HET GEMEENTELIJK BELASTINGGEBIED. Robbert Verkuijlen, coördinator belastingzaken VNG

Transcriptie

1 HET GEMEENTELIJK BELASTINGGEBIED Robbert Verkuijlen, coördinator belastingzaken VNG

2 VNG-ledenvergadering: Het gemeentelijk belastinggebied wordt uitgebreid door een keuze te maken uit de beschikbare alternatieven.tegelijkertijd wordt een aantal kleinere belastingen opgeheven. De totale belastingdruk stijgt niet door een navenante verlaging van de rijksbelastingen.

3 Aandelen overheidslagen in uitgaven (Bron:

4 Slechts een klein deel van de belasting- en premieopbrengst gaat naar gemeenten (Bron: rapport Adviescommissie Financiële ruimte voor gemeenten)

5 Vier sporen: 1. Meer ruimte voor belastingen op lokaal niveau 2. Meer ruimte voor investeringen. 3. Meer ruimte binnen de financiële verhoudingen. 4. Meer ruimte door het verleggen van geldstromen.

6 SCHUIF VAN RIJKSBELASTINGEN NAAR GEMEENTELIJKE BELASTINGEN - Band tussen bepalen en betalen (democratie) - Sturingsmogelijkheden eigen beleid - Opvang verdeelongelijkheden - Nu: belastinginstrument onmogelijk: 1% bijsturing in begroting is 10% bijsturen in belastingen (hefboom) - (Meer werkgelegenheid)

7 Actuele Aanleiding Rinnooy Kan: VNG formuleert ijkpunten belastingherziening bouwstenen kabinetsbrief verkiezingsprogramma s Kabinetsformatie

8 Ijkpunten VNG 1. Een groter belastinggebied is geen doel op zich, maar dient om de band tussen bepalen, betalen en verantwoorden te versterken. 2. Het moet gaan om een substantiële uitbreiding. 3. De horizontale, democratische verantwoording waarborgt verantwoorde heffing. Limitering van de opbrengsten via rijksregelgeving past daar niet bij. 4. Geen verhoging van de lastendruk. Uitbreiding van de gemeentelijke belastingen is onlosmakelijk verbonden met een navenante verlaging van de rijksbelastingen (mogelijk gemaakt door een verkleining van het gemeentefonds). 5. Voor de belastingbetaler is de herziening zo veel mogelijk inkomensneutraal. Koopkrachteffecten moeten worden geneutraliseerd. Dit vereist maatregelen van het Rijk. 6. Voor de belastingbetaler moet zichtbaar zijn dat er sprake is van een verschuiving en geen verhoging. Dit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van Rijk en gemeenten. 7. Vereenvoudiging door afschaffen kleinere heffingen is mogelijk voor zover er sprake is van aanvaardbare financiële gevolgen op gemeentelijk niveau.

9 Waar hebben we het over Kabinet én Rinnooy Kan Substantiële verschuiving - 4 miljard- door: - Verlaging belastinginkomsten Rijk op arbeid; - Corresponderende verlaging Gemeentefonds - Invoeren ingezetenenbelasting - (Her)invoeren bewonersozb

10 Waar hebben we het over 2 - Vereenvoudiging door afschaffen kleinere heffingen: reclamebelasting, hondenbelasting, forensenbelasting (apart punt: precario leidingen) - Kabinet: koppeling tarieven verschillende heffingen - Bekostiging handhaving

11 Kunnen we hier mee uit de voeten? - burger; - gemeenten; - vrijheid

12 Thema 1 burger - Impact voor individuele burgers CPB: - ingezetenenheffing koopkrachtneutraal (verhoging algemene heffingskorting)<0,1% - OZB: kleine effecten (verlaging eerste 2 schijven inkomstenbelasting)<0,3% - Van onzichtbaar naar zichtbaar

13 Thema 1 Aantal huishoudens Aantal 18+ Woningwaarde 7,7 miljoen 13 miljoen mln ingezetenenbelasting 2 miljard = 260 per huishouden of 154 per inwoner 18+ ozb 2 miljard = 0,063% * (gemiddelde wozwaarde van) = 276 per woning

14 Thema 2 Uitname uit Gemeentefonds Nu: algemene uitkering = ca. 16 miljard Straks: algemene uitkering = ca. 12 miljard Hoe vul je die uitname in? A. Per gemeente 25% van algemene uitkering B. Gerichte uitname gekoppeld aan nieuwe belastingcapaciteit C. Gerichte uitname gekoppeld aan bepaalde taken (beleidsvrijheid)

15 FINANCIËLE FLEXIBILITEIT Omvang clusters in de algemene uitkering Cluster Omvang (in miljarden) Eigen inkomsten -3,3 Werk en inkomen 1,9 Jeugd 1,0 Maatschappelijke ondersteuning 2,9 Educatie 2,1 Cultuur en ontspanning 3,3 Infrastructuur en gebiedsontwikkeling 4,2 Riolering en reiniging -0,4 Openbare orde en veiligheid 1,5 Bestuur en algemene ondersteuning 2,0 Overig 0

16 Variant Impact voor individuele gemeenten Per gemeente 25% van algemene uitkering Vereniging van Nederlandse Gemeenten Gemeenten met hoge uitkering uit GF (per inwoner) leveren meeste in (en hebben misschien wel meeste nodig.) Gerichte uitname (1) Gekoppeld aan de nwe belastingcapaciteit per gemeente (1) Bewoners OZB WOZ-waarde per gemeente / totale grondslag WOZ in NL (2) Ingezetenenheffing Uitname via maatstaf inwoners ( 154,58) Gerichte uitname (2) Gekoppeld aan specifieke beleidsveld Bijv. cluster Cultuur en ontspanning

17 Thema 2 A Ingezetenenheffing Impact voor individuele gemeenten: - Theoretisch per volwassene: verhoging heffingskorting = uitname uit gemeentefonds = heffing per inwoner= 154 euro - Complicatie: kwijtschelding (+bijstand). - A. Heffing gemiddeld naar 160 euro. Bij uitname gemeentefonds rekening houden met maatstaven lage inkomens, bijstandsontvangers, uitkeringsgerechtigden - B. Geen kwijtschelding (burger heeft meer geld)

18 Thema 2 B OZB Impact voor individuele gemeenten: - Uitgangspunt: korting uitkering afhankelijk van waarde - Sommetje: totale omvang schuif/ totale grondslag WOZ-waardes woningen in NL en WOZ-waarde individuele gemeente (negatieve verdeelmaatstaf belastingcapaciteit) - Vormgeving: 100% verevening voor uitbreiding, rekening houden met kwijtschelding

19 Spreiding belastinginkomsten 10% 2% 23% 38% OZB Toeristen Parkeren Honden Reclame/Precario Baat/BIZ Riool Afval Leges Rechten 2% 16% 0% 1% 1% 7%

20 Opbrengst belastingen 2016 miljoen Aantal 2016 OZB alle Parkeer Toeristen Precario Ca Forensen Roerende zaak 59 2

21 Opbrengst belastingen 2016 miljoen Reclamebel asting Baatbelasti ng Hondenbel asting Aantal gemeenten Afvalstoffen alle 1715 riool alle 1563

22 Thema 3 Opheffen kleinere heffingen - Macro klein/micro groot - Reclamebelasting (uitbreiding BIZ?) - Forensenbelasting (samenvoegen met toeristenbelasting??) - Hondenbelasting - Afwentelen argument?

23 Thema 4 Koppeling - Geen absolute limiet - Koppeling tarieven verschillende OZBen ingezetenenheffing - Motief rijk: geen afwenteling op nietinwoners - (Je mag 2x zoveel OZB heffen, maar dit heeft ook gevolgen voor ingezetenenheffing) - Vaste verhouding met bandbreedte (niet ingrijpen in huidige verhoudingen)

24 TOETSSTENEN KABINETSFORMATIE? geen doel op zich, onderdeel versterking van de maatschappelijke democratie. tenminste 4 miljard die in één keer wordt ingevoerd. Geen limitering van de jaarlijkse opbrengsten inkomensneutraal. (o.a. via smeerolie Rijk) Verschuiving, geen verhoging. (lokale Inzichtelijkheid en compensatie extra kwijtscheldingskosten

25 TOETSSTENEN KABINETSFORMATIE 2? Voor individuele gemeente bij invoering budgettair neutraal, Vereenvoudiging onder voorwaarde Staat niet op zichzelf, verband met: Ontwikkelagenda van de lokale democratie, Belastingherziening op landelijk niveau. Herziening gemeentefonds..