beroepsbeeld dokters assistent

Transcriptie

1 beroepsbeeld dokters assistent Doktersassistent van de toekomst

2 van het campagneteam doktersassistent verschenen ook: stagewijzer doktersassistent Praktische informatie over de stageorganisatie. Geschreven voor doktersassistenten in hun rol als stagebegeleider in een als leerbedrijf erkende huisartsenvoorziening. regiowijzer arbeidsmarkt doktersassistenten Stappenplan om tot goede inhoudelijke samenwerking te komen op het gebied van: stages, de kwaliteit van de opleiding, loopbaanbeleid, examinering, administratieve taken rondom opleiden, enzovoort. Geschreven voor alle organisaties en professionals in de eerstelijnszorg die te maken hebben met arbeidsmarktproblematiek. info

3 Voorwoord We hebben de komende jaren in de eerste lijn veel extra doktersassistenten nodig. De zorgvraag neemt toe. Bovendien is het vak van doktersassistent qua inhoud, positie en verantwoordelijkheid snel aan het veranderen. De eerstelijnsgezondheidszorg speelt een grote rol bij het opvangen van de toenemende zorgvraag en de stijgende kosten. En in deze eerstelijnszorg neemt de doktersassistent met uiteenlopende rollen en taken een centrale plaats in. In dit Beroepsbeeld laten we zien hoe het vak doktersassistent zich ontwikkelt. We zoomen in op de professionele en persoonlijke kwaliteiten die de doktersassistent van de toekomst in huis moet hebben. Werkgevers, werknemers, onderwijsinstellingen en overheid kunnen het Beroepsbeeld, dat voor elk van deze partijen aanbevelingen bevat, zien als een signaal. Met het Beroepsbeeld willen we ook een basis leggen voor een wervingscampagne die studenten motiveert voor dit mooie beroep te kiezen en de opleiding te gaan volgen: jongeren, zijinstromers en herintreders. Het Beroepsbeeld is een uitgave van het Campagneteam Doktersassistent. Het Campagneteam werkt langs vier sporen aan de kwalitatieve en kwantitatieve verbetering van het aanbod van doktersassistenten. Allereerst is er arbeidsmarkt onderzoek gedaan en wordt periodiek een vacaturemonitor uitgezet om de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt te volgen. Ten tweede is gewerkt aan regionale samenwerking, onder andere gericht op vergroting van het aantal stageplaatsen. Dit heeft geresulteerd in de Regiowijzer Arbeidsmarkt Doktersassistenten (over het organiseren van regionale samenwerking). Ten derde is gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de praktijkopleiding voor dokters assistenten, met als resultaat een Stagewijzer Doktersassistent voor huisartsenvoorzieningen. Het vierde spoor is het bieden van een aantrekkelijk toekomstperspectief. Daarvoor is dit Beroepsbeeld bedoeld. We hopen hiermee een bijdrage te leveren aan de gewenste verbeteringen. Mei 2011 Hansmaarten Bolle, voorzitter Campagneteam Doktersassistent In het Campagneteam Doktersassistent werken de werkgevers LHV, VHN en LVG samen met de werknemers NVDA, ABVAKABO/FNV en CNV Publieke Zaak. Partner in het project is het kenniscentrum Calibris. Nauw werd samen gewerkt met de ROC s met een opleiding doktersassistent.

4 Inhoud 1. Waarom een toekomstvisie? 6 2. Beroepscompetentieprofiel, Kwalificatiedossier en Beroepsbeeld 7 3. Veranderingen in de gezondheidszorg 8 4. Veranderingen voor de doktersassistent 9 5. Welke competenties vragen we vooral? De basisopleiding Carrière: horizontaal en verticaal Scholing ieders verantwoordelijkheid Aanbevelingen 17 Bijlage: Verwijzingen 19 > Omdat de meeste doktersassistenten vrouwen zijn, wordt in dit Beroepsbeeld de vrouwelijke vorm gebruikt. Uiteraard geldt de tekst ook voor mannelijke doktersassistenten.

5 Beroepsbeeld Doktersassistent van de toekomst Samenleving Scholing Loopbaan Arbeidsmarkt doktersassistent Competenties Gezondheidszorg Eerstelijns- zorgorganisatie Functies Wie is nu de doktersassistent naar wie we op zoek zijn? Wat kan de doktersassistent verwachten van het beroep, wat is haar carrièreperspectief? Met dit beroepsbeeld proberen we het plaatje in te vullen. Het Beroepsbeeld geeft aan de hand van de verschillende bouwstenen een beeld van de verandering die we de komende jaren in het beroep doktersassistent verwachten. De bouwstenen zijn de factoren die van invloed zijn op de functie van doktersassistent. 5

6 1. Waarom een toekomstvisie? De doktersassistent van de toekomst heeft een spilfunctie in eerstelijns organisaties, zoals de huisartsenpraktijk, het gezondheidscentrum en de huisartsenpost: een goed opgeleide professional in de zorg, aanspreekpunt en steun en toeverlaat voor de huisarts en voor de patiënt. Wat heeft de eerstelijnszorg de doktersassistent te bieden aan interessant werk en goede toekomstmogelijkheden? Voor wie is dit vak interessant en welke persoonlijke kwaliteiten moet je hebben voor een succesvolle loopbaan? We hebben in de eerste lijn veel extra doktersassistenten nodig. Het werk breidt zich uit en er gaan de komende jaren veel doktersassistenten met pensioen die vervangen moeten worden. De behoefte aan nieuwe medewerkers doet zich overal in de eerste lijn voor: huisartsenpraktijken, eerstelijnscentra, gezondheids centra, huisartsenposten, zorggroepen en alle andere voorzieningen die gebruik maken van doktersassistenten. Hoewel de vraag dus groot is, zien we tegelijkertijd het aanbod van doktersassistenten afnemen. Om deze zorgwekkende ontwikkeling het hoofd te bieden, hebben de CAO-partners Huisartsenzorg en Gezondheidscentra het Campagneteam Doktersassistent in het leven geroepen. Het vraagstuk is niet alleen getalsmatig. We zien het vak van doktersassistent ook snel veranderen. De taak, positie en verantwoordelijkheid van de doktersassistent zijn aan het verschuiven en die ontwikkeling zet zich door. De ondersteunende doktersassistent krijgt in de eerstelijnsvoorzieningen meer en meer een eigen rol en takenpakket. De zelfstandigheid neemt toe. Dat gaat gepaard met functiedifferentiatie: meer specialisatie, meer functieniveaus en meer zelfstandige verantwoordelijkheden. De benaming doktersassistent wordt meer en meer vervangen door praktijkassistent. Het Beroepsbeeld geeft een schets van de richting waarin de functie doktersassistent zich ontwikkelt. Wat zijn de verschillende taken en rollen en wat zijn doorstroommogelijkheden? Het antwoord op deze vragen vertalen we ook naar de instroom: voor wie is het vak geschikt? Welke persoonlijke kwaliteiten moet je hebben? Zo ontstaat een beeld van het beroep doktersassistent anno 2015/

7 2. Beroepscompetentieprofiel, Kwalificatiedossier en Beroepsbeeld Voor de doktersassistent heeft de Nederlandse Vereniging van Doktersassistenten (NVDA) een beroepscompetentieprofiel opgesteld. Daarin zijn de kerntaken van de doktersassistent uitvoerig beschreven en uitgewerkt (intake, adviseren en voorlichten, uitvoeren van medisch-technische handelingen, organiseren van werk processen en het vastleggen van gegevens). Mede op basis van het beroepscompetentieprofiel en in nauw overleg met de verschillende brancheorganisaties heeft Calibris het kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport het Kwalificatiedossier Doktersassistent opgesteld, dat door het ministerie van OCW is vastgesteld. In dit dossier zijn de kerntaken, werkprocessen en competenties beschreven die doktersassistenten aan het eind van hun opleiding moeten beheersen om hun diploma te krijgen. Het Kwalificatiedossier is de laatste jaren regelmatig geactualiseerd met het oog op het invoeren van competentiegericht opleiden in het Middelbaar Beroepsonderwijs. De komende jaren hanteren onderwijs en werkveld het Kwalificatiedossier dat vanaf schooljaar geldt. info Het beroepscompetentieprofiel is op te vragen via Het Kwalificatiedossier Doktersassistent is te vinden op Maar wie is nu de doktersassistent naar wie we op zoek zijn? Wat kan de doktersassistent verwachten van het beroep, wat is zijn of haar carrière perspectief? Met dit Beroepsbeeld proberen we het plaatje in te vullen. Het Beroepsbeeld geeft aan opleiders, beroepsorganisaties en werkgevers in de eerstelijnszorg een beeld van de verandering die we de komende jaren in het beroep doktersassistent verwachten. Voor de aankomende studenten bij de opleidingen aan de ROC s is het een actuele weergave van een beroep waarvan ze wellicht niet altijd een goed beeld hebben. Denk daarbij aan jonge starters, die voor hun eerste beroepskeuze staan, maar ook aan zij-instromers en herintreders. Het vak is namelijk bij uitstek voor hen geschikt; (levens)ervaring is voor een goede vervulling van de functie een groot pré. Het zou een groot verlies zijn als de mogelijkheid voor 30-plussers om later in te stromen door bezuinigingsmaatregelen verloren gaan. Juist voor deze groep bijvoorbeeld alleenstaande moeders die weer aan de slag willen is een opleiding tot doktersassistent vaak heel aantrekkelijk. 7

8 3. Veranderingen in de gezondheidszorg De gezondheidszorg is in verandering. De zorgvraag neemt toe, vooral door de vergrijzing en het grotere aantal chronisch zieken. De medische mogelijkheden breiden uit. Patiënten zijn steeds beter geïnformeerd en willen meebeslissen over hun medische behandeling. Alles bij elkaar maken deze ontwikkelingen de gezondheidszorg duurder en als we op deze voet doorgaan, gaat over 30 jaar maar liefst een derde van ons nationaal inkomen naar de zorg. In reactie daarop streven we naar substitutie: verschuiving van patiënten van de tweede lijn naar de eerste lijn om onnodige en duurdere ziekenhuiszorg te voorkomen. Ook taakherschikking en functiedifferentiatie zijn belangrijk geworden. Door taken anders te verdelen, bijvoorbeeld doordat eenvoudige of specifieke medische handelingen worden uitgevoerd door verpleegkundigen of doktersassistenten, kan de eerste lijn meer patiënten opvangen zonder afbreuk te doen aan de hoge kwaliteit van onze zorg. Nog niet genoemd is de ontwikkeling waarbij de eerste lijn meer en meer de hoofdrol krijgt in de zorg. Het kabinet staat een zorgmodel voor waarbij de zorg dicht bij huis wordt verleend, de huisarts als toegang tot de zorg fungeert en de eerstelijnszorg een spilfunctie vervult. Dat past bij het streven naar substitutie. Bovendien moet het accent, vindt de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg, veel meer komen te liggen op preventie en de eigen verantwoordelijkheid van patiënten. In dat licht verandert ook de rol van de zorgverleners van wie naast hun zorgtaken steeds meer een coachende en (zorg)coördinerende benadering wordt verwacht, waarbij samenwerking met andere zorgdisciplines een belangrijke plaats inneemt. 8

9 4. Veranderingen voor de doktersassistent De veranderingen in de zorg hebben ook hun weerslag op de taak en de rol van de doktersassistent. Allereerst wordt door de toename van de zorgvraag de triage (urgentiebepaling) door de doktersassistent steeds belangrijker. Dat betekent dat doktersassistenten zelfstandig keuzes maken bij dilemma s en prioriteiten stellen in kritische situaties. Ook de schaalgrootte van de organisaties in de eerste lijn neemt toe. Zorgverleners werken meer samen, in grotere praktijken of eerstelijnscentra. Planning, regie en logistiek zijn vitale taken geworden in handen van de doktersassistent, die bovendien steeds meer zelfstandig met andere zorgprofessionals gaat samenwerken. Het accent op preventie en eigen verantwoordelijkheid van de patiënt betekent voor de doktersassistent een grotere rol op het gebied van advies en voorlichting: over een gezonde levensstijl, lichaamsbeweging, gezond eten, enzovoort. Ook de digitalisering is niet meer weg te denken uit de zorg, de opkomst van e-health zet door. De doktersassistent adviseert patiënten straks wellicht via de webcam; de afspraken komen nu soms al per binnen. Deze ontwikkelingen gaan verder. Voor de doktersassistent betekent dat op alle fronten een leven lang leren: op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen en technieken, en bijscholen. Kortom, de doktersassistent is allang niet meer het hulpje van de dokter. De moderne doktersassistent is een zelfbewuste, goed opgeleide professional met een eigen zelfstandige rol en positie in de huisartsenvoorziening of elke instelling waar we doktersassistenten aantreffen. De geschetste ontwikkelingen in de gezondheids zorg zullen het in gang gezette professionaliseringsproces verder versterken. 9

10 Recent hebben beroeps- en brancheorganisaties de geschetste ontwikkeling in kaart gebracht: > De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) en het Nederlands Huisartsgenootschap (NHG) hebben samen een (concept-)standpunt opgesteld over de verschillende functies in de huisartsenvoorziening. De doktersassistent heeft hierin onder de naam praktijkassistent een belangrijke rol. info Het standpunt Het (ondersteunend) team in de huisartsenvoorziening is te vinden op en > De Landelijke Vereniging Georganiseerde eerste lijn (LVG) maakt uitgebreid studie van de verschillende functies op MBO- en HBO-niveau in de eerstelijnscentra. info Meer informatie op > De Vereniging Huisartsenposten Nederland (VHN) heeft een Informatiedocument Taakherschikking uitgebracht over de ontwikkelingen bij de huisartsenposten. Functiedifferentiatie en taakherschikking kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het verminderen van de werkdruk. info Meer informatie op 10

11 5. Welke competenties vragen we vooral? Het veranderde takenpakket vergt nieuwe competenties. De functie van doktersassistent was van oudsher vooral ondersteunend en dienstverlenend met relatief weinig zelfstandigheid. De dienstverlenende houding blijft onverminderd belangrijk, maar moet worden aangevuld met in hoge mate zelfstandig functioneren, denken en doen. In combinatie met de actuele medische kennis die van een gediplomeerde doktersassistent verwacht mag worden, zijn nieuwe kwaliteiten en competenties belangrijk: > Analyseren en interpreteren, oordeelsvorming en nauwkeurigheid Doktersassistenten zijn in staat uit een veelheid van gegevens en signalen de juiste conclusies te trekken en de juiste beslissingen te nemen. > Communicatie, empathie, overtuigingskracht, adviseren, coachen Informatie geven, samenwerken en adviseren vragen om grote communicatieve kwaliteiten. Doktersassistenten kunnen luisteren en begrip tonen, en ook kordaat optreden als het nodig is. Zij kunnen met allerhande typen patiënten goed omgaan. > Organiseren, multitasken, werken in hectiek De doktersassistent vervult een centrale rol in planning en informatieuitwisseling. De doktersassistent zorgt voor het efficiënt draaien van het dagelijkse werk en is een duizendpoot waar veel lijnen samenkomen. > Zelfstandigheid, assertiviteit, initiatief nemen De doktersassistent is zelfbewust en heeft een goed inzicht in de eigen verantwoordelijkheid, mogelijkheden (en beperkingen). 11

12 6. De basisopleiding De opleiding tot doktersassistent is een MBO-opleiding op niveau 4. Het erkende diploma kan worden gehaald via een Beroeps Opleidende Leerweg (BOL) of een Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL). Deze opleidingen worden aangeboden door ROC s en particuliere instellingen. Het gaat om een competentiegerichte opleiding. Om in aanmerking te komen voor een diploma moeten doktersassistenten in de praktijk aantonen dat ze over de vereiste competenties beschikken. Dat gebeurt in de Beroeps Praktijk Vorming (BPV) ofwel de stages. Kenmerken van het competentiegerichte leren zijn het grote belang van praktijkervaring, de nadruk op zelfstandigheid en verantwoordelijkheid, en de aandacht voor reflectie en persoonlijke groei. Een leerling kan tot de opleiding worden toegelaten met een VMBO-diploma (kaderberoepsgerichte leerweg, gemengde leerweg, theoretische leerweg) of een vergelijkbaar diploma. We richten ons op twee groepen: aan de ene kant de gemotiveerde, slimme, zelfbewuste jongeren en aan de andere kant de zij-instromers en herintreders. Belangrijk is om voor beide groepen instroomcompententies voor de opleidingen te benoemen in termen van gedrag en aanleg, die zijn afgeleid van de kerncompetenties. Het beschikbaar zijn van voldoende stageplaatsen is cruciaal. Daarmee wordt voorkomen dat de opleidingen een leerlingenstop hanteren als ze de verplichte praktijkvorming niet kunnen invullen. Het aantal opleidingsplaatsen en daarmee het beschikbaar komen van gediplomeerde doktersassistenten is met andere woorden sterk afhankelijk van het aantal stageplaatsen. De opleiding omvat drie stages: de oriënterende stage, de beroepsvoorbereidende stage en de eindstage. Door middel van regionale stagesamenwerking kan enerzijds gewerkt worden aan het vergroten van het aantal stageplaatsen en anderzijds aan een betere aansluiting van de opleiding op de praktijk waardoor de leerbedrijven te maken krijgen met goed voorbereide en competente stagiaires. Ervaren doktersassistenten spelen als stagebegeleider een belangrijke rol bij de introductie van nieuwe collega s in het vak. Als hulpmiddel daarbij heeft het Campagneteam Doktersassistent de Stagewijzer Doktersassistent uitgebracht. 12

13 opleidings- en loopbaanpaden In onderstaande tabel is schematisch weergegeven wat de opleidings- en loopbaanpaden zijn voor een doktersassistent. opleidingspad verpleegkundig specialist nurse practitioner beroepsopleiding HBO + praktijkondersteuner HBO herintreden en zij-instromen specialisatie en differentiatie MBO + aanvullingen en kopstudies doktersassistent BBL BOL MBO instroom 30 - en 30 + VMBO 13

14 7. Carrière: horizontaal en verticaal De keuze voor een bepaalde opleiding is sterk afhankelijk van de toekomstmogelijkheden in een bepaalde sector. Zijn er voldoende aantrekkelijke loopbaanen ontwikkelingsmogelijkheden? De loopbaan van de doktersassistent kan zowel horizontaal als verticaal verlopen, dat wil zeggen verticaal in de richting van een managementfunctie of verdere specialisatie en horizontaal door het uitbreiden van kennis en kwalificaties (functie differentiatie). De doktersassistent kan met andere woorden alle kanten uit. De figuur op de volgende bladzijde is een soort beroeps- en loopbaankaart. Op deze kaart staan de mogelijkheden van differentiatie en specialisatie op een rij. Ook is aangegeven in welke organisaties in de gezondheidszorg we de doktersassistent vaak terugvinden. info De kaart staat ook op 14

15 kwaliteitsmedewerker (assistent) locatiemanager triage spoedgevallen (beoordelen urgentie, zelfzorg advies, vervolg aangeven, ) assisteren huisarts management van een grote (groeps)praktijk de praktijkondersteuner de triagist huisartsenpost de praktijkmanager eigen spreekuur (diabetes, COPD, ouderenzorg,...) preventiespreekuur (stoppen met roken, cholesterol, hypertensie, lifestyle,...) de ervaren assistent de coördinerend assistent planning, roosterering functioneringsgesprekken opleiden en instructie kwaliteitszorg assisteert huisarts geeft advies (zelfzorg, zwachtelen, onderzoek, bloeddruk, wratten, diabetes, prikken, etc.) backoffice/ administratie frontoffice/balie/triage gespecialiseerd in zorg of management waar werkt de doktersassistent? ziekenhuis jeugdgezondheidszorg arbodienst huisartsenlab verpleeghuis asielzoekerscentrum bloedbank gevangenis medische dienst defensie Waar werkt de doktersassistent nog meer? Vooral in de eerste lijn, daarvoor is ze speciaal opgeleid. huisartsenpraktijk gezondheidscentrum eerstelijnscentrum huisartsenpost zorggroep beroeps- en loopbaankaart Mei 2011, Campagneteam Doktersassistent Met dank aan Eddie de Zoete 15

16 8. Scholing ieders verantwoordelijkheid De werkelijke loopbaanontwikkeling hangt af van de mogelijkheden en ambities van de medewerker zelf én van de faciliteiten die de branche biedt. Mogelijkheden voor scholing liggen vast in de CAO s Huisartsenzorg en Gezondheidscentra. Doktersassistenten kunnen zich inhoudelijk specialiseren of doorgroeien naar coördinerende, leidinggevende of meer algemene managementtaken. Beide CAO s welke van toepassing is hangt af van waar de doktersassistent werkzaam is bieden goede mogelijkheden voor verdere beroepsvorming en scholing om de eigen ontwikkeling in het vak te ondersteunen. Ook kan na een aanvullende HBO-opleiding doorgegroeid worden naar de functie praktijkondersteuner huisartsenzorg (POH). info De CAO Huisartsenzorg is te vinden op en De CAO Gezondheidscentra staat op 16

17 9. Aanbevelingen De ontwikkeling en verdere professionalisering van het beroep doktersassistent is de komende jaren nog in volle gang. Diverse organisaties voeren pilots uit rond taakherschikking en functiedifferentiatie. Ook vinden verschillende onderzoeken plaats. Zoals het ZonMw-project in Eindhoven, waarbij ook de VHN betrokken is. In dit project doet een aantal huisartsenposten onderzoek naar de mogelijkheden en effectiviteit van taakherschikking. In diverse regio s zijn vormen van stagesamenwerking gaande die moeten leiden tot een betere aansluiting van de opleiding op de praktijk en het vergroten van het aantal stageplaatsen. Voor de beroepsorganisaties en onderwijsinstellingen ligt er een taak om op basis van de ervaringen het beroep en de opleidingen actueel te houden en in te spelen op de toekomst. Dat leidt tot de volgende aanbevelingen: beroepsorganisaties: nvda > Houd het beroepscompetentieprofiel actueel en laat de geschetste ontwikkelingen duidelijk naar voren komen. > Stem het beroepscompetentieprofiel af op de profielen Assisterenden Gezondheidszorg (AG) en Verpleegkundigen en Verzorgenden (V&V). werkgeversorganisaties: lhv, vhn en lvg > Zet actief in op verdere professionalisering. Ontwikkel een aanvullend opleidingstraject (intervisie, cursussen, coaching on the job, e-learning, enzovoort). > Zorg voor voldoende en kwalitatief goede stageplaatsen. > Onderzoek de loopbaanwensen en de mogelijkheden en faciliteer deze actief. > Voer samen met de opleidingen een heldere wervingscampagne om de juiste instroom naar de opleidingen te bevorderen. onderwijsinstellingen: roc s, lab-ag en calibris > Houd het Kwalificatiedossier Doktersassistent actueel en speel samen met de branche in op de geschetste toekomst. Onderzoek wat dit betekent voor de opleiding. Welke aanpassingen zijn nodig? Zijn de toelatingseisen passend? Is er behoefte aan kopstudies? > Sluit bij de werving van nieuwe leerlingen aan bij het Beroepsbeeld. Zoek naar de juiste doelgroepen met de juiste ervaring en aanlegcompetenties. > Zorg voor een doorlopende leerlijn VMBO-MBO-HBO, afgestemd op behoefte van de eerstelijnszorg. 17

18 overheid: ministeries van vws en ocw > Zorg dat het beroepsonderwijs met BOL en BBL toegankelijk blijft. De zorg kan niet zonder zij-instromers en herintreders. Houdt de BBL ook voor herintreders boven de dertig jaar laagdrempelig en toegankelijk. > Erken de professionele rol van de doktersassistent en neem de functie op in de wet BIG. > Laat de opleiding tot doktersassistent toe tot het Stagefonds Zorg. > Continueer het Regiomarge-onderzoek naar de arbeidsmarkt in de zorg en neem de beroepsgroep doktersassistenten daarin mee. Slotwoord In dit beroepsbeeld zijn globaal de belangrijkste ontwikkelingen in de functie van doktersassistent geschetst. De verschillende partijen moeten de aanbevelingen uitwerken en concretiseren. Het spreekt vanzelf dat zij dat alleen in nauwe samenwerking kunnen doen. Beroepsorganisaties, werkgeversorganisaties en onderwijsinstellingen en hun overlegorgaan Lab-AG, zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het afleveren van goed opgeleide professionals die weten wat ze kunnen en waar ze voor staan: de doktersassistent blijft ook in een toekomst met nieuwe rollen en taken onmisbaar in een sterk veranderende eerstelijnszorg. 18

19 Bijlage: Verwijzingen Lijst met verwijzingen naar instanties, websites en documenten. de werknemersorganisaties > NVDA, Nederlandse Vereniging van Doktersassistenten > ABVAKABO FNV > CNV Publieke zaak de werkgeversorganisaties > LHV, Landelijke Huisartsen Vereniging > VHN, Vereniging Huisartsenposten Nederland > LVG, Landelijke Vereniging Georganiseerde eerste lijn opleidingen > ROC, Regionale Opleidings Centra > Overzicht van de opleidingen achtergrondstudies en documentatie > LHV/NHG, Het (ondersteunende) team in de huisartsenvoorziening > LVG, Passende inrichting opleidingspraktijk doktersassistent in de geïntegreerde eerste lijn; FOAG > CAO s en functiewaardering van de verschillende sectoren. landelijk kenniscentrum > Calibris, het kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport 19

20 Colofon teksten en redactie Loes van Amsterdam Hansmaarten Bolle Karen Voors vormgeving Omniafausta grafisch ontwerp, Utrecht drukwerk Klomp Grafische Communicatie, Amersfoort in opdracht van Campagneteam Doktersassistent Dit product is mede tot stand gekomen dankzij subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. 2011, Campagneteam Doktersassistent Gebruik van dit materiaal is toegestaan, mits met bronvermelding. 20 In het Campagneteam Doktersassistent werken de werkgevers LHV, VHN en LVG samen met de werknemers NVDA, ABVAKABO/FNV en CNV Publieke Zaak. Partner in het project is het kenniscentrum Calibris. Nauw werd samengewerkt met de ROC s met een opleiding doktersassistent. Contact: bureau@vhned.nl