KUNST OP Z N KOP FILOSOFEREN VOOR DOORDENKERS. LEES- EN VERTELTEKST s GROEP 5 T/M 8

Transcriptie

1 KUNST OP Z N KOP FILOSOFEREN VOOR DOORDENKERS LEES- EN VERTELTEKST s GROEP 5 T/M 8

2 VOOR DE LEERKRACHT MUSEUMLESBESCHRIJVING Bridget Riley, Two Reds with Violet, 2008, Collectie Gemeentemuseum Den Haag. In deze museumles gaan kinderen filosoferen over vragen die passen bij heel diverse kunstwerken en interieurs in het Gemeentemuseum. Hiervoor maken zij kennis met een wel heel bijzondere vos en een kamer die is bevroren in de tijd. Maar hoe kijken de kinderen, door een filosofische bril, naar de ideeën die deze kunstenaars verbeeldden. nog verder kijken en na te denken over de onderwerpen: Bewaren, Mens & natuur, Leven & dood en Fantasie & werkelijkheid. Waar zullen ze op uitkomen? Door gerichte kijkopdrachten, proberen de leerlingen grip te krijgen op hun ideeën en leren zij de kunstwerken eerst goed kennen. Tijdens filosofische gesprekken worden zij uitgedaagd Beeld voorkant: Louise Bourgeois, Clouds and Caverns,

3 LESDOELEN KERNDOELEN PRAKTISCHE TIPS s De leerlingen filosoferen over thema s kunst, vroeger, nu & toekomst. 1 NEDERLANDS MONDELING TAALONDERWIJS 54 KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE De leerlingen leren s Deze tekst is bedoeld om naar eigen inzicht ter voorbereiding van de s De leerlingen leggen De leerlingen leren beelden, muziek, taal, museumles te gebruiken verbanden tussen de informatie te verwerven spel en beweging te om te lezen, na te vertel- stijlkenmerken van kunst- uit gesproken taal. gebruiken, om er gevoe- len, te bespreken of als objecten en de periode Ze leren tevens die lens en ervaringen mee basis voor een eigen les. waarin deze zijn gemaakt. informatie, mondeling uit te drukken en om er Voor groep 5 zult u deze s De leerlingen gebruiken of schriftelijk, gestruc- mee te communiceren. lees- en verteltekst op coöperatieve werkvormen om hun ideeën te concretiseren. tureerd weer te geven. 12 NEDERLANDS TAALBESCHOUWING, W.O STRATEGIEËN 55 KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE De leerlingen leren op eigen werk en dat van een andere manier kunnen gebruiken dan voor groep 8. s Mocht het voorkomen De leerlingen verwerven anderen te reflecteren. dat u met de kinderen een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van 56 KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE ruim voor aanvang van de museumles arriveert, dan kunt u de bewaking in de voor hen onbekende De leerlingen verwerven hal vragen om tekenspul- woorden. Onder woor- enige kennis over en len. Zo kan de wachttijd denschat vallen ook krijgen waardering voor plezierig worden besteed. begrippen die het leer- aspecten van cultureel lingen mogelijk maken erfgoed. s Het is toegestaan om over taal te denken en tijdens de museumles te spreken. foto s van uw leerlingen te maken zonder flits/ 51 ORIENTATIE OP JEZELF EN DE WERELD TIJD statief. s Het is prettig als u de De leerlingen leren kinderen alvast zou willen gebruik te maken van uitleggen dat kunstvoor- eenvoudige historische werpen in een museum bronnen en ze leren niet aangeraakt mogen aanduidingen van tijd worden. en tijdsindeling te hanteren. Deze lees- en verteltekst is ook te downloaden vanaf onze site: gemeentemuseum.nl Ook handig in het geval u in de klas beschikt over een digitaal schoolbord/smartboard.

4 VOOR DE LEERLING FILOSOFEREN Hoeveel is 7 x 8? Wat zijn de werkwoorden in deze zin? Als je tijdens de les je best doet en goed hebt geluisterd naar de uitleg van de juf kun je deze vragen best makkelijk beantwoorden. Je schrijft het in je werkboek en het antwoord is goed of niet. Bij filosoferen is dat wel even anders. Hierbij probeer je juist een antwoord te vinden op een vraag die niet makkelijk te beantwoorden is. Een antwoord op een filosofische vraag vinden is misschien niet altijd makkelijk, maar er zijn geen foute antwoorden. Als jij geprobeerd hebt om je ideeën mooi te verwoorden, dan is het altijd goed. Kortom, bij filosoferen bestaat geen goed of fout maar gaat het er om wat jij er van denkt! OM TE OEFENEN Welke vraag heeft maar één goed antwoord, en welke vraag heeft meerdere antwoorden en is filosofisch? Hoe heet de koning van Nederland? Hoeveel is ? Helpt straf? Hoeveel provincies zijn er in Nederland? Bestaat een mier nog als hij is opgegeten? Gaat denken beter als je samen bent? Kun je tien dieren noemen? Hebben dieren humor?

5 Pak een kladblaadje en bekijk de afbeelding. Dit is een schilderij van de beroemde Franse schilder Claude Monet. Stap 1: Kijk goed naar het hele schilderij. Stap 2: Schrijf vijf woorden op die je bij dit schilderij vindt passen. Stel je was er bij toen dit werd geschilderd, je staat naast de lantarenpaal in het midden van het beeld en je kijkt om je heen. Stap 3: Wat zie je? Schrijf vijf woorden op. Stap 4: Schrijf in één woord op: In welke tijd ben je, wat ruik je, hoe voel je je, hoe laat is het? Zoom uit. Kijk weer goed naar het hele schilderij. Kijk naar alle hoeken, kijk naar de randen, kijk naar de achtergrond, kijk naar de donkere én de lichte delen van het werk. Stap 5: Schrijf nog vijf dingen op die je hiervoor nog niet had gezien. *Wil je het beeld op het digibord laten zien? Deze lees en verteltekst kun je via de website downloaden. onderwijs/primair-onderwijs Zo Zo o omm in ui, t ZOOM IN, ZOOM UIT Claude Monet, Quai du Louvre, ca. 1867, Collectie Gemeentemuseum Den Haag

6 WAT IS FILOSOFIE? Het woord filosofie bestaat uit twee delen. Filo-, wat wil zeggen ík houd van en -sofie wat wil zeggen wijsheid. Het woord betekent dus, houden van wijsheid. Socrates: filosofoof 470 v. Chr v. Chr. Filosofie is ontstaan in Griekenland ongeveer 3000 jaar geleden, in de periode die wij nu de oudheid noemen. Wijze mannen probeerden nog wijzer te worden door over alles na te denken, goed rond te kijken én gesprekken te voeren. In het museum word ook jij uitgedaagd zo te werk te gaan. FILOSOFEREN In het schilderij laat de kunstenaar Monet mensen in beweging zien. Zij wandelen langs de Parijse rivier de Seine, kijken uit over het water, zijn in gesprek, schuilen onder een parasolletje voor de zon. Alle mensen op het schilderij lijken netjes gekleed, heren in pak met hoed, dames in een nette jurk. Is het belangrijk dat je er netjes uitziet als je je huis verlaat? Moeten mensen in het weekend hun mooiste kleren aandoen?

7 VOOR DE LEERKRACHT LESSUGGESTIES VOOR NÁ DE MUSEUMLES Natuurmotief Omdat de wereld steeds grauwer en grijzer werd, besloot Dijsselhof een kamer te ontwerpen waarin de natuur de hoofdrol kreeg. De gebatikte wanddecoraties laten voorstellingen zien van dieren en planten. Allemaal sterk vereenvoudigd getekend en plat. Bovendien gebruikte Dijsselhof alleen de kleuren bruin, groen en blauw, hiermee wilde hij een rustig, harmonieus resultaat bereiken. De kinderen maken een wanddecoratie. Hiervoor kiezen zij een dier dat ze versimpeld en plat weergeven. Net als Dijsselhof gebruiken zij een beperkt aantal kleuren, bijvoorbeeld geel en groen of blauw en groen. De restruimte om de dieren heen wordt opgevuld met bloemen of bladeren. Verder filosoferen? Er zijn maar weinig scholen die een lesmethode filosoferen in huis hebben. Als je wel verder wilt gaan met filosoferen in jouw klas, kun je beginnen met inspiratie opdoen op verschillende websites over filosoferen.

8 BOEKEN Het Gemeentemuseum Den Haag & Uitgeverij Leopold brengen sinds 2010 kunstboeken voor kinderen uit. Deze reeks onderscheidt zich doordat het zelfstandige inspirerende prentenboeken en jeugdromans zijn in relatie tot onze tentoonstellingen en collecties, en geen traditioneel-educatieve uitgaven. Voor jonge kinderen zijn de volgende titels verschenen: Karel Appel - uit de kapperszaak op de Dapperstraat van Imme Dros en Harrie Geelen Allemaal aan tafel! van Rinderd Kromhout en Margriet Heymans Holland op z n mooist Op reis met de Haagse School, Charlotte Dematons Puzemuze, of op weg naar Rothko van Wim Hofman Coco of het kleine zwarte jurkje van Annemarie van Haeringen. Dit boek werd bekroond met een Zilveren Penseel 2014 Edith en Egon Schiele van Harriët van Reek Een zondag met Caillebotte van Ingrid Godon en Toon Tellegen Delfts blauw - Een vaas voor de prinses van Ingrid en Dieter Schubert Calder - De draad van Alexander van Sieb Posthuma Nacht in het poppenhuis van Thé Tjong-Khing en Anna Woltz Ensor - De grote maskerade van Marije Tolman Keepvogel en Kijkvogel - In het spoor van Mondriaan van Wouter van Reek. Dit boek werd bekroond met een Zilveren Griffel 2012, de internationale illustratieprijs De Gouden Appel en een Vlag & Wimpel. Meneer Kandinsky was een schilder van Daan Remmerts de Vries. Dit boek werd bekroond met een Zilveren Griffel DIGITALE NIEUWSBRIEF EDUCATIE Wilt u op de hoogte blijven van al onze educatie activiteiten? Wilt u lessuggesties voor in de klas ontvangen? Abonneer u dan op onze nieuwsbrief Educatie via bezoekers/blijf-op-de-hoogte Augustus 2016 Gemeentemuseum Den Haag, afdeling Educatie Vormgeving: Afdeling Foto & Vorm Gemeentemuseum Den Haag Deze lees- en verteltekst is ook te downloaden vanaf onze site: Gebruikte bronnen: Praatprikkels, Fabien van der Ham, 2012 Kunnen dieren denken, Heleen Booy, 2013