De geschiedenis van de Sterrenkunde van Newton tot nu (deel II) Structuur en evolutie van sterren Cosmologie

Transcriptie

1 De geschiedenis van de Sterrenkunde van Newton tot nu (deel II) Structuur en evolutie van sterren Cosmologie Tycho Brahe ( ) in zijn sterrenwacht Uraniborg (Denemarken)

2 Sir Isaac Newton ( )

3 Christiaan Huygens ( ) 1678: Golftheorie van het licht

4 Gottfried Leibniz ( ) 1684: Differentiaal rekening

5 Sir Edmund Halley ( ) 1684: Berekent de elliptische baan van de komeet 1718: Meet eigenbeweging van sterren

6 George Berkeley ( ) 1721: Zonder massa bestaat de ruimte niet

7 In welke ruimte? VLAKKE MEETKUNDE? Euclides van Alexandrië: tot -265

8 Carl Friedrich Gauss: De som van de hoeken van de driehoek Inselberg, Brocken, Hoher Hagen is nochtans 180

9 Georg Friedrich Bernhard Riemann: Positief gekromde ruimtes

10 Janos Bolyai Nikolai Ivanovich Lobachewski Negatief gekromde ruimtes

11

12 Anton Pannekoek ( ) : Melkwegstelsels tellen

13 Immanuel Kant ( ) 1781: Kritiek van het zuivere verstand 1755: Het universum ontstond uit een roterende nevel. Het universum bevat een oneindige hiërarchie

14 Henry Cavendish ( ) 1766: Waterstof is een element 1797: Bepaling van de gravitatie constante

15 Joseph-Louis Lagrange ( ) 1772: Lagrange-punten 1788: Lagrange mechanica Pierre-Simon Laplace ( ): het zonnestelsel is stabiel

16 William Herschel ( ) 1782: Catalogus van dubbelsterren Beweging van de zon door de ruimte 1800: IR-straling van de zon Heinrich Olbers ( ) 1823: Waarom is de nachthemel donker?

17 Johann Ritter ( ) 1801: Ontdekking van UV-straling Wilhelm Conrad Röntgen ( ) Nobelprijs : Ontdekking van X-straling

18 Charles Lyell ( ) 1830: De aarde is vele miljoenen jaren oud

19 Gustave-Gaspard Coriolis ( ) 1835: De Coriolis-kracht

20 Wilhelm Friedrich Bessel ( ) 1838: De parallax van 61 Cyg (1/3 ) 1844: De begeleider van Sirius

21

22 Sirius B op 8,61 lichtjaar

23 Auguste Comte ( ) 1840: Sterren zullen nooit hun samenstelling of hun fysische structuur prijsgeven

24 Joseph Fraunhofer ( ) 1814: Solar spectrum

25 Gustav Kirchhoff ( ) (1861) De zon en de aarde bevatten dezelfde chemische elementen (1863) William Huggins ( ) vindt hetzelfde voor de sterren

26 Door William Huggins in 1868 gevonden in de spectra van de sterren Christian Doppler ( ) 1842: Het Doppler-effect

27 Lockyer Sir Norman Lockyer ( ) ontdekt het element Helium op aarde In 1868 door Pierre-Jules Janssen ( ) ontdekt in de zon

28 Lord Kelvin ( ) William Thomson 1846: De aarde is 100 miljoen jaar oud 1848: De Kelvin-schaal 1851: Het nulpunt van de Kelvin schaal

29 Heike Kamerlingh Onnes: Nobelrijs 1913 In 1908 was Leiden de koudste plaats op aarde 0,9 K Vloeibaar Helium

30 Urbain Jean Le Verrier: 1859 Abnormale periheliumbeweging van Mercurius

31 Rudolf Clausius ( ) 1865 Voert de term entropie in Dmitri Mendeleyev ( ) 1871 De periodieke tabel der elementen

32 Josef Stefan 1879: De wet van Stefan Wilhelm Wien ( ) Nobelprijs : De verschuivingswet

33 Ludwig Boltzmann ( ) 1884: De wet van Stefan-Boltzmann voor zwarte stralers Max Planck ( ) ± 1900: De stralingswet De constante van Planck

34 Ejnar HERTZSPRUNG ( ) Henry Norris RUSSELL ( ) Het H-R diagram (1911)

35 Ole R mer Albert Michelson ( ) Nobelprijs 1907 QuickTime en een GIF decompressor zijn vereist om deze afbeelding te bekijken. ( ) c = km/s 1879 c = km/s

36 1887: Het experiment van Michelson & Morley c = universele constante

37 Roland von Eötvös ( ) 1889: zware massa = trage massa Ernst Mach ( ) 1893: Het Mach beginsel

38 Nobelprijs 1902 Hendrik Lorentz ( ) De Lorentz-transformaties Pieter Zeeman ( ) Het Zeeman-effect

39 Ernest Rutherford ( ) 1908: Nobelprijs Scheikunde 1898: a-straling zijn He-kernen b-straling zijn elektronen Een atoom bestaat vooral uit lege ruimte Paul Villard ( ): 1900 g-straling Pyotr Lebedev ( ): stralingsdruk

40 Louis de Broglie ( ) Nobelprijs 1929 Het golfkarakter van deeltjes

41 Niels Bohr ( ) Nobelprijs Scheikunde : Het atoom-model van Bohr

42 Henri Poincaré ( ): Vader van de kernfysica c is een absolute bovengrens

43 E = M c Albert Einstein ( ) Nobelprijs 1921 Experimenteel bevestigd door Cockroft en Walton in 1932

44 Hermann Minkowski ( ) 1908: Meetkundige eenmaking van ruimte en tijd Karl Schwarzchild ( ) 1916: Schwarzschild-metriek beschrijft kromming van de ruimte

45 Arthur Eddington ( ) De zoneclips van 1919 in Sobral (Brazilië)

46 Willem de Sitter ( ) 1917: Model voor statisch heelal 1923: Model voor heelal met Hubble wet 1933: Vlak expanderend heelal Alexander Friedmann ( ) 1922 Model voor expanderend/ oscillerend heelal

47 De wet van Edwin Hubble ( ) Vesto Slipher ( ) 1925: Meet rood verschuiving van galaxieën H 0 = 75 km/s.mpc

48 Georges Lemaître : Model voor Expanderend universum

49 Quantum mechanica Satyendra Bose ( ) 1924: Fotonen zijn bosonen Wolfgang Pauli ( ) 1924: Het uitsluitingsbeginsel 1926: De faseruimte 1931: Het neutrino

50 Samuel Goudsmit ( ) George Uhlenbeck ( ) 1925 : Het elektron spin Erwin Schrödinger ( ) 1926: De Schrödinger-vergelijking

51 Enrico Fermi ( ) 1925: Elektronen zijn fermionen Werner Heisenberg ( ) 1926: Het onzekerheidsbeginsel

52 Theodor Kaluza ( ) 1921: Eenmaking van Electromagnetisme en Relativiteit Extra dimensies zijn opgerold Snaren-theorie Membraan-theorie

53 James Chadwick ( ) Nobelprijs : Identificatie van het neutron Lev Landau ( ) Nobelprijs : Neutron-sterren moeten bestaan

54 Julian Schwinger ( ) 1937: Het neutron heeft spin = 1/2

55 Subrahmanyan Chandrasekhar ( ) Nobelprijs : Massa-limiet voor de witte dwerg

56 Hans Bethe (1906) Nobelprijs : Sterren halen hun energie uit kernfusiereacties Met Carl Friedrich von Weizsacker

57 Julius Robert Oppenheimer ( ) 1931 (met Paul Dirac en Herman Weyl): Anti-materie 1938: Bovenmassa voor een neutron-ster 1939: Een instortende neutron-ster wordt een zwart gat

58 Fred Hoyle ( ) 1948: Het Steady-State heelal 1964: Big-Bang nucleosynthese van helium Ilya Prigogine (1917) Nobelprijs Scheikunde : Onomkeerbare processen

59 Ralph Alpher ontdekte samen met Robert Herman het horizon probleem (1953) en de 3K Cosmologische achtergrondstraling

60 1955: ontdekking van het anti-proton [1] [2] [4] Owen Chamberlain (1920) [4] Emilio Segré (1905) -Nobelprijs [1] Clyde Wiegand ( ) [2]

61 Fred Reynes ( ) -Nobelprijs en Clyde Cowan ontdekken in 1956 het neutrino en het anti-neutrino

62 Martin Kruskal (1925) 1960: Nieuwe Meetkunde om Schwarzschildruimte te bestuderen

63 Roger Penrose (1931) 1964: Zwarte gaten omvatten een wiskundige singulariteit

64 Maarten Schmidt (1929) 1963: quasars

65 Wilson Penzias

66 Nobelprijs 1978 voor Arno Penzias ( 1933) en Robert Wilson ( 1936): ontdekking in K kosmische achtergrondstraling (2,726 K)

67 Variaties van de kosmische achtergrondstraling Rood is lichtjes warmer en blauw lichtjes kouder dan de gemiddelde waarde van 2,726 K

68 Henk van de Hulst ( ) En Jan Oort ( )

69 De differentiële galactische rotatie Keplerwet M 1 M G a 3 P 2 M 1 v > v Kepler M 1 > M 1,obs M 1 - M 1,obs = ontbrekende massa

70 Andrey Sakharov ( ): 1967: Drie criteria voor de overwinning van de materie op de anti-materie

71 1967: Pulsars Jocelyn Bell (1943) Antony Hewish (1924) Nobelprijs 1974

72 Russell Hulse (1950) en Joseph Taylor (1941) Nobelprijs 1993 PSR

73 De dichtheid van de neutron-ster is groter dan de dichtheid van het neutron NEUTRON = 3 QUARKS Up = 2/3 Burton Richter (1931) Down = 1/3 Samuel Ting (1936) Nobelprijs 1976

74 (met Roger Penrose): Singulariteit in de Big Bang 1970: Zwarte gaten stralen

75 Alan Guth (1947) 1980: Inflatie van het heelal

76 Het horizon-probleem wordt opgelost door Inflatie

77

78 Planck tijd = G c 5 = quantum mechanica, gravitatie, relativiteit