RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. CSG Dingstede. afdeling havo

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK CSG Dingstede afdeling havo Plaats : Meppel BRIN-nummer : 03XM Onderzoek uitgevoerd op : 13 december 2012 Conceptrapport verzonden op : 18 januari 2013 Rapport vastgesteld te Zwolle op : 7 februari 2013 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 H Pagina 2 van 8

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 13 december 2012 een onderzoek uitgevoerd op CSG Dingstede te Meppel, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling havo en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding en toezichthistorie De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Op 17 november 2011 heeft de inspectie een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd op de afdeling havo van CSG Dingstede. De aanleiding voor dit onderzoek waren de onvoldoende opbrengsten op deze afdeling. De conclusie van het onderzoek was dat de kwaliteit van de afdeling havo zwak was. De opbrengsten waren onvoldoende, daarbij waren in het onderwijsproces een tweetal ernstige tekortkomingen geconstateerd. De kwaliteitszorg was op de helft van de onderzochte indicatoren van onvoldoende niveau. In het toezichtplan is afgesproken dat na een jaar een tussentijds kwaliteitsonderzoek zou worden uitgevoerd, om de voortgang van de verbeteringen vast te kunnen stellen. Onderzoeksopzet Dit tussentijds kwaliteitsonderzoek richt zich op de opbrengsten en de onvoldoende normindicatoren in het proces. Daarbij worden drie indicatoren van de kwaliteitszorg beoordeelt, die vorig jaar onvoldoende waren. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd en tijdens het schoolbezoek heeft overhandigd. - Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen. Deze lesbezoeken vonden plaats in de afdelingen vmbo-t, havo en vwo. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de schoolleiding en met zorgfunctionarissen. - Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leerlingen en docenten. - Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en vertegenwoordigers van het bestuur. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader vo In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. H Pagina 3 van 8

4 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Resultaten 1.1 * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo. 1.3 * De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Leerstofaanbod 2.3 * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen Didactisch handelen * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitszorg De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. H Pagina 4 van 8

5 2.2 Beoordeling Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling havo van CSG Dingstede in Meppel als zwak. Het aangepast arrangement, zoals is afgegeven naar aanleiding van het kwaliteitsonderzoek in 2011, wordt gehandhaafd. Dit oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen. De opbrengsten zijn, afgemeten aan de prestaties van de leerlingen over de afgelopen drie jaar, nu van voldoende niveau. Het is echter de vraag of de volgende opbrengstenkaart in 2013 een voldoende of een onvoldoende zal aangeven voor de opbrengsten van de afdeling havo. Op dit moment is geen zekerheid dat de opbrengsten stabiel zijn. De tekortkomingen in het onderwijsproces zijn daarbij nog niet opgeheven. De onvoldoende oordelen op de twee normindicatoren van het proces, evenals de onvoldoende onderdelen van de kwaliteitszorg, blijven van kracht. De inspectie ziet wel degelijk een ontwikkeling op diverse onderdelen, maar er is nog onvoldoende concreet resultaat geboekt op de verschillende aspecten om de oordelen aan te passen naar een voldoende. De ontwikkeling die zichtbaar is in de school, heeft met name betrekking op de cultuur binnen de directie en het team. Er heeft in het afgelopen jaar een cultuuromslag plaatsgevonden, waarbij het team in toenemende mate bewust is van de noodzaak te veranderen. Ook is sprake van meer professionaliteit. De inspectie is van oordeel dat nu de omslag gemaakt moet worden naar het bewerkstelligen van concrete veranderingen en resultaten. Toelichting Het bovenstaande algemene oordeel van de inspectie wordt hieronder toegelicht. Daarbij komen de in de inleiding genoemde aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces en de kwaliteitszorg. Opbrengsten De opbrengsten van de afdeling havo hebben in over de jaren 2009, 2010 en 2011 een voldoende oordeel. Het bovenbouwrendement is over drie jaar gemiddeld nog onvoldoende, maar het gemiddeld examencijfer is nu voldoende. Het onderbouwrendement en het verschil tussen het ce en se was al op orde. Het is het team gelukt om bij het examen in 2011 een verbetering van het gemiddeld examencijfer te realiseren, het cijfer steeg van een 6,1 naar een 6,3. In het afgelopen examen is het gemiddelde cijfer echter weer licht gedaald naar een 6,2. Het is niet zeker of dit leidt tot een voldoende of onvoldoende oordeel op de komende opbrengstenkaart. Omdat het bovenbouwrendement nog onvoldoende is, en waarschijnlijk ook blijft, is de kans aanwezig dat het opbrengstenoordeel dit jaar weer onvoldoende wordt. Het bovenbouwrendement schommelde de afgelopen jaren rond de 50 procent. Dit betekent dat ongeveer de helft van de leerlingen op de afdeling havo met vertraging het havo-diploma halen. Een aanzienlijk deel van de havo-leerlingen doubleert in de bovenbouw of stroomt af naar vmbo-t. De school heeft dit knelpunt onderkend en heeft gewerkt aan een strengere determinatie. Voorheen hadden leerlingen en ouders zelf een belangrijke stem in de bevordering, dit is nu de beslissing van de school. Ook wordt gewerkt aan een verbeterde determinatie in de onderbouw, door in samenwerking met het basisonderwijs de adviezen en de plaatsing beter op elkaar af te stemmen. Leerlingen worden daardoor al in de onderbouw beter geplaatst, waardoor in de bovenbouw ook reëlere keuzes gemaakt kunnen worden die recht doen aan de mogelijkheden van de leerlingen. Het aangescherpte determinatiebeleid heeft tijd nodig, voordat ook in de bovenbouw de leerlingen grotendeels op de goede plek zitten. Dit betekent dat de school op dit moment de verantwoordelijkheid heeft om haar leerlingen, ook als ze verkeerd geplaatst zijn, zo goed mogelijk te begeleiden richting diploma. De route van havo-4 naar vmbo-4 is verbeterd, zo geeft de school aan, maar dit is geen sterk antwoord op de huidige situatie waarbij leerlingen voor een deel onterecht op de havo terecht zijn gekomen. H Pagina 5 van 8

6 De school heeft op dit moment onvoldoende zicht op het bovenbouwrendement in het afgelopen jaar. De meest recente gegevens stammen uit het jaar Het is van belang dat de school zelf meer grip krijgt op de analyse van de determinatiegegevens, zodat hier ook op gestuurd kan worden. Het onderwijsproces De twee normindicatoren die vorig jaar onvoldoende waren, zijn nu opnieuw beoordeeld. Het betreft een onderdeel van het aanbod, namelijk het taalbeleid, en een onderdeel van de lessen, namelijk de actieve betrokkenheid van leerlingen. Het taalbeleid op CSG Dingstede is in ontwikkeling. Vorig jaar constateerde de inspectie al dat de school wel toetsen afneemt om de taalvaardigheid van leerlingen in kaart te brengen, maar dat deze toetsen onvoldoende worden ingezet als instrument om de leerlingenpopulatie in kaart te brengen. Er is ook nu nog geen eenduidig beeld van het percentage leerlingen met een taalachterstand, noch van de aard van de mogelijke taalachterstanden. Ook de informatie van het basisonderwijs wordt nog niet voldoende geanalyseerd. Naast het gebrek aan sturingsinformatie met betrekking tot de taalvaardigheid van de populatie, is de implementatie van systematisch taalbeleid nog niet op een voldoende niveau gebracht. Wel worden individuele leerlingen begeleid, als ze opvallen in de toetsen. Er zijn taaluren en ook worden dyslectische leerlingen extra ondersteund. Het team werkt nu aan verdere bewustwording om schoolbreed aandacht te gaan besteden aan taal. Taalgericht vakonderwijs is een belangrijk onderwerp op teambijeenkomsten. Docenten Nederlands krijgen een rol in het coachen van alle collega s met betrekking tot taalonderwijs in alle vakken. In de bezochte lessen is hiervan nog geen effect waar te nemen, de implementatie vraagt nog de nodige aandacht. Net als vorig jaar constateert de inspectie ook nu dat de kwaliteit van de lessen op een aantal onderdelen van voldoende niveau is. De lessen zijn over het algemeen ordelijk en taakgericht. Het pedagogisch klimaat is voldoende tot goed, de onderlinge omgang tussen docenten en leerlingen is slechts enkele keren minder positief. Vorig jaar constateerde de inspectie dat de actieve betrokkenheid van leerlingen een verbeterpunt is. Leerlingen waren te weinig actief doordat ze hun schoolmateriaal niet op orde hadden, of doordat ze met andere zaken bezig waren dan het lesdoel. De gekozen didactiek deed onvoldoende aanspraak op activiteit van leerlingen, leerlingen waren veelal passief en afwachtend, zonder dat de docent werkvormen inzette die de leerlingen stimuleerden of prikkelden. In het afgelopen jaar is het gesprek in het team breed op gang gekomen over dit onderwerp. Een belangrijke verworvenheid voor de school is dat het primaire proces weer stevig op de agenda staat. Zowel in de teams als in de vakgroepen wordt gesproken over didactiek. Er is echter nog geen duidelijke verandering zichtbaar in de lessen. Het beeld van vorig jaar is grotendeels nog van toepassing. Voldoende orde en structuur, maar onvoldoende activiteit van leerlingen. Wel heeft de inspectie een paar sterke voorbeelden gezien van lessen waarin leraren er heel goed in slagen om leerlingen te activeren. Het kan dus wel, maar het is nog niet gelukt dit breed in te zetten in de onderwijspraktijk. Naar oordeel van de inspectie is het van belang om vanaf nu een omslag te maken van praten naar doen. Hierbij zijn heldere lijnen en een duidelijke aansturing van de schoolleiding essentieel. Een volgende stap zou moeten zijn dat leraren daadwerkelijk kunnen komen tot gedragsverandering. Hierbij is een concretisering nodig van het gewenste gedrag in meetbare en concrete afspraken. Bijvoorbeeld over de start van de les (gastheerschap, doel van de les, expliciet benoemen lesopbouw) en over het einde van de les (reflectie, inhoudelijke afsluiting gerelateerd aan het lesdoel). H Pagina 6 van 8

7 De kwaliteitszorg De evaluatie van het onderwijsleerproces is verbeterd ten opzichte van vorig jaar, maar nog onvoldoende. De teamleiders hebben de meeste teamleden nu bezocht, maar er is nog geen beeld van de leskwaliteit op schoolniveau. Dit is wel een belangrijk onderdeel, omdat daarmee ook helder naar voren kan komen waar aan gewerkt moet worden, en waar de focus in de komende tijd op moet liggen. Een goede evaluatie op schoolniveau kan leiden tot heldere verbeterpunten, waar docenten vervolgens mee aan de slag moeten en waar ze feedback op krijgen. De borging van het onderwijsproces is eveneens nog onvoldoende. Het vaststellen van de goede les en het daadwerkelijk uitvoeren van deze gewenste onderwijspraktijk is nog niet voldoende herkenbaar in de school. Ten slotte is indicator 9.6 nog onvoldoende ontwikkeld. Toetsbeleid staat op de agenda, leraren werken in toenemende mate met obit, maar dit is nog niet breed ingezet. Er zijn verschillen per sectie en per docent. Schoolbrede afspraken en borging ontbreekt. Al met al concludeert de inspectie dat het op meerdere niveaus nodig is om alle gegevens die de school nu zelf verzamelt steviger te analyseren, vervolgens er conclusies aan te verbinden en ten slotte concrete afspraken te maken en deze uit te voeren. Dit geldt op het niveau van de opbrengsten (bovenbouwrendement), op het niveau van het taalbeleid (toetsgegevens en vakoverstijgend taalonderwijs), op het niveau van de didactiek (activerende didactiek, betrokkenheid van leerlingen) en ook ten aanzien van toetsbeleid. De omslag van de fase van bewustwording, verkenning en discussie naar de fase van veranderen en implementeren is nu nodig. H Pagina 7 van 8

8 3. TOEZICHTARRANGEMENT De Inspectie van het Onderwijs handhaaft voor de afdeling havo van CSG Dingstede het aangepast arrangement zwak. Het is nog niet bekend of de verbetering van de opbrengsten voldoende stabiel is en de school heeft nog onvoldoende resultaat bereikt met betrekking tot de tekortkomingen in het proces. De afdeling valt daarmee nog onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat naar aanleiding van de volgende opbrengstenkaart (naar verwachting april of mei 2013) een vervolgafspraak wordt gemaakt. Afhankelijk van het oordeel op de opbrengstenkaart 2013 worden dan verdere afspraken gemaakt over de invulling van het toezicht. Bij deze afspraak informeert de school de inspectie over de voortgang van de verbeteringen in het onderwijsproces. H Pagina 8 van 8