Medicatie. van voorschrift tot inname. 9 maart 2016 SEL Waasland. Apotheker Dirk Van den Abeele KOVAG

Transcriptie

1 Medicatie van voorschrift tot inname 9 maart 2016 SEL Waasland Apotheker Dirk Van den Abeele KOVAG

2 Geen zorg zonder zorgverleners en mantelzorgers GEEN ZORG een zonder zorgverleners multidisciplinaire een opdracht! aanpak

3 Bron: FOD Economie (2006) An inconvenient truth

4 An inconvenient truth uitgaven gezondheid?!

5 Verschillende zorgverleners en thuiszorgdiensten

6 Multidisciplinaire samenwerking

7 Multidisciplinaire samenwerking

8 De verschillende lijnen in de gezondheidszorg 1. Nulde lijn 2. Eerste lijn 3. Tweede lijn 4. Derde lijn

9 Structuur 1. Nulde lijn: de mantelzorgers : op niet-professionele basis zorg voor een ander opnemen ouders, kinderen, andere familieleden, buren, vrienden,... Maken thuiszorg mogelijk! Ook zelfhulpgroepen en vrijwilligers, maar evenzeer scholen of bv. Kind & Gezin.

10 2. Eerste lijn: rechtstreeks toegankelijk huisartsen, thuisverpleegkundigen, vroedvrouwen, ergo- en kinesitherapeuten, podologen, eerstelijnspsychologen en psychotherapeuten, psychiatrische thuiszorg, diëtisten, apothekers, tandartsen,... huisarts = centrale figuur

11 3. Tweede lijn zorg- en hulpverleners die na verwijzing kunnen worden geconsulteerd psycholoog, psychotherapeut of psychiater van een centrum voor geestelijke gezondheidszorg (CGG). algemene ziekenhuizen 4. Derde lijn gespecialiseerde en intramurale zorg psychiatrische ziekenhuizen en psychiatrische verzorgingstehuizen.

12 geneesmiddel

13 Geneesmiddelengebruik

14

15 Wie? Huisarts Apotheker Thuisverpleegkundige (+ zorgkundige) Thuiszorg Mantelzorger/familie Patiënt (Kinesitherapeut)

16 Huisarts Voorschrift Apotheker Patiënt Thuisverpleegkundige Medicatie Thuiszorg Mantelzorger/ Familie

17 De huisarts eerste medisch aanspreekpunt laagdrempelig voor alle gezondheidsproblemen ongeacht leeftijd, sekse, coördineren van de zorg in samenwerking met andere zorgverleners uit eerste en tweede lijn patiënten-coach persoons georiënteerd langdurige arts-patiënt relatie continue zorg volgens noden patiënt acute en chronische gezondheidsproblemen (fysieke, psychische, sociale, culturele en existentiële dimensies) preventie

18 Onderzoek doorverwijzing Diagnose Behandeling advies verzorging medicatie voorschrift voorschrift

19 Medicatie=>voorschrift Schriftelijke opdracht Op naam Handtekening Datum Geldigheid Terugbetaling Is cheque!

20 Recip-é

21 Wetgeving en achtergrondinformatie vormelijke en inhoudelijke voorwaarden: naam, voornaam, adres en telefoon arts handtekening Naam, voornaam patiënt geneesmiddel toedieningsvorm eenheidsdosis aantal eenheden in de verpakking en aantal verpakkingen, of vermelding van therapieduur in weken en/of dagen(vos). opgelet: melding grote verpakking niet geldig! posologie

22 terugbetaalde geneesmiddelen bijkomende voorwaarden: op wit papier formaat : 10,5 cm bij 20 cm RIZIV-nummer arts in cijfers en streepjescode wetgeving sociale zaken (terugbetaling RIZIV): een voorschrijfmodel wetgeving volksgezondheid : geen model

23 GeldigheidsDUUR voorschrift Voor terugbetaling: tot laatste dag van de derde kalendermaand die volgt op de datum van het voorschrift; of op de datum bij Uitvoerbaar vanaf voornoemde datum. let op: als 2 e datum ingevuld, voorschrift pas vanaf deze datum geldig!! Voor volksgezondheid : geen wettelijke begrenzing geldigheidsduur van voorschrift (in de praktijk: redelijke termijn van 1 jaar) Na drie maand mag het voorschrift dus nog worden aanvaard, maar de derdebetalersregeling zal niet worden toegepast!

24 Verdovende middelen VS moet volledig met de hand opgesteld worden! duidelijk voluit naam en adres van de arts aantal ampullen, tabletten, comprimés, granulen, pillen, poeders enz eveneens voluit in letters! toxisch geneesmiddel Geneesmiddel aan hogere dosis dan voorzien in de reglementering (farmacopee), dosis voluit in letters herhalen en door een nieuwe handtekening bevestigen.

25 GMD?globaal medisch dossier bundelt al de medische gegevens van een patiënt, zowel die van de huisarts, de specialist, het ziekenhuis als van andere zorgverleners EMD?electronisch medisch dossier Sumehr? Summarized Electronic Health Record. elektronisch document dat de minimale gegevens bevat die een arts nodig heeft om de gezondheidstoestand van de patiënt snel in te schatten en zo de best mogelijke zorg te bieden. Enkel gedeeld tussen artsen. Andere zorgverleners, zoals apothekers of thuisverplegers, kunnen geen sumehrs lezen. ook patiënten kunnen hun eigen sumehr niet raadplegen via Vitalink. Natuurlijk kunnen zij wel steeds een afschrift vragen, conform de patiëntenwetgeving.

26

27 Huisarts Voorschrift Apotheker Patiënt Thuisverpleegkundige Medicatie Thuiszorg Mantelzorger/ Familie

28 De apotheker 1 e -lijns gezondheidswerker Medicatie Advies! Doorverwijzer! Laatste vangnet controle Verantwoordelijk voor elk doosje! Therapietrouw stimuleren Bv. generieken KB nr. 78: Farmaceutische zorg MDO - Overleg multidisciplinair werken

29 Taak van de apotheker Toekijken op het correct gebruik en verbruik van geneesmiddelen (voorgeschreven en zelfzorg) historiek in de apotheek generieken dubbel gebruik onderscheppen interacties bewaken therapietrouw zelfzorggeneesmiddelen

30 Evolutie van de rol van de apotheker Planten Kwaliteit Productie Specialiteiten Conformiteit Aflevering Raadgever Goed gebruik Second opinion Verstrekking Generieken VOS Overleg Zorg Veiligheid Preventie Kwaliteit Namaak Farmacovigilantie Iatrogenie Opvolging Bereider «Universitair + geschoolde + Zorgverlener + Mede-beslisser + Patient Safety winkelier»

31 Derde betalersregel Remgeld = patiënt Tussenkomst = sociale zekerheid en sedert 2015 MAF (maximumfactuur) Voorwaarden: Voorschrift (max. 3 maand oud) E-ID kaart (1 x per maand) Eventueel goedkeuring adviseur of attest of toestemming van de arts Bv. Humira (1046 ), Lipitor 10 (19,48 )

32 Unieke barcode Elk terugbetaald geneesmiddel: uniek nummer Kan slechts 1x getarifeerd worden! Uitgestelde aflevering Vervangt origineel voorschrift Voorschrijfdatum + 3 maand einde maand

33 Unieke barcode

34

35 GFD Gedeeld Farmaceutisch dossier De historiek van de aflevering van voorschriftplichtige en vrije geneesmiddelen gedurende de afgelopen 12 maanden

36 IMV individuele medicatie voorbereiding Door apotheker klaargezet Weekdoosjes of medicatiezakjes Geneesmiddelenvoorraad staat bij apotheker (ook OTC!) Ideaal bij opzettelijk of onopzettelijk misbruik Voorraadbeheer optimaal Medicatieschema! Medication review mogelijk Niet gratis voor patiënt Voor moeilijke patiënt proefproject: samenwerking met thuisverpleegkundige (WGK), klaarzetten wordt gedelegeerd en vergoeding wordt gedeeld

37 Huisarts Voorschrift Apotheker Patiënt Thuisverpleegkundige Klaarzetten medicatie Thuiszorg Mantelzorger/ Familie

38 Huisarts Voorschrift Apotheker Patiënt Thuisverpleegkundige Klaarzetten medicatie Thuiszorg Mantelzorger/ Familie

39 Huisarts Voorschrift Apotheker Patiënt Thuisverpleegkundige Medicatie Klaarzetten medicatie Thuiszorg Mantelzorger/ Familie

40 Huisarts Voorschrift Klaarzetten medicatie Apotheker Patiënt Thuisverpleegkundige Medicatie Thuiszorg Mantelzorger/ Familie

41 Huisarts Voorschrift Klaarzetten medicatie Apotheker Patiënt Thuisverpleegkundige Medicatie Thuiszorg Mantelzorger/ Familie

42 Huisarts Voorschrift Apotheker Patiënt Thuisverpleegkundige Klaarzetten medicatie Thuiszorg Mantelzorger/ Familie

43 De thuisverpleegkundige Taken, technische prestaties: wondzorg inspuitingen plaatsen van en toezicht houden op o.a. baxtermedicatie drukkousen of een ander compressieverband oogdruppels of oogzalf blaassondage, -instillatie en -spoeling darmspoeling uitzetten, klaarmaken, toedienen van medicatie en het monitoren van de patiënt na toediening van medicatie

44

45 Wekelijkse voorbereiding van geneesmiddelen Klaarleggen en toedienen van medicatie: technische verpleegkundige verstrekking op voorschrift van huisarts (KB nr. 78 van 10 november 1967) Sedert 1 juni 2012 :twee nieuwe verstrekkingen (KB van 27/03/2012) 1. verpleegkundig advies en overleg in functie van de wekelijkse voorbereiding van de geneesmiddelen per os met akkoord van de behandelende arts (bijlage 81) : intellectuele acte 2. wekelijkse voorbereiding van de geneesmiddelen per os : technische prestatie Die verstrekkingen kunnen enkel geattesteerd worden voor de verzorging van personen die een inadequate therapietrouw inzake medicatiebeheer en inname vertonen. De tweede verstrekking kan slechts geattesteerd worden nadat de eerste verstrekking werd geattesteerd.

46

47 De zorgkundige Een aantal thuisverpleegteams werkt eveneens met zorgkundigen. onder de verantwoordelijkheid van een verpleegkundige. Gedelegeerde taken? o Bijstand verlenen bij gebruik van voorschriftvrije geneesmiddelen, volgens afspraak. o Bijstand verlenen bij gebruik van orale geneesmiddelen op voorschrift van een arts, volgens afspraak (inclusief inhalatie) o Observeren en rapporteren volgens afspraak over temperatuur. o Bijstand verlenen volgens afspraak bij verzorging van huidirritaties. o Andere toegelaten zorgtaken: observeren en rapporteren volgens afspraak over mictie en stoelgang; observeren en rapporteren volgens afspraak over waarneembare symptomen bij disfuncties; observeren en rapporteren volgens afspraak over nevenwerkingen bij behandelingen.

48 Toegelaten en verboden toegangswegen voor medicatie Klaarzetten van medicatie voor meerdere toedieningsmomenten is voorbehouden aan verpleegkundigen.

49 De thuiszorg Taken: Het huishouden: o Voorbereiden en/of bereiden van (dieet)maaltijden o Vaatwas van de dag o Was en strijk o Verstel en klein naaiwerk o Boodschappen doen o Bedden opmaken en verschonen

50 Sociale en morele ondersteuning: o Begeleiden bij boodschappen en wandelingen o Verzorging van en toezicht op kinderen o Ondersteuning bij het financiële beheer/gezinsbudget indien strikt noodzakelijk (enkel na overleg met de verantwoordelijken) o Hulp bij administratie indien strikt noodzakelijk (enkel na overleg met de verantwoordelijken) o Steun bieden bij de verwerking van emotionele problemen (rouw e.d.) o Helpen bij het zoeken naar een zinvolle tijdsbesteding o Informatie geven over hulpmiddelen en voorzieningen

51 De verzorging: o Hulp bij het aan en uitkleden o Hulp bij lichaamsverzorging (dagelijks toilet, wekelijks toilet, haar -, baard en nagelverzorging en mondhygiëne) o Toezien op de inname van geneesmiddelen o Hulp bij bewegings en bezigheidstherapie o Hulp bij toiletgang NIET: klaarzetten en toedienen medicatie!

52 De mantelzorger/familie Huishoudelijke taken : o.a. poetsen, kleren wassen en strijken, huisdieren verzorgen, boodschappen doen, klusjes, bereiden van eten, afwassen, organiseren van het huishouden. Persoonsverzorging o.a. wassen, aan- en uitkleden, toezicht houden op medicatie, helpen bij het eten, helpen bij toiletbezoek en verversen van incontinentiemateriaal. Emotionele taken: ondersteuning bij het verwerken van de ziekte of beperking. Enkele voorbeelden van emotionele ondersteuning zijn: gewoon aanwezig zijn, gezelschap houden, luisteren naar problemen, ondersteuning geven bij verdriet, vervoer/begeleiding naar de dokter, het ziekenhuis of familie, vervoer/begeleiding bij boodschappen doen. Administratieve ondersteuning

53

54 Binnen de sociaal-emotionele taken worden volgende taken meest uitgevoerd: 1. gewoon aanwezig zijn, gezelschap houden (89%) 2. luisteren naar problemen: 81% (mannen), 82% (vrouwen) Bij de huishoudelijke taken worden volgende subtaken meest uitgevoerd: 1. boodschappen doen: 85% (vrouwen), 86% (mannen) 2. kleren wassen en strijken: 78% (vrouwen) 3. helpen bij invullen van papieren: 80% (mannen) Bij de persoonsverzorgende taken vinden we volgende subtaken meest terug: 1. toezicht houden op medicatie: 66% (mannen), 70% (vrouwen) 2. helpen bij aan- en uitkleden: 56% (mannen), 63% (vrouwen)

55 Signalen tot contact met zorgverlener: 1. Tekenen van roodheid 2. Huidirritatie 3. Tekenen van ademhalingsproblemen 4. Zwelling 5. Pijn 6. Nieuwe letsels 7. Tekenen van beginnende incontinentie, urineretentie of obstipatie 8. Plots gewichtsverlies 9. Tekenen van dreigende of aanwezige doorligwonden 10.Slikstoornissen 11.Tekenen van koorts 12.Plotse wijzigingen in het vermogen tot oriëntatie in tijd en ruimte 13.Plotse verwardheid 14.Tekenen van mogelijke nevenverschijnselen van medicatiegebruik 15.Potentiële of actuele valrisico s 16.Te weinig voedsel- of drankopname 17.Andere tekenen van plotse of langzaam vorderende, potentiële of actuele verslechtering van de gezondheidstoestand van de gebruiker

56 De kinesitherapeut Aanpak van dysfuncties en herstel van stoornissen van het bewegingsapparaat. Valpreventie, rugpreventie, gezondheidswandelingen Geen directe tussenkomst met geneesmiddelen Wel: opmerken van bijwerkingen of lichamelijke problemen => melden aan arts of apotheker (medication review!) Vb: o Duizeligheid/vallen o Verwardheid o Spier- of gewrichtsproblemen o Parkinson o

57 Hoe communiceren i.v.m. geneesmiddelen?

58 Medicatieschema!

59 Vitalink Gegevens delen, van vitaal belang! Project van de Vlaamse Overheid Wat is Vitalink?

60 De lijm: het (elektronisch) gedeeld medicatieschema

61

62 Vitalink - medicatieschema

63

64

65

66

67 Waarom medicatieschema s delen?? 1. Gefragmenteerde eerste lijn 2. Per definitie een multidisciplinair gegeven 3. Betrokkenheid van patiënt en/of mantelzorg 4. Transmurale communicatie 5. Basis voor nieuwe diensten

68 Belang van medicatieschema s delen? 1. Geneesmiddelgebonden problemen (GGP) bij 15% van de voorschriften (Bron: Farmaceutisch Tijdschrift, maart 2014) 2. 2,4% van ziekenhuisopnames door GGP, waarvan de helft vermijdbaar (Bron: HARM, november 2006) 3. Therapietrouw is allicht de belangrijkste factor in de gezondheidszorg (WHO, 2003) 4. Fouten bij toediening van medicatie (KCE, 2010) 5. Niet gebruikte medicatie 500 miljoen ton in 2013 (Bron: APB) 100 miljoen in 2013 (NL) (Bron: RTL Nieuws)

69

70 Privacy toestemming van de patiënt 1. Informed Consent = EMD: Opt-In, eerst toestemming geven 2. Therapeutische relatie Privacy: ja, maar. verhaal: Je zet het licht op groen, maar kan individuele zorgverstrekkers uitsluiten Toestemming voor: Hubs en Metahubs Gedeeld Farmaceutisch Dossier Vitalink

71 Don t look back. You re not going that way.