PROV ZUID-HOLLAND 2015

Transcriptie

1 Rapport PROV ZUID-HOLLAND Periodiek Regionaal Onderzoek Verkeersveiligheid augustus

2 COLOFON Uitgave I&O Research Zuiderval 70 Postbus AN Enschede Rapportnummer 2016/81 Datum augustus 2016 Opdrachtgever ROV Zuid-Holland Auteur(s) Kim Franx, MSc. drs. Gijs Jan Visser Bestellingen Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de opdrachtgever. Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld. PROV Zuid-Holland Colofon

3 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding Achtergrond Organisatie Leeswijzer Onderzoeksopzet Dataverzameling Analyse en rapportage Overzicht resultaten regievoerders Zuid-Holland Rijsnelheden Overschrijding maximumsnelheid Pakkans snelheidsovertredingen Gevaar snelheidsovertredingen Zelf ingeschatte rijvaardigheid Alcohol, drugs en medicijnen Zelfgerapporteerd alcoholgebruik Pakkans rijden met alcohol Gevaren rijden met alcohol Gebruik van drugs en medicijnen Gevaren drugs- en medicijngebruik Gordelgebruik Gordelgebruik bestuurder en passagier Pakkans niet dragen autogordel Gevaren niet dragen autogordel Fiets en e-bike Gebruik fiets en e-bike Gebruik fietsverlichting Risicoperceptie Verkeersveiligheidsmaatregelen Reeds ingevoerde verkeersmaatregelen Meer toepassing van bestaande verkeersveiligheidsmaatregelen Ideeën over mogelijke verkeersveiligheidsmaatregelen Verkeerscontroles Bijlage 1. Verkeersveiligheidsmaatregelen A Overzicht resultaten per regio(gebied) B Overzicht resultaten jonge bestuurders PROV Zuid-Holland Inhoudsopgave

4 1 HOOFDSTUK Inleiding PROV Zuid-Holland Inleiding 4

5 1. Inleiding 1.1 Achtergrond Het Periodiek Regionaal Onderzoek Verkeersveiligheid (PROV) werd vanaf 2005 tweejaarlijks in opdracht van Rijkswaterstaat Dienst Verkeer en Scheepvaart (RWS-DVS) uitgevoerd. Het PROV is opgezet en bedoeld als instrument voor algemene monitoring van de ontwikkelingen in verkeersgedrag, motieven voor verkeersgedrag en kennis en meningen daarover. Regionale overheden konden bij dit landelijk onderzoek aansluiten. Voor 2013 heeft RWS geen landelijk onderzoek uit laten voeren. Het Regionaal Ondersteuningsbureau Verkeersveiligheid Zuid-Holland (ROV-ZH) heeft er in 2013 voor gekozen om zelfstandig een meting uit te laten voeren binnen haar werkgebied. Hierdoor kunnen over regio s binnen Zuid-Holland representatieve en betrouwbare uitspraken worden gedaan om inzicht te krijgen in de ontwikkeling van de belangrijkste tussen- en einddoelen die zijn geformuleerd omtrent de verkeersveiligheid in Zuid-Holland. In is er weer voor gekozen een meting uit te laten voeren. In onderliggende rapportage worden de resultaten van het PROV Zuid-Holland beschreven. Het onderzoek is nu voor de zesde maal uitgevoerd. Om de vergelijkbaarheid te waarborgen is de steekproeftrekking zoveel mogelijk gelijk gehouden aan voorgaande jaren. De afname van de enquête is conform voorgaande metingen verlopen. Ook in de opzet van het PROV Zuid-Holland is uitgebreid rekening gehouden met de vergelijkbaarheid met eerdere edities. Het PROV is opgezet en bedoeld als instrument voor algemene monitoring van de ontwikkelingen in verkeersgedrag, motieven voor verkeersgedrag en kennis en meningen daarover. Het PROV vervult daarmee de volgende drie functies: 1 Identificatie van aandachtspunten voor het verkeersveiligheidsbeleid, doordat landelijke, provinciale en regionale ontwikkelingen in de tijd gesignaleerd kunnen worden en doordat provincies, kaderwetgebieden en regio s onderling met elkaar vergeleken kunnen worden, ten aanzien van verkeers(on)veiligheid en de effectiviteit van gevoerd beleid. 2 Analyse van de achtergronden en oorzaken van gesignaleerde aandachtspunten, doordat nagegaan kan worden bij welke groepen en in welke provincies, kaderwetgebieden en regio s knelpunten optreden en met welke factoren zij samenhangen. 3 Evaluatie of terugkoppeling van het verkeersveiligheidsbeleid, doordat op landelijk, provinciaal en regionaal niveau ontwikkelingen in de tijd gevolgd kunnen worden, en doordat zij onderling vergeleken kunnen worden. Zo kunnen (duurzame) effecten van het beleid worden aangetoond. 1.2 Organisatie In de provincie Zuid-Holland zijn in 2016 twee regievoerders de provincie Zuid-Holland en de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) actief, met ieder een eigen werkgebied. In 2014 zijn twee regievoerders (het stadsgewest Haaglanden en de stadsregio Rotterdam) samengevoegd tot Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH). Doordat er tussen 2014 en sprake was van een overgangsjaar worden in de rapportage zowel stadsgewest Haaglanden en stadsregio Rotterdam als de samengevoegde regio MRDH weergegeven. Tot het regiegebied van de provincie Zuid-Holland behoren de Regionale Projectgroepen Verkeersveiligheid Holland-Rijnland, Midden-Holland, Alblasserwaard- Vijfheerenlanden, Hoekse Waard, Goeree-Overflakkee en Drechtsteden. PROV Zuid-Holland Inleiding 5

6 Figuur 1.1 Werkgebieden provincie Zuid-Holland 1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt nader ingegaan op de onderzoeksopzet voor het PROV in de provincie Zuid-Holland. Een overzicht van de belangrijkste resultaten op het niveau van de regievoerders en de provincie Zuid- Holland als geheel is opgenomen in hoofdstuk 3. In de hoofdstukken 4 tot en met 8 worden de geanalyseerde enquêteresultaten van de volgende onderwerpen beschreven: snelheid, alcohol, drugs en medicijnen, gordelgebruik, fiets en e-bike en verkeersveiligheidsmaatregelen. Deze hoofdstukken zijn volgens een vaste structuur opgebouwd. Eerst worden de resultaten beschreven die gelden voor de hele provincie Zuid-Holland. Deze resultaten worden afhankelijk van het onderwerp uitgesplitst naar achtergrondkenmerken van de respondenten, zoals leeftijd, geslacht en reismotief. Daarna volgt een beschrijving en analyse van de resultaten op regioniveau: Holland-Rijnland, Midden-Holland, Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, Stadsgewest Haaglanden, stadsregio Rotterdam, Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH), Hoekse Waard, Goeree-Overflakkee en Drechtsteden. In het PROV zijn een aantal wijzigingen ten opzichte van de rapportage van 2013 doorgevoerd: - Toegevoegd is paragraaf 7.1, waarin het gebruik van fiets en e-bike en de leeftijden van de gebruikers voor Zuid-Holland totaal zijn weergegeven. Dit is voor zover de respons het toelaat ook verder in het PROV uitgevoerd; - In deze uitgave van het PROV wordt in kaders een aantal zaken nader uitgediept; - Voorts is de vraag toegevoegd wat de respondenten vinden van de rijvaardigheid van hun medeweggebruikers; - In paragraaf 8.4 worden de verkeerscontroles en het belang daarvan nader uitgewerkt. PROV Zuid-Holland Inleiding 6

7 2 HOOFDSTUK Onderzoeksopzet PROV Zuid-Holland Onderzoeksopzet 7

8 2. Onderzoeksopzet 2.1 Dataverzameling De respondenten zijn voor het onderzoek geworven via een zogenaamde twee-traps procedure. In de eerste trap van de procedure benaderde I&O Research voor de opbouw van haar respondentenbestand een steekproef uit de regio Zuid-Holland via het Cendris Nationaal Consumentenbestand. Er zijn in deze eerste fase ruim inwoners uit Zuid-Holland aangeschreven. Gevraagd werd of men zou willen meedoen aan enquêteonderzoek over een verkeersonderwerp. Men kon zich aanmelden door een antwoordkaartje in te sturen en daarop tevens enkele achtergrondgegevens te noteren. Daarnaast kon men zich ook online aanmelden. Uiteindelijk meldden zich inwoners aan om aan het onderzoek mee te doen. Het gaat hierbij om verkeersdeelnemers van 15 jaar en ouder. Omdat het aantal aanmeldingen na de eerste trap lager uitviel dan van te voren was ingeschat is er in de tweede trap van het onderzoek ook gebruik gemaakt van het I&O Research Panel, waar bijna inwoners van de regio Zuid-Holland lid van zijn. Het I&O panel werkt niet met zelfaanmelding, dat betekent dat panelleden actief door I&O Research worden geworven. Vaak via (offline) methoden, gekoppeld aan grootschalige onderzoeken die worden uitgevoerd. Deze werkwijze zorgt ervoor dat het panel de toets der vergelijking met een aselect adressenbestand goed doorstaat. In de selectie van respondenten en weging achteraf is rekening gehouden met de indeling van regievoerders/rpv s in de provincie Zuid-Holland. In de tweede trap van het onderzoek werden uiteindelijk 728 schriftelijke vragenlijsten verstuurd, uitnodigingen via de aan respondenten die in de eerste trap waren verzameld en uitnodigingen via de aan leden van het I&O Research Panel. De geretourneerde vragenlijsten zijn verwerkt en van de resultaten is een databestand opgebouwd. De totale respons bedraagt respondenten (zie tabel 2.1). De totale respons van respondenten is voldoende basis voor het doen van representatieve uitspraken over de onderwerpen in dit rapport. Tabel 2.1 Respons hoofdonderzoek naar regio AANTAL ENQUETES GERETOURNEERD Holland-Rijnland 690 Midden-Holland 354 Alblasserwaard-Vijfheerenlanden 145 Stadsgewest Haaglanden 689 Stadsregio Rotterdam 731 Hoekse Waard 157 Goeree-Overflakkee 122 Drechtsteden 169 TOTAAL PROV Zuid-Holland Onderzoeksopzet 8

9 2.2 Analyse en rapportage In het algemeen geldt dat bij enquête-onderzoek de representativiteit beoordeeld wordt op de overeenkomsten tussen respons en populatie op feitelijke kenmerken. Om de uitkomsten representatief te maken is het databestand gewogen naar de achtergrondkenmerken leeftijd, geslacht en regiogrootte. De gerealiseerde respons is hierdoor representatief voor de inwoners van Zuid-Holland wat betreft leeftijd, geslacht en regio. In de rapportage worden op een aantal punten statistisch significante verschillen 1 in de uitkomsten beschreven: In hoofdstuk 3 worden significante verschillen voor de regievoerders ten opzichte van de provincie Zuid-Holland als geheel beschreven. In de hoofdstukken 4 tot en met 8 en de bijlage worden significante verschillen voor de regio s ten opzichte van de resultaten voor de provincie Zuid-Holland als geheel beschreven. Voor de regio s worden significante verschillen tussen 2013 en eveneens in de hoofdstukken 4 tot en met 8 beschreven. In de rapportage worden percentages respondenten aangegeven die bijvoorbeeld de pakkans voor snelheidsoverschrijding (zeer) groot vinden. De antwoordcategorieën in de vragenlijst lopen van zeer klein tot en met zeer groot. In de analyse zijn respondenten die groot en zeer groot hebben geantwoord bij elkaar gevoegd om significante verschillen aan te kunnen tonen. Het samenvoegen van deze antwoordcategorieën levert hiervoor voldoende respondenten. We hanteren hierbij de volgende conventie. Wanneer we spreken over het totaal van respondenten die bijvoorbeeld de pakkans groot of zeer groot vinden, schrijven we (zeer) groot. Wanneer we uitsluitend over de respondenten rapporteren die de pakkans zeer groot vinden, schrijven we zeer groot. Tot slot zijn de percentages voor alle vragen dit jaar (net als vorig jaar) gebaseerd op een basis van respondenten exclusief respondenten die een vraag niet hebben beantwoord (dus ook geen weet niet hebben aangevinkt), terwijl zij dit (volgens de routing in de vragenlijst) wel behoorden te doen. Dergelijke blanco antwoorden komen doorgaans alleen voor bij respondenten die de vragenlijst schriftelijk hebben ingevuld. Deze wijze van percenteren komt overeen met de landelijke PROVrapportage en de aanpak zoals in 2013 gehanteerd. 1 Er is sprake van een significant verschil als de kans dat het verschil op toeval berust zo klein is, dat dit niet meer aannemelijk is. PROV Zuid-Holland Onderzoeksopzet 9

10 3 HOOFDSTUK Overzicht resultaten regievoerders Zuid-Holland PROV Zuid-Holland Overzicht resultaten regievoerders Zuid-Holland 10

11 3. Overzicht resultaten regievoerders Zuid-Holland De beschreven resultaten in dit rapport zijn van toepassing op de provincie Zuid-Holland. Onderstaand overzicht biedt de mogelijkheid om een vergelijking te kunnen maken tussen de verschillende resultaten van het PROV Zuid-Holland. Naast de resultaten op het niveau van de regievoerders in Zuid-Holland zijn de provinciale resultaten weergegeven. Gele arceringen geven aan dat een percentage significant afwijkt van het percentage voor het totaal van Zuid-Holland (in ). Tabel 3.1 Overzicht uitkomsten PROV naar regievoerders (geel gearceerd: significante afwijking ten opzichte van het totaal van Zuid-Holland) ONDERWERP REGIEGEBIED ZUID- HOLLAND STADSREGIO ROTTERDAM STADSGEWEST HAAGLANDEN MRDH TOTAAL ZUID- HOLLAND RIJSNELHEDEN Percentage automobilisten dat aangeeft de maximumsnelheid te overschrijden - autosnelweg (120 km/uur) 21% 26% 25% 25% 24% - autosnelweg (100 km/uur) 29% 40% 35% 37% 34% - autoweg (100 km/uur) 19% 24% 19% 22% 20% - bubeko (80 km/uur) 23% 22% 18% 20% 21% - bubeko (60 km/uur) 33% 29% 27% 28% 30% - bibeko (50 km/uur) 15% 20% 22% 21% 19% - bibeko (30 km/uur) 31% 29% 26% 27% 29% Percentage automobilisten dat de pakkans voor overschrijding van de snelheidslimiet (zeer) groot vindt - autosnelweg (130/120/100 km/uur) 37% 37% 37% 37% 37% - bubeko (80 km/uur) 27% 29% 26% 27% 27% - bubeko (60 km/uur) 13% 12% 13% 12% 13% - bibeko (50 km/uur) 20% 21% 25% 22% 22% - bibeko (30 km/uur) 9% 6% 6% 6% 7% Percentage automobilisten dat overschrijding van de maximumsnelheid (zeer) gevaarlijk vindt - auto(snel)wegen (130/120/100 km/uur) 68% 64% 65% 64% 66% - bubeko (80/60 km/uur) 83% 82% 85% 84% 83% - bibeko (50/30 km/uur) 96% 97% 95% 96% 96% PROV Zuid-Holland Overzicht resultaten regievoerders Zuid-Holland 11

12 onderwerp Regiegebied Zuid-Holland Stadsregio Rotterdam Stadsgewest Haaglanden MRDH totaal Zuid- Holland ALCOHOL, DRUGS EN MEDICIJNEN Percentage automobilisten dat aangeeft wel eens onder invloed van alcohol te rijden Percentage automobilisten dat de pakkans op rijden onder invloed van alcohol (zeer) groot vindt Percentage automobilisten dat rijden onder invloed van alcohol (zeer) gevaarlijk vindt 6% 5% 5% 5% 5% 15% 14% 13% 13% 13% 97% 97% 95% 96% 97% Percentage automobilisten dat aangeeft wel eens drugs of medicijnen te gebruiken wanneer ze nog 23% 21% 23% 22% 23% moeten autorijden 2 Percentage automobilisten dat het (zeer) gevaarlijk vindt om medicijnen te gebruiken wanneer nog gereden moet worden Percentage automobilisten dat het (zeer) gevaarlijk vindt om drugs te gebruiken wanneer nog moet worden auto gereden 86% 87% 87% 87% 86% 99% 100% 99% 99% 99% GORDELGEBRUIK Percentage gordelgebruik van automobilisten (naar eigen zeggen van de automobilisten) - Bubeko 99% 100% 99% 100% 100% - Bibeko 99% 100% 100% 100% 100% Gemiddeld percentage gordelgebruik van respondenten - Voorpassagier bubeko 97% 98% 99% 99% 98% - Voorpassagier bibeko 97% 98% 99% 98% 98% - Achterpassagier bubeko 88% 86% 88% 87% 87% - Achterpassagier bibeko 87% 83% 87% 85% 86% Percentage automobilisten dat de pakkans op het niet dragen van de autogordel (zeer) groot vindt Percentage automobilisten dat het (zeer) gevaarlijk vindt om voor in de auto geen gordel te dragen Percentage automobilisten dat het (zeer) gevaarlijk vindt om achter in de auto geen gordel te dragen 3% 4% 2% 3% 3% 94% 92% 93% 93% 93% 84% 80% 83% 81% 82% 2 Exclusief het gebruik van lichte pijnstillers zoals verkrijgbaar bij drogist of PROV Zuid-Holland Overzicht resultaten regievoerders Zuid-Holland 12

13 onderwerp Regiegebied Zuid-Holland Stadsregio Rotterdam Stadsgewest Haaglanden MRDH totaal Zuid- Holland FIETS EN E-BIKE Percentage fietsers dat aangeeft (bijna) altijd fietsverlichting te voeren - Bibeko, voorlicht 98% 97% 98% 98% 97% - Bibeko, achterlicht 97% 95% 98% 96% 96% - Bubeko, voorlicht 98% 98% 100% 99% 98% - Bubeko, achterlicht 97% 97% 98% 98% 97% RISICOPERCEPTIE GEDRAGINGEN Percentage fietsers dat aangeeft de onderstaande gedragingen (zeer) gevaarlijk te vinden - als voor het rijden meer dan 2 glazen alcoholhoudende drank worden gedronken 98% 97% 98% 97% 98% - als voor het rijden medicijnen worden gebruikt 86% 86% 86% 86% 86% - als voor het rijden drugs worden gebruikt 99% 100% 99% 99% 99% - als door een rood verkeerslicht wordt gereden 100% 100% 98% 100% 99% - als fietsers geen richting aangeven 95% 93% 91% 92% 93% - als fietsers social media (zoals Facebook, Twitter, Whatsapp) op de fiets gebruiken 97% 98% 97% 98% 98% VERKEERSVEILIGHEIDSMAATREGELEN Reeds ingevoerde maatregelen - Beginnersrijbewijs voor automobilisten 87% 89% 88% 88% 88% - Snelheid op kruispunten verlagen door drempels en plateaus 42% 48% 51% 50% 47% - Kruispunten vervangen door rotondes 76% 75% 68% 72% 73% - Snelheid bij zebra s verlagen door verkeersdrempels 53% 64% 60% 62% 60% - 30km-gebieden in steden 45% 51% 46% 49% 47% - 60km-gebieden buiten steden 35% 40% 38% 39% 38% - Rijbanen op 80km-wegen scheiden 60% 64% 60% 62% 61% - Verbod handmatig telefoneren 95% 93% 95% 94% 94% - Verhoging boetes voor de meeste verkeersovertredingen 28% 31% 31% 31% 30% - Flitspalen 49% 45% 53% 49% 49% - Roodlicht camera s 68% 68% 72% 70% 69% - Begeleid autorijden vanaf 17 jaar 51% 55% 54% 55% 53% - Verhoging van de maximum snelheid op de autosnelweg naar 130 km/u 53% 58% 57% 57% 56% PROV Zuid-Holland Overzicht resultaten regievoerders Zuid-Holland 13

14 onderwerp Regiegebied Zuid-Holland Stadsregio Rotterdam Stadsgewest Haaglanden MRDH totaal Zuid-Holland Meer toepassing van bestaande verkeersveiligheidsmaatregelen - Meer en strengere controle op rijden onder invloed 91% 92% 92% 92% 92% - Zwaardere aanpak van alcoholovertredingen 89% 90% 91% 90% 90% - Meer informatie van de overheid over verkeersregels - Meer informatie van de overheid over nieuwe verkeersregels - Meer reclameachtige voorlichting van de overheid 72% 72% 72% 72% 72% 90% 91% 91% 91% 91% 70% 72% 72% 72% 71% - Meer en beter verkeersonderwijs op scholen 87% 87% 89% 88% 88% - Meer trajectcontrole 57% 54% 59% 57% 57% - Meer autosnelwegen met een snelheidslimiet van 80 km/uur 41% 42% 42% 42% 42% - Meer versmalde rijstroken op autosnelwegen 24% 26% 25% 26% 25% - Meer versmalde rijstroken bij wegwerkzaamheden 51% 51% 51% 51% 51% - Meer spitsstroken 69% 71% 66% 69% 69% - Meer 60km-gebieden 36% 40% 37% 39% 38% - Meer inhaalverboden vrachtverkeer 79% 84% 82% 83% 82% - Verplichte cursussen bij grove overtreding 88% 89% 89% 89% 88% - Meer snelwegen waarop een maximum snelheid van 130 km/u wordt ingevoerd 53% 58% 54% 56% 55% Ideeën over mogelijke verkeersmaatregelen - Verhogen van de maximumsnelheid van de bromfiets 7% 8% 12% 10% 9% - Verplicht praktijkexamen voor bromfietsers 81% 80% 82% 81% 81% - Verplicht installeren van snelheidsbegrenzer in personenauto s - Verplicht installeren apparatuur in personenauto s om afstand te controleren - Verplicht overdag motorvoertuigverlichting voeren - Verhogen van de minimumleeftijd voor het rijden op een bromfiets - Meer mogelijkheden om rijbewijs ongeldig te laten verklaren bij grove overtredingen 28% 24% 26% 25% 26% 53% 57% 56% 56% 55% 62% 61% 57% 59% 60% 32% 34% 33% 33% 33% 79% 81% 85% 83% 82% PROV Zuid-Holland Overzicht resultaten regievoerders Zuid-Holland 14

15 onderwerp Regiegebied Zuid-Holland Stadsregio Rotterdam Stadsgewest Haaglanden MRDH totaal Zuid-Holland - Strengere keuring voor oudere bestuurders 43% 49% 46% 48% 46% - Verplichte ogentest voor bestuurders ouder dan 45 jaar 45% 47% 46% 47% 46% - Verlagen van het toegestane alcoholpromillage 58% 59% 57% 58% 58% - Invoeren van een alcoholslot 41% 42% 43% 43% 42% - Zwaar vrachtverkeer weren uit centrum van dorp/stad 58% 67% 65% 66% 63% - Vrachtverkeer tijdens de spits verbieden 23% 29% 33% 31% 28% - Beprijzen per kilometer (kilometerheffing) 24% 25% 30% 27% 26% - Drugstest voor automobilisten 71% 72% 71% 72% 72% - Weglaten van verkeersborden 18% 17% 19% 18% 18% PROV Zuid-Holland Overzicht resultaten regievoerders Zuid-Holland 15

16 4 HOOFDSTUK Rijsnelheden PROV Zuid-Holland Rijsnelheden 16

17 4. Rijsnelheden 4.1 Overschrijding maximumsnelheid Deze paragraaf gaat over het percentage automobilisten dat aangeeft onder normale omstandigheden de geldende maximumsnelheid te overschrijden, uitgesplitst naar verschillende wegtypen en deelgroepen. In vergelijking met 2013 valt op dat automobilisten in niet meer het vaakst op autosnelwegen met een limiet van 120 km/uur de limiet overschrijden (24%), maar op autosnelwegen met een limiet van 100 km/uur (34%). Wat verder opvalt is dat het aandeel snelheidsovertreders op autosnelwegen met een limiet van 120 km/uur na een stijgende trend tussen 2009 en 2013, in aanzienlijk afneemt van 46% naar 24%. Na de autosnelwegen zijn het de wegen buiten de bebouwde kom met een snelheidslimiet van 60 km/uur waar vaak de limiet wordt overschreden: 30% geeft aan hier onder normale omstandigheden te hard te rijden (zie figuur 4.1). Op 50 km-wegen is het percentage snelheidsovertreders in het laagst (19%), net als in 2013 (toen: 21%). Het percentage snelheidsovertreders neemt op bijna elk type weg af in vergelijking met Alleen op wegen binnen de bebouwde kom met een limiet van 30 km/uur geven automobilisten aan dat zij in vergelijking met twee jaar geleden iets vaker te hard rijden (2013: 25%, : 29%). Figuur 4.1 Percentage automobilisten dat aangeeft de maximumsnelheid te overschrijden, in 2005 tot en met, naar type weg 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% ASW 120 ASW 100 AW BUBEKO 80 BUBEKO 60 BIBEKO 50 BIBEKO 30 PROV Zuid-Holland Rijsnelheden 17

18 De drie meest genoemde redenen om als automobilist sneller te rijden dan de maximumsnelheid zijn: Woongebied in stad of dorp (max. 30 km/uur) 1. Aanpassen aan anderen (36%) 2. Geen echte reden (36%) 3. Haast (33%) Doorgaande wegen in stad of dorp (max. 50 km/uur) 1. Aanpassen aan anderen (49%) 2. Haast (35%) 3. Geen echte reden (28%) Buiten stad of dorp (max. 60 of 80 km/uur) 1. Aanpassen aan anderen (49%) 2. Haast (31%) 3. Geen echte reden (26%) Autosnelweg (max. 100 of 120 km/uur) 1. Aanpassen aan anderen (50%) 2. Haast (34%) 3. Geen echte reden (23%) Het percentage overtreders van de maximumsnelheid verschilt per leeftijdsgroep (figuur 4.2). Op bijna alle wegtypen rijden jarigen en jarigen vaker te hard dan 60-plussers. Dit geldt alleen niet voor wegen binnen de bebouwde kom met een snelheidslimiet van 30 km/uur, daar rijden 60-plussers het vaakst te hard. Figuur 4.2 Percentage automobilisten dat aangeeft de maximumsnelheid te overschrijden in, naar leeftijd en wegtype ASW 120 ASW 100 AW BUBEKO 80 BUBEKO 60 BIBEKO 50 BIBEKO 30 12% 12% 14% 13% 22% 22% 21% 20% 31% 28% 26% 33% 26% 29% 35% 34% 27% 31% 41% 42% 44% 0% 10% 20% 30% 40% 50% jaar jaar 60-plus PROV Zuid-Holland Rijsnelheden 18

19 Ook in is er een verschil te zien tussen mannen en vrouwen. Voor alle wegtypen geeft een significant groter deel van de mannen aan doorgaans harder te rijden dan is toegestaan (zie figuur 4.3). Figuur 4.3 Percentage automobilisten dat aangeeft de maximumsnelheid te overschrijden in, naar geslacht en wegtype ASW 120 ASW 100 AW BUBEKO 80 BUBEKO 60 BIBEKO 50 BIBEKO 30 17% 28% 28% 14% 25% 15% 26% 23% 34% 15% 21% 24% 32% 39% 0% 10% 20% 30% 40% 50% vrouw man Respondenten zijn gevraagd naar hun belangrijkste verplaatsingsmotief. Op alle typen wegen buiten de bebouwde kom zien we eenzelfde beeld: automobilisten die de auto hoofdzakelijk voor privédoeleinden gebruiken rijden minder vaak te hard dan automobilisten die de auto hoofdzakelijk voor zakelijk en woon-werkverkeer gebruiken. Op wegen binnen de bebouwde kom met een limiet van 50 km/uur overschrijden automobilisten die van hun woning naar hun werk rijden het vaakst de snelheidslimiet. Op de andere wegen zijn dit de zakelijke rijders (zie figuur 4.4). Figuur 4.4 Percentage automobilisten dat aangeeft de maximumsnelheid te overschrijden in, naar belangrijkste verplaatsingsmotief en wegtype ASW % 37% 34% ASW % 47% 55% AW 16% 30% 35% BUBEKO 80 16% 34% 32% BUBEKO 60 26% 42% 38% BIBEKO 50 17% 20% 26% BIBEKO 30 29% 36% 33% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% privé zakelijk woon-werk PROV Zuid-Holland Rijsnelheden 19

20 Er zijn in een aantal opvallende verschillen te zien tussen de percentages snelheidsovertreders in de verschillende regio s en de provincie Zuid-Holland als geheel (tabel 4.1). Tabel 4.1 Holland als geheel, een sterretje: significante verschillen tussen 2013 en ) ASW120 ASW100 AW100 BUB80 BUB60 BIB50 BIB Percentage snelheidsovertreders, per wegtype en regio, in (geel gearceerd: significantie verschillen t.o.v. Zuid- Holland- Rijnland Midden- Holland Stadsregio Rotterdam 45% 18%* 36% 28%* 21% 18% 23% 20% 31% 26% 19% 17% 32% 30% 47% 26% 38% 32% 29% 23% 34% 33% 34% 38% 24% 17% 30% 31% 42% 19%* 48% 30% 29% 21% 45% 32% 54% 49% 23% 17% 40% 49% 51% 25% 43% 35% 27% 19% 23% 18% 31% 27% 23% 22% 19% 26%* 40% 26%* 39% 40% 26% 24% 24% 22% 30% 29% 22% 20% 21% 29%* MRDH - 25% - 37% - 22% - 20% - 28% - 21% - 27% Hoekse Waard Alblasserwaard Vijfheerenlanden Stadsgewest Haaglanden Goeree- Overflakkee Drechtsteden ZUID- HOLLAND 47% 21% 47% 32% 21% 15% 32% 21% 41% 39% 9% 8% 26% 28% 52% 20% 45% 30% 31% 20% 44% 40% 53% 48% 11% 13% 19% 42% 46% 24%* 38% 31% 33% 16% 20% 16% 32% 33% 17% 13% 37% 27% 46% 24%* 40% 34%* 26% 20%* 25% 21%* 32% 30%* 21% 19%* 25% 29%* Autosnelwegen met een limiet van 120 km/uur In de volgende vier regio s geeft men in vergelijking met 2013 significant minder vaak aan te hard te rijden op autosnelwegen met een limiet van 120 km/uur. - Holland Rijnland (45% in 2013 en 18% in ) - Alblasserwaard-Vijfheerenlanden (42% in 2013 en 19% in ) - Stadsregio Rotterdam (40% in 2013 en 26% in ) - Drechtsteden (46% in 2013 en 24% in ) In Zuid-Holland als geheel is ook sprake van een significante daling van het percentage snelheidsovertreders op autosnelwegen met een limiet van 120 km/uur. Autosnelwegen met een limiet van 100 km/uur In Stadsregio Holland-Rijnland overtreedt men significant minder vaak de limiet (28%) dan twee jaar geleden (36%). In Zuid-Holland als geheel is ook sprake van een significante daling van het percentage snelheidsovertreders op autowegen met een limiet van 100 km/uur. PROV Zuid-Holland Rijsnelheden 20

21 Wegen buiten de bebouwde kom met een limiet van 80 km/uur In de regio Midden-Holland zijn er in vergelijking met Zuid-Holland als geheel (21%) significant meer overtreders op 80km-wegen (33%). In Zuid-Holland als geheel is ook sprake van een significante daling van het percentage snelheidsovertreders op wegen buiten de bebouwde kom met een limiet van 80 km/uur. Wegen buiten de bebouwde kom met een limiet van 60 km/uur In de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden zijn er ten opzichte van Zuid-Holland als geheel (30%) significant meer overtreders op 60km-wegen (49%). In Zuid-Holland als geheel is ook sprake van een significante daling van het percentage snelheidsovertreders op wegen buiten de bebouwde kom met een limiet van 60 km/uur. Wegen binnen de bebouwde met een limiet van 30 km/uur In de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden zijn er ten opzichte van Zuid-Holland als geheel (29%) relatief veel overtreders in 30km-gebieden (49%). In de stadsregio Rotterdam zijn er in vergelijking met 2013 (21%) meer snelheidsovertreders (29%). In Zuid-Holland als geheel is ook sprake van een significante stijging van het percentage snelheidsovertreders op wegen binnen de bebouwde kom met een limiet van 30 km/uur. 4.2 Pakkans snelheidsovertredingen Deze paragraaf gaat over het percentage automobilisten dat van mening is dat de pakkans voor het overschrijden van de snelheidslimiet in het afgelopen jaar groot of zeer groot is, uitgesplitst naar verschillende wegsoorten en naar regio. In de enquête is respondenten gevraagd hoe groot zij de kans schatten op controle voor het overschrijden van de snelheidslimiet (pakkans). Zij konden hierop antwoord geven door te kiezen uit de volgende vijf antwoordcategorieën: zeer klein, klein, niet groot/niet klein, groot of zeer groot. In deze paragraaf worden de resultaten op deze vraag beschreven. De kans om in Zuid-Holland gecontroleerd te worden op het overschrijden van de snelheidslimiet is volgens automobilisten het grootst op autosnelwegen met een limiet van 120 km/uur of 100 km/uur en op 80km-wegen buiten de bebouwde kom en 50km-wegen binnen de bebouwde kom. Respectievelijk 37%, 27% en 22% van de automobilisten is van mening dat de pakkans op deze wegen (zeer) groot is. Op wegen waar maximaal 30 km/uur mag worden gereden, wordt de kans om op snelheid gecontroleerd te worden het kleinst geschat. Zeven procent van de automobilisten acht de pakkans (zeer) groot (zie figuur 4.5). De ingeschatte pakkans op het overschrijden van de snelheidslimiet is op alle type wegen in ten opzichte van 2013 afgenomen. De grootste daling doet zich voor op autosnelwegen met een limiet van 130/120 km/uur of 100 km/uur, hier nam de ingeschatte pakkans af van 53% naar 37%. PROV Zuid-Holland Rijsnelheden 21

22 Figuur 4.5 Percentage automobilisten dat van mening is dat de pakkans voor het overschrijden van de snelheidslimiet (zeer) groot is, in 2013 en 60% 53% 50% 40% 30% 20% 10% 37% 39% 27% 22% 13% 33% 22% 11% 7% 0% A(S)W 130/120/100 BUBEKO 80 BUBEKO 60 BIBEKO 50 BIBEKO De automobilisten hebben in niet in alle regio s dezelfde mening over de grootte van de pakkans voor snelheidsovertredingen (tabel 4.2). Tabel 4.2 Pakkans overschrijding maximumsnelheid (in percentage), per wegtype en regio, in (geel gearceerd: significante verschillen t.o.v. Zuid-Holland als geheel, een sterretje: significante verschillen tussen 2013 en ) ASW130/120/100 BUB80 BUB60 BIB50 BIB Holland-Rijnland 56% 39%* 48% 25%* 25% 11%* 35% 20%* 10% 6%* Midden-Holland 62% 38%* 52% 27%* 33% 10%* 39% 18%* 11% 6% Alblasserwaard- Vijfheerenlanden Stadsgewest Haaglanden 52% 33% 41% 25% 25% 18% 31% 18% 10% 10% 54% 37%* 33% 26%* 16% 13% 32% 25%* 11% 6%* Stadsregio Rotterdam 48% 37%* 38% 29%* 22% 12%* 30% 21%* 10% 6%* MRDH - 37% - 27% - 12% - 23% - 6% Hoekse Waard 44% 25% 34% 17% 21% 12% 31% 16% 13% 7% Goeree-Overflakkee 45% 34% 38% 34% 30% 16% 27% 16% 12% 9% Drechtsteden 55% 41%* 34% 34% 21% 18% 43% 31%* 13% 15% ZUID-HOLLAND 53% 37%* 39% 27%* 22% 13%* 33% 22%* 11% 7%* Pakkans overschrijden snelheidslimiet op 130-, 120- en 100km-wegen In vergelijking met 2013 schatten de automobilisten in de volgende regio s de pakkans significant lager in: - Holland-Rijnland - Midden-Holland - Stadsgewest Haaglanden - Stadsregio Rotterdam - Drechtsteden In Zuid-Holland als geheel schatten automobilisten de pakkans ook significant lager in dan in PROV Zuid-Holland Rijsnelheden 22

23 Pakkans overschrijden snelheidslimiet op 80km-wegen In vergelijking met 2013 schatten de automobilisten in de volgende regio s de pakkans significant lager in: - Holland-Rijnland - Midden-Holland - Stadsgewest Haaglanden - Stadsregio Rotterdam In Zuid-Holland als geheel schatten automobilisten de pakkans ook significant lager in dan in Pakkans overschrijden snelheidslimiet op 60km-wegen In vergelijking met 2013 schatten de automobilisten in de volgende regio s de pakkans significant lager in: - Holland-Rijnland - Midden-Holland - Stadsregio Rotterdam In Zuid-Holland als geheel schatten automobilisten de pakkans ook significant lager in dan in Pakkans overschrijden snelheidslimiet op 50km-wegen In vergelijking met 2013 schatten de automobilisten in de volgende regio s de pakkans significant lager in: - Holland-Rijnland - Midden-Holland - Stadsgewest Haaglanden - Stadsregio Rotterdam - Drechtsteden In Zuid-Holland als geheel schatten automobilisten de pakkans ook significant lager in dan in Pakkans overschrijden snelheidslimiet op 30km-wegen In vergelijking met Zuid-Holland als geheel schatten automobilisten in Drechtsteden de pakkans significant hoger in. In vergelijking met 2013 schatten de automobilisten in de volgende regio s de pakkans significant lager in: - Holland-Rijnland - Stadsgewest Haaglanden - Stadsregio Rotterdam In Zuid-Holland als geheel schatten automobilisten de pakkans ook significant lager in dan in Gevaar snelheidsovertredingen Deze paragraaf gaat over het percentage automobilisten dat aangeeft het (zeer) gevaarlijk te vinden als: op autosnelwegen harder wordt gereden dan de maximumsnelheid op doorgaande wegen buiten stad of dorp harder wordt gereden dan de maximumsnelheid op doorgaande wegen binnen stad of dorp harder wordt gereden dan de maximumsnelheid Alle percentages worden uitgesplitst naar diverse deelgroepen. Veruit de meeste automobilisten uit Zuid- Holland vinden het in het gevaarlijkst om binnen de bebouwde kom harder te rijden dan de toegestane snelheid; 97% geeft aan dit (zeer) gevaarlijk te vinden. PROV Zuid-Holland Rijsnelheden 23

24 Hard rijden op wegen buiten de bebouwde kom wordt minder gevaarlijk gevonden. Ruim acht op de tien automobilisten (85%) vindt de snelheidslimiet buiten de bebouwde kom overschrijden (zeer) gevaarlijk. Op autosnelwegen wordt dit door 69% van de automobilisten (zeer) gevaarlijk gevonden (figuur 4.6). De risicoperceptie van automobilisten ten aanzien van te hard rijden binnen de bebouwde kom is vergelijkbaar met 2013 (figuur 4.6). Voor wegen buiten de bebouwde kom en auto(snel)wegen geldt dat de risicoperceptie is toegenomen, oftewel automobilisten ervaren het hard rijden op deze wegen vaker als (zeer) gevaarlijk. Dit laatste geldt het meest voor auto(snel)wegen, daar steeg het percentage automobilisten dat het overschrijden van de snelheidslimiet (zeer) gevaarlijk vindt van 59% naar 66%. Figuur 4.6 Percentage automobilisten dat het overschrijden van de snelheidslimiet (zeer) gevaarlijk vindt, in 2005 tot en met, naar wegtype 100% 80% 60% 40% 20% 0% gevaar overschrijden snelheidslimiet bibeko gevaar overschrijden snelheidslimiet bubeko gevaar overschrijden snelheidslimiet auto(snel)wegen In hoeverre automobilisten de snelheidslimiet overschrijden gevaarlijk vinden hangt samen met leeftijd, geslacht en verplaatsingsmotief. Automobilisten van 60 jaar en ouder vinden te hard rijden op auto(snel)wegen (77%) en op wegen buiten de bebouwde kom (91%) vaker (zeer) gevaarlijk dan jarigen (respectievelijk 46% en 70%) en jarigen (58% en 78%) (zie figuur 4.7). Het overschrijden van de snelheidslimiet binnen de bebouwde kom ervaren alle leeftijden in grote mate als (zeer) gevaarlijk (variërend van 92% tot 97%). PROV Zuid-Holland Rijsnelheden 24

25 Figuur 4.7 Percentage automobilisten dat het overschrijden van de snelheidslimiet (zeer) gevaarlijk vindt, in, naar leeftijd en wegtype 100% 90% 80% 70% 60% 50% 46% 58% 77% 70% 78% 91% 92% 96% 97% 40% 30% 20% 10% 0% gevaar overschrijden snelheidslimiet auto(snel)wegen gevaar overschrijden snelheidslimiet bubeko gevaar overschrijden snelheidslimiet bibeko jaar jaar 60-plus Ook bestaan er verschillen tussen mannen en vrouwen (zie figuur 4.8). Op alle wegtypen zien we dat vrouwen te hard rijden significant vaker (zeer) gevaarlijk vinden dan mannen. Vrouwen vinden te hard rijden op autosnelwegen (78% versus 61%), op wegen buiten de bebouwde kom (89% versus 82%) en op wegen binnen de bebouwde kom (98% versus 95%) vaker gevaarlijker dan mannen. Figuur 4.8 Percentage automobilisten dat het overschrijden van de snelheidslimiet (zeer) gevaarlijk vindt, in, naar geslacht en wegtype 100% 88% 76% 64% 61% 78% 82% 89% 95% 98% 52% 40% 28% 16% 4% -8% gevaar overschrijden snelheidslimiet auto(snel)wegen gevaar overschrijden snelheidslimiet bubeko gevaar overschrijden snelheidslimiet bibeko man vrouw Ten slotte zijn er ook verschillen te zien als gelet wordt op het voornaamste verplaatsingsmotief van automobilisten (zie figuur 4.9). Automobilisten die de auto voornamelijk voor privédoeleinden gebruiken, vinden te hard rijden op alle autosnelwegen en wegen buiten de bebouwde kom significant vaker (zeer) gevaarlijk dan automobilisten die de auto voornamelijk voor zakelijk of voor woon-werkverkeer gebruiken. Zo vindt 72% van de privé-rijders het overschrijden van de snelheidslimiet op autosnelwegen (zeer) gevaarlijk, tegenover 57% van de woon-werkrijders en 48% van de zakelijke rijders. 77% van de woon-werkrijders en zakelijke rijders vindt te hard rijden op wegen buiten de bebouwde kom (zeer) gevaarlijk, tegenover 87% van de privérijders. PROV Zuid-Holland Rijsnelheden 25

26 Onder de woon-werkrijders is het percentage dat het (zeer) gevaarlijk acht om op de autosnelweg harder te rijden dan de maximumsnelheid gestegen van 52% in 2013 naar 57% in. Onder de zakelijke rijders is dit percentage ook gestegen: van 38% naar 48% en steeg ook het percentage dat het (zeer) gevaarlijk acht om buiten de bebouwde kom de snelheidslimiet te overschrijden van 72% naar 77%. Figuur 4.9 Percentage automobilisten dat het overschrijden van de snelheidslimiet (zeer) gevaarlijk vindt, in, naar belangrijkste verplaatsingsmotief en wegtype 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 57% 48% 72% gevaar overschrijden snelheidslimiet auto(snel)wegen 77% 77% 87% gevaar overschrijden snelheidslimiet bubeko 96% 94% 96% gevaar overschrijden snelheidslimiet bibeko woon-werk zakelijk privé De mate waarin het overschrijden van de snelheidslimiet gevaarlijk wordt gevonden, verschilt in per regio (tabel 4.3) Tabel 4.3 Percentage automobilisten dat overschrijding van de maximumsnelheid (zeer) gevaarlijk vindt, per wegtype en regio, in (geel gearceerd: significante verschillen t.o.v. Zuid-Holland als geheel *: significante verschillen tussen 2013 en ) ASW130/120/100 BUBEBO BIBEKO Holland-Rijnland 63% 71%* 80% 84% 96% 97% Midden-Holland 61% 69% 83% 83% 95% 97% Alblasserwaard-Vijfheerenlanden 56% 67% 74% 81% 97% 95% Stadsgewest Haaglanden 55% 65%* 78% 85%* 97% 95%* Stadsregio Rotterdam 64% 64% 83% 82% 96% 97% MRDH - 64% - 84% - 96% Hoekse Waard 48% 65% 70% 84% 99% 96% Goeree-Overflakkee 48% 62% 78% 77% 99% 98% Drechtsteden 57% 62% 81% 81% 97% 95% ZUID-HOLLAND 59% 66%* 80% 83%* 96% 96% PROV Zuid-Holland Rijsnelheden 26

27 Gevaar overschrijden snelheidslimiet autosnelweg In de regio s Holland-Rijnland en Stadsgewest Haaglanden is het percentage automobilisten dat het overschrijden van de snelheidslimiet op autosnelwegen (zeer) gevaarlijk vindt in vergelijking met 2013 significant toegenomen naar respectievelijk 71% en 65%. Gevaar overschrijden snelheidslimiet wegen buiten de bebouwde kom In Stadsgewest Haaglanden is het percentage automobilisten dat het overschrijden van de snelheidslimiet buiten de bebouwde kom (zeer) gevaarlijk vindt in vergelijking met 2013 significant toegenomen naar 85%. Gevaar overschrijden snelheidslimiet wegen binnen de bebouwde kom In Stadsgewest Haaglanden is het percentage automobilisten dat het overschrijden van de snelheidslimiet binnen de bebouwde kom (zeer) gevaarlijk vindt in vergelijking met 2013 significant afgenomen naar 95%. 4.4 Zelf ingeschatte rijvaardigheid Deze paragraaf gaat over de rijvaardigheid van automobilisten uitgedrukt in een rapportcijfer van 0 tot 10, volgens eigen inschatting. In schatten automobilisten in Zuid-Holland hun eigen rijvaardigheid met een 8,0 goed in (zie figuur 4.10). Dit gemiddelde rapportcijfer komt bijna overeen met 2013, toen gaf men een 7,9. Figuur 4.10 Gemiddelde rapportcijfer eigen ingeschatte rijvaardigheid automobilisten, in 2013 en 8, , Dit jaar is voor het eerst ook gevraagd om naast de eigen rijvaardigheid ook de rijvaardigheid van andere weggebruikers te beoordelen. In schatten automobilisten de rijvaardigheid van andere weggebruikers een stuk lager in (6,8) dan hun eigen rijvaardigheid (8,0) jarigen schatten de rijvaardigheid van anderen iets lager in (6,7) dan bijvoorbeeld 60-plussers (6,9). Tussen de verschillende leeftijdsgroepen zien we een verschil in hoe goed ze zichzelf vinden rijden. Jongeren van jaar geven hun eigen rijvaardigheid een lager rapportcijfer (7,5) dan de gemiddelde automobilist in Zuid-Holland (8,0). Ook geslacht heeft een invloed op de inschatting van eigen rijstijl. Mannen (8,0) geven hun eigen rijgedrag een iets hoger rapportcijfer dan vrouwen (7,8). Het verplaatsingsmotief van automobilisten levert ook een andere inschatting van eigen rijvaardigheid op. Zakelijke rijders schatten hun eigen rijgedrag beter in (8,1) dan privé rijders (7,9). PROV Zuid-Holland Rijsnelheden 27

28 Figuur 4.11 Gemiddelde rapportcijfer eigen ingeschatte rijvaardigheid automobilisten, in, naar leeftijd, geslacht en belangrijkste verplaatsingsmotief , jaar 8,0 8,0 8,0 7,8 8,0 8,1 7,9 8, jaar 60-plus man vrouw woonwerk zakelijk privé totaal PROV Zuid-Holland Rijsnelheden 28

29 5 HOOFDSTUK Alcohol, drugs en medicijnen PROV Zuid-Holland Alcohol, drugs en medicijnen 29

30 5. Alcohol, drugs en medicijnen 5.1 Zelfgerapporteerd alcoholgebruik Deze paragraaf gaat over het percentage automobilisten dat aangeeft wel eens meer dan twee glazen alcohol te drinken als men nog moet gaan autorijden. In geeft 5% van de automobilisten in Zuid-Holland aan wel eens vóór het autorijden meer dan twee glazen alcoholhoudende drank te hebben genuttigd. Dit komt overeen met 2007, 2009 en 2013 (zie figuur 5.1). In 2011 lag dit aandeel op 6%. Figuur 5.1 Percentage automobilisten dat aangeeft wel eens meer dan twee glazen alcohol te drinken als men nog moet gaan autorijden, van 2005 tot en met. 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% Als wordt gekeken naar de achtergrondkenmerken van automobilisten, dan bestaan er verschillen in het rijden onder invloed van alcohol (zie figuur 5.2). Automobilisten van 25 tot en met 60 jaar en 60-plussers geven vaker dan jarigen aan meer dan twee glazen alcohol te drinken als zij nog moeten rijden. Net als in voorgaande jaren geven mannen vaker dan vrouwen aan onder invloed te zijn van alcohol als ze de weg opgaan (7% versus 1%). Zakelijke rijders geven ook net als in voorgaande jaren vaker dan gemiddeld aan meer dan twee glazen alcohol te drinken als zij nog moeten rijden (8%). Figuur 5.2 Percentage automobilisten dat aangeeft wel eens meer dan twee glazen alcohol te drinken als men nog moet gaan autorijden, in, naar leeftijd, geslacht en verplaatsingsmotief. 10% 8% 6% 4% 2% 0% 0% jaar 5% jaar 6% 7% 1% 5% 60-plus man vrouw woonwerk 8% 6% 5% zakelijk privé totaal Ook als we kijken naar de verschillende regio s en de hoeveelheid alcohol die men gemiddeld nuttigt alvorens de weg op te gaan, zien we kleine verschillen. PROV Zuid-Holland Alcohol, drugs en medicijnen 30

31 Automobilisten in Drechtsteden geven in significant vaker aan meer alcohol te drinken dan in 2013 (1% en 5%). In zijn geen significante verschillen aangetroffen tussen de regio s en het totaal voor de provincie Zuid-Holland. Tabel 5.1 Percentage automobilisten dat wel eens onder invloed van alcohol rijdt, per regio in (geel gearceerd: significante verschillen t.o.v. Zuid-Holland als geheel *: significante verschillen tussen 2013 en ) Holland-Rijnland 4% 6% Midden-Holland 3% 5% Alblasserwaard-Vijfheerenlanden 4% 7% Stadsgewest Haaglanden 6% 5% Stadsregio Rotterdam 5% 5% MRDH - 5% Hoekse Waard 4% 7% Goeree-Overflakkee 2% 5% Drechtsteden 1% 5%* ZUID-HOLLAND 5% 5% 5.2 Pakkans rijden met alcohol Deze paragraaf gaat over het percentage automobilisten dat van mening is dat de pakkans voor het rijden onder invloed in het afgelopen jaar groot of zeer groot is. De gepercipieerde pakkans is in gedaald van 29% naar 13%. Omdat de verschillen tussen 2013 en groot zijn, zijn alle verschillen tussen de regio s significant. In zijn geen significante verschillen tussen de regio s en het totaal van Zuid-Holland aangetroffen. Tabel 5.2 Percentage automobilisten dat de pakkans voor rijden onder invloed van alcohol groot of zeer groot vindt, per regio in (geel gearceerd: significante verschillen t.o.v. Zuid-Holland als geheel *: significante verschillen tussen 2013 en ) Holland-Rijnland 30% 12%* Midden-Holland 26% 14%* Alblasserwaard-Vijfheerenlanden 30% 13%* Stadsgewest Haaglanden 29% 13%* Stadsregio Rotterdam 29% 14%* MRDH - 13%* Hoekse Waard 32% 14%* Goeree-Overflakkee 25% 12%* Drechtsteden 30% 18%* ZUID-HOLLAND 29% 13%* PROV Zuid-Holland Alcohol, drugs en medicijnen 31

32 5.3 Gevaren rijden met alcohol Deze paragraaf gaat over het percentage automobilisten dat aangeeft het (zeer) gevaarlijk te vinden, wanneer voor het autorijden meer dan twee glazen alcohol worden gedronken; uitgesplitst naar diverse deelgroepen. In geeft 97% van de automobilisten in Zuid-Holland aan rijden onder invloed van alcohol (zeer) gevaarlijk te vinden (zie figuur 5.3). Dit percentage is bijna vergelijkbaar met twee jaar geleden (96%). Consistent met de resultaten over gedrag van rijden onder invloed (mannen geven vaker aan wel eens onder invloed van alcohol te rijden dan vrouwen, zie figuur 5.2), zien we ook een verschil in mening over dit gevaar tussen mannen en vrouwen. Vrouwen geven iets vaker dan mannen aan rijden onder invloed (zeer) gevaarlijk te vinden (98% versus 96%). We concludeerden in paragraaf 5.1 dat automobilisten van 25 tot en met 60 jaar en 60-plussers vaker dan de jarigen aangeven wel eens meer dan twee glazen alcohol te drinken als zij nog moeten rijden. Als vervolgens wordt gekeken naar de mening over het gevaar van dit gedrag, dan blijkt echter dat alle leeftijdsgroepen dit gedrag (zeer) gevaarlijk vinden. Figuur 5.3 Percentage automobilisten dat het (zeer) gevaarlijk vindt om onder inlvloed van alcohol te rijden, in, naar leeftijd, geslacht en belangrijkste verplaatsingsmotief 100% 96% 97% 97% 96% 98% 97% 93% 97% 97% 80% 60% 40% 20% 0% jaar jaar 60-plus man vrouw woonwerk zakelijk privé totaal Automobilisten in de Stadsregio Rotterdam zijn in significant vaker van mening dat rijden onder invloed van alcohol (zeer) gevaarlijk is. In het stadsgewest Haaglanden vindt men dit juist significant iets minder vaak. Er zijn in geen significante verschillen tussen het gemiddelde voor Zuid-Holland en de regio s aangetroffen. PROV Zuid-Holland Alcohol, drugs en medicijnen 32

33 Tabel 5.3 Percentage automobilisten dat het (zeer) gevaarlijk vindt om onder invloed van alcohol te rijden, per regio in (geel gearceerd: significante verschillen t.o.v. Zuid-Holland als geheel *: significante verschillen tussen 2013 en ) Holland-Rijnland 98% 97% Midden-Holland 96% 98% Alblasserwaard-Vijfheerenlanden 98% 93% Stadsgewest Haaglanden 96% 95%* Stadsregio Rotterdam 94% 97%* MRDH - 96% Hoekse Waard 99% 97% Goeree-Overflakkee 92% 98% Drechtsteden 98% 95% ZUID-HOLLAND 96% 97% 5.4 Gebruik van drugs en medicijnen Deze paragraaf gaat over het percentage automobilisten dat aangeeft wel eens drugs en/of medicijnen te gebruiken wanneer men nog moet gaan autorijden; uitgesplitst naar diverse deelgroepen. Bijna een kwart van de automobilisten in Zuid-Holland (23%) geeft aan wel eens onder invloed van drugs en/of medicijnen 3 te rijden (zie figuur 5.4). Dit is een toename sinds 2011 en 2013 toen nog respectievelijk 16% en 19% aangaf wel eens onder invloed van drugs en/of medicijnen te rijden. Net als het alcoholgebruik blijkt ook het drugs- en/of medicijngebruik voor het autorijden samen te hangen met leeftijd. Automobilisten van jaar gebruiken minder vaak drugs- en/of medicijnen (20%) dan de andere twee leeftijdsgroepen wanneer ze de weg nog op moeten (beiden 23%). Daarnaast gebruiken de zakelijke rijders minder vaak (21%) dan de privé-rijders (25%) wel eens drugs en/of medicijnen wanneer men nog moet gaan autorijden. Indien ingezoomd wordt op drugsgebruik wordt duidelijk dat het drugsgebruik over de gehele linie verwaarloosbaar is, 99% zegt wanneer zij zelf nog moeten autorijden nooit drugs te gebruiken. 3 Exclusief het gebruik van lichte pijnstillers zoals verkrijgbaar bij drogist of apotheek. PROV Zuid-Holland Alcohol, drugs en medicijnen 33

34 Figuur 5.4 Percentage automobilisten dat aangeeft wel eens onder invloed van drugs en medicijnen te rijden, in, naar leeftijd, geslacht en belangrijkste verplaatsingsmotief 25% 20% 20% 23% 23% 23% 22% 23% 21% 25% 23% 15% 10% 5% 0% jaar jaar 60-plus man vrouw woonwerk zakelijk privé totaal In de regio Hoekse Waard is het percentage automobilisten dat onder invloed van drugs en/of medicijnen rijdt significant hoger dan in Zuid-Holland als geheel. In Midden-Holland is dit percentage juist significant minder dan Zuid-Holland als geheel (tabel 5.4). Ook zien we verschillen in vergelijking met 2013 tussen de regio s. Zo is er sprake van een toename ten opzichte van 2013 in de regio s Holland-Rijnland (van 17% naar 24%), Hoekse Waard (van 18% naar 34%) en Drechtsteden (van 13% naar 25%). Tabel 5.4 Percentage automobilisten dat wel eens onder invloed van drugs of medicijnen rijdt, per regio in (geel gearceerd: significante verschillen t.o.v. Zuid-Holland als geheel, een sterretje: significante verschillen tussen 2013 en ) Holland-Rijnland 17% 24%* Midden-Holland 22% 18% Alblasserwaard-Vijfheerenlanden 26% 21% Stadsgewest Haaglanden 19% 23% Stadsregio Rotterdam 22% 21% MRDH - 22% Hoekse Waard 18% 34%* Goeree-Overflakkee 17% 22% Drechtsteden 13% 25%* ZUID-HOLLAND 19% 23% PROV Zuid-Holland Alcohol, drugs en medicijnen 34

35 5.5 Gevaren drugs- en medicijngebruik Deze paragraaf gaat over: Percentage automobilisten dat aangeeft het (zeer) gevaarlijk te vinden als voor het autorijden medicijnen worden gebruikt; uitgesplitst naar diverse deelgroepen. Percentage automobilisten dat aangeeft het (zeer) gevaarlijk te vinden als voor het autorijden drugs worden gebruikt; uitgesplitst naar diverse deelgroepen. Bijna negen op de tien automobilisten (86%) in Zuid-Holland zijn in van mening dat het (zeer) gevaarlijk is om medicijnen te gebruiken in combinatie met autorijden. Het rijden onder invloed wordt door 99% als (zeer) gevaarlijk gezien. Automobilisten in de leeftijd jaar zien een groter risico in het rijden onder invloed van medicijnen dan gemiddeld; 92% in deze leeftijdscategorie vindt dit (zeer) gevaarlijk (figuur 5.5). Over het gevaar van autorijden in combinatie met drugsgebruik is iedereen het eens; daar zien we geen verschillen tussen de verschillende doelgroepen. Figuur 5.5 Percentage automobilisten dat het (zeer) gevaarlijk vindt om onder invloed van medicijnen (links) of drugs (rechts) te rijden, in, naar leeftijd, geslacht en belangrijkste verplaatsingsmotief. 100% 100% 99% 99% 99% 100% 99% 99% 99% 99% 92% 87% 85% 86% 87% 87% 85% 85% 86% 80% 60% 40% 20% 0% jaar jaar 60-plus man vrouw woonwerk zakelijk privé totaal drugs medicijnen Ook zien we verschillen in vergelijking met 2013 tussen de regio s. PROV Zuid-Holland Alcohol, drugs en medicijnen 35

36 Tabel 5.5 Percentage automobilisten dat het (zeer) gevaarlijk vindt om onder invloed van drugs of medicijnen te rijden per regio in (geel gearceerd: significante verschillen t.o.v. Zuid-Holland als geheel; *: significante verschillen tussen 2013 en ) MEDICIJNEN DRUGS Holland-Rijnland 89% 84% 99% 99% Midden-Holland 81% 87% 100% 100% Alblasserwaard-Vijfheerenlanden 92% 85% 99% 100% Stadsgewest Haaglanden 87% 87%* 99% 99% Stadsregio Rotterdam 89% 87% 98% 100%* MRDH - 87% - 99% Hoekse Waard 87% 84% 100% 98% Goeree-Overflakkee 83% 84% 100% 100% Drechtsteden 91% 88% 100% 98% ZUID-HOLLAND 88% 86% 99% 99% Medicijnen Automobilisten in de regio Stadsgewest Haaglanden vinden het rijden onder invloed van medicijnen in significant vaker gevaarlijker dan in 2013 Drugs Automobilisten in de stadsregio Rotterdam vinden het rijden onder invloed met drugs in significant vaker gevaarlijk dan in PROV Zuid-Holland Alcohol, drugs en medicijnen 36

37 6 HOOFDSTUK Gordelgebruik bestuurder en passagier PROV Zuid-Holland Gordelgebruik bestuurder en passagier 37

38 6. Gordelgebruik 6.1 Gordelgebruik bestuurder en passagier Deze paragraaf gaat over het gemiddelde percentage gordelgebruik (naar eigen zeggen van automobilisten) bij de laatste tien ritten als: bestuurder buiten de bebouwde kom; bestuurder binnen de bebouwde kom; voorpassagier buiten de bebouwde kom; voorpassagier binnen de bebouwde kom; achterpassagier buiten de bebouwde kom; achterpassagier binnen de bebouwde kom. Alle percentages worden uitgesplitst naar diverse deelgroepen. Het gordelgebruik door bestuurders binnen en buiten de bebouwde kom in Zuid-Holland is naar eigen zeggen van de respondenten in net als in voorgaande jaren hoog (zie figuur 6.1). Het gemiddelde gordelgebruik bij de laatste 10 ritten op deze wegen is voor bestuurders 99,5 (afgerond 100)%. Dit percentage is gestegen ten opzichte van 2013 toen het gordelgebruik zowel binnen als buiten de bebouwde kom nog 98% was. Het gemiddelde gordelgebruik van voorpassagiers is in zowel binnen als buiten de bebouwde kom 98%. Dit is net iets lager dan onder de bestuurders, maar nog steeds zeer hoog. Het gordelgebruik van de achterpassagiers blijft ook in achter bij het gordelgebruik van de bestuurders en de voorpassagiers (figuur 6.1), na enkele jaren van stijging stabiliseert het gordelgebruik onder achterpassagiers buiten de bebouwde kom zich op 87% (in ). Onder achterpassagiers binnen de bebouwde kom is het gordelgebruik in 86%, dit was 84% (in 2013). Figuur 6.1 Gordeldraagpercentages binnen en buiten de bebouwde kom voor bestuurders en passagiers, in 2005 tot en met. 100% 95% 90% 85% 80% 75% 70% 65% 60% bestuurder bibeko voorpassagier bibeko achterpassagier bibeko bestuurder bubeko voorpassagier bubeko achterpassagier bubeko In blijkt het gordelgebruik bij met name achterpassagiers en in mindere mate voorpassagiers, zowel binnen als buiten de bebouwde kom leeftijdsafhankelijk te zijn. PROV Zuid-Holland Gordelgebruik bestuurder en passagier 38

39 Achterpassagiers in de leeftijdscategorie jaar gebruiken de gordel zowel binnen als buiten de bebouwde kom significant vaker dan gemiddeld. Zowel voor voor- als achterpassagiers zien we dat 60- plussers zowel binnen als buiten de bebouwde kom minder vaak dan gemiddeld de gordel gebruiken. Onder achterpassagiers van jaar is het gordelgebruik zowel binnen als buiten de bebouwde kom tenminste 98%. Onder achterpassagiers in de leeftijdscategorie tussen 25 en 60 jaar is dit respectievelijk 86 en 88% Onder de zestigplussers gebruikt 85% (zowel binnen als buiten de bebouwde kom) van de achterpassagiers de gordel. Figuur 6.2 Gordeldraagpercentages binnen en buiten de bebouwde kom voor bestuurders en passagiers, in, uitgesplitst naar leeftijd. Bij staven zonder percentage is dit 100%. 100% 80% 99% 99% 99% 98% 98% 97% 98% 97% 98% 86% 85% 88% 85% 60% 40% 20% 0% bestuurder bibeko bestuurder bubeko voorpassagier bibeko voorpassagier bubeko achterpassagier bibeko achterpassagier bubeko jaar jaar 60-plus Ook tussen mannen en vrouwen is vooral verschil in gordelgebruik onder de achterpassagiers. De bestuurders rapporteren in vrijwel altijd de gordel te gebruiken. Onder de voor- en achterpassagiers geldt dat vrouwen in net iets vaker de gordel gebruiken dan mannen. Ditzelfde beeld is te zien voor de achterpassagiers. Onder mannelijke achterpassagiers is het gordelgebruik binnen de bebouwde kom 84%, onder vrouwen is dit 88%. Voor het gebruik buiten de bebouwde kom zijn deze percentages respectievelijk 87% (mannen) en 89% (vrouwen). Figuur 6.3 Gordeldraagpercentages binnen en buiten de bebouwde kom voor bestuurders en passagiers, in, uitgesplitst naar geslacht. 100% 80% 60% 40% 20% 100% 100% 100% 99% 97% 98% 97% 99% 84% 88% 87% 89% 0% bestuurder bibeko bestuurder bubeko voorpassagier bibeko voorpassagier bubeko achterpassagier bibeko achterpassagier bubeko man vrouw PROV Zuid-Holland Gordelgebruik bestuurder en passagier 39

40 Onder alle bestuurders en passagiers geldt dat zakelijke reizigers minder vaak de gordel gebruiken dan de bestuurders met een ander verplaatsingsmotief (figuur 6.4). Onder bestuurders en voorpassagiers is het verschil maximaal 2%. Onder de achterpassagiers gebruiken de zakelijke rijders minder vaak de autogordel. Binnen de bebouwde kom bijvoorbeeld 81%, waar dit onder woon-werkverplaatsingen 86% is, en voor privéverplaatsingen 85%. Figuur 6.4 Gordeldraagpercentages binnen en buiten de bebouwde kom voor bestuurders en passagiers, in 2013, uitgesplitst naar verplaatsingsmotief. Bij staven zonder vermeld percentage is dit 100%. 100% 80% 99% 98% 99% 97% 97% 99% 97% 97% 86% 85% 87% 87% 81% 82% 60% 40% 20% 0% bestuurder bibeko bestuurder bubeko voorpassagier bibeko voorpassagier bubeko achterpassagier bibeko achterpassagier bubeko woon-werk zakelijk privé Het gordelgebruik van bestuurders en passagiers verschilt, zowel buiten als binnen de bebouwde kom, per regio in vergelijking met Zuid-Holland als geheel (tabel 6.1). Bestuurders buiten de bebouwde kom In dragen bestuurders in vergelijking met 2013 buiten de bebouwde kom in de stadsregio Rotterdam significant vaker hun gordel. Bestuurders binnen de bebouwde kom Bestuurders in Alblasserwaard-Vijfheerenlanden dragen in significant vaker hun gordel dan in Bestuurders in Goeree-Overflakkee dragen hun gordel in significant minder vaak dan het totaal in Zuid-Holland. Voorpassagiers binnen de bebouwde kom In de regio Holland-Rijnland dragen voorpassagiers significant vaker de gordel dan in In Midden- Holland draagt men significant minder vaak de gordel dan het totaal in Zuid-Holland. Voorpassagiers buiten de bebouwde kom In de stadsregio Rotterdam wordt de gordel door voorpassagiers buiten de bebouwde kom in significant vaker gedragen dan in Achterpassagiers buiten de bebouwde kom De achterpassagiers in de stadsregio Rotterdam dragen in significant vaker de gordel dan in PROV Zuid-Holland Gordelgebruik bestuurder en passagier 40

41 Achterpassagiers binnen de bebouwde kom Achterpassagiers in het stadsgewest Haaglanden dragen in significant vaker de gordel dan in 2013, in de stadsregio Rotterdam is dit andersom. Achterpassagiers in Alblasserwaard-Vijfheerenlanden dragen hun gordel minder vaak dan het totaalgemiddelde voor Zuid-Holland. Tabel 6.1 Gemiddeld percentage gordelgebruik (naar eigen zeggen van de automobilisten) bij de laatste tien ritten als bestuurder, voor- en achterpassagier binnen en buiten de bebouwde kom, per regio in (geel gearceerd: significante verschillen t.o.v. Zuid-Holland als geheel, een sterretje: significante verschillen tussen 2013 en ). BESTUURDER BIBEKO BESTUURDER BUBEKO VOOR- PASSAGIER BIBEKO VOOR- PASSAGIER BUBEKO ACHTER- PASSAGIER BIBEKO ACHTER- PASSAGIER BUBEKO Holland-Rijnland 98% 100% 98% 100% 99% 97%* 99% 97% 88% 87% 90% 89% Midden-Holland 96% 99% 98% 100% 97% 97% 98% 98% 83% 85% 86% 85% Alblasserwaard- Vijfheerenlanden Stadsgewest Haaglanden Stadsregio Rotterdam 94% 99%* 98% 98% 93% 95% 97% 95% 85% 84% 89% 88% 99% 100% 99% 99% 99% 99% 99% 99% 83% 87%* 86% 88% 98% 100% 98% 100%* 97% 98%* 97% 98%* 84% 83%* 85% 86%* MRDH - 100% - 100% - 98% - 99% - 85% - 87% Hoekse Waard 98% 98% 99% 98% 96% 94% 97% 97% 71% 86% 75% 86% Goeree- Overflakkee 94% 97% 97% 100% 94% 96% 97% 95% 73% 72% 80% 78% Drechtsteden 97% 100% 95% 100% 96% 97% 96% 97% 87% 81% 89% 91% ZUID- HOLLAND 98% 100% 98% 100% 98% 98% 98% 98% 84% 86% 87% 87% De drie meest genoemde redenen onder automobilisten en passagiers voor het niet dragen van de autogordel zijn: Bestuurder 1. vergeet het (5%) 2. gordel is onprettig (3%) 3. overig (2%) Passagier voorin 1. vergeet het (4%) 2. gordel is onprettig (3%) 3. overig (1%) Passagier achterin 1. vergeet het (12%) 2. gordel is onprettig (9%) 3. overig (3%) PROV Zuid-Holland Gordelgebruik bestuurder en passagier 41