De wet des Heeren is de wet van de volmaaktheid

Transcriptie

1 De wet des Heeren is de wet van de volmaaktheid Ds. R. Kattenberg Heidelbergse Catechismus Zondag 44 Zingen: Psalm 19: 1, 4 Lezen: Romeinen 7: 7-26 Zingen: Psalm 119: 18, 49 Zingen: Psalm 25: 6 Zingen: Psalm 17: 3 Zingen: Tien Geboden: 9 Gemeente, wij geven onze aandacht aan Zondag 44 uit de Heidelbergse Catechismus, de vragen 113, 114 en 115. We lezen in Zondag 44: Vraag 113: Wat eist van ons het tiende gebod? Antwoord: Dat ook de minste lust of gedachte tegen enig gebod Gods in ons hart nimmermeer kome, maar dat wij te allen tijde van ganser harte aller zonden vijand zijn en lust tot alle gerechtigheid hebben. Vraag 114: Maar kunnen degenen die tot God bekeerd zijn, deze geboden volkomenlijk houden? Antwoord: Neen zij; maar ook de allerheiligsten, zolang als zij in dit leven zijn, hebben maar een klein beginsel dezer gehoorzaamheid; doch alzo, dat zij met een ernstig voornemen niet alleen naar sommige, maar naar al de geboden Gods beginnen te leven. Vraag 115: Waarom laat ons dan God alzo scherpelijk de tien geboden prediken, zo ze toch niemand in dit leven houden kan? Antwoord: Eerstelijk, opdat wij ons leven lang onze zondige aard hoe langer hoe meer leren kennen, en des te begeriger zijn om de vergeving der zonden en de gerechtigheid in Christus te zoeken. Daarna, opdat wij zonder ophouden ons benaarstigen, en God bidden om de genade des Heiligen Geestes, opdat wij hoe langer hoe meer naar het evenbeeld Gods vernieuwd worden, totdat wij tot deze voorgestelde volkomenheid na dit leven geraken. Het thema van de preek is: De wet des Heeren is de wet van de volmaaktheid. We letten op drie punten: 1. Die volmaaktheid wordt in het tiende gebod geëist 2. Die volmaaktheid wordt in dit leven niet bereikt 3. Die volmaaktheid wordt terecht gepredikt 1/12

2 1. Die volmaaktheid wordt in het tiende gebod geëist Gemeente, we kennen de geschiedenis van Samuël. Als hij bij Isaï komt in Bethlehem met de opdracht om één van de zonen van Isaï te zalven tot koning, dan roept vader Isaï zijn jongens. En als Samuël de eerste ziet binnenkomen, de oudste zoon, Eliab, dan denkt hij bij zichzelf: Dat is hem vast, die zal wel koning worden. Die man heeft statuur; daar gaat iets van uit, hij zal het zijn Maar dan maakt de Heere aan Samuël duidelijk: Nee, Samuël, die is het niet. En dan staat er ook de reden bij: De mens ziet aan wat voor ogen is, maar de HEERE ziet het hart aan (1 Sam.16:7). De mens ziet aan wat voor ogen is. Samuël denkt: Hij is het! Maar de Heere ziet het hart aan: Hij is het niet! Samuël kijkt alleen maar naar de buitenkant. Maar de Heere kent de mens naar de binnenkant van zijn bestaan. Daar gaat het over in het tiende gebod, als de Heere zegt: Gij zult niet begeren. Dan bedoelt de Heere daarmee dat het Hem gaat om ons innerlijk. Dat het Hem gaat om ons hart. Want alles wat we begeren, alles wat we vragen, komt op uit ons hart. En daarom wil de Heere dat we Hem met ons hart zullen dienen. Dat we vanuit een nieuw hart zullen leven. En dus zegt de Heere in het laatste gebod: Gij zult niet begeren. Het tiende gebod, gemeente! Ja, heel menselijk dat u zegt: We zijn bijna aan het eind. Dat tiende gebod, dat nemen we ook nog maar even mee. Ja, wacht even. Laat dat nu net het zwaarste gebod zijn van al de geboden. Hier komen we bij de wortel van alle zonden. U moet eens opletten of is het u al opgevallen misschien? dat bij de uitleg van deze catechismus woorden gebruikt worden die niet voor tegenspraak vatbaar zijn. Heel nadrukkelijke woorden. Ik lees het nog een keer. Wat eist het tiende gebod? Dat ook de minste lust of gedachte, dus de kleinste lust of gedachte tegen enig gebod welk gebod dan ook in ons hart nimmermeer nooit kome, maar dat we te allen tijde dus niet af en toe, maar altijd van ganser harte met heel het hart aller zonde vijand zijn en een lust hebben tot alle gerechtigheid aller zonden, alle gerechtigheid Nou, gemeente, wat vindt u? Moet de schrik ons niet om het hart slaan? Als het zo expliciet gesteld wordt, als alle mazen hier worden dichtgetrokken, schrik je dan niet? Want in wiens hart is er nooit eens een gedachte die in strijd is met één van de geboden van God? Dan gaat het nog helemaal niet om áller zonde vijand zijn en een lust hebben tot álle gerechtigheid. De Heere zegt: De kleinste gedachte, zo n speldenprikje in je hart, ze mogen geen weg banen tot een begeerte die niet klopt. U bent er met mij van overtuigd dat er niemand in de kerk is die vandaag zeggen kan: Kijk, dat gebeurt mij nu nooit. Bij mij is alles goudgerand, daar mankeert niets aan. 2/12

3 Merkt u, in dit tiende gebod laat de Heere Zijn ontdekkend licht vallen tot in de binnenste schuilhoeken van ons bestaan. We hebben allemaal van die kamertjes in ons hart, waarop we een bordje hebben staan: Privé. Als u in een museum komt en u loopt door een gang en er staat Privé, dan u voelt misschien wel even aan die deur om te kijken of hij soms toch open is, maar u weet: daar mag ik niet in. Zo hebben wij ook onze privévertrekken. Maar God stoort Zich daar niet aan. God komt binnen, waar Hij binnen wil komen. En Hij zoekt ons op in de diepste schuilhoeken van ons hart. Negen geboden zeggen: U zult geen zonden doen. Gij zult niet dit en gij zult niet dat. Maar het tiende gebod zegt: U zult ook geen zonde willen. Of: U zult ook geen zonde willen doen. Ja, dat is ten enenmale uitgesloten. En daarom, dat tiende gebod, gemeente, dat is een heel ding. Als we, aan het einde van de wet, misschien denken dat we toch alles wel een beetje volbracht hebben, en dat het nog wel schikt, dan wacht de Heere ons op en Hij zegt: En nu nog het laatste van uw leven, dat wat u verborgen hebt gehouden, wat in het binnenste meedraait, dat is nu net doorslaggevend. De Heere zegt: Geef Mij uw hart (Spr.23:26). Uw hart, want daar zit alles in. Als de Heere ons hart heeft, dan heeft Hij onze handen, onze voeten, ons hoofd. Dan heeft Hij ons helemaal. Het tiende gebod spreekt over het ene nodige. Als de Heere Jezus de rijke jongeling ontmoet, dan denkt die volkomen oprecht te zijn. Hij zegt: Al de geboden, Heere, heb ik onderhouden van mijn jeugd af aan. Hij was helemaal te goeder trouw. Maar, dat het ene nodige ontbreekt, dat maakt de Heere Jezus hem duidelijk door hem die moeilijke eis voor te leggen. Beste jongeman, de Heere Jezus beminde hem je hebt al die geboden onderhouden, maar nu dat ene nog. Hij had veel goederen. Jezus zegt dan: Ga heen, verkoop wat gij hebt en geef het de armen, en gij zult een schat hebben in de hemel (Matth.19:21). Want waar uw schat is, daar zal ook uw hart zijn (Matth.6:21). De Heere Jezus stuurt hem niet weg. Maar de Heere Jezus geeft aan waar het om draait. Beste man, als je hart blijft bij al de dingen die je hebt, als je daar zo aan vast zit, als je zo verslaafd bent aan je geld en je goed, dan mis je dat enige. Het gaat om je hart! Waar bent u aan verslaafd? Waar ben jij aan verslaafd? Als je verslaafd bent aan dit of aan dat, dan kom je niet in het Koninkrijk. Dat gaat niet. Het gaat om heel je hart! En daarom: Dat ook de minste lust of gedachte tegen enig gebod van God in ons hart nimmermeer kome. In het licht van het laatste gebod blijft er één vraag over. Is dan alle begeren zondig? Mag je dan niets vragen? Gemeente, zo is het niet. Maar het gaat erom wát we begeren. En het gaat erom hóe we het één en ander begeren. Kijk, als een baby tje in de wieg ligt, of als de kinderen klein zijn, en ze geven er blijk van dat ze honger hebben, mag dat of mag dat niet? Dat mag. 3/12

4 Meisjes en jongens, als je studeert, en je hoopt vooruit te komen in deze wereld, mag dat? Dat mag natuurlijk. Alleen, het is allemaal wel begrensd. Het staat wel onder de noemer van: waar gaat het om in ons hart? Dus, als we studeren: wat beogen we ermee? Waar gaat het om in ons hart? Waar gaat het naar uit? Het is altijd maar weer het hárt! Ja, de waarachtige bekering begint in je hart, in de binnenkant van je leven. We lezen in de Bijbel dat de Opperste Wijsheid zegt: Mijn zoon, geef Mij uw hart (Spr.23:26). We moeten niet een beetje veranderd worden, een beetje gerestaureerd, maar we moeten totaal vernieuwd worden. Radicaal! In het woordje radicaal zit het woordje wortel, tot in de wortel. Het begin van het nieuwe leven ligt dan ook in de begeerte om God te dienen. Daar heb je precies de draai van honderd tachtig graden die nodig is in ons leven. Maar vanuit onszelf hebben we die begeerte niet. Dan begeren we voor onszelf te leven en groot te worden en naam te verkrijgen. Wanneer de Heere werkt, dan krijg je het verlangen, de begeerte, om te leven naar Zijn wil. Vraag het maar aan Saulus van Tarsen. Op de weg naar Damascus, als Jezus hem ontmoet en zegt: Ik ben Jezus, Dien gij vervolgt, dan gaat Saulus door de knieën. Daar valt hij door de mand. Daar komt zijn hart open te liggen. En hij zegt: Heere, wat wilt Gij dat ik doen zal? (Hand.9:5-6) Alles wat in strijd is met de wil van God, wordt in het tiende gebod afgewezen. Dat maakt het tiende gebod ook heel praktisch. En dat geeft het ook heel duidelijk aan: Gij zult niet begeren uws naasten huis; gij zult niet begeren uws naasten vrouw, noch zijn dienstknecht, noch zijn dienstmaagd, noch zijn os, noch zijn ezel, noch iets dat uws naasten is. Het gaat dus om het huis van je naaste, het personeel van je naaste, de computer van je naaste, de auto van je naaste, het diploma van je naaste, de wasmachine van je naaste. Ja, noemt u maar op. Alles! En dan zegt de Heere: Hebt u nog nooit eens gekeken naar dit of dat van een ander? Ik wilde dat dat van mij was, ik wilde dat ik dat ook had Je komt het elke dag tegen in je leven. Want wanneer hebben we zulke gedachten niet? En dan, daartegenover de woorden uit de Heilige Schrift, uit de mond van David: Eén ding heb ik van de HEERE begeerd, dat zal ik zoeken, dat ik al de dagen van mijn leven mocht wonen in het huis des HEEREN, om de liefelijkheid van de HEERE te aanschouwen, en te onderzoeken in Zijn tempel (Ps.27:4). Kijk, dat is helemaal op God gericht zijn. David zegt: Heere, dat is nu mijn één en al. Daar leef ik bij. Dat is het verlangen van mijn ziel. Dat is de blijdschap van mijn hart. En let wel, hij spreekt dat uit in moeilijke omstandigheden. In Psalm 27 loeren de vijanden om de hoek. Moeilijke omstandigheden! En dan toch dat ene, namelijk om bij de Heere te zijn en om voor de Heere te leven. Om van Hem alles te ontvangen. 4/12

5 Gemeente, wie kent zijn eigen hart? Het blijkt dat dit gebod, het laatste gebod, heel ruim is. In die zin, dat het een wijds debiet heeft, een groot werkveld; het is heel wijd. En nu zegt de Heere: In dat alles heb Ik lust naar waarheid in het binnenste. Dus niet zoals Samuël zegt: Kijk, die moet het wel zijn. Wat een flinke man! Nee, zegt de Heere, Ik kijk achter de deur van het hart, Ik kijk naar waarheid in het binnenste. En dan vraagt de wet van God niets meer en niets minder dan dat ene woord waarin de vervulling van de wet bestaat: liefde. Want de vervulling van de wet is de liefde. Liefde is nooit een zaak van de buitenkant, maar dat is een zaak van de binnenkant van je leven, een zaak van je hart. De Heere wil ons helemaal. Niet maar een stukje, geen gedeeld leven. David zegt: Verenig mijn hart tot de vreze Uws Naams (Ps.86:11). Als we weten wat wij ervan gemaakt hebben, dan moeten we wel zeggen: Ja, hoe kan dat toch? Hoe kan dat nu ooit? Gemeente, dat kan alleen uit de verdienste van Christus. Ook bij dit laatste gebod stellen de opstellers van de catechismus ons voor het kruis van de Zoon van God. Hij is de Vervuller van de wet van God. Hij is geworden uit een vrouw, geworden onder de wet, opdat Hij degenen die onder de wet waren, verlossen zou (Gal.4:4-5). Kinderen, als je nog klein bent, dan doe je ook al veel zondige dingen. Meisjes willen de pop van een ander en jongens willen het autootje van een andere jongen. En nu zegt de Heere ook tegen jullie: Geef Mij je hart. Toen de Heere Jezus twaalf jaar was, in het begin van Zijn leven, toen heeft Hij eens tegen Zijn ouders gezegd: Wist gij niet, dat Ik moet zijn in de dingen van Mijn Vader? (Luk.2:49) Moeder, het gaat er toch om, om alles te doen wat Hij van Mij vraagt? In de geloofsgemeenschap met God is er de begeerte om aller zonden vijand te zijn, en om lust te hebben tot alle gerechtigheid. Bij Christus moet u zijn om voor God te kunnen bestaan. En dat leidt tot de vraag die wij zingend horen uit Psalm 25 het zesde vers: Wie heeft lust de HEER te vrezen, t Allerhoogst en eeuwig goed? God zal Zelf zijn leidsman wezen; Leren, hoe hij wand len moet. t Goed, dat nimmermeer vergaat, Zal hij ongestoord verwerven, En zijn Godgeheiligd zaad Zal t gezegend aard rijk erven. De wet des Heeren is de wet van de volmaaktheid. Die volmaaktheid wordt geëist in het tiende gebod. Maar nu het tweede: 5/12

6 2. Die volmaaktheid wordt in dit leven niet bereikt Er komt nu wel een heel indringende vraag op ons af. Als de Heere je hele hart vraagt, en als radicaal elke begeerte die daarmee in strijd is, wordt afgewezen, hoe kan dat nu toch ooit in je leven werkelijkheid worden? Hoe kan dat dan toch ooit bestaan? De catechismus herkent die vraag en brengt die onder woorden. Maar kunnen degenen die tot God bekeerd zijn, deze geboden volkomenlijk houden? Neen zij; maar ook de allerheiligsten, zolang als zij in dit leven zijn, hebben maar een klein beginsel dezer gehoorzaamheid; doch alzo, dat zij met een ernstig voornemen niet alleen naar sommige, maar naar al de geboden Gods beginnen te leven. Dus het gaat hier over de bekeerde mens. Mensen die tot God bekeerd zijn. Dat onbekeerde mensen het niet kunnen, daar hoeven we niet veel woorden aan te wijden. Maar het is wel goed om daarbij stil te staan: waarom kunnen ze het niet? Als u zich niet bekeerd hebt, gemeente, waarom kunt u het dan niet? Ja, omdat u het niet wilt! Omdat u God daarin tegenstaat. De onbekeerlijkheid van de onbekeerde is dat hij dat niet wil. Dat is altijd weer het kernpunt. Jezus heeft gezegd: Gij wilt tot Mij niet komen, opdat gij het leven moogt hebben (Joh.5:40). Met een variant daarop klinkt vanuit deze Zondag: Gij wilt tot Mij niet komen, omdat u het tiende gebod niet wilt onderhouden. Ja, u staat Mij daarin tegen! Denkt u daar nog eens over na Dan gaan we verder met wat hier staat. En de bekeerden dan, mensen die tot God bekeerd zijn? Mensen die de waarachtige droefheid naar God kennen vanwege de zonden, maar die ook de hartelijke blijdschap kennen in God door Jezus Christus, die zich verheugen in God hun Zaligmaker. Hoe is het dan met hen, als het gaat om het wandelen naar de geboden van God? Als de Heilige Geest je vernieuwt door het geloof in Christus, kun je dan de Heere zo dienen dat je zegt: Kijk hier, alsjeblieft. Wil je een voorbeeld hebben? Kijk naar mij. Ik ben degene die het zover heb gebracht. Er zijn altijd mensen geweest en zulke mensen zijn er nog die beweren dat dat mogelijk is. Dat je, als kind van God, zover komt in de genade, dat je niet meer zondigt. Je wordt, zo zeggen ze, zo vervuld met de Heilige Geest dat je helemaal los komt van de zonde, dat er geen raakvlak meer is met de zonde. Ze verwijzen naar de eerste brief van Johannes, het derde hoofdstuk. Daar staat: Een iegelijk die uit God geboren is, dus een wederom geboren mens die doet de zonde niet, want Zijn zaad blijft in hem (1 Joh.3:9). Dus een ieder die uit God geboren is doet de zonde niet. Ja, dat staat dus letterlijk zo in de Bijbel. Hoe zit dat? Johannes heeft niet bedoeld dat een kind van God nooit meer een zondige begeerte zou hebben, en dat hij nooit meer door zondige daden zou worden gekweld. Maar Johannes 6/12

7 bedoelt te zeggen dat de zonde als macht, de macht van de vorst der duisternis, niet meer toonaangevend is, en niet meer in zo iemand heerst. Johannes bedoelt dat een kind van God ten diepste de zonde niet wil. Als hij dan toch zondigt, dan is er droefheid, dan komt er verdriet. Maar dat kan wel lang duren. Kijk maar naar David als hij zondigt met Bathseba. Hoe lang duurt het niet dat hij zijn zonde belijdt en er verdriet over heeft! Paulus tobde daar ook over. Hij zei: Want het goede, dat ik wil, doe ik niet, maar het kwade, dat ik niet wil, dat doe ik. Ik ellendig mens, wie zal mij verlossen uit het lichaam dezes doods? (Rom.7:19,24). De catechismus geeft ook een helder antwoord, als hier staat: Nee, ze kunnen het niet, de allerheiligste heeft maar een klein beginsel van die gehoorzaamheid, zolang hij in dit leven is. Allerheiligsten, wat bedoelen we daarmee? Zijn dat supermensen of supergelovige mensen? Gemeente, die bestaan niet. De allerheiligste mensen zijn mensen die zo vervuld zijn met de Heilige Geest, dat ze door de genade van God veel vrucht mogen dragen. De boom wordt aan de vrucht gekend. Kinderen kunnen dat ook zien. Er zijn appelbomen met veel appels er aan, maar er zijn ook appelbomen waar haast niets aan zit. Zo is het ook in het leven van Gods kinderen. Er zijn mensen in wie de Heere, op een bijzondere wijze Zijn genade verheerlijkt. Maar zelfs zulke mensen kunnen de wet van God niet volkomen houden. Er zijn legio voorbeelden te noemen uit de Bijbel om dat duidelijk te maken. Ik noem Noach. Noach is heel oud geworden. Hij heeft heel lang gepreekt, weten ook de kinderen, wel honderdtwintig jaar, voordat de zondvloed kwam. Hij heeft er ook een naam aan overgehouden. Noach is de prediker van de gerechtigheid. Denkt u even in, gemeente, dat je honderdtwintig jaar lang, dag aan dag aan je werk bent, en tegelijk preekt! Dat je het oordeel van God aankondigt en dat je de genade van God, in de Messias Die komen gaat, predikt! Ja, dat was lust en leven van Noach. Hij is in de ark gegaan, hij is gered. Als hij uit de ark komt, dan brengt hij de Heere een offer. Het eerste wat hij doet is een altaar bouwen. Ja, zeg je, hoe kan het ook anders; als je zo lang in de dienst van de Heere gewerkt hebt, dan ben je er toch één mee geworden? Dat is iemand die de zonde te boven is Ja, wacht even. Een poosje later, als hij teveel gedronken heeft, dan ligt hij naakt in zijn tent. Ja, Noach! Zo laat de Bijbel ons zien dat we altijd van Gods genade afhankelijk zijn. Je bent geen ogenblik zeker van jezelf. Ook die prediker der gerechtigheid niet! We weten ook van Mozes. Ja, ook Mozes. En Abraham. We weten hoe Petrus zijn Meester verloochent. Ze vielen en ze struikelden, de één zus en de ander zo. De catechismus zegt: Dat zijn nu de allerheiligsten. Allerheiligsten, heiligen voor God. Zij hebben geen vermaak in de zonde. Ze vallen wel. En ze struikelen wel. Maar ze zijn er 7/12

8 toch weer uitgekomen. Door de genade van God zijn ze er uitgetild. Ze hebben tot de Heere geroepen en geschreeuwd, en ze hebben gebedeld om Zijn genade. Ze hadden er geen vrede mee. Daar duidt de catechismus op, als in het tweede stukje van het antwoord staat: Doch alzo, dat zij met een ernstig voornemen niet alleen naar sommige, maar naar al de geboden Gods beginnen te leven. U merkt, daaruit spreekt de worsteling. De worsteling van het geloof. Het is geen vanzelfsprekendheid. Het is niet dat iemand zegt: O, daar hoef je je geen zorgen over te maken, dat doe ik wel even. Het is een jagen naar de volmaaktheid. Al struikelen we dagelijks in vele, toch is er de begeerte om naar al de geboden van de Heere te leven. Kijk, daar heb je nu precies het verschil tussen de bekeerde en de onbekeerde mens. Het verschil is niet dat de één wel zonde doet en de ander niet. Allebei zijn ze zondaren, allebei zijn ze schuldig voor het aangezicht van de Heere. Het verschil zit in de houding tegenover de zonde. Het verschil zit in de gesteldheid van het hart. God ziet het hart aan. De Bijbel begint er mee, als ze handelt over Kaïn en Abel. De Heere zag Kaïn en zijn offer niet aan, en Hij zag Abel en zijn offer wel aan. Twee kinderen van hetzelfde ouderpaar. Allebei zondige mensenkinderen. En God vindt ook in beider hart zonde en schuld. Maar bij Kaïn is dat alles. En bij Abel is dat niet alles. In hem is juist de begeerte om voor de Heere te leven. Laten we ons hart ernaast leggen. Dat is nodig. Wat ziet de Heere bij ons? Er zijn voor de oprechten van hart nog een paar troostvolle woorden in dit stukje van het antwoord als er staat: Zolang ze in dit leven zijn. Ja, zolang ze in dit leven zijn, zolang ze in het strijdperk van dit leven zijn. De catechismus wijst dus op een grens en over die grens wenkt de volmaaktheid. We kunnen het ons niet voorstellen, gemeente, in de wereld van vandaag, met zijn aanslagen, met zijn moorden, met vreselijke toestanden her en der. We kunnen het ons niet voorstellen dat de zonde een keer definitief tot het verleden zal behoren. Dat er geen zonde op deze aarde meer zal ontdekt kunnen worden. In het nieuwe Jeruzalem zal het onmogelijk zijn om te zondigen. Dan is het beginsel van de gehoorzaamheid, zoals ons dat hier genoemd wordt, tot volle rijpheid gekomen. Het gaat door de strijd heen, het gaat door de aanvechting heen. Ook bij u? Minder zonden doen en groter zondaar worden, dat wordt uitgediept in je leven. Het is niet zo dat je het trapje omhoog gaat en zegt: Nu ben ik weer een stukje verder, en nog weer een stukje verder. Als je een trapje tekent, dan moet je het maar naar beneden tekenen. Want hier staat ook: Opdat we meer en meer onze zondige aard leren kennen. Merkt u: meer en meer. 8/12

9 Dus we gaan niet de trap op, maar dalen af. Het wordt een steeds minder zijn in jezelf, als je kijkt in de spiegel van de heilige wet van God. Wat een tegenstand komt er uit je hart! Wat een ontluistering! Wat een ontnuchtering! Wat blijft er van je over voor het aangezicht van God! Het maakt klein, als het goed is, en het verootmoedigt. En de verwondering groeit over het werk van de Heere Jezus Christus. Over Hem in Wie God Zich ontfermt over een zondaar als u, als jij, als ik ben. Dan zeg je: Hoe bestaat het dat God aan mij genade wil schenken! En dan is er de begeerte die groeit dat voelt u wel om vanuit de liefde tot de Heere nog meer voor Hem te leven. Al meer, al meer, al meer! En het wordt werkelijkheid dat je al minder wordt in jezelf. Elke keer weer heb je weer de reinigende kracht van het bloed van het Lam nodig. Jongeren denken wel eens: Als je oud of ouder geworden bent, dan zul je wel een keer zo ver zijn dat je zegt: Ik heb nu toch wel een redelijke staat van dienst. Er lag eens een oude broeder op zijn ziekbed; het werd ook zijn sterfbed. Hij zei: Ik heb rijke genade van de Heere ontvangen. Ik mag er rijk getuigenis van afleggen en de Heere grootmaken en Zijn lof zingen. Maar heb er erg in dat ik elke dag groter zondaar word. Want, zei hij, ik kan dingen doen die een onbekeerde niet kan doen. Ik word veroordeeld in mijn biddeloosheid, in mijn dankeloosheid, in mijn onvolkomen liefhebben van de Heere. Voelt u wel? Hij zei: Ja, ik weet, ik ben een kind van God en ik heb veel van de Heere gekregen. En juist dan doet het zo n pijn, als je de volmaaktheid hier niet haalt. En dan is het tot troost dat hier staat: Zolang ze in dit leven zijn. Zo blijft de bede meegaan: O Zoon, maak ons Uw beeld gelijk. En ziende daarop zingt David, en wij zingen het hem na uit Psalm 17 vers 3: Ik zet mijn treden in Uw spoor, Opdat mijn voet niet uit zou glijden; Wil mij voor struikelen bevrijden, En ga mij met Uw heillicht voor. Ik roep U aan, k blijf op U wachten, Omdat G, o God, mij altoos redt, Ai, luister dan naar mijn gebed, En neig Uw oren tot mijn klachten. We kijken in gedachten even terug. De wet eist volmaaktheid. Dat wordt in het tiende gebod nog eens heel nadrukkelijk onderstreept. Dan wordt de vraag gesteld: Maar kunnen bekeerden dat nu allemaal volkomenlijk houden? Dan is het antwoord: Nee. Dat valt erg tegen! Je zou meer verwachten. Dan is het heel logisch en vanzelfsprekend dat dan vraag 115 zo geformuleerd wordt: 9/12

10 Waarom laat ons God alzo scherp die tien geboden preken, zo ze toch niemand is in dit leven die ze houden kan? Is het dan niet teveel gevraagd? Kun je er maar niet beter mee stoppen? Ja, gemeente, let er op, het is wel goed om een streepje te zetten onder God. Waarom laat ons Gód zo scherp de tien geboden prediken? Mensen zijn nogal eens geneigd om naar de kerk te wijzen. De kerk legt teveel de nadruk op het houden van de geboden. Dit moet zus en dat moet zo. Maar, gemeente Gód! Dat moet ons voorzichtig maken in onze bewoordingen. Gód laat de wet prediken. Het is niet een wet van mensen of een instelling van mensen, maar het is een instelling van God. Wet en evangelie worden gepredikt, zij het dat de wet het dienstmeisje is van het evangelie. De dienaar van het Woord is allereerst dienaar van het evangelie van Jezus Christus. En het evangelie roept de genade van God uit in Christus. De vrije gift van God wordt ons gepredikt in het volbrachte werk van het Lam. Het evangelie geeft en de wet eist. De wet wijst je niet het middel aan tot de zaligheid, zij wijst ook niet op de Heere Jezus Christus. We hebben in de achterliggende tijd gezien wat de wet eist en hoe de wet eist. Ze eist het volmaakte. En ook vandaag horen we het weer: ze eist honderd procent van ons. De Heere laat de wet scherp preken. De Heere Jezus heeft dat gedaan. De apostelen hebben dat gedaan. Het is een doorgaande zaak tot op de dag van vandaag. En wat is nu het doel daarvan? Nog een keer, in het licht van de voorgaande vragen: niemand haalt de maat. Wat is dan het doel? De wet is het dienstmeisje, de dienstmaagd van het evangelie. De catechismus laat duidelijk horen dat die scherpe wetsprediking in het grote kader staat van de prediking van het evangelie. Want waarom doet God dat? Eerstelijk, opdat wij ons leven lang onze zondige aard hoe langer hoe meer leren kennen, en des te begeriger zijn om de vergeving der zonden en de gerechtigheid in Christus te zoeken. De Heere houdt levenslang werk aan Zijn kinderen. Je zou anders eens kunnen denken dat je als kind van God beter bent dan de ander. Nu, zegt de Heere, in alle eerbied, vergeet het maar! Ik houd je steeds de spiegel voor van Mijn heilige wet, opdat u de hand op de mond zou leggen en niet zou zeggen: Wat heb ik het ver gebracht. Die zondige aard, zo lezen we hier, die gaan we hoe langer hoe meer kennen. Hoe langer hoe meer Een levenslange aangelegenheid. En dan moeten we erop letten dat de wet ons hier gepredikt wordt in het stuk van de dankbaarheid. Dus de dankbaarheid overstijgt alles en die wordt al intenser, juist naarmate dat we onze zondige aard meer en meer leren kennen. 10/12

11 Juist hier, gemeente, in dit stuk van de dankbaarheid, is de kennis van de ellende zoveel dieper. Omdat ze hier staat in het krachtenveld van het kruis van Christus. Golgotha is hier en het bloed van het Lam van God drupt hier. De Heere zegt: Kijk toch eens, Mijn kind! Als Mijn Zoon zo alle gerechtigheid volbracht heeft, moet je dan niet wegkruipen en moet je dan niet steeds meer zeggen: Wat heb ik er weinig van terechtgebracht? Wat geeft dat dan een smart over de zonde, gemeente. Die is daar zo groot. Groter dan bij het kruis van Christus kan het niet. Het staat ook in het avondmaalsformulier: dat we onze zonde en onze ongerechtigheid overdenken. Eer God de zonde ongestraft liet blijven, heeft Hij ze bezocht in het leven van Zijn eigen lieve Zoon. Waar we door het geloof blikken op het kruis van Christus, daar is de smart en de droefheid over de zonde het grootst en het meest ingrijpend. Hoe nodig wordt Hij dan in het leven, als het goed is, en hoe noodzakelijk, en hoe kostbaar, hoe dierbaar. Aanvankelijk denk je als kind van God dat je de Heere Jezus niet missen kunt bij je sterven. Dat is een gedachte die kinderen ook wel eens hebben. Als je de Heere maar liefhebt en als je dan sterft mag je naar de hemel toe Maar als God Zijn genade verdiept, daar kom je er steeds meer achter dat je niet alleen genade nodig hebt voor het stérven, dat het niet alleen dán goed moet zijn, maar dat het gaat om je léven. De Heere is even onmisbaar in je léven. We hebben bij elk gebod vergeving nodig, en de gerechtheid van Christus. Dat wil zeggen: we worden steeds meer afhankelijk van Gods genade. We moeten steeds meer daaruit leren leven. Luther heeft het zo samengevat, toen hij zei: Heere Jezus, U mijn zonden, en ik Uw gerechtigheid. En dan het laatste deel: Daarna, opdat wij ons zonder ophouden benaarstigen, dat wil zeggen: ons best doen, ons ervoor inspannen en God bidden om de genade van de Heilige Geest, opdat we hoe langer hoe meer daar heb je het weer naar het evenbeeld van God vernieuwd worden, totdat we tot deze voorgestelde volkomenheid na dit leven geraken. Vergeving en vernieuwing horen onlosmakelijk bij elkaar. De Heere Jezus gaat door Zijn Heilige Geest vernieuwen, God gaat vernieuwen, om ons al meer Zijn evenbeeld gelijkvormig te doen worden. Ja, vernieuwd worden, staat er. Daar heb je weer zo n woordje waar je best een streepje onder mag zetten. Opdat we hoe langer hoe meer vernieuwd worden. Niet dat we zo vernieuwd zijn, dat we het verder wel redden. Nee! Daar heb je weer het woord worden. Dat is de doorgaande lijn in het leven van de heiligen Gods. Als de wet gepreekt wordt, dan krijgen we ook een begeerte om in het spoor van de Heere te wandelen, om achter de overste Leidsman en Voleinder van het geloof, Jezus, te gaan, Die om de vreugde Hem voorgesteld, het kruis heeft verdragen en schande veracht. 11/12

12 Ja, zo is het in het leven der heiligen. In het leven des geloofs willen we vaak wel de vertroostingen, maar je wilt niet het kruis dragen. Dan zeggen we: Nee, liever niet. Maar de Heere oefent door beide. Én vertroosten én kruisdragen. De Heere geeft de prikkel vanuit de wetsprediking in het leven van Zijn kinderen om daarmee te zeggen: Kijk, wees daar nu in doende. En laat het zo zijn zoals bij Paulus: Ik jaag ernaar. Jagen naar de volkomenheid. Dan heb je ook bijna geen tijd om je in te laten met allerhande futiliteiten, met allerlei roddel. Maar dan leg je je oor te luisteren: heb je gehoord wat God gezegd heeft, wat God gedaan heeft? Dat overheerst dan alles. Dat is de druk die de Heere altijd weer zet op het leven. De catechismus benoemt het uitzicht: totdat het einde daar is Aan dat zich benaarstigen, dat druk doende zijn, komt een einde na dit leven. Straks komen er nieuwe hemelen en komt er een nieuwe aarde waarop gerechtigheid woont. Dan is het niet meer ten dele. Dan is het niet meer: de allerheiligsten hebben maar een klein beginsel. Dan is het ook niet meer een hoe langer hoe meer. Totdat, gemeente, daar sluit het mee af. Dan is God alles en in allen. Dan is de volkomenheid daar. Zult u, zul jij, daarin delen? Amen. Slotzang: Tien Geboden: 9 Och, of wij Uw geboôn volbrachten! Genâ, o hoogste Majesteit! Gun door t geloof in Christus krachten, Om die te doen uit dankbaarheid. 12/12