Afvalwaterplan Limburgse Peelen, uitbreiding

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Afvalwaterplan Limburgse Peelen, uitbreiding"

Transcriptie

1

2

3 Afvalwaterplan Limburgse Peelen, uitbreiding Samenwerking in de afvalwaterketen Gemeente Echt-Susteren (nieuw) Gemeente Roerdalen (nieuw) Gemeente Roermond (nieuw) Gemeente Leudal Gemeente Nederweert Gemeente Maasgouw Gemeente Peel en Maas Gemeente Weert Waterschap Peel en Maasvallei / Waterschapsbedrijf Limburg Waterschap Roer en Overmaas (nieuw) Grontmij Nederland B.V. De Bilt, 28 maart 2013

4 Verantwoording Titel : Afvalwaterplan Limburgse Peelen, uitbreiding Subtitel : Samenwerking in de afvalwaterketen Projectnummer : Referentienummer : uitbreiding d1.docx Revisie : D2 Datum : 28 maart 2013 Auteur(s) : ir. Karst Jan van Esch, Elwin Leusink MSc adres : karstjan.vanesch@grontmij.nl Gecontroleerd door : projectgroep Paraaf gecontroleerd : Goedgekeurd door : Dr.ir. Aad J.Oomens Paraaf goedgekeurd : Contact : Grontmij Nederland B.V. De Holle Bilt HM De Bilt Postbus AE De Bilt T F Pagina 2 van 57

5 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Aanleiding Leeswijzer Context: de afvalwaterketentaken Primair doel afvalwaterketenzorg en visie De afvalwaterketen Ontwikkelingen De verschillende afvalwaterstromen Doelstellingen en ambitiebesluiten Algemeen Doelstellingen voor de 4 afvalwaterketentaken Benutten van samenhang door samenwerking Stedelijk afvalwater Zuivering van stedelijk afvalwater Hemelwater Grondwater Financiën: rioolheffing Gevolg beleidskeuzen Uitbreiding Samenwerking Algemeen Doel samenwerking Proces Operationele taken Omgaan met vervanging en relining (investeringen) Overige afspraken Besparingen Uitbreiding Maatregelen van helder naar schoon water Algemeen Besparingen Uitbreiding Actieprogramma Algemeen Acties Korte karakterisering acties Verdeling externe kosten Tijdsbeslag Besparingen (minder meer) Uitbreiding Pagina 3 van 57

6 Inhoudsopgave (vervolg) 7 Consequenties van de besparingen (minder meer) Algemeen Besparing gebiedsbreed van 10% Consequenties voor de prognoses van de rioolheffingen Aandachtspunten Uitbreiding Vervolg: het organiseren van de samenwerking Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3: Afspraken standaardlevensduren, eenheidsprijzen c.a. Actielijst Samenwerking Afvalwaterketen Limburgse Peelen Wetsteksten Bijlage 4: Gevoerde overleggen samenwerkingstraject 2011 Bijlage 5: Maatregelen "Van helder naar schoon water" uitbreiding d1.docx revisie D2 Pagina 4 van 59

7 Samenvatting Vertrekpunt Het gezamenlijk opstellen van beleid en beleidsuitgangspunten voor de afvalwaterketen in een afvalwaterplan is een eerste stap op weg naar verdergaande, structurele samenwerking. De gemeenten Leudal ( inwoners) Maasgouw ( inwoners) Nederweert ( inwoners) Peel en Maas ( inwoners) Weert ( inwoners) en het Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschapsbedrijf Limburg hebben het plan opgevat om gezamenlijk en in samenwerking nieuwe plannen op te stellen voor de afvalwaterketen: Samenwerking Afvalwaterketen Limburgse Peelen. Begin 2013 hebben waterschap Roer en Overmaas en de gemeenten - Echt-Susteren ( inwoners) - Roerdalen ( inwoners) en - Roermond ( inwoners) aangegeven bij de samenwerking te willen aansluiten. Samenwerken is belangrijk om de doelstellingen van het Bestuursakkoord Water van 2011 te kunnen bereiken: een aanzienlijke beperking van de stijging van de kosten in De Samenwerking Afvalwaterketen Limburgse Peelen heeft drie belangrijke doelstellingen: 10% kostenbesparing gebiedsbreed ten opzichte van de huidige GRP n; het vergroten van de kwaliteit van de dienstverlening aan burgers en bedrijven: door specialisatie van taken binnen de organisaties kan de kwaliteit van de dienstverlening aan burgers en bedrijven worden verhoogd het verminderen van de personele kwetsbaarheid van de eigen organisatie; over de organisaties heen ontstaat een goed beeld van de afvalwaterketen binnen onze regio en de specifieke lokale aandachtspunten. Dit maakt het mogelijk in voorkomende gevallen elkaar te ondersteunen of (deels) te vervangen bij planvorming en uitvoering van watertaken. Vertaald in ambities: 1) Samenhang in de afvalwaterketen is het vertrekpunt voor samenwerking (gemeenten en waterschap zijn gelijkwaardige partners!). Inbreng van burgers en bedrijven is hierbij van belang, zeker als het gaat om preventie. Waterleiding- uitbreiding d1.docx revisie D2 Pagina 5 van 57c

8 Samenvatting maatschappij Limburg (WML) wordt in dit project nog niet direct betrokken, maar neemt wel deel aan het provinciale samenwerkingsverband Waterpanels Limburg. Bij de invulling van het vastgestelde beleid zal de samenwerking met WML opnieuw aan de orde worden gesteld. Samenwerking heeft kostenbesparing tot doel. 10% gebiedsbreed ten opzichte van de huidige GRP n is het uitgangspunt. Visie en ambities Basis voor het afvalwaterplan is een gedeelde en gezamenlijke visie op de afvalwaterketen op lange termijn (weergegeven in de kaders). De onderdelen van de visie zijn verwoord in ambities. Het zodanig duurzaam omgaan met afvalwater dat we verschillende afvalwaterstromen (huishoudelijk, bedrijfsafvalwater, hemelwater en grondwater) scheiden en verontreiniging voorkomen. Alle bruikbare componenten (mineralen, energie, schoon water) in het afvalwater gebruiken we. Wat we niet kunnen hergebruiken, brengen we (lokaal) in het milieu terug, na eventueel lokaal behandeld te zijn. Reststromen die dan nog overblijven, behandelen we in de zuiveringsinstallatie waarna ze in het milieu worden gebracht. De zuiveringsinstallatie werkt hierbij volgens de best beschikbare technieken, waarbij zo min mogelijk reststoffen overblijven en zo min mogelijk energie wordt gebruikt. Gemeente, waterschap en perceeleigenaar hebben in de afvalwaterketen een gedeelde verantwoordelijkheid. Vertaald in ambities: 2) Door betrokken partijen wordt afvalwater, zeker op de lange termijn, beschouwd als een potentiële bron van energie en grondstoffen (beleid wordt hierop afgestemd). In dit kader is ook het gebruik van doelwater ( water dat wordt gebruikt voor een speciaal doel) relevant Bij het verwerken van afvloeiend hemelwater spelen het klimaat en de openbare ruimte een belangrijke rol. We vinden het belangrijk dat schoon afvloeiend hemelwater altijd bovengronds wordt aangeboden. Daardoor raken de ruimtelijke ordening en de hemelwaterzorg steeds meer verweven. Door optimaal gebruik te maken van de openbare ruimte zijn we goed toegerust om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Vertaald in ambities: 3) Betrokken partijen zijn het erover eens dat negatieve effecten van afvalwater (in principe) niet worden afgewenteld. 4) Betrokken partijen stemmen ermee in dat de burgers en bedrijven bewust worden gemaakt van de eigen verantwoordelijkheid met betrekking tot de verwerking van hemelwater afkomstig van eigen perceel en dat ze worden ontzorgd als dat nodig en doelmatig is. Daarbij geldt eerst overtuigen, daarna pas afdwingen. Pagina 6 van 57

9 Samenvatting Water in de grond is een natuurlijk verschijnsel dat we zoveel mogelijk op een natuurlijke manier willen laten functioneren. Nieuwe hinder wordt voorkomen en op langere termijn is bestaande hinder weggenomen. Vertaald in ambities: 5) Betrokken partijen stemmen ermee in dat de burgers en bedrijven bewust worden gemaakt van de eigen verantwoordelijkheid met betrekking tot de zorg voor grondwater op eigen perceel en dat ze worden ontzorgd als dat nodig en doelmatig is. Onderzoek in dit kader zal samen met het waterschap worden opgezet. Wij voeren de zorg voor de afvalwaterketen zó uit dat de volksgezondheid wordt beschermd, een goede leefomgeving wordt bevorderd en schade aan het milieu wordt voorkomen. We houden de kosten hiervoor zo laag mogelijk en werken waar mogelijk en zinvol samen, met elkaar, maar mogelijk ook met andere partijen Vertaald in ambities: 6) Uitgaande van de bezuinigingsopdracht van 10% gebiedsbreed (ten opzichte van de voornemens en kosten in de huidige GRP n) wordt door betrokken partijen besloten dat de financiële uitgangspunten van de gemeenten zoveel mogelijk gelijk moeten zijn, wat overigens niet betekent dat elke gemeente ook een gelijke heffing krijgt. Deze ambities zijn medio 2011 door de colleges van B&W van de eerste vijf gemeenten en het DB van het waterschap Peel en Maasvallei vastgesteld. Samenwerking In 2011 en 2012 is door de eerste partijen gewerkt aan het bouwen aan de samenwerking. Daartoe zijn werkwijzen geanalyseerd en samen besproken, zijn verschillen in aanpak zichtbaar gemaakt en zijn ambities, doelen en uitgangspunten op elkaar afgestemd. Hierdoor is de basis gelegd om doelmatigheidswinst te realiseren. Op de samenwerkingstrap (bron: Leertouwer, Van Dijck en U (2010)) hebben we zo het stadium vertrouwen weten te realiseren met elkaar. Opbrengsten samenwerking De samenwerking levert ook de eerste concrete resultaten op. Voor het operationeel beheer gaat het dan vooral om het hanteren van gezamenlijke uitgangspunten, standaardlevensduren en eenheidsprijzen. Daarmee is de basis gelegd om meer te gaan uitwisselen en doelmatigheidsverbetering te gaan vastleggen. Pagina 7 van 57

10 Samenvatting Voor de investeringen gaat het vooral om de langcyclische processen zoals vervanging en renovatie. Gezamenlijke uitgangspunten zijn vastgelegd over: een andere manier van plannen van vervanging: van objectgestuurd naar wijkgericht; verlenging van de te verwachten levensduur voor de vrijvervalriolen; ruimtelijke ontwikkelingen zijn vaak een reden om riolering toch eerder te vervangen. Als riolering voortijdig wordt vervangen, gaan we er van uit dat afboekingen worden gedragen door de ruimtelijke ontwikkeling. relining als volwaardig alternatief voor vervanging voor een overwogen deel van de riolen; de te hanteren eenheidsprijzen voor het ramen van de kosten; omdat rioleringswerken in combinatie met werken aan wegen en openbaar groen plaatsvinden, is afgesproken dat 10% van het budget op basis van de Leidraad Rioleringprijzen (zoals dat in de GRP n is opgenomen) wordt opgebracht vanuit de budgetten voor wegen en openbaar groen 1. Aan het eind van deze samenvatting is een aantal beslispunten hierover weergegeven. Op grond van de verkregen inzichten en kennis is voor alle gemeenten jaarlijks een lager bedrag voor vervangingskosten geraamd! In totaal bedraagt het voordeel 2,3 miljoen per jaar. Ook voor de uitvoering van de maatregelen van helder naar schoon water kon voordeel worden verkregen, een besparing van 5%, door inzet van de beschikbare kennis en ervaring. Deze aanpak is al toegepast in Weert en Nederweert, voor de drie overige gemeenten is het voordeel becijferd : Leudal , Maasgouw en Peel en Maas (over de periode tot en met 2021). Actieprogramma De afspraken over beleidsuitgangspunten en gerealiseerde besparingen zijn slechts de eerste stap. De gezamenlijke analyse heeft een aantal belangrijke samenwerkingsmogelijkheden zichtbaar gemaakt, waarvoor 33 acties zijn benoemd. Voor een groot deel betreffende acties gezamenlijk onderzoek, waarmee de beste werkwijzen moeten worden bepaald. Daarna kan de daadwerkelijke besparing op operationele taken zijn beslag krijgen. Het actieprogramma is in de Tabel A weergegeven. Om het geheel in tijd en benodigde inspanning realiseerbaar te maken, hebben we de acties geprioriteerd. 1 Het kan zijn dat de verdeling bij concrete projecten op basis van besteksramingen anders is. De komende jaren wordt onderzocht hoe in de praktijk wordt overgegaan naar de 90/10 verdeling. Dit geldt bijvoorbeeld voor Maasgouw. Pagina 8 van 57

11 Samenvatting Tabel A: Gezamenlijk Actieprogramma Limburgse Peelen We stellen voor om een gezamenlijk afvalwaterteam in te stellen dat de verantwoordelijkheid krijgt voor de uitvoering van het actieprogramma in de planperiode en de aanstelling van een programmanager die de voortgang en de samenhang moet bewaken. Naast de inzet van eigen personeel is ook de externe inhuur van specialistische kennis noodzakelijk voor een aantal acties. De acties zijn voorzien van een (globale) raming van externe kosten, van een raming van benodigde tijd en van een verdeling van de externe kosten en tijdsbesteding over de verschillende partijen. Waterschap Peel en Maasvallei stelt de benodigde middelen beschikbaar uit een algemeen budget dat al worden ingezet voor de uitvoering van samenwerkingsprojecten binnen het totale waterschapsgebied. Uitgangspunt hierbij is dat het waterschap (inclusief WBL) een aantoonbaar belang heeft bij de uitvoering van deze projecten. Waar nodig zullen projecten nader worden uitgewerkt in business cases die afzonderlijk aan de besturen van het waterschap worden voorgelegd. Het restant van de kosten is verdeeld naar rato van inwoneraantal over de gemeenten. De kosten zijn in de kostendekkingsberekeningen in de GRP n opgenomen. Pagina 9 van 57

12 Samenvatting Er is berekend wat het de individuele partijen had gekost als het onderzoek dat nu gezamenlijk is afgesproken, individueel had gekost. Het totaal aan externe kosten bij gezamenlijke acties is begroot op 1,5 miljoen. Als elke partij de acties afzonderlijk zou uitvoeren, zouden de totale kosten circa 2,2 miljoen bedragen. Het brutovoordeel van de samenwerking bedraagt dus 0,7 miljoen euro in de periode Voor de uitvoering van de acties is in de jaren extra inzet van personeel nodig. De kost gaat hier duidelijk voor de baat uit. Gemiddeld is per jaar een extra inzet nodig van 20 dagen per partij. Deze inzet is cruciaal voor het verder uitbouwen van de samenwerking. Het is van groot belang deze extra inzet bij het management van de verschillende organisaties door bestuurlijke besluitvorming goed te borgen. Rekening houdend met de extra personele inzet, bedraagt het nettovoordeel 0,4 miljoen. Besparing 10% gebiedsbreed Deze doelstelling van 10% besparing gebiedsbreed ten opzichte van de oude GRP n hebben we gehaald. Alleen al door de verandering van vervangingsstrategie is dit bereikt. Daarbij komende de geraamde besparingen op de maatregelen van helder naar schoon water (5% op de investeringen) en de besparingen op de operationele taken die de komende jaren na het uitvoeren van de acties duidelijk zullen worden. Gevolgen voor de heffing De raming van de besparingen zijn verwerkt in de gemeentelijke rioleringsplannen en de daarbij behorende rioolheffingsberekeningen. Voor de gemeenten komen we nu tot lagere heffingen dan in de oude GRP n was voorzien. Leudal, Maasgouw en Peel en Maas hoeven (veel) minder te stijgen dan eerst was voorzien, Nederweert en Weert kunnen de rioolheffingen zelfs verlagen. Vermindering van de personele kwetsbaarheid Bij de deelnemende gemeenten wordt, op basis van een eerste globale inventarisatie, een capaciteitstekort van % ervaren. Jaarlijks wordt miljoen door de vijf samenwerkende gemeenten omgezet in de afvalwaterketen. De ambitie van de samenwerking is om tenminste 10 % kostenreductie te bereiken (2,5 3 miljoen per jaar). Deze ambitie kan alleen werkelijkheid worden als de personele kwetsbaarheid wordt opgelost. Er zijn 3 strategieën te onderkennen die hierbij helpen: Schaalvergroting en standaardisering. Dit heeft vorm gekregen door als vijf gemeenten en waterschap/wbl de krachten te bundelen en gezamenlijk en met een goede taakverdeling de noodzakelijke opgaven aan te pakken. Optimaliseren van de huidige inzet van mensen en middelen. Dit moet nog plaatsvinden door de huidige werkprocessen door te lichten en te optimaliseren. Het organiseren van ontbrekende capaciteit die vereist is voor het tot stand brengen van de noodzakelijke resultaten. Het geprioriteerde project 33 Vermindering personele kwetsbaarheid van de samenwerking zal inzicht geven in de vereiste capaciteit en de optimale werkorganisatie. Uitbreiding 2013 Begin 2013 hebben de gemeenten Echt-Susteren, Roerdalen en Roermond en waterschap Roer en Overmaas aangegeven bij de samenwerking Limburgse Peelen te willen aansluiten. Dat betekent dat ze de ambities onderschrijven, dat ze gaan meedoen Pagina 10 van 57

13 Samenvatting in het Actieprogramma en dat ze de overige afspraken ook in hun rioleringszorg gaan toepassen. Omdat er meer partijen meedoen met het Actieprogramma neemt het nettovoordeel toe tot 1 miljoen. Ook voor de drie nieuwe deelnemende gemeenten zijn de ramingen van de besparingen verwerkt in GRP-notities en de daarbij behorende rioolheffingsberekeningen. De nieuwe gemeenten hoeven (veel) met hun rioolheffing minder ver door te stijgen dan eerst was voorzien. Besluit Gevraagd wordt om dit Afvalwaterplan Limburgse Peelen vast te stellen. Daarbij hebben we de volgende expliciete beslispunten (in de hoofdtekst in de kantlijn gemarkeerd): 1. Instemming met de Visie Afvalwaterketen lange termijn; 2a. Instemmen met een meer wijkgericht aanpak van de vervanging van riolen; 2b: Instemmen met een bijdrage vanuit de budgetten voor onderhoud groen en wegen van 10% of anders omschreven; 2c: Instemmen met een aanpak waarbij niet alles wordt vervangen, maar ook relining als volwaardig alternatief wordt beschouwd; 3 Instemmen met de toepassing van de Weerter-methode voor het bepalen van maatregelen van helder naar schoon water ; 4. Instemmen met het actieprogramma met 33 acties (a) en de daarbij behorende kosten (b) en extra personele inzet van circa 20 dagen per partner per jaar voor (c); 5. Instemmen met het instellen van een Afvalwaterteam Limburgse Peelen en een programmamanager als voorzitter van het Afvalwaterteam. Pagina 11 van 57

14 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Samenwerking in de afvalwaterketen staat volop in de belangstelling. Op Rijksniveau is aan de hand van het feitenonderzoek geconcludeerd dat er doelmatigheidswinst is te behalen door als gemeenten onderling en met het waterschap meer samen te werken. Een eerste stap op weg naar verdergaande, structurele samenwerking is het gezamenlijk opstellen van beleid en beleidsuitgangspunten voor de afvalwaterketen. Vanuit deze stap kunnen de komende jaren operationele voordelen worden behaald en omgezet in lagere maatschappelijke kosten (doelmatigheidswinst). De gemeenten - Leudal ( inwoners) - Maasgouw ( inwoners) - Nederweert ( inwoners) - Peel en Maas ( inwoners) - Weert ( inwoners) en - het Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschapsbedrijf Limburg 2 hebben het plan opgevat om gezamenlijk en in samenwerking nieuwe plannen op te stellen voor de afvalwaterketen: Samenwerking Afvalwaterketen Limburgse Peelen. Begin 2013 hebben waterschap Roer en Overmaas en de gemeenten - Echt-Susteren ( inwoners) - Roerdalen ( inwoners) en - Roermond ( inwoners) aangegeven bij de samenwerking te willen aansluiten. Indien van toepassing wordt hierop in de laatste paragraaf van elk hoofdstuk ingegaan. Samenwerken is belangrijk om de doelstellingen van het Bestuursakkoord Water van 2011 te kunnen bereiken: een aanzienlijke beperking van de stijging van de kosten in De gemeenten hebben op grond van de Wet milieubeheer (10.33a) en de Waterwet (3.5 en 3.6) drie zorgplichten (Zie ook Bijlage 3): 1. zorgplicht voor inzameling en transport van stedelijk afvalwater; 2. zorgplicht voor doelmatige inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater; 3. zorgplicht voor grondwatermaatregelen (onder voorwaarden). Het waterschap heeft op grond van de Waterwet (3.4) een 2 Hoewel Maasgouw deels in het gebied van Waterschap Roer en Overmaas ligt, was dit waterschap geen actieve deelnemer in het Afvalwaterplan. Terugkoppeling over het GRP heeft voor zover nodig separaat plaatsgevonden. uitbreiding d1.docx revisie D2 Pagina 12 van 57c

15 Inleiding 4. zorgplicht voor (transport en) zuivering van stedelijk afvalwater. De exploitatie van transportsysteem en zuiveringen is door het waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas ondergebracht bij het Waterschapsbedrijf Limburg (WBL). De gemeentelijke zorgplicht voor stedelijk afvalwater is een resultaatsverplichting waarbij een beperkte keuze mogelijk is. Gemeenten moeten stedelijk afvalwater inzamelen en transporteren naar het overdrachtspunt met het waterschap/wbl. Dat moet met een vuilwaterriool, maar een alternatief is mogelijk mits eenzelfde graad van milieubescherming wordt bereikt. Ook de zuivering van stedelijk afvalwater in de rioolwaterzuiveringsinrichtingen is aan strikte regels gebonden. In de bedrijfsvoering zijn echter wel keuzes mogelijk. De zorgplichten voor het hemel- en het grondwater hebben het karakter van een inspanningsverplichting, waarbij de gemeente bij de uitvoering van hun taak de beleidsvrijheid heeft die aanpak te kiezen die zij, gelet op de lokale omstandigheden, doelmatig vindt. De gemeente is niet gehouden te allen tijde het afvloeiende hemelwater in te zamelen, bijvoorbeeld in het geval van extreme buien. Van de gemeenten wordt verwacht dat er keuzes over de zorgplichten worden gemaakt die worden vastgelegd in een GRP, of zoals in deze samenwerking, in dit Afvalwaterplan. Dit Afvalwaterplan gaat over de relatie tussen de riolering en de zuiveringen (Meijel, Panheel, Venlo, Susteren, Roermond en Weert), over gezamenlijke uitgangspunten en over de mogelijkheden en voordelen van verdergaande samenwerking. De regio wil daadwerkelijk een stap zetten op weg naar verdergaande samenwerking met als doel om effectiever en efficiënter de maatschappelijke middelen in te zetten. 1.2 Leeswijzer In dit Afvalwaterplan gaan we eerst in op de context waarbij we de afvalwatertaken benoemen, ingaan op de relatie van de afvalwaterketen met de omgeving en de belangrijke ontwikkelingen schetsen. Hoofdstuk 3 gaat in op de doelstellingen van de afvalwaterketen en de beleidskeuzen die daarin mogelijk zijn. De ambitiebesluiten zoals die in juni 2011 door de bestuurders zijn vastgesteld, komen hierin terug. Hoofdstuk 4 geeft het proces weer dat we de afgelopen negen maanden hebben doorlopen, op zoek naar samenwerkingsmogelijkheden. In hoofdstuk 5 komen de maatregelen aan bod voor het programma van helder naar schoon water. Hoofdstuk 6 gaat in op het actieprogramma met de gezamenlijke acties die de komende planperiode worden uitgevoerd, en die gaan leiden tot verdergaande besparingen. Hoofdstuk 7 tot slot gaat in op de consequenties van de nu al bereikte besparingen ten opzichte van de oude situatie en de gevolgen voor de rioolheffingen van de individuele gemeenten. Hoofdstuk 8 biedt een vooruitblik op het organiseren van de samenwerking. De afspraken uit dit Afvalwaterplan zijn verwerkt in de GRP n voor de gemeenten Peel en Maas en Weert en in de GRP-notities (aanvullingen op de bestaande GRP n) voor de gemeenten Leudal, Maasgouw en Nederweert. Pagina 13 van 57

16 Inleiding Voor de gemeente Peel en Maas moet binnen dit GRP de harmonisatieslag worden gemaakt. Op technisch en financieel terrein is dit in het Afvalwaterplan en in het gemeentelijk rioleringsplan meegenomen. Pagina 14 van 57

17 2 Context: de afvalwaterketentaken 2.1 Primair doel afvalwaterketenzorg en visie De primaire doelen van de afvalwaterketenzorg (riolering + zuivering) zijn: Het beschermen van de volksgezondheid; Het bijdragen aan schoon water (van helder naar schoon water); Het zorgen voor droge voeten; Het bijdragen aan een goed en duurzaam leefmilieu. De kijk op afvalwater is aan het veranderen. Tot voor kort werd al het afvalwater gezien als afvalstof die we, met het oog op de volksgezondheid, snel uit onze directe leefomgeving moeten verwijderen. Dit beeld verandert. In afvalwater zitten nuttige grondstoffen en energie die kunnen worden (her)gebruikt. In woorden omschrijven we de visie op de afvalwaterketen als: Beslispunt 1 VISIE Afvalwaterketen lange termijn Het zodanig duurzaam omgaan met afvalwater dat we verschillende afvalwaterstromen (huishoudelijk, bedrijfsafvalwater, hemelwater en grondwater) scheiden en verontreiniging voorkomen. Alle bruikbare componenten (mineralen, energie, schoon water) in het afvalwater gebruiken we. Wat we niet kunnen hergebruiken, brengen we (lokaal) in het milieu terug, na eventueel lokaal behandeld te zijn. Reststromen die dan nog overblijven, behandelen we in de zuiveringsinstallatie waarna ze in het milieu worden gebracht. De zuiveringsinstallatie werkt hierbij volgens de best beschikbare technieken, waarbij zo min mogelijk reststoffen overblijven en zo min mogelijk energie wordt gebruikt. Gemeente, waterschap en perceeleigenaar hebben in de afvalwaterketen een gedeelde verantwoordelijkheid. Bij het verwerken van afvloeiend hemelwater spelen het klimaat en de openbare ruimte een belangrijke rol. We vinden het belangrijk dat schoon afvloeiend hemelwater altijd bovengronds wordt aangeboden. Daardoor raken de ruimtelijke ordening en de hemelwaterzorg steeds meer verweven. Door optimaal gebruik te maken van de openbare ruimte zijn we goed toegerust om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Water in de grond is een natuurlijk verschijnsel dat we zoveel mogelijk op een natuurlijke manier willen laten functioneren. Nieuwe hinder wordt voorkomen en op langere termijn is bestaande hinder weggenomen. Wij voeren de zorg voor de afvalwaterketen zó uit dat de volksgezondheid wordt beschermd, een goede leefomgeving wordt bevorderd en schade aan het milieu wordt voorkomen. We houden de kosten hiervoor zo laag mogelijk en werken waar mogelijk en zinvol samen, met elkaar, maar mogelijk ook met andere partijen. uitbreiding d1.docx revisie D2 Pagina 15 van 57c

18 Context: de afvalwaterketentaken 2.2 De afvalwaterketen De afvalwaterketen staat niet op zichzelf, maar maakt onderdeel uit van de gehele waterketen (drinkwatervoorziening - riolering - afvalwaterzuivering) en heeft relaties met het watersysteem. Figuur 2-1: relatie (afval)waterketen en watersysteem De samenhang tussen de riolering en RWZI (de afvalwaterketen) en het watersysteem is belangrijk omdat de aanvoer vanuit de riolering ook de werking van de RWZI en daarmee de effluentlozing beïnvloedt. Daarnaast wordt de relatie met de ruimtelijke omgeving steeds belangrijker niet alleen omdat riolering een onlosmakelijk onderdeel vormt van de openbare ruimte maar ook omdat in die openbare ruimte gezocht moet worden naar mogelijkheden om wateroverlast te beperken. De afvalwaterketen heeft vooral via het hemelwater relaties met het watersysteem: afvloeiend hemelwater wordt via regenwateruitlaten of via overstorten (veelal de huidige situatie, gemengd met huishoudelijk afvalwater) geloosd op oppervlaktewater of bereikt via infiltratie het grondwater. Maar ook het gezuiverde stedelijke afvalwater wordt vanuit de zuiveringen geloosd op oppervlaktewater. Overtollig grondwater kan via drainage of open water worden ingezameld en afgevoerd. Voorkeursvolgorde Figuur 2-2 geeft de voorkeursvolgorde aan voor het omgaan met afvalwater, zoals opgenomen in de Wet milieubeheer (10.29a). In de toekomst zal hieraan kunnen worden toegevoegd: het hergebruiken van nuttige stoffen uit het afvalwater. Deze voorkeursvolgorde is overigens geen wettelijke verplichting tot gescheiden riolering. Deze afweging wordt op lokaal niveau gemaakt. Pagina 16 van 57

19 Context: de afvalwaterketentaken Figuur 2-2: Voorkeursvolgorde afvalwater 2.3 Ontwikkelingen Klimaatbestendigheid Ons klimaat is duidelijk aan het veranderen. Nut en noodzaak om het klimaatvraagstuk aan te pakken staan politiek eigenlijk niet meer ter discussie. De gemiddelde temperatuur stijgt en heeft ook duidelijk invloed op de jaarlijkse neerslag en de neerslag (zie figuren hieronder) Figuur 2-3: Klimaatontwikkeling Het KNMI heeft in 2006 een viertal klimaatscenario s gepresenteerd. In elk van deze scenario s is een aantal gemeenschappelijke kenmerken te zien: de opwarming zet door en zorgt voor zachtere winters en warmere zomers; de winters worden gemiddeld natter en ook extreme neerslaghoeveelheden komen vaker voor; de hevigheid van buien in de zomer neemt toe, maar het aantal regendagen daalt; perioden van langdurige droogten zullen vaker voorkomen. Pagina 17 van 57

20 Context: de afvalwaterketentaken De capaciteit van onze ondergrondse leidingsystemen is beperkt. (Tijdelijke) opvang van extreme neerslag vraagt om oplossingen in de openbare ruimte en in het watersysteem. Het ontwerp van de openbare ruimte moet structureel aangepast worden om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen. Dit proces wordt adaptatie aan klimaatverandering genoemd. We moeten onderzoeken hoe de gevolgen van extremere neerslag, maar ook van langdurige droogtes kunnen worden opgevangen Vervangingsopgave De Benchmark Rioleringszorg maakt duidelijk dat de komende jaren een aanzienlijke stijging optreedt in de (1 e ) vervanging van riolering. Figuur 2-4: Eerste vervangingsgolf riolering Nederland De opgave is daarmee ook groter dan de realisatie over de laatste jaren. In de voorbereiding en uitvoering zal dit de nodige aandacht vragen. Dit geldt overigens niet voor iedere gemeente binnen onze samenwerking; Nederweert heeft een jonger stelsel, vervanging komt daar pas over tien, twintig jaar aan de orde. Weert en Peel en Maas middelen de vervangingsinvesteringen uit, waardoor de pieken zijn afgevlakt Duurzaamheid Afvalwater werd tot enkele jaren terug vooral gezien als afvalstof. Het besef groeit dat afvalwater niet langer alleen als afvalstof gezien kan en mag worden maar dat het ook als grondstof kan dienen. Daarbij wordt gekeken naar het terugwinnen van energie uit afvalwater, de energiefabriek, maar ook de mogelijkheden om fosfaten terug te winnen. Dat laatste kan zowel aan de bron, door gescheiden urine-inzameling, als op het eind bij de zuivering of slibverwerking. Op verschillende plaatsen in Nederland zijn proefprojecten gestart. Ook in de wetgeving wordt hier al, zij het voorzichtig, op ingespeeld. In de Wet milieubeheer is bijvoorbeeld een voorkeursvolgorde voor omgang met afvalwater opgenomen. Figuur 2-5: verdeling fosfaat over onderdelen afvalwater Ook krijgt het verwijderen van medicijn- Pagina 18 van 57

21 Context: de afvalwaterketentaken resten en hormoonverstorende stoffen steeds meer aandacht. Kortom, de manier waarop wij met ons afvalwater én met de afvalwaterketen omgaan, wordt steeds belangrijker. De komende generaties mogen geen last krijgen van de keuzes die we nú maken Bezuinigingen: minder meer De economische ontwikkelingen maken dat steeds minder geld beschikbaar is. Politiek is er een sterke aandacht voor lastendruk. Het maakt dat we nog duidelijker en transparanter moeten onderbouwen welke investeringen nodig zijn: Doen we de goede dingen en doen we die dingen goed? Het proces om te komen tot dit Afvalwaterplan was en is er op gericht om antwoord te geven op de vraag: doen we de goede dingen goed. Door deze vraag te beantwoorden zijn best practises opgespoord en doelmatigheidswinsten geboekt Samenwerking In navolging van artikel 3.8 Waterwet en de afspraken in het Bestuursakkoord Water van 2011, is samenwerking in de afvalwaterketen noodzaak om doelmatigheidswinst te behalen. In het kader van deregulering is de rijksoverheid al enige jaren bezig vergunningen en regels af te schaffen (minder landelijke normen). In plaats daarvan moet meer een lokale invulling plaatsvinden, zodat maatwerk kan worden geleverd. De consequentie is dat steeds meer samenwerking nodig is en onderling afspraken moeten worden gemaakt. Hierop wordt in de navolgende hoofdstukken uitgebreid ingegaan. 2.4 De verschillende afvalwaterstromen De zorgplichten voor gemeenten en waterschap hebben betrekking op verschillende afvalwaterstromen. Elke afvalwaterstroom heeft zijn eigen kenmerken en vrijheidsgraden. Stedelijk afvalwater Stedelijk afvalwater is huishoudelijk afvalwater of een mengsel daarvan met bedrijfsafvalwater, afvloeiend hemelwater, grondwater of ander afvalwater. Dit afvalwater moet worden ingezameld, getransporteerd en vervolgens gezuiverd in een RWZI. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor inzamelen en transporteren van afvalwater, door middel van een vuilwater riool of een alternatief met een zelfde graad van milieubescherming (bijvoorbeeld een IBA). Het waterschap (i.c. het waterschapsbedrijf) is verantwoordelijk voor de zuivering van het stedelijke afvalwater; daarbij zijn ze gehouden aan bijvoorbeeld strenge effluenteisen. De zorgplicht voor stedelijk afvalwater is dus een resultaatsverplichting met weinig vrijheidsgraden: inzamelen, transporteren en zuiveren is het devies. Bij de zorg voor stedelijk afvalwater wordt gekeken naar de afvalwaterketen als geheel, eventueel over de gemeentegrenzen heen. De aanvoer van stedelijk afvalwater beïnvloedt het zuiveringsproces. Maatregelen kunnen op verschillende plaatsen worden genomen: in het stelsel of op de zuivering. In de afgelopen jaren zijn daarvoor optimalisatiestudies (OAS-en) uitgevoerd: hoe en waar kunnen we het beste maatregelen treffen om aan de gestelde doelen te voldoen? Pagina 19 van 57

22 Context: de afvalwaterketentaken Hemelwater De gemeenten zijn verantwoordelijk voor een doelmatige inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater. De hevigere buien die door de klimaatverandering gaan vallen, kunnen niet meer alleen door het buizenstelsel in de grond de riolering worden verwerkt. De ruimte (openbaar en wellicht ook particulier) gaat daarom een steeds belangrijkere rol spelen bij het zoeken naar mogelijkheden om wateroverlast te beperken. De gemeenten stemmen af met het waterschap en zijn aanspreekpunt voor de burger en behandelen hemelwaterklachten. Grondwater Grondwater is een natuurlijk verschijnsel dat we zoveel mogelijk op een natuurlijke manier willen laten functioneren. In de gemeenten komen situaties voor waarbij het gewenste gebruik en de aanwezigheid van grondwater elkaar hinderen. Zo kan een te hoog grondwaterpeil leiden tot grondwateroverlast, bijvoorbeeld in de vorm van water in kelders en andere vochtproblemen. Ook kunnen problemen ontstaan als gevolg van te laag grondwater: grondwateronderlast. Dit kan leiden tot verrotting van houten funderingen, met het risico op verzakking of instorting van de gebouwen. Het is de verantwoordelijkheid van de gemeenten om, voor zover doelmatig, maatregelen in de openbare ruimte te treffen die structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand zoveel mogelijk voorkomen of beperken. Het waterschap kan door het oppervlaktewaterpeil ook invloed uitoefenen op de grondwaterstand. De gemeenten zijn het eerste aanspreekpunt voor de burger en behandelen grondwaterklachten (Waterloket). Gemeenten zijn evenwel niet verantwoordelijk voor het nemen van bouwkundige maatregelen om het probleem van binnentredend grondwater in kelders e.d. op te heffen. Pagina 20 van 57

23 3 Doelstellingen en ambitiebesluiten 3.1 Algemeen In het verleden werd, en ook nu hebben we riolering en rioolwaterzuiveringsinrichtingen (RWZI) aangelegd om: de volksgezondheid te beschermen: de aanleg en het beheer van riolering zorgt ervoor dat verontreinigd afvalwater uit de directe leefomgeving wordt verwijderd; de zuivering ervan zorgt ervoor dat het oppervlaktewater (als bron voor onder andere drinkwater) niet onnodig wordt vervuild. de kwaliteit van de leefomgeving op peil te houden: de riolering zorgt voor de ontwatering van de bebouwde omgeving door naast het afvalwater van huishoudens en bedrijven ook het overtollige regenwater van daken, pleinen, wegen e.d. in te zamelen en af te voeren; de bodem, het grond- en oppervlaktewater te beschermen: door de aanleg van riolering of individuele afvalwaterbehandelingsystemen en de zuivering van afvalwater in RWZI s wordt de directe ongezuiverde lozing van afvalwater op bodemof oppervlaktewater voorkomen. In ambitiebesluiten hebben we vastgelegd hoe we de zorg voor de afvalwaterketen de komende jaren gaan invullen. Deze ambitiebesluiten zijn richtinggevend voor het actieprogramma en de maatregelen en voor de doelstellingen in de GRP n en GRPnotities. De ambitiebesluiten zijn door alle colleges van de gemeenten en het DB van het waterschap vastgesteld. 3.2 Doelstellingen voor de 4 afvalwaterketentaken De algemene doelstelling is een goedwerkende robuuste afvalwaterketen die voldoet aan de gestelde uitgangspunten en leidt tot helder én schoon water, droge voeten en een goed en duurzaam leefmilieu. Concreet betekent dit dat: 1. De technische staat van de riolering en zuiveringsinstallaties in orde is: a. correcte aansluiting van particulieren, bedrijven en overige organisaties; b. hoge stabiliteit en betrouwbaarheid; c. goede afstroming. 2. De riolering en de zuivering naar behoren functioneren: a. het geheel aan voorzieningen heeft voldoende capaciteit voor zowel de afvoer en behandeling van stedelijk afvalwater als de afvoer van hemelwater; b. de lozingen op het oppervlaktewater zijn beperkt en schoon ; c. de gemeente treft in openbaar gemeentelijk gebied maatregelen die structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand zoveel mogelijk voorkomen of beperken. d. het waterschap treft in het watersysteem maatregelen om het geloosde water goed af te voeren. uitbreiding d1.docx revisie D2 Pagina 21 van 57c

24 Doelstellingen en ambitiebesluiten Randvoorwaardelijk is dat de afvalwaterketen op effectieve wijze wordt beheerd. De doelstellingen voor effectief beheer zijn: klantgerichtheid; goed inzicht in toestand en functioneren; duurzame bedrijfsvoering; goede samenwerking met aanpalende (gemeentelijke) diensten en andere organisaties; inzicht in kosten, op korte en lange(re) termijn. In de GRP n zijn de hoofddoelen vertaald naar doelen voor de rioleringszorg en voorzien van functionele eisen, maatstaven en meetmethoden. Juni 2011 is een aantal beleidskeuzen aan de bestuurders voorgelegd, die daarbij ambitiebesluiten hebben vastgesteld. Deze beleidskeuzen en ambitiebesluiten zijn hieronder weergegeven. 3.3 Benutten van samenhang door samenwerking Samenwerking in de afvalwaterketen biedt de mogelijkheid de samenhang in de afvalwaterketen te benutten en in te zetten: preventie, zorgen dat bepaalde stoffen niet in de watercyclus terecht komen; scheiden, (afval)waterstromen scheiden om (her) te gebruiken en verontreinigde stromen te kunnen behandelen; capaciteit van systemen op elkaar af te stemmen (riolering, zuivering en oppervlaktewater); opvang van hemelwater in de openbare ruimte te realiseren; (gerichte) behandeling van verontreinigde (deel) stromen. Figuur 3-1: Samenhang (afval)waterketen Pagina 22 van 57

25 Doelstellingen en ambitiebesluiten In de traditionele manier van werken, waarin riolering, zuivering en waterbeheer gescheiden taakvelden zijn, zijn de onderdelen en de daaraan gekoppelde geldstromen maatgevend voor keuzes en type maatregelen. Per definitie wordt daarbij een oplossing gekozen die niet per se voor de hele afvalwaterketen optimaal hoeft te zijn in termen van duurzaamheid, veiligheid en dienstverlening. Gebruik maken van deze unieke mogelijkheden vraagt wel om het ontwikkelen van een duidelijke visie en strategie en om kennis over de afvalwaterketen als geheel en over de raakvlakken van de onderdelen in het bijzonder. De burgers en bedrijven zullen overigens bij de uitvoering van bepaalde maatregelen moeten worden betrokken, bijvoorbeeld bij het onderdeel preventie (zodat bepaalde stoffen niet in de watercyclus terecht komen). Ambitiebesluit 17 juni 2011: Samenhang in de afvalwaterketen is het vertrekpunt voor samenwerking (gemeenten en waterschap zijn gelijkwaardige partners!). Inbreng van burgers en bedrijven is hierbij van belang, zeker als het gaat om preventie. Waterleidingmaatschappij Limburg (WML) wordt in dit project nog niet direct betrokken, maar neemt wel deel aan het provinciale samenwerkingsverband Waterpanels Limburg. Bij de invulling van het vastgestelde beleid zal de samenwerking met WML opnieuw aan de orde worden gesteld. Samenwerking heeft kostenbesparing tot doel. 10% gebiedsbreed ten opzichte van de huidige GRP n is het uitgangspunt. 3.4 Stedelijk afvalwater Het stedelijk afvalwater wordt door middel van vrijvervalriolering in de bebouwde kom en drukriolering in het buitengebied ingezameld en getransporteerd naar het overnamepunt van het Waterschap/WBL. Het Waterschap/WBL transporteert het afvalwater naar de RWZI waar het behandeld wordt voordat het op het oppervlaktewater wordt geloosd. In incidentele gevallen in het buitengebied wordt huishoudelijk afvalwater behandeld in Individuele Behandelingsinstallaties Afvalwater (IBA s). Voor stedelijk afvalwater wordt voorgesteld afvalwater niet langer te beschouwen als afvalstof die we, met het oog op de volksgezondheid, snel uit onze directe leefomgeving moeten verwijderen. Afvalwater wordt gezien als potentiële bron van nuttige grondstoffen, energie en water, die kunnen worden gebruikt. Voor de langere termijn betekent dit de volgende uitgangspunten: zoveel mogelijk scheiding aan de bron van de componenten van stedelijk afvalwater; waar mogelijk wordt decentrale zuivering overwogen in plaats van de huidige centrale, als dit duidelijk aanwijsbare voordelen biedt: voor nieuwbouwsituaties zal dit worden onderzocht als volwaardig alternatief; in bestaand gebied wordt deze verschuiving op korte tot middellange termijn niet voorzien, omdat de voordelen niet opwegen tegen de mogelijke nadelen en hogere kosten (ombouw van stelsels, verandering van stromingsrichting, ingrepen in de openbare ruimte). Ambitiebesluit 17 juni 2011: Door betrokken partijen wordt afvalwater, zeker op de lange termijn, beschouwd een potentiële bron van energie en grondstoffen Pagina 23 van 57

26 Doelstellingen en ambitiebesluiten (beleid wordt hierop afgestemd). In dit kader is tevens het gebruik van doelwater (water dat wordt gebruikt voor een speciaal doel) relevant. 3.5 Zuivering van stedelijk afvalwater In de Waterwet, artikel 3.4 is de zuivering van afvalwater ondergebracht bij het waterschap. Het waterschap kan de exploitatie van een zuiveringsinrichting onderbrengen bij een andere partij. In Limburg is dit Waterschapsbedrijf Limburg. Voor de samenwerkende gemeenten zijn de zuiveringsinrichtingen waarnaar wordt afgevoerd Meijel, Panheel, Roermond, Venlo, Susteren en Weert. De afgelopen jaren zijn Optimalisatiestudies uitgevoerd waarmee het functioneren van de riolering en de zuiveringsinrichting op elkaar zijn afgestemd. Maatregelen moeten deels nog worden uitgevoerd. De afvalwaterketen en in het bijzonder de zuivering hebben van oudsher het primaire doel de volkgezondheid te beschermen via een veilige afvoer en verwerking van afvalwater. Daarnaast is het doel de oppervlaktewaterkwaliteit en het milieu te beschermen door het voorkomen van lozing van zuurstofbindende stoffen en nutriënten. Ook in de toekomst zal de afvalwaterketen deze primaire doelen behouden. In de komende decennia zullen echter het anticiperen op klimaatverandering en het vergroten van duurzaamheid leidend zijn bij de verdere ontwikkeling van de (afval)waterketen. Voor de langere termijn betekent dit de volgende uitgangspunten: bewerkstelligen dat de afvalwaterketen geen negatieve effecten meer heeft op het watersysteem bij het afwegen van aanvullende maatregelen in het kader van de KRW wordt ook duidelijk naar andere verontreinigingsbronnen gekeken (landbouw, industrie) voor de zuiveringsinrichtingen wordt bij nieuwbouw of grootschalige renovatie afgewogen welke stappen realiseerbaar zijn in termen van terugwinning van grondstoffen en energie uit het afvalwater Ambitiebesluit 17 juni 2011: Betrokken partijen zijn het erover eens dat negatieve effecten van afvalwater (in principe) niet worden afgewenteld. 3.6 Hemelwater De hemelwaterzorgplicht omvat het door de gemeente aanbieden van een voorziening waarin het hemelwater 3 geloosd kan worden, als de particulier daar niet redelijkerwijs zelf voor kan zorgen. Welke voorziening dit is, maakt voor de zorgplicht niet uit, hoewel er beleidsmatig een voorkeur bestaat voor gescheiden rioleren. Die voorkeur is ook in de wet vastgelegd in de vorm van een voorkeursvolgorde (zie vorige hoofdstuk). Het is overigens geen (wettelijke) verplichting om afvalwaterstromen te scheiden. 3 In de wet wordt de term hemelwater gebruikt omdat daarmee alle neerslag: regen, sneeuw, hagel, etc. wordt omvat. Pagina 24 van 57

27 Doelstellingen en ambitiebesluiten Het is wenselijk het hemel- en grondwater zo weinig mogelijk te vermengen met huishoudelijk afvalwater. In de wet wordt dit aangeduid met de term ontvlechting. Volgens de memorie van toelichting bij de nieuwe wetgeving is de perceeleigenaar primair verantwoordelijk voor de verwerking van hemelwater op het eigen terrein. Alleen als de eigenaar zich niet anders kan ontdoen van hemelwater dan via het afvoeren ervan, dient de gemeente hiervoor een voorziening aan te bieden. Welke maatregelen in redelijkheid van de perceeleigenaar mogen worden verwacht kan van plaats tot plaats verschillen. Dat heeft bijvoorbeeld te maken met de bodemgesteldheid, de grondwaterstand en de nabijheid van oppervlaktewater. Ook maakt het verschil of er sprake is van nieuwbouw of van bestaande bebouwing. Door middel van een verordening kunnen regels gesteld worden aan de lozing van hemel en grondwater. In het verleden zijn er in de gemeenten al verschillende keuzes gemaakt met betrekking tot de hemelwaterzorgplicht. Deze keuzes zijn vastgelegd in de gemeentelijke rioleringsplannen. Deze keuzes kunnen te maken hebben met een streven om daar waar mogelijk afvoerend verhard oppervlak af te koppelen en het water te gebruiken als aanvulling voor het grondwater of voor de droogvallende watergangen, dus eerst vasthouden en dan afvoeren. Ook met betrekking tot het hydraulisch functioneren van het rioolstelsel (water-opstraat) kan het afkoppelen van verhard oppervlak een oplossing bieden. Als er richting oppervlaktewater wordt afgekoppeld is het belangrijk dat het watersysteem hierop is berekend en dat het water goed kan worden afgevoerd. Hier ligt een belangrijke rol voor het waterschap. Voor de langere termijn betekent dit voor onze regio Limburgse Peelen de volgende uitgangspunten: (her)gebruik van hemelwater heeft de voorkeur boven direct lozen; met het ondergrondse leidingnetwerk alleen kunnen de gevolgen van klimaatverandering (hevige neerslag in kortere perioden) niet worden opgevangen en is het nodig naast de openbare ruimte ook de particuliere ruimte te gebruiken voor de verwerking van hemelwater. Hierbij gebruiken we de volgende aanpak (groeimodel): eerst stimuleren van afkoppelen en verwerken hemelwater op eigen terrein (nu) verplichten van afkoppelen van de voorkant van particulier verhard oppervlak (na ca 5 jaar); verplichten afkoppelen van de achterkant van particulier verhard oppervlak en verwerken op eigen terrein (na ca 20 jaar); Partijen kunnen dit groeimodel ook sneller doorlopen. de perceeleigenaar is in principe zelf verantwoordelijk dat hemelwater op zijn eigen terrein niet tot overlast en vervuiling leidt (bij hemzelf of in zijn omgeving). De gemeente zorgt dat hij vervolgens overtollig hemelwater kwijt kan; de verwerking van hemelwater is een inspannings- en geen resultaatverplichting voor de gemeente (zie ook paragraaf 1.1). Een doelmatigheidafweging is nodig mede gezien de lange termijnontwikkeling. Inzet is een robuuste en flexibele inrichting van het openbare hemelwaterstelsel, zodat bijsturing ook later nog mogelijk blijft; Pagina 25 van 57

28 Doelstellingen en ambitiebesluiten aandachtspunten bij afkoppelen van het regenwater zijn de hoofdinfrastructuur, bedrijventerreinen, evenemententerreinen, marktplaatsen en gebieden met een centrumstedelijk gebruik. Indien dit water een probleem vormt voor de waterkwaliteit, dan heeft het de voorkeur om vervuild hemelwater lokaal te behandelen of af te voeren via een verbeterd gescheiden systeem. Indien dat niet mogelijk is, dient dit vuile hemelwater te worden aangesloten op het bestaande gemengde rioolstelsel. Deze afweging wordt per gebied gemaakt. we accepteren hinder door water op straat. Dit betreft hemelwater dat niet snel genoeg de riolering in kan stromen. Huishoudelijk afvalwater op straat wordt voorkomen, net als schade door afvloeiend hemelwater. Het streven is om de afvoer van hemelwater te vertragen. Infiltratie naar de bodem heeft hierbij de voorkeur boven afvoer naar oppervlaktewater, maar in bestaande stedelijk gebied is dit niet altijd te realiseren. Ambitiebesluit 17 juni 2011: Betrokken partijen stemmen ermee in dat de burgers en bedrijven bewust worden gemaakt van de eigen verantwoordelijkheid met betrekking tot de verwerking van hemelwater afkomstig van eigen perceel en dat ze worden ontzorgd als dat nodig en doelmatig is. Daarbij geldt eerst overtuigen, daarna pas afdwingen. 3.7 Grondwater De zorgplicht grondwater is in de wet als volgt geformuleerd: het in het openbaar gemeentelijk gebied treffen van maatregelen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van het waterschap of de provincie behoort. De zorgplicht heeft duidelijk het karakter van een inspanningsverplichting, waarbij de gemeente bij de uitvoering van haar taak de beleidsvrijheid heeft die aanpak te kiezen die, gelet op de lokale omstandigheden, doelmatig is. Zij overlegd hierbij met waterschap en/of provincie. Om afwegingen rond het grondwater te kunnen maken moet een beeld bestaan over eventuele grondwaterproblemen binnen de gemeente en meer specifiek binnen de bebouwde kom. De grondwaterzorgplicht richt zich op het voorkomen en/of oplossen van structurele grondwateroverlast. De invulling van de zorgplicht bestaat uit het volgende onderwerpen: Het bepalen wat er onder structurele grondwateroverlast wordt verstaan; Bepalen of en wanneer sprake is van grondwateroverlast (grondwatermeetnet); Keuze aanpak bestrijden grondwateroverlast; Inrichten van een (grond)waterloket. Voor de langere termijn betekent dit de volgende uitgangspunten: Het beleid is erop gericht om met een duurzaam functionerend grondwatersysteem: bestaande hinder weg te nemen: Pagina 26 van 57

29 Doelstellingen en ambitiebesluiten aanpak van grondwateroverlast; aanpak van grondwateronderlast (ook verdroging); nieuwe hinder te voorkomen. Bij de (her)inrichting van het gebied en het (opnieuw) bouwrijp maken moet de natuurlijke afwatering via de bodem en het oppervlaktewater zodanig zijn dat geen aanvullende voorzieningen voor grondwater nodig zijn en zodanig dat er geen problemen gaan ontstaan. Dit kan worden gerealiseerd door: aanleg van voldoende oppervlaktewater; aanpassen peil (vaak niet mogelijk in bestaand watersysteem); ophogen van het maaiveld grondverbetering bouwkundige aanpassingen (hoogteligging begane grond, kruipruimtes, etc.); aanpassen van de functie van bebouwing aan de omgeving. Ambitiebesluit 17 juni 2011: Betrokken partijen stemmen ermee in dat de burgers en bedrijven bewust worden gemaakt van de eigen verantwoordelijkheid met betrekking tot de zorg voor grondwater op eigen perceel en dat ze worden ontzorgd als dat nodig en doelmatig is. Onderzoek in dit kader zal samen met het waterschap worden opgezet. 3.8 Financiën: rioolheffing De kosten van de zuivering worden bekostigd uit de zuiveringsheffing op grond van de Waterschapswet artikel 122d. De heffingsmaatstaf is de vervuilingswaarde van de stoffen die in een kalenderjaar worden afgevoerd. Voor de bekostiging van de drie geformuleerde gemeentelijke watertaken is de heffingsbevoegdheid opgenomen in de Gemeentewet artikel 228a. De rioolheffing is een belasting met het karakter van een bestemmingsheffing. De enige wettelijke begrenzing is dat het gaat om het verhalen van kosten specifiek voor de drie genoemde watertaken, met een maximum van 100%. De rioolheffing wordt geregeld in de rioolheffingsverordening. Naast de keuze voor de heffingsgrondslag moet in de rioolheffingsverordening ook worden vastgesteld wie als belastingplichtige wordt aangewezen: de eigenaar, de gebruiker of beiden. Als de voorkeur uitgaat naar een heffingsmaatstaf die afhankelijk is van het feitelijk gebruik of verbruik (waterverbruik, geloosd afvalwater, omvang huishoudens), ligt het voor de hand voor een gebruikersheffing te kiezen. In die situatie kan voor objecten waar verhoudingsgewijs veel water worden verbruikt en geloosd, een hogere aanslag worden opgelegd dan voor objecten waar dit niet het geval is. Een nadeel van deze gebruikersheffing is dat deze arbeidsintensief kan zijn, juist omdat de aanslag gebaseerd is op een variabele heffingsgrondslag. Zowel bij het opleggen van de aanslag, als achteraf (bij ingediende bezwaarschriften) moet de juistheid van deze variabele factor (waterverbruik, huishoudengrootte) worden onderzocht. De keuze voor een eigenarenheffing wordt meestal verklaard uit het feit dat de eigenaar van een perceel het grootste financiële belang bij de aanwezigheid van een rioolaansluiting. Zowel bij eigen gebruik als bij verhuur, ondervindt de eigenaar het pro- Pagina 27 van 57

30 Doelstellingen en ambitiebesluiten fijt van deze voorziening. Een op de riolering aangesloten pand heeft immers een aanzienlijk hogere waarde dan een vergelijkbaar, niet-aangesloten pand. Daarbij kan overigens niet worden uitgesloten dat een deel van deze kosten via de huur wordt verlegd naar de feitelijke gebruikers. Uitvoeringstechnisch zijn er voordelen aan een eigenarenheffing ten opzichte van een gebruikersheffing: door koppeling aan het Kadaster zijn de eigendomsgegevens eenvoudig te traceren; er zijn minder mutaties dan bij de gebruikers; er is geen onduidelijkheid ten aanzien van de belastingplichtige, wat bij gebruikers nog wel eens het geval is; er is geen inkomstenderving door leegstand, geen kwijtschelding, en er is meestal geen onvermogen tot betaling en een beter betalingsgedrag. Vanuit het profijtbeginsel kan er dus voor worden gekozen alleen een heffing van de eigenaren toe te passen en niet voor een heffing van de gebruiker (bijvoorbeeld huurder) van het object. Ook een combinatie van een eigenaren- en een gebruikersheffing mogelijk (bijvoorbeeld een vast tarief van de eigenaar, en een variabel tarief van de gebruiker). In die situatie geldt de eis van maximale kostendekkendheid voor beide heffingen gezamenlijk. Perceptiekosten zijn kosten die gemaakt moeten worden om de heffing te innen, zoals: Heffings- en invorderingskosten (personeel, materieel, automatisering); Behandelingskosten voor bezwaar- en beroepskosten. Momenteel worden door de gemeenten verschillende heffingsmaatstaven gehanteerd. Verschillende heffingsmaatstaven vormen in principe geen belemmering voor samenwerking. Een gelijke heffingsmaatstaf zou echter de onderlinge vergelijkbaarheid, zeker ook naar de burger, vergroten. Ambitiebesluit 17 juni 2011: Uitgaande van de bezuinigingsopdracht van 10% gebiedsbreed (ten opzichte van de voornemens en kosten in de huidige GRP n) wordt door betrokken partijen besloten dat de financiële uitgangspunten van de gemeenten zoveel mogelijk gelijk moeten zijn, wat overigens niet betekent dat elke gemeente ook een gelijke heffing krijgt. 3.9 Gevolg beleidskeuzen De ambitiebesluiten zijn leidend geweest in het verdere proces van samenwerking. In de volgende hoofdstukken is dit verder uitgewerkt Uitbreiding De uitbreiding van Limburgse Peelen met de gemeenten Echt-Susteren, Roerdalen en Roermond en Waterschap Roer en Overmaas heeft geen gevolgen voor de ambities Pagina 28 van 57

31 Doelstellingen en ambitiebesluiten en afspraken zoals in dit hoofdstuk weergegeven. De ambities en afspraken gelden ook voor de nieuwe deelnemers. Pagina 29 van 57

32 4 Samenwerking 4.1 Algemeen In dit hoofdstuk gaan we in op het doel van samenwerking en het proces zoals dat tot nu toe is doorlopen. Samenwerking leidt al op korte termijn tot voordelen, door aanpassingen in de operationele taken, in het omgaan met vervanging en relining en het in samenwerking uitvoeren van een actieprogramma. In dit hoofdstuk gaan we op hoofdlijn in op de operationele taken en het omgaan met vervanging en relining (investeringen). Daarbij worden de belangrijkste onderwerpen apart uitgelicht. Het complete actieprogramma voor de komende jaren komt in hoofdstuk zes aan de orde. Elke gemeente heeft een Gemeentelijk Rioleringsplan dat in dit proces is geactualiseerd of bijgesteld. Het Waterschap heeft dat niet. Daarom gaan we in dit hoofdstuk ook in op belangrijke aandachtspunten voor WPM en WBL. 4.2 Doel samenwerking Het doel van het gezamenlijk opstellen van het Afvalwaterplan, de GRP n en de GRPnotities is het zichtbaar maken van verschillen in aanpak en het op elkaar afstemmen van ambities, doelen en uitgangspunten. Hierdoor wordt de basis gelegd om doelmatigheidswinst te realiseren. Met de samenwerking beogen de partijen het: reduceren van de Kwetsbaarheid van de eigen organisatie; over de organisaties heen ontstaat een goed beeld van de afvalwaterketen binnen onze regio en de specifieke lokale aandachtspunten. Dit maakt het mogelijk in voorkomende gevallen elkaar te ondersteunen of (deels) te vervangen bij planvorming en uitvoering van watertaken. verhogen van de Kwaliteit van de dienstverlening aan burgers en bedrijven: door specialisatie van taken binnen de organisaties kan de kwaliteit van de dienstverlening aan burgers en bedrijven worden verhoogd. Hiermee kan ook een betere onderbouwing van afwegingen worden gerealiseerd, wat weer tot kostenbesparing kan leiden. vergroten doelmatigheid door samenwerking leidt Figuur 4-1: Doelen van samenwerking tot direct Kostenvoordeel. Hoewel ook op operationele taken voordeel kan worden behaald, zal vooral op het gebied van de investeringen voordeel kunnen worden behaald. De onderzoeken die we de komende jaren samen gaan doen zijn bedoeld om ook die samenwerkingswinst te kunnen realiseren (1-2 jaar) en verder te gaan uit bouwen. uitbreiding d1.docx revisie D2 Pagina 30 van 57c

33 Samenwerking Tijdens de gezamenlijke overleggen én de workshops zijn de eerste, grote stappen gezet in het bediscussiëren van werkwijzen, het leren van elkaar en het kiezen voor gelijke uitgangspunten. In dit hoofdstuk komt dit proces én de uitkomsten tot nu toe aan de orde. 4.3 Proces Het proces om te komen tot dit Afvalwaterplan bestond uit een aantal stappen die in de figuur hieronder zijn aangegeven. Stap 1: start Stap 2: Evaluatie Inventarisatie Stap 3: Beleidskeuzes Stap 4: Best Practises Stap 5: Uitwerking Concepten Stap 6: Overleg Over concepten Stap 7: Vaststelling Afvalwaterplan V-GRP n B B B Figuur 4-2: Samenwerkingsproces opstellen Afvalwaterplan en GRP n (B is bestuurlijk overleg). Om te komen tot vruchtbare samenwerking is het goed een aantal stappen te doorlopen: Figuur 4-3: de samenwerkingstrap (bron: Leertouwer, Van Dijck en U (2010) Er zijn veel gezamenlijke overleggen gehouden (Bijlage 4). Belangrijke stappen in de samenwerking zijn gezet door de inhoudelijke discussies aan te gaan over de concrete invulling van de zorgplichten. Bij de individuele partijen zijn daartoe gegevens verzameld, die vervolgens in workshops met elkaar zijn besproken. Het ging hierbij om Pagina 31 van 57

34 Samenwerking het zoeken naar de gezamenlijke ambities en de best practises op zowel technisch/operationeel als financieel vlak. De overleggen hebben er toe geleid dat we via de samenwerkingstrap vertrouwen in elkaar hebben gekregen. We zijn klaar om daadwerkelijk te gaan samenwerken. De ambities zijn vastgelegd in een beleidskeuzenotitie, die aan de betrokken bestuurders (wethouders van gemeenten, DB van waterschap en directie van WBL) zijn voorgelegd. De colleges van Burgemeester en Wethouders en het Dagelijks Bestuur van het waterschap hebben de ambitiebesluiten zoals in de vorige paragraaf weergegeven, vastgesteld. Vervolgens zijn de concepten Afvalwaterplan, GRP n Peel en Maas en Weert en de GRP-notities Leudal, Nederweert en Maasgouw, geschreven. 4.4 Operationele taken Vanuit de workshops en de gezamenlijke overleggen zijn afspraken gemaakt over het hanteren van zoveel mogelijk gelijke uitgangspunten en werkwijzen, met als doel om de laagst mogelijke maatschappelijke kosten te realiseren (de winst al naar ons toe te halen), de kwaliteit te verbeteren en de kwetsbaarheid van de individuele partijen te verminderen. Op korte termijn gaat het dan vooral om het hanteren van gezamenlijke uitgangspunten, de te hanteren standaardlevensduren en de te hanteren eenheidsprijzen. g 400 mm, per m' Operationele kengetallen Op basis van de interviews en de workshop is een overzicht van een aantal operationele kengetallen gemaakt, zie Reiniging kolken, per kolk per keer Bijlage 1. De kengetallen dienden om een gesprek op gang te 6,00 5,00 krijgen over de werkwijzen en best practises. 4,00 Peel en Maas Weert WBL/WPM 3,00 2,00 1,00 0,00 Leudal Maasgouw Nederweert Peel en Maas Weert WBL/WPM In nevenstaande figuur is een impressie van de uitkomsten gegeven. Op het eerste oog zijn de verschillen zichtbaar en komt de vraag naar voren waardoor die verschillen zijn veroorzaakt. Figuur 4-4: Voorbeeld operationele kengetallen De kengetallen in het overzicht zijn gemaakt op basis van een eerste inventarisatie. Door een andere invulling van onderhoud en verschillen in de (zuiveringstechnische) infrastructuur zijn activiteiten niet (altijd) goed vergelijkbaar. De vraag was daarom of we hiermee appels met appels aan het vergelijken waren. Duidelijk werd dat dat niet altijd het geval was. De signaalwerking was echter onverminderd groot. Het overzicht hebben we bediscussieerd en dat heeft ertoe geleid dat we een aantal bedragen hebben afgesproken om in de GRP n mee te rekenen. Voor die bedragen moeten we de taken in ieder geval kunnen uitvoeren. Pagina 32 van 57

35 Samenwerking Verder zal er de komende jaren nader onderzoek worden uitgevoerd om de beste werkwijzen onderling te kunnen bepalen en vaststellen en daarmee de laagst maatschappelijke kosten te bepalen (zie Actieprogramma hoofdstuk zes) Gezamenlijke uitgangspunten Op basis van de discussie in de workshops hebben we onderstaande uitgangspunten afgesproken (bedragen prijspeil 2012): rekenprijzen reiniging: 0,75 per meter gemiddeld; rekenprijzen inspectie: 1,- per meter gemiddeld; kolkenreiniging: 2,00 per kolk per keer (incl. stortkosten); stortkosten rioolzand: 45,- per ton; toerekening aan de rioolheffing van straatveegkosten van 40 a 50%. Nader onderzoek moet aantonen of en hoe samenwerkingswinst verzilverd kan worden (hoofdstuk 5). De gezamenlijke uitgangspunten zijn (grotendeels) in de kostendekkingsberekeningen zoals die in de GRP n en GRP-notities zijn opgenomen, verwerkt. In het Actieprogramma (h6) zijn activiteiten (bijvoorbeeld communicatie) en onderzoeken opgenomen om te bepalen hoe de operationele taken zo voordelig mogelijk gezamenlijk kunnen worden uitgevoerd bijvoorbeeld over databeheer, reiniging, inspectie en het beheer van infiltratieriolen Aandachtspunten WPM/WBL De taak van het WBL is het transporteren en zuiveren van afvalwater en het verwerken van slib. In deze taak zit een (grote) overlap met het taakveld van de gemeenten. Het WBL streeft er naar om betere financiële en niet financiële resultaten te behalen dan vergelijkbare bedrijven in de branche. Denk daarbij aan lagere (netto) kosten, betere kwaliteit en veiligheid en hogere medewerker- en klanttevredenheid. Die ambitie sluit naadloos aan bij het in paragraaf 4.2 beschreven doel van de samenwerking: de 3 K s; (verhogen van) Kwaliteit, Kosten(voordeel) en (reduceren van de) Kwetsbaarheid. Belangrijk daarbij is dat het bedrijfsmatig karakter van WBL verder wordt versterkt en wordt ingezet voor het gezamenlijk bereiken van de ambities, niet alleen de 3 K s maar ook ter ondersteuning van de ambitiebesluiten zoals beschreven in hoofdstuk 3. Vanuit dit strategisch en abstract niveau wordt in onderstaande ingezoomd op concrete projecten en activiteiten van het WBL om de gestelde doelen te kunnen bereiken. Vanuit eigen kracht en vanuit de samenwerking. Korte en Middellange termijn: Binnen WBL is de unit IT en Product- en Procesontwikkeling bezig met diverse projecten om energie terug te winnen (thermische drukhydrolyse, alternatieve energievormen (wind/zon), uitwisseling met de omgeving, energie uit afvalwater bij huishoudens (warmte uit douchewater)) en grondstoffen terug te winnen (vnl. fosfaat); Naast terugwinnen van energie en grondstoffen wordt het proces zodanig ingericht en geoptimaliseerd dat energie en gebruik van grondstoffen worden bespaard. WAUTER (water en automatisering): een telemetrie en sturingsconcept voor transportsysteem en RWZI s; ombouwen naar een nieuwe geautomatiseerde stan- Pagina 33 van 57

36 Samenwerking daard; WML gaat ook met dit concept werken, gemeenten kunnen aanhaken. Daartoe wordt een businesscase gestart. Kostenverlaging is een speerpunt van de organisatie. Centraal staat het ombuigen van de Meerjarenraming t.o.v. referentiejaar Uit het eindrapport commissie feitenonderzoek doelmatig beheer waterketen blijkt dat de kosten voor zuiveringsbeheer landelijk bezien in de periode met 18% stijgen. Deze kostenstijging kan deels (9%) worden opgevangen door verder optimalisatie binnen het zuiveringsbeheer, 6% door bedrijfsmatig gerichte uitvoeringsorganisaties afvalwaterbeheer en nog eens 3% door groei naar uitvoeringsorganisaties waterbeheer. Wanneer we kostenontwikkeling WBL uit de MJR (gemiddeld blijven we gelijk aan niveau van 2011, m.a.w. hanteren nultarief (incl. inflatiecorrectie)) naast deze ontwikkelingen uit het feitenonderzoek houden, blijkt dat WBL in positieve zin afwijkt van het landelijke scenario (m.a.w. kostenverlaging nog verder heeft doorgevoerd). Deze uitkomst bevestigt in feite de resultaten van de tot dusver doorgevoerde landelijke benchmarks (gestandaardiseerde kosten transporteren afvalwater liggen in % onder het landelijk gemiddelde). Dit gegeven acht WBL van belang bij (toekomstige) keuzen in de samenwerking. 4.5 Omgaan met vervanging en relining (investeringen) Voor de langere termijn gaat het vooral om hoe we omgaan met de langcyclische processen zoals vervanging en renovatie. Beslispunt 2a Manier van plannen van vervanging De huidige werkwijze bij het maken van een vervangingsplanning is historisch gegroeid. Het is een wat gemengde manier van werken, gebaseerd op objectvervanging op grond van toestandsgegevens enerzijds en combinatie van uitvoering met verbetering en andere werken in de openbare ruimte anderzijds. In de ene gemeente zijn de rioleringswerken meer leidend dan in de andere. Willen we de op ons af komende ontwikkelingen kunnen bijhouden (klimaatadaptatie, energie- en grondstoffenterugwinning), dan zullen we breder moeten gaan kijken en meer proactief moeten worden. Gemeente Weert werkt nu al gebiedsgericht waarbij hele wijken gelijktijdig worden aangepakt, zowel boven- als ondergronds. Ze heeft een gebiedsplanning tot Natuurlijk is de toepassing van gebiedsgericht werken afhankelijk van de grootte van de gebieden. De mogelijkheden voor kleine gemeenten kunnen anders zijn dan voor grote gemeenten. Aan de andere kant komen er ook in kleinere gemeenten in korte tijd veel vervangingsprojecten aan, wat wel pleit voor een gebiedsgerichte aanpak. We hebben afgesproken dat we (op termijn) gebiedsgewijs werken gaan invoeren. Dit biedt de mogelijkheid om de vervangingsgolf de baas te kunnen. De problematiek verschilt per gemeente waardoor het invoeringstempo zal verschillen. Bij het maken van de vervangingsplanning wordt nu nog uitgegaan van de huidige werkwijze, omdat het niet mogelijk is veranderingen zo snel door te voeren. We voeren een verlenging van de te verwachten levensduur door voor de vrijvervalriolen. Wel is het zo dat ruimtelijke ontwikkelingen vaak een reden zijn om riolering toch eerder te vervangen. Als riolering voortijdig wordt vervangen, gaan we er van uit dat afboekingen worden gedragen door de ruimtelijke ontwikkeling. Pagina 34 van 57

37 Samenwerking Standaardlevensduren worden gebruikt om te kunnen aangeven wanneer een rioleringsobject (put, buis, gemaal) aan vervanging toe is als er niet voldoende bekend is over de daadwerkelijke toestand (inspectiegegevens). Het bepaalt wanneer in de lange termijnplanning een uitgave wordt opgevoerd. In Bijlage 1 zijn de afgesproken standaardlevensduren opgenomen. Beslispunt 2b Voor de berekening van de strategische vervangingskosten die in het GRP worden opgenomen, is afgesproken uit te gaan van de eenheidsprijzen uit de Leidraad Riolering, prijspeil De ervaring bij de partijen is dat deze prijzen zodanig ruim zijn dat indexering naar prijspeil 2012 achterwege kan blijven. Omdat rioleringswerken in combinatie met werken aan wegen en openbaar groen plaatsvinden, is afgesproken dat 10% van het budget op basis van de Leidraad Rioleringprijzen wordt opgebracht vanuit de budgetten voor wegen en openbaar groen 4. Alleen Leudal is vooralsnog uitgegaan van de gegevens van het vigerende GRP. In Bijlage 1 zijn ook de afgesproken eenheidsprijzen voor vervanging opgenomen Relinen Relinen is het inbrengen van een kunststof kous in een aangetaste of beschadigde rioolbuis. Hierdoor kan de buis weer lang mee. Het grote voordeel is dat de weg niet open hoeft en er dus geen duur wegdekherstel hoeft te worden betaald. De kosten van relinen bedragen ongeveer 25-40% van de vervangingskosten, terwijl de levensduur van de huidige reliningen door de markt als vergelijkbaar met nieuwe buizen wordt aangeduid. Dit kan leiden tot lagere kapitaallasten. Relinen is niet altijd doelmatig: bij veel huis- en kolkaansluitingen kan het beter zijn om het geheel te vervangen. Ook is het zo dat goed moet worden afgewogen of relinen afkoppeldoelstellingen Tabel B: percentage relinen per diameter Diameter percentage relinen 200 0% 250 0% % % % % % % % % % % % % % 3000 * % niet in de weg staat en of relinen het aanpakken van de openbare ruimte niet frustreert. Nu is immers vaak het vervangen van riolering de drijfveer om ook de totale bovenruimte aan te pakken: samenloop in werkzaamheden en win-winsituaties. Beslispunt 2c Afgesproken is waar mogelijk relinen in de aanpak mee te nemen. Nederweert ging in het huidige kostendekkingsplan al uit van een deel relinen, dat is nu aangepast aan de nieuwe uitgangspunten: van alle betonbuizen van 300 mm en groter (geen infiltratieriolen), wordt 50% gerelined voor 40% van de kosten van vervanging. De relining gaat 80 jaar mee. Maasgouw, Peel en Maas en Weert hebben een glijdende schaal voor reliningen aangehouden. De kleinere diameters betreffen vaak inzamelriolen waarop veel aansluitingen zitten. Vervanging van deze riolen biedt ook kansen bij combinatie met afkoppelen. Grotere riolen komen dan meer voor relinen in aanmerking dan kleine. 4 Het kan zijn dat de verdeling bij concrete projecten op basis van besteksramingen anders is. De komende jaren wordt onderzocht hoe in de praktijk wordt overgegaan naar de 90/10 verdeling. Dit geldt bijvoorbeeld voor Maasgouw. Pagina 35 van 57

38 Samenwerking Leudal gaat vooralsnog uit van een (zeer) beperkt deel voor relinen, maar zal dat bij het nieuwe GRP (2013) gaan herzien Aandachtpunten WPM / WBL Lange(re) termijn: - Decentrale zuivering zoals genoemd bij Hoofdstuk drie, paragraaf Stedelijk afvalwater; heeft een duidelijke relatie met afkoppelen (par. 3.4 Hemelwater), renovatie/amoveren van bestaande RWZI s (par. 3.3) en met modulair bouwen. Op grote schaal afkoppelen heeft voordelen bij het zuiveringsproces, zeker wanneer grootschalige renovatie of nieuwbouw aan de orde is. Door middel van modulaire bouw kan sneller worden ingespeeld op veranderingen in de afvalwaterhoeveelheid en samenstelling. Kostenreductie is substantieel en kan tevens worden aangewend voor kosten van afkoppelen. - WAUTER: de geautomatiseerde standaard biedt vele voordelen bij samenwerking; dit kan stip op de horizon zijn. Indien businesscase (zie bij korte en middellange termijn) voordelen aantoont, zal het op lange(re) termijn ombouwen van de gehele afvalwaterketen (verzamelriool, gemalen, transportriool, zuivering) naar deze geautomatiseerde standaard grote voordelen kunnen hebben. Dit moeten we nader onderzoeken (databeheer) 4.6 Overige afspraken Ook op kostendekkingsgebied zijn in de workshops afspraken gemaakt, vooral om de onderlinge vergelijkbaarheid en daarmee het inzicht te vergroten. Op die manier hebben we een eerste stap gezet in het opsporen van best practises op dit terrein. Net als voor de operationele kengetallen, geldt ook voor de financiële cijfers dat de vergelijkbaarheid niet altijd optimaal is. Ook hier geldt echter dat de signaalwerking prima is om met elkaar te zoeken naar de beste manier van werken. Voor Peel en Maas geldt dat ook op financieel gebied de harmonisatieslag (vanuit de herindeling) gemaakt moet worden. Afgesproken is om: begrotingsstructuren op elkaar af te stemmen; zo mogelijk over te gaan op de methode Nederweert waarbij investeringen direct uit een spaarvoorziening worden afgeboekt en dus geen nieuwe kapitaallasten ontstaan. voor de kostendekkingsberekening voor de lange termijn uit te gaan van een berekening op basis van de contante waardemethode met een rente van 4,5% en een inflatie van 2%; Dit betekent ook dat over een overschot (spaarvoorziening/reserve) een even hoog rentepercentage wordt berekend als over tekorten (kapitaallasten); te streven naar gelijke heffingsgrondslagen voor de rioolheffing, gebaseerd op een vast bedrag + toeslag voor de grote lozers. Dit doet recht aan het begrip de gebruiker betaalt zonder dat dit een enorme toename van de administratieve lasten met zich meebrengt. Maasgouw en Weert werken al met een dergelijk heffingsgrondslag. Pagina 36 van 57

39 Samenwerking 4.7 Besparingen In onderstaande tabel zijn de gemiddelde besparingen weergegeven als gevolg van de veranderde vervangingsstrategie (eenheidsprijzen, levensduurverlenging, relinen). Dit is berekend ten opzichte van de geëxtrapoleerde en naar prijspeil 2012 geïndexeerde gemiddelde bedragen uit de oude GRP n. Voor Peel en Maas hebben we voor het gemiddelde bedrag van de oude GRP n een aanname gedaan, omdat wegens de herindeling de oude bedragen niet allemaal meer te achterhalen waren. Tabel C: Geraamd voordeel vervangingsstrategie Totaal is het gemiddelde geraamde voordeel per jaar in de vervangingsinvesteringen voor de vijf gemeenten samen zo n 2,3 miljoen euro, dit is 24% van de oude geraamde vervangingsinvesteringen. 4.8 Uitbreiding Door de uitbreiding verandert er op zich niet veel op het vlak van de afspraken. De nieuwe deelnemers nemen de afspraken over in hun GRP-notities. De gemiddelde besparingen als gevolg van de veranderde vervangingsstrategie voor de drie nieuwe deelnemende gemeenten is hieronder aangegeven. De berekende besparing ten opzichte van de oude werkwijze ligt in dezelfde orde van grootte als bij de oude deelnemers. Voor Roerdalen is het voordeel relatief beperkt omdat in het bestaande GRP al een reliningsstrategie (en dus lagere kosten) is opgenomen. Tabel D: Geraamd voordeel vervangingsstrategie nieuwe deelnemers Totaal is het gemiddelde voordeel in alle gemeenten 26% van de oude geraamde vervangingsinvesteringen. Pagina 37 van 57

40 5 Maatregelen van helder naar schoon water 5.1 Algemeen Voor de ambitie van helder naar schoon water en voor het bereiken van de KRWdoelstellingen in ons gebied, zijn in het verleden op basis van Optimalisatiestudies (OAS-en) maatregelen onderzocht. Deze maatregelen zijn in dit hoofdstuk op een rij gezet en op hoofdlijn beoordeeld op actualiteit. Het betreft de OAS-en: OAS Weert-Meijel; OAS Panningen; OAS Susteren; OAS Roermond; OAS Venlo. Van helder naar schoon water is het motto als we kijken naar het hydraulisch- en milieutechnisch functioneren van de afvalwaterketen. Maatregelen aan de afvalwaterketen moeten ertoe leiden dat we aan de Europese Kaderrichtlijn Water gaan voldoen. Het Limburgse toetsingskader voor KRW-maatregelen is T=2 en T=5: maximaal één overstort in de 2 of 5 jaar. Na overleg met verschillende partijen is het waterschap hierop gekomen. De gemeente Weert was het hier niet mee eens, omdat deze toetsing te generiek is. Daarom is, samen met het waterschap, de methode Weert ontwikkeld. Hierbij gaat het niet meer om de frequentie van de overstorten, maar om de frequentie dat het ontvangende oppervlaktewater schade oploopt, rekening houdend met de herstelmogelijkheden. De frequentie van de schade is dan T=2 of T=5. Zo is gekomen tot beter onderbouwde maatregelen. Ook een meet- en monitoringsprogramma hoort hierbij: gegevens uit de praktijk koppelen aan de theoretische modellen. Dat zorgt ervoor dat investeringen beter kunnen worden onderbouwd en dat desinvesteringen kunnen worden voorkomen. De kwaliteit van de maatregelen is sterk toegenomen, waarbij de geïnvesteerde middelen beter tot hun recht komen! Belangrijk in dit kader is ook het verder kijken dan de afvalwaterketen. De emissies vanuit bijvoorbeeld de landbouw zijn een belangrijk aandachtspunt. Maatregelen in de afvalwaterketen hebben alleen zin als alle partijen die invloed hebben op het traject van helder naar schoon water hun bijdrage leveren. Pas dan kan ook daadwerkelijk schoon water worden gerealiseerd. Beslispunt 3 In Weert, Nederweert en de kernen Meijel en Ell is deze methode Weert al toegepast. Toepassing voor andere (kernen van de) gemeenten zal de komende jaren worden plaatsvinden (zie h6 Actieprogramma). uitbreiding d1.docx revisie D2 Pagina 38 van 57c

41 Maatregelen van helder naar schoon water Omdat bij Weert, Nederweert, Meijel en Ell door de betere onderbouwing van maatregelen ook besparing in de kosten mogelijk bleek, is voor de andere kernen van Leudal en de gemeenten Peel en Maas en Maasgouw, vooruitlopend op het toepassen van de Weerter-methode, een korting van 5% doorgevoerd op de bedragen zoals die in de OAS zijn aangegeven. Totaal investeren de gemeenten ruim 48 miljoen euro (prijspeil 2012) in deze ambitie. Dit zijn de investeringen tot en met Nederweert en Weert hebben ook na die periode bedragen opgenomen. Tabel E: Investeringen "van helder naar schoon water" Ook zijn de (financiële) plannen van WBL voor de zuiveringen in onze regio voor de komende jaren aangegeven omdat ook die de ambitie van helder naar schoon water betreffen. WBL investeert tot 2015 zo n 55 miljoen euro in de zuiveringen in onze regio. In Bijlage 5 is het detailoverzicht opgenomen. 5.2 Besparingen Zoals in de voorgaande tabel is af te lezen, is op de oorspronkelijke ramingen uit de OAS-en, na indexatie, een korting van 5% doorgevoerd voor drie gemeenten. Totaal is de geraamde besparing (minder meer): Leudal: ,- Maasgouw: ,- Peel en Maas: ,- Nader onderzoek moet aangeven of verdergaande besparing mogelijk is. 5.3 Uitbreiding Ook de nieuwe deelnemers zullen de methode Weert gaan toepassen op hun geprogrammeerde maatregelen. Uitgaande van een korting van 5% bedraagt het voordeel bij de nieuwe gemeenten: Echt-Susteren: ,- Roerdalen: ,- Roermond: ,-. Het voordeel voor Roerdalen is relatief beperkt omdat er relatief weinig maatregelen hoeven te worden uitgevoerd. Pagina 39 van 57

42 6 Actieprogramma 6.1 Algemeen Voor de komende jaren is een gezamenlijk actieprogramma opgezet. De acties zijn benoemd in de workshops en de gezamenlijke overleggen. Ze dragen bij aan de ambitiebesluiten zoals die in hoofdstuk drie zijn aangegeven. 6.2 Acties Algemeen Op basis van de workshops zijn acties benoemd waarmee we aan de slag gaan om de gezamenlijke uitgangspunten en ambities waar te kunnen maken. Voor een groot deel betreffende acties gezamenlijk onderzoek, waarmee de beste werkwijzen moeten worden bepaald. Daarna kan de daadwerkelijke besparing op operationele taken zijn beslag krijgen. In het volgende (gezamenlijke) GRP komt dat aan bod. In Bijlage 2 is de gehele actielijst met alle gegevens weergegeven Prioritering In Tabel F zijn de acties voor de komende planperiode weergegeven, voorzien van de prioritering. De prioriteit van een actie is bepaald door een aantal factoren: Is de actie nodig om investeringen beter te kunnen onderbouwen en desinvesteringen te voorkomen? Bijvoorbeeld het uitvoeren van hydraulische berekeningen. Is de actie nodig om dat het een wettelijke verplichting betreft en in verband met mogelijke aansprakelijkheidsstelling van een partij? Bijvoorbeeld het instellen van een grondwatermeetnet. Is de actie nodig om daarna een andere actie te kunnen doen? Bijvoorbeeld het op orde brengen van de gegevens (databeheer) voordat een hydraulische berekening kan worden gemaakt. Is de actie eenvoudig en min of meer onafhankelijk van andere acties uit te voeren? Bijvoorbeeld communicatie. Is de actie nodig voor het mogelijk maken van effectief beheer? Bijvoorbeeld het opstellen van een inspectieplan. Met bovenstaande criteria zijn alle acties van een prioriteit voorzien, waarbij ook geldt dat we niet alle acties tegelijkertijd kunnen uitvoeren en dus in de komende planperiode zijn gefaseerd. uitbreiding d1.docx revisie D2 Pagina 40 van 57c

43 Actieprogramma Tabel F: Gezamenlijk Actieprogramma Limburgse Peelen Beslispunt 4a We merken op dat de acties qua herhalingstijd verschillen: er zijn acties die eenmalig zijn, acties die jaarlijks terugkeren en acties die eenmaal in de vijf jaar gebeuren. In Bijlage 2 zijn de herhalingsfrequenties aangegeven. In totaal is met de acties in de planperiode een bedrag van circa 1,5 miljoen euro gemoeid. 6.3 Korte karakterisering acties Prioriteit 1: Communicatie Dit betreft communicatie over de afvalwaterketen. Door gezamenlijk op te pakken hoeft dit niet zes keer uitgevonden te worden. Trekker van deze actie is Peel en Maas. Pagina 41 van 57

44 Actieprogramma 2. Databeheer Om de afvalwaterketenzorg goed en doelmatig uit te voeren zijn betrouwbare gegevens van groot belang. De ligging van riolen, actuele inspectiegegevens en andere informatie wordt bewaard in databestanden, zodat bij het beantwoorden van vraagstukken het mogelijk is om alle informatie af te wegen. In de praktijk blijkt echter dat er veel problemen bestaan met het databeheer. Databestanden zijn bijvoorbeeld niet volledig of niet goed ingevuld. Door tijdgebrek is het soms niet mogelijk om de laatste gegevens in te voeren, of men heeft geen tijd om goed op de hoogte te blijven van de werking van het softwareprogramma. Bijna alle deelnemers verwachten hun databeheer te kunnen verbeteren. De precieze knelpunten zijn echter nog niet bekend, daarom is ook niet duidelijk wat de oplossingsrichting is. De eerste stap is daarom het inventariseren van de ervaringen, om zo een beter beeld te krijgen van het probleem. Op basis van deze inventarisatie wordt een plan van aanpak geschreven, waarin de mogelijkheden tot samenwerking in het databeheer verder zijn uitgewerkt Dit project wordt in de periode uitgevoerd en wordt geleid door de gemeente Maasgouw. 3 t/m 6 Hydraulisch functioneren Het hydraulische functioneren vormt een graadmeter voor de prestaties van het rioolstelsel. Door meetgegevens te verzamelen kan met enige zekerheid worden bepaald hoe het rioolstelsel functioneert in verschillende omstandigheden. De afgelopen jaren is gebleken dat informatie over het hydraulisch functioneren van grote waarde is bij het plannen van investeringen. Alle gemeenten en het waterschap zijn daarom ieder op hun eigen manier begonnen aan het verzamelen van meetinformatie, wat gebruikt kan worden om het hydraulisch functioneren te berekenen. Vanuit het oogpunt van doelmatigheid door samenwerking is besloten dit gezamenlijk aan te pakken. Hierbij gaat het om: het opstellen van een meetplan, het uitvoeren van het meetplan, waaronder het monitoren van overstorten, het regelmatig actualiseren van het meetplan, het maken van hydraulische controleberekeningen. Deze projecten rondom het hydraulisch functioneren worden in uitgevoerd. De gemeente Weert is de trekker van alle projecten. 7 en 8 Infiltratievoorzieningen Om hemelwater op een duurzame wijze af te voeren worden, onder andere, infiltratievoorzieningen gebruikt. Dit zijn systemen die hemelwater de grond in voeren, zodat er geen verdere verwerking nodig is. Infiltratievoorzieningen zijn relatief nieuw en er is nog weinig bekend over de werking ervan. De gemeente Nederweert en de omliggende gemeenten hebben allemaal geïnvesteerd in deze systemen. Om te weten te komen of ze goed functioneren wordt er door het samenwerkingsverband Limburgse Peelen een monitoringsproject gestart. Bovendien wordt er gezamenlijk onderzoek gedaan naar de beste beheermethode voor infiltratievoorzieningen, om dit vervolgens ook in te voeren. Pagina 42 van 57

45 Actieprogramma De gemeente Nederweert trekt beide projecten rondom infiltratievoorzieningen. 10 t/m 13 Reiniging en inspectie Om het functioneren van de riolering op peil te houden worden alle onderdelen regelmatig gereinigd en geïnspecteerd. Hierdoor wordt het functioneren verbeterd en de levensduur van de onderdelen verlengd. De werkzaamheden rondom het reinigen en inspecteren zijn voor alle gemeenten hetzelfde, waardoor het logisch lijkt om dit door één persoon te laten uitvoeren voor alle gemeenten. Er zijn echter kleine verschillen in de frequentie van reiniging en inspectie. Bovendien zijn er nog lopende contracten met aannemers. De komende jaren wordt er wel toegewerkt naar een situatie dat deze zaken gezamenlijk worden opgepakt. Dit gebeurt door middel van de volgende projecten: kolkenreiniging: inventarisatie van de huidige situatie, waarna deze werkzaamheden gezamenlijk worden aanbesteed; opstellen inspectieplan; opstellen reinigingsplan; uitvoeren inspectieplan; uitvoeren reinigingsplan. Ook wordt overgegaan naar een andere inspectiestrategie: niet meer alles één keer in de 10 of twaalf jaar inspecteren, maar een gedifferentieerde aanpak gebaseerd op een risicobenadering. Alle projecten rondom reiniging en inspectie worden getrokken door de gemeente Peel en Maas. 14 Opstellen aansluitverordening Aansluitingen op de riolering hebben invloed op het functioneren. Gezamenlijk wordt onderzocht wat er aan voorschriften in een aansluitverordening kan en zou moeten worden opgenomen om het goede functioneren te waarborgen. Trekker van dit onderdeel is de gemeente Leudal 15 Waterloket Een waterloket is de ingang voor burgers en bedrijven met vragen over het water in brede zin. De ontwikkeling en bemensing van een waterloket leent zich uitstekend voor gezamenlijke aanpak. Ook het toetsen van ruimtelijke plannen aan de eisen die aan de waterhuishouding worden gesteld, wordt hierin meegenomen. Trekker van dit onderdeel is het waterschap Peel en Maasvallei Prioriteit 2: en 17 Gemalenbeheer Het gemalenbeheer is een operationele taak van de gemeenten die in de kern overal gelijk is. Werkwijzen kunnen verschillen, maar uiteindelijk draait het altijd om het doelmatig beheren en onderhouden van de gemalen. Vanaf 2014 wordt gekeken of dit beter gezamenlijk kan worden aangepakt. Trekker voor dit onderdeel is gemeente Leudal. Pagina 43 van 57

46 Actieprogramma 18 Grondwatermeetnet plan van aanpak Grondwater is een relatief nieuw onderwerp voor de gemeenten. Er bestaan nergens acute grondwaterproblemen, waardoor er weinig tijdsdruk is om dit snel op te pakken. Door de wettelijke inspanningsverplichting is het wel belangrijk om hier op termijn meer informatie over te vergaren. Gezamenlijk wordt daarom toegewerkt naar een grondwatermeetnet dat laat zien of er grondwaterproblemen bestaan, of ze kunnen worden opgelost en wie hiervoor verantwoordelijk is. Trekker is Waterschap Peel en Maasvallei. Het waterschap heeft het grondwaterbeheersysteem IBRAHYM in ontwikkeling waar mogelijk bij kan worden aangesloten. 19 en 20 Gezamenlijk opstellen BRP + en OAS + Vanaf 2014 worden er gezamenlijk BRP en opgesteld en wordt een OAS + gemaakt. In de OAS + worden de dan uitgevoerde maatregelen op hun totaaleffect beoordeeld en wordt bekeken waar welke aanvullende maatregelen nog nodig zijn om aan de KRWeisen te voldoen. Door dit gezamenlijk uit te voeren wordt versnippering voorkomen. Mogelijk worden ook andere gemeenten die op dezelfde RWZI s lozen bij dit onderdeel betrokken. Gemeente Weert is trekker van deze acties. 21 Heffingsverordening Gestreefd wordt om na de komende planperiode als samenwerkende gemeenten een gelijke heffingsmaatstaf te gaan hanteren. Dit komt de vergelijkbaarheid ten goede. De verschillende mogelijkheden en voor- en nadelen worden onderzocht voordat met een voorstel wordt gekomen. Trekker is gemeente Leudal. 22 Hemel- en grondwaterverordening Om de afkoppeldoelstellingen te halen, hanteren we een gefaseerde aanpak (zie paragraaf 3.5). Na een fase van vrijwillig afkoppelen, kan het nodig zijn het afkoppelen te gaan verplichten. Met een hemel- en grondwaterverordening kan afkoppelen worden afgedwongen. Trekker hiervan is gemeente Leudal Prioriteit 3: en 24: Grondwatermeetnet, uitvoeren en onderhouden Na het opstellen van een plan van aanpak voor het grondwatermeetnet, moet dit meetnet ook worden ingericht en aangelegd, moeten de gegevens worden uitgelezen en geanalyseerd en moet het meetnet worden onderhouden. Ook dit wordt gezamenlijk opgepakt. Trekker is het waterschap Peel en Maasvallei. 25 Gezamenlijke begrotingsstructuur Een gezamenlijke begrotingsstructuur vergroot de onderlinge vergelijkbaarheid en het vermogen om van elkaar te leren. Hier ligt ook een relatie met Benchmarking rioleringszorg. Trekker van dit onderdeel is gemeente Nederweert. Pagina 44 van 57

47 Actieprogramma 26 Duurzame onkruidbestrijding Vooral in afgekoppelde gebieden, waar het hemelwater rechtstreeks in de bodem of op oppervlaktewater wordt geloosd, is het belangrijk dat zo min mogelijk verontreinigingen in het afvloeiende hemelwater terecht komen. Daarbij past ook een duurzame onkruidbestrijding. Hoe dit het beste kan wordt gezamenlijk onderzocht. Trekker is gemeente Peel en Maas. 27 Strategie Buitengebied Nagenoeg alle percelen in het buitengebied zijn aangesloten op (druk)riolering of een Individuele Behandelingsinstallatie voor Afvalwater (IBA). De eerste generatie IBA s voldoen in een aantal gevallen niet aan de verwachting. Daarom is onderzoek nodig naar mogelijke alternatieven. Ook wordt aandacht besteed aan bijvoorbeeld hoe om te gaan met uitbreiding van het aantal lozingen of de lozingsomvang op drukriolering. Trekker is WBL. 28 Kostendekkingsplan, opstellen model Om niet steeds voor rioolheffingsberekeningen afhankelijk te zijn van derden, wordt een gezamenlijk kostendekkingsmodel opgezet. Trekker hiervan is gemeente Nederweert. 29 Gemeenschappelijk GRP en Afvalwaterplan Nu is een Afvalwaterplan met afzonderlijke GRP n opgesteld. Het streven is om over vijf jaar een gezamenlijk geïntegreerd GRP/Afvalwaterplan op te stellen. Trekker is gemeente Maasgouw. 30 en 31: Reiniging en inspectie van duikers, andere kunstwerken en waterpartijen Niet alleen onderhoud aan gemalen, riolen en putten is belangrijk, ook onderhoud aan duikers, andere kunstwerken, watergangen en waterpartijen is belangrijk om (vooral) het overtollige hemelwater uit de bebouwde omgeving af te voeren. Wat hier allemaal bij komt kijken, wordt onderzocht, evenals wat hiervan juridisch wel en niet onder de rioolheffing mag worden gebracht. Trekker is gemeente Peel en Maas Jaarlijks in de planperiode Beslispunt 5 32 Programmamanagement samenwerking Om de voortgang van alle projecten te waarborgen, is apart programmamanagement nodig. Dit programmamanagement bewaakt ook de samenhang tussen de verschillende projecten. 33 Vermindering personele kwetsbaarheid van de samenwerking Bij de deelnemende gemeenten wordt, op basis van een eerste globale inventarisatie, een capaciteitstekort van % ervaren. Capaciteitstekort bij gemeenten is ook een veelgehoord landelijk knelpunt. Onderzoek in een vijftal regio s geeft eenzelfde soort beeld. Onvoldoende capaciteit komt tot uitdrukking in het vertraagd realiseren van noodzakelijke investeringen en onvoldoende aandacht voor onderzoek, analyses en weloverwogen (strategische tactische) keuzes. Juist dit laatste aspect leidt tot verkeerde keuzes en suboptimalisatie met als gevolg het niet of onvoldoende bereiken Pagina 45 van 57

48 Actieprogramma van de potentiële mogelijkheden tot besparingen. Het bekende gezegde van pennywise en pound-foolish. Jaarlijks wordt miljoen door de vijf samenwerkende gemeenten omgezet in de afvalwaterketen. De ambitie van de samenwerking is om tenminste 10 % kostenreductie te bereiken (2,5 3 miljoen per jaar). Deze ambitie kan alleen werkelijkheid worden als de personele kwetsbaarheid wordt opgelost. Er zijn 3 strategieën te onderkennen die hierbij helpen: Schaalvergroting en standaardisering. Optimaliseren van de huidige inzet van mensen en middelen (doorlichten en optimaliseren werkprocessen). Het organiseren van ontbrekende capaciteit. Door samen te werken wordt er gewonnen op het tekort aan capaciteit. De regio Limburgse Peelen heeft dit al op onderdelen aangetoond. Door de wijze waarop mensen en middelen worden ingezet (slimmer organiseren) is mogelijk om nog een extra slag te maken om het tekort te verminderen. Funest is het als er een blijvend tekort resteert waardoor er een onvoldoend vermogen van de samenwerkende gemeenten resteert om haar sturende rol waar te maken. Dit leidt onafwendbaar tot verkeerde afwegingen en besluiten die sterk kostenverhogend werken. De afvalwaterketen is immers een kapitaalintensieve keten waarbij ondermaatse beslissingen grote financiële gevolgen kennen. Om die reden is het van groot belang dat het geprioriteerde project Vermindering personele kwetsbaarheid van de samenwerking inzicht gaat geven in de vereiste capaciteit en de optimale werkorganisatie. Trekker is gemeente Weert. 6.4 Verdeling externe kosten De acties zijn ook voorzien van een (globale) raming van externe kosten, van een raming van benodigde tijd en van een verdeling van de externe kosten en tijdsbesteding over de verschillende partijen. Waterschap Peel en Maasvallei stelt de benodigde middelen beschikbaar uit een algemeen budget dat zal worden ingezet voor de uitvoering van samenwerkingsprojecten binnen het totale waterschapsgebied. Uitgangspunt hierbij is dat het waterschap, (incl. WBL) een aantoonbaar belang heeft bij de uitvoering van deze projecten. Waar nodig zullen projecten nader worden uitgewerkt in business cases die afzonderlijk aan de besturen van het waterschap worden voorgelegd. Het restant van de kosten is verdeeld naar rato van inwoneraantal over de gemeenten. De totale verdeling van de kosten is in onderstaande tabel weergegeven, de kosten zijn in de kostendekkingsberekeningen in de GRP n opgenomen. Tabel G: Externe kosten actieprogramma per partij Beslispunt 4b Pagina 46 van 57

49 Actieprogramma 6.5 Tijdsbeslag Om de acties uit te kunnen voeren, is tijd nodig. Per actie is een trekker benoemd, die verantwoordelijk is voor het uitvoeren van de actie. Dat wil niet zeggen dat diegene alles zelf moet doen, de trekker formeert een team om zich heen die de actie gaat uitvoeren, met externe ondersteuning als dat nodig is. In onderstaande tabel is op hoofdlijn de tijdbesteding per jaar aangegeven. Hieruit blijkt dat er per partner per jaar zo n 20 dagen nodig zijn voor de acties. Deze tijd is nodig om de acties ook daadwerkelijk goed uit te voeren! Momenteel wordt deze tijd nog niet structureel besteed, het betreft dus een uitbreiding van de inspanning. Het is een investering in tijd, die de komende jaren zeker voordeel zal gaan opleveren. De acties zijn bedoeld om door middel van verdergaande samenwerking op de totale inzet van personeel te kunnen besparen, de kwaliteit te verhogen en de kwetsbaarheid van onze organisaties op dit vlak te verminderen. De kost gaat dus even voor de baat uit. We merken wel op dat als we deze onderzoeken zelf en alleen zouden uitvoeren, we veel meer tijd zouden moeten besteden. Tabel H: Samenvatting tijdbesteding actieprogramma Beslispunt 4c jaar uren als Leudal Maasgouw Nederweert Peel en Maas Weert Waterschap/WBL 2012 trekker volger trekker volger trekker volger trekker volger trekker volger uren periode dagen periode uur per dag 6.6 Besparingen (minder meer) Er is berekend wat het de individuele partijen had gekost als de acties die nu gezamenlijk zijn afgesproken, individueel zouden worden uitgevoerd. Het totaal aan externe kosten bij gezamenlijke acties is begroot op 1,5 miljoen euro. Als elke partij de acties afzonderlijk zou uitvoeren, zouden de kosten circa 2,2 miljoen bedragen. Het voordeel van de samenwerking bedraagt dus afgerond 0,7 miljoen euro in de periode Daartegenover staat dat de extra personele inzet ook geld kost. Als we daarmee rekening houden, bedraagt de netto besparing afgerond 0,4 miljoen. 6.7 Uitbreiding Het Actieprogramma wordt uitgebreid met 4 nieuwe partijen, die alle vier bijdragen in de kosten. De externe kosten zijn voor een aantal acties verhoogd, voor veel acties blijven ze ondanks de uitbreiding gelijk. Dat betekent extra voordeel doordat de kosten door meer partijen worden gedragen. Ook gaan de nieuwe deelnemers enkele nieuwe projecten trekken. Zo neemt Roermond het Meetplan over van Weert en Roerdalen de inventarisatie van het gemalen beheer van Leudal en de duurzame onkruidbestrijding van Peel en Maas. Pagina 47 van 57

50 Actieprogramma Echt-Susteren neemt actie 17, het opstellen van een plan van aanpak voor gemalenbeheer over van Leudal. De totaalkosten voor externe ondersteuning voor het actieprogramma nemen toe tot 1,7 miljoen. Als elke partij de acties afzonderlijk zou uitvoeren, zouden de kosten circa 3,3 miljoen bedragen. Het voordeel van de samenwerking bedraagt dus afgerond 1,6 miljoen euro in de periode Daartegenover staat dat de extra personele inzet ook geld kost. Als we daarmee rekening houden, bedraagt de netto gezamenlijke besparing afgerond 1 miljoen. Het aantal totaal benodigde uren neemt toe omdat er meer partijen deelnemen, dat vergt meer afstemming en overleg. In onderstaande tabel is een indicatie van het aantal benodigde dagen per partij voor de hele periode gegeven. De benodigde inzet voor het trekken en volgen van de acties blijft gemiddeld op 20 dagen per deelnemende partij. Tabel I: Indicatie tijdbesteding actieprogramma met uitbreiding jaar uren als Leudal Maasgouw Nederweert Peel en Maas Weert Echt-Susteren Roerdalen Roermond WPM/WBL WRO 2012 trekker volger trekker volger trekker volger trekker volger trekker volger uren periode dagen periode uur per dag Pagina 48 van 57

51 7 Consequenties van de besparingen (minder meer) 7.1 Algemeen In de vorige hoofdstukken zijn in de laatste paragrafen de (geraamde) besparingen benoemd. In dit hoofdstuk gaan we in op de consequenties van de besparingen die we tot nu toe in dit proces hebben bepaald ten opzichte van de stand van zaken in de oude GRP n. De besparingen bereiken we zoals aangegeven door het uitvoeren van gezamenlijk onderzoek, door alternatieve manieren van beschouwing bij de milieumaatregelen (doen we de goede dingen goed) en door het slimmer omgaan met vervanging en relining. Besparingen in de operationele sfeer zijn incidenteel al wel meegenomen (zo heeft Peel en Maas in de begroting al lagere bedragen gehanteerd voor reiniging en inspectie en heeft Weert het budget voor kolkenreiniging drastisch naar beneden bijgesteld), maar worden in volle omvang de komende jaren duidelijk, na uitvoering van de acties uit het actieprogramma. De basis voor dit hoofdstuk is de besparing in geld die is becijferd. Daarnaast is er ook een besparing in tijdsbesteding, die we echter op dit moment moeilijker zichtbaar te maken is. Na uitvoering van het actieprogramma is daar meer over te zeggen. Deels betreft het overigens uitgaven die we zouden moeten doen, maar waar we in de praktijk door capaciteitsgebrek niet aan toekomen. 7.2 Besparing gebiedsbreed van 10%. Een van de doelstellingen van dit samenwerkingsproces is het bereiken van een gebiedsbrede besparing van 10% op de uitgaven ten opzichte van de oude GRP n. Deze doelstelling hebben we gehaald. Op de geraamde vervangingsinvesteringen is door een gewijzigde strategie een gemiddelde besparing berekend van 24% ten opzichte van de geraamde bedragen in de oude GRP n. Vervangingskosten maken gemiddeld circa 40-45% uit van de totale brede rioleringskosten. Dat betekent dat de totale kosten hierdoor al met zo n 10% zijn gedaald. Daarbij komende de geraamde besparingen op de maatregelen van helder naar schoon water en de besparingen op de operationele taken die de komende jaren na het uitvoeren van de acties duidelijk zullen worden. 7.3 Consequenties voor de prognoses van de rioolheffingen In dit hoofdstuk geven we de consequenties weer voor de rioolheffingen. In de oude GRP n zijn rioolrechten berekend en de ontwikkeling daarvan in de toekomst. Deze geven we eerst weer. De uitgaven voor gezamenlijke acties zijn opgenomen in de kostendekkingsberekeningen van de individuele gemeenten. Ook de nieuwe aanpak voor de milieumaatre- uitbreiding d1.docx revisie D2 Pagina 49 van 57c

52 Consequenties van de besparingen (minder meer) gelen en voor het omgaan met vervanging en relining is toegepast (behalve bij Leudal). De tweede figuur geeft de prognoses van de heffingen op basis van de afspraken in dit afvalwaterplan. Figuur 7-1: Prognose rioolheffing oude situatie (bron: benchmark Noordlimburgse gemeenten) Figuur 7-2: Prognose ontwikkeling rioolheffing AWP situatie 7.4 Aandachtspunten Binnen de huidige samenwerking zijn er actiepunt trekkers benoemd. Door niet allemaal zich met elke actie te bemoeien, wordt voordeel behaald. Iedereen profiteert vervolgens wel van de uitkomsten van de acties. De trekkers voor de acties zijn nu benoemd op grond van interesse en deskundigheid. Er heeft nog geen evenredige verdeling van de tijdbesteding plaatsgevonden. Pagina 50 van 57

53 Consequenties van de besparingen (minder meer) Mogelijk dat daar nog een verdeelsleutel voor moet worden bedacht. Er heeft zich een aantal partijen gemeld buiten ons samenwerkingsverband die ook graag willen gaan meedoen. Daarvoor geldt dat meedoen ook meebetalen betekent, zowel in geld als in tijd. NB Voor Maasgouw is na de totstandkoming van het eerste AWP een definitieve berekening worden gemaakt. Ook merken we op dat Nederweert in 2011 de rioolheffing op basis van hernieuwde berekeningen al heeft verlaagd van 267,38 tot 234,82. Te zien is dat er natuurlijk nog steeds individuele verschillen zijn, maar dat in vier van de vijf gevallen aanzienlijk lagere rioolheffingen zijn berekend. Alleen gemeente Leudal blijft hierop achter, maar die gaan in 2012 een nieuw GRP opstellen waarin de voordelen zullen worden verdisconteerd. 7.5 Uitbreiding Ook voor de nieuwe deelnemende gemeenten betekent het doorvoeren van de uitgangspunten en werkwijzen Limburgse Peelen een verlaging van de benodigde rioolheffing ten opzichte van de berekening in de oude GRP n. NB Voor Roermond moet nog een definitieve berekening worden gemaakt 5. In de eerste figuur staan de rioolheffingen zoals die in de oude GRP n zijn berekend, geïndexeerd naar prijspeil rioolheffingen berekend en de ontwikkeling daarvan in de toekomst Echt-Susteren GRP 2008, pp Roerdalen GRP 2008, pp 2013 Roermond GRP 2008 variant 2, pp 2013, gecorrigeerde eenheden 100 Figuur 7-3: Prognose ontwikkeling rioolheffing oude GRP'n 5 Voor Roermond is de heffing volgens het oude GRP gecorrigeerd voor het aantal heffingseenheden. In de nieuwe situatie is geen rekening gehouden met (forse) groei, in het oorspronkelijke oude GRP wel. Dit zou een goede vergelijking bemoeilijken. Pagina 51 van 57

54 Consequenties van de besparingen (minder meer) De uitgaven voor gezamenlijke acties zijn opgenomen in de kostendekkingberekeningen van de nieuwe deelnemende gemeenten. Ook de nieuwe aanpak voor de milieumaatregelen en voor het omgaan met vervanging en relining is toegepast. De gevolgen hiervan zijn verwerkt in de tweede figuur. Te zien is dat de berekende heffingen ook hier aanzienlijk lager zijn dan in de oude situatie Echt-Susteren GRP not Roerdalen GRP not 2013 Roermond GRP not Figuur 7-4: Prognose rioolheffingen nieuwe AWP situatie De hoogte van de benodigde rioolheffingen van de individuele gemeenten zijn niet gelijk. Dat komt onder andere door: verschillen in lengte riolering per heffingseenheid/aansluiting (Echt-Susteren 16,6 meter, Roerdalen 14,8 meter, Roermond 12,5 meter); verschillen in ouderdom van de riolering (Echt-Susteren en Roerdalen gemiddeld 30 jaar, Roermond gemiddeld 40 jaar); verschillen in de exploitatielasten per heffingseenheid/aansluiting (Echt-Susteren 122,- per eenheid, Roerdalen 61,- per eenheid, Roermond 80,- per eenheid); verschillen in rioolheffingsmaatstaf (Echt-Susteren en Roermond vast bedrag per perceel, Roerdalen m3 drinkwaterverbruik). De komende jaren zullen in het kader van het Actieprogramma de werkwijzen, toerekeningen en uitgangspunten verder tegen het licht worden gehouden. Pagina 52 van 57

55 8 Vervolg: het organiseren van de samenwerking In de voorgaande paragrafen hebben we aangegeven welke stappen in de samenwerking we de afgelopen periode hebben gezet. We hebben met elkaar een groot actieprogramma opgezet om de samenwerking in te vullen, de kwaliteit van de afvalwaterketenzorg te verbeteren, de kwetsbaarheid te verminderen en de kosten te verlagen of minder te laten toenemen. De komende jaren moeten de acties worden uitgevoerd en het voordeel worden verzilverd. Momenteel zijn binnen de gemeenten ruim 20 fte bezig met de rioleringszorg (excl voorbereiding en toezicht investeringswerken). Een eerste globale raming geeft aan dat er circa fte nodig zijn. Dit tekort wordt ook bij de meeste gemeenten zo ervaren. De komende planperiode moet nader onderzoek plaatsvinden naar de werkelijk benodigde personele capaciteit, zoals ook in de afzonderlijke GRP n aangegeven. Samenwerking is vanuit dit oogpunt ook nodig om de druk op de personele capaciteit te verminderen. Het waterschap en WBL kunnen hier hun rol in spelen. Ook de kwetsbaarheid wordt door samenwerking verminderd. Samenwerken is geen vrijblijvende aangelegenheid en vergt een organisatorische borging. De rol van gemeenten als eerste overheid voor de burger staat onder druk. Niet voor niets zoeken gemeenten op steeds meer terreinen elkaar op om een antwoord te geven op noodzakelijke bezuinigingen, dreigende kwetsbaarheid, afnemende innovatiekracht en het dreigende verlies van kwaliteit en dienstverlening. Een duidelijke trend in de ontwikkeling van de lokale overheid. Doelmatigheid in de waterketen moet dan ook geplaatst worden in de context van deze trend. We moeten de komende jaren dan ook verder nadenken over mogelijke samenwerkingsmodellen, waarin de samenwerking ook organisatorisch kan worden geborgd en minder afhankelijk wordt van de personen die nu trekker zijn van diverse acties. In dit hoofdstuk wordt, als doorkijk naar de toekomst, een drietal mogelijke samenwerkingsmodellen genoemd. Het zijn twee uitersten en een middenvorm als een schets van mogelijkheden. Deze kunnen uitgangspunt zijn voor verdergaand onderzoek naar de organisatorische invulling. De middenvorm ligt momenteel het meest voor de hand als groeimodel vanuit de huidige situatie. We geven daar een aantal handvatten voor de eerste vervolgstappen Model 1: huidige (project)aanpak doorzetten Tot nu toe zijn samenwerkingsinitiatieven als project (op ad-hoc basis) opgepakt. Dat betekent dat gekeken werd wie van de deelnemers zich op basis van interesse en beschikbare tijd kon en wilde inzetten om zaken nader uit te werken. Dit model heeft tot op heden, met externe ondersteuning op onderdelen, afdoende gewerkt. uitbreiding d1.docx revisie D2 Pagina 53 van 57c

56 Vervolg: het organiseren van de samenwerking Gezien ons actieprogramma en de ontwikkelingen binnen de Limburgse Peelen kunnen we de vraag stellen of met deze aanpak de voordelen optimaal kunnen worden gerealiseerd en of onze samenwerking niet toe is aan een volgende stap. Een meer gestructureerde aanpak met borging van inzet van capaciteit wordt steeds belangrijker. In het kader van het zetten van een volgende stap in de samenwerking is alvast nagedacht over hoe we de nadelen van het huidige samenwerkingsmodel kunnen opheffen en beter invulling geven aan de genoemde 3 K s. In meer algemene zin zijn de mogelijkheden van enkele samenwerkingsvorm en opbrengsten ervan in termen van kennis, kwaliteit, capaciteit en kwetsbaarheid beschreven in onderstaande figuren. Figuur 8-1: Voorbeeld samenwerkingsmodel 1 Pagina 54 van 57

57 Vervolg: het organiseren van de samenwerking Model 2: uitvoeringsorganisatie Een ander, vergaand model waaraan kan worden gedacht is dat van de uitvoeringsorganisatie in de vorm van een afvalwaterketenbedrijf. Voor de uitvoering van de watertaken wordt een afzonderlijke organisatie opgericht. Op basis van contracten wordt de invulling van de zorgtaken daar aan uitbesteed. Een bedrijfsmatige opzet moet leiden tot een doelmatigheidswinst. Figuur 8-2: Voorbeeld samenwerkingsmodel 2 Bij de uitvoering van dit model zijn nog twee mogelijkheden. Er kan worden uitgegaan van het toevoegen van alle (operationele) rioleringsmensen vanuit de organisaties naar deze uitvoeringsorganisatie. Een alternatief is het zoeken naar een markpartij die hier invulling aan geeft. In de praktijk zal, gegeven het bestaande tekort aan personeel altijd een tussenvorm van deze twee moeten worden gerealiseerd Model 3: er tussen in: de virtuele organisatie Omdat een samenwerkingsvorm als Model 2 een grote veranderingsinspanning vraagt, geven we ook een tussenliggende vorm, de virtuele samenwerkingsorganisatie. Het basisconcept is dat voor de samenwerkingsprojecten uit de huidige organisaties mensen worden ingezet. Hun inzet wordt door de gehele groep betaald, dit kan door inzet van uren in een van de projecten of door betaling van een vergoeding. Het streven is daarbij om een eenvoudige onderlinge verrekening te bepalen. Pagina 55 van 57

58 Vervolg: het organiseren van de samenwerking Figuur 8-3: Voorbeeld samenwerkingsmodel 3 Beslispunt 5 Een eerste stap in deze vorm kan de vorming van een zogenoemd Afvalwaterteam zijn. Binnen het afvalwaterteam worden alle afvalwatertaken gecoördineerd en afspraken gemaakt over de uitvoering, zowel op strategisch (beleid) als op operationeel (jaarprogramma) niveau. Het (afval)waterteam is samengesteld uit: vertegenwoordigers van de gemeenten Leudal, Maasgouw, Nederweert, Peel en Maas en Weert; vertegenwoordiger waterschap Peel en Maasvallei; vertegenwoordiger Waterschapsbedrijf Limburg; een trekker / programmamanager die de samenhang in de (afval)waterketen en de voortgang van het (Afval)waterteam bewaakt. Voor het Afvalwaterteam zouden we de volgende taken kunnen omschrijven: Detailleren van het actieprogramma, jaarplan, begroting en financiële verrekening; Opstellen van de (jaarlijkse of halfjaarlijkse) voortgangsrapportage aan het managementteam; Uitvoeren of doen uitvoeren van de taken en activiteiten zoals die in het actieprogramma zijn opgenomen; Coördineren en afstemmen van de (afval)watertaken binnen de Limburgse Peelen; Programmeren van onderzoek en maatregelen op basis van de meerjarenplanning uit de gemeentelijke rioleringsplannen (GRP) van de betrokken gemeenten en de meerjarenplanning uit het waterbeheersplan van het waterschap, voor zover niet in het actieprogramma opgenomen; Inzet van ambtenaren van de partners, uitgaande van kennis, vaardigheid en inzetbaarheid; Pagina 56 van 57

59 Vervolg: het organiseren van de samenwerking Coördineren en plannen van inzet van inhuurkrachten; Begeleiden van taken die zijn uitbesteed. De programmamanager is voorzitter van het Afvalwaterteam. De deelnemers aan het (Afval)waterteam blijven in dienst van de eigen organisatie. De eigen organisaties faciliteren de deelnemers aan het (Afval)waterteam, zodat zij hun bijdrage aan het (Afval)waterteam kunnen leveren. Pagina 57 van 57

60 Bijlage 1 Afspraken standaardlevensduren, eenheidsprijzen c.a.

61 Bijlage 1 : Afspraken standaardlevensduren, eenheidsprijzen c.a. Standaardlevensduren worden gebruikt om te kunnen aangeven wanneer een rioleringsobject (put, buis, gemaal) aan vervanging toe is als er niet voldoende bekend is over de daadwerkelijke toestand (inspectiegegevens). Het bepaalt wanneer in de lange termijnplanning een uitgave wordt opgevoerd. Afgesproken is om uit te gaan van de volgende standaardlevensduren. vrijvervalriolen aangelegd voor 1970: 60 jaar; vrijvervalriolen aangelegd na 1970: 80 jaar; Persleidingen: 60 jaar. Voor gemalen en gemaalonderdelen zijn verschillende standaardlevensduren aangehouden. Nederweert, Peel en Maas en Weert hanteren (in jaren): Leudal gaat vooralsnog uit van 15 jaar voor mechanisch/elektrische componenten en 50 jaar voor het bouwkundige deel, Maasgouw gaat vooralsnog uit van 15 respectievelijk 45 jaar. Voor de berekening van de strategische vervangingskosten die in het GRP worden opgenomen, is afgesproken uit te gaan van de eenheidsprijzen uit de Leidraad Riolering, prijspeil De ervaring bij de partijen is dat deze prijzen zodanig ruim zijn dat indexering naar prijspeil 2012 achterwege kan blijven. Omdat rioleringswerken in combinatie met werken aan wegen en openbaar groen plaatsvinden, is afgesproken dat 10% van het budget op basis van de Leidraad Rioleringprijzen wordt opgebracht vanuit de budgetten voor wegen en openbaar groen. Leudal is vooralsnog uitgegaan van de gegevens van het vigerende GRP. Nederweert heeft voor de vrijvervalriolering in het buitengebied aangepaste prijzen gehanteerd. In Weert wordt jaarlijks euro bijgedragen door onderhoud wegen en groen en euro door verkeer (algemene dienst).

62 Bijlage 1 : Afspraken standaardlevensduren, eenheidsprijzen c.a. (Vervolg 1) Tabel J: Afgesproken eenheidsprijzen GRP vervanging en relining vrijvervalriolering (prijspeil 2013) uitbreiding d1.docx, revisie D2

63 Bijlage 1 : Afspraken standaardlevensduren, eenheidsprijzen c.a. (Vervolg 2) Berekening van de geraamde gemiddelde besparing op de vervangingsinvesteringen. tov oude GRP vervangingsuitgaven vervangingsuitgaven idem, prijspeil 2012 alleen vervanging alleen vervanging vervanging+ vervanging+ gemiddeld Gemeente datum oud GRP oude GRP totaal oude GRP per jaar 2%/jr nu 80 jaar nu per jaar relining nu 80 jaar relining nu per jaar voordeel per jaar Leudal Maasgouw nov Nederweert Peel en Maas div Weert Uitbreiding prijspeil 2013 Echt-Susteren Roerdalen Roermond uitbreiding d1.docx, revisie D2

64 Bijlage 2 Actielijst Samenwerking Afvalwaterketen Limburgse Peelen

65 Bijlage 2 : Actielijst Samenwerking Afvalwaterketen Limburgse Peelen Actieprogramma Samenwerking Afvalwaterketen Limburgse Peelen gewijzigd door uitbreiding Raming eigen uren Onderzoekskosten (extern) op te nemen in de GRP'n partijen: Raming elke partij apart 18% 1 10 Nr Omschrijving Prioriteit Periode Waarom? Trekker externe kosten externe kosten Frequentie 75,00 trekker volgers Leudal Maasgouw Nederweert Peel en Maas Weert Echt-Susteren Roerdalen Roermond WPM/WBL WRO 1 Communicatie C Peel en Maas Per jaar Databeheer: inventarisatie en opstellen plan van aanpak I, V, A Maasgouw Eenmalig Hydraulisch functioneren: opstellen meetplan I, V, A Roermond Eenmalig Hydraulisch functioneren: Monitoring overstorten/uitvoeren meetplan I, V, A Weert Per jaar Hydraulisch functioneren: actualiseren meetplan I, V, A Weert keer per 5 jaar a Hydraulisch functioneren: meetapparatuur I, V, A Weert PM Eenmalig 6 Hydraulische controleberekeningen: uitvoeren voor vrijverval, drukriolering, persleidingen en waterlopen, ook Fv I, V, A Weert Per jaar Monitoring infiltratievoorzieningen I, A Nederweert Eenmalig Beheer infiltratievoorzieningen EB Nederweert per jaar Reiniging en inspectie: inventarisatie en gezamenlijke aanbesteding kolkenreiniging EB Peel en Maas Per jaar Reiniging en inspectie: opstellen inspectieplan EB Peel en Maas Per jaar Reiniging en inspectie: opstellen reinigingsplan EB Peel en Maas Per jaar Reiniging en inspectie: uitvoeren inspectieplan EB Peel en Maas in vgrp'en opgenomen Reiniging en inspectie: uitvoeren reinigingsplan (incl. slibverwerking) EB Peel en Maas in vgrp'en opgenomen Verordening: gezamenlijk opstellen aansluitverordening EB Leudal eenmalig Waterloket (incl. watertoets) A Waterschap eenmalig Gemalenbeheer: inventarisatie huidige situatie EB Roerdalen eenmalig Gemalenbeheer: opstellen plan van aanpak (incl. storingsdienst en drukriolering) EB Echt-Susteren eenmalig Grondwatermeetnet: opstellen plan van aanpak I, A Waterschap eenmalig Planvorming: opstellen gezamenlijk BRP+ en OAS Weert eenmalig Planvorming: actualiseren BRP+ en OAS Weert keer per 5 jaar Verordening: gezamenlijk opstellen heffingsverordening/ heffingsmaatstaf Leudal eenmalig Verordening: gezamenlijk opstellen hemelwaterverordening/ hemel- en grondwaterverordening Leudal eenmalig Grondwatermeetnet: uitvoeren en inrichten van het meetnet I, A Waterschap eenmalig Grondwatermeetnet: uitlezen, verwerken en onderhouden meetnet I, A Waterschap Per jaar Begrotingsstructuur: opstellen gezamenlijke structuur (in relatie met benchmark) Nederweert keer per 5 jaar Duurzame onkruidbestrijding: opstellen plan van aanpak Roerdalen eenmalig Strategie lozingen buitengebied (w.o. IBA s) voor contract aflowaterschap eenmalig Kostendekkingsplan: opstellen model Nederweert eenmalig Planvorming: gemeenschappelijk GRP en afvalwaterplan Maasgouw keer per 5 jaar Reiniging en inspectie: uitvoering onderhoud aan duikers en andere kunstwerken, waterpartijen Peel en Maas in vgrp'en opgenomen 31 Reiniging en inspectie: voorbereiding onderhoud aan duikers en andere kunstwerken, waterpartijen Peel en Maas Per jaar Programmamanagement samenwerking Per jaar, t/m Vermindering personele kwetsbaarheid van de samenwerking V, EB Weert PM Per jaar WRO beraadt zich nog over een mogelijke bijdrage in de acties 23 en 24. uitbreiding d1.docx, revisie D2

66 Bijlage 3 Wetsteksten

67 Bijlage 3 : Wetsteksten Wet milieubeheer Zorgplicht stedelijk afvalwater Artikel De gemeenteraad of burgemeester en wethouders dragen zorg voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater dat vrijkomt bij de binnen het grondgebied van de gemeente gelegen percelen, door middel van een openbaar vuilwaterriool naar een inrichting als bedoeld in artikel 3.4 van de Waterwet. 2. In plaats van een openbaar vuilwaterriool en een inrichting als bedoeld in het eerste lid kunnen afzonderlijke systemen of andere passende systemen in beheer bij een gemeente, waterschap of een rechtspersoon die door een gemeente of waterschap met het beheer is belast, worden toegepast, indien met die systemen blijkens het gemeentelijk rioleringsplan eenzelfde graad van bescherming van het milieu wordt bereikt. Hemel- en grondwaterverordening Artikel 10.32a 1. De gemeenteraad kan bij verordening bepalen dat: a. bij het brengen van afvloeiend hemelwater of van grondwater op of in de bodem of in een voorziening voor de inzameling en het transport van afvalwater, wordt voldaan aan de in die verordening gestelde regels, en b. het brengen van afvloeiend hemelwater of van grondwater in een voorziening voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater binnen een in die verordening aangegeven termijn wordt beëindigd. 2. Van de mogelijkheid, bedoeld in het eerste lid, onderdeel b, wordt geen gebruikgemaakt, indien van degene bij wie afvloeiend hemelwater of grondwater vrijkomt redelijkerwijs geen andere wijze van afvoer van dat water kan worden gevergd. Waterwet Zorgplicht zuivering Artikel Zuivering van stedelijk afvalwater gebracht in een openbaar vuilwaterriool geschiedt in een daartoe bestemde inrichting onder de zorg van een waterschap. Een zodanige inrichting kan worden geëxploiteerd door het waterschap zelf dan wel door een rechtspersoon die door het bestuur van het waterschap met die zuivering is belast. 2. In afwijking van het eerste lid kunnen het bestuur van het betrokken waterschap en de raad van een betrokken gemeente op voorstel van één van beide partijen besluiten, dat de zuivering van daarbij aangewezen stedelijk afvalwater in die gemeente, vanaf een daarbij te bepalen tijdstip, geschiedt in een daartoe bestemde inrichting onder de zorg van die gemeente. Een besluit als bedoeld in de vorige volzin kan slechts worden genomen op grond dat zulks aantoonbaar doelmatiger is voor de zuivering van stedelijk afvalwater. 3. Het bestuur van het waterschap en de raad van de betrokken gemeente beslissen op een voorstel als bedoeld in het tweede lid, binnen één jaar na de dag waarop het door de raad van de betrokken gemeente dan wel door het bestuur van het

68 Bijlage 3 : Wetsteksten (Vervolg 1) waterschap is ontvangen. Bij gebreke van overeenstemming binnen die termijn beslissen, de beide partijen gehoord, gedeputeerde staten. Zorgplicht hemelwater Artikel De gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders dragen zorg voor een doelmatige inzameling van het afvloeiend hemelwater, voor zover van degene die zich daarvan ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen, redelijkerwijs niet kan worden gevergd het afvloeiend hemelwater op of in de bodem of in het oppervlaktewater te brengen. 2. De gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders dragen tevens zorg voor een doelmatige verwerking van het ingezamelde hemelwater. Onder het verwerken van hemelwater kunnen in ieder geval de volgende maatregelen worden begrepen: de berging, het transport, de nuttige toepassing, het, al dan niet na zuivering, terugbrengen op of in de bodem of in het oppervlaktewater van ingezameld hemelwater, en het afvoeren naar een zuiveringtechnisch werk. Zorgplicht grondwater Artikel De gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders dragen zorg voor het in het openbaar gemeentelijke gebied treffen van maatregelen teneinde structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van het waterschap of de provincie behoort. 2. De maatregelen, bedoeld in het eerste lid, omvatten mede de verwerking van het ingezamelde grondwater, waaronder in ieder geval worden begrepen de berging, het transport, de nuttige toepassing en het, al dan niet na zuivering, op of in de bodem of in het oppervlaktewater brengen van ingezameld grondwater, en het afvoeren naar een zuiveringtechnisch werk. Samenwerking Artikel 3.8 Waterschappen en gemeenten dragen zorg voor de met het oog op een doelmatig en samenhangend waterbeheer benodigde afstemming van taken en bevoegdheden waaronder het zelfstandige beheer van inname, inzameling en zuivering van afvalwater. uitbreiding d1.docx revisie D2

69 Bijlage 4 Gevoerde overleggen samenwerkingstraject 2011

70 Bijlage 4 : Gevoerde overleggen samenwerkingstraject 2011 De volgende overleggen zijn voor het AWP gevoerd door de oorspronkelijke groep: In het kader van de aansluiting van Echt-Susteren, Roerdalen en Roermond is door deze nieuwe deelnemers drie maal overlegd.

71 Bijlage 5 Maatregelen "Van helder naar schoon water"

72 Bijlage 5 : Maatregelen "Van helder naar schoon water"

73 Bijlage 5 : Maatregelen "Van helder naar schoon water" (Vervolg 1)

74 Bijlage 5 : Maatregelen "Van helder naar schoon water" (Vervolg 2) Gemeente Kern Omschrijving Planning Bedrag Prijspeil Prijspeil Korting Netto oorspronkelijk % bedrag Weerter methode ex BTW euro * 1000 euro * 1000 euro * 1000 Peel en Maas Egchel Maatregelen Overstort / Jacobusstraat Beringe Maatregelen Overstort / Kanaalstraat Maatregelen Overstort / Paulus Potterstraat Grashoek Maatregelen Overstort / Helenaveensew eg Helden/Panningen Maatregelen Overstort / Groenstraat Maatregelen Overstort / Ninnesw eg Maatregelen Overstort / Loosteeg Maatregelen Overstort / Tuindersw eg Maatregelen Overstort en / Stogger Maatregelen Overstort / Onderseveld Koningslust Maatregelen Overstort / Schenskensw eg Kessel Maatregelen Overstort 01615G / Industrieterrein Kruisberg Maatregelen Overstort / Beeselsew eg Maasbree Maatregelen Overstort 543A / Op de Kemp Baarlo Maatregelen Overstort 5093 / Vergelt Maatregelen Overstort 225 / van Crieckenbeekstraat Maatregelen Overstort 5682 / de Bong Meyel afkoppelen 7,4 ha, in exploitatiekosten opgenomen Aanpassen gemaal Hofw eg 38 -> 65 m3/h Extra Afkoppelen Afkoppelen aanleg groene buffer Grashoek Anleg HWA riool Tuindersw eg Panningen

75 Bijlage 5 : Maatregelen "Van helder naar schoon water" (Vervolg 3)

76 Bijlage 5 : Maatregelen "Van helder naar schoon water" (Vervolg 4) Gemeente kern omschrijving herkomst (OAS) investering subsidie netto investering planning Echt-Susteren Afkoppelen verhard oppervlak Dieterderweg, Reinoud van Gelderstraat, Waterplan Willibrodusstraat, Patersweg, Heulsterstraat, Onderkampstraat, Dr. Mostartstraat en Barbarastraat Afkoppelen verhard oppervlak Bosstraat en Rijdstraat (in combinatie met Waterplan herinrichting weg en evt. groen nabij beek) Afkoppelen Oranjestraat en Irenestraat Waterplan Afkoppelen verhard oppervlak Brantstraat en Bosweg Waterplan Aanleg groene berging achter overstort (met BBL) Bosweg Waterplan Afkoppelen deel oostelijke ringweg en Beijerstraat, Markies de Schenkweg, Waterplan Randenborgweg en Meijlartsweg, naar Vloedgraaf. Vormt basis regenwaterafvoerroute. Afkoppelen/ aanleg groene berging voor bemalingsgebied Gebroek Waterplan Afkoppelen verhard oppervlak sportpark De Bandert Waterplan Waterplan Afkoppelen Susteren Zuid met afvoer regenwaterstelsel Oude Rijksweg Noord Bypass Bandert TOTAAL Echt-Susteren

77 Bijlage 5 : Maatregelen "Van helder naar schoon water" (Vervolg 5) Gemeente kern omschrijving herkomst (OAS) investering subsidie netto investering planning Roerdalen Optimalisatie maatregelen uit OAS OAS RWZI Roermond: Groene berging (tbv basisinspanning) OAS RWZI Roermond: Groene berging (tbv KRW) OAS RWZI Roermond: Overige maatregelen: Afkoppelen verhard oppervlak (verschillende locaties) TOTAAL Roerdalen

78 Bijlage 5 : Maatregelen "Van helder naar schoon water" (Vervolg 6) Gemeente kern omschrijving herkomst (OAS) investering subsidie netto investering planning Roermond RM Asenray - Spikkerweg groene berging KRW RR9260A Roerstreek Noord Plaatsen afvoerbegrenzer (i.s.m. WBL) hydraulisch en milieutec RR9260A Roerstreek Noord afkoppelen waterkwaliteitsspoor PM Borgeind Plaatsen afvoerbegrenzer (i.s.m. WBL) hydraulisch en milieutec PM SW1203 Reubenberg afkoppelen KRW SW8401a Molenstraat groene berging KRW SW316b Schoolbroek groene berging KRW SWRO Middelhoven afkoppelen waterkwaliteitsspoor SWRO Middelhoven groene berging KRW SWRO03 Boutestraat groene berging KRW SWRO04 Beekstraat afkoppelen waterkwaliteitsspoor SWRO04 Beekstraat groene berging KRW SWR06b Past Pinckenstr afkoppelen waterkwaliteitsspoor SWR06b Past Pinckenstr groene berging KRW SWROBa Graeterhofweg - Boukoul realiseren randvoorziening waterkwaliteitsspoor SWROBa Graeterhofweg - Boukoul groene berging KRW TOTAAL Roermond

79 Bijlage 5 : Maatregelen "Van helder naar schoon water" (Vervolg 7)

80

81

Afvalwaterplan Limburgse Peelen Samenwerking in de afvalwaterketen Gemeente Leudal Gemeente Nederweert Gemeente Maasgouw Gemeente Peel en Maas Waterschap Peel en Maasvallei / Waterschapsbedrijf Limburg

Nadere informatie

Onderwerp Afvalwaterplan Limburgse Peelen en Gemeentelijk Rioleringsplan Peel en Maas

Onderwerp Afvalwaterplan Limburgse Peelen en Gemeentelijk Rioleringsplan Peel en Maas Raadsvoorstel Raadsvergadering :26 juni 2012 Voorstel : 2012-063 Agendapunt : Zaaknummer : 1894/2011/7601 Documentnummer : 1894/2012/80753 Datum : Onderwerp Afvalwaterplan Limburgse Peelen

Nadere informatie

Samenvatting Gemeentelijk Rioleringsplan Wormerland. planperiode 2013 t/m 2017

Samenvatting Gemeentelijk Rioleringsplan Wormerland. planperiode 2013 t/m 2017 Samenvatting Gemeentelijk Rioleringsplan Wormerland planperiode 2013 t/m 2017 13 maart 2012 1.1 Inleiding De gemeente is wettelijk verplicht een Gemeentelijk Rioleringsplan (hierna te noemen: GRP) op te

Nadere informatie

Presentatie GRP Commissievergadering 6 oktober Peter Borkus, Susanne Naberman

Presentatie GRP Commissievergadering 6 oktober Peter Borkus, Susanne Naberman Presentatie GRP 2016-2020 Commissievergadering 6 oktober Peter Borkus, Susanne Naberman Programma Inhoud Waarom een nieuw GRP? Evaluatie afgelopen planperiode Een gezonde leefomgeving Een veilige leefomgeving:

Nadere informatie

Beslisdocument college van Peel en Maas

Beslisdocument college van Peel en Maas Beslisdocument college van Peel en Maas Document openbaar: Ja Zaaknummer: 1894/2016/809351 Documentnummer: 1894/2016/809356 Besluitnummer: 36 6.2 Onderwerp: Vaststelling Waterketenplan en Gemeentelijk

Nadere informatie

Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens

Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens Ir. Emil Hartman Senior adviseur duurzaam stedelijk waterbeheer Ede, 10 april 2014 Inhoud presentatie Wat en hoe van afkoppelen Wat zegt de wet over hemelwater

Nadere informatie

Tubbergen o. gemeente. Aan de gemeenteraad. Vergadering: 8 september 2014. Nummer: Tubbergen, 28 augustus 2014

Tubbergen o. gemeente. Aan de gemeenteraad. Vergadering: 8 september 2014. Nummer: Tubbergen, 28 augustus 2014 gemeente Tubbergen o Aan de gemeenteraad Vergadering: 8 september 2014 Nummer: 9A Tubbergen, 28 augustus 2014 Onderwerp: Vaststellen verordening op de afvoer van hemelwater en grondwater. Samenvatting

Nadere informatie

VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD

VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD Onderwerp: Gemeentelijk rioleringsplan Registratienummer: 00538296 Op voorstel B&W d.d.: 31 maart 2015 Datum vergadering: 26 mei 2015 Portefeuillehouder: Helm Verhees Rol gemeenteraad:

Nadere informatie

Bouwlokalen INFRA. Het riool in Veghel. Veghel in cijfers en beeld (1) Veghel in cijfers en beeld (2) Veghel in cijfers en beeld (3)

Bouwlokalen INFRA. Het riool in Veghel. Veghel in cijfers en beeld (1) Veghel in cijfers en beeld (2) Veghel in cijfers en beeld (3) Bouwlokalen INFRA Innovatie onder het maaiveld / renovatie van rioolstelsels Het riool in Veghel Jos Bongers Beleidsmedewerker water- en riolering Gemeente Veghel 21 juni 2006 Veghel in cijfers en beeld

Nadere informatie

Raadsvoorstel. drs A.J. Ditewig 18 februari 2010. 05 januari 2010. De raad wordt voorgesteld te besluiten:

Raadsvoorstel. drs A.J. Ditewig 18 februari 2010. 05 januari 2010. De raad wordt voorgesteld te besluiten: Portefeuillehouder Datum raadsvergadering drs A.J. Ditewig 18 februari 2010 Datum voorstel 05 januari 2010 Agendapunt Onderwerp Gemeentelijke watertaken De raad wordt voorgesteld te besluiten: het bijgaande

Nadere informatie

Basisopleiding Riolering Module 1

Basisopleiding Riolering Module 1 Basisopleiding Riolering Module 1 Cursusboek Nieuwegein, 2013 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, augustus 2013 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie 1.1 Niets

Nadere informatie

Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt

Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt Waarom aan de slag in de Agniesebuurt? Oude stadswijken zoals de Agniesebuurt, die dichtbebouwd zijn met veel verharding en weinig open water en groen, zijn kwetsbaar

Nadere informatie

Financiële actualisatie 2014 notitie GRP Nederweert

Financiële actualisatie 2014 notitie GRP Nederweert Financiële actualisatie 2014 notitie GRP Nederweert 2012-2016 Definitief Grontmij Nederland B.V. De Bilt, 3 juli 2014 Verantwoording Titel : Financiële actualisatie 2014 notitie GRP Nederweert 2012-2016

Nadere informatie

Raadsvergadering 29 januari Nr.: 11. AAN de gemeenteraad. Onderwerp: Vaststellen Watertakenplan DAL/W²

Raadsvergadering 29 januari Nr.: 11. AAN de gemeenteraad. Onderwerp: Vaststellen Watertakenplan DAL/W² Raadsvergadering 29 januari 2018 Nr.: 11 AAN de gemeenteraad Onderwerp: Vaststellen Watertakenplan DAL/W² 2018-2022. Portefeuillehouder: Wethouder P. Prins. Ter inzage liggende stukken: Collegebesluit

Nadere informatie

Doorkiesnummer : (0495) 575 345 Agendapunt: - ONDERWERP AANLEIDING EN DOELSTELLING

Doorkiesnummer : (0495) 575 345 Agendapunt: - ONDERWERP AANLEIDING EN DOELSTELLING Zanddijk, Dingeman OG S1 RAD: RAD121212 2012-12-12T00:00:00+01:00 BW: BW121106 voorstel gemeenteraad Vergadering van de gemeenteraad van 12 december 2012 Portefeuillehouder : H.A. Litjens Behandelend ambtenaar

Nadere informatie

Beleidsplan (afval)waterbeheer Maas en Mergelland

Beleidsplan (afval)waterbeheer Maas en Mergelland Beleidsplan (afval)waterbeheer Maas en Mergelland 2013-2017 Samenwerking (afval)waterbeheer Maas en Mergelland Grontmij Nederland B.V. De Bilt, 17 december 2012 Verantwoording Titel : Beleidsplan (afval)waterbeheer

Nadere informatie

* * RAADSVOORSTEL. Raadsvergadering van Stuk/nummer Agendapunt 2 februari 2010 KNDK/2009/

* * RAADSVOORSTEL. Raadsvergadering van Stuk/nummer Agendapunt 2 februari 2010 KNDK/2009/ *0010100120094142* RAADSVOORSTEL Raadsvergadering van Stuk/nummer Agendapunt 2 februari 2010 KNDK/2009/4142 9.3 Datum: 15-12-2009 Verzonden: 21 januari 2010 Aan de gemeenteraad. Onderwerp: Vaststelling

Nadere informatie

B&W Vergadering. Gemeenteraad B&W Vergadering 6 juni 2017

B&W Vergadering. Gemeenteraad B&W Vergadering 6 juni 2017 2.1.7 Waterketenplan Limburgse Peelen 2017-2021 en Gemeentelijk Rioleringsplan Roermond 2017-2021 1 Dossier 1792 voorblad.pdf B&W Vergadering Dossiernummer 1792 Vertrouwelijk Nee Vergaderdatum 6 juni 2017

Nadere informatie

Het waterbeleid van de provincie Limburg is beschreven in het Provinciaal Waterplan Limburg, dd. 20 november 2009.

Het waterbeleid van de provincie Limburg is beschreven in het Provinciaal Waterplan Limburg, dd. 20 november 2009. Memo Ter attentie van Project management Den Dekker B.V. Datum 03 januari 2013 Distributie Projectnummer 111850-01 Onderwerp Parkeerterrein Jumbo Heythuysen Geachte heer Bosman, 1 WATERBELEID Het streven

Nadere informatie

De Veranderende Zorgplicht

De Veranderende Zorgplicht De Veranderende Zorgplicht Ede 23 april 2015 Frans Debets Debets b.v. i.s.m. Een korte versie van een cursus op 14 juni 1- De Veranderende Waterwetwetgeving 1. Achtergronden en betekenis van de veranderingen

Nadere informatie

12 Hemelwateruitlaat of riooloverstort

12 Hemelwateruitlaat of riooloverstort 12 Hemelwateruitlaat of riooloverstort 12.1 Inleiding Gemeenten hebben de taak om hemelwater en afvalwater in te zamelen. Het hemelwater wordt steeds vaker opgevangen in een separaat hemelwaterriool. Vanuit

Nadere informatie

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2016 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over onder andere

Nadere informatie

Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen

Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen Stand van zaken voorjaar 2013 In het Bestuursakkoord Water (mei 2011) zijn afspraken gemaakt over onder andere het vergroten van de doelmatigheid in de waterketen.

Nadere informatie

BergBezinkBassin Zie toelichting in begrippenlijst bij bergbezinkbassin.

BergBezinkBassin Zie toelichting in begrippenlijst bij bergbezinkbassin. Bijlage 1 Afkortingen en begrippen Afkortingen AWZI Zie RWZI BBB (v)brp CZV DWA DOB GRP HWA / RWA IBA KRW MOR NBW (-Actueel) OAS RIONED BergBezinkBassin Zie toelichting in begrippenlijst bij bergbezinkbassin.

Nadere informatie

GEMEENTE ROERMOND. Raadsvoorstelno. : 2013/055/1 Agendapuntno.: Datum : 10 september 2013 Portefeuille: RU

GEMEENTE ROERMOND. Raadsvoorstelno. : 2013/055/1 Agendapuntno.: Datum : 10 september 2013 Portefeuille: RU GEMEENTE ROERMOND Raadsvoorstelno. : 2013/055/1 Agendapuntno.: Datum : 10 september 2013 Portefeuille: RU Onderwerp: Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP)-notitie 2013-2016 en Samenwerking in de afvalwaterketen.

Nadere informatie

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen Stand van zaken voorjaar 2015 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over onder

Nadere informatie

Samenhang en samenvatting vgrp+, Waterplan, BRP

Samenhang en samenvatting vgrp+, Waterplan, BRP Samenhang en samenvatting vgrp+, Waterplan, BRP Uden gastvrij voor water Kenmerk: 11-10044-JV 14 september 2011 Ingenieursbureau Moons 1 Inhoudsopgave 1 SAMENHANG... 3 2 SAMENVATTING... 4 2.1 KOERSWIJZIGINGEN...

Nadere informatie

GRP 2014-2018 Gemeente Tynaarlo. Naar een nieuw gemeentelijk rioleringsplan.

GRP 2014-2018 Gemeente Tynaarlo. Naar een nieuw gemeentelijk rioleringsplan. GRP 2014-2018 Gemeente Tynaarlo Naar een nieuw gemeentelijk rioleringsplan. Landelijk beleid en ontwikkelingen Gemeentelijke zorgplicht watertaken: Zorgen voor een doelmatige inzameling en een doelmatig

Nadere informatie

Raadsvergadering : 20 juni 2011 Agendanr. 13

Raadsvergadering : 20 juni 2011 Agendanr. 13 Raadsvergadering : 20 juni 2011 Agendanr. 13 Voorstelnr. : R 6837 Onderwerp : Gemeentelijk Rioleringsplan 2010-2015 Stadskanaal, 1 juni 2011 Beslispunten 1. Het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2010-2015

Nadere informatie

Waterketenplan Limburgse Peelen

Waterketenplan Limburgse Peelen Waterketenplan Limburgse Peelen 2017-2021 Samenwerking een stap verder! Definitief Grontmij Nederland B.V. Houten, 3 februari 2016 Verantwoording Titel : Waterketenplan Limburgse Peelen 2017-2021 Subtitel

Nadere informatie

Voorstel voor de Raad

Voorstel voor de Raad Voorstel voor de Raad Datum raadsvergadering : 26 november 2015 Agendapuntnummer : XV, punt 5 Besluitnummer : 1952 Portefeuillehouder : Wethouder Jan van 't Zand Aan de gemeenteraad Onderwerp: Watertakenplan

Nadere informatie

Afvalwaterplan DAL/W 2 In vogelvlucht. Gemeente Delfzijl Gemeente Appingedam Gemeente Loppersum Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s

Afvalwaterplan DAL/W 2 In vogelvlucht. Gemeente Delfzijl Gemeente Appingedam Gemeente Loppersum Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s In vogelvlucht Gemeente Delfzijl Gemeente Appingedam Gemeente Loppersum Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s watersysteem De afvalwaterketen Wij beschouwen de afvalwaterketen als één geheel,

Nadere informatie

Beheerplan Afvalwater, Regenwater en Grondwater

Beheerplan Afvalwater, Regenwater en Grondwater @ Grontmij @ Grontmij Beheerplan Afvalwater, Regenwater en Grondwater 2006-2010 Ontwerp, september 2005 Gemeente Dordrecht Stadswerken Memo Plaats Kenmerk Houten, 30 september 2005 300905/UG 188120 Aan

Nadere informatie

Functionele eisen 1. Geen (onaanvaardbaar) gezondheidsrisico. Bescherm volksgezondheid. Beperk overlast en hinder Voorkom schade.

Functionele eisen 1. Geen (onaanvaardbaar) gezondheidsrisico. Bescherm volksgezondheid. Beperk overlast en hinder Voorkom schade. Doelen Functionele eisen 1. Geen (onaanvaardbaar) gezondheidsrisico. 2. Geen (onaanvaardbare) economische schade of maatschappelijke hinder door wateroverlast. Bescherm volksgezondheid Beperk overlast

Nadere informatie

Raadsvoorstel Reg. nr : 1010217 Ag nr. : Datum : 18-05-10

Raadsvoorstel Reg. nr : 1010217 Ag nr. : Datum : 18-05-10 Ag nr. : Onderwerp Verordening op de afvoer van hemelwater en grondwater Status besluitvormend Voorstel 1. Vast te stellen de Verordening op de afvoer van hemelwater en grondwater; 2. De kosten van het

Nadere informatie

minder meer!! we gaan de uitdaging aan! kostenstijging beperken, uitgangspunt: 12,7 miljoen/jaar in 2020

minder meer!! we gaan de uitdaging aan! kostenstijging beperken, uitgangspunt: 12,7 miljoen/jaar in 2020 ambities: minder meer!! we gaan de uitdaging aan! kostenstijging beperken, uitgangspunt: 12,7 miljoen/jaar in 2020 deskundigheid (uitvoering watertaken) door gezamenlijke aanpak ontwikkelen en door schaal

Nadere informatie

Notitie. Visiedocument GRP/BRP Brummen. 1 Inleiding - 15.004012 -

Notitie. Visiedocument GRP/BRP Brummen. 1 Inleiding - 15.004012 - Notitie Contactpersoon Gwendolijn Vugs Datum 1 mei 2015 Kenmerk N001-1229319GBV-avd-V02-NL Visiedocument GRP/BRP Brummen 1 Inleiding Het huidig Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) van de gemeente Brummen

Nadere informatie

Bijlagen: Gemeentelijk Rioleringsplan , inclusief samenvatting

Bijlagen: Gemeentelijk Rioleringsplan , inclusief samenvatting svoorstel Onderwerp: Vaststellen Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2010-2015 Portefeuillehouder: J. Kuper Dienst Gebied Inrichting en beheer J. Vos, telefoon (0591-68 52 82) Aan de gemeenteraad Voorgesteld

Nadere informatie

Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg XE Steenwijk Steenwijk, 19 mei 2009 Nummer voorstel: 2009/58

Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg XE Steenwijk Steenwijk, 19 mei 2009 Nummer voorstel: 2009/58 Voorstel aan de raad Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg 1 8331 XE Steenwijk Steenwijk, 19 mei 2009 Nummer voorstel: 2009/58 Voor raadsvergadering d.d.: 02-06-2009 Agendapunt: Onderwerp:

Nadere informatie

Doelmatig beheer waterketen samenvatting-

Doelmatig beheer waterketen samenvatting- euro/jaar Doelmatig beheer keten samenvatting- -eindrapport commissie feitenonderzoek- 200 Drinkprijs, rioolrecht en zuiveringsheffing gecorrigeerd voor belastingen en kostendekkendheid (prijspeil 2009)

Nadere informatie

Uitwerking hemelwaterbeleid gemeente Leeuwarderadeel

Uitwerking hemelwaterbeleid gemeente Leeuwarderadeel Uitwerking hemelwaterbeleid gemeente Leeuwarderadeel Voor: Opgesteld door: Versie 1 (14-06-2012) Uitwerking hemelwaterbeleid gemeente Leeuwarderadeel Dit document bevat 11 bladzijden. Ons kenmerk: 19312RA-MW-LED

Nadere informatie

Forum relinen 2014. "Renoveren als instrument voor verbeteren doelmatigheid" Huidige situatie. Opbouw. Visitatiecommissie.

Forum relinen 2014. Renoveren als instrument voor verbeteren doelmatigheid Huidige situatie. Opbouw. Visitatiecommissie. Forum Relinen & Rioolbeheer 2014 Datum: 20 november 2014 in Hotel Vianen Organisatie: Stichting Kenniscentrum Rioolrenovaties "Renoveren als instrument voor verbeteren doelmatigheid" Wat is doelmatigheid?

Nadere informatie

Stedelijke wateropgave. (van traditionele rioolvervanging

Stedelijke wateropgave. (van traditionele rioolvervanging Stedelijke wateropgave (van traditionele rioolvervanging i naar duurzame leefomgeving) Landelijke bijeenkomst waterambassadeurs 21-09-2010 Inhoud: Wettelijk kader en doelen Stand van zaken invulling sted.

Nadere informatie

^ T^ 2 5UOV2008 \Q5 S. 1. Inleiding

^ T^ 2 5UOV2008 \Q5 S. 1. Inleiding E E R H U CB O W A A Raadsvergadering: Besluit: Voorstelnummfif R D 2 5UOV2008 ^ T^ \Q5 S Agendanr. Voorstelnr. Onderwerp Aan de Raad, 2008-105 Formulering beleid voor zorgplichten hemel- en grondwater,

Nadere informatie

Figuur 1 Zuiveringsinstallatie

Figuur 1 Zuiveringsinstallatie Richtlijn 91/271/EEG: Situatierapport ex artikel 16 Nederland, situatie op 31 december 1998 Inzameling, transport en behandeling van afvalwater in Nederland Bij allerlei activiteiten in huis en bedrijf

Nadere informatie

Impressie(informatieavond(rioolvervanging(Straatweg( Datum:(8(september(2015( Opstelling(verslag:(Tineke(van(Oosten(en(Sieb(de(Jong((cgOH)(

Impressie(informatieavond(rioolvervanging(Straatweg( Datum:(8(september(2015( Opstelling(verslag:(Tineke(van(Oosten(en(Sieb(de(Jong((cgOH)( Impressie(informatieavond(rioolvervanging(Straatweg( Datum:(8(september(2015( Opstelling(verslag:(Tineke(van(Oosten(en(Sieb(de(Jong((cgOH)( Indeling(van(de(avond:(van(19.00(uur(tot(21.00(uur(konden(bewoners(van(de(Straatweg(informatie(

Nadere informatie

TOETSING VERBREED GRP

TOETSING VERBREED GRP Dit document beschrijft de toetsing van het verbreed GRP op hoofdlijnen. De toetsing is op volledigheid en niet op inhoud. Het is een hulpmiddel bij het maken van afspraken over het proces van het opstellen

Nadere informatie

Wij, de Limburgse partners in de

Wij, de Limburgse partners in de Samen vormgeven Haalbare stappen Wij, de Limburgse partners in de waterketen, zetten ons met en voor onze burgers en bedrijven in voor het betaalbaar en duurzaam invullen van het waterbeheer en de drinkwatervoorz1en1ng.

Nadere informatie

Bijlage 1. Lijst met afkortingen en begrippen

Bijlage 1. Lijst met afkortingen en begrippen Bijlage 1. Lijst met afkortingen en begrippen VERKLARENDE WOORDENLIJST Afkortingen AMvB... Algemene Maatregel van Bestuur BARIM... Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer BBB... Bergbezinkbassin

Nadere informatie

Afvalwaterbeleidsplan BMWE/NZV

Afvalwaterbeleidsplan BMWE/NZV Afvalwaterbeleidsplan BMWE/NZV Afvalwaterteam BMWE/NZV, 27 november 2013 Inhoud Aanleiding Ketenbenadering Maatregelen Kosten en Baten Specificatie Bedum Organisatie Aanleiding BMWE samenwerking Vier nieuwe

Nadere informatie

Programma Water en klimaatveranderingen

Programma Water en klimaatveranderingen Programma Water en klimaatveranderingen Ger Renkens / Luuk Postmes 7 juni 2016 Doel Beschermen van de volksgezondheid en het milieu en het leveren van een bijdrage aan het in stand houden en verbeteren

Nadere informatie

ADVIES BURGEMEESTER EN WETHOUDERS. Datum B&W-vergadering : 10-11-2009 Openbaar Onderwerp : Grondwaterbeleid

ADVIES BURGEMEESTER EN WETHOUDERS. Datum B&W-vergadering : 10-11-2009 Openbaar Onderwerp : Grondwaterbeleid ADVIES BURGEMEESTER EN WETHOUDERS Datum B&W-vergadering : 10-11-2009 Openbaar Onderwerp : Grondwaterbeleid Portefeuillehouder(s) : F.J.W. Saelman, Afdelingshoofd/hoofd OW: F. Hottinga Paraaf : Paraaf:

Nadere informatie

Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen

Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen Stand van zaken voorjaar 2014 In het Bestuursakkoord Water (mei 2011) zijn afspraken gemaakt over onder andere het vergroten van de doelmatigheid in de waterketen.

Nadere informatie

Beleidsuitgangspunten Riolering/water Berg en Dal 2016-2020

Beleidsuitgangspunten Riolering/water Berg en Dal 2016-2020 Riolering/water Berg en Dal 2016-2020 gemeente Berg en Dal (per 2-1-2016) Grontmij Nederland B.V. De Bilt, 4 maart 2015 Verantwoording Titel : Beleidsuitgangspunten Riolering/water Berg en Dal 2016-2020

Nadere informatie

Aan u wordt voorgesteld bijgevoegd verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan 2011-2015 vast te stellen.

Aan u wordt voorgesteld bijgevoegd verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan 2011-2015 vast te stellen. Raadsvoorstel: Nummer: 2010-633 Onderwerp: Vaststellen verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan 2011-2015(vGRP2011-2015) Datum: 6 april 2011 Portefeuillehouder: A.J. Rijsdijk/ T. van der Torren Raadsbijeenkomst:

Nadere informatie

ALGEMENE VERGADERING. 16 december 2010 Waterketen / BWK

ALGEMENE VERGADERING. 16 december 2010 Waterketen / BWK V E R G A D E R D A T U M S E C T O R / A F D E L I N G 16 december 2010 Waterketen / BWK S T U K D A T U M N A A M S T E L L E R 2 december 2010 A.C. de Ridder ALGEMENE VERGADERING AGENDAPUNT 8 Voorstel

Nadere informatie

Water- en Rioleringsplan

Water- en Rioleringsplan Water- en Rioleringsplan 2017-2021 Inleiding Hemelwater Oppervlaktewater overstort Afvalwater Grondwater Drinkwater Beleidskader Wet Milieubeheer afname- en zorgplicht voor afvalwater verplichting WRP

Nadere informatie

2. Bestuurlijke aanleiding en vraag De aanleiding voor het opstellen van het Afvalwaterketenplan is

2. Bestuurlijke aanleiding en vraag De aanleiding voor het opstellen van het Afvalwaterketenplan is Aan D&H 5 februari 2013 VOORSTEL Portefeuillehouder Documentnummer 277188 Programma Projectnummer Afdeling Opsteller Bijlage(n) Onderwerp Afvalwaterketenplan Elburg, Nunspeet B. van Vreeswijk Waterketen

Nadere informatie

F. Buijserd burgemeester

F. Buijserd burgemeester Gemeente Nieuwkoop College van Burgemeester en Wethouders raadsvoorstel portefeuillehouder opgesteld door Registratienummer collegebesluit 14.22243 G. Elkhuizen Beheer Openbare Ruimte / Kees Hoogervorst

Nadere informatie

Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2013-2016 Roermond

Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2013-2016 Roermond Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2013-2016 Roermond Een notitie Definitief Grontmij Nederland B.V. De Bilt, 6 september 2013 Verantwoording Titel : Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2013-2016 Roermond

Nadere informatie

Programma van de avond: vgrp 2015-2019 Inwonersbijeenkomst. Positie vgrp5 gemeentebeleid. Even voorstellen. Relaties met beleid / plannen

Programma van de avond: vgrp 2015-2019 Inwonersbijeenkomst. Positie vgrp5 gemeentebeleid. Even voorstellen. Relaties met beleid / plannen vgrp 2015-2019 Inwonersbijeenkomst 8 Januari 2015 19:45 20:00 20:05 20:15 22:00 Programma van de avond: Welkom en voorstelronde Toelichting doel bijeenkomst Wat is een vgrp? Gesprek met de inwoners adv

Nadere informatie

Breed Water Plan gemeentelijke watertaken 2010-2015

Breed Water Plan gemeentelijke watertaken 2010-2015 Breed Water Plan gemeentelijke watertaken 2010-2015 stedelijk afvalwater, afvloeiend hemel Water en grondwater in Amsterdam Waternet is de gemeenschappelijke organisatie van het Waterschap Amstel, Gooi

Nadere informatie

Bijlage 3. Doelen functionele eisen en maatstaven

Bijlage 3. Doelen functionele eisen en maatstaven Bijlage 3. Doelen functionele eisen en maatstaven Tabel 3-1 Doelen, functionele eisen en maatstaven voor de rioleringszorg (stedelijk afvalwater en regenwater) Doelen Functionele Eisen Maatstaven 1. Inzameling

Nadere informatie

EEN BODEM VOOR WATER

EEN BODEM VOOR WATER EEN BODEM VOOR WATER Hemel en grondwaterbeleid Breda 2011 RWZI De gemeente is verantwoordelijk voor de afvoer van afvalwater naar de rioolwaterzuivering (RWZI: een soort wasmachine voor water). RWZI De

Nadere informatie

AGENDAPUNT 3.2. ONTWERP. Onderwerp: wijziging Richtlijnen Overname Afvalwater Nummer:

AGENDAPUNT 3.2. ONTWERP. Onderwerp: wijziging Richtlijnen Overname Afvalwater Nummer: VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR AGENDAPUNT 3.2. Onderwerp: wijziging Richtlijnen Overname Afvalwater Nummer: 875410 In D&H: 11-11-2014 Steller: Ir. N. Admiraal In Cie: BMZ Telefoonnummer: (030) 634 5779

Nadere informatie

Gemeentelijk Rioleringsplan Oostzaan

Gemeentelijk Rioleringsplan Oostzaan Gemeentelijk Rioleringsplan Oostzaan planperiode 2013 t/m 2017 ONTWERP OVER-gemeenten Afdeling Gebied- en Wijkzaken WORMER Grontmij Nederland B.V. Alkmaar, 20 juni 2012, revisie Verantwoording Titel :

Nadere informatie

Behorende bij: Raadsvoorstel ter vaststelling van het verbreed gemeentelijk rioleringsplan 5 (vgrp-5)

Behorende bij: Raadsvoorstel ter vaststelling van het verbreed gemeentelijk rioleringsplan 5 (vgrp-5) Behorende bij: Raadsvoorstel ter vaststelling van het verbreed gemeentelijk rioleringsplan 5 (vgrp-5) Datum: 7-8-2015 Onderwerpen 1. De na te streven afvoercapaciteit van de rioolstelsels; 2. De wijze

Nadere informatie

Van rioleringszaak naar gemeentelijke watertaak. De Wet gemeentelijke watertaken toegelicht

Van rioleringszaak naar gemeentelijke watertaak. De Wet gemeentelijke watertaken toegelicht Van rioleringszaak naar gemeentelijke watertaak De Wet gemeentelijke watertaken toegelicht Van rioleringszaak naar gemeentelijke watertaak De Wet gemeentelijke watertaken toegelicht Inhoudsopgave Samenvatting

Nadere informatie

1. INLEIDING 1.1 ALGEMEEN. 1.2 DE WATERTOETS. NOTITIE

1. INLEIDING 1.1 ALGEMEEN. 1.2 DE WATERTOETS. NOTITIE NOTITIE Onderwerp : Waterparagraaf Opdrachtgever : A.E.C. Vestjens Projectnummer : BIM-079-01 Projectomschrijving : Gezondheidscentrum te Neer Opgesteld door : ing. R. Peeters Paraaf: Datum : 18 oktober

Nadere informatie

Samenwerken in de waterketen in Zaanstreek Waterland

Samenwerken in de waterketen in Zaanstreek Waterland Notitie voor de raadsledenbijeenkomst Zaanstreek-Waterland op 29 november 2017 Samenwerken in de waterketen in Zaanstreek Waterland Sinds 2013 werken de acht gemeenten, hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

Nadere informatie

Omgevingswet en gezamenlijk investeringsprogramma

Omgevingswet en gezamenlijk investeringsprogramma Communicatie 2016 #Samenwaw Omgevingswet en gezamenlijk investeringsprogramma Gert Dekker Inhoudsopgave Omgevingswet in vogelvlucht Consequenties stedelijk waterbeheer Hoe anticiperen in organisatie en

Nadere informatie

Watertoets De Cuyp, Enkhuizen

Watertoets De Cuyp, Enkhuizen Watertoets De Cuyp, Enkhuizen Definitief Bouwfonds Ontwikkeling Grontmij Nederland B.V. Alkmaar, 6 april 2009 Verantwoording Titel : Watertoets De Cuyp, Enkhuizen Subtitel : Projectnummer : 275039 Referentienummer

Nadere informatie

Bijlage IV Watertoets. Uitgevoerd door R. Zuidema, 14 juni 2014

Bijlage IV Watertoets. Uitgevoerd door R. Zuidema, 14 juni 2014 Bijlage IV Watertoets Uitgevoerd door R. Zuidema, 14 juni 2014 datum 14-6-2014 dossiercode 20140614-4-9150 Geachte heer / mevrouw R. Zuidema, U heeft een watertoets uitgevoerd op de website http://www.dewatertoets.nl//.

Nadere informatie

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2017 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over onder andere

Nadere informatie

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2019 In het Bestuursakkoord Water (BA

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2019 In het Bestuursakkoord Water (BA Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2019 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over het vergroten

Nadere informatie

U heeft een watertoets uitgevoerd op de website http://www.dewatertoets.nl//. Op basis van deze toets volgt u de normale procedure.

U heeft een watertoets uitgevoerd op de website http://www.dewatertoets.nl//. Op basis van deze toets volgt u de normale procedure. datum 31-3-2014 dossiercode 20140331-63-8729 Geachte heer/mevrouw Jeroen Overbeek, U heeft een watertoets uitgevoerd op de website http://www.dewatertoets.nl//. Op basis van deze toets volgt u de normale

Nadere informatie

Voorstel aan : Gemeenteraad van 14 december 2009 Door tussenkomst

Voorstel aan : Gemeenteraad van 14 december 2009 Door tussenkomst Voorstel aan : Gemeenteraad van 14 december 2009 Door tussenkomst van Nummer : : Raadscommissie van 2 december 2009 Onderwerp : Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2010-2014 Bijlage(n) : 1. Gemeentelijk

Nadere informatie

Bijlage 1: Toelichting achtergronden en gebruik modelverordening voor de afvoer van hemelwater en grondwater

Bijlage 1: Toelichting achtergronden en gebruik modelverordening voor de afvoer van hemelwater en grondwater Bijlage 1: Toelichting achtergronden en gebruik modelverordening voor de afvoer van hemelwater en grondwater Met de inwerkingtreding van de Wet Gemeentelijke Watertaken per 1 januari 2008 is o.a. de Wet

Nadere informatie

INDELING INLEIDING (AANLEIDING?) GRONDWATERBEHEER IN DELEN DE WATERWET OVERLAST EN ONDERLAST: DE PROBLEMEN VERBONDEN.

INDELING INLEIDING (AANLEIDING?) GRONDWATERBEHEER IN DELEN DE WATERWET OVERLAST EN ONDERLAST: DE PROBLEMEN VERBONDEN. INDELING Grondwaterbeheer in de stad: een kans Peter den Nijs Inleiding Grondwaterbeheer in de stad: een kans Beleid grondwater stedelijk gebied Het wordt alleen maar slechter Afsluiting en vragen Grondwaterbeheer

Nadere informatie

Gemeente Doetinchem. Gemeentelijk Rioleringsplan Doetinchem 2010-2015. Witteveen+Bos. van Twickelostraat 2. postbus 233.

Gemeente Doetinchem. Gemeentelijk Rioleringsplan Doetinchem 2010-2015. Witteveen+Bos. van Twickelostraat 2. postbus 233. Gemeente Doetinchem Gemeentelijk Rioleringsplan Doetinchem 2010-2015 van Twickelostraat 2 postbus 233 7400 AE Deventer telefoon 0570 69 79 11 telefax 0570 69 73 44 INHOUDSOPGAVE blz. SAMENVATTING 1 1.

Nadere informatie

Nieuwe riolering in uw straat

Nieuwe riolering in uw straat R Nieuwe riolering in uw straat Vervangen riolering Binnenkort wordt de riolering in uw straat vervangen. Wat doet de gemeente en waarvoor bent u verantwoordelijk? We hopen in ieder geval dat u zo min

Nadere informatie

Feiten over de riolering

Feiten over de riolering Feiten over de riolering Prestaties Middelen en mensen Samenhangen Schaalverschillen Doeltreffendheid en doelmatigheid Stichting RIONED, februari 21 T.b.v. het feitenonderzoek in het kader van doelmatig

Nadere informatie

Omgevingswet en het stedelijk waterbeheer / waterketen

Omgevingswet en het stedelijk waterbeheer / waterketen Communicatie 2016 #Samenwaw Omgevingswet en het stedelijk waterbeheer / waterketen KNW 25 januari 2018 Gert Dekker De Omgevingswet De Omgevingswet, kerninstrumenten Doelen Maatregelen Regels Waterbeheerprogramma

Nadere informatie

Bijlage 1 Watertoets en (standaard) waterparagraaf

Bijlage 1 Watertoets en (standaard) waterparagraaf Bijlage 1 Watertoets en (standaard) waterparagraaf datum 2-3-2017 dossiercode 20170302-4-14760 Geachte heer / mevrouw R. Zuidema, U heeft een watertoets uitgevoerd op de website http://www.dewatertoets.nl//.

Nadere informatie

dat het met name in het buitengebied, wijken met een apart vuilwaterriool en op bedrijventerreinen wenselijk is om dit verbod te laten gelden;

dat het met name in het buitengebied, wijken met een apart vuilwaterriool en op bedrijventerreinen wenselijk is om dit verbod te laten gelden; CONCEPT Besluit gebiedsaanwijzing afvoer hemelwater (artikel 4:44 APV) Het college van burgemeester en wethouders van Apeldoorn; Overwegende dat artikel 4:44, eerste lid jo artikel 4:43 van de Algemene

Nadere informatie

Water in Eindhoven. Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans. 28 september Water in Eindhoven - Studiedag Lokaal waterbeleid, Antwerpen

Water in Eindhoven. Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans. 28 september Water in Eindhoven - Studiedag Lokaal waterbeleid, Antwerpen Water in Eindhoven Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans 28 september 2010 Aanleiding voor de stedelijke wateropgaven Maatregelen Effecten van maatregelen Omgaan met nieuwe extremen 1835 1921 2004

Nadere informatie

17 mei 2011. Thema avond Gemeentelijk Rioolplan

17 mei 2011. Thema avond Gemeentelijk Rioolplan FLO/2011/8572 17 mei 2011 Thema avond Gemeentelijk Rioolplan Doel van het rioolstelsel: Volksgezondheid en milieu; Afvoer vuil water naar waterzuivering; Afvoer schoon regenwater. Wettelijke regels en

Nadere informatie

Info-avond Riolerings- en wegeniswerken DOM-270/11/216-Z Borstekouterstraat - Fonteinstraat. Afkoppelingswerken op perceelsniveau

Info-avond Riolerings- en wegeniswerken DOM-270/11/216-Z Borstekouterstraat - Fonteinstraat. Afkoppelingswerken op perceelsniveau Info-avond Riolerings- en wegeniswerken DOM-270/11/216-Z Borstekouterstraat - Fonteinstraat Afkoppelingswerken op perceelsniveau 1 Toelichting afkoppelen Wat is scheiden en afkoppelen? Waarom scheiden?

Nadere informatie

: gemeente Heerde : Evert de Lange : Rob Boshouwers (DHV), Jasper Timmer (Waterschap Veluwe)

: gemeente Heerde : Evert de Lange : Rob Boshouwers (DHV), Jasper Timmer (Waterschap Veluwe) ogo MEMO Aan Van Kopie Dossier Project Betreft : gemeente Heerde : Evert de Lange : Rob Boshouwers (DHV), Jasper Timmer (Waterschap Veluwe) : BA7950-100-100 : Bedrijventerrein Wapenveld Noord : Watertoetsnotitie

Nadere informatie

Raadsstuk. Haarlem. Onderwerp Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan

Raadsstuk. Haarlem. Onderwerp Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan Haarlem Raadsstuk Onderwerp Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan 2018-2023 Nummer 2017/361078 Portefeuillehouder Sikkema, C.Y. Programma/beleidsveld 5.1 Openbare ruimte en mobiliteit Afdeling GOB/BBOR

Nadere informatie

Water in Tiel. 1 Naast regionale wateren die in beheer zijn bij de waterschappen, zijn er rijkswateren (de hoofdwateren

Water in Tiel. 1 Naast regionale wateren die in beheer zijn bij de waterschappen, zijn er rijkswateren (de hoofdwateren Water in Tiel Waterbeleid Tiel en Waterschap Rivierenland Water en Nederland zijn onafscheidelijk. Eigenlijk geldt hetzelfde voor water en Tiel, met de ligging langs de Waal, het Amsterdam Rijnkanaal en

Nadere informatie

4 Beleid voor afvalwater, grondwater, hemelwater en oppervlaktewater.

4 Beleid voor afvalwater, grondwater, hemelwater en oppervlaktewater. 4 Beleid voor afvalwater, grondwater, hemelwater en oppervlaktewater. Sinds enkele jaren heeft rioleringsbeheer een duidelijke wettelijke basis. De Wet gemeentelijke watertaken geeft gemeenten 3 zogenaamde

Nadere informatie

Gemeentelijk rioleringsplan Leusden

Gemeentelijk rioleringsplan Leusden Gemeentelijk rioleringsplan Leusden Planperiode 2009-2013 Stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater Ontwerp Gemeente Leusden postbus 150 3830 AD LEUSDEN Grontmij Nederland B.V. Houten, 2 december

Nadere informatie

1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen. Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen

1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen. Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 2 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Bestuurlijke overeenkomst voor Samenwerking

Nadere informatie

Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen

Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 2 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Bestuurlijke overeenkomst voor Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 3 Samenwerkingsovereenkomst

Nadere informatie

Verbreed gemeentelijk rioleringsplan Stichtse Vecht

Verbreed gemeentelijk rioleringsplan Stichtse Vecht Verbreed gemeentelijk rioleringsplan Stichtse Vecht Planperiode 2012-2016 Stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater Definitief Grontmij Nederland B.V. De Bilt, 2 augustus 2012 Verantwoording Titel

Nadere informatie

Rioleringsbeheerplan Terschelling

Rioleringsbeheerplan Terschelling Rioleringsbeheerplan Terschelling 2016-2020 augustus 2016 Team Techniek en Uitvoering 1 2 Inhoudsopgave 1 Samenvatting...4 2 Inleiding...5 2.1 Doelen...5 2.2 Afvalwater...5 2.3 Hemelwater...5 2.4 Grondwater...6

Nadere informatie

: Watertoets Den Omgang

: Watertoets Den Omgang Advies : Watertoets Den Omgang Datum : 22 juli 2016 Opdrachtgever : gemeente Landerd Ter attentie van : mevr. T. van Term Projectnummer : 211x08322 Opgesteld door i.a.a. : Toby van Baast : Jochem Rietbergen

Nadere informatie

Informatieavond Bouwkavels Molenbeek

Informatieavond Bouwkavels Molenbeek Informatieavond Bouwkavels Molenbeek Informatieavond Bouwkavels Molenbeek Programma informa+eavond 1. Welkom en uitleg van het proces na de ondertekening van de reserveringsovereenkomst door Ariën Schaap

Nadere informatie