de Bibliotheek Deventer

Transcriptie

1 Oktober 2016 Toekomst van de Bibliotheek de Bibliotheek Deventer Een onderzoek naar de toekomst van de Bibliotheek

2 Inhoud Onepager 2 Conclusies en aanbevelingen 3 Verantwoording 7 1. Toekomstbeeld van de Bibliotheek over 10 jaar Toekomstbeeld Bibliotheek Relevantie van de Bibliotheek over 10 jaar Wensen t.a.v. Bibliotheek over 10 jaar Quotes van leden Deventer Bibliotheekconcepten van de toekomst Aansprekendheid Participatie van leden Wens van leden m.b.t. participatie in Bibliotheek Inhoud van participatie leden Toelichting leden over participatie in Bibliotheek 24 Bezoekersonderzoek 25 Bijlagen Steekproef BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 1

3 Onepager Met dit onderzoek geven we u inzicht in het beeld en de wensen van BiebPanelleden ten aanzien van de Bibliotheek in de toekomst. Wat moet de Bibliotheek bieden, welke bibliotheekconcepten spreken aan en op welke manier willen leden zelf actief zijn in de Bibliotheek? De Bibliotheek in de toekomst: boeken centrale rol Voor leden van de Bibliotheek Deventer hebben boeken ook over 10 jaar nog steeds een centrale rol in de Bibliotheek; dat wil zeggen die zijn één van de belangrijkste, spontaan genoemde, redenen om ook in de toekomst naar de Bibliotheek te gaan. Men heeft het dan vooral over fysieke boeken maar ook over (een ruim en actueel aanbod van) e-books. Leden noemen spontaan ook allerlei specifieke zaken met betrekking tot de ruimte die de Bibliotheek zou moeten bieden, en dat de Bibliotheek een ontmoetingsplek zou moeten zijn. Ook digitale diensten zijn voor een deel van de leden essentieel om in de toekomst gebruik te blijven maken van de Bibliotheek. Leden zeggen in de toekomst vooral belangstelling te hebben voor het lenen van boeken, leestips en het lezen van kranten & tijdschriften. Ook blijft er interesse in activiteiten en cursussen, al is dit wat minder dan in het totale Panel. Daarnaast zien we belangstelling voor de maatschappelijke functie van de Bibliotheek (hulp en advies op allerlei gebieden) en bij een (kleiner) deel van de leden ook voor nieuwere diensten zoals het uitproberen van nieuwe technische apparaten. Bibliotheekconcepten: lezen & informatie en persoonlijke ontwikkeling favoriet Dit beeld zien we ook terug in de bibliotheekconcepten die leden aanspreken. Meest aansprekend is nog steeds het concept dat zich richt op lezen & informatie en daarnaast het concept persoonlijke ontwikkeling. Maar we zien zeker ook interesse voor concepten waarbij het accent ligt op jeugd en onderwijs en, in mindere mate, voor de nieuwere bibliotheekconcepten als digitale communityvorming en wetenschap & techniek. Participatie van leden in de Bibliotheek Relatief veel leden van de Bibliotheek Deventer, zes op de tien, geven aan dat zij (misschien) wel op één of andere manier actief willen zijn in de Bibliotheek; middelbaar en hoogopgeleiden het meest. Men denkt daarbij dan vooral aan workshops, cursussen en lezingen op hun expertisegebied (hobby- of werkgerelateerd). Verder ziet men zichzelf mogelijk actief in leesclubs of door middel van voorlezen. BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 2

4 Conclusies en aanbevelingen

5 Conclusies en aanbevelingen (1) Toekomst van de Bibliotheek Dit onderzoek gaat over de toekomst van de Bibliotheek, vooral over het beeld en de wensen die leden hebben ten aanzien van de Bibliotheek in de toekomst. Het is daarmee, net als het onderzoek naar Maatschappelijke waarde, een abstracter onderwerp en biedt daarmee wat minder concrete aanbevelingen en handvatten voor acties op korte termijn. Het geeft u wél inzicht in de verwachtingen en ideeën van leden over de Bibliotheek van de toekomst. En in hoeverre deze aansluiten bij de transitie naar een educatieve en maatschappelijke Bibliotheek en bij de ontwikkelingen in de markt, zoals digitalisering, de toenemende kloof tussen hoger en lager opgeleiden en de kenniseconomie. Zoals bekend kunnen mensen zich vaak moeilijk voorstellen hoe de wereld er in de toekomst uit ziet en wat men zelf zou willen over bijvoorbeeld 10 jaar. Dat betekent echter niet dat men in de praktijk niet open staat voor nieuwe ontwikkelingen en diensten. Door in de vragenlijst zowel open vragen op te nemen als concrete ideeën en concepten, hebben we geprobeerd zoveel mogelijk input van de leden naar voren te halen. De Bibliotheek van de toekomst: boeken nog steeds centraal Wat moet de Bibliotheek over 10 jaar aanbieden voor leden zodat ze er gebruik van blijven maken? Dit is de open vraag die aan de leden is gesteld. De huidige leden in het totale BiebPanel, en in Deventer, willen over 10 jaar nog steeds een Bibliotheek waarin boeken centraal staan. Veel leden zeggen specifiek dat ze hechten aan (een breed en actueel aanbod van) papieren boeken. Maar ook een ruimer en actueler aanbod van e-books is voor veel leden een voorwaarde om in de toekomst gebruik te blijven maken van de Bibliotheek. In de open antwoorden die leden geven, vinden we specifieke, persoonlijke wensen ten aanzien van de boeken. Dan gaat het onder meer om het assortiment (bijvoorbeeld veel actuele titels) van de boeken. Zie de bijlagen met alle antwoorden. Een enkel lid van de Bibliotheek Deventer zegt juist dat de Bibliotheek in de toekomst geen fysieke boeken meer zal hebben: Boeken voor de e-reader. Er hoeft geen gebouw meer te zijn. Wat betreft digitale diensten: deze worden ook relatief vaak door leden genoemd als iets wat de Bibliotheek moet (gaan) bieden. Leden hebben ook regelmatig bepaalde wensen ten aanzien van de fysieke ruimte, al zijn deze over het algemeen niet echt innovatief. Men noemt in dat kader onder andere rustige plekken zoals lees- en werkplekken, sociale ontmoetingsplekken alsmede specifieke wensen over de ruimte zoals ruim, laagdrempelig, scheiding van stilte en levendigheid en dergelijke. Blijf vooral een tweeledige boodschap communiceren: dat de Bibliotheek veel boeken heeft, maar daarnaast vele andere diensten en mogelijkheden biedt. U kunt daarbij onder andere putten uit resultaten van eerdere BiebPanel-onderzoeken wat daarbij belangrijke en interessante zaken zijn voor uw leden. Denk bijvoorbeeld aan de onderzoeken over ontmoetings- en verblijfsfunctie, activiteiten, vindbaarheid & presentatie. BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 4

6 Conclusies en aanbevelingen (2) Dit onderzoek kan ook een goede aanleiding zijn om met uw medewerkers in gesprek te gaan over hoe zij de toekomst van de Bibliotheek zien; en hoe zich dit verhoudt tot het beeld en de wensen van de leden en het beleid van de Bibliotheek. Relevantie van de Bibliotheek voor leden: vooral op traditionele maar ook op nieuwere functies De relevantie van de Bibliotheek voor leden ligt ook in de toekomst in de leen-, lees- en (digitale) informatiefunctie. Hetgeen matcht met de uitgangspunten in het rapport Cohen waarbij de Bibliotheek in 2025 in de eerste plaats toegang blijft bieden tot informatie en kennis. Ook zeggen redelijk veel leden van de Bibliotheek Deventer over 10 jaar nog steeds belangstelling te hebben voor allerlei cursussen op het gebied van hobby en studie/werk; alsmede voor het werken en studeren in de bibliotheek zelf (in Deventer wat meer dan gemiddeld). We zien eveneens een aanzienlijke interesse (bij meer dan de helft van de leden) voor de maatschappelijke functie van de Bibliotheek in de zin van hulp bij het invullen van formulieren, juridisch en financieel advies en gemeentelijke diensten. Ook voor de nieuwere zaken zoals het uitproberen van nieuwe gadgets en, in mindere mate, een repair-café (repareerbijeenkomsten), het gebruik van oefenruimtes en een uitleencentrum (het delen van allerlei zaken) bestaat wel belangstelling, namelijk bij circa vier op de tien leden. Verder zien we bij een redelijk grote groep interesse voor de sociale functie in de zin van mensen ontmoeten (bij zes op de tien leden, wel minder dan in het totale Panel) en kennis en ervaringen delen (bij de helft). Dit laatste zien we ook terug in het feit dat een bibliotheekconcept dat focust op communityvorming een aardig deel van de leden aanspreekt (zie hierna). We zien dus dat leden open staan voor nieuwe diensten en ideeën. Praat hier verder over met leden en niet-leden, voor verdiepende input en extra ideeën voor uw Bibliotheek. Dat kan bijvoorbeeld via kwalitatieve focusgroepen, interviews, polls, een forum of een chatsessie. In dit onderzoek zien we dus dat bijna alle leden ook in de toekomst belangstelling hebben voor leestips en inspiratie. De Bibliotheek Deventer geeft al inspiratie op de website, bijvoorbeeld met de schatkamer vol aanwinsten. Leestips zouden een goede toevoeging kunnen zijn op de website of in de digitale nieuwsbrief. Voorbeelden van andere bibliotheken die dit bieden zijn: toplijstjes uit uw Bibliotheek (Utrecht), leestips van medewerkers op de website of in de Bibliotheek (zoals in Hoorn, IJmond Noord), persoonlijke leestips van bezoekers op een bord in de Bibliotheek, leestips op de website in het kader van Boekstart, maar ook de website welkboek.nl. etc. Panelleden van de Bibliotheek Deventer zien meer dan gemiddeld een rol voor de Bibliotheek op het gebied van werken en studeren. De Bibliotheek speelt hier al op in door onder andere op de website te vermelden dat studenten in de Bibliotheek op zaterdag rustig kunnen studeren en korting kunnen krijgen bij Koek en Boek. Hierop kan nog verder worden ingezet, bijvoorbeeld door dit op een beter zichtbare plek op de website te zetten en door ook werkenden (ZZP'ers) aan te spreken. BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 5

7 Conclusies en aanbevelingen (3) Bibliotheekconcepten in de toekomst: lezen en informatie en persoonlijke ontwikkeling favoriet We hebben leden enkele voorbeelden voorgelegd van hoe de Bibliotheek er in de toekomst kan uitzien. Welke bibliotheekconcepten spreken het meeste aan? Leden voelen zich het meest aangetrokken tot een Bibliotheek die zich in de toekomst richt op lezen en informatie, en daarnaast op persoonlijke ontwikkeling zij het in mindere mate; dus de klassieke functies van de Bibliotheek. Ook bibliotheekconcepten die focussen op jeugd en onderwijs, participatie en zelfredzaamheid en ontmoeting en verblijf spreken behoorlijk veel leden aan. Het concept jeugd en onderwijs is logischerwijs het meest aantrekkelijk voor de groep leden tot 55 jaar. Toch zien we ook dat de nieuwere concepten die zich richten op (digitale) communityvorming en wetenschap en techniek voor een redelijke groep (vier op de tien leden) aantrekkelijk zijn. Het concept dat zich richt op persoonlijke ontwikkeling scoort dus hoog bij de leden. De landelijke imagocampagne de Bibliotheek maakt je rijker waarin de Bibliotheek wordt gepositioneerd als partner in persoonlijke ontwikkeling, sluit hierbij goed aan. De Bibliotheek Deventer maakt in het jaarplan 2017 al duidelijk gebruik van de campagne met een lokale invulling voor het eigen bibliotheekconcept. Zie ook het artikel in Bibliotheekblad nr.10 Hoe de landelijke merkcampagne lokaal vorm krijgt. Participatie van leden: vooral door workshops en cursussen Op welke manier willen leden zelf actief zijn in de Bibliotheek in de toekomst? Een relevante vraag gezien de ontwikkeling naar een participatiesamenleving waarbij het onder meer gaat om actief burgerschap en het versterken van de sociale cohesie. Als het gaat om participatie van leden in de Bibliotheek dan zeggen redelijk veel leden, zes op de tien, dat ze wel op een bepaalde manier actief willen zijn in de Bibliotheek (een kwart zegt ja, ruim een derde zegt misschien); bij lager opgeleide leden ligt dat wat lager. Leden zien dan vooral een rol voor zichzelf via het geven van workshops of lezingen, over allerlei onderwerpen. Men noemt ook vaak een leesclub als manier waarop men mogelijk actief zou zijn in de Bibliotheek. Ook voorlezen, taallessen en dergelijke worden regelmatig genoemd. Daarnaast noemt een klein deel het gebruik van ruimtes, voor bijvoorbeeld vergaderen of musiceren. Gezien de interesse van leden in participatie in de Bibliotheek, lijkt een actieve benadering van leden om te participeren een goede zet; afhankelijk natuurlijk van het beleid en de doelstellingen van uw Bibliotheek. Een voorbeeld is het initiatief KennisMakers van de Bibliotheek Eindhoven, waarbij mensen worden opgeroepen om hun specifieke kennis in een kleine groep te delen met andere mensen, in de Bibliotheek. Andere voorbeelden zijn de Mensenbieb bij de OBA en het project Leen een Fries van Bibliotheek Drachten, waarbij je kennis kunt opdoen via gesprekken met mensen, naast kennis uit boeken. BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 6

8 Verantwoording

9 Over het onderzoek Achtergrond ProBiblio heeft in 2009 BiebPanel opgericht, een onderzoeksplatform speciaal ontwikkeld voor de bibliotheekbranche. Bibliotheekleden kunnen lid worden van BiebPanel en ontvangen als deelnemer 4 maal per jaar een vragenlijst over verschillende onderwerpen. Toekomst van de Bibliotheek Het derde onderzoek van 2016 gaat over het beeld dat BiebPanelleden hebben van de toekomst van de Bibliotheek over 10 jaar (hoofdstuk 1), en de relevantie van de Bibliotheek in de toekomst (hoofdstuk 2). In het derde hoofdstuk laten we zien welke bibliotheekconcepten leden het meest aanspreken. Hoofdstuk 4 gaat in op de participatie van leden in de Bibliotheek in de toekomst. Veldwerkperiode Het derde onderzoek in 2016 heeft plaatsgevonden van 21 september t/m 13 oktober Leeswijzer grafieken Percentages kunnen soms optellen tot iets meer of minder dan 100. Dit wordt veroorzaakt door afrondingsverschillen. In het resultatendeel worden resultaten soms weergegeven in de vorm van diagrammen. De donkerblauwe diagrammen geven de resultaten van de Bibliotheek Deventer weer, de lichtblauwe diagrammen de resultaten van het totale BiebPanel. Deventer BiebPanel Leeswijzer open vragen De letterlijke antwoorden op de open vragen staan in een aparte bijlage weergegeven. BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 8

10 1. Toekomstbeeld van de Bibliotheek over 10 jaar

11 1.1 Wat moet de Bibliotheek aanbieden over 10 jaar? Volgens de leden is dat vooral: boeken Aan BiebPanel-leden is de open vraag gesteld: Wat zou de Bibliotheek over 10 jaar voor u moeten aanbieden zodat u er gebruik van blijft maken. De antwoorden van het totale BiebPanel zijn door middel van een tekstanalyse (zie uitleg in de bijlagen) geanalyseerd en geclusterd. De top 10 thema s (antwoordgroepen) die daarbij naar voren komen zijn visueel weergegeven als bollen. Hoe groter de bol, hoe vaker leden dit thema noemen. Lijnen tussen de bollen geven aan dat deze antwoorden in combinatie met elkaar zijn genoemd (hoe breder de lijnen, hoe vaker in combinatie genoemd). In de volgende sheet leest u de conclusies uit de tekstanalyse. Wat zou de Bibliotheek over 10 jaar voor u moeten aanbieden zodat u er gebruik van blijft maken? Samenvatting totale BiebPanel: een volledig overzicht van de reacties van de leden van de Bibliotheek Deventer is terug te vinden in de bijlagen. BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 10

12 1.1 Wat moet de Bibliotheek aanbieden over 10 jaar? Vooral papieren boeken en daarnaast activiteiten en een ontmoetings- en verblijfsplek. Uit de analyse van de open antwoorden (van het totale BiebPanel) op de vraag Wat zou de Bibliotheek over 10 jaar voor u moeten aanbieden zodat u er gebruik van blijft maken, blijken leden vooral boeken te noemen. Men heeft het dan vooral over fysieke, papieren, gewone, gedrukte, echte boeken. Verder zeggen leden dat het aanbod aan boeken breed en actueel moet zijn. Naast papieren boeken vinden veel leden dat de Bibliotheek een ruim aanbod e-books moet aanbieden. Leden noemen, naast boeken, ook andere voor hen belangrijke zaken die de Bibliotheek zou moeten bieden over 10 jaar, namelijk activiteiten (zoals lezingen, cursussen, workshops), een ontmoetingsplek, een lees-, werk- en studieplek en kranten en tijdschriften. Ook horeca noemt men regelmatig (zoals kop koffie, drankje, café, koffiehoek, restaurant) Vele leden hebben ook wensen ten aanzien van de ruimte (samengevat als prettige ruimte ). De wensen zijn divers: multifunctioneel, gezellig, aangenaam, open, licht, groot. Ook noemt men digitale diensten, waarbij men zaken aangeeft als digitale media, digitale mogelijkheden, digitale informatie, website, apps, e.d. Naast de top 10 thema s komen ook andere wensen naar voren. Zoals: films/dvd s, muziek/cd s, internet/wifi, pc s (in de zin van voldoende, modern), personeel en medewerkers, met als wensen daarbij deskundig, vriendelijk, behulpzaam, voldoende etc. BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 11

13 1.1 Wat moet de Bibliotheek aanbieden over 10 jaar? Ook in Deventer noemen leden boeken, en daarnaast e-books en digitaal aanbod. Leden noemen allerlei zaken, ook verbetertips, met betrekking tot boeken (qua assortiment e.d.), e-books, de fysieke ruimte. Zie de volgende sheet en de open antwoorden in de bijlagen. Enkele quotes ziet u hieronder. Boeken voor e-reader. Hoeft geen gebouw meer te zijn Digitaal vanuit huis kunnen 'lenen'; boeken, films muziek etc. maar wel een open ontmoetingsplek blijven. Boeken online bestellen, thuis bezorgd De bibliotheek is dan een betonnen doos op een industrieterrein. Er is een uitgebreide website waarop leden kunnen reserveren, personeel daar zorgt dat de boeken klaargemaakt worden voor transport naar de uitgiftepunten Ik zie de bibliotheek als een vraagbaak. Alle moderne informatiebronnen moeten er een plekje hebben en er moeten voldoende medewerkers zijn om iedereen daarmee te helpen. Ontmoetingsplaats van de wijk, waar je ook gezellig kan zitten en koffie, thee kan pakken. zaaltje kan huren. Dus eigenlijk wijkcentrum en bibliotheek bij elkaar Wat zou de Bibliotheek over 10 jaar voor u moeten aanbieden zodat u er gebruik van blijft maken? Een volledig overzicht van de reacties van de leden van de Bibliotheek Deventer is terug te vinden in de bijlagen. BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 12

14 1.1 Wat moet de Bibliotheek aanbieden over 10 jaar volgens leden van de Bibliotheek Deventer? De antwoorden van de leden in Deventer zijn divers, al noemen leden vooral allerlei zaken, ook verbetertips, met betrekking tot boeken, e-books en de fysieke ruimte. Zie de bijlagen met alle open antwoorden. Men noemt maar beperkt écht innovatieve zaken. Als het gaat om boeken zeggen leden dat de Bibliotheek gewone, papieren boeken moet (blijven) aanbieden. Vele leden noemen een groot aanbod e-books als wens voor de toekomst. Ik ben vooral geïnteresseerd in een goed en zeer actueel aanbod van boeken en ebooks in het Nederlands en Engels. ; Een hele laagdrempelige manier om e-books te lenen. Leden geven verschillende zaken aan met betrekking tot de ruimte: een rustige ruimte, een ruimte met veel leesplekken, een gezellige koffiehoek afgescheiden van de rest etc. Er zou m.i. duidelijker onderscheid moeten zijn tussen de verschillende functies. En dan bedoel ik onderscheid in ruimtes, met ieder zijn eigen functie, zodat deze elkaar ook niet storen. Daarnaast noemt men dat de Bibliotheek een ontmoetingsplek moet zijn: een sociale ontmoetingsplek met koffie corner, plek met gezellige leestafels. Mooi om te zien hoe de bibliotheek ook steeds meer een plek wordt waar mensen kunnen studeren of elkaar kunnen ontmoeten en een kopje koffie kunnen drinken als in een soort buurthuis, waar helaas te veel van wegbezuinigd zijn. Leden noemen ook allerlei zaken m.b.t. digitalisering, zoals meer digitale mogelijkheden, digitale databanken, alles digitaal vanuit huis kunnen doen. BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 13

15 2. Relevantie van de Bibliotheek over 10 jaar

16 2.1 Meeste belangstelling voor de traditionele functies: boeken lenen, leestips & inspiratie en kranten of tijdschriften lezen Ook voor digitale informatie bronnen is er bij relatief veel leden (zeven op de tien) interesse. Bij leden van Bibliotheek Deventer bestaat er minder dan gemiddeld belangstelling voor cursussen, sociale contacten en kinderactiviteiten. Vrouwen verwachten in de toekomst vaker dan mannen belangstelling te hebben voor boeken lenen alsmede voor het helpen van vluchtelingen. Het lezen van kranten en tijdschriften spreekt vooral panelleden van jaar, frequente bezoekers en leden van cluster Deventer Centrum aan. Deventer 2 Deventer 16 Deve nter Deventer Boeken lenen BiebPanel 2 BiebPanel BiebP anel BiebPanel 28 Leestips en inspiratie b le k d Boeken lenen 82 Kranten of tijdschriften lezen Leestips en inspiratie Cursussen op gebied van hobby/interesse Kranten of tijdschriften lezen Digitale informatiebronnen Deventer Digitale informatiebronnen 64 Devent raadplegen 59 er BiebPan BiebPa 28 Sociale contacten, el 72mensen ontmoeten nel 72 c Leuke en 0 nuttige Cursussen hobby of activiteiten voor kinderen interesse Vluchtelingen helpen s Sociale contacten Devente r BiebPan el Deventer BiebPanel 72 de Bibliotheek Haarlemmermeer v l (n=116) Vluchtelingen 63 helpen BiebPanel (n=8.736) 64 Deventer (n=244) 63 Activiteiten voor kinderen BiebPanel 80 (n=14.675) 100 Heeft u belangstelling voor... (om dat over 10 jaar in de Bibliotheek te vinden of te doen)? Ja BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 15

17 2.1 Tweederde heeft interesse in werken en studeren in de Bibliotheek. Ruim de helft wenst hulp bij invullen formulieren, allerlei advies en gemeentelijke diensten In Deventer heeft men nog wat meer belangstelling, dan in het totale Panel, voor werken en studeren in de Bibliotheek. Dat geldt vooral voor de groep tot 55 jaar, hoger opgeleiden en leden van Deventer Centrum. Panelleden in Deventer hebben minder dan gemiddeld belangstelling voor films, voorstellingen en tentoonstellingen in de Bibliotheek. De interesse hiervoor is wel groter onder vrouwen dan onder mannen. Bijna zes op de tien leden verwacht in de toekomst iets te willen eten en drinken in de Bibliotheek; vooral leden van Devente cluster Deventer 49 r 51 Centrum hebben hier interesse De 45 in. Devent Bi 7 60 Deventer 35 er Films, voorstellingen, tentoonstellingen BiebPan BiebPa el c nel BiebPanel 43 Hulp bij het invullen van formulieren (gemeente, belasting e.d.) 64 f h w Cursussen op gebied van werk/studie 67 Films, voorstellingen, Cursussen werk of Hulp invullen 60 Werken en studeren tentoonstellingen studie formulieren Werken en studeren in de bibliotheek Devente 45 Devente 51 Deventer 54 De r r Advies over 57financiële en juridische 54 zaken BiebPan 44 BiebPan BiebPan 47 Bie el el el 61 Gemeentelijke diensten i a g k de Bibliotheek Haarlemmermeer (n=116) Iets te eten en drinken 52 Eten en drinken Financieel of Gemeentelijke 55 Kennis en juridisch advies diensten BiebPanel ervaringen delen (n=8.736) Kennis en (werk)ervaringen van andere bibliotheekbezoekers horen 60 Deventer (n=244) BiebPanel 80 (n=14.675) 100 Heeft u belangstelling voor... (om dat over 10 jaar in de Bibliotheek te vinden of te doen)? Ja BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 16

18 2.1 Voor nieuwe zaken als gebruik van oefenruimtes en nieuwe gadgets, een uitleencentrum en repair café hebben circa vier op de tien leden interesse In Deventer is er wel minder interesse voor het gebruik van oefenruimtes en een repair café dan in het totale Panel. Het gebruik van oefenruimtes en het idee van (afhaal) eten in de bibliotheek spreken vrouwen meer aan dan mannen. Het concept uitleencentrum in de Bibliotheek spreekt vooral hoger opgeleiden aan. De minste interesse is er voor gaming en dating in de Bibliotheek. 55 Deventer 45 Devent Deventer 62 Devent er 36 er Nieuwe technische 57 BiebPane 45 apparaten/gadgets 50 uitproberen en gebruiken BiebPa BiebPa 60 l 44 BiebPanel 55 nel 40 nel n Oefenruimtes (om te gebruiken 0 voor muziek maken/schilderen e.d.) r u o Repair café/repareerbijeenkomsten 45 Nieuwe gadgets Oefenruimtes 43 Repair café Uitleencentrum uitproberen Uitleencentrum, delen van allerlei zaken zoals huishoudelijke 45 apparaten of meubels Devent 89 Deventer 71 Deventer er (Afhaal)eten 29 in de bieb; koken door buurtbewoners BiebPan 81 BiebPanel BiebPa el 23 nel 13 Dating 18 de Bibliotheek ( d g Haarlemmermeer (n=116) Gaming 16 (Afhaal)eten of Dating 12 Gaming koken door BiebPanel buurtbewoners (n=8.736) Deventer (n=244) BiebPanel 80 (n=14.675) 100 Heeft u belangstelling voor... (om dat over 10 jaar in de Bibliotheek te vinden of te doen)? Ja BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 17

19 2.2 Slechts een beperkte groep noemt, naast de voorgelegde zaken, andere dingen die men graag zou willen doen of vinden in de Bibliotheek over 10 jaar Enkele quotes van leden van de Bibliotheek Deventer die nog andere dingen noemen, ziet u hieronder. In de bijlagen vindt u alle open antwoorden. Boeken ruilen. De mogelijkheid dat de boeken bezorgd kunnen worden bij je thuis. Mensen 'lenen' rondom een bepaalde deskundigheid. Meer activiteiten voor de 50- plussers. Misschien een kleine kinderopvang voor moeders. Workshop voor kinderen voor kinderfeest. Zijn er nog andere dingen die u graag zou willen doen of vinden in de Bibliotheek over 10 jaar? Een volledig overzicht van de reacties van de leden van de Bibliotheek Deventer is terug te vinden in de bijlagen. BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 18

20 3. Bibliotheekconcepten van de toekomst

21 3.1 Het meest aansprekende toekomstconcept is een Bibliotheek die zich richt op lezen en informatie Daarnaast zijn relatief veel leden enthousiast over een Bibliotheek die zich richt op persoonlijke ontwikkeling en op jeugd en onderwijs (die laatste vooral bij de jongere groep tot 55 jaar). Tweederde (vrouwen meer dan mannen) geeft aan dat ontmoeting en verblijf en participatie en zelfredzaamheid voor hen aansprekende concepten zijn voor de Bibliotheek in de toekomst. Over het concept ontmoeting en verblijf is men wel minder enthousiast dan in het totale Panel. Voor panelleden in het cluster Overige Vestigingen is het concept participatie en zelfredzaamheid aansprekender dan panelleden van het cluster Centrum en Colmschate. De nieuwere concepten waarbij de Bibliotheek zich vooral richt op (digitale) communityvorming en wetenschap en techniek spreken circa vier op de tien leden aan. Deventer 96 Deventer Lezen en informatie Persoonlijke BiebPanel ontwikkeling Jeugd en onderwijs Ontmoeting en verblijf BiebPanel 36 De 71 Bibliotheek richt zich vooral op jeugd en De Bibliotheek richt zich 82 vooral op wetenschap en techniek: Participatie en zelfredzaamheid De volledige omschrijving van de concepten is terug te vinden in de bijlagen. (Digitale) 0 20 Wetenschap 40 en 60 Deventer 80 (n=244) 100 communityvorming techniek BiebPanel (n=14.675) We leggen u enkele voorbeelden voor van hoe de Bibliotheek er in de toekomst kan uitzien, en wat de Bibliotheek dan zou kunnen bieden. U kunt steeds aangeven of u dit wel of juist niet aanspreekt. Spreekt aan BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 20

22 4. Participatie van leden

23 4.1 Zes op de tien leden zien (misschien) een bepaalde actieve rol voor zichzelf in de Bibliotheek van de toekomst Lager opgeleide leden zijn wat minder geneigd tot een actieve rol in de Bibliotheek in de toekomst, dan middelbaar hoger opgeleide leden (bij lager opgeleiden 35, bij hoger opgeleiden 61). Deventer (n=244) BiebPanel (n=14.675) Ja Misschien Nee Introductie bij de vraag: Bezoekers en leden van de Bibliotheek kunnen ook zelf actief zijn in de Bibliotheek. Ze kunnen bijvoorbeeld de Bibliotheek gebruiken om zelf activiteiten te organiseren. Enkele voorbeelden: stel je hebt veel kennis op het gebied van fotografie, programmeren of striptekenen en deelt je kennis met andere bibliotheekbezoekers door daar bijvoorbeeld een workshop over te geven. Of je maakt je zorgen om leegstand in de stad, en wil daarover de discussie starten. Of je zit in een leesclub of muziekband en maakt daarvoor gebruik van de ruimtes van de Bibliotheek. Kunt u zich voorstellen dat uzelf in de toekomst op zo n soort manier actief bent in de Bibliotheek? BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 22

24 4.2 Leden zien zichzelf vooral actief in de Bibliotheek door het geven van workshops, cursussen en lezingen, en voorlezen Het betreft hier de samenvatting van de open antwoorden van de leden van bibliotheken die in één gemeente zitten, dus vergelijkbaar met uw Bibliotheek. Op welke manier zou u dan (misschien) actief kunnen of willen zijn in de Bibliotheek? Bibliotheek in één gemeente Een volledig overzicht van de reacties van de leden van de Bibliotheek Deventer is terug te vinden in de bijlagen. BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 23

25 4.3 Relatief vaak noemen leden in Deventer workshops, lezingen en leesclubs als manier waarop men mogelijk actief zou zijn in de Bibliotheek Enkele quotes van leden van de Bibliotheek Deventer ziet u hieronder. In de bijlagen vindt u alle open antwoorden. Afspreken met mijn taalmaatje, waardoor we boeken bij de hand hebben. Kleine ruimtes om cursussen te geven aan groepjes mensen. Bijv. Nederlandse taal aan buitenlanders. Door voorlichting, discussie e.d. te organiseren op mijn vakgebied. Workshop geven over muziek en literatuur. Door bijvoorbeeld te vertellen over een interessante hobby/studie. Deelname leesclub, taalcoach. Op welke manier zou u dan (misschien) actief kunnen of willen zijn in de Bibliotheek? Een volledig overzicht van de reacties van de leden van de Bibliotheek Deventer is terug te vinden in de bijlagen. BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 24

26 Bezoekersonderzoek

27 Over het bezoekersonderzoek Achtergrond In uitbreiding op het reguliere BiebPanelonderzoek is het onderzoek naar de Toekomst van de Bibliotheek ook uitgevoerd onder bezoekers van de Bibliotheek. Het gaat hierbij om bezoekers van de Bibliotheek die geen lid zijn van een Bibliotheek. De bezoekers zijn benaderd door medewerkers van de Bibliotheek om mee te werken aan het onderzoek over de toekomst van de Bibliotheek. Bezoekers konden de vragenlijst invullen op de computer/tablet of op papier. In het bezoekersonderzoek is dezelfde vragenlijst gebruikt als in het reguliere BiebPanelonderzoek. In deze rapportage noemen wij de deelnemers aan het bezoekersonderzoek bezoekers. Het onderzoek is uitgevoerd in de Bibliotheken Den Haag, Deventer, Hengelo, Idea, Noord Fryslân, Rivierenland en Rotterdam. Toekomst van de bibliotheek Het bezoekersonderzoek gaat over het beeld dat bezoekers hebben van de toekomst van de Bibliotheek over 10 jaar (hoofdstuk 1), en de relevantie van de Bibliotheek over 10 jaar (hoofdstuk 2). In het derde hoofdstuk laten we zien welke bibliotheekconcepten de bezoekers het meest aanspreken. Hoofdstuk 4 gaat in op de participatie van bezoekers in de Bibliotheek in de toekomst. Veldwerkperiode Het bezoekersonderzoek heeft plaatsgevonden van 23 september t/m 26 oktober Leeswijzer grafieken Percentages kunnen soms optellen tot iets meer of minder dan 100. Dit wordt veroorzaakt door afrondingsverschillen. In het resultatendeel worden de resultaten visueel weergegeven. De blauwe bollen geven de resultaten van de BiebPanelleden van de Bibliotheek Deventer vanuit het reguliere BiebPanelonderzoek weer. De oranje bollen geven de resultaten van de bezoekers van de Bibliotheek Deventer weer en de grijze bollen tonen de resultaten van het totaal van bezoekers van de deelnemende Bibliotheken aan het bezoekersonderzoek. Het totaal bezoekers is niet representatief voor bezoekers van de Bibliotheek. Deventer Deventer bezoekers Totaal bezoekers Leeswijzer open vragen De letterlijke antwoorden op de open vragen staan in een aparte bijlage weergegeven. BiebPanel meting Bezoekers - de Bibliotheek Deventer 26

28 1. Toekomstbeeld van de Bibliotheek over 10 jaar

29 1.1 Wat moet de Bibliotheek bezoekers bieden over 10 jaar? In Deventer noemen bezoekers onder andere (rustige) studieplekken en internet. Boeken worden in verhouding veel minder genoemd dan door de leden van de Bibliotheek Deventer. (stille/rustige) studieruimtes zullen wmb belangrijk zijn. Plek om de krant te lezen. Een stille ruimte om te studeren zou mooi zijn. Internet (al dan niet tegen betaling) Wat zou de Bibliotheek over 10 jaar voor u moeten aanbieden zodat u er gebruik van blijft maken? Een volledig overzicht van de reacties van de bezoekers van de Bibliotheek Deventer is terug te vinden in de bijlagen. BiebPanel meting Bezoekers - de Bibliotheek Deventer 28

30 2. Relevantie van de Bibliotheek over 10 jaar

31 2.1 Bezoekers hebben de meeste belangstelling voor het lezen van tijdschriften/kranten en het werken en studeren in de Bibliotheek. In vergelijking met de leden, hebben de bezoekers in Deventer meer belangstelling voor het lezen van tijdschriften of kranten en het werken en studeren in de Bibliotheek. Bezoekers hebben juist minder belangstelling dan leden voor het lenen van boeken. Bezoekers in Deventer hebben minder interesse in cursussen op het gebied van hobby of interesse dan bezoekers in andere bibliotheken Kranten of tijdschriften lezen Digitale informatiebronnen Boeken lenen Cursussen hobby of interesse Leestips en inspiratie Werken en studeren Activiteiten voor kinderen Cursussen werk of studie Deventer bezoekers (n=24) Heeft u belangstelling voor... (om dat over 10 jaar in de Bibliotheek te vinden of te doen)? Ja De aspecten worden getoond op volgorde van Ja vanuit totaal bezoekers Totaal bezoekers (n=254) Deventer BiebPanel (n=244) BiebPanel meting Bezoekers - de Bibliotheek Deventer 30

32 2.1 Veel bezoekers hebben belangstelling voor sociale contacten in de Bibliotheek van de toekomst Bezoekers hebben daar meer belangstelling voor dan leden. Dat geldt ook voor het delen van kennis en ervaringen; ook daar hebben bezoekers meer belangstelling voor dan leden Sociale contacten Eten en drinken Films, voorstellingen, tentoonstellingen Vluchtelingen helpen Financieel of juridisch advies Hulp invullen formulieren Kennis en ervaringen delen Gemeentelijke diensten Deventer bezoekers (n=24) Heeft u belangstelling voor... (om dat over 10 jaar in de Bibliotheek te vinden of te doen)? Ja De aspecten worden getoond op volgorde van Ja vanuit totaal bezoekers Totaal bezoekers (n=254) Deventer BiebPanel (n=244) BiebPanel meting Bezoekers - de Bibliotheek Deventer 31

33 2.1 Voor nieuwe zaken zoals het uitproberen van gadgets en het gebruik van oefenruimtes is de interesse ook bij bezoekers best groot (de helft). In Deventer is de interesse voor dating bij bezoekers duidelijk hoger dan bij leden en bij het totaal aantal ondervraagde bezoekers in alle bibliotheken Nieuwe gadgets uitproberen Oefenruimtes Repair café Uitleencentrum (Afhaal)eten of koken door buurtbewoners Dating Gaming Heeft u belangstelling voor... (om dat over 10 jaar in de Bibliotheek te vinden of te doen)? Ja De aspecten worden getoond op volgorde van Ja vanuit totaal bezoekers Deventer bezoekers (n=24) Totaal bezoekers (n=254) Deventer BiebPanel (n=244) BiebPanel meting Bezoekers - de Bibliotheek Deventer 32

34 3. Bibliotheekconcepten van de toekomst

35 3.1 Meest aansprekende concepten voor bezoekers zijn persoonlijke ontwikkeling, lezen & informatie en ontmoeting & verblijf De concepten lezen en informatie en jeugd en onderwijs zijn minder aansprekend voor bezoekers dan voor leden Lezen en informatie Persoonlijke ontwikkeling Ontmoeting en verblijf Jeugd en onderwijs Deventer bezoekers (n=24) Totaal bezoekers (n=254) Participatie en zelfredzaamheid Wetenschap en techniek (Digitale) communityvorming Deventer BiebPanel (n=244) De volledige omschrijving van de concepten is terug te vinden in de bijlagen. We leggen u enkele voorbeelden voor van hoe de Bibliotheek er in de toekomst kan uitzien, en wat de Bibliotheek dan zou kunnen bieden. U kunt steeds aangeven of u dit wel of juist niet aanspreekt. Spreekt aan De aspecten worden getoond op volgorde van Ja vanuit het totaal bezoekers BiebPanel meting Bezoekers - de Bibliotheek Deventer 34

36 4. Participatie van bezoekers

37 4.1 Relatief veel bibliotheekbezoekers zien (misschien) een bepaalde actieve rol voor zichzelf in de Bibliotheek in de toekomst Zes van de tien bezoekers van de Bibliotheek Deventer zien (misschien) een dergelijke actieve rol voor zichzelf, net als bij de leden, en bij alle bezoekers. Deventer bezoekers (n=24) Totaal bezoekers (n=254) Deventer BiebPanel (n=244) Ja Misschien Nee Introductie bij de vraag: Beozker van de Bibliotheek kunnen ook zelf actief zijn in de Bibliotheek. Ze kunnen bijvoorbeeld de Bibliotheek gebruiken om zelf activiteiten te organiseren. Enkele voorbeelden: stel je hebt veel kennis op het gebied van fotografie, programmeren of striptekenen en deelt je kennis met andere bibliotheekleden door daar bijvoorbeeld een workshop over te geven. Of je maakt je zorgen om leegstand in de stad, en wil daarover de discussie starten. Of je zit in een leesclub of muziekband en maakt daarvoor gebruik van de ruimtes van de Bibliotheek. Kunt u zich voorstellen dat uzelf in de toekomst op zo n soort manier actief bent in de Bibliotheek? BiebPanel meting Bezoekers - de Bibliotheek Deventer 36

38 4.2 Bezoekers zien zichzelf vooral actief via lezingen, discussies, leesclubs, voorlezen, kennis delen en workshops Het betreft hier de samenvatting van de open antwoorden van de bezoekers van alle Bibliotheken die deelgenomen hebben aan het bezoekersonderzoek. Op welke manier zou u dan (misschien) actief kunnen of willen zijn in de Bibliotheek? BiebPanel meting Bezoekers 37

39 Profiel

40 Bezoekers zijn vaker man en zijn gemiddeld jonger en lager opgeleid dan leden. Het is dus een duidelijk andere groep dan de leden Geslacht Deventer BiebPanel (n=244) Deventer bezoekers (n=24) Totaal bezoekers (n=254) Man Vrouw Leeftijd 16 t/m 34 jaar t/m 54 jaar t/m 64 jaar jaar en ouder Opleidingsniveau Laag Middel Hoog BiebPanel meting Bezoekers - de Bibliotheek Deventer 39

41 De bezoekfrequentie van bezoekers in Deventer is hoog; de meeste bezoekers komen materialen inzien in de Bibliotheek Bezoekfrequentie Deventer (n=244) Deventer bezoekers (n=24) Totaal bezoekers (n=254) 1 keer per week of meer keer per 2 tot 3 weken keer per maand Minder dan 1 keer per maand Voornaamste redenen bezoek Materialen lezen/inzien Informatie zoeken Gebruik digitale diensten Studeren of werken Kopiëren/scannen/printen Koffiehoek of café Activiteiten bezoeken Kinderafdeling Cursus/opleiding/workshop Gamen Anders BiebPanel meting Bezoekers - de Bibliotheek Deventer 40

42 Bijlagen

43 Bijlagen Uitleg tekstanalyse Toelichting tekst-analyse Om meer inzicht te krijgen in de belangrijkste wensen en behoeften van bibliotheekleden voor de toekomst, zijn de antwoorden op de open vraag Wat zou de Bibliotheek over 10 jaar voor u moeten aanbieden zodat u er gebruik van blijft maken? geanalyseerd met behulp van de tekstanalyse software Ascribe Inspector. Via deze software zijn de antwoorden, die deelnemers noemen, semi-geautomatiseerd in categorieën ingedeeld. Daarnaast is gekeken welke onderwerpen door deelnemers vaak samen genoemd worden (co-occurence analyse), zodat verbanden en relaties duidelijk worden. Op pagina 10 zijn de tien meest belangrijkste categorieën weergegeven in een co-occurence diagram. De categorieën bestaan uit genoemde onderwerpen die logischerwijs bij elkaar passen en worden visueel weergegeven in de vorm van bollen. Hoe groter de bol, hoe vaker deelnemers onderwerpen binnen deze categorie genoemd hebben. De lijnen tussen de bollen geven aan dat onderwerpen door deelnemers in combinatie genoemd worden. Hoe dikker de lijn, hoe vaker deelnemers deze onderwerpen in combinatie noemen. Op de volgende pagina s is voor drie interessante categorieën een overzicht opgenomen met daarin de meest genoemde producten en diensten. BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 42

44 Bijlagen Tekstanalyse: voorbeelden van antwoorden binnen thema Activiteiten BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 43

45 Bijlagen Tekstanalyse: voorbeelden van antwoorden binnen thema Lees/werk/studieplek BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 44

46 Bijlagen Tekstanalyse: voorbeelden van antwoorden binnen thema Prettige ruimte BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 45

47 Bijlagen Uitleg concepten Bibliotheek van de toekomst De Bibliotheek richt zich vooral op lezen en informatie: de collectie staat centraal, mensen komen hier om fysiek en digitaal boeken te lenen en te lezen en informatie te zoeken. De Bibliotheek richt zich vooral op persoonlijke ontwikkeling: bieden van mogelijkheden om nieuwe kennis op te doen, leesbevordering en leren van moderne (digitale) vaardigheden voor volwassenen. De Bibliotheek richt zich vooral op jeugd en onderwijs: samenwerking met kinderopvang en scholen, speciale activiteiten voor 0 tot 18 jarigen en een uitgebreide collectie voor de jeugd. De Bibliotheek richt zich vooral op ontmoeting en verblijf: een plek voor deelname aan activiteiten, ervaringen delen, werken en studeren, kranten en tijdschriften lezen en iets eten & drinken. De Bibliotheek richt zich vooral op participatie en zelfredzaamheid: programma s om deelname aan de maatschappij te bevorderen, hulp bij het invullen van bijvoorbeeld belastingaangifte en taalvaardigheid. De Bibliotheek richt zich vooral op (digitale) communityvorming: het samenbrengen en in gesprek brengen van mensen, zowel in de Bibliotheek zelf als online. De Bibliotheek richt zich vooral op wetenschap en techniek: experimenteren met nieuwe technieken en ondersteuning in het zelf creëren, zoals 3Dprinting, FabLabs, DigiLabs, makerspaces, e.d. BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 46

48 Steekproef

49 Samenstelling Steekproef (1) Verdeling over vestigingen en responspercentage Welke vestiging bezoekt u het vaakst? Deventer Centrum 127 Colmschate 62 Bathmen 20 Keizerslanden 14 Schalkhaar 12 Diepenveen 7 Okkenbroek 2 Responspercentage Deventer BiebPanel Uitgenodigd Deelgenomen Responspercentage BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 48

50 Geslacht Leeftijdcategorie Samenstelling Steekproef (2) Verdeling leeftijd en geslacht Aantal deelnemers BiebPanel Deventer BiebPanel Onbekend 0 0 n= jaar of ouder is Deventer Leeftijd Deventer Deventer BiebPanel 55 jaar tot 65 jaar 35 tot 55 jaar 16 tot 35 jaar tot 35 jaar 35 tot 55 jaar Deventer 32 BiebPanel Onbekend jaar tot 65 jaar 65 jaar of ouder BiebPanel is Deventer Gemiddelde leeftijd 25 Leeftijdcat 75 egorie 0 Deventer BiebPanel Devente r 56,9 57,0 is Deventer Geslacht Man Deventer BiebPanel BiebPanel BiebPan el Vrouw BiebPanel is Deventer Gemiddelde 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 BiebPanel meting de Bibliotheek Deventer 49