 bijstandsgerechtigden die gaan deelnemen aan het experiment. Ad. b: Ontwikkelingsfase (doorlopend) Ervaringen in het PRB-experiment voor WAO ers hebben uitgewezen dat niet iedereen in staat is om (geheel) zelfstandig een trajectplan op te stellen. Om de PRB breder toegankelijk te maken en de kans van slagen om aan het werk te komen te vergroten wordt in onderhavig experiment de 60 bijstandsgerechtigden de mogelijkheid geboden om een advies of ondersteuning te vragen bij het opstellen van een reïntegratieplan. De bijstandsgerechtigden geven

6 Experiment toepassing PRB voor bijstandsgerechtigden, PSW arbeidsmarktadvies, juni zelf aan of en in welke mate zij die advisering of ondersteuning wensen. Ook kan hulp geboden worden bij de oriëntatie op potentiële aanbieders van reïntegratiediensten. De advisering/ondersteuning wordt geboden door een onafhankelijke consulent, die werkzaam is op het reïntegratiebureau en niet verbonden is aan gemeente (budgethouder cq. opdrachtgever) of RIB (uitvoerder cq. opdrachtnemer). Alleen op deze manier is gegarandeerd dat de wensen, mogelijkheden en perspectieven van de klant zelf centraal blijven staan. De aldus ontwikkelde trajectplannen zullen worden vergeleken met de trajectplannen van bijstandsgerechtigden die in dezelfde periode starten met hun reguliere reïntegratietrajecten. Ook zal binnen deze groepen een resultaatvergelijking plaatsvinden, hiertoe zal onder alle betrokkenen een klanttevredenheidsonderzoek worden uitgevoerd. Eveneens zullen in deze fase de verantwoordelijkheden van betrokkenen benoemd worden, de grenzen van het experiment worden bepaald en de uitvalredenen in beeld worden gebracht. Dit zal een continue proces zijn. Resultaten: kennis en ervaring over de aard en de mate van ondersteuning die (categorieën) bijstandgerechtigden nodig hebben bij het ontwikkelen van persoonlijke reïntegratieplannen; kennis en ervaring over het oriëntatiebudget dat per cliënt nodig is voor effectieve inzet van het instrument PRB voor bijstandsgerechtigden; kennis en ervaring opdoen met de effecten van vraaggerichte sturing op de inhoud van de trajectplannen; methodiekontwikkeling, aanpassing en beschrijving. Ad.c: Toetsfase De ontwikkelde persoonlijke reïntegratieplannen worden voorgelegd aan de gemeente (budgethouder) en inhoudelijk getoetst (richting, duur, kosten). Na instemming van de uitkerende instantie krijgt de klant een persoonlijk reïntegratiebudget (PRB) toegekend, waarmee zij zelf trajectonderdelen kunnen inkopen. Inkoop van reïntegratiediensten loopt dus niet via de gemeente Eindhoven maar via de klant zelf, waarbij de uiteindelijke toestemming voor de start van een traject wordt gegeven door de klantmanager van de gemeente Eindhoven. Voor de trajectregistratie wordt gebruik gemaakt van het format zoals dit ook voor de reguliere trajecten wordt gebruikt voor trajectinhoud en financiële verantwoording. Ook wordt uitgegaan van de totale registratie zoals die in het kader van de Monitor Scholing en Activering (MOSA) verplicht is. Resultaten: toetsing van trajectplannen en van trajecten en verdere ontwikkeling van criteria en voorwaarden; ontwikkeling van procedures voor aanvraag, toekenning en uitbetaling van het PRB binnen het gemeentelijke arbeidsmarktbeleid. Ad. 4: Monitorfase Het verloop van het traject zal nauwgezet worden gemonitord door het reïntegratiebureau. Resultaten die worden behaald worden geregistreerd, daar waar nodig zal ondersteuning worden geboden bij de realisatie van de trajectplannen.

7 Experiment toepassing PRB voor bijstandsgerechtigden, PSW arbeidsmarktadvies, juni Resultaten: - kennis en ervaring opdoen met de zelfstandige inkoop van diensten en producten in het reïntegratietraject en de rol van cliënt, budgetverstrekker (gemeente) en uitvoerende instellingen daarin. 4.4 Rapportagefase De resultaten en bevindingen van het experiment zullen landelijk worden verspreid middels twee artikelen in relevante tijdschriften zoals Sociaal Bestek, Maandblad Reïntegratie etcetera. Eén artikel na afronding van de ontwikkelingsfase en één artikel na afronding van de monitorfase. Het experiment zal worden afgesloten met een landelijke conferentie. Door deze landelijke overdracht kunnen meerdere gemeenten profiteren van de kennis en expertise die in de gemeente Eindhoven wordt opgedaan met de inzet van dit vraaggerichte instrument voor de doelgroep bijstandsgerechtigden. De gemeente Eindhoven kan zich profileren als eerste gemeente die ervaring heeft opgebouwd met deze bijzondere uitwerking van de nieuwe vrijheid en grotere verantwoordelijkheid die de gemeenten krijgen op het terrein van werk en inkomen. 5. LOOPTIJD De looptijd van het experiment is twee jaar, startend na de ontvangst van de beschikking (uiterlijk 6 weken na 1 juli 2003) en een aansluitende voorbereidingsperiode van maximaal 3 maanden. Aanvraag: uiterlijk 1 juli 2003 Startdatum: datum beschikking (uiterlijk 1 september 2003) Voorbereiding: 4 maanden (tot uiterlijk 1 januari 2004) Projectfase: 2 jaar (1 januari december 2005) Rapportage: uiterlijk 2 maanden na afsluiten projectfase 6. PARTNERS Het project is ontwikkeld door PSW arbeidsmarktadvies. Zij draagt ook zorg voor het projectmanagement en de projectuitvoering, de evaluatie, rapportage en overdracht van het project. Andere partner is de afdeling Werk, Zorg en Inkomen van de gemeente Eindhoven. Tevens zal een stuurgroep/begeleidingscommissie in het leven worden geroepen waarin in ieder geval zal worden plaatsgenomen door medewerkers vanuit de uitvoering en de beleidsafdeling van de gemeente Eindhoven en PSW arbeidsmarktadvies. Mogelijke andere deelnemers zullen nog worden benaderd.

8 Experiment toepassing PRB voor bijstandsgerechtigden, PSW arbeidsmarktadvies, juni KOSTEN Alle kosten die ten behoeve van de trajectinspanningen en inkoopverplichtingen voor deelnemers aan het experiment PRB worden gemaakt worden gefinancierd van uit het Fonds Werk en Inkomen van de gemeente Eindhoven. Voor de kosten voor de uitvoering van dit project wordt een aanvraag ingediend voor subsidie in het kader van de agenda voor de toekomst G26. PSW arbeidsmarktadvies is door de gemeente verzocht de projectuitvoering op zich te nemen. Deze kosten kunnen worden onderscheiden in: 1. voorbereidingskosten (september december 2003) onderstaande kosten tegen geldend all-in uurtarief PSW arbeidsmarktadvies opstellen projectplan 8 uur overleg en voorbereiding gemeente Eindhoven 24 uur locatie voorbereiden 16 uur beschrijven werkproces 16 uur voorbereiden werving 20 uur Totaal 84 uur a 110,- = 9.240,- 2. personeelskosten Voor het projectmanagement wordt uitgegaan van een salaris conform schaal 11 van de salarisschaal Gemeente Ambtenaren, voor de projectuitvoering van schaal 9 van dezelfde schalen. Projectmanagement fte ,- Projectuitvoering 2004 Per gestart traject 12 uur werving, intake, selectie 720 uur ,- Intensieve trajectbewaking 20 uur per traject 1200 uur ,- 3. Huisvestingskosten 2004 huur ,- energie 800,- schoonmaak en overig 1.200,- 4. Bureau en organisatiekosten 2004 bureaukosten/automatisering 4.000,- administratie en financiële administratie 2.500,- Activiteitenkosten wervingsmateriaal (folders, clip Omroep Brabant) 6.000,- totaal 2003/ ,-

9 Experiment toepassing PRB voor bijstandsgerechtigden, PSW arbeidsmarktadvies, juni Personeelskosten 2005 (index 3,5 % tov. 2004) projectmanagement 0.15 fte 7.200,- projectuitvoering, intensieve trajectbewaking 15 uur ,- 2. Huisvesting 2005 (index 3,5%) huur ,- energie 830,- schoonmaak en overig 1.240,- 3. Bureau- en organisatiekosten 2005 bureaukosten/automatisering 4.100,- administratie en financiële administratie 2.500,- 4. Activiteitenkosten 2005 Organisatie conferentie ,- Totaal ,- Financiering Middelen van het Fonds voor Werk en Inkomen (trajectkosten) Middelen uit projecten Agenda voor de toekomst G26 (kosten PSW) Reguliere middelen gemeente Eindhoven (personeelskosten Eindhoven)