Magazine 25 e Jaargang nr. 4 Oktober 2013

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Magazine 25 e Jaargang nr. 4 Oktober 2013"

Transcriptie

1 Magazine 25 e Jaargang nr. 4 Oktober 2013

2 COLOFON HOLLAND CÔTE D AZUR MAGAZINE 25e Jaargang n 4 September 2013 kopje VOORWOORD kopje Van Rentrée naar lustrum 2 HET BESTUUR VAN DE NEDERLANDSE CLUB Voorzitter de heer A.W.P. van Cuyk (Paul) Tel: Secretaris mevr. M.H. van Herwaarden (Marijke) Tel / Penningmeester de heer P.E. Romeijn (Peter) Tel: Communicatie de heer J.C. de Deugd (Jan) Tel: / Mob Algemene Zaken de heer P. de Mik (Pieter) Tel: CONTACTPERSONEN Var mevr. E. Aeckerlin (Elizabeth) Tel: JOP mevr. M. Tettero / miriam@jobnl.com ADRESSEN VAN DE NEDERLANDSE CLUB Secretariaat secretariaat@nedazur.org Ledenadministratie en sponsoradministratie penningmeester@nedazur.org Redactie Magazine de Nederlandse Club Chemin du Terme, Tourrettes, tel clubblad@nedazur.org Website Webmaster webmaster@nedazur.org CONTRIBUTIE Voor een echtpaar of vergelijkbare relatie wonend op één adres 40.- per jaar. Voor een alleenstaande Inschrijfgeld voor nieuwe leden 17,50. Banknummer Betalingen voor contributie en evenementen kunt u overmaken op onze Nederlandse ING-bankrekening t.n.v. de Nederlandse Club te Peymeinade, Frankrijk. MAGAZINE VAN DE NEDERLANDSE CLUB DRUK Hoofdredacteur Jan de Deugd Eindredacteur Karin Peterson Redacteuren Variogram - Erik Bakkenes Tuin & Bos - Gerard de Bos Bridge & Sudokus - Paul van Cuyk Frans taaleigen en Nederlandstaligen - Thieu Creemers Lekker Frans - Kees van Deutekom Interview - Mechelien van Gaalen Nederlander in de Provence - Bauke Geersing Kunstrubriek - Monique Teunissen / Léneke Knipscheer Boekenrubriek - Lousewies van der Laan-Krugers Dagneaux Toegevoegde Waarde - Albert Mulder La Vie en France, JOP - Astrid Segaar Computers & Zo - Kees Vonk Binnenlandse politiek - Jobs Wagenaar Koninklijke Drukkerij EM. de Jong VORMGEVING PlanB Amsterdam, Bert van Zutphen Driemaandelijkse uitgave van De Nederlandse Club. Algemene informatiebron met clubnieuws voor de leden, Nederlanders en Nederlandstaligen - al dan niet permanent - woonachtig in Zuid- Frankrijk en Monaco, alsmede de Italiaanse grensstreek. Voorts is het Magazine de spreekbuis van Uno Animo, de zustervereniging voor collectieve verzekeringen tegen ziektekosten. Redactionele bijdragen van de leden zijn welkom. De redactie behoudt zich het recht voor - zonder opgave van reden - ingezonden stukken niet of in gewijzigde vorm te plaatsen al dan niet met vermelding van de bron. De redactie streeft objectiviteit en neutraliteit in de berichtgeving na. Redactie en bestuur achten zich niet verantwoordelijk voor informatie van derden. Na een lange mooie zomer is ons najaarsseizoen ondertussen spetterend van start gegaan. Op 11 september konden we elkaar weer treffen bij de Rentrée. Een prachtige avond op het kasteeltje La Colle Noire, dat helaas verkocht is aan de stichting Christian Dior en waarvan het zeer onzeker is of het nog voor feesten wordt opengesteld. Wij waren (voorlopig?) de laatste klant. Bij een mooi apéro dinertoire en de geliefde bitterballen konden we met ruim honderd deelnemers genieten van de swingende muziek van Ruud Bogaards en zijn trio. Ondertussen een goede bekende voor onze leden, speelde Ruud met zijn trio weer op het van hen bekende hoge niveau en waren zij in staat om op magistrale wijze de aangekondigde Mystery Guest Micheline Van Hautem te begeleiden. Micheline, bekend van haar Franstalig repertoire en een expert in Brel-vertolkingen, bleek ook het Amerikaanse repertoire vlekkeloos te beheersen. Zij woont sinds kort hier aan de Côte d Azur, dus wij zullen zeker nog nader van haar horen. Het bestuur wil haar in ieder geval inboeken voor ons Lustrumjaar Het weekend daarop volgend organiseerde onze zeer actieve commissie JOP een zeer geslaagde Pétanque/ Barbecue dag die door vijftig enthousiaste leden werd bezocht. Een week later vond de traditionele Dutch Open, ons grote jaarlijkse golffestijn, plaats. Onder de bezielende leiding van de Grand Lady of Golf Erna Franse en ons bestuurslid Pieter de Mik werd het weer een onvergetelijke dag, waarbij op sportieve wijze werd gestreden om de hoofdprijs in de vorm van de prachtige beeldjes ontworpen en gemaakt door Lothar Vigelandszoon. Grote dank zijn wij allen verschuldigd aan de sponsors. Zonder hun hulp in geld en goederen kan een dergelijk festijn niet (voor de huidige prijs) aan onze leden worden aangeboden. Onze dank gaat dus in de eerste plaats uit naar de hoofdsponsor Crédit Agricole Luxembourg en voorts naar Transavia, Hotel Estirado Les Adrets, Domaine L Amaurique, golfbaan St. Donat en Finishing Touch. Voor dit jaar staan verder nog de stedenreis naar Uzés en Nîmes, de stadspuzzeltocht in Bordighera, de autopuzzeltocht (JOP), de door de ANM georganiseerde China-lezing, een netwerkborrel (JOP), het Sinterklaasfeest (JOP) en het Kerstconcert te Cabris op het programma. Er valt de komende maanden dus nog veel te beleven voor onze leden. Ons Lustrumjaar wordt geopend met de traditionele Nieuwjaarsreceptie, die op 11 januari 2014 in het Carlton te Cannes zal worden gehouden. Het bestuur is al druk bezig met de voorbereiding voor het Lustrumjaar. Een aantal grote evenementen staan al op stapel, maar er kan wellicht meer. Daarom doe ik van hieruit een beroep op alle leden om mee te denken over en mede te organiseren aan wat er op evenementengebied verder extra glans aan ons lustrum kan geven. Uw suggesties kunt u per mail sturen naar het secretariaat of u kunt wanneer u bij één van de komende evenementen bestuursleden ontmoet uw suggesties met hen bespreken. Zoals mijn voorganger, de betreurde Henk van Engelen, altijd al zei: De Nederlandse Club is een club voor, maar vooral ook door de leden. Daarmee bedoelde hij aan te geven dat het bestuur veel kan, maar dat uiteindelijk de leden zelf hun programma maken en uitvoeren. Ik wens u een prachtig najaar Paul van Cuyk, voorzitter 3

3 INHOUD Colofon 03 Woord van de voorzitter 03 Dutch Open 06 Surprises op La Colle Noire 09 INTERVIEW 10 Lekker Frans 14 Frans Taaleigen 16 Tuin & Bos 18 Nederlander in de Provence 20 KUNSTORKAAN Kunstkompas 24 De Deugd over de buren 26 ABN AMRO Kerstconcert Gastcolumn 28 LA RENTRÉE 29 Zakenjournaal 30 Cleveringalezing & Chinalezing 32 Computers & Zo 34 JOP 36 WAT SCHAFT HET? île St D onate u r s Puzzels/Cartoon 42 Binnenlandse politiek ABN AMRO Harskamp Toco d Azur Baat Huisman Topic Travel...9 BB&L Car Rental Hoedemaker & Hudig Vacances Provence Toegevoegde waarde 48 La Vie en France 51 Bistro de la Rague Holland at Home Westerzee Bestuursmededelingen 52 Crèdit Agricole...2 Kuiper XQ-Services DE-HO Léonie Lelièvre Zantos...4 De Haan New Home...8 Zorg in Frankrijk Excellence France Plan B Finishing Touch Qualimat keukens Genea.drs H.Peers Rivièra Butlers Groeneveld SAT + TV Services Groupe Mercure Secara Assurance Demand Offres 53 Oplossing puzzels Foto omslag: seizoens stilleven; PlanB fotografie 54 Adverteren in dit Magazine? adverteren 5

4 Prachtige golfdag met mysterieus slot Waar zijn de winnaars? Je zag de vragende blik van Erna Franse Erna Franse hakte uiteindelijk de knoop vakkundig door, en Karin Izaks. Langs de tafels in het restaurant van de golfclub dirigeerde het gezelschap naar het terras waar de prijzentafel, Saint Donat speurden beiden naar het duo dat het Crédit zoals altijd goed gevuld, het middelpunt was en sprak ferm: Er Agricole Dutch Open had gewonnen. Erna Franse, de technisch is in de golfwereld een regel die zegt dat als de winnaar bij de verantwoordelijke op deze mooie nazomer dag en medeorganisatrice Karin Izaks kenden met DNC-bestuurslid Pieter de Ralph Hage en Antonius van Bilsen hebben het beste gespeeld, prijsuitreiking niet aanwezig is het feest mooi niet doorgaat. Mik als enigen de namen van de winnaars. Maar waar zaten zij in maar kunnen derhalve niet als winnaars in de boeken worden het met 110 aanwezigen gevulde restaurant? vermeld, aldus de Grand Golflady binnen de Nederlandse Club. Hoe gaan we dat oplossen, luidde de volgende vraag. Als tweede De speurtocht vertraagde het programma; de prijsuitreiking moest na het koppel Hage/Van Bilsen eindigden Ineke Roubroeks nu uitgesteld worden tot na het dessert, maar de deelnemers en Ernst Jan Zantingh, de winnaar van vorig jaar. Omdat aan het Dutch Open amuseerden zich intussen met de mooie en Ineke Roubroeks als vertegenwoordigster van Crédit Agricole minder mooie momenten die ze op de baan hadden meegemaakt. meespeelde en een sponsor zijn of haar prijzen hoort af te Het liep in het begin goed, maar later zakte ik weg, maar het staan, moest Erna Franse opnieuw puzzelen. Ineke Roubroeks was een mooie dag, klonk het vaak. De birdies, bogeys en pars stopte haar gewonnen Transavia tickets Nice-Amsterdam v.v. in vlogen over de tafels, maar de winnaars waren nog steeds niet de tombola en Herman Verwoolde mocht de prijs in ontvangst gevonden. nemen. Ook weer opgelost! DNC-voorzitter Paul van Cuyk bedankte vervolgens de Crédit Agricole-delegatie voor de financiële steun die de Nederlandse Club voor de tweede keer bij dit evenement mocht incasseren. Met de som van die wij van Crédit Agricole ontvingen, hebben we dit golffeest dat door oud-voorzitter Wim Teunissen op de kaart is gezet, verder kunnen uitbouwen. Ik wens de bank uiteraard veel succes bij hun zakelijke activiteiten die voortkomen uit deze sponsoring, zo zei Paul van Cuyk. De golfdag was stralend begonnen. Bij de briefing om half negen waren alle spelers aanwezig. De mooie cadeautjes gingen over tafel, waarna huisfotograaf Kees van Deutekom zijn groepsfoto kon maken. Saint Donat had bovendien voor kannen koffie en voldoende croissants gezorgd, zodat iedereen de gelegenheid kreeg de inwendige mens op te beuren. Erna Franse en Karin Izaks concludeerden rond het middaguur dat de trein naar behoren liep. Erna Franse: De spelvorm 4 ball, better ball levert geen vertraging op. We hebben de lunchpakketten per voiturette (aangeboden door Saint Donat) rondgebracht en over een ruim een uur starten we het apéro met de traditionele bitterballen en champagne. En zo geschiedde, want de organisatie had keurig berekend dat de laatste bal binnen ruim vijf uur geslagen moest zijn. Ja, dat één van de winnaars zijn vliegtuig moest halen en de organisatie niet op de hoogte bracht, kon niet worden voorzien en mocht de pret uiteindelijk niet drukken.. Jan de Deugd Uitslag van het CA Dutch Open: 1 bruto: Ernst Jan Zantingh/Ineke Roubroeks 1 netto: Floor Yo/Shia Tan 2 netto: Ria Loogman/Joke Pordon Longest drive heren: Ernst Jan Zantingh Longest drive dames: Danielle van Diem Nearest heren: Michael van Joolen Nearest dames: Ria Loogman DUTCH OPEN GOLF ST. DONAT 20 SEPTEMBER Concentratie bij het putten is weer vereist. The Lost Boys Ernst Jan Zantingh/Ineke Roubroeks Foto s: Kees van Deutekom De organisatie en deelnemers bedanken alle sponsors: Crédit Agricole, Transavia Nederland, Domaine de l Amaurigue, Lothar Vigelandzoon, Finishing Touch en hotel l Estirado de les Adrets. St. Donat was een perfecte gastheer en stelde twee greenfees en de voiturettes te beschikking. Floor Yo en Shia Tan gaan er met het diner vandoor. DNC-bestuurslid Pieter de Mik en penningmeester Peter Romeijn, zijn partner Karin en Erna Franse. 6 7

5 La Rentrée met surprises Het begin van de tweede helft van het DNC-seizoen kende vele verrassingen. Micheline Van Hautem (zie voor interview pagina 29) was tot ieders verbazing en tevredenheid de aangekondigde Mystery Guest. De Vlaamse bijgestaan door het trio van Ruud Boogaards bracht, zoals ze dat twee jaar geleden ook voor de leden van de Nederlandse Club deed, haar repertoire weer met veel charme en gevoel. In de prachtige ambiance van het Château La Colle Noire voelden de bijna honderd (!) DNC ers zich weer snel thuis. Na een lange, hete zomer moest er immers veel worden bijgepraat. Arie de Boom vertelde bijvoorbeeld, dat hij de negen kruisjes had verzameld. Negentig jaar jong stond de nestor van het Nederlands bedrijfsleven aan de Côte het drukke gezelschap te bekijken. Enkele dagen later vierde Arie de Boom in een klein gezelschap zijn verjaardag ten huize van dochter Arlette. Cis Smits had ook een surprise meegenomen: zijn Bloemendaalse schoondochter in het gezelschap van zeven vriendinnen. En DNCvoorzitter Paul van Cuyk vroeg zijn leden vooral niet het lustrumjaar 2014 te vergeten. Wie ideeën heeft kan er mee voor de dag komen. Zie voor La Rentrée ook de website Arie de Boom 90 jaar 8 9

6 kopje INTERVIEW Geen paspoorten meer in Nice; consul Peter van Santen blijft aan Willy Nataf & Peter van Santen kopje & Willy Nataf niet bang voor het zwarte gat Het consulaat in Nice gaat per 1 november zijn deuren Peter van Santen arriveert met zijn IPad in de aanslag. Even sluiten in verband met het wijzigen van de dienstverlening kijken of er nog nieuwe berichten zijn. Een drukke zakenman die tijdens ons gesprek ook een keer zijn mobiel beantwoordt. paspoorten, maar de consul blijft zijn overige diensten Omdat dit een belangrijk telefoontje is.excuses hiervoor. verlenen. We zullen niet langer kanselier Willy Nataf achter Wat drijft iemand om honorair consul te worden? Het woord zegt het schuifraam in het consulaat aantreffen. Zij gaat met het al: een salaris staat er niet tegenover. Peter: Het klinkt wat welverdiend pensioen. Maar Peter van gek, maar het is heel bevredigend om mensen in geval van een Santen, de honorair consul, blijft aan. Hij calamiteit hoe triest de omstandigheden soms ook zijn te zal een locatie openen in ons gebied. Waar kunnen helpen. Door mijn professionele ervaring in de dienstverlening kan ik me dan echt nuttig maken. Waar ik bijvoorbeeld precies gaat hij zo snel mogelijk bekend best een beetje trots op ben, is dat ik via mijn netwerk na de maken, evenals zijn telefoonnummer en overstromingen in de VAR in juni 2010, binnen een paar uur een adres. 50-tal Nederlandse vakantiegangers heb weten te vervoeren en We spraken met Willy en Peter over onder dak te brengen ondanks het feit dat het hoogseizoen was. de betekenis en het bestaan van een honorair consul en over de taken die overblijven. Mechelien van Gaalen Het is een hectische maandagmorgen aan de Rue Rossini in Nice. Willy is net terug van twee weken vakantie om even op adem te komen voor de eindsprint tijdens de komende weken. De telefoon gaat vrijwel onafgebroken en er komen aan de lopende band bezoekers. De meesten in verband met hun paspoort. Nog even snel een nieuwe regelen, want anders moet je naar Parijs of naar Nederland, waar diverse gemeenten en een balie op Schiphol deze service aan in het buitenland wonende Nederlanders verlenen (zie kadertje). Als consul ontmoet ik veel interessante mensen en kan ik mijn netwerk steeds verder uitbouwen, zodat ik veel dingen kan regelen op allerlei gebied. In Frankrijk ben je Monsieur le Consul. Die status vinden Fransen belangrijk en daardoor gaan vrijwel alle deuren voor je open. Dat is op zich leuk en kan nuttig zijn maar het creëert ook afstand, zoals laatst bij een vernissage met hoofdzakelijk Franse genodigden. Ik kende daar zo n beetje iedereen, maar ook dan blijf je Monsieur le Consul en niet gewoon Peter..dat is dan soms weer minder leuk. Hoe word je honorair consul? Peter van Santen is de zeventiende honorair consul in Nice. Hij volgde in 2006 de heer L.P.A. van Luijk op. De eerste honorair consul hier werd benoemd in 1894 en bleef aan tot In de Gids voor de Honoraire Consul, een handleiding voor het uitoefenen van de functie, staat de honorair consul G. van Haersma de With ( ) nog afgebeeld in een zo te zien wollig uniform dat bij de rang hoorde. Er was destijds in verband met de afstand en de beperkte transportmogelijkheden ook een viceconsulaat in Cannes. Er gaat een uitgebreide procedure vooraf aan de benoeming. Peter: Als de benoeming of opvolging aan de orde is, sondeert de Nederlandse ambassade in Parijs bij Nederlanders die langere tijd in het gebied wonen en bepaalde beroepen uitoefenen of ze een geschikte kandidaat kennen. Ook aan mij werd dat gevraagd (Peter woont 32 jaar in Frankrijk mvg) en ik heb toen twee namen opgegeven. Mijn naam werd weer door anderen genoemd. De potentiële kandidaat moet natuurlijk zelf beslissen of hij of zij geïnteresseerd is. Dan komt er eerst een principeakkoord tussen de ministeries van Buitenlandse Zaken in Nederland en Frankrijk. Vervolgens wordt er een uitgebreid antecedentenonderzoek gedaan, eerst in Nederland en daarna in Frankrijk. Je gedrag moet onberispelijk zijn. De ambassade analyseert dan de profielen van de overgebleven kandidaten en de ambassadeur beslist vervolgens wie benoemd zal worden. In mijn geval gaf mijn ervaring in de dienstverlenende sector nuttig geacht voor dit gebied de doorslag en tevens mijn grote netwerk. Ook de leeftijd speelde een rol. Ik was toen 52 en zou dus kunnen aanblijven voor tenminste twee mandaten van vijf jaar. Taken In de basisprofielschets honorair consul staat onder meer dat hij of zij goede contacten moet onderhouden met de lokale overheid en een zekere status moet hebben in de société civile. De consul moet zijn eigen baas zijn en een deel van de middelen van zijn bedrijf kunnen en willen aanwenden voor het uitoefenen van de functie, zoals het gebruik van kantoorruimte en eigen personeel. Hij moet bereid zijn in voorkomende gevallen het belang van Nederland te bepleiten bij lokale instanties, de overheid, als het gaat om bijvoorbeeld cultuur, handel, sport etc. Ook dient hij in het geval van calamiteiten waar Nederlanders bij betrokken zijn acte de présence te geven. Daarnaast kunnen bezoeken aan gedetineerden tot zijn taken behoren. Het consulaat in Nice is sinds 1964 gevestigd op hetzelfde adres. Willy: Buitenlandse Zaken beschouwde dit als een bijzonder consulaat, ook in verband met de geschiedenis ervan - tijdens de oorlog woonden hier veel ondergedoken joodse mensen - en er woonden in deze regio veel oud-ambassadeurs. Dat is nu minder het geval. Dat is overigens niet de reden van de sluiting van de locatie nu. Wereldwijd moet er op ambassades en consulaten bezuinigd worden, vult Peter aan. Ereambt Honorair consul is, zoals de naam al aangeeft, een ereambt. De oorspronkelijke doelstelling luidt aldus de eerder genoemde Gids : de bescherming van de onderdanen van de zendstaat in den vreemde. En dat is een taak die Peter van Santen na 1 november nog steeds heeft: steun verlenen aan gestrande Nederlanders. Er blijft ook nog wat documentenwerk over. In geval van diefstal of verlies van een paspoort verstrekt hij tijdelijke reisdocumenten (laissez-passer) en ondertekent hij op verzoek verklaringen van huwelijk, domicilie, legalisatie en dergelijke. Deze documenten kunnen ook schriftelijk worden aangevraagd. Ook levensbe- Na 1 oktober is het niet meer mogelijk op het consulaat in Nice een paspoortaanvraag in te dienen. Vanaf die datum moeten aanvragen in persoon worden ingediend bij de consulaire afdeling van de ambassade in Parijs. Het is ook mogelijk een paspoortaanvraag in te dienen bij de gemeenten Den Haag, Enschede, Maastricht, Echt-Susteren (Limburg), Oldambt (Groningen), Bergen op Zoom (Noord-Brabant), Montferland (Gelderland) en op de luchthaven Schiphol. De ambassade in Parijs is in verband met deze wijziging gesloten van 1 tot en met 4 oktober. Zie ook Het consulaat in Nice is in oktober gesloten, maar is wel telefonisch bereikbaar tot 1 november van maandag tot en met donderdag van 9 tot 12 uur op , of per consulatpaysbasnice@gmail.com

7 INTERVIEW Willy Nataf & Peter van Santen wijzen kan hij ondertekenen. De persoon in kwestie moet dan wel zelf verschijnen. Deze bewijzen worden overigens ook gratis verstrekt door gemeenten. Peter: Ik heb veel representatieve verplichtingen en voer overleg met lokale overheden zoals gemeenten, prefectuur, politie en met consuls van andere landen, verenigd in het Corps Consulaire. Nederlanders die zich hier vestigen, kloppen vaak aan voor advies en ook Franse bedrijven die met Nederland zaken willen doen. Soms adviseer ik direct of verwijs ik naar de betreffende instanties en personen. Consul zijn is een nevenfunctie. Mijn beroep is consultant voor de hotelbranche, gespecialiseerd in bouw, verbouw en bouwvergunningen. Koningsdag Het consulaat is ook betrokken bij een aantal overigens onafhankelijke - Nederlandse instellingen, zoals het Nederlands Ondersteuningsfonds, waarvan de consul beschermheer is en de Nederlandse school De Gouden Klomp. In het vorige Magazine stond nog dat het voortbestaan van de school in gevaar was. Peter, die membre d honneur van de school is: Ze gaan ongewijzigd door met alleen een andere organisatievorm. Het wordt een vereniging gebaseerd op vrijwilligerswerk van professioneel geschoolde leerkrachten. We hebben vanuit het consulaat ondersteunende adviezen gegeven maar de ouders hebben dit zelf georganiseerd. Om de kwaliteit van het onderwijs te bewaken blijft de school onder toezicht van het Nederlands Onderwijs Buitenland (NOB) staan. Er zijn ook regelmatige contacten met De Nederlandse Club en de Association Néerlandaise du Midi (ANM). Peter: Tot voor twee jaar was er de jaarlijkse receptie van het consulaat op Koninginnedag. In 2011 hebben we samen met DNC, ANM en de consulaten in Monaco en Marseille, waaronder de VAR valt, een groot Oranjefeest georganiseerd op Château Sainte Roseline. Zo n grootscheeps festijn is maar eens in de vijf jaar mogelijk om te realiseren. Maar we blijven proberen om elk jaar, wat kleinschaliger, een Koningsdag te houden. Destijds waren het voor zeventig procent zestigplussers die hier woonden. De laatste jaren zijn er heel veel jongeren bijgekomen met kinderen. Ook voor hen moet je iets organiseren op zo n dag die open staat voor alle Nederlanders die hier permanent wonen of tijdelijk verblijven. Afgelopen april was de opkomst minder groot. Dat kwam door het slechte weer, maar de locatie en het programma waren prima. Hij vindt persoonlijk niet dat alle evenementen gesponsord moeten worden. Sponsoring moet je reserveren voor uitzonderlijke evenementen en goede doelen. Op zo n feest kan best iedereen zijn eigen eten en drinken betalen. Ik heb grote bewondering voor de acties georganiseerd door NCO (het vrouwennetwerk Côte d Orange), zoals Pink Ribbon en Make a Wish, een laatste wens van ernstig of ongeneeslijk zieke kinderen mogelijk maken met sponsors. Initiatieven om goede doelen te steunen zijn belangrijk en we mogen trots zijn op diegenen uit onze Nederlandse gemeenschap die zich daarvoor inzetten. Lange vakantie Peter zal zijn handen vol hebben aan zijn consulschap nu hij de trouwe ondersteuning en uitvoering van Willy Nataf moet gaan missen. Zij is vanaf 1976 het gezicht van het bureau van het consulaat in de Rue Rossini. Voorheen werkte zij zes jaar op de ambassade te Parijs. Ik ga na 43 jaar een hele lange vakantie houden, verzucht ze. Men zegt dat ik in een groot gat zal vallen. Nou laat me er maar invallen op een heerlijk groot matras Ik heb fantastisch met Peter samengewerkt. De dagelijkse gang van zaken hier liet hij aan mij over en gaf mij honderd procent vertrouwen. Hij is een bijzonder sociaal voelend mens die altijd voor een ander klaarstaat. Hij is ook altijd beschikbaar als ik hem nodig heb. Ik hoef hem maar te bellen. Ik kan echt op hem rekenen. Nederland en onze landgenoten hier mogen blij met hem zijn

8 kopje LEKKERFRANS XIV kopje Mougins Un Tourist-Trap? Ooit heb ik in dit Magazine geschreven dat we in L`Amandier prima gegeten hebben.sindsdien waren mijn ervaringen in Mougins minder positief; dus een tip over een nieuw, naar twee sterren strevend toprestaurant deed ons naar dat geweldige stadje snellen. La Paloma is heel pretentieus: de design inrichting, het design servies, het vijvertje met vijf irritante spuitertjes tot en met de obers met witte handschoenen. Alleen. als die vijf man personeel wel met elkaar kunnen kletsen en koffie drinken, maar het niet klaarspelen om binnen een kwartier een apéritief op onze tafel te krijgen terwijl we de enige gasten zijn, dan ben ik weg. Mijn tipgever kennende twijfel ik geen moment aan de culinaire kwaliteiten van de kok, maar zo kan het personeel je zaak naar de bliksem helpen. Vervolgens gingen we naar Aux Trois Etages in die leuke hoofdstraat. Tja, sommige gerechten waren goed, maar van mijn voorgerecht, Filet de Bar, varieerde de smaak tussen niks en zure haring. De prijzen: 10,- voor een biertje, ± 20,- voor drie zuinige glazen wijn en 38,- voor een menu waar je weer tussen de supplementen voor de echt leuke gerechten moest laveren, versterken mij in de mening dat Mougins een tourist-trap is. Dat Kees van Deutekom La Tour du Plan le Plan de la Tour het anders en beter kan, leest u zo. Nee, dit is geen grapje van me, hoogstens van de joviale Corsicaanse eigenaar van restaurant la Tour du Plan in Le Plan de la Tour. We zitten in een goed en gezellig restaurant met een prettig tuinterras, een leuke kaart, wijnen vanaf 22.- de fles en gelegen in een klein en lief dorpje, vlak boven Ste. Maxime. Behalve een goede maaltijd is er nog een reden om er naar toe te gaan: Neem vooraf, als geestelijke appetizer, de Rue des Cavalières vanuit Roquebrune-sur-Argens naar Le Plan de la Tour en u zult beloond worden met een beeldschone route, een oeroud Romeins aquaduct en prachtige vergezichten. Trek daar een goed uur voor uit en doe dit in verband met het brandgevaar niet midden in de zomer. We kozen het duurdere menu van 39,- en aangezien de kaart regelmatig verandert, volstaat de vermelding dat we zeer tevreden waren over de kok. Wel vermoed ik dat ze nog steeds die verrukkelijk gewokte roquette-sla bij de gerechten serveren. Kortom,de omweg waard. 5 Rue Jean Jaurès, le Plan de la Tour, tel.: Le Marco Polo Théoule sur Mer Hier komen we graag. Pied dans l`eau, aardige bediening, uitstekend menu van 31,- en betaalbare wijnen. Er zit elke zondag een heel oud echtpaar uit Nice, altijd aan hetzelfde tafeltje. Hij zegt niet veel en zij eet en kwettert als een vogeltje. Dat kan leiden tot het volgende tafereel:zij schuift haar bord weg, de ober pakt de entrecôte op waar zij slechts een beetje aan geknabbeld heeft, en gooit hem achteloos over zijn schouder naar de huismeeuw die al zit te wachten. De meeuw schrokt de entrecôte naar binnen en vliegt dan als een zwaar beladen vliegtuig weg. Het dametje vertelde dat hij, de meeuw, één van de vorige keren de entrecôte, in een kennelijk ongeduldige bui, van haar bord heeft gehaald. Ga niet naar Le Marco Polo in het hoogseizoen;veel te druk. Het voor- en naseizoen zijn ideaal en zelfs `s winters kun je in dit strandpaviljoen terecht. Vooral in februari is dat interessant omdat in Théoule dan de Kermesse aux Poissons wordt gehouden, hetgeen betekent dat bijna alle restaurants een achtgangenmenu, inclusief wijn en koffie presenteren voor ± Avenue de Lérins, Théoule sur Mer, tel.: La Tour du Plan L`Etoile, Port de Boulouris Saint Raphaël Ook hier zijn we diverse malen per jaar te vinden: in het oude haventje van Boulouris. Het is zo n haventje van niks, maar toch leuk door zijn knusheid en... de omringende restaurants. Zowel naar links en naar rechts gaand kunt u heerlijke wandelingen maken langs die prachtige rotsachtige kust. U heeft naast L`Etoile de keus uit andere goede restaurants aldaar, namelijk La Tortue en Le Toukan. (Allebei eerder positief beschreven). L`Etoile heeft zich opgewerkt van strandtentje naar strandrestaurant en is daar heel wel in geslaagd. Een vriendelijke en alerte bediening, verse ingrediënten en vooral heerst er de dorpsgemoedelijkheid. We namen de formule entrée-plat van 24,- en zagen, toen we dat met smaak hadden gegeten, een dermate lekker toetje voorbij komen dat we de verleiding niet konden weerstaan. Het geheel met bier (ja, dat drinkt mijn vrouw, daar kan ik ook niks aan doen) een halve literfles wijn en koffie voor 85,- Dat is te doen Route de la Corniche, Port de Boulouris, Saint Raphaël, tel.: La Petite Auberge Tourtour Deze zomer bemerkten we weer dat je in die periode het toeristisch en culinair zeer aantrekkelijke Tourtour beter kan mijden, want het dorp puilde uit van de mensen. Het contrast met de rust van ons restaurant dat verscholen buiten het dorp ligt, was dan ook verademend. Het is daar rustig en het heeft stijl. Binnen sfeervol, buiten een heerlijk terras met glorieus uitzicht. Je hebt zicht op de Grand en Petit Bessillon en zelfs op de Ste. Victoire bij Aix. Sinds enige tijd is er een Italiaanse kok en dat merk je aan de pastagerechten op de kaart. Daarnaast is er een menu van 38-, zonder keus, maar toch zo veelbelovend dat we het kozen. Zeer goede garnalen, Filet de Boeuf en een uitmuntend dessert. Vooraf bier voor beiden en tijdens het eten voor mijn vrouw, voor mij een 50cl. fles van mijn favoriete Château Thuerry. De rekening bedroeg 100,-. Zelfs een paar dreinende Italiaanse kinderen konden onze stemming niet bederven. En als u komt, zijn ze weg. En we komen graag terug. La Petite Auberge, Tourtour, tel.: Culinair hoogstandje van La Tour du Plan 14 15

9 kopje FRANS TAALEIGEN & NEDERLANDSTALIGEN Aflevering 37 Thieu Creemers Met het recept, l ordonnance, in de hand, kunt u bij de apotheek te horen krijgen dat uw ziektekostenpasje, uw carte vitale, niet meer geldig is. Als u vraagt hoe u deze kaart kunt verlengen (renouveler in het Frans, toch?) wijst de assistente u de weg, maar zegt eerst streng: non, une carte vitale, on ne la renouvelle pas, on la met à jour. Mais une ordonnance, on la renouvelle. U probeert nog: ou bien, on la prolonge want ook dat betekent toch verlengen, weet u nog. Haar weerwoord, fijntjes: non, nous, on prolonge votre vie en vous vendant nos médicaments. Dat komt goed uit, denkt u. Aan iemand die het allemaal zo goed kan uitleggen, kan ik gelijk vragen wat nu het verschil is tussen les médicaments remboursés, les médicaments génériques en ook nog les médicaments de confort. Haar antwoord komt op het volgende neer: Les médicaments remboursés zijn die medicijnen die door een arts zijn voorgeschreven en die in aanmerking komen, althans voor een deel, voor vergoeding door de ziektekostenverzekering,de Sécu,terwijl de rest van het bedrag (afhankelijk van de dekking) door de aanvullende ziektekostenverzekering, de Mutuelle, kan worden vergoed. Les médicaments génériques zijn medicijnen die identiek zijn aan de voorgeschreven medicijnen, maar van een ander merk waarvan het octrooi al verlopen is en die dus altijd veel goedkoper zijn. De apotheek heeft, als de arts dit niet uitdrukkelijk anders heeft aangegeven, het recht om, in plaats van de voorgeschreven medicijnen, deze médicaments génériques te leveren (droit de substitution). Er was veel meer te zeggen over het Franse taaleigen van de medische sector dan ik in eerste instantie had voorzien. Vandaar deze derde aflevering, want behalve met huisarts en met diverse specialisten kunnen we natuurlijk ook te maken krijgen met medische laboratoria, met röntgendiagnostiek, met apotheken en met de ziektekostenverzekeringen. En alle hier genoemde sectoren geven aanleiding tot het nader bestuderen van de taalkundige eigenaardigheden die we daarbij ontdekken, zeker als we kijken met onze Nederlandse bril. Hoeveel krijgt ik terug van de Sécu en Mutuelle? Tenslotte zijn er nog les médicaments de confort: dit zijn geneesmiddelen, zoals aspirine, die zonder recept te verkrijgen zijn - tot nu toe in Frankrijk alléén bij de apotheek!!! - en helemaal niet vergoed worden. Over vergoedingen en dus de ziektekostenverzekeringen gesproken. Weet u dat de Sécu (afkorting van Sécurité Sociale), ook wel CPAM (afkorting van Caisse Primaire d Assurance Maladie) genoemd, normaal gesproken maar 65% vergoedt van uw medicijnen? En van het honorarium van een arts of specialist slechts 70%, en dan nog alleen als de behandelende arts conventionné is d.w.z. werkend volgens het tarief van de Sécu, ook wel omschreven als praktiserend in sector 1. Dit laatste houdt natuurlijk in dat er ook een sector 2 is. De artsen en specialisten die geen contract hebben afgesloten met de Sécu, dus niet conventionnés zijn, en dientengevolge vrij zijn in het vaststellen van hun tarieven, werken in deze sector 2. Een specialist in sector 2 zal voor een consult in plaats van de 28,- die gelden voor sector 1, meestal 150% daar bovenop vragen, dus in totaal 70,-. Dit wordt een dépassement d honoraires genoemd. Als je een goede Mutuelle hebt, is het mogelijk dat deze de 18,60 die de Sécu van dat bedrag vergoedt, een heel eind aanvult; zo niet, dan is het voor eigen rekening. Het is goed te weten dat een dépassement d honoraires van honderden euro s voor een operatie (in het Frans trouwens meestal niet une opération, maar une intervention genoemd) door een vrije chirurg heel normaal is. Het is zelfs zo dat het Ministerie van Gezondheid die 150% bovenop het tarif conventionné nog acceptabel acht. Wel gaan er in de media de laatste tijd stemmen op om tot strengere regels te komen voor deze overschrijdingen. Misschien is het goed toch ook even aandacht te besteden aan de vraag wat nu precies die 300%, option 300, betekent waarvoor velen verzekerd zijn bij hun Mutuelle. Om te beginnen is het belangrijk te weten dat er één stelregel is waarvan de meeste Mutuelles niet afwijken: indien de behandelende arts of de apotheek of de imagerie u vooraf waarschuwt dat de Sécu in een specifiek geval helemaal niets vergoedt, dan hoeft u van uw Mutuelle ook niets te verwachten. Deze laatste vergoedt namelijk 300% van het bedrag dat de Sécu vergoedt, en die neemt soms om de een of andere reden helemaal niets voor haar rekening, dus 300 x 0 = 0. Zelf voor het medisch dossier verantwoordelijk Nu een voorbeeld waarin de Sécu wel iets vergoedt: uw tandarts vermeldt op zijn offerte, son devis, dat hij 500,- rekent voor een nieuwe kroon. De Sécu vergoedt dan 70% van wat zij vinden dat de kostprijs ( 107,50) van een kroon is, (dit heet la base du remboursement), dus van de Sécu krijgt u 75,25 terug. De 300% regeling van de Mutuelle houdt dan in dat u van hen 3x 75,25 (dit noemen zij dan le tarif de convention) = 225,75 terugkrijgt. Dit betekent dat u nog altijd bijna 200,- zelf moet betalen! Voor ziekenhuisopname houdt de option 300 meestal in dat alle reële kosten worden vergoed. In sommige andere gevallen werkt de Mutuelle met een forfait. Dit houdt in, dat, welke kosten er ook gemaakt zijn, u nooit meer dan een vooraf vastgesteld bedrag per jaar terugkrijgt, bij een recept van de oogarts voor een bril bijvoorbeeld. Wat betreft het vocabulaire van de laboratoires d analyse médicale is het van belang te weten dat niet alle Franse laboratoriumtermen overeenkomen met de Franse woorden die wij daarvoor geleerd hebben. Zo is normaal gesproken een bloedlichaampje in het Frans un globule. Rode bloedlichaampjes zijn dus inderdaad des globules rouges, maar als we bij de laboratoriumuitslag onder het kopje hématologie (uit het Griekse haima = bloed) zoeken naar globules rouges, zal dat tevergeefs zijn. Wel vinden we daar hématies en dat nu is het deftige woord in het Frans voor onze rode bloedlichaampjes. En voor witte bloedlichaampjes zullen de Franse medische laboratoria al helemaal nooit globules gebruiken, hiervoor hebben zij de term leucocytes geïntroduceerd (uit het Griekse leukos = wit). Voor de rest spreken de Franse laboratoriumtermen in de regel voor zich, zo niet, dan is er altijd nog uw généraliste voor nadere uitleg. Daar moet u misschien toch naar toe als u ontdekt dat hier uw cholesterolwaarden niet in mmol/l, maar in g/l zijn berekend. Dus niet denken: ik zit met 4,0 onder de 5, dan zat ik altijd goed in Nederland, dus hier ook. Nee, die 4,0 g/l van hier is veel te hoog, want boven 2,0 g/l zit u al goed fout! In Nederland zijn de medische beeldvormende technieken ondergebracht bij de ziekenhuizen en hebben als verzamelnaam de röntgenafdeling. In Frankrijk zult u voor een röntgenfoto, kortweg une radio of voluit une radiographie, meestal naar een zelfstandig opererende imagerie médicale gestuurd worden. Daaraan zijn dan radiologen, médecins radiologues, verbonden, die de beelden van une radio, of van een scan, une scanographie, of van een RMI, une IRM (Imagerie par Résonance Magnétique) beoordelen. In plaats van het woord une scanographie gebruikt men vaak het woord un scanner (uitspreken als un scannèr), maar dan bedoelt men niet het apparaat (ook scanner), maar het onderzoek met behulp van dat apparaat: il faudra passer un scanner des poumons, zal men tegen u kunnen zeggen, u zult een longscan moeten laten maken. Als u telefonisch een afspraak maakt bij een specialist, zal de assistente u meestal vragen alle radios, etc. die de huisarts al heeft laten maken, mee te nemen op het spreekuur. In Frankrijk krijgt u trouwens, in tegenstelling tot in Nederland, alles wat met u persoonlijk te maken heeft (röntgenfoto s, laboratoriumuitslagen, e.d.), zelf mee naar huis; zodoende bent u ook zelf voor uw eigen medisch dossier verantwoordelijk. Tenslotte enige handige vraagzinnetjes die we vooral niet letterlijk moeten proberen te vertalen in het Frans, omdat de Fransen dezelfde vraag net iets anders verwoorden dan wij: Moet ik /de wond gehecht worden? Vous allez me faire une suture? Gaat u mij antibiotica voorschrijven? Vous me mettez sous antibiotique? Moet ik aan het infuus? On va me poser une perfusion? Heeft zij antibiotica gekregen? Elle est sous antibiotique? Ligt zij op de intensive care? Elle a été placée en soins intensifs? Moet ik me regelmatig laten controleren op deze aandoening? Un suivi régulier est-il n écessaire? Voor op- en aanmerkingen kunt u nog steeds mailen naar thieu.creemers@gmail.com 16 17

10 TUIN & BOS kopje Bamboe & actuele Palmziekte TUIN & BOS Beste Côte d Azurianen, Na een wèl of niet verdiende - velen van u verdienen niet meer, maar geven enkel uit- vakantie, al dan niet in de tropische hitte van het Nederlandse zoet- en zoutwater of in de verpletterende warmte op de Franse stranden, in zwembaden thuis of op balkons, terrassen en in andere idyllische oorden als romantische winkelstraatjes, discotheken en files op de diverse snelwegen, heet ik iedereen weer van harte welkom in de harde wereld van onkruid, wegzakkende stapstenen, niet bloeiende, bloeiende planten en niet groeiende snelgroeiende heesters of juist veel te snel groeiende snelgroeiende heesters. Bamboe:snelgroeiend in veel soorten en maten Om maar eens een snelgroeiende heester te noemen: wat te denken van bamboe. Het zijn prachtige decoratieve planten in vele soorten en maten, maar tot wanhoop van vele tuineigenaren verspreiden ze zich snel met hun worteluitlopers. De meeste bamboe-soorten wortelen ondiep tot zo n dertig, veertig centimeter, maar wel vele meters horizontaal met om de tien of twintig centimeter een uitloper bij de één en bij de ander aan het eind van de wortel een uitloper (ook weleens neus genoemd), die met een snelheid van zo n tien centimeter per dag de grond uitvliegt. Door de geringe worteldiepte is het simpel om de te brede vermeerdering te stoppen d.m.v. een vel landbouwfolie (ook wel vijverfolie genoemd) dat tot vijftig centimeter diep verticaal in de grond wordt gegraven. Dit heeft ook tot gevolg dat je de bamboe uitstekend als haag kunt gebruiken en met twee à drie planten per strekkende meter bij een haagbreedte van 75 centimeter heb je binnen pakweg drie jaar een dichte haag die op elke gewenste hoogte geschoren kan worden en die na verloop van vijf jaar zo dicht is dat er geen hond of kat of ongewenste tweevoeter door kan komen.. Overigens ongewenste tweevoeters komen er met een scherpe snoeischaar wel doorheen. Groen blijven Zo n zelfde snelle groeier is de Eleagnus Ebbingui, groenblijvend en ook goed vertakt, maar deze plant heeft wat meer breedte nodig. Voor een goed ondoordringbare eleagnushaag is al gauw honderd centimeter breedte vereist, maar ook een goede voedzame bodem. Bij alle planten of het een boom, vaste plant, of heester is, blijft het plantgat het belangrijkste. Wordt een aangekochte heester, bijvoorbeeld een Bamboe geleverd in een pot van tien liter (ongeveer een normale emmer) dan moet het plantgat zo n drie emmers groot zijn en de ondergrond nog extra goed worden losgehakt. Dit gebeurt over het algemeen nooit, de meeste plantgaten worden door de particulieren en vaak ook door de vakman handmatig gegraven, zodat men al gauw tevreden is als de aangekochte plant er net in past, eventueel met wat extra perswerk en zonodig een welgemikte trap na. Staat prima stevig en valt of waait niet om. Er is echter geen ruimte voor een portie potgrond, dus is het resultaat vaak slechte groei of sterft de plant na twee à drie jaar kwakkelen geheel af, dit tot grote vreugde van de kwekers, die weer een nieuw exemplaar kunnen leveren. Gerard de Bos genoot in Nederland gedurende vijf jaar zijn opleiding als hovenier bij het gerenommeerde hoveniers bedrijf Copijn. In 1975 startte hij zijn eigen bedrijf. Bij het aanbreken van de economische crisis in 1980 vertrok hij naar Zuid-Frankrijk. Vanaf die tijd ontwierp hij tuinen en legde hij in Zuid-Frankrijk tientallen tuinen en zwembaden aan. Ziekte bij palmen blijft actueel Andere groenblijver: de palm Dit is een grote groep planten die in vele maten en vormen te verkrijgen zijn. De soort is zo gevarieerd dat in veel gevallen gemakshalve een Dracaena of Yucca ook tot de palmen gerekend wordt. De voedselkeuze van de kever en de vlinder met de mooie namen: Rhynchophorus ferrugineuse (Charancon rouge des palmiers) en de vlinder Paysandisia archon papillon palmivore bewijzen het tegendeel. De larven van deze twee op zich niet onaardige insecten doen zich meer en meer tegoed aan ons palmenbestand, maar hebben totaal geen interesse in de Yucca en de Dracaena, omdat beide totaal andere planten met een geheel andere structuur zijn. Ik zal in het kort nog even de geschiedenis van het palmenprobleem schetsen: In de vijftiger jaren organiseerde Spanje de Wereldtentoonstelling en daarvoor werden vele honderden, zo niet duizenden palmen geïmporteerd uit Arabische landen. De larven van boven genoemde vlinders hebben in een aantal van deze palmen gezeten en zijn vanuit Spanje in een steeds sneller tempo verspreid over het Middellandse Zeegebied. Dat is dus de gehele strook tussen Gibraltar tot aan de punt van Sicilië. Was het tot een jaar of drie, vier terug nog een min of meer onbekend fenomeen, nu kent iedereen wel een geval van één of meerdere getroffen palmen, wat wil zeggen ten dode opgeschreven palmen. Nog steeds is het meest voorkomende slachtoffer de gewone dadelpalm (Phoenix Canariensis en Phoenix Dactilifera). Meer en meer vallen de slachtoffers nu ook onder de Chamaropsen, zowel de grote Chamarops Excelsa als de dwergvorm Cham. Humilus. De sago palm of Cycas Revoluta, de Phoenix Roebelinii dwergphoenix, Washingtonia of Brahea. Hoe kun je de ziekte constateren? Schuinhangende kruinen, kleine ronde gaten in de stam ( doorsnede 1 à 1,5 cm) aangevreten, nieuw uitkomende bladeren en soms rood/bruin stof in het hart, vooral bij de Chapaerops Humilus, een enkele keer tref je de rode kever of vlinder zelf. Bestrijding Wat te doen? Eerst de bankrekening controleren, daarna een expert erbij halen. Direct na het constateren moet er in het behandelseizoen (ongeveer van eind maart tot eind oktober) een permanente behandeling gegeven worden, die geen garantie tot succes geeft maar wel een grotere kans op overleven. Deze behandeling is in de loop van de afgelopen jaren regelmatig veranderd door de komst van betere producten en door een werkwijze gebaseerd op lange termijnbestrijding en soms ook door strengere overheidsregels. Zowel Spanje als Italië kampen met hetzelfde probleem, maar de bestrijding vindt niet in ieder land op dezelfde wijze plaats. De producten zijn bovendien allesbehalve ongevaarlijk en vaak ontbreekt de echte expertise. Pas op voor beunhazen die mooie beloftes doen! De behandeling houdt niet alleen in dat er gespoten of geïnjecteerd wordt, maar ook is een vrij radicale snoei direct na het constateren van de ziekte nodig. Dit alles brengt een behoorlijke kostenpost met zich mee, om maar niet te spreken over de kosten van het rooien van een pakweg vijf meter hoge dode Phoenix met een stamdoorsnee van zeg, tachtig centimeter. Het verhaal van de aangevreten palmen is nog steeds actueel. Voor de juiste adressen van experts kunt u informeren op gemeentehuizen, bij de grote tuincentra of gespecialiseerde kwekerijen zoals bij Le Gros Pin in Hyères De firma Inter Garden in Ste. Maxime beschikt in de persoon van Steven de Bos eveneens over een goed gedocumenteerde en ter zake kundige expert en vakman. Nazomer klusjes Heeft u een gazon dat een beetje kwakkelt, dan kan er tot ongeveer half oktober een gift kunstmest gegeven worden; ga uit van drie à vier kilo ordinaire blauwe kunstmestkorrels ( NPK) in zakken van tien of twintig kilo. Ze zijn bij ieder tuincentrum te koop. De mest die ooit door Koot en Bie omgedoopt werd in neutronenkorrels werken direct maar kort, dus dat is een laatste duwtje voor de winter. In geval van droogte wel goed water geven. Mochten er op de diverse kranen kleine programmeurs zitten voor de arrosage, denk er dan aan om deze na het seizoen af te nemen, de batterij eruit te halen en op een droge plek op te bergen tot het voorjaar. Wist u dat de kleur geel verreweg de meest voorkomende winterkleur is? Planten als de winteraconiet, winterjasmijn, Hamamelis mollis, de Cornus mas, de meeste narcissoorten, in het water de dotter en moerasiris, mimosa en nog veel andere winter- of voorjaarsbloeiers tooien zich met geel. Bent u met de kerstdagen in Nederland? Ga eens langs een tuincentrum en koop wat bollen voor verwildering. Bolletjes die het redelijk doen en gewoon kunnen blijven zitten, zijn Muscari (blauw druifje), narcissen voor verwilderen, verschillende Alliums (sierui) en fresia s. Bollen planten is niet moeilijk; de plantdiepte is twee keer de dikte van de bol. Een goede start van het najaar toegewenst, Gerard de Bos Eleagnus Ebbingui charançon rouge charançon rougelarve charançon papillon Phoenix Canariensis Cycas Revoluta Phoenix Roebelinii Chamaerops homilus 18 19

11 kopje NEDERLANDER in de PROVENCE Warm met groot Hart kopje De Nederlander? Warm en met een groot Hart! In mijn vorige column heb ik beloofd de volgende keer u een beeld voor te houden over de Nederlander, zoals ik dat enkele maanden geleden kreeg aangereikt van een Française die ruim 17 jaar in Nederland woont. Ik vind dit een lastig onderwerp. Karel van het Reve De vraag of er een Nederlands volkskarakter bestaat, is eerder gesteld. Karel van het Reve de broer van Gerard heeft die vraag behandeld in een kort essay op 21 maart (Zie Verzameld werk 7, pp.229/230) Vroeger las je over de Nederlanders dat ze zuinig, nuchter, zakelijk, betrouwbaar, een beetje bekrompen, redelijk, verdraagzaam en vooral individualistisch zijn. Eind vorige eeuw is vooral het op tijd je afspraak nakomen van essentieel belang. En ben je bij iemand op bezoek dan zijn er maar twee dingen die je mag vragen. Je mag vragen of je eventjes van de wc gebruik mag maken, en je mag vragen om een glaasje water. Maar je mag niet opeens zeggen; nu zou ik graag een biertje willen drinken. En als je gastheer of gastvrouw s morgens vraagt of je bij het ontbijt een eitje wilt hebben, mag je niet antwoorden: graag, maar eigenlijk heb ik liever twee eitjes. Dat is, volgens Karel van het Reve, in strijd met het Nederlands volkskarakter. Herman Pleij Rond dezelfde tijd publiceert Herman Pleij het boek, De sneeuwpoppen van 1511: Literatuur en stadscultuur tussen Middeleeuwen en Moderne Tijd (1988). Hij zegt over de Nederlander: nuttig, profijtelijk, praktisch, vlijtig, actief, leergierig, prestatiegericht, ambitieus, avontuurlijk, vernieuwend, ondernemend, spaarzaam, zuinig, selfsupporting, handig, slim, individualistisch, egoïstisch, flexibel, opportunistisch, nuchter, redelijk, matig, beheerst, ordelijk. (p.330) Maar het helpt niet als je ervoor wegloopt. De werkelijkheid mag gezegd worden. En per slot van rekening is het een beeld dat een in Nederland woonachtige Française beschrijft. Deze keer vraag ik de lezer vooraf, de column helemaal uit te lezen. Vervolgens vraag ik u, eerst al uw knopen te tellen en pas daarna te beginnen met een reactie op het van de Nederlander van ons geschetste beeld. En om het u wat gemakkelijker te maken, zal ik eerst enkele korte beschouwingen geven die als een kader kunnen dienen, als steun voor het formuleren van een reactie. Bauke Geersing De meeste lezers zullen Herman Pleij wel eens op de televisie hebben gezien en gehoord. Wat mij daarbij opviel, was dat je hem slechts één vraag hoefde te stellen en de rest van de uitzending was Pleij aan het woord, tenzij hij soms ruw werd afgestopt door de interviewer. Dat heb ik ook met deze opsomming van Pleij over de Nederlander: alsof er een boekenkast op mij neerdaalt. Een uitgebreide staalkaart met begrippen die alle moeten worden uitgelegd om te begrijpen waar het om gaat. Ik probeer mij een voorstelling te maken van een Nederlandse man of vrouw dat is mij in dit kader om het even die sommige van deze kwalificaties in zich verenigt. En dan de mogelijke combinaties van deze begrippen. Een profijtelijke, matige en egoïstische Nederlander die praktisch is. Of deze: een leergierige en ondernemende Nederlander die matig en opportunistisch is. Eerlijk gezegd kan ik er maar moeilijk een brood van bakken. Dan is Karel van het Reve duidelijker: je vraag niet om een biertje en niet om een tweede eitje, dat is strijdig met het Nederlandse volkskarakter. Kijk, dat kan ik begrijpen. Gezellig en genieten Dan het beeld van ons, zoals geschetst door een Française die ruim 17 jaar de Nederlander in zijn/haar eigen omgeving heeft ontmoet. Van juli 2012 tot juli 2013 was ik voorzitter van de Rotary Club Salernes en Haut Var. In het kader van het jaarprogramma stond een bezoek van een groep leden van deze club aan Nederland op het programma. Onderdeel van die reis was een gezamenlijke vergadering met de Rotary Club Bussum, mijn oude club. Tijdens die bijeenkomst was er een lezing van een Française, die ook lerares Frans is van een vriendin van de Rotary Club Bussum. Zij sprak in het Frans en kon dus genuanceerd en precies formuleren wat zij er van vond. We waren wat je noemt onder elkaar, dus sprak ze vrijmoedig. Haar was het concept gezellig opgevallen. Een begrip dat niet goed te vertalen is in het Frans. Volgens haar had dat vooral betrekking op het samen beleven van de goede dingen des levens. En daaraan voegde ze het tweede concept toe: genieten. Genieten van een zonnige dag, van een goed glas wijn, van een mooie winterse dag op de schaatsen, van een goede gezondheid, van de vakantie, van de kinderen, van de vrienden, van een lange zomerse avond. Efficiency De kwaliteit van leven in Nederland wordt volgens haar bepaald door efficiency. Dat begint al op de crèche en de lagere school. Korte middagpauzes en een sandwich zijn voldoende. Geen Franse maaltijd van tot uur! Door een vroege start van de dag en die efficiency kan men relatief vroeg stoppen met werken en genieten van een mooie avond met familie,vrienden,sport,cultuur en dergelijke activiteiten. Bewonderend riep ze uit dat dit een mooi voorbeeld was van evenwicht en kwaliteit van leven. Culinaire cultuur Onze culinaire cultuur kwam vanzelfsprekend ook aan bod. Kan men wel spreken van zo n cultuur?, vroeg ze zich af. En toen kregen we het te horen. De efficiency is ook daar opgerukt. Waarom een uur besteden aan de voorbereiding van de maaltijd als het ook in 20 minuten kan? De oplossing: onze stamppot. Simpel en efficiënt. Aardappelen, wortels, uien, boter en zout en een worst van de Hema toevoegen en dan stampen. Ook het gourmetten was haar opgevallen. Of de raclette. Ieder neemt wat hij/zij wil. Aan het einde van zo n avond moet dan de kamer worden gelucht gedurende tenminste een week en moet het plafond worden afgenomen. Het kost wat tijd, maar dan heb je wel een gezellige avond. Terstond voegde zij er aan toe dat Nederlanders ook uitstekend kunnen koken. Vooral hun appeltaart is goddelijk! Fiets Vervolgens kwam de fiets aan bod. Als ik haar goed heb begrepen doen we in Nederland zo ongeveer alles op de fiets. Moeders met twee kinderen en twee zakken boodschappen trappen keurig in evenwicht op de fiets naar huis. Kinderen gaan op de fiets naar school. Per dag 15 à 30 km heen en terug. Op de fiets naar het werk en daar zwetend aankomen. Onder de douche en dan aan de slag. Ze had zelfs een verhuizing op de fiets waargenomen. Wat zijn de Nederlanders toch vindingrijk en praktisch, riep ze in volle overtuiging uit. Gezondheidszorg En dan komt onze eerste lijn gezondheidszorg aan de beurt. Een enorm onderscheid tussen Frankrijk en Nederland. Als je in Nederland eindelijk een apotheek hebt gevonden en die is niet gesloten zoals dat het geval is na uur en gedurende het weekend dan krijg je alleen maar iets mee op recept van een arts. Maar als je bij die arts komt omdat je kinderen verkouden zijn en koorts hebben, dan zegt die arts dat je ze maar goed moet laten drinken en een stuk brood moet geven als ze trek hebben. Stop ze eventueel in een warm bad, dat doet de koorts dalen. Laat de natuur zijn werk maar doen. Kom daar eens om in Frankrijk. Met een boodschappentas vol medicijnen ga je de deur uit. In Nederland is het lijden een integraal deel van het leven, merkte ze op. Daarom noemde ze de Nederlanders: les Vikings! Slotakkoord En dan haar slotakkoord. In Nederland neemt men de tijd om echt te leven. Plotseling een brug open op de snelweg om een zeilboot te laten passeren. De prachtig onderhouden tuintjes, de keurig schoon gehouden huizen geven de indruk van kalmte en rust. Maar vergist u niet, riep ze enthousiast uit, de Nederlanders hebben hun grote passies. Vlot van de tongriem gesneden, open en direct, nieuwsgierig, reizigers, zeelieden, ontwikkeld, spreken verscheidene talen, erfgenamen van grote schilders, trots op hun mooie musea, een kopje koffie in het café of op het terras, houden van gerookte vis en Franse kaas, kopen en verkopen, handelaars, kennen de buitenlandse politiek op hun duimpje, organiseren straatfeesten, kopen meel en bakken hun eigen brood. Ze besloot met de zin dat je de tijd moet nemen om deze noordelingen te ontmoeten en je zult verbaasd zijn over hun warmte en hun grote hart! Les? Een klaterend applaus was haar deel. Uit mijn ooghoeken zag ik dat onze Franse vrienden ook driftig mee klapten. Was dat gemeend? Of gedroegen ze zich beleefd? Zelf heb ik van mijn Franse vrienden een dergelijke ontboezeming nooit gehoord. Van hen krijg je platitudes te horen dat wij vanuit Nederland altijd met een overladen auto met spullen terug rijden naar het huis in Frankrijk. Gierigheid is dat volgens hen. Op mijn vraag of ze zich konden vinden in de schets van hun landgenote, antwoordden ze: Een interessante en grappige presentatie. We hebben er een hoop van geleerd. Waren ze wellicht een beetje jaloers? Of gedragen wij ons in de Provence anders dan in Nederland? Gaan wij in de Provence te weinig met de Franse medelotgenoten om, waardoor zij ons Nederlanders niet goed kunnen leren kennen? Of zijn Fransen ziende blind en horende doof? Of zijn wij het? Of is onze investering in de Franse taal daar debet aan? Wie zal het zeggen. Daar moet je het dan maar mee doen als Nederlander in de Provence. Reacties naar: bauke.geersing@wanadoo.fr 20 21

12 Le Pont in het MAC Marseille, Le Pont Transbordeur In het kader van Marseille Provence 2013 wordt nog tot 20 october in het Musée d Art Contemporain Marseille (oftewel kortweg MAC) een uiterst interessante tentoonstelling gehouden met als bijzonder thema de brug. Het is tevens een ode aan uitzonderlijk cultureel erfgoed door middel van een presentatie van jong talent ( «Nous avons pris comme point de départ le déplacement qui est un acte banal, commun à beaucoup de monde mais en le pensant à la fois comme un générateur de nouveauté et un moteur de souvenir et de lien», zo verklaart Thierry Ollat, hoofd van het MAC, de keuze van het thema. De stad Marseille, reeds lange tijd knooppunt van water-, spooren andere wegen, heeft voor vele kunstenaars een inspirerende rol gespeeld. Sinds enige maanden geven uiteenlopende presentaties hier duidelijk blijk van. Het Musée d Art Contemporain van de stad, dat in 1994 werd geopend, ligt enigszins buiten het historische centrum waar de meeste culturele activiteiten in het kader van MP2013 plaatsvinden. De bekende Duitse kunstverzamelaar en arts Gustav Rau schonk het pand, gebouwd in de jaren zeventig, aan de stad. Het MAC herbergt inmiddels een ruime kunstcollectie (van schilderkunst tot video s en installaties) van de tweede helft van de twintigste eeuw, zowel van internationaal bekende kunstenaars als Arman, Ben, César, Yves Klein, Franz West en Jean-Michel Basquiat als van regionaal bekende artiesten.een grote filmzaal biedt de mogelijkheid langere films te presenteren. Het documentatiecentrum Ernst Goldschmidt, deels afkomstig uit l Institut des Hautes Etudes en Arts Plastique, bevat een uitzonderlijke en ruime collectie catalogi, tijdschriften en andere publikaties ( Op de tijdelijke tentoonstelling in het MAC wordt recent werk van 78 internationale kunstenaars getoond, terwijl tevens een parcours langs bijzondere plekken in de stad is te volgen, zodat de expositie buiten het kader van het museum treedt. De rode draad tussen alle 145 werken is de bijzondere interpretatie door de kunstenaars van ideeën over reizen : reizen door de tijd, reizen en confrontaties met andere culturen gevoelens van melancholie of romantiek maar ook bijvoorbeeld de complexe immigratieproblematiek. Marseille als gast voor de reizigers, met andere woorden «tous sur le pont». Het is die brug die de connecties verheldert. De noord-zuiddialoog is geografisch gezien in Marseille naar twee zijden van belang : connecties met Afrika maar ook met het noorden van Frankrijk en van Europa zijn essentieel in diverse opzichten. Unieke tentoonstelling Un voyage autour du monde De brug die in Marseille zo bepalend was voor het stadsbeeld bestaat reeds lang niet meer: de transbordeur, een bijzondere brug gebouwd en gefinancierd door Ferdinand Arnodin, verbond de twee oevers van de stad met elkaar maar werd in de Tweede Wereldoorlog ernstig beschadigd en is kort daarna geheel verwijderd. Het was deze brug, die aan het begin van de twintigste eeuw veel aandacht kreeg als toonbeeld van modern vernuft, vooral door de grote Exposition Coloniale in Europese kunstenaars, architecten en ingenieurs, zoekende naar moderniteit en vernieuwing, vonden inspiratie in deze transbordeur. Na de Eiffeltoren was het indertijd de hoogste stalen structuur van Europa. De tentoonstelling in het MAC toont een film getiteld Marseille van Bauhausdocent Lászlo Moholy Nagy uit 1929, waarin de transbordeur de hoofdrol speelt. Het Rijksmuseum kocht onlangs dankzij de Vereniging Rembrandt en Baker en Mc Kenzy een bijzondere foto aan (afkomstig uit een particuliere Amerikaanse collectie), die hij in hetzelfde jaar nam vanaf die transbordeur. Misschien hebt U deze foto reeds bewonderd in de zalen, gewijd aan de moderne tijd, in het onlangs heropende Rijksmuseum. Ook De Brug (uit 1928) van de Nederlandse cineast en «vliegende hollander» Joris Ivens zou hier op de tentoonstelling Le Pont niet misplaatst zijn geweest. Al is deze gefilmd op de Rotterdamse Hefbrug, de tussen 1925 en 1927 gebouwde spoorbrug, de inspiratie ervoor kwam ongetwijfeld ook uit Marseille via zijn vriend, de bekende spoorwegarchitect Sybold van Ravesteyn, die deze stad sinds 1925 goed kende. De Nederlandse Filmliga had gedurende het interbellum niet alleen nauwe contacten met andere Europese avantgardisten, maar ook in Frankrijk met de surrealisten. DE BRUG, symbool van verbintenis, ook met het verleden Bruggen verbinden twee zijden van een water, dat wil zeggen: andere werelden en culturen komen met elkaar in contact. Bovenop de brug zien we de wereld anders, onze blik op de wereld wordt ineens verbazingwekkend vergroot. De brug is onbetwistbaar aan te duiden als een typerend symbool van verbintenis. Nieuwe bruggen visualiseren optimaal onze toekomstverwachting. Het gerenommeerde Nederlandse bureau OMA (Office for Metropolitan Architecture) uit Rotterdam dingt momenteel mee aan een internationale prijsvraag voor de Jean-Jacques Boscbrug over de Garonne te Bordeaux met een vernieuwend plan naar een ontwerp van Clément Blanchet. Het gaat daarbij niet meer om technische hoogstandjes die enorme kosten met zich meebrengen, maar eerder om het scheppen van een aangenaam platform dat ruimte biedt voor waardevol sociaal contact. Als een highline visualiseert deze 545 meter lange brug de stedelijke betekenis door de idee van een hedendaagse boulevard (44 meter breed) waarop voetgangers, fietsers en andere weggebruikers geconfronteerd worden met de natuur als ook met de historisch bepaalde stedelijke omgeving. Nederland werd vooral na de Napoleontische tijd het vooruitstrevende land van bruggenbouwers. Rijkswaterstaat kreeg de verantwoording voor weg- en waterbouw en zorgde lange tijd eveneens voor de architectuur van overheidsgebouwen zoals postkantoren en stations. De Directie Bruggen werd in 1928 opgericht ten behoeve van de bouw van grote verkeersbruggen. Technische en wetenschappelijke vernieuwingen droegen bij tot de vormgeving van vele gebouwen en bouwwerken, nu behorend tot rijksmonumenten. Nederlanders zijn sterk in het oplossen van collectieve en vooruitstrevende technische voorzieningen en het uitdokteren van opmerkelijke connecties tussen wegen en land. De Nederlandse economie als waardevol onderdeel van de wereldeconomie, zou mede bepaald worden door de mogelijkheden die de infrastructuur bood, maar tevens door de gecompliceerde Europese verhoudingen. De Tweede Wereldoorlog bleek een dramatische mijlpaal. Met betrekking tot de creatieve industrie heeft Nederland internationaal zijn strepen weten te verdienen, tevens in Frankrijk. Dutch masters zijn gerenommeerd. Vele connecties tussen Nederlandse en Franse kunstenaars en auteurs hebben onze cultuur gevormd tot wat we er nu van kennen en bovendien met regelmaat herkennen in grote exposities. Clément Blanchet (OMA), Plan voor de nieuwe Jean-Jacques Boscbrug te Bordeaux, 2013 Ad van Denderen, GONOGO, Landing van Afrikaanse immigranten op het strand bij Punta Paloma, Spanje, foto uit 2001 Fiona Tan, May You Live In Interesting Times, Documentary film, 1997 Courtesy the artist and Frith Street Gallery, London. Presenteren van dit werk betekent: erkennen van de grote waarde van dit culturele erfgoed. Zo doen in het kader van Marseille Provence Culturele Hoofdstad van Europa 2013 bijvoorbeeld een zevental hedendaagse Nederlandse kunstenaars mee aan de expositie Le Pont in het MAC. Een brug met stevig verankerde pijlers in de Europese cultuur blijft van essentieel belang. Wie bereid is te delen wil immers ook vermenigvuldigen en verdiepen. Europese solidariteit en samenwerking kan ook innovatie en de Europese economie verbeteren. Hoewel de directe rentabiliteit van de cultuur niet bewezen kan worden, weten we door wetenschappelijk onderzoek inmiddels genoeg over het positieve effect van schoonheid op het menselijk welbehagen. De toekomst tegemoet zien vanaf een culturele highline kan dus alleen maar op de lange duur positieve resultaten opleveren. De brug oversteken blijft een waar avontuur. Le Pont in en buiten het MAC mag een mooi voorbeeld zijn, te meer ook door het citaat van de bekende Duitse filosoof Martin Heidegger : «Le Pont rassemble vers lui, à sa manière, terre et ciel, divinités et mortels». door Monique Teunissen-Amagat monique.teunissen@wanadoo.fr 22 23

13 CULTURELE AGENDA NAJAAR 2013 Marseille Opéra MUSEA, GALERIES Aix-en -Provence - Musée Granet (tel ): 13 juni - 13 oct. LE GRAND ATELIER DU MIDI, DE CEZANNE A MATISSE De kunstenaars zijn alom bekend, hun oeuvre krijgt nu eindelijk welverdiende aandacht in de omgeving waar de inspiratie werd opgedaan; bruiklenen uit grote collecties zijn hier samengebracht in een grootse expositie Arles Abbaye de Montmajour actu/1297/mon-ile-de-montmajour-christian-lacroix// 5 mei 3 nov. MON ÎLE DE MONTMAJOUR CHRISTIAN LACROIX i.s.m. CIRVA Marseille Bijzondere presentatie van recente glas-, kostuum- en modeontwerpen en hedendaagse kunst in dit Benedictijnse klooster, net buiten Arles. Ook Atelier van Lieshout liet hier nog enkele jaren geleden een bijdrage achter, voor de opmerkelijke bezoeker nog steeds te ontdekken in het door architect Rudy Ricciotti toegankelijk gemaakte deel van de abdij. Arles - Musée Réattu 15 mei - 31 oct. NUAGE hedendaagse kunst over het thema water, o.a. werk van Jean Arp, Marcel Broodthaers, Anselm Kiefer en Man Ray Aubagne - Chapelle des Pénitents Noirs 27 april - 13 oct. PICASSO CERAMISTE ET LA MEDITERRANNEE Avignon - Collection Lambert (tel ): 9 juni - 11 nov. LES PAPESSES, moderne kunst Louise Bourgeois, Camille Claudel, Kiki Smith, Berlinde de Bruyckere, Jana Sterbak Biot - Musée Fernand Léger (tel ): 23 maart - 7 oct. METROPOLIS, Fernand Léger et la Ville vol.2 Le Spectacle de la vie moderne, een bijzondere dialoog tussen lithografie van Léger en fotografie van avantgardisten als André Kertész, Robert Doisneau, William Klein Cagnes Musée Renoir (tel ): Het onlangs heropende WOONHUIS VAN RENOIR, Domaine des Collettes, behorende tot de Franse Maison des Illustres, waar een vijftiental werken van de meester te bewonderen zijn, het oorspronkelijke meubilair.en tevens een groot aantal sculpturen in de toegevoegde ruimte. Cannes - Centre d Art La Malmaison (tel ): 22 juni 27 oct. PICASSO, Le Nu en Liberté Collectie Marina Picasso Hyères- Villa Noailles (tel ): PERMANENTE EXPOSITIE CHARLES en MARIE-LAURE DE NOAILLES Le Cannet - Musée Bonnard (tel ): 6 juli - 3 nov. LE NU DE GAUGUIN à BONNARD, Eve icône de la modernité Hoe kunstenaars als Bonnard, Rodin, Matisse, Redon en Picasso door de schoonheid van vrouwelijk naakt geïnspireerd werden Marseille Provence Europese Culture Hoofdstad Marseille Archives (tel ) 18 juni 29 nov. ICI-MÊME, MARSEILLE Diverse documenten, ook van particulieren, verduidelijken deze duistere oorlogsperiode. Marseille - La Cité Radieuse/Unité d Habitation Le Corbusier nov. LE CORBUSIER DANS LE CORBUSIER A LA CITE RADIEUSE Foto-expositie door Christophe Guery in dit door Le Corbusier in de jaren veertig ontworpen woon- en werkunit. Marseille JI 11 oct. 22 dec. LE CORBUSIER ET LA QUESTION DU BRUTALISME Deze grote architect liet zijn sporen in Marseille achter (zie ook La Cité Radieuse),dus het is toe te juichen dat in het kader van MP2013 een grootse expositie ook eens aandacht besteedt aan zijn bijzondere plastische werk, Marseille - La Friche Belle de Mai 6 juli - 31 dec. THE BUTCHER, ATELIER VAN LIESHOUT, Uitgebreide aandacht aan het hedendaagse oeuvre Blast Furnace in deze grote solopresentatie door de Nederlands kunstenaar Joep van Lieshout en zijn atelier. Marseille - MAC (tel ) 25 mei 20 oct. LE PONT Met o.a. werk van zeven Nederlandse kunstenaars waaronder Marlène Dumas, Ad van Denderen, Fiona Tan en Erik van Lieshout Marseille Musée Cantini (tel ) 14 sept. 5 jan CESAR A MARSEILLE speciale aandacht voor het uitzonderlijke realistische werk van deze, uit de populaire wijk La Belle de Mai afkomstige César Baldaccini ( ) Marseille - MUCEM 7 juni - 6 jan LE NOIR ET LE BLEU, un rêve méditerranéen, Eerste expositie in het nieuwe MUCEM Zo n 400 oeuvres en documenten belichten heden en verleden van de Middellandse Zee Marseille - Musée des Beaux Arts Palais Longchamp 13 juni - 13 oct. LE GRAND ATELIER DU MIDI, DE VAN GOGH A BONNARD Grote expositie met werk uit diverse grote collecties in het opgeknapte Palais Longchamps, eind negentiende eeuw gebouwd ter ere van de aanleg van watervoorzieningen in de stad. Marseille Siège de la Société Marseillaise de Crédit, 75 Rue Paradis generale.com/fr/actualites/ 30 aug. 31 oct. LA MEDITERRANEE N EST PAS SEULEMENT UNE GEOGRAPHIE Zo n 57 werken van hedendaagse kunst uit de sinds 1995 bestaande kunstcollectie van deze grote Franse bank. Martiques - Musée Ziem 13 juni - 13 oct. RAOUL DUFY, de Martiques à L Estaque Mouans-Sartoux - L Espace de l Art Concret (tel ): COLLECTION PERMANENTE: L ART CONCRET né en Europe (vaste collectie Albers-Honegger) o.a. Gerrit Rietveld 12 mei - 27 oct. YVES KLEIN/CLAUDE PARENT LE MEMORIAL REVES D ARCHITECTURE Nice - Musée d Art Moderne et d Art Contemporaine (tel ): 20 april - 27 oct. ARNE QUINZE, hommage à Alexander Calder Saint-Paul-de-Vence - Fondation Maeght (tel ): 29 juni - 11 nov. LES AVENTURES DE LA VERITE, carte blanche voor de filosoof Bernard-Henri Lévy Toulon Hôtel des Arts (tel ): 26 oct. 5 jan. HISTOIRE, REGARDS D ARTISTES Markante gebeurtenissen uit het verleden door diverse kunstenaars geïnterpreteerd. Toulon Musée des Beaux Arts 20 sept. 29 dec. ENTRE CIEL ET MER Hedendaagse kunst en fotografie, o.a. Bernard Plossu, Jacqueline Salmon, Ange Leccia en de Nederlandse Fiona Tan. MUZIEK, THEATER, DANS Aix en Provence Théatre du Jeu de Paume nov. L ETRANGER van Albert Camus Moderne dans door Emio Greco, choreografie Pieter C. Scholten Marseille - Théatre National La Criée (tel ) o.a.: 29/30 nov. LA FOLLE CRIEE ( L.Beethoven) Kamermuziek gedurende 12 concerten i.s.m. Festival Internat. La Roque d Antheron Marseille - Opéra (tel ) o.a.: 30 nov. - 1 dec. ORPHEE ET EURYDICE (Chr. W. Glück). Ballet National de Marseille Monaco - Grimaldiforum (tel ) o.a.: nov. L OR DU RHIN (R. Wagner). Opéra de Monte-Carlo. Toulon/Ollioules - Chateauvallon (tel ) o.a.: 22 nov. CLEAR TEARS/TROUBLED WATERS Dans door Belgische Compagnie Thor, choreografiethierry Smits Toulon Opéra (tel ) o.a. : dec. LA VIE PARISIENNE (J. Offenbach) co-productie Nat. Theater Praag FESTIVALS EN CULTURELE EVENEMENTEN festivals.aspx monique.teunissen@wanadoo.fr 24

14 DE kopje DEUGD OVER DE BUREN kopje ITALÏE Op 11 oktober gaan we met circa zestig DNC ers de grens over! Bij onze Italiaanse buren zoeken we onder leiding van Helena en Dirk Jan Goossen tijdens een wandelspeurtocht naar de in Bordighera bewaard gebleven bezienswaardigheden. Bordighera is voor veel DNC ers bekend terrein. We kopen er ingrediënten - voor in de keuken - op de markt, die elke donderdag wordt gehouden en sneuvelen natuurlijk ook bij een schoenenstal. Zo dicht bij huis ontmoet je weer een heel andere cultuur, die altijd wordt uitgedragen met een gulle lach. Als er in Brussel een prijs wordt ingesteld voor welk Europees land de economische crisis het best kan verteren, wint Italië met een dikke voorsprong. In augustus zijn wij door Italië getrokken: Rome, Napels, Florence, Siena en ter afwisseling de prachtige campagne. Nee, geen spionagereis met het oog op het uitje naar Bordighera maar een nostalgische reis. In 1970 maakte ik goed kennis met de Azzurri. Als jong verslaggever mocht ik het kleedkamerverhaal schrijven bij de grote triomf van Feyenoord tegen Celtic in Milaan. De Kuipbewoners wonnen als eerste Nederlandse club de Europa Cup 1. Italië beviel me als een opera van Verdi. Het is nu niet mijn bedoeling vergelijkingen te trekken tussen Europese partners, als bijvoorbeeld Nederland, Frankrijk en Italië; een te goedkope excercitie. Nee, bij een nostalgische trip denk je meestal terug aan persoonlijke ervaringen, vooral als je ze in het hedendaagse perspectief kunt plaatsen. In 1998 zaten we in Rome op het Piazza Navona achter een cappuccino, toen het hele terras bij het afgaan van een draadloze telefoon pronto riep. Gaan wij dat ook meemaken, luidde toen de angstige vraag. We hebben het lijdzaam ondergaan, in de trein, tram en in de winkels. De voortschrijdende technologie bracht uitkomst: De ringtoon, de smartphone met al zijn geluidloze mogelijkheden zorgden voor minder herrie en tevens voor komische randverschijnselen. Kinderen van zes jaar zie je in de musea druk foto s maken met een IPad. Zouden ze weten wat ze fotograferen? En het legioen uit Azië, dat maar blijft groeien? Bij het eten van een panini vroeg ik twee Japanse meisjes of ze de betekenis van het Vaticaan begrepen. Nee, het Christendom is niet onze religie, maar we kunnen wel genieten van de kunst, was het antwoord. Of ze zich òòk voor de etalage van Luis Vuitton hebben laten fotograferen heb ik maar niet gevraagd. De Italianen laten de toeristenstroom met een blij gevoel over zich heenkomen. Ze zijn behulpzaam, hoffelijk, hartelijk en spreken als dat in hun vak nodig is behoorlijk Engels. Ik zou niet vergelijken, maar dit wil ik u niet onthouden: in het vroege voorjaar kwam ik een bericht op internet tegen met de boodschap: Parijs gaat cursussen geven aan toeristische medewerkers. ABN AMRO-Kerstconcert Cabris in een nieuw jasje donderdag 12 december uur. Op 12 december a.s. vindt in de prachtige oude kerk van Cabris het bijna traditionele Kerstconcert voor leden van de Nederlandse Club plaats. Dit jaar geen koor, maar een trio van het Orchestre de Nice, bestaande uit: Magali Pyka (harp), Virgenie Diquerot (fluit) en Anne Bonfils (cello). Er zullen werken van Bizet, Bach, Fauré, Händel, Mozart, Offenbach en Schubert ten gehore worden gebracht. Daarnaast speelt het trio natuurlijk enkele kerstliederen waarbij u kunt meezingen. Het concert begint om uur en zal duren tot ongeveer uur. De toegangsprijs bedraagt, dankzij de genereuze sponsoring door ABN AMRO slechts 15,- p.p. Niet verplicht, maar wel zo gezellig is deelname aan het diner na afloop van het concert. Een korte wandeling brengt ons dan bij de Auberge de la Chèvre d Or waar na een aperitief kan worden aangeschoven voor een uitstekend driegangendiner, inclusief wijn en koffie. Maakt u van de gelegenheid tot dineren gebruik maken,dan betaalt u 45,- (concert+diner)p.p. Voor het diner is de ruimte beperkt tot zestig personen. Deelname op volgorde van inschrijving. Inschrijving uitsluitend bij het secretariaat ( Betaling vooraf per bank naar rekeningnummer ING. IBAN: NL45 INGB BIC: INGBNL2A of per cheque t.a.v. De Nederlandse Club BP Peymeinade. DNC-lustrumautorally 5 en 6 juni 2014 DNC bestaat in jaar en dat elfde lustrum willen we met een aantal speciale evenementen vieren. Een daarvan is een autorally op donderdag 5 en vrijdag 6 juni, de dagen die voorafgaan aan het Pinksterweekeinde. De rally vindt plaats in het westelijk deel van de Var, grofweg het gebied dat in het noorden door de benedenloop van de Verdon, en in het zuiden door de Argens begrensd wordt. Voor velen zal dit een relatief onbekend, en daardoor extra verrassend gebied zijn. Wat gaan we doen? In de eerste plaats: rijden natuurlijk! Dat is de ideale manier om schilderachtige streken, bergen, rivierdalen, dorpen, uitzichten en wat dies meer zij te verkennen. Maar wees niet bang dat u onafgebroken achter het stuur zit.. Ik ben geen coureur; kan ik toch meedoen? Bij een rally denkt u misschien aan snelheid of aan gevaar. Maakt u zich niet ongerust: het evenement bevat geen enkele aansporing om harder te rijden dan is toegestaan en u bepaalt helemaal zelf uw tempo. Waar overnachten we? Dat houden we nog even geheim. Wel kunnen we alvast zeggen dat het een charmant en comfortabel hotel is. De totale kosten worden op korte termijn bekend gemaakt. Belangstelling? Laat dit nu alvast (zonder verdere verplichtingen) weten via een mailtje aan secretariaat@nedazur.org. Dan heeft de organisatie alvast een idee op ongeveer hoeveel deelnemers gerekend moet worden. De kosten bedragen rond de 170,- p.p. Met vriendelijke groet, de rallycommissie

15 EVENEMENTEN kopje Reizen, Cultuur & Muziek Kunst, Tennis & Bridge kopje ACTIVITEITENKALENDER Van een ex-voorzitter... Onlangs woonde ik een DNC-activiteit bij op Château de la Colle Noire en toen kwamen de herinneringen terug uit mijn tijd als voorzitter van de Nederlandsche Vereniging in Kuala Lumpur, Maleisië. Ik heb daar gewoond en gewerkt van 1981 tot Begonnen als gewoon lid schopte ik het eerst tot vice-voorzitter en vervolgens tot voorzitter. Maar dat kwam omdat de voorzitter weer naar een ander land werd gestuurd. Terugdenkend zie je wel overeenkomsten met de DNC maar toch vooral verschillen, althans dat is mijn ervaring. In Maleisië was het een Va-et-Vient van gezinnen, veelal van JOP leeftijd en allemaal werkend aan projecten. Zelf werkte ik in de palmolie industrie, de kurk waar Maleisië op drijft. Het was heel interessant om mensen uit allerlei bedrijfstakken persoonlijk te ontmoeten en er de leuke en minder leuke dingen mee te delen. Bij DNC is dat hetzelfde, echter vrijwel niemand is meer actief. Dus dan is er niet zo veel (zakelijk) nieuws te melden. Wel ontmoet je hier veel leden die vaker buiten Nederland gewoond hebben. Activiteiten hadden we ook. Tennis op maandagavond en één keer per jaar een toernooi. Bridgeavonden heb ik niet gezien: het was gewoon te warm en daar in iedere kamer of op het terras een plafond fan stond te loeien zouden de kaarten toch van tafel gewaaid zijn. Kaarsjes aan kon ook niet, om dezelfde reden. Bovendien moest je wel gek zijn om het nog warmer te maken... Ieder jaar hadden we wel een auto speurtocht. Dan moesten we liegen tegen de politie: Nee agent, dit is geen autorally, we zijn gewoon een eindje rijden. Koninginnedag vierden we altijd met een receptie bij de ambassadeur thuis. Een keer was de receptie in een hotel vanwege een verbouwing bij de ambassadeur. Ik was toen in functie dus tijdig aanwezig om te zien of alles in orde was. Dat is ook wel nodig in dat land. Er was een uitstekend Oosters buffet uitgestald met daartussen vier zoute haringen. Ik vroeg aan de hotelmanager waar de overige haringen gebleven waren. Jan verdween spoorslags naar de keuken en vijf minuten later kwam er een mega schaal met haringen en uitjes. Gevraagd wat het probleem was, zei Jan: De bediende in de keuken vond het zo n troep dat hij de rest van de haringen in de hoek heeft gegooid!. Net als hier waren de haringen binnen een paar minuten verzwolgen. We vierden ook Leidens ontzet want dan kregen we gratis haring van de burgemeester van Leiden. Dus die hielden wij er in. De Anchor brouwerij, waar ook Heineken werd gebrouwen diende dan als plaats van het evenement. Net als hier hadden we op onregelmatige tijden Hollandse artiesten. Dat was wel wat gedoe vanwege het geringe aantal leden want we moesten een gedeelte van de vlucht betalen. Jan regelde de hotelkamer zonder kosten. Zo hebben we een voorstelling gehad van Seth Gaaikema en nog een toneelstukje van Pleunie Touw met haar man. Overeenkomsten en verschillen dus, maar bijvoorbeeld een ALV, zoals door de DNC georganiseerd zie ik daar nog niet gebeuren. Rob Putter met o.a. puzzel-wandeltochten, Lezingen, netwerkborrels en China in Les Arcs! OKTOBER Di 01 Tennis AM Wo 02, Do 03, Vr 04 Stedentrip Uzès en Nîmes Ma 07 Jeu de boules AM, tennis VAR Di 08 Tennis AM Wo 09 Koffieclub VAR, Bridge VAR Vr 11 Puzzel-wandeltocht Bordighera Za 12 JOP autopuzzeltocht Ma 14 Golf, (Opio-Valbonne) Tennis VAR Di 15 Tennis AM Ma 21 Tennis VAR Di 22 Tennis AM Ma 28 Tennis VAR, bridge AM Di 29 Tennis AM NOVEMBER Ma 04 Jeu de boules AM, Tennis VAR Di 05 Tennis AM Wo 06 Jeu de boules VAR Do 07 Lezing dr. J.van der Putten over China in Les Arcs Ma 11 Tennis VAR, Slotdag golf op La Terre Blanche Di 12 Tennis AM Wo 13 Koffieclub VAR, bridge VAR Ma 18 Tennis VAR Di 19 Tennis AM Vr 22 JOP netwerkborrel Antibes Ma 25 Bridge AM, tennis VAR Di 26 Tennis AM DECEMBER Zo 01 JOP Sinterklaasfeest Ma 02 Jeu de boules AM, tennis VAR Di 03 Tennis AM Wo 04 Jeu de boules VAR Ma 09 Tennis VAR Di 10 Tennis AM Wo 11 Koffieclub VAR, Bridge VAR Do 12 ABN AMRO kerstconcert Cabris Ma 16 Tennis VAR, bridge AM D 17 Tennis AM Ma 23 Tennis VAR Di 24 Tennis AM Ma 30 Tennis VAR Micheline Van Hautem doet gooi naar Franse roem. mooie kleur als die van zijn oom. Volgend jaar september wil ik onder de titel Crème de la Crème een cd uitbrengen met Nederlandse liedjes, die ik in het Frans vertaal. Liedjes van o.a. Herman van Veen, Ramses Shaffy en Frank Boeijen. Prachtig als ik dit in Frankrijk kan zingen voor Nederlands publiek, want daar zit natuurlijk veel herkenning in. Denk maar eens hoe Het Land van Maas en Waal in het Frans klinkt. Natuurlijk wil ik mettertijd ook zelf geschreven Franse chansons op cd zetten. De Franse taal begint nu erg in mij te leven. In Amsterdam had ik weinig contact met het Frans, maar hier praat je met de buren, je brengt de kindjes naar school en je doet de boodschappen. Ik heb dit ritueel snel opgepakt. s Avonds help ik Alexander en Max met hun huiswerk. Alexander heeft een juf die ook Engels spreekt en omdat ik vroeger altijd Engels met de La chanteuse uit Amsterdam is geland op Franse bodem. jongens sprak, komt dat goed uit. Willem-Hein mijn man bouwt Met een big smile op haar frêle gezicht stak ze tien vingers in websites en doet dat vanuit ons huis in Vence. Hij is afhankelijk de lucht, toen DNC-voorzitter Paul van Cuyk haar aankondigde van goede internetverbindingen. Zijn grootste klant woont in bij La Rentrée en vertelde dat Micheline Van Hautem Mokum Brazilië. heeft verruild voor Vence. Het klinkt inderdaad als een Micheline Van Hautem wil ook, zoals ze in Amsterdam deed, sprookje: tien dagen was het - op de dag van haar optreden in zanglessen geven. Ze zegt: Toen had ik twaalf leerlingen. Montauroux- geleden, dat de verhuiswagen in Vence stopte. Iedereen kan zingen. Het is goed voor je gestel en voor je longen. Niet iedereen heeft de ambitie om een ster te worden, maar je Kan het mooier? Een Vlaamse zangeres, die haar doorbraak op kunt innerlijk wel veel plezier uit het zingen halen. de bühne vooral afdwong met chansons van Brel en Piaf, een U begrijpt het: de agenda van Micheline vult zich gemakkelijk. Nederlandse man trouwde, vanuit Amsterdam van concertzaal naar concertzaal trok en nu met haar gezinnetje in het land van We zullen nog veel van haar horen.. de chansons woont. Jan de Deugd Maar vergeet niet dat Micheline van Hautem voor hetere vuren heeft gestaan. Een klein stukje geschiedenis: Als Vlaamse deerne trok ze vijftien jaar geleden, gewapend met stem, gitaar en laptop de wijde wereld in. De eerste stop, New York, bracht haar na keihard werken met haar band Mich en Scene uitverkochte concerten in de Florence Gould Hall van Manhattan. Ze trad op in Edinburgh, waar ze de prestigieuze Harald Angel Award won, zong met succes in Australië en werd bovendien warm onthaald in een vol Concertgebouw te Amsterdam. Micheline Van Hautem is dus niet alleen een begenadigd zangeres, ze is ook een vechter. Want ondanks haar uitmuntende staat van dienst is ze in Frankrijk een onbekende en toch heeft ze twee jaar uitgetrokken om hier het succes te grijpen. Legt uit: In New York moest ik ook navigeren, in Nederland hetzelfde. Het lukte. Hier heb ik nog geen impresario die me boekt. Ik zal moeten beginnen met concertjes, zoals ik deed voor de Nederlandse Club, graag ook een t.v.-optreden, maar ik ben er van overtuigd dat het me lukt. Deze herfst staan er nog dertig optredens met Bruno Brel, de neef van Jacques Brel, in België en Nederland gepland. Het is geweldig met Bruno op te treden. Fysiek lijkt hij niet op zijn oom, maar als we bijvoorbeeld Marieke zingen lijkt het wel of Jacques Brel naast me staat. Bruno s stemgeluid heeft dezelfde, 28 29

16 door Jan de Deugd en Pieter de Mik kopje EERSTE DNC-SPONSORBIJEENKOMST op Saint Donat succesvol Walter de Bie, telg uit een Brabantse boomkwekersfamilie, kwam in 1987 met een scooter en een plantengieter naar Monaco, leende 3000 franken van een vriend en startte Green Plus, een bedrijf dat planten en decoratieartikelen verhuurt. De scooter en de intussen lekke gieter heb ik nog steeds, maar er werken nu vijf man voor mij en er staan in bedrijfsgebouwen intussen 2500 plantenbakken van Green Plus. Zijn grote doorbraak bereikte Walter de Bie op een beurs van kantoorinrichting. Nu levert zijn bedrijf aan de Grand Prix, de Monaco Yacht Show en het Grimaldi Forum. Acht jaar geleden ontwikkelde de Brabander plantenmuren, waarvan nu 2500 m 2 in Monaco is geplaatst. De nieuwste ontwikkeling is mos fashion, zo verklapte hij. Van levend rendiermos uit Finland worden logo s ontwikkeld. Het informele deel van de middag werd door de deelnemers gebruikt om ervaringen uit te wisselen. Accountant Gisbert van Gennip van Baat Personal Finance vertelde vanuit o.a. Roermond veel Neder-Belgen te adviseren. Ik wil onderzoeken of wij ook Nederlanders die in Frankrijk wonen en in hun vaderland nog onroerend goed bezitten kunnen bijstaan. Makelaar Marcel Hoedemaker van Hoedemaker & Hudig, aanwezig met Francine Hudig, doet een poging de stroeve huizenmarkt aan de Côte los te trekken. Ik nodig graag collega s uit om huizen die wij in onze portefeuille hebben te bezoeken. Collega Meta Looij, die voor Groupe International Mercure de exclusieve rechten aan de Côte heeft gekregen, ontving een uitnodiging. Marcel, als kunstenaar ook bekend als Hoedi, houdt momenteel in zijn tuin in Vence een expositie van de kunstenaars Bruno dal Santo en Marie Gagnasso. Alexandra van de Koot, vertegenwoordigster van Kuiper Verhuizingen, denkt dat het aantal remigranten groeit. Zij zijn mijn klanten. De gezondheid, kinderen en kleinkinderen zijn vaak de reden van een terugkeer naar Nederland. Haar vriendin Monique van der Bruggen had de voorloper van JOP, toen gedoopt als JAN, meegemaakt. Wij waren toen rond de dertig en de organisatoren van JAN rond de vijftig. Dat werkte dus niet. Ik ben enkele jaren van de Côte weggeweest. Ik denk, dat JOP beter is georganiseerd. Ik word weer lid van de Nederlandse Club en dus ook van JOP. En zo werd de cirkel weer gesloten. Uiteraard moest eerst - het spreekwoordelijke - ijs breken. Met behulp van een zomerse temperatuur (27 graden op 19 september) en koele drankjes vonden de door de Nederlandse Club uitgenodigde sponsors/adverteerders snel de juiste ambiance bij de eerste DNC-sponsorbijeenkomst op de golfclub Saint Donat in Grasse. In zijn openingswoord schetste DNC-voorzitter Paul van Cuyk het profiel van de grootste (circa 1823 leden) Nederlandse club in de wereld, die volgend jaar bovendien 55 jaar bestaat. Tot twee jaar geleden waren wij een club voor gepensioneerde Nederlanders, maar sinds de komst van JOP (Jong of Professioneel) heeft de Nederlandse Club aan de Côte d Azur een ander gezicht gekregen. Jonge Nederlandse gezinnen met kinderen zijn naar Zuid-Frankrijk getrokken en hebben nu een eigen plaats in onze club gevonden. Ik wil bij u ook graag de aandacht vestigen op de netwerkbijeenkomsten van JOP, zo legde de praeses uit. Vervolgens dankte Paul van Cuyk de sponsors. Zonder uw inbreng zouden wij veel moeilijker onze leden kunnen bereiken. Ons Magazine en onze website zijn belangrijke tools in de communicatie tussen club en leden. U speelt dus een belangrijke rol. Laten we ook niet vergeten dat Nederlanders graag bij landgenoten kopen. Solidariteit is hier zeker ook aan de orde. Bij deze sponsorbijeenkomst had de Nederlandse Club drie sprekers uitgenodigd: honorair consul Peter van Santen, Ineke Roubroeks namens de Crédit Agricole, de hoofdsponsor van het Dutch Open, en Walter de Bie, directeur van Green Plus uit Monaco, die al snel met de opmerking: In Monaco wonen ook nog mensen die werken, de luchtige toon zette. Peter van Santen komt elders in dit Magazine aan het woord over het sluiten van het consulaat in Nice en de verandering in zijn rol als consul. Hij zei niettemin: De consul wordt nu een beetje de sponsor van de staat. Ik moet het nu met kleinere budgetten doen, maar mijn werk gaat wel door. Het blijft zuur, dat we na 120 jaar de deuren in de Rue Rossini moeten sluiten en dat er wereldwijd zevenhonderd mensen hun baan verliezen. Franse vrienden vragen me of de crisis Nederland ook heeft getroffen, want in hun ogen was ons land altijd rijk en welvarend. Als ik dan schets wat er met het consulaat gebeurt, krijg ik als antwoord: In Nederlands wordt dus ingegrepen. Dan zal het wel goed komen. In Frankrijk is de koopkracht sterk teruggelopen. Voor circa 13,- kun je nu in een restaurant de lunch gebruiken. Nog niet zo lang geleden lagen de prijzen een stuk hoger, waarmee duidelijk is gezegd dat de horeca het moeilijk heeft. Ineke Roubroeks legde heel duidelijk uit waarom Crédit Agricole het Dutch Open sponsort. Doormiddel van het golftoernooi hopen wij in contact te komen met Nederlandse potentiële klanten voor onze Private Banking-activiteiten die wij vanuit Luxemburg ook aan Nederlanders, woonachtig in Frankrijk, aanbieden. De Groep Crédit Agricole is marktleider als lokale bank in Frankrijk en één van de belangrijkste bankspelers in Europa. Bovendien is het de grootste financierder van de Franse economie. Wereldwijd heeft de Groep medewerkers en 51 miljoen cliënten. Crédit Agricole is vooral bekend als retailbank of hypotheekverstrekker maar wij bieden veel meer. Makelaar Marcel Hoedemaker en collega Meta Looij Henri Peers onderzoekt kwart eeuw stambomen De laatste jaren bestaat er een toenemende interesse voor onderzoek naar de origine en afstamming van families. Dit geldt ook voor familiebedrijven en hun stichters en families. Vaker zijn leidinggevende en organisatorische eigenschappen terug te voeren op specifieke hoedanigheden en directe voorouders. Een groot aantal families had vroeger bezittingen of was pachter van land en oefende functies uit in het lokale of regionale bestuur. Een familienaam kan bijvoorbeeld afgeleid zijn van een gelijknamige plaats of goed, van een beroep of van een voornaam. Van sommige families gaat de geschiedenis ver terug in de tijd. Soms is er ook sprake van een buitenlandse, bijvoorbeeld Franse origine of zelfs van adellijke afkomst. In het laatste geval spreekt men dan van briefadel of oeradel. In Nederland of België stammen ook een aantal families af van personen die als gevolg van de geloofsvervolging aldaar Frankrijk moesten verlaten, de Hugenoten. Voor een onderzoek kan men een beroep doen op een groot aantal archiefbronnen, zoals kerkregisters, het oud-notarieel en oud-rechterlijk archief, de 10e penning en omvangrijke wapencollecties. In geval van een onderzoek naar de geschiedenis van een bedrijf kan er uiteraard ook gebruik gemaakt worden van een bedrijfsarchief, van perspublicaties, enzovoort. Drs. H.A. (Henri) Peers is genealogisch en historisch correspondent van het Rijksarchief in Noord-Brabant, onderzoeksmedewerker van het Gelders archief en erkend genealoog en publicist. Henri studeerde af in de bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit en houdt zich al meer dan 25 jaar bezig met stamboomonderzoek en met onderzoek van lokale en regionale bedrijfsgeschiedenis. Behalve in Nederland verrichtte hij ook diverse onderzoeken in België en Frankrijk. Zoals bijvoorbeeld naar de families Le Prevost de Basserode, de familie Van Croy en naar de heren Van Cuyk die van oudsher uit Franse adel stammen

17 LEZINGEN Cleveringarede & China Gewrichtsprothesen die n leven lang meegaan Het is dit jaar de achtste keer dat de Leidse Universiteit een hoogleraar, dit jaar professor Edward Valstar, naar Zuid-Frankrijk uitzendt om in ons midden op vrijdag 22 november de Cleveringalezing te houden. De lezing van prof. Valstar heeft als titel: Gewrichtsprothesen die een leven lang meegaan. Ter herinnering: Elk jaar omstreeks eind november herdenkt de Universiteit Leiden het vlammend protest dat Prof. mr. R.P. Cleveringa, decaan van de juridische faculteit, op 26 november 1940 uitsprak tegen het ontslag door de Duitse bezetter - ingevolge anti-joodse maatregelen die ook in bezet gebied werden doorgevoerd - van twee joodse, zeer vooraanstaande juridische hoogleraren, te weten Prof. dr. M. David en Prof. mr. E.M. Meijers. GEWRICHTSPROTHESEN DIE EEN LEVEN LANG MEEGAAN Wereldwijd worden jaarlijks zo n anderhalf miljoen heupprothesen, één miljoen knieprothesen en honderdduizenden prothesen in andere gewrichten schouder, elleboog, enkel - geplaatst. Verwacht wordt dat deze aantallen in 2030 zullen zijn verdubbeld. Het huidige faalpercentage is plusminus 10% na tien jaar. Honderdduizenden protheses worden jaarlijks vervangen in zware open revisie-operaties. Binnen de afdeling Orthopaedie van het LUMC werken onderzoekers samen met collega s van de TU Delft aan de ontwikkeling van de technologie voor het voorkomen, detecteren en repareren van de loslating van protheses. Prof. Valstar zal in zijn presentatie vooral laten zien hoe loslating in een vroeg stadium kan worden opgespoord en in de toekomst op minimaal invasieve wijze kan worden behandeld. Dit zal ertoe leiden dat gewrichtsprothesen niet meer vervangen hoeven te worden en een leven lang mee zullen gaan. Locatie: Château de Crémat chemin de Crémat Nice Datum en tijdstip: vrijdag 22 November 2013 om uur Kosten: 55,- per persoon: apéritif, driegangendéjeuner, wijn, water, koffie, thee Aanmelding: Per vdvalk.cleveringa@free.fr Fax/tel: Jan van der Putten houdt lezing over CHINA WERELD LEIDER? en de NOS in Frankrijk, Latijns-Amerika, Italië en China. Hij geeft geregeld lezingen en workshops over de ontwikkelingen in China. Van der Putten schreef tal van boeken over Latijns-Amerika, Italië en China. Eerder verscheen: De ontdekking van China, een boek voor kinderen (2009) en Verbijsterend China (2011). Mede naar aanleiding van zijn laatste boek (mei 2013), zal hij ons meer vertellen over China en de crisis. Programma: : Ontvangst met koffie : Interactieve lezing : Aperitief : Tweegangen lunch inclusief wijn water en koffie : Tweede deel lezing en een mogelijkheid tot het stellen van vragen Jan van der Putten houdt op 7 november a.s. een lezing voor de leden van de ANM met als titel: China wereldleider? DNCleden zijn ook welkom op 7 november in La Maison des Vins, 7 Route Nationale in Les Arcs-sur-Argens. Aanvang uur : Sluiting De kosten van deelname bedragen 20,- voor de lezing zonder lunch en 40,- p.p. voor het volledige programma. Jan van der Putten studeerde klassieke talen in Leiden. Hij was correspondent voor o.a. De Volkskrant, De Groene Amsterdammer U kunt zich inschrijven voor de lezing via de website van de ANM: 32

18 COMPUTERS & ZO COMPUTERS & ZO De Personal Computer Privé gegevens in foto s Ke e s Vo n k com/fr/xnview/ er zijn 3 versies, de mini- vast blijven zitten, moet je die verwij- male is voldoende voor ons. Je moet zoeken deren. Jullie hebben waarschijnlijk weer heel wat naar de knop met de tekst XnView Min. gaat naar Bewerken en dan Metadata foto s gemaakt gedurende de zomer. Aan Setup of XnView Min.Zip. Daarna kun en Opschonen. Je kunt dan selecteren foto s die met een digitale camera zijn je de uitvoerige gegevens van elke foto welke Metadata (EXIF, IPTC, XMP) je wilt gemaakt, zitten gegevens vast die deels zien. Ten eerste de algemene gegevens, weggooien. technisch zijn (pixels, kleurinstelling, merk maar ook de EXIF, IPTC en XMP, zoge- en type camera, lensopening, sluitertijd, naamde Metadata. Bovenstaande instructies had de Ameri- etc.), maar vaak ook meer persoonlijke EXIF betekent Exchangeable Image File kaanse TV-presentatrice Cat Schwartz informatie bevatten zoals een GPS-locatie. Format, IPTC is van de Amerikaanse moeten lezen! Zij had een deel van haar Dit laatste vooral met foto s die met een organisatie International Press Telecom- gezicht uitgesneden uit een foto waar ze Smartphone zijn gemaakt. munications Council en XMP betekent bijna naakt op stond. Die ogen zette ze op Je kunt een deel van die gegevens zien Extensible Metadata Platform en is een haar website, maar met de EXIF viewer door met je rechtermuisknop op de foto standard die Adobe introduceerde. zag je niet alleen de ogen! te klikken en daarna van het menuutje de Als je meer wilt weten over EXIF etc. kijk Lees maar op Eigenschappen/Details te selecteren. Je dan op wallyworld.com/cat-schwartz hebt dan echter niet alle details, daarvoor heb Wanneer je een dergelijke foto op een kan tot 2,5 km diep breuken in de kabels je een speciale Verkenner nodig, XnVIEW. website set (Facebook, Picassa, etc.) en opsporen en repareren. Het hart van de Te downloaden van je wilt niet dat die gegevens aan de foto kabel, de glasvezels (16 tot 96 draden), Website Zeekabels Dat gaat ook met XnView, je Hoe gaan de gegevens van internet van Tot slot bijvoorbeeld Zuid-Frankrijk naar Zuid- Afrika? Niet, zoals sommige van jullie Dit onderwerp zou ook in de zullen denken, altijd via een satelliet kunstrubriek kunnen staan. verbinding, maar door middel van onderop het Internet is Het Lam grondse glasvezelkabels. Zo ongeveer Gods, ook wel het Gents 95% van het internet verkeer gaat op die altaarstuk genoemd, in een heel manier. Vanuit Cannes ligt er bijvoorbeeld bijzondere versie te zien. Je kunt als een kabel naar Corsica. Dat is maar een het ware met je neus op de polyptiek korte, de langste is km lang en gaan staan. Kijk maar op de website gaat van Duitsland naar Zuid-Korea. Die Je kabels ligger tot wel 8km diep. Daar kan zult versteld staan van de kwaliteit geen reparatie meer worden verricht. Een van de afbeeldingen! robot (ROV = Remotely operated vehicle) liggen goed beschermd binnen een TIPS EN HINTS Eenvoudig uit te voeren Enige ervaring met PC vereist De beginnende expert mantel van staal en koper. De levensduur 1. Veilige website? van een glasvezelkabel is ongeveer 25 Om te weten of een website veilig is, kun je als jaar. extensie van de Firefox browser installeren, of het webadres (URL) in de webpagina Vorig jaar zag ik dit kabellegschip René van Webutation invoeren. Er wordt dat een cijfer van 0 tot 100 gegeven hoe betrouw- Descartes van het Frans Telecom, in de baar de site is. haven van Kaapstad. Afhankelijk van de weersomstandigheden, kunnen ze 2. Facebook vrienden ongeveer 250km kabel per dag op de Begint een van je Facebook-vrienden zeebodem leggen. je danig te vervelen met zijn niet aflatende stroom van berichten, dan kan je Facebook zo instellen dat je alleen Niet dus! Mijn tip: ook nog aan toe. De F van Flanders is Dit wachtwoord liet ik testen op belangrijke updates ontvangt. Ga met Bedenk een lange zin die je eenvoudig een goede kandidaat, dus krijgen we nu: je muisaanwijzer over de naam van je Toch nog maar weer eens iets over wacht- M8I5B4 5H6&9Z7! als tip dat er geen kleine letters in staan, Facebook-vriend woorden schrijven (laatste keer was in Gebruik alleen de eerste letters, dus nog twee woorden toegevoegd en klik in het venstertje dat verschijnt artikel 47, kijk op Wissel hoofd en kleine letters af, aan de zin (en lief), en dan krijgen we op Vrienden. Hierdoor krijg je een fr). Er zijn de laatste tijd te veel gevallen Voeg óf speciale tekens toe, M8I5B4 5H6&9Z7eL! En ziehier, het menu te zien met Instellingen. Je kunt van inbraken op computers, omdat het óf verander sommige letters in cijfers, wachtwoord is Sterk! Even doorbijten, nu aangeven of je alleen Belangrijke wachtwoord wel heel eenvoudig te of doe allebei. Voor de A een 1, maar je veiligheid op internet is het waard. updates wilt zien van die vriend. raden was. Dat komt ook omdat sommige B een 2, etc. Voor de E een &. Maar als ik dit voor elke wachtwoord voor sites het een hacker wel heel gemakke- Hoe ziet dat er dan uit? Zin: een website of toepassing moet doen? 3. OpenOffice 4.0 lijk maken om je wachtwoord te raden. Mijn hond is een Bouvier de Flandres en Ja, dat wordt wel aanbevolen. Dit is mijn Het leek er even op dat dit alternatief voor Microsoft Office op sterven na dood was, heet Floortje en is zeer gehoorzaam! trucje daarvoor, ik voeg aan mijn wacht- maar sinds Apache Software Foundation dit pakket heeft overgenomen, is er weer tumblr.com/ staan bedrijven die niet Wachtwoord: MhIeBdFeHfEiZg! woord de eerste en laatste letter van leven in dit gratis product geblazen. Je kunt het downloaden vanaf aan de norm van een sterk wachtwoord Of nog beter M8I5B4F5H6E9Z7! de website toe. Dus voor ING wordt dat office.org/ voldoen. BOL.com, Dan kun je een speciaal teken toevoegen, dan M8I5B4 5H6&9Z7eL!Ig Je kunt het American Express. Vooral voor een bank door de E van en te vervangen door &, natuurlijk ook ervoor zetten. als ING zou je verwachten dat je wacht- dus M8I5B4F5H6&9Z7! Op woord langer dan 20 tekens mag zijn en Veel dat je meer dan 8 speciale tekens mag krakers vergeten dat het -teken (Britse nuttige tips om een goed wachtwoord te gebruiken. pond) ook bestaat, dus die voegen we er maken. Wachtwoorden Op 34 Bijvoorbeeld ING, kan onthouden, geautomatiseerde wachtwoord- en kreeg werpen/wachtwoorden staan nog meer staan(niet klikken) Tot de volgende keer Dat was het weer voor deze keer. Mochten jullie vragen hebben over de computer: bel zaterdags tussen en uur ( ) of stuur een naar keesvonk@hotmail.com 35

19 kopje Jong of Professioneel Jeune ou Professionnels kopje Jonge of werkende Nederlander aan de Côte d Azur? JOP IS ER VOOR JOU! De groep jonge en/of werkende Nederlanders in Zuid- Frankrijk (06 & 83) groeit gestaag. Steeds vaker wordt verzocht om ACTIVITEITEN te organiseren die aansluiten OP TIJDEN waarbij rekening wordt gehouden met werk- en gezinssituaties. De commissie JOP bestaat uit Nederlanders die in de doelgroep vallen en heeft als onderdeel van De Nederlandse Club de tools gekregen om VOOR JOU aan de slag te gaan! We staan open voor al je ideeën en suggesties die je per aan ons door kan geven: info@jopnl.com JOP biedt op haar website JOP-POST, voor jouw oproep. Dus als je wilt fietsen, theater bezoeken, een avondje stappen, etc., etc. en je vindt het leuk om dit met andere Nederlanders te doen: PLAATS EEN OPROEP! Kijk op JOP gespot? Tijdens de Picknick aan het Lac de Saint Cassien op zondag 16 juli JOP bestaat pas ruim twee jaar maar dat is toch al lang genoeg om tradities te laten ontstaan. De picknick aan de oevers van het Lac de St-Cassien is er zo eentje; op zondag 16 juni vond deze inmiddels voor de derde keer plaats. De aanvankelijk wat grijze lucht en misschien ook wel de op deze dag gevierde vaderdag hielden kennelijk wat meer mensen thuis dan bij de voorgaande edities van deze ongedwongen JOP- eet-, drink- en speeldag aan het water. Maar de wat lagere opkomst is dan ook eigenlijk het enige minpuntje en een echte tegenvaller was het niet eens, want met een opkomst van tegen de vijfentwintig deelnemers was de groep ruimschoots groot genoeg om een hoop gezelligheid te beleven en voldoende gevarieerde stof tot gesprek en plezier te hebben. En dit wat kleinere gezelschap bestond heus niet alleen uit de kern van bekende gezichten die er bijna altijd wel zijn. Zo was bijvoorbeeld het juist vanuit het departement Nord naar Grasse verhuisde gezin van Nicolas Cardin en Titske Bergema met hun kinderen Renzo en Luc voor het eerst bij een JOP-evenement aanwezig. Zoals het hoort, waren er door iedereen voldoende drankjes meegenomen en ook op het gebied van eetwaar kwam niemand iets te kort. De vers gebakken kibbelingen van Pieter van Twillert waren daarbij duidelijk favoriet. Oh ja.zelfs met het weer kwam het uiteindelijk helemaal goed: de zon perste zich met kracht door de wolken en over de temperatuur had niemand iets te klagen. Klagen doen we sowieso niet bij JOP: het is veel leuker om plezier te maken en tussendoor interessant te netwerken. Daar gaan we dan ook lekker mee verder op het volgende JOP-evenement! JOP-BBQ & Petanque op 16 september in Mandelieu Bij het uitkomen van dit Magazine is dit gezellige evenement met jeu-de-boules & barbecue samen met andere Nederlandssprekenden aan de Côte d Azur al weer achter de rug. Als locatie was dit keer voor Mandelieu gekozen, omdat Menton, waar we twee jaar geleden waren, voor sommige JOP-leden toch wel wat ver weg was. Behalve jeu-de-boules spelen, was er ook een mogelijkheid om te midgetgolfen of te wandelen langs de Siagne. Natuurlijk was het fijn om daarna heerlijk te relaxen op de schaduwrijke weide. Voor het verslag en de foto s van deze dag verwijs ik naar de website. JOP agenda 2013: Alle informatie over de te organiseren activiteiten staat tijdig op de website: Als je via de mail of linked-in op de hoogte gehouden wilt worden, meld je dan aan. Voor de s bij: info@jopnl.com en via linked-in bij de JOP-GROEP, herkenbaar aan het JOP-logo. JOP-Autorally Naast gezellige BBQ s & borrels doet JOP nog veel meer om de jonge en/of werkende Nederlanders op een leuke manier met elkaar in contact te brengen bijvoorbeeld een AUTOPUZZELRIT! wanneer: de planning is zaterdag 12 oktober. wie: Alle Joppers, groot en klein, ook erg leuk voor het hele gezin want: het moet dus ook voor zeg maar de schoolgaande generatie leuk zijn (en blijven). wat: een stukje rijden door een mooie omgeving, en regelmatig uitstappen voor een spelletje, een opdracht, een puzzel, een hapje, een drankje en een maaltijd tot besluit. waar: in de fraaie, voor niet allen overbekende, en lekker rustige streek grofweg tussen Draguignan en Fayence. In de Var dus, niet al te ver van de A8 en dus voor iedereen makkelijk te bereiken. kosten: ca. 40,- per deelnemer, inclusief koffie en croissantje bij vertrek, enige verfrissingen en versnaperingen onderweg, en een klinkend diner, waarbij de wijn is inbegrepen. Voor kinderen geldt een lager tarief. aanmelden: het aantal deelnemende equipes (ongeacht het aantal inzittenden per auto) bedraagt maximaal dertig. Een minimum hanteren we ook: bij minder dan vijftien equipe-aanmeldingen gaat het evenement voorlopig - niet door...dus.. Geef s.v.p. zo spoedig mogelijk aan of je op 12 oktober wilt deelnemen, en zo ja, met hoeveel personen. Deze aanmelding is vrijblijvend, pas zodra we zeker weten dat er voldoende belangstelling is, volgt er uitgebreidere informatie, en zal om betaling worden gevraagd. Kijk voor verdere informatie op de website: Wil jij ook iets organiseren of zoek je contact met andere Nederlanders? JOP-Netwerkborrel en lezing wanneer: wie: wat: waar: info: JOP biedt via het prikbord op de website (www. jopnl.com/joppost.html) de mogelijkheid om iets te organiseren. Dat kan een avond stappen zijn of bijvoorbeeld een kook- of klaverjasgroep opzetten. Het prikbord kan natuurlijk ook interessant zijn voor jonge moeders die elkaar willen ontmoeten of voor mensen die op zoek zijn naar anderen om met elkaar naar Franse les te gaan. Bijna alles is mogelijk! Naast het prikbord organiseert JOP gezellige (en soms ook serieuze) netwerkborrels, familie-picknicks of barbecues, een ski-weekend, en natuurlijk ook het OER-HOLLANDSE groot, groter, grootste JOP-Sinterklaasfeest! Wij staan ervoor open om te horen wat wij, als commissie JOP, misschien nog meer kunnen doen om de jongeren en werkenden in dit deel van Frankrijk te kunnen bereiken. vrijdag 22 november alle Joppers met nadruk op de werkenden netwerkborrel en informatieve lezing The Hop Store - Boulevard d Aiguillon - Antibes volgt via de website: JOP-Groot Sinterklaasfeest wanneer: zondag 1 december Ja hoor! Sinterklaas komt definitief naar Zuid-Frankrijk! Ondanks zijn drukke agenda begin december heeft hij beloofd om met een aantal - ook Frans sprekende - zwarte pieten te komen en hier samen met de in Frankrijk en Monaco wonende Nederlandse kinderen zijn verjaardag te vieren. Zeg het voort, zeg het voort, want hoe meer zielen, hoe meer vreugd! We zijn van plan om dit typisch Hollandse feest groot GROTER GROOTS aan te pakken. Meer info volgt tijdig via de nieuwsbrief en website: OOK JOP?? JOP maakt deel uit van De Nederlandse Club. De lidmaatschapskosten per jaar zijn 35,- per persoon of 40,- per gezin. Daarnaast betaal je eenmalig inschrijfgeld. Het lidmaatschap geeft recht op toegang tot alle door de Nederlandse Club georganiseerde evenementen (tegen betaling van de voor leden vastgestelde bijdragen) én op vier maal per jaar een exemplaar van het Holland Côte d Azur Magazine. AANMELDEN ALS LID VAN JOP? Volg de link op de website: o.v.v. lidmaatschap JOP TOT ZIENS TOT JOP! 36 37

20 BOEKENRUBRIEK Lousewies van der Laan-Krugers Dagneaux BOEKENRUBRIEK Fietstocht & Oorlogsroman op Texel Mijn camino Alexander Heydendael n Europees mozaïek aan beleving Uitgeverij Quist, Leidschendam, blz. met kaarten en foto s, Prijs 14,95 ISBN Mijn camino is een rijk gedocumenteerd verslag van de fietstocht die de auteur van Maastricht naar Santiago de Compostella alleen reed tussen 18 augustus en 16 september Uit het verhaal wordt duidelijk dat het hart van Alexander Heydendael ligt in een sterk Europa; dat hij een uitgebreide internationale carrière achter de rug heeft en een verdienstelijke pianist is (zie youtube: TedxWageningen). Zijn onuitputtelijke energie en zoektocht naar het spirituele welzijn komen in deze reisreportage in een verzorgde, bloemrijke taal naar voren. Met een sfeertekening van de tijd van St. Jacobus begint mijn verhaal..via Aken rijd ik naar het zuiden, Bastogne, Auxerre, Vezelay, arriveer ik na 14 dagen in St. Jean Pied-de-Port. Daar kruip ik de Pyreneeën over, om via Pamplona, Burgos en Léon Santiago te bereiken. Als lezer had ik graag een kaartje van deze route gezien. Waar zijn alle camino-reizigers naar op zoek, vraagt Heydendael zich af. Pas als hij met vele honderden lachende, zingende, dansende, gelukkige en vooral jonge mensen op het grote plein La Plaza de Obreidoro neerstrijkt, beseft hij pas hoe mooi en rijk deze belevenis is., schrijft hij. Hoe rijk ons Europese mozaïek is in al zijn diversiteit. Onderweg krijgt de lezer veel historie voorgeschoteld met kleurrijke foto s en persoonlijke anekdotes. Ook voor liefhebbers van Frankrijk en Spanje is dit boek een aanrader. Dit zijn de namen Tommy Wieringa Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam, 2012 Gebonden versie 24.90, paperback ISBN Deze roman won de Libris Literatuurprijs De voorzitter van de jury, Clairy Polak, citeerde: Het is moeilijk te zeggen waarom Dit zijn de namen het meest te prijzen valt: de stilistische bravoure, de filosofische diepgang, de aforistische kracht, de hecht getimmerde compositie, de originele beeldenpracht. Laten we Wieringa dus loven en bekronen met de Libris Literatuur Prijs 2013 voor het doen samengaan van dit alles in deze donkere roman over migratie en godsdienst die tegelijk licht is, want gemaakt van lenige, sierlijke taal. Wieringa was ineens ,- rijker. In Dit zijn de namen worden twee verhaallijnen met elkaar verknoopt: dat van politiecommissaris Pontus Beg en dat van een groep door de steppe dolende vluchtelingen op zoek naar een veilig heenkomen. Deze twee verhalen komen samen op het moment dat de vluchtelingen de standplaats van Beg bereiken en er in hun bagage een mensenhoofd wordt aangetroffen, waardoor, zo schreef Arjen Fortuin in zijn recensie bij verschijning van Dit zijn de namen: Het tot dat moment vrij plotloze geheel ineens een whodunnit lijkt te worden. Pontus Beg is vooral bezig met de parallel tussen de reis van de nu opgepakte landlopers en de vlucht van het joodse volk uit Egypte naar het beloofde land en met de overeenkomst tussen de botten van Jozef die door de Israëlieten werden meegevoerd en het hoofd dat de naamlozen bij zich hadden. Met die opmerkelijke wending wordt duidelijk wat Wieringa voor ogen heeft gehad met Dit zijn de namen: niet zozeer een verhaal over migratie of over corruptie of het verlangen naar een moeder,een terugkerend element, maar een roman over religie. Ook de Libris-jury benadrukte het religieuze aspect van Wieringa s roman: De voorbije oversteek van de onaanraakbaren in zijn cel moet Beg wel doen denken aan de Bijbelse trek van de joden door de woestijn waarbij ze het gebeente van Jozef meezeulen, nu hij zelf verleid is door de bekoring van een god van wie hij de uitverkorene is, door het warme gevoelen ergens bij te horen. Op het kruispunt van de twee verhaallijnen wordt de lezer zo uitgenodigd tot een reflectie over godsdienst en afgoderij. Dit zijn de namen van de zonen van Israël... Zo begint het Bijbelboek Exodus. Maar de vluchtelingen die Tommy Wieringa in zijn roman Dit zijn de namen door een onbestemde steppe laat dolen, dragen aanvankelijk helemaal geen namen. De jongen, de vrouw, de lange man, de stroper, de Ethiopiër... worden zij genoemd, want deze vooruitgeschoven posten van hun familie, hun dorp, hun gemeenschap staan voor de velen die op zoek gaan naar een betere wereld elders. Nooit zullen ze daar arriveren, want deze gelukszoekers zijn bedrogen door mensensmokkelaars en tijdens hun maandenlange tocht dunt de dood hen uit tot er nog vijf van hen resten. De barre omstandigheden creëren een hel die nog gruwelijker wordt door alle onmenselijkheden die mensen in dergelijke omstandigheden kenmerken: het recht van de sterkste geldt, de stervenden worden beroofd. En de zwarte de andere - wordt verstoten en vermoord. Maar in een cultus rond zijn lijk zal het resterende groepje zich uiteindelijk verenigen. Hun verbeelding heeft een heilig monster geschapen, of een monsterachtige heilige. Ze komen uiteindelijk in een vreselijke stad aan, Michailopol, een corrupt gat aan de rand aan de voormalige Sovjet-Unie. Ze belanden in de cel bij politiechef Pontus Beg. De lezer is dan in hoofdstukken afgewisseld met episodes uit de verdoemde steppetocht - al vertrouwd geraakt met het onspectaculaire leven van deze filosofisch gestemde man die, nu hij wat ouder wordt, is gaan graven naar zijn wortels en bevangen is geraakt door het verlangen jood te zijn. De voorbije tocht van de havelozen in zijn cel moet hem wel doen denken aan de bijbelse trek door de woestijn, nu hij zelf verleid is door de bekoring van een god van wie hij de uitverkorene is. De lezer kan zo over religie en zingeving verder nadenken. Ik moet u bekennen, dat ik, hoewel ik Wieringa s vorige romans en reisverhalen met interesse heb gelezen, Dit zijn de namen te geconstrueerd vind en moet constateren dat er geen greintje licht in de dolende zwartheid van het bestaan van deze stakkers schijnt! Dit werk doet me denken aan De grijze zielen van Claudel, maar dat vond ik indrukwekkender. Wieringa blijft mooi schrijven, maar mogen we weer wat cynisme van Joe Speedboot herkennen? Dit zijn de namen is een originele roman, maar het was niet altijd een plezier om deze ongure karakters te proberen te doorgronden. Oorlogsparadijs Nico Drost Uitgeverij Van Oorschot, Amsterdam, blz. 19,90 De Texelse historicus en auteur Nico Drost (1956) behandelt in deze boeiende historische roman een relatief onbekend hoofdstuk uit de Tweede Wereldoorlog, de zogenaamde Russenoorlog, die zich in april 1945 op Texel afspeelde. Het verhaal begint in De hoofdpersoon, Luc Walraven, ontvangt een brief van een vrouw die hij zeventien jaar lang niet gezien heeft. De brief confronteert hem met een ingrijpende episode uit zijn leven die hij nooit verwerkt heeft. Na zoveel jaren beseft hij dat het tijd is om schoon schip te maken. Hij vertrekt naar Texel,destijds het toneel van een slachtpartij. In 1942 beging de jonge dokter Luc Walraven een enorme stommiteit bij zijn eerste grote verzetsdaad. Om arrestatie te voorkomen krijgt hij daarna een andere identiteit en wordt als Adriaan Wiering naar het noodhospitaal in Den Burg gestuurd. Hij vindt er relatieve rust de Duitse bezetter laat zich op Texel aanvankelijk van zijn minder wrede kant zien en er is ook een ervaren chirurg die zijn uitgebreide ervaring graag aan hem overdraagt. Adriaan wordt vriendelijk in zijn gastgezin ontvangen, waar twee dochters zijn. De bizarre praktijk van een hospitaal in oorlogstijd is de eigenlijke kern van het verhaal. De chirurgische details die dan ook rijkelijk voorkomen in het boek zijn voortreffelijk en sprekend uitgebeeld. Zelfs al zijn de beschreven operaties en ingrepen van lang geleden, men krijgt een uitstekend beeld hoe men vriend en vijand onder primitieve oorlogsomstandigheden probeert te redden. Een gegijzeld bataljon Georgische soldaten bewaakt samen met de Duitsers de kust. Zodra de Georgiërs gesommeerd worden naar het front te vertrekken, komen ze in opstand door het grootste deel van de op Texel aanwezige Duitsers in één nacht uit te roeien. Met deze roekeloze actie halen ze zich veel ellende op de hals. Talloze Duitse soldaten worden gestuurd om het eiland te heroveren. De Georgiërs gaan uiteindelijk over op een soort guerillastrijd en dat levert gruwelijke oorlogsbeschrijvingen op. Het leven op de boerderij wordt uitstekend beschreven, zodat we een goed tijdsbeeld krijgen. Luc wordt verliefd op Mila, een dochter van het gezin waar hij ondergebracht is. De romance ontwikkelt zich langzaam zoals het in dit soort milieus gewoon was, maar eindigt plotseling. Mijn goede raad :lees aandachtig verder! De historische beschrijvingen maken Oorlogsparadijs zo bijzonder leesbaar. We maken een wandeling door het platgebombardeerde Den Helder, we horen over de bekende bordjesactie van de artsenverzetsbeweging Het Medisch Contact en we lezen hoe stadse prostituees naar het eiland komen. Drost beschrijft alles zorgvuldig en uitvoerig. Anonieme figuren uit de geschiedenis krijgen van hem een gezicht: gewone eilanders die hun leven op de rails proberen te houden, Georgische en Brits-Indische ex-krijgsgevangenen die zich uit nood bij de Duitsers aansloten, Duitse soldaten die ook liever thuis zouden zijn. Om de medische praktijk in het noodhospitaal dat echt heeft bestaan goed weer te geven, heeft Drost oude medische handboeken en memoires van chirurgen bestudeerd, zo vertelt hij in een interview op zijn eigen website. Drie artsen hebben bovendien zijn teksten gecorrigeerd. Een heel gedonder, maar ik meen dat het is gelukt, zegt Drost. Hij heeft gelijk. Zijn hoofdpersoon wordt geconfronteerd met alle ziekten die de oorlog met zich meebrengt, zoals difterie, tuberculose, schurft en gonorroe. Dokter Wiering, zoals de eilandbewoners hem noemen, krijgt een grote ervaring in het amputeren en opereren! Drost zegt in een interview: Het verhaal gaat over het dagelijks leven in bezettingstijd, en dan ook nog in een uithoek. En over een opstand van collaborateurs die in een slachting ontaardt. Daar heb je details voor nodig. Het algemene verhaal is al bekend, maar het gaat natuurlijk om de kleine, sprekende dingen. Die heb ik gehaald uit archivalia, krantenberichten, dagboeken, memoires en gesprekken met ooggetuigen van toen. Ik vind dit een uitstekend geschreven roman een welkome verrassing in de Nederlandse literatuur qua onderwerp, stijl,opbouw en het boek is nog spannend ook! Na Wesseling en Mak weer een prima cadeau voor de mannelijke lezer

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

ACTIVA 2013 PASSIVA 2013 Geluidsinstallatie, Beamer 1 Algemene Reserve 26.400 Reservering Lustrum 2014 20.000

ACTIVA 2013 PASSIVA 2013 Geluidsinstallatie, Beamer 1 Algemene Reserve 26.400 Reservering Lustrum 2014 20.000 Balans 2013 ACTIVA 2013 PASSIVA 2013 Geluidsinstallatie, Beamer 1 Algemene Reserve 26.400 Reservering Lustrum 2014 20.000 Vooruit Ontvangen Liquide Middelen Contributie 2014 1.595 Credit Agricole Betaalrekening

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

DINEREN IN DE HOFTRAMMM

DINEREN IN DE HOFTRAMMM DINEREN IN DE HOFTRAMMM De bijzondere creatie van Bobby van Galen en Pierre Wind Foto s en tekst: Martien Versteegh Eigenaar en gastheer Bobby van Galen heet u van harte welkom Het begon met een droom

Nadere informatie

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS Huisartsenpraktijk Dalfsen ARGO BV 2014 Rapportage wachtkamerinterview Inleiding Onder de cliënten van huisartsenpraktijk Dalfsen zijn de afgelopen 2 jaren tevredenheidsonderzoeken

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken website: Sophia Revalidatie (sportkantine), www.parkinsoncafedelfteo.nl Reinier de Graafweg 1, email:

Nadere informatie

Beeld Hoofdstuk 5. Uitgeschreven tekst. NL test

Beeld Hoofdstuk 5. Uitgeschreven tekst. NL test Beeld Hoofdstuk 5 Uitgeschreven tekst NL test www.ncrv.nl/ncrvgemist/8-1-2011/nl-test-2011-afl-1 (fragment tot 8:53 min.) NL test (NCRV) Duur fragment: 8:53 min. Duur uitzending: 24:49 min. Datum uitzending:

Nadere informatie

Hotel Alahuar Spanje Alicante Vall de Laguar

Hotel Alahuar Spanje Alicante Vall de Laguar Hotel Alahuar Spanje Alicante Vall de Laguar 1. Algemene informatie 1.1. Naam - Ligging - Eliza sterren Hotel Alahuar - (Spanje Alicante Vall de Laguar) - 4 sterren 1.2. Faciliteiten en afstanden Zwembad:

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 5 Juni/Juli 2014 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar:

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Veelgestelde vragen over de sluiting van de Nederlandse ambassade te Guatemala-Stad.

Veelgestelde vragen over de sluiting van de Nederlandse ambassade te Guatemala-Stad. Veelgestelde vragen over de sluiting van de Nederlandse ambassade te Guatemala-Stad. 1. Wanneer gaat de Nederlandse ambassade te Guatemala dicht? De ambassade gaat dicht in juli 2013. 2. Tot wanneer is

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Genieten van het echte leven

Genieten van het echte leven Genesis 3: 19 Tot de dag van je dood zul je zwetend het land bewerken om te kunnen leven. 1 De Hamvraag Mag ik genieten en wat is dan eigenlijk genieten? Het leven is toch vooral lol maken! X Het moet

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Het restaurant in Otterlo.

Het restaurant in Otterlo. Het verslag van mijn spontane actie/uitdaging handbikend van Enschede naar Scherpenzeel en terug. Een totale afstand van 259,92 km en heb hier zowel de zaterdag als de zondag 12 uur over gedaan (inclusief

Nadere informatie

business Sed Smakelijk en zakelijk ineen Samen eten en drinken, een culinaire parel in s Gravenmoer! Zakelijk ontmoeten en smakelijk genieten

business Sed Smakelijk en zakelijk ineen Samen eten en drinken, een culinaire parel in s Gravenmoer! Zakelijk ontmoeten en smakelijk genieten Sed Inclusief Businessvoordeel business Samen eten en drinken in een zakelijke setting www.samenetenendrinken.nl Samen eten en drinken, een culinaire parel in s Gravenmoer! Reserveer nu onze Business Lunch

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral

Nadere informatie

Outback Australië. Je kunt een auto huren of kopen. Dat kan op veel plaatsen.

Outback Australië. Je kunt een auto huren of kopen. Dat kan op veel plaatsen. Outback Australië Voor mij is Australië een heel bijzondere plek. Waarom? Dat zal ik uitleggen. Het begon al toen ik voor het eerst in Australië kwam. Ik stapte uit het vliegtuig. Meteen merkte ik dat

Nadere informatie

Het verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen

Het verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over verkopen aan en adviseren van gasten in horecabedrijven. Oftewel: het verkoopadviesgeprek. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart

Nadere informatie

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin.

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 61 61 REGELS 1 Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 1 Ik woon met mijn gezin in een rijtjeshuis met vier slaapkamers. 2 De vijf appartementen in deze flat zijn heel klein. 3 Hij heeft een groot huis

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand Antwoordenmodel Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1 Oefening 1 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009 255 euro per maand 272 euro per maand 182.000 studenten 200.000 studenten 5.800 Nederlandse

Nadere informatie

Vandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen

Vandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Vandaag is rood. Pinksteren 2014 Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Dat mooie rood was ooit voor mij Een kleur van passie

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

DE EERLIJKE KEUKEN VAN BAUKE MULDER

DE EERLIJKE KEUKEN VAN BAUKE MULDER DE EERLIJKE KEUKEN VAN BAUKE MULDER Eerlijk koken, waarbij het product qua smaak en textuur zo puur mogelijk op het bord komt, Een huiselijke en ongedwongen sfeer, gecombineerd met een voortreffelijke

Nadere informatie

Welkom op de Engelenburg. Eerbeekseweg 6 6971 LB Brummen Telefoon 0575-569999 Telefax 0575-569992 www.engelenburg.com info@engelenburg.

Welkom op de Engelenburg. Eerbeekseweg 6 6971 LB Brummen Telefoon 0575-569999 Telefax 0575-569992 www.engelenburg.com info@engelenburg. Welkom op de Engelenburg Eerbeekseweg 6 6971 LB Brummen Telefax 0575-569992 info@engelenburg.com Proef de geschiedenis Culinair genieten Dineren onder de sterren in het 19e eeuwse serre restaurant. Genieten

Nadere informatie

Casa el Castanar Spanje Gran Canaria Fontanales

Casa el Castanar Spanje Gran Canaria Fontanales Casa el Castanar Spanje Gran Canaria Fontanales 1. Algemene informatie 1.1. Naam - Ligging - Eliza sterren Casa el Castanar - (Spanje Gran Canaria Fontanales) - 3 sterren 1.2. Faciliteiten en afstanden

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Toespraak. Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie. Dames en heren,

Toespraak. Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie. Dames en heren, Toespraak Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie over dementie 9 mei 2016 Dames en heren, Kijk om u heen. U ziet portretten van mensen met dementie. Ze zijn gemaakt door de kunstenaar Herman

Nadere informatie

Hotel Su Gologone Italië Sardinië Oliena

Hotel Su Gologone Italië Sardinië Oliena Hotel Su Gologone Italië Sardinië Oliena 1. Algemene informatie 1.1. Naam - Ligging - Eliza sterren Hotel Su Gologone - (Italië Sardinië Oliena) - 4 sterren 1.2. Faciliteiten en afstanden Zwembad: Ja Airco:

Nadere informatie

ze er iets gewichtigs mee wil aangeven, al is het nooit duidelijk haar schouders reikte, is nagenoeg gehalveerd. Een simpele

ze er iets gewichtigs mee wil aangeven, al is het nooit duidelijk haar schouders reikte, is nagenoeg gehalveerd. Een simpele En, wat vind je? Hoe bedoel je, wat vind ik? Mijn haar. Kijk nou even. Mark kijkt op van zijn scherm. Yvonne staat in de deuropening van de woonkamer, een bakje yoghurt in haar hand. Ze beweegt niet. Ze

Nadere informatie

Villa Reynaert DE HAND VAN PIETER PORTERS IN TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 56 TIJDLOOS

Villa Reynaert DE HAND VAN PIETER PORTERS IN TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 56 TIJDLOOS Villa Reynaert DE HAND VAN PIETER PORTERS IN TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 56 TIJDLOOS Of je nu tot rust wilt komen tussen zakelijke beslommeringen door of je wilt met je geliefde

Nadere informatie

! Vraag vrijblijvend een op maat gesneden offerte aan!

! Vraag vrijblijvend een op maat gesneden offerte aan! Prijzen vanaf 260,- 7 dagen inclusief ontbijt exclusief vlucht *laagseizoen Brochure 2014 Costa Blanca, dé bestemming om te genieten van een geweldige fietsvakantie Vraag vrijblijvend een op maat gesneden

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

ZELDZAAM FEESTEN. Zelf tappen en schenken? Onze ruimte op de 1e verdieping biedt u de ruimte tot 120 gasten INFO@ZELDZAAM.COM TEL 0318-510500

ZELDZAAM FEESTEN. Zelf tappen en schenken? Onze ruimte op de 1e verdieping biedt u de ruimte tot 120 gasten INFO@ZELDZAAM.COM TEL 0318-510500 ZELDZAAM FEESTEN Zelf tappen en schenken? Onze ruimte op de 1e verdieping biedt u de ruimte tot 120 gasten INFO@ZELDZAAM.COM TEL 0318-510500 INDELINGEN EN OPSTELLINGEN Er zijn diverse mogelijkheden op

Nadere informatie

Medisch-wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon

Medisch-wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Uitgave Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postadres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag Telefoon (070) 340 79 11 Informatie Voor informatie en vragen

Nadere informatie

Ze moet wel twee keer zo veel eten als Anne, en altijd weer die pillen vooraf.

Ze moet wel twee keer zo veel eten als Anne, en altijd weer die pillen vooraf. 1. Susan Susan ligt op een bed in haar tuinhuisje. De twee deuren van het huisje staan wijd open, zodat er frisse lucht naar binnen komt. Vanuit haar bed kan Susan precies tussen de struiken door de achterdeur

Nadere informatie

Interviewfragmenten. Vraag 1: Heeft u een zeer goede, goede, redelijke of slechte gezondheid?

Interviewfragmenten. Vraag 1: Heeft u een zeer goede, goede, redelijke of slechte gezondheid? Interviewfragmenten Onderstaande fragmenten zijn uitsuitend bedoeld voor gebruik bij het boek Onderzoek doen met vragenlijsten. Het is niet toegestaan deze fragmenten te publiceren of anderszins te verspreiden.

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk.

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk. 1. Puzzelen Wie er het eerst is! Micha staat bij het schoolhek. Hij krijgt een harde klap op zijn schouder van Ruben, zijn grote broer. Oké. Micha is wel in voor een wedstrijdje. Hij begint meteen te rennen,

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

Dharma DE WARME CHARME VAN

Dharma DE WARME CHARME VAN REPORTAGE Dharma DE WARME CHARME VAN Het enthousiast kloppend hart van Kortrijk heeft er sinds kort een uniek adresje bij. Met Bed&Breakfast Dharma maakt gastvrouw Linda haar droom waar en garandeert ze

Nadere informatie

Kok als beroep Thomas en Lasse Het Baken 8a 28-1-2011

Kok als beroep Thomas en Lasse Het Baken 8a 28-1-2011 Kok als beroep Thomas en Lasse Het Baken 8a 28-1-2011 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Het ontstaan van koken... 3 De eerste ontdekking... 3 Het eerste beetje koken... 3 De ontwikkelingen... 3 Kok worden...

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Nieuwsflits juli 2014

Nieuwsflits juli 2014 Nieuwsflits juli 2014 Samen bouwen in Vertrouwen Nog maar een kleine 2 weken en dan is het vakantie wat is het weer enorm snel gegaan. En wat hebben we allemaal weer ontzettend veel geleerd! Vanaf deze

Nadere informatie

Ik ben David de Graaf

Ik ben David de Graaf Ik ben David de Graaf geboren in 1984. met Downsyndroom Surprise! Ook voor mijzelf Ik heb het niet alleen, maar... ik ben ook in vaste dienst van de Stichting Downsyndroom Kort: de SDS www.downsyndroom.nl

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Beleidsplan TOV 2016. Auteur: Wendy Verkerk Klein

Beleidsplan TOV 2016. Auteur: Wendy Verkerk Klein Beleidsplan TOV 2016 Auteur: Wendy Verkerk Klein Voorwoord Voor u ligt het beleidsplan van stichting jij bent TOV! TOV eten en TOV boeken zijn onlosmakelijk verbonden met de stichting. Dit plan beschrijft

Nadere informatie

Agapitos Villas & Guesthouses Griekenland Pilion Agios Ioannis

Agapitos Villas & Guesthouses Griekenland Pilion Agios Ioannis Agapitos Villas & Guesthouses Griekenland Pilion Agios Ioannis 1. Algemene informatie 1.1. Naam - Ligging - Eliza sterren Agapitos Villas & Guesthouses - (Griekenland Pilion Agios Ioannis) - 4 sterren

Nadere informatie

06530 Peymeinade 0494470239 Email: secretariaat@nedazur.org

06530 Peymeinade 0494470239 Email: secretariaat@nedazur.org DE NEDERLANDSE CLUB Secretariaat: Postbus 28 06530 Peymeinade 0494470239 Email: secretariaat@nedazur.org Verslag Algemene Ledenvergadering 15 maart 2014 Op zaterdag 15 maart 2014 vond de Algemene Ledenvergadering

Nadere informatie

Nieuwsbrief 14, september 2010

Nieuwsbrief 14, september 2010 Stichting WoonMere Nieuwsbrief 14, september 2010 Redactie: Mariska Elfrink Hallo allemaal, Eindelijk is het dan gebeurt: we zijn verhuist naar ons eigen appartement! Inmiddels wonen we hier alweer een

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Xarc Agroturisme Spanje Ibiza Santa Eularia

Xarc Agroturisme Spanje Ibiza Santa Eularia Xarc Agroturisme Spanje Ibiza Santa Eularia 1. Algemene informatie 1.1. Naam - Ligging - Eliza sterren Xarc Agroturisme - (Spanje Ibiza Santa Eularia) - 4 sterren 1.2. Faciliteiten en afstanden zwembad:

Nadere informatie

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEW

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEW RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEW Huisartsenpraktijk Heino Rapportage wachtkamerinterview Inleiding Onder de cliënten van huisartsenpraktijk Heino zijn de afgelopen 2 jaren tevredenheidsonderzoeken uitgevoerd.

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

7 e bericht van zeevarenden Vrijdag 2-6-2011. We spreken inmiddels al effe Zweeds.

7 e bericht van zeevarenden Vrijdag 2-6-2011. We spreken inmiddels al effe Zweeds. 7 e bericht van zeevarenden Vrijdag 2-6-2011 We spreken inmiddels al effe Zweeds. We zitten inmiddels boven de 55 e breedte graad. Donker wordt het niet meer en de langste dag moet nog komen. Het is een

Nadere informatie

D Artagnan gaat naar Parijs

D Artagnan gaat naar Parijs D Artagnan gaat naar Parijs Artagnan reed op zijn oude paard, een uitgeputte knol met een trieste blik. Ook al was zijn paard op zijn minst vreemd te noemen en ook al waren de kleren die hij droeg verbleekt,

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

Faux Pas Test (Volwassenen versie)

Faux Pas Test (Volwassenen versie) Faux Pas Test (Volwassenen versie) V. Stone & S. Baron-Cohen Vertaald door: A.A. Spek & I.A. van Berckelaer-Onnes Versie diagnosticus 1. Onderweg naar huis stopte Jan bij het benzinestation om te tanken.

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

lekker blijven wonen maar dan nóg fijner

lekker blijven wonen maar dan nóg fijner lekker blijven wonen maar dan nóg fijner Arka-Bouw We bouwen, verbouwen en onderhouden. Al sinds 1989 dus we kennen het klappen van de zweep. Vertrouwen staat bij ons hoog in het vaandel. We zijn ook lid

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout

D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout Personen Verteller Huisvrouw Cake ingrediënten; o Bloem o Zout o Suiker o Eieren o Kersen o Sukade o Krenten o Boter (Bij dit toneelstuk

Nadere informatie

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Openingstekst: (Door een ouder en kind) A. Zeg zou jij het licht aandoen? Je moet opschieten, want het is bijna tijd. Dadelijk

Nadere informatie

DOELGROEP ONDERZOEK MOBIDICK

DOELGROEP ONDERZOEK MOBIDICK DOELGROEP ONDERZOEK MOBIDICK Tadek de Ruijter Niek Schadenberg Guillermo Peroti CMD2d Inhoudsopgave Inleiding 2 Vragenlijst 3 Albert Heijn Allerhande 4 Albert Heijn doelgroep 5 Interview 1 6 Interview

Nadere informatie

SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs!

SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs! SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs! De D1 van SV Baarn is met Pinksteren vier dagen naar Parijs geweest. Dit was een onvergetelijke ervaring voor de spelers uit het team. De ploeg van Jacco Engelsman,

Nadere informatie

Interview Rob van Brakel

Interview Rob van Brakel Interview Rob van Brakel Atributes Consequences Values Hallo Rob van Brakel, mag ik jou een aantal vragen mogen stellen? Prima. Hoe oud ben je? 21 jaar Wat is je woonsituatie op het moment? Op het moment

Nadere informatie

Kids United Inhoudsopgave. Kids United Voorwoord Henk Sijtsma. Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10

Kids United Inhoudsopgave. Kids United Voorwoord Henk Sijtsma. Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10 Kids United Inhoudsopgave Kids United Voorwoord Henk Sijtsma Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10 Enthousiast, gedreven, betrokken, respect: dat waren de woorden die

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon. - Eelco de Boer -

Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon. - Eelco de Boer - Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon - Eelco de Boer - Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon Beste lezer, Ik hoop dat jouw doorzettingsvermogen

Nadere informatie

Geelzucht. Toen pakte een vrouw mijn arm. Ze nam me mee naar de binnenplaats van het huis. Naast de deur van de binnenplaats was een kraan.

Geelzucht. Toen pakte een vrouw mijn arm. Ze nam me mee naar de binnenplaats van het huis. Naast de deur van de binnenplaats was een kraan. Geelzucht Toen ik 15 was, kreeg ik geelzucht. De ziekte begon in de herfst en duurde tot het voorjaar. Ik voelde me eerst steeds ellendiger worden. Maar in januari ging het beter. Mijn moeder zette een

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Finca Las Longueras Spanje Gran Canaria Valle de Agaete

Finca Las Longueras Spanje Gran Canaria Valle de Agaete Finca Las Longueras Spanje Gran Canaria Valle de Agaete 1. Algemene informatie 1.1. Naam - Ligging - Eliza sterren Finca Las Longueras - (Spanje Gran Canaria Valle de Agaete) - 4 sterren 1.2. Faciliteiten

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 2. Naar het ziekenhuis.

Thema Gezondheid. Lesbrief 2. Naar het ziekenhuis. Thema Gezondheid Lesbrief 2. Naar het ziekenhuis. Wat leert u in deze les? De weg vragen. Om herhaling en verduidelijking vragen. Je naam spellen. Vragen stellen en beantwoorden. Veel succes! 1 HET GESPREK

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

Zomaar een clubavond

Zomaar een clubavond Zomaar een clubavond door Ig Nieuwenhuis Gewoon een vrijdagavond bij BCO, spelvorm paren, en eens zien wat er gebeurt. Mijn verzuchting dat paren niet mijn spelletje is, zal wel bekend zijn. Geïnspireerd

Nadere informatie

Van de redactie. Namens de redactie Jacqueline van der Maten

Van de redactie. Namens de redactie Jacqueline van der Maten Van de redactie Wat wonen we toch in een prachtige wijk! Ja, zult u zeggen, dat weten we wel. Maar je kijkt toch anders naar je wijk wanneer een buitenstaander, die hier nooit eerder geweest is, dat zegt.

Nadere informatie

Musical De Eendenclub verdwaalt

Musical De Eendenclub verdwaalt Pagina 1 van 9 Musical De Eendenclub verdwaalt Normale versie voor 3 typetjes (Otto/Elle/Izzi) Een eigen productie van Recrateam Zang: Leonie van Gent en Martijn Boer Stemmen op de cd-versie: Martijn Boer

Nadere informatie

Creative Marketing Opdracht 1b Doelgroepanalyse

Creative Marketing Opdracht 1b Doelgroepanalyse Naam: Stefan van Rees Studentnummer: 0235938 Klas: CMD D1 Datum: september 2009 Creative Marketing Opdracht 1b Doelgroepanalyse Doelgroepanalyse welgestelde consument Wat is een welgestelde consument?

Nadere informatie

Wat eten we vanavond?

Wat eten we vanavond? 35 35 HOOFDSTUK 3 Wat eten we vanavond? WOORDEN 1 Kies uit: jam school slager boodschappen vegetariër 1 Dorien eet geen vlees. Ze is. 2 Moniek houdt van zoet. Ze eet graag op brood. 3 Johan, ik ga naar

Nadere informatie

Christmas Edition. Voor wielrennen was het... Mijn familie is mijn ware vriend! ALIES GESPOT IN BELGIË. Alies: Ik heb een schoenen verslaving

Christmas Edition. Voor wielrennen was het... Mijn familie is mijn ware vriend! ALIES GESPOT IN BELGIË. Alies: Ik heb een schoenen verslaving Glass Christmas Edition Voor wielrennen was het... Alies: Ik heb een schoenen verslaving Mijn familie is mijn ware vriend! ALIES GESPOT IN BELGIË Inhoudsopgave Pagina: Even voorstellen 4-5 Ik heb een schoenen

Nadere informatie